medeni usul hukuku - On İki Levha Yayıncılık

İsmail ERCAN
Avukatlar ve Hâkimler için
MEDENİ USUL HUKUKU
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ KISIM
USUL HUKUKUNA GİRİŞ
Birinci Bölüm
Temel Kavramlar
I.
II.
III.
IV.
V.
TERİM SORUNU.......................................................................................................... 3
USUL HUKUKUNUN AMACI........................................................................................ 4
USUL HUKUKUNUN YERİ............................................................................................. 5
USUL HUKUKUNUN KAYNAKLARI................................................................................ 6
USUL KURALLARININ UYGULANMA ALANI............................................................... 10
A.Yer Bakımından Uygulanma Alanı........................................................................ 10
B. Zaman Bakımından Uygulanma Alanı.................................................................. 10
VI. USUL HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ........................................................................ 11
A.Tasarruf İlkesi....................................................................................................... 11
B. Taraflarca Getirilme İlkesi..................................................................................... 12
C. İstemle Bağlılık İlkesi............................................................................................ 12
D.Hukuksal Dinlenilme Hakkı................................................................................... 13
E. Aleniyet İlkesi....................................................................................................... 14
F. Dürüst Davranma ve Doğruyu Söyleme Yükümlülüğü.......................................... 15
G.Usul Ekonomisi İlkesi............................................................................................ 15
H.Yargıcın Davayı Aydınlatma Ödevi........................................................................ 16
I. Yargıcın Yargılamayı Sevk ve İdare Etmesi İlkesi................................................... 17
J. Yargıcın Hukuku Re’sen Uygulaması İlkesi............................................................ 17
VII. ÇEKİŞMELİ YARGI - ÇEKİŞMESİZ YARGI AYRIMI.......................................................... 18
A.Kavram................................................................................................................. 18
B. Ayrımın Ölçütleri.................................................................................................. 19
1.Genel Olarak .................................................................................................... 19
2.Çekişmesiz Yargı Kataloğu................................................................................. 20
C. Usul...................................................................................................................... 25
D.Sonuçları ............................................................................................................. 26
İkinci Bölüm
Yargı Örgütü
I.
II.
GENEL OLARAK......................................................................................................... 27
YARGI YERLERİ (MAHKEMELER)................................................................................ 27
A.Genel Olarak........................................................................................................ 27
B. Mahkemelerin Sınıflandırılması........................................................................... 28
1.Kuruluş ve Çalışma Usullerine Göre.................................................................. 28
2.Yargılama Sistemindeki Derecelendirmeye Göre.............................................. 28
VIII
Medeni Usul Hukuku
3.Tarafların Statülerine ya da Görmeyi Üstlenmiş Oldukları
Uyuşmazlıkların Niteliklerine Göre .................................................................. 29
C. Türkiye’de Hukuk Mahkemelerinin Örgütlenmesi................................................ 30
1.İlk Derece Mahkemeleri.................................................................................... 30
2.İkinci Derece Mahkemeleri - Bölge Adliye Mahkemeleri.................................. 32
3.Yargıtay............................................................................................................. 35
Üçüncü Bölüm
Yargı Görevlileri
I.
II.
YARGIÇLAR (= HÂKİMLER)......................................................................................... 41
A.Yargıçlık Statüsü................................................................................................... 41
B. Mahkemelerin Bağımsızlığı ve Yargıçlık Güvencesi ............................................. 43
C. Yargıcın Yasaklılığı ve Reddi.................................................................................. 44
1.Genel Olarak..................................................................................................... 44
2.Yargıcın Yasaklılığı ile Reddinin Karşılaştırılması................................................ 44
3.Yargıcın Yasaklılığı (= Çekinmesi)....................................................................... 45
4.Yargıcın Reddi................................................................................................... 48
D.Yargıçların Hukuksal Sorumlulukları..................................................................... 56
1.Genel Olarak .................................................................................................... 56
2.Sorumluluk Nedenleri....................................................................................... 59
3.Sorumluluk Davası............................................................................................ 61
AVUKATLAR . ............................................................................................................ 64
İKİNCİ KISIM
USULİ UYUŞMAZLIKLAR
Birinci bölüm
Yargı Yolu Uyuşmazlıkları
I.
II.
GENEL OLARAK......................................................................................................... 71
UYUŞMAZLIK TÜRLERİ.............................................................................................. 71
A.Görev Uyuşmazlığı............................................................................................... 71
1.Olumlu Görev Uyuşmazlığı............................................................................... 72
2.Olumsuz Görev Uyuşmazlığı............................................................................. 75
B. Hüküm Uyuşmazlığı............................................................................................. 77
1.Genel Olarak..................................................................................................... 77
2.Koşulları............................................................................................................ 77
3.Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi.................................................................. 77
C. Uyuşmazlık Çıkarılamayacak Durumlar................................................................ 78
D.Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarını Bekletici Sorun Sayma ................................. 78
E. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarının Sonuçları.................................................... 79
IX
İçindekiler
İkinci Bölüm
Görev Uyuşmazlıkları
I.
II.
