haftanın ekonomik görünümü - İstanbul Kültür Üniversitesi

EKONOMİK GÖRÜNÜM
Haftalık Ekonomi Bülteni
İktisat Bölümü|EKOMER
16-22 KASIM 2015/19
GEÇEN HAFTADAN...
Yurtiçi Gelişmeler
Sanayi Üretim Endeksi aylık bazda
değişmezken, yıllık yüzde 2,8 artış
gösterdi
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış
sanayi üretimi bir önceki aya göre değişmedi.
.
Sanayi
alt sektörleri (2010=100 temel yılı)
incelendiğinde, 2015 yılı Eylül ayında bir
önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı
sektörü endeksi %3,1 ve imalat sanayi
sektörü endeksi %0,2 azalırken elektrik, gaz,
buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı
sektörü endeksi %2,2 arttı. Takvim
etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir
önceki yılın aynı ayına göre %2,8 arttı (TÜİK)
Kaynak: TÜİK
Cari denge aylık 95 milyon dolar fazla
verdi
Bir önceki yılın Eylül ayında 2.365 milyon
ABD doları açık veren cari işlemler hesabı,
bu yılın aynı ayında 95 milyon ABD dolar
fazla verdi. Bunun sonucunda, 12 aylık cari
işlemler açığı 40.569 milyon ABD doları
oldu. Bu gelişmede, ödemeler dengesi
tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki
yılın aynı ayına göre 2.539 milyon ABD
doları azalarak 2.527 milyon ABD dolarına
düşmesi etkili oldu. (TCMB)
Kaynak: TCMB
1
G-20 Zirvesi Antalya’da toplandı
Bu yıl Türkiye’nin ev sahipliğinde Antalya’da düzenlenen G-20 zirvesi oldukça hareketli bir gündem
oluşturdu.
Ali Koç: “Gerçek Sorun Kapitalizmdir”...
Antalya'da düzenlenen G20 Zirvesi öncesinde iş dünyasının zirvesi B20 ve çalışma hayatına yönelik
L20 toplantıları düzenlendi. B20 toplantısında konuşan Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ali Koç,
"Eşitsizliğin ortadan kalkması için kapitalizmin ortadan kalkması gerekir. Ben en azından eşitsizliğin
minimum seviyeye indirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Gerçek sorun kapitalizmdir" dedi.
Cumhurbaşkanı R. Tayyip Erdoğan: “Gelişmiş Ülkeler Durgunluktan Kurtulamadı”
Atılan tüm adımlara rağmen hala istediğimiz ölçekte güçlü bir ekonomik performansa ulaşamadığımızı
görüyoruz. Gelişmiş ülkeler durgunluktan kurtulamadı. Bu sene de bir yavaşlamaya şahit oluyoruz.
Küresel krizin başladığı 2008’den bu yana bu kısır döngüden bir türlü kurtulamadık. Pek çok
ülkede para maliyet konusunda manevra alanı daralmış durumda.
Yurtdışı Gelişmeler
Almanya dış ticaret verisi, enflasyon oranı ve büyüme oranı açıklandı
Almanya ekonomisi, 2015 yılının Eylül ayında 22,9 milyar Avro dış ticaret fazlası vererek, bir önceki
yılın aynı ayına göre az da olsa artış kaydetti. Bir önceki yılın aynı ayında dış ticaret fazlası 21,6 milyar
Avro olarak kaydedilmişti. 2015 Eylül ayında ihracat yüzde 4,4’lük bir artış gösterirken, ithalat yüzde 3,9
yükseldi. (tradingeconomics.com)
Almanya’daki tüketici fiyatları Eylül ayında değişmezken, Ekim ayında yüzde 0.3 artış gösterdi. Gıda ve
hizmetlerde hızlı bir artış yaşanırken, enerji fiyatları bir önceki aya göre daha az düşüş
gösterdi.(tradadingeconomics.com)
Almanya ekonomisinin ılımlı bir büyüme göstermeye devam ettiği görülmektedir. 2015 yılının ilk
çeyreğinde yüzde 0.3, ikinci çeyreğinde yüzde 0.4 artış gösteren GSYİH üçüncü çeyrekte de yüzde 0.3
arttı. Yıllık bazda bakıldığında ise hafif bir hızlanma olduğu fark edilmektedir. Fiyat etkisinden
arındırılmış GSYİH, birinci ve ikinci çeyrekteki yüzde 1.6 ile yüzde 1.2 artışı takriben üçüncü çeyrekte
yüzde 1.8 arttı. (Destatis)
İngiltere’de İşsizlik Oranı 7 yılın en düşük seviyesinde
2015 üçüncü çeyrekte İngiltere’nin işsizlik oranı, 2008’deki finansal krizin hemen öncesinden bu yana
en düşük seviyesinde, % 5.3, gerçekleşti. Fakat gelirler beklenenden daha az artış gösterdi. Bu da
İngiltere Bankasının oranlarını arttırmada neden acele etmediğini yansıtmaktadır. (Reuters)
2
Avro Bölgesi sanayi üretimi
Avro Bölgesi mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi eylülde bir önceki aya kıyasla yüzde 0,3
düştü. Yıllık bazda bakıldığında ise Avro Bölgesi sanayi üretiminde yüzde 1,7 artış yaşandı.
