ANAYASA MAHKEMESİ KARARI Esas Sayısı : 1996/64 Karar Sayısı
advertisement
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI Esas Sayısı : 1996/64 Karar Sayısı : 1996/9 (Yürürlüğü Durdurma) Karar Günü : 12.12.1996 YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI İSTEMİNDE BULUNAN : Oya ARASLI ve 112 Milletvekili YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI İSTEMİNİN KONUSU : 30.8.1996 günlü, 4182 sayılı “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Taşınmaz Mallarının Satışı Hakkında Kanun”un Anayasa’nın 2., 6., 7., 8., 10., 35. ve 153. maddelerine aykırılıkları nedeniyle iptaline ve yürürlüğünün durdurulmasına karar verilmesi istemidir. I- YÜRÜRLÜĞÜ DURDURMA İSTEMİNİN GEREKÇESİ 27.9.1996 günlü, dava dilekçesinin yürürlüğün durdurulmasına ilişkin kısmının gerekçe bölümünde aynen şöyle denilmektedir : “Anayasa Mahkemesi’nin ilk kez 509 sayılı KHK hakkında açılan davada “yürürlüğün durdurulması” kararı aldığı ve bugüne kadar birçok davada bu kararı verdiği bilinmektedir. Anayasa Mahkemesi, yürürlüğü durdurma kararı ile hukuka aykırılık ve telafisi mümkün olmayan zararları önlemenin yanında ve bunlardan daha önemli olarak Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararlarının uygulanamaz hale gelmemesini sağlamaya çalışmaktadır ve bu tutum, “hukuk devleti” açısından vazgeçilmez bir önem taşımaktadır. İptali istenen yasa, birden çok Anayasa Mahkemesi kararını geçersiz kılmaya yöneliktir. Anayasa ormanlar ve kıyıların özel mülkiyet konusu olmasını yasaklamış, konu birden çok Anayasa Mahkemesi kararında yer almıştır; iptali istenen yasa ile bu yapının değiştirilmesi için yetki verilmektedir ve TBMM’de ANAP adına konuşan Recep MIZRAK’ın açıklamalarına göre, orman ve kıyılarda kurulu 37 343 yatak kapasiteli kamu tesisi yasa kapsamındadır. Anayasa Mahkemesi, yabancıları taşınmaz sahibi olmasının ancak karşılıklılık ilkesi çerçevesinde mümkün olduğunu belirtmiş; buna karşın Hükümet 2. Kaynak Paketi’nde bu ilkeden vazgeçileceğini açıklamıştır; iptali istenen yasa bu konuda da Bakanlar Kurulu’na yetki vermektedir. Anayasa Mahkemesi, çeşitli kararlarında “yasa ile yetkilendirme”nin, “yasa ile düzenleme” olmadığını, yasa ile yetkilendirmenin Anayasa’ya aykırılık oluşturduğunu karara bağlamıştır; 4182 sayılı Yasa ile yapılan “yasa ile düzenleme” değil, “yasa ile yetkilendirme”dir. Yasa, 2. maddesinde, Bakanlar Kurulu’na iki ayrı Yasa’da ismini zikrederek, 23 yasada da isim saymadan değişiklik yapma yetkisi vermiştir. Yasaların, yasakoyucu tarafından değiştirilebileceği, bu konuda Bakanlar Kurulu kararının yeterli görülmesinin Anayasa’ya aykırı olduğu da açıktır. Dava konusu olan yasa ile Bakanlar Kuruluna tüm kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde bulunan “taşınmaz”ların satışına ilişkin sınırsız bir yetki vermektedir. Oysa, Anayasal bir kurum olan “yetki” yasası bile sınırları Anayasa ile çizilmiş bir yetki devri yöntemidir. İptali istenen yasa ise, bir yetki yasası ile düzenlenmeye kalkıldığı zaman bile, Anayasa’ya aykırılık taşıyacak alanları, KHK’ler ile değil, doğrudan Bakanlar Kurulu kararı ile belirleme yetkisi vermektedir. Nitekim, kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde bulunan “taşınmaz”ların satışı için ayrı bir yasaya gerek yoktur; çünkü her