GENEL OLARAK......................................................................................................... 81
GÖREVLİ MAHKEMENİN BELİRLENMESİ................................................................... 82
A.Asliye Hukuk Mahkemesinin Görev Alanı............................................................. 83
1.Mal Varlığına İlişkin Davalarda Görev............................................................... 83
2.Kişi Varlığı Haklarına İlişkin Davalarda Görev.................................................... 84
B. Sulh Hukuk Mahkemesinin Görev Alanı............................................................... 86
1.Dava Konusunun Değer ve Tutarına Bakılmaksızın Görevlendirilen Dava
ve İşler.............................................................................................................. 86
2.Başka Mahkemelerin Görevine Girmeyen Çekişmesiz Yargı İşleri . .................. 88
3.Diğer Yasaların Sulh Hukuk Mahkemesini Görevlendirdiği Dava ve İşler ......... 88
III. GÖREVSİZLİK KARARI................................................................................................ 89
A.Genel Olarak........................................................................................................ 89
B. Yasa Yolları............................................................................................................ 89
C. Görevsizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler....................................................... 90
Üçüncü Bölüm
Yetki Uyuşmazlıkları
I.
II.
GENEL OLARAK......................................................................................................... 93
YETKİ KURALLARI...................................................................................................... 93
A.Genel Yetki .......................................................................................................... 93
1.Türkiye’de Yerleşim Yeri Olanlara Karşı Açılacak Davalar.................................. 94
2.Türkiye’de Yerleşim Yeri Olmayanlara Karşı Açılacak Davalar............................ 95
3.Davalıların Birden Fazla Olması......................................................................... 95
B. Özel Yetki . ........................................................................................................... 96
1.Genel Olarak..................................................................................................... 96
2.Özel Yetki Kuralları............................................................................................ 97
III. YETKİ KURALLARININ NİTELİĞİ................................................................................ 104
A.Kesin Yetki Kuralları............................................................................................ 105
B. Kamu Düzenine İlişkin Olup Kesin Olmayan Yetki Kuralları................................ 105
IV. YETKİ SÖZLEŞMESİ ................................................................................................. 106
A.Genel Olarak...................................................................................................... 106
B. Koşulları............................................................................................................. 106
C. Türleri ................................................................................................................ 108
V. YETKİ İTİRAZI . ........................................................................................................ 109
VI. YETKİSİZLİK KARARI................................................................................................. 110
Dördüncü Bölüm
İş Dağılımı ve İş Bölümü Uyuşmazlıkları
I.
II.
İŞ DAĞILIMI............................................................................................................. 113
İŞ BÖLÜMÜ............................................................................................................. 114
A.Genel Olarak...................................................................................................... 114
B. Gönderme Kararı................................................................................................ 116
X
Medeni Usul Hukuku
Beşinci Bölüm
Yargı Yeri Belirtilmesi Uyuşmazlıkları
I.
II.
GENEL OLARAK....................................................................................................... 119
USUL....................................................................................................................... 121
ÜÇÜNCÜ KISIM
USULİ İŞLEMLER
Birinci Bölüm
Usul İşlemlerinin Genel Kuramı
I.
II.
KAVRAM................................................................................................................. 125
TÜRLERİ.................................................................................................................. 126
A.Taraf Usul İşlemleri . .......................................................................................... 126
1.Kavram............................................................................................................ 126
2.Özellikleri........................................................................................................ 126
3.Usul İşlemlerinde Eksiklikler ve Sonuçları....................................................... 127
B. Mahkeme Usul İşlemleri.................................................................................... 128
İkinci Bölüm
Süreler, Adli Tatil ve Eski Hale Getirme
I.
SÜRELER................................................................................................................. 129
A.Kavram............................................................................................................... 129
B. Türleri................................................................................................................. 129
1.Yasal Süreler . ................................................................................................. 129
2.Takdiri Süreler................................................................................................. 130
3.Sürelerin Hesaplanması.................................................................................. 131
II. ADLİ TATİL............................................................................................................... 132
III. ESKİ HALE GETİRME ............................................................................................... 135
A.Genel Olarak...................................................................................................... 135
B. Usul.................................................................................................................... 136
Üçüncü Bölüm
Tebligat
I.