(http://ec.europa.eu/)
Avro Bölgesi 3.çeyrek büyüme oranı açıklandı
Avro Bölgesi, 2015 yılının 3.çeyreğinde yüzde 0,3 büyüdü. Bir önceki çeyrek kaydedilen yüzde 0,4’lük
büyümeye göre yaşanan düşüş, Avro Bölgesi iyileşme sürecinin, Avrupa Merkez Bankası’nın teşvik
edici tedbirlerine rağmen hassas seyrettiğini gösteriyor. (theguardian.com)
Avro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi
Avro Bölgesi dış ticaret fazlası, 2015 yılının Eylül ayında 20,2 milyar Avro olarak gerçekleşerek, bir
önceki yılın aynı aynına göre artış gösterdi. İhracat yüzde 1’lik artış gösterirken, ithalat yüzde 1
oranında düştü. (http://ec.europa.eu/)
Çin ekonomisinde deflasyon baskısı
Çin ekonomisi tüketici enflasyonu, 2015 yılının Ekim ayında beklentilerin üzerinde yavaşlayarak, bir
önceki yılın aynı ayına göre 1,3 yükseldi. Bu rakam eylül ayında 1,6 olarak kaydedilmişti. Ekim ayı
üretici fiyatları endeksi ise, bir önceki ay ile aynı şekilde yüzde 5,9 olarak gerçekleşti. 44 aydır düşüş
gösteren üretici enflasyonu, dünyanın ikinci büyük ekonomisi üzerinde deflasyon baskısı oluşturuyor.
(cbnc.com)
ABD perakende satışları
ABD perakende satışları 2015 yılının Ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 0,1’lik bir artış gösterdi.
Geçen iki ayda artış kaydetmeyen satışlardaki zayıf yükseliş, beklentilerin de altında kaldı. ABD’deki
faiz artışı ihtimali ve hisse fiyatlarında görülen dalgalanmanın, tüketicilerin ihtiyatlı davranmasına neden
olabileceği belirtiliyor. (bloomberght.com)
BU HAFTANIN EKONOMİK GÜNDEMİ
Bu haftaya, hafta sonunun yoğun gündeminin etkileriyle başlıyoruz. Bir yandan Paris Katliamının
oluşturduğu siyasal atmosfer bir yandan ise G-20 zirvesinin etkileri… Bu iki olay hafta boyunca ekonomi
dünyasının gündeminde ilk sıralardaki yerlerini koruyacaktır.
Haftaya işsizlik verisiyle başlıyoruz. Ardından yemin töreni ve hükümet tartışmalarının hızlanacağı
haftada esas ekonomik gündem 2016 bütçesi ve oluşturulacak yeni hükümetin yıllık programı olacaktır.
Cuma günü açıklanacak kasım ayı tüketici güven endeksi de haftanın önemli ulusal ekonomik gündem
maddelerindendir.
Uluslararası alanda haftanın öne çıkan en önemli başlığı Çarşamba akşamı açıklanacak Fed toplantı
tutanakları olacak. Uluslararası piyasalar yönünü Fed tutanaklarında “faiz artırımının” sinyallerine bağlı
olarak bulmaya çalışacak.
3
HAFTANIN YORUMU
Öğr.Gör. Raif Bakova
r.bakova@iku.edu.tr
TURİZM ve G-20 ZİRVESİ
TÜİK veri ve hesaplamalarına göre 2014 yılında ülkemizi 41 milyon 415 bin 070 kişi
.ziyaret etti ve 34 milyar 305 milyon dolar gelir elde edildi. Ödemeler dengesinin önemli
hizmet kalemlerinden olan turizm sektörü, cari açığın finanse ediyor ve döviz rezervlerine
katkı sağlıyor. Son yıllarda sürekli artan bir ivme içindeydi.
Ancak küresel ekonomide ve ülkemizdeki özel koşullar nedeniyle bu yılın turizm
gelirlerinin 2014 yılının altında gerçekleşeceği anlaşılıyor. Bu gelişmenin yaşanacağını
yılın üçüncü çeyrek sonuçları da doğruluyor. TÜİK bültenlerine göre 2014 yılı 3. çeyrek
döviz geliri 12 milyar 854 milyon dolar iken 2015 yılı 12 milyar 294 milyon dolar oldu.
Böylece yoğun sezonda 560 milyon dolarlık gelir kaybı yaşadı sektör.