yıl Devlet İhale Kanununa hükümlerine göre, çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarının taşınmazları zaten satılmaktadır. İptali istenen yasanın; TBMM’yi ve Anayasa Mahkemesi denetimini aşmaya yönelik olduğu açıktır. Nitekim bu niyet Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Taşınmaz Mallarının Satışı Hakkında Kanun Tasarısı ve Plan Bütçe Komisyonu Raporu “hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalar” (3. sayfa, 3. paragraf)da şöyle özetlenmiştir : “...Mevcut mevzuat çerçevesinde de söz konusu gayrimenkullerin satışının mümkün olduğu, ancak bazı idari veya yargı yoluna gitme gibi engellerin bulunduğu bu sıkıntıların aşılabilmesini teminen bir tasarı hazırlandığı, ... sadece mevcut olan bir yetkinin kullanılması sırasında çıkabilecek idari engellerin aşılmasının amaçlandığı ... belirtilmiştir.” Sonuç olarak iptali istenen 4182 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Taşınmaz Mallarının Satışı Hakkında Kanun’un Anayasa’nın 2., 6., 7., 8., 10., 35., 153. maddeleri ile Başlangıç’ın 4. fıkrasına aykırılığı ve uygulanması durumunda telafisi mümkün olmayan zararlar yaratacağı açıktır. Ancak bundan daha önemlisi sözkonusu Kanun’un aynı zamanda doğrudan Anayasa Mahkemesi kararlarını geçersiz kılmaya yönelik olmasıdır. Düzenlemenin Anayasa’ya aykırılığı ve Anayasa Mahkemesi kararlarını geçersiz kılmaya yönelik olduğu durumlarda Anayasa Mahkemesi’nin, 1996 Mali Yılı Bütçe Kanunu’nun iptali için açılan davada, daha önce Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilen hükümlerin yeniden yasalaşması üzerine aynı maddeler için hemen yürürlüğü durdurma kararı verdiği bilinmektedir. Durum, aynıdır. Bu nedenlerle, 4182 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Taşınmaz Mallarının Satışı Hakkında Kanun’un tümü hakkında yürürlüğün durdurulması kararı verilmesi istenmektedir.” II- YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI İSTEMİNİN İNCELENMESİ Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 8. maddesi gereğince 12.12.1996 günü yapılan iptali ve yürürlüğü durdurma istemini inceleme toplantısında, isteme ilişkin rapor, dava dilekçesi ve ekleri, iptali ve yürürlüğünün durdurulması istenilen Yasa kurallarıyla dayanılan Anayasa kuralları, bunların gerekçeleri ve öteki yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü : Anayasa’ya aykırılığı saptanan 4182 sayılı Yasa’ya ilişkin verilen iptal kararının yürürlüğe girmesine kadar bu Yasa kurallarının uygulanması durumunda daha sonra giderilmesi güç ya da olanaksız durum ve zararlar doğabilecektir. Bu nedenle, 4182 sayılı Yasa’nın yürürlüğünün durdurulmasına karar vermek gerekmiştir. III- SONUÇ 30.8.1996 günlü, 4182 sayılı “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Taşınmaz Mallarının Satışı Hakkında Kanun”un Anayasa’ya aykırılığı saptandığından, uygulanmasından doğacak ve sonradan giderilmesi olanaksız durumlar ve zararların önlenmesi ve iptal kararının sonuçsuz kalmaması için YÜRÜRLÜĞÜNÜN DURDURULMASINA, 12.12.1996 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi. Başkan Yekta Güngör ÖZDEN Başkanvekili Selçuk TÜZÜN Üye Ahmet N. SEZER Üye Samia AKBULUT Üye Haşim KILIÇ Üye Yalçın ACARGÜN Üye Mustafa BUMİN Üye Sacit ADALI Üye Ali HÜNER Üye Mustafa YAKUPOĞLU Üye Fulya KANTARCIOĞLU