TEMEL KAVRAMLAR . ............................................................................................. 139
A.Tebligat............................................................................................................... 139
B. Davetiye ............................................................................................................ 139
II. TÜRLERİ.................................................................................................................. 140
III. TEBLİGAT ÇIKARTABİLECEK MERCİLER.................................................................... 143
IV. TEBLİGAT GİDERLERİ............................................................................................... 144
V. TEBLİGAT YAPILABİLECEK KİŞİLER........................................................................... 144
A.Muhatap............................................................................................................ 144
1.Gerçek Kişiler.................................................................................................. 144
XI
İçindekiler
2.Tüzel Kişiler..................................................................................................... 145
B. Muhatap Adına Tebligatı Kabule Yetkili Kişiler................................................... 145
VI. TEBLİGATIN YAPILABİLECEĞİ YER VE ZAMAN.......................................................... 148
VII. TEBLİGATIN YAPILMASI........................................................................................... 149
VIII. TEBLİĞ OLANAKSIZLIĞI VE TEBELLÜĞDEN KAÇINMA.............................................. 152
IX. İLANEN TEBLİGAT.................................................................................................... 154
X. YURT DIŞI TEBLİGAT................................................................................................ 156
A.Genel Olarak...................................................................................................... 156
B. Yabancı Ülkedeki Türk Vatandaşlarına Tebligat.................................................. 156
C. Yabancı Ülkede Türk Memurlarına ve Askeri Kişilerine Tebligat......................... 157
D.Türkiye’deki Elçilik veya Konsolosluklardan Tevdi Olunan Tebligat Evrakı.......... 158
XI. TEBLİGATIN YOKLUĞU VE USULSÜZLÜĞÜ............................................................... 158
A.Tebligatın Yokluğu (Yapılmamış Tebligat)............................................................ 158
B. Usulsüz Tebligat . ............................................................................................... 159
XII. TEBLİGAT SUÇLARI.................................................................................................. 160
DÖRDÜNCÜ KISIM
DAVA
Birinci Bölüm
Davanın Tarafları
I.
TARAF EHLİYETİ ...................................................................................................... 163
A.Gerçek Kişiler..................................................................................................... 164
B. Tüzel Kişiler........................................................................................................ 165
C. Tüzel Kişililiği Olmayan Topluluklar..................................................................... 166
II. DAVA EHLİYETİ ....................................................................................................... 167
III. DAVAYA VEKÂLET EHLİYETİ . ................................................................................... 169
A.Genel Olarak...................................................................................................... 169
B. Vekâletname ..................................................................................................... 172
1.Genel Olarak................................................................................................... 172
2.Türleri............................................................................................................. 172
3.Vekâletnamenin Düzenlenmesi ve Biçimi....................................................... 174
C. Vekâletnamenin Mahkemeye Verilmesi............................................................. 175
D.Davaya Vekâletin İçeriği (Kapsamı) . .................................................................. 176
E. Davaya Vekâletin Son Bulması............................................................................ 180
IV. SIFAT (= HUSUMET) . .............................................................................................. 182
A.Genel Olarak...................................................................................................... 182
B. Hasımda Yanılma................................................................................................ 183
C. Taraf Değişikliği ................................................................................................. 183
V. DAVA TAKİP YETKİSİ................................................................................................ 184
VI. TARAFLARIN TEMSİLİ.............................................................................................. 184
A.Genel Olarak...................................................................................................... 184
B. Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerin
Temsili................................................................................................................ 185
XII
Medeni Usul Hukuku
C. Temsilde Yanılma................................................................................................ 186
İkinci Bölüm
Dava Koşulları
I.
II.
GENEL OLARAK....................................................................................................... 189
TÜRLERİ.................................................................................................................. 190
A.Genel Dava Koşulları.......................................................................................... 190
1.Mahkemeye İlişkin Dava Koşulları.................................................................. 190
2.Taraflara İlişkin Dava Koşulları........................................................................ 192
3.Dava Konusuna İlişkin Dava Koşulları.............................................................. 193
B. Özel Dava Koşulları ............................................................................................ 200
Üçüncü Bölüm
Dava Türleri
I.
İSTENEN HUKUKSAL KORUNMAYA GÖRE . ............................................................. 201
A.Edim (= Eda) Davaları......................................................................................... 201
B. Tespit Davaları.................................................................................................... 202
1.Genel Olarak................................................................................................... 202
2.Koşulları.......................................................................................................... 202
3.Sonuçları......................................................................................................... 203
C. Yenilik Doğuran Davalar..................................................................................... 203
1.Genel Olarak................................................................................................... 203
2.Koşulları ......................................................................................................... 204
3.Türleri............................................................................................................. 204
4.Sonuçları ........................................................................................................ 205
D.Belirsiz Alacak ve Tespit Davaları........................................................................ 205
II. İSTEM (TALEP) SONUCUNUN NİCELİĞİNE GÖRE .................................................... 208
A.Objektif Dava Birleşmesi.................................................................................... 208
B. Terditli Davalar................................................................................................... 209
C. Seçimlik Davalar................................................................................................. 210
D.Kısmi Dava.......................................................................................................... 211
E. Mütelahik Davalar.............................................................................................. 213
F. Topluluk Davaları................................................................................................ 213
III. DAVA KONUSU HAKKIN NİTELİĞİNE GÖRE.............................................................. 214
Dördüncü Bölüm
Davanın Açılması
I. DAVANIN AÇILMASI USULÜ.................................................................................... 215
II. DAVANIN AÇILDIĞI TARİH....................................................................................... 217
III. DAVA AÇILMASININ SONUÇLARI............................................................................. 219
A.Maddi Hukuka İlişkin Sonuçlar........................................................................... 219
1.Zamanaşımın Kesilmesi................................................................................... 219
2.Hak Düşürücü Sürenin Korunması.................................................................. 220
3.Bazı Kişi Varlığı Haklarının Mal Varlığı Hakkına Dönüşmesi . .......................... 220
XIII
İçindekiler
4.Davalının Temerrüde Düşmesi........................................................................ 220
5.İyiniyetin Ortadan Kalkması............................................................................ 220
B. Usul Hukukuna İlişkin Sonuçlar ......................................................................... 221
IV. DAVAYA YANIT (CEVAP)........................................................................................... 222
A.Genel Olarak...................................................................................................... 222
B. Savunma Nedenleri............................................................................................ 223
1.Maddi Hukuka Dayanan Savunma Nedenleri................................................. 223
2.Usul Hukukuna Dayanan Savunma Nedenleri................................................ 224
C. Yanıt Süresi ........................................................................................................ 226
1.Genel Olarak................................................................................................... 226
2.Yanıt Süresinin Uzatılması............................................................................... 226
3.Yanıt Süresinin Kısaltılması............................................................................. 227
D.Yanıt Dilekçesinin Verilmesi................................................................................ 227
E. Sonucu............................................................................................................... 227
V. KARŞI DAVA............................................................................................................. 228
A.Genel Olarak...................................................................................................... 228
B. Koşulları............................................................................................................. 228
C. İncelenmesi ve Sonuçlandırılması ..................................................................... 230
Beşinci Bölüm
Davanın Aşamaları
I.
DİLEKÇELER TEATİSİ AŞAMASI................................................................................. 231
A.Dava Dilekçesi.................................................................................................... 231
B. Yanıt (= Cevap) Dilekçesi.................................................................................... 235
C. Yanıta Yanıt ve İkinci Yanıt Dilekçeleri . ............................................................. 238
D.Davanın ve Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağı........................ 238
1.Davanın (= İddianın) Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağı.......................... 238
2.Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağı....................................... 241
II. ÖN İNCELEME......................................................................................................... 242
A.Genel Olarak ..................................................................................................... 242
B. Duruşmasız Ön İnceleme................................................................................... 243
C. Duruşmalı Ön İnceleme...................................................................................... 244
1.Duruşma Hazırlığı . ......................................................................................... 244
2.Ön İnceleme Duruşması . ............................................................................... 244
3.Sürerler Hakkında Karar.................................................................................. 246
III. TAHKİKAT (= İNCELEME).......................................................................................... 247
A.Kavram............................................................................................................... 247
B. Duruşma............................................................................................................. 247
1.Genel Olarak................................................................................................... 247
2.Duruşmanın Düzen ve Disiplini....................................................................... 248
3.Duruşmanın Yürütülmesindeki Yasak ve Olanaklar......................................... 249
4.Duruşma Tutanağı . ........................................................................................ 251
5.Dava Dosyası .................................................................................................. 252
C. Tahkikat Usulü.................................................................................................... 253
D.Tahkikatın Sona Ermesi ..................................................................................... 254
XIV
Medeni Usul Hukuku
IV. SÖZLÜ YARGILAMA................................................................................................. 254
V. KARAR..................................................................................................................... 255
A.Genel Olarak...................................................................................................... 255
B. Türleri................................................................................................................. 255
1.Davaya Etkisine Göre...................................................................................... 255
2.Davayı Sonuçlandırmasına Göre..................................................................... 256
C. Kararların Verilmesi Yöntemi ............................................................................. 258
BEŞİNCİ KISIM
USULİ DURUM VE İSTEMLER
Birinci Bölüm
Davaya Katılma (= Müdahale)
I.
II.
GENEL OLARAK....................................................................................................... 263
TÜRLERİ.................................................................................................................. 263
A.Fer’i Müdahale .................................................................................................. 263
1.Genel Olarak................................................................................................... 263
2.Koşulları ......................................................................................................... 264
3.Usul................................................................................................................. 265
4.Sonuçları......................................................................................................... 266
5.Rücu Davası ve Müdahalenin Etkisi................................................................ 268
6.Müdahale Giderleri......................................................................................... 269
B. Asli Müdahale ................................................................................................... 270
1.Genel Olarak................................................................................................... 270
2.Koşulları.......................................................................................................... 270
3.Usul................................................................................................................. 271
4.Sonuçları ........................................................................................................ 272
İkinci Bölüm
Dava Arkadaşlığı
I.
II.
GENEL OLARAK ...................................................................................................... 273
TÜRLERİ ................................................................................................................. 273
A.İhtiyari Dava Arkadaşlığı..................................................................................... 273
1.Genel Olarak................................................................................................... 273
2.Doğuran Nedenler.......................................................................................... 274
3.Sonuçları......................................................................................................... 275
B. Zorunlu (Mecburi) Dava Arkadaşlığı................................................................... 277
1.Genel Olarak .................................................................................................. 277
2.Doğuran Nedenler.......................................................................................... 277
3.Sonuçları ........................................................................................................ 279
XV
İçindekiler
Üçüncü Bölüm
Davanın İhbarı (= Duyurulması)
I.
II.
III.
IV.
KAVRAM................................................................................................................. 281
KOŞULLARI.............................................................................................................. 281
USUL....................................................................................................................... 282
SONUÇLARI............................................................................................................. 284
A.Maddi Hukuka İlişkin Sonucu ............................................................................ 284
B. Usul Hukukuna İlişkin Sonuçları......................................................................... 284
Dördüncü Bölüm
Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması
I.
II.
DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ.................................................................................. 285
A.Genel Olarak...................................................................................................... 285
B. Usul.................................................................................................................... 285
1.Aynı Yargı Çevresinde Görülmekte Olan Davaların Birleştirilmesi . ................ 285
2.Farklı Yargı Çevresinde Yer Alan Mahkemelerdeki Davaların
Birleştirilmesi.................................................................................................. 287
3.Ortak Hükümler.............................................................................................. 287
C. Sonuçları............................................................................................................ 288
DAVALARIN AYRILMASI........................................................................................... 289
A.Genel Olarak...................................................................................................... 289
B. Usul.................................................................................................................... 290
C. Sonuçları............................................................................................................ 290
Beşinci Bölüm
Davada Özel Sorunlar
I.
II.
ÖN SORUN (= HADİSE)............................................................................................ 291
BEKLETİCİ SORUN .................................................................................................. 291
A.Genel Olarak...................................................................................................... 291
B. Türleri ................................................................................................................ 292
1.Zorunlu Bekletici Sorun . ................................................................................ 292
2.İhtiyari Bekletici Sorun ................................................................................... 293
C. Usul ve Sonuçları................................................................................................ 293
Altıncı Bölüm
Davada Hukuksal Yardım (= İstinabe)
I.
II.
GENEL OLARAK....................................................................................................... 295
KOŞULLARI VE SONUÇLARI..................................................................................... 296
Yedinci Bölüm
Davanın Islahı
I.
II.
KAVRAM................................................................................................................. 299
ISLAHIN KONUSU.................................................................................................... 299
XVI
Medeni Usul Hukuku
A.Islah Yoluyla Yapılabilecek İşlemler.................................................................... 299
B. Islahla Yapılmamış Sayılamayacak İşlemler ....................................................... 300
C. Islah Yoluyla Yapılamayacak İşlemler . ............................................................... 301
D.Islah Yoluna Başvurulmasına Gerek Olmayan Durumlar ................................... 303
III. KOŞULLARI ............................................................................................................. 304
IV. TÜRLERİ.................................................................................................................. 307
A.Davanın Tamamen Islahı.................................................................................... 307
B. Davanın Kısmen Islahı ....................................................................................... 308
Sekizinci Bölüm
Dava DosyaSInın İşlemden Kaldırılması
I. GENEL OLARAK....................................................................................................... 309
II. DOSYAYI İŞLEMDEN KALDIRMAYI GEREKTİREN DURUMLAR................................... 309
III. SONUÇLARI ............................................................................................................ 311
Dokuzuncu Bölüm
Davanın Açılmamış Sayılması
I. GENEL OLARAK....................................................................................................... 315
II. DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASINI GEREKTİREN DURUMLAR.............................. 315
III. SONUÇLARI............................................................................................................. 316
Onuncu Bölüm
Davanın Konusuz Kalması
Onbirinci Bölüm
Davaya Son Veren Taraf İşlemleri
I.
DAVADAN FERAGAT................................................................................................ 321
A.Genel Olarak...................................................................................................... 321
B. Usul.................................................................................................................... 321
C. Sonuçları............................................................................................................ 322
D.Feragatle Sona Ermeyen Davalar . ..................................................................... 324
II. DAVAYI KABUL......................................................................................................... 325
A.Genel Olarak...................................................................................................... 325
B. Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması.................................................................... 326
1.İkrarla Karşılaştırılması.................................................................................... 326
2.Feragatle Karşılaştırılması............................................................................... 326
C. Usul.................................................................................................................... 326
D.Sonuçları ........................................................................................................... 327
III. SULH....................................................................................................................... 328
A.Genel Olarak...................................................................................................... 328
B. Usul.................................................................................................................... 328
C. Sonuçları ........................................................................................................... 329
D.İdarelerin Taraf Olduğu Adli Uyuşmazlıklarda Sulh ........................................... 329
XVII
İçindekiler
ALTINCI KISIM
İSPAT
Birinci Bölüm
Genel İspat Kuramı
I.
II.
KAVRAM................................................................................................................. 333
İSPAT ZORUNLULUĞU OLMAYAN DURUMLAR........................................................ 333
A.İkrar ................................................................................................................... 333
1.Genel Olarak................................................................................................... 333
2.Hukuksal Niteliği............................................................................................. 334
3.Türleri............................................................................................................. 335
B. Herkesçe Bilinen Olaylar.................................................................................... 338
C. Çekişmesiz Olaylar............................................................................................. 338
D.Karineler . .......................................................................................................... 339
E. Hukuk Kuralları................................................................................................... 339
III. İSPAT YÜKÜ............................................................................................................. 339
A.Genel Olarak...................................................................................................... 339
B. İspat Yükü Kuralları............................................................................................. 340
1.Genel Kural..................................................................................................... 340
2.Özel Kurallar (İstisnalar).................................................................................. 340
IV. İSPAT ÖLÇÜSÜ......................................................................................................... 341
A.Kesin (Tam) İspat................................................................................................ 341
B. Yaklaşık İspat ..................................................................................................... 341
V. İSPAT TÜRLERİ ........................................................................................................ 342
A.Asıl İspat – Karşı İspat – Aksini İspat................................................................... 342
B. Doğrudan İspat – Dolaylı İspat........................................................................... 342
İkinci Bölüm
Kanıtlar
I.
II.
KAVRAM................................................................................................................. 343
TÜRLERİ.................................................................................................................. 344
A.Kesin Kanıtlar..................................................................................................... 344
1.Senet............................................................................................................... 344
2.Yemin (= Ant).................................................................................................. 362
3.Kesin Hüküm................................................................................................... 367
B. Takdiri Kanıtlar................................................................................................... 367
1.Tanık . ............................................................................................................. 367
2.Keşif ............................................................................................................... 378
3.Bilirkişi............................................................................................................ 384
4.Uzman Görüşü (= Taraf Bilirkişi, Uzman Tanık)............................................... 390
C. Yasada Düzenlenmemiş Kanıtlar ....................................................................... 391
III. KANIT SÖZLEŞMESİ................................................................................................. 391
A.Genel Olarak...................................................................................................... 391
B. Türleri ................................................................................................................ 392
XVIII
Medeni Usul Hukuku
1.Münhasır Kanıt Sözleşmesi............................................................................. 392
2.Münhasır Olmayan Kanıt Sözleşmesi.............................................................. 393
IV. İSTİCVAP (SORGUYA ÇEKİLME) . ............................................................................. 393
A.Kavram............................................................................................................... 393
B. Benzer Kurumlardan Ayırt Edilmesi.................................................................... 394
C. İsticvap Edilecek Kişi........................................................................................... 394
D.Usul ve Sonuçları................................................................................................ 395
V. YASAK KANITLAR..................................................................................................... 396
YEDİNCİ KISIM
GEÇİÇİ HUKUKSAL KORUMA
Birinci Bölüm
İhtiyati Tedbir
I.
II.
III.
IV.
GENEL OLARAK....................................................................................................... 401
KOŞULLARI.............................................................................................................. 402
İHTİYATİ TEDBİR KARARI VERİLEMEYECEK DURUMLAR.......................................... 404
USUL....................................................................................................................... 405
A.Yetkili ve Görevli Mahkeme................................................................................ 405
B. Yargılama . ......................................................................................................... 406
C. İhtiyati Tedbir Kararının Uygulanması ............................................................... 407
D.İhtiyati Tedbir Kararının Etkisi . .......................................................................... 408
E. İhtiyati Tedbir Kararına Karşı Konulması ............................................................ 409
1.Karara İtiraz ve Yasa Yoluna Başvurma............................................................ 409
2.Teminat Gösterme.......................................................................................... 410
F. İhtiyati Tedbirin Sona Ermesi.............................................................................. 411
G.İhtiyati Tedbirden Kaynaklanan Tazminat Davası............................................... 411
İkinci Bölüm
Kanıtların Tespiti ve Diğer
Geçici Hukuksal Korumalar
I.
II.
KANITLARIN TESPİTİ................................................................................................ 413
A.Genel Olarak...................................................................................................... 413
B. Koşulları............................................................................................................. 413
C. Usul.................................................................................................................... 415
1.İstem............................................................................................................... 415
2.Karar............................................................................................................... 416
DİĞER GEÇİCİ HUKUKSAL KORUMALAR.................................................................. 418
XIX
İçindekiler
SEKİZİNCİ KISIM
YARGILAMA GİDERLERİ VE ADLİ YARDIM
Birinci Bölüm
Yargılama Giderleri
I.
II.
GENEL OLARAK....................................................................................................... 421
TÜRLERİ.................................................................................................................. 423
A.Harçlar................................................................................................................ 423
1.Genel Olarak................................................................................................... 423
2.Türleri............................................................................................................. 423
3.Harçtan Bağışık (= Muaf) Olan Dava ve Kararlar............................................. 427
B. Vekâlet Ücreti..................................................................................................... 429
1.Vekil ile Müvekkil Arasındaki Vekâlet Ücreti (Avukatlık Ücreti)...................... 429
2.Yargılama Gideri Olan Vekâlet Ücreti.............................................................. 433
C. Gider ve Kanıt Avansı......................................................................................... 434
1.Gider Avansı.................................................................................................... 434
2.Kanıt Avansı ................................................................................................... 435
III. YARGILAMA GİDERLERİNDEN SORUMLULUK.......................................................... 436
İkinci Bölüm
Adli Yardım
I.
II.
III.
IV.
GENEL OLARAK....................................................................................................... 439
USUL....................................................................................................................... 440
ADLİ YARDIM KARARININ ETKİLERİ......................................................................... 441
AVUKATLIK YASASI’NDA DÜZENLENEN ADLİ YARDIM............................................. 442
DOKUZUNCU KISIM
YASA (= KANUN) YOLLARI
Birinci Bölüm
Giriş
I.
II.
KAVRAM ................................................................................................................ 445
TÜRLERİ ................................................................................................................. 445
İkinci Bölüm
Türk Hukukunda Yasa Yolları
I.
İSTİNAF .................................................................................................................. 449
A.Genel Olarak...................................................................................................... 449
B. Koşulları............................................................................................................. 452
C. İstinaf Başvurusu ve Sonuçları........................................................................... 455
1.Hükmün Kesinleşmesini Engelleyici Etki......................................................... 455
XX
Medeni Usul Hukuku
2.Aktarıcı Etki..................................................................................................... 455
D.İstinaf Yolunun İşleyişi........................................................................................ 455
1.Genel Olarak................................................................................................... 455
2.İstinafın Aşamaları ......................................................................................... 456
3.Bölge Adliye Mahkemesi Kararı...................................................................... 462
4.Yapılamayacak İşlemler................................................................................... 463
II. TEMYİZ.................................................................................................................... 464
A.Genel Olarak ..................................................................................................... 464
B. Koşulları............................................................................................................. 465
C. Temyiz Nedenleri................................................................................................ 469
D.Temyiz Yoluna Başvurabilecek Olanlar............................................................... 471
E. Usul.................................................................................................................... 471
1.Temyiz Dilekçesinin Kararı Veren Mahkemede İncelenmesi .......................... 471
2.Dosyanın Yargıtay’daki Aşamaları................................................................... 472
3.Temyiz İncelemesi ve Duruşma . .................................................................... 473
F. Temyiz İncelemesi Sonucunda Yargıtay’ın Vereceği Kararlar.............................. 474
1.Onama Kararı.................................................................................................. 474
2.Bozma Kararı................................................................................................... 474
3.Kısmi Onama ve Bozma Kararları.................................................................... 475
G.Yargıtay Kararlarının Tebliği................................................................................ 476
H.Bozmaya Uyma veya Direnme............................................................................ 476
1.Dosyanın İlk Derece Mahkemesine Gönderilmesini Gerektiren Bozma
Kararı.............................................................................................................. 476
2.Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine Gönderilmesini Gerektiren Bozma
Kararı.............................................................................................................. 478
I. Usuli Kazanılmış Hak.......................................................................................... 478
1.Genel Olarak................................................................................................... 478
2.İstisnaları........................................................................................................ 479
J. Yasa (= Kanun) Yararına Temyiz.......................................................................... 481
III. YARGILAMANIN YENİLENMESİ................................................................................ 482
A.Genel Olarak...................................................................................................... 482
B. Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri.................................................................. 483
C. Usul.................................................................................................................... 487
ONUNCU KISIM
HÜKMÜN AÇIKLANMASI, DÜZELTİLMESİ VE
KESİNLEŞMESİ
Birinci Bölüm
Hükmün Açıklanması (= Tavzih) ve
Düzeltilmesi (= Tashih)
I.
TAVZİH ................................................................................................................... 493
A.Genel Olarak...................................................................................................... 493
B. Usul.................................................................................................................... 494
XXI
İçindekiler
II.
C. Etkisi .................................................................................................................. 495
TASHİH ................................................................................................................... 495
A.Genel Olarak...................................................................................................... 495
B. Usul ................................................................................................................... 496
İkinci Bölüm
Kesin Hüküm
I.
II.
KAVRAM ................................................................................................................ 497
TÜRLERİ.................................................................................................................. 498
A.Şekli Anlamda Kesin Hüküm . ............................................................................ 498
1.Genel Olarak................................................................................................... 498
2.İşlevi................................................................................................................ 498
3.Ortaya Çıktığı An............................................................................................. 498
4.Sona Ermesi.................................................................................................... 499
B. Maddi Anlamda Kesin Hüküm............................................................................ 499
1.Genel Olarak................................................................................................... 499
2.İşlevi................................................................................................................ 500
3.Ortaya Çıktığı An............................................................................................. 500
4.Özellikleri........................................................................................................ 500
5.Koşulları.......................................................................................................... 501
6.Kesin Hükmün Zaman Bakımından Sınırı........................................................ 503
7.Maddi Anlamda Kesin Hükmün Sona Ermesi.................................................. 503
ONBİRİNCİ KISIM
ÖZEL USUL VE MAHKEMELER
Birinci Bölüm
Özel Yargılama Usulleri
I.
II.
SİSTEM ................................................................................................................... 507
BASİT YARGILAMA USULÜ . .................................................................................... 508
A.Genel Olarak...................................................................................................... 508
B. Uygulanma Alanı................................................................................................ 508
C. Aşamaları .......................................................................................................... 509
1.Dilekçeler Aşaması.......................................................................................... 509
2.Ön İnceleme ve Tahkikat Aşamaları................................................................ 510
3.Hüküm Aşaması ............................................................................................. 511
İkinci Bölüm
Özel Mahkemeler
I.
AİLE MAHKEMELERİ................................................................................................ 513
A.Kuruluşu............................................................................................................. 513
B. Oluşumu............................................................................................................. 513
C. Görevleri............................................................................................................ 514
XXII
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
Medeni Usul Hukuku
D.Yargılama Usulü.................................................................................................. 515
İŞ MAHKEMELERİ.................................................................................................... 515
A.Kuruluşu............................................................................................................. 515
B. Oluşumu............................................................................................................. 516
C. Görevleri............................................................................................................ 516
D.Yargılama Usulü.................................................................................................. 517
KADASTRO MAHKEMELERİ..................................................................................... 519
A.Kuruluşu............................................................................................................. 519
B. Oluşumu............................................................................................................. 519
C. Görevleri............................................................................................................ 519
D.Yargılama Usulü.................................................................................................. 523
TÜKETİCİ MAHKEMELERİ........................................................................................ 526
A.Kuruluşu............................................................................................................. 526
B. Oluşumu............................................................................................................. 526
C. Görevleri............................................................................................................ 526
D.Yargılama Usulü.................................................................................................. 528
İCRA (HUKUK) MAHKEMELERİ................................................................................ 529
A.Kuruluşu............................................................................................................. 529
B. Oluşumu............................................................................................................. 529
C. Görevleri............................................................................................................ 529
D.Yargılama Usulü.................................................................................................. 529
FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMELERİ...................................................... 530
A.Kuruluşu............................................................................................................. 530
B. Oluşumu............................................................................................................. 530
C. Görevleri............................................................................................................ 530
DENİZCİLİK UZMANLIK (= İHTİSAS) MAHKEMELERİ................................................ 531
A.Kuruluşu............................................................................................................. 531
B. Oluşumu............................................................................................................. 531
C. Görevleri............................................................................................................ 531
ONİKİNCİ KISIM
TAHKİM
Birinci Bölüm
Tahkim Yargılamasına Giriş
I. KAVRAM ................................................................................................................ 535
II. TAHKİMİN KONUSU................................................................................................ 535
III. TÜRLERİ ................................................................................................................. 536
A.Zorunlu Tahkim.................................................................................................. 536
B. İhtiyari Tahkim.................................................................................................... 537
IV. HAKEM SÖZLEŞMESİ............................................................................................... 537
A.Genel Olarak...................................................................................................... 537
B. Hakemlik Statüsü............................................................................................... 538
C. Hakemlerin Reddi ve Çekinmesi......................................................................... 539
XXIII
İçindekiler
V.
TAHKİM SÖZLEŞMESİ.............................................................................................. 540
A.Genel Olarak...................................................................................................... 540
B. Hukuksal Niteliği................................................................................................ 541
C. Türleri................................................................................................................. 541
1.Tahkim Koşulu................................................................................................. 541
2.Tahkimname................................................................................................... 542
D.Koşulları . ........................................................................................................... 542
E. Tahkim Sözleşmesinin Etkisi............................................................................... 543
F. Sona Ermesi....................................................................................................... 544
İkinci Bölüm
Tahkim Usulü
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
HAKEMLERİN SEÇİMİ ............................................................................................. 547
TAHKİM YARGILAMASINDA USULİ İLKELER............................................................. 549
DAVA AÇILMASI VE YARGILAMA............................................................................. 550
KARAR..................................................................................................................... 555
HAKEM KARARININ İCRA EDİLMESİ ....................................................................... 557
HAKEM KARARININ TAVZİHİ, DÜZELTİLMESİ VE TAMAMLANMASI......................... 557
KARARA KARŞI YASA YOLLARI................................................................................. 558
A.İptal Davası ........................................................................................................ 558
B. Yargılamanın Yenilenmesi.................................................................................. 559
ONÜÇÜNCÜ KISIM
MAHKEME KARARLARININ BİRBİRİNE ETKİSİ
Birinci Bölüm
Hukuk ve Ceza Mahkemesi Kararlarının
Birbirine Etkisi
I. GENEL OLARAK....................................................................................................... 563
II. HUKUK MAHKEMESİ KARARININ CEZA MAHKEMESİNE ETKİSİ............................... 564
III. CEZA MAHKEMESİ KARARININ HUKUK MAHKEMESİNE ETKİSİ............................... 564
İkinci Bölüm
Yabancı Mahkeme Kararlarının Türkiye’de Etkisi
I.
YABANCI MAHKEME KARARLARININ TENFİZİ......................................................... 567
A.Genel Olarak ..................................................................................................... 567
B. Koşulları............................................................................................................. 568
1.Ön Koşullar (Tenfize Konu Olan Kararlar)........................................................ 568
2.Geçerlilik Koşulları.......................................................................................... 569
C. Usul.................................................................................................................... 572
1.İstem............................................................................................................... 572
2.Görevli ve Yetkili Mahkeme............................................................................ 573
3.Karar............................................................................................................... 573
XXIV
II.
Medeni Usul Hukuku
YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI................................................... 574
A.Genel Olarak...................................................................................................... 574
B. Koşulları............................................................................................................. 574
C. Usul.................................................................................................................... 574
KAYNAKÇA..................................................................................................................... 577