Turizmin gelirlerinin azalmasında ekonomik, siyasal ve sosyal nedenlerin yanı sıra
tahmini hesabın esası olan ‘kişi başı ortalama harcama’ nın da etkisi vardı. Geçen yılın
III. çeyreğinde 752 dolar kişi başı ortalama harcama bu yıl 706 dolar olarak belirlendi.
Ayrıca 2015 yılı ikinci çeyreği de düşük gerçekleşmişti. Geçen yıl 8.9 milyar dolar olan
çeyreğin geliri 2015’te 7.7 milyar dolara geriledi. Bu durumda 2015 yılının genel
sonucunun 2014’ün gerisinde olacağı anlaşılıyor.
Bu bağlamda 10 milyonun üzerinde turist ağırlayan Antalya’nın kaybı 2.5-3 milyar dolar
olarak tahmin ediliyor. Suriye olayı nedeniyle Hatay ve Güneydoğu kültür turizmi olumsuz
etkilenmiş bulunuyor. Kuşkusuz süre gelen terör olayları da birinci derecede etkiliyor
turizm sektörünü.
Ancak, olumsuzluklara karşın yabancı turist sayısında artış ve sektörün diğer döviz
gelirlerinde canlılık sürüyor. 2015 yılının 2. Çeyreği dışında 2015 yılında kişi sayısında
artış gözlemleniyor. Örneğin; 560 milyon dolarlık düşüş döneminde 2015 yılı 3.
Çeyreğinde yabancı turist sayısında 300 bin dolayda artış gerçekleşmiş bulunuyor.
İkinci önemli husus ise, turizmde yüksek oranlı döviz geliri sağlayan iş kollarından
alternatif turizm’de yaşanan olumlu gelişmeler. Kongre turizminin bir türü olan
uluslararası toplantılardan G-20 zirvesi bu yıl ev sahibi ülke olan Türkiye’de düzenleniyor.
Antalya’nın Belek bölgesinde Kasım ayında gerçekleşecek G-20 toplantısına katılacak
Suudi Arabistan heyeti için Mardan Palace oteli tümüyle kapatılmış. Suudi Arabistan 18
günlük konaklama için 18 milyon dolar ödeyecek. Dünyanın G-20 üyesi tüm ülke Devlet
Başkanları, Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Bakanları ile üst düzey ekonomi
yöneticilerinin katılacağı G-20 zirvesinde diğer harcamalarda ‘turistik döviz gelirleri’nin
200 milyon Euro olması beklenmektedir.
Antalya’da 16-17 Kasım’da gerçekleşecek G-20 Zirvesi ekonomik ve siyasal küresel
ilişkilere olumlu katkının yanı sıra turizm gelirlerini iyi yönde etkileyecek.
Haftanın Veri Takvimi
16.11.2015
08:00
İşsizlik Oranı (Ağustos)-Türkiye
16.11.2015
17.11.2015
17.11.2015
17.11.2015
10:00
09:30
10:00
13:30
Enflasyon Oranı (Ekim) – Avro Bölgesi
Enflasyon Oranı (Ekim) – İngiltere
ZEW Ekonomik Duyarlılık Endeksi (Kasım) – Almanya
17.11.2015
14:15
Kapasite Kullanım Oranı (Ekim) – ABD
18.11.2015
18.11.2015
18.11.2015
01:30
19:00
23:50
Konut Fiyatları Endeksi (Ekim) – Çin
FOMC Toplantı Tutanakları – ABD
Dış Ticaret Dengesi (Ekim) – Japonya
20.11.2015
20.11.2015
07:00
08:00
Üretici Fiyat Endeksi (Ekim) – Almanya
Tüketici Güven Endeksi (Kasım) – Türkiye
Enflasyon Oranı (Ekim) – ABD
Pariteler
Önceki Önceki
hafta
Değ(%)
FiyatFiyat
Değ(%)
fiyatı
hafta fiyatı
Pariteler
DOLAR/TL
2,8724
DOLAR/TL
2,9154 2,9201
2,911-1,63▼
0,15▲
EURO/TL
3,0811
3,1378
-1,8▼
EURO/TL
3,209 3,2003 0,27▲
EUR/USD
EUR/USD1,0773
1,1004 1,0740
1,10060,3▲
-0,02▼
USD/JPY
122,61
123,20
-0,47▼
USD/JPY
120,62
121,52 -0,74▼
GBP/USD 1,5237
1,5051 1,24▲
GBP/USD
1,5427
1,5337 0,59▲
EUR/JPY
132,09
132,37 -0,21▼
EUR/JPY
132,74 133,75 -0,76▼
USD/CHF 1,0061
1,0059 0,019▲
USD/CHF
0,9879 0,978
1,01▲
Hisse
Senedi
Piyasaları
Hisse
Senedi
Piyasaları
2.023
2.079,36
19.596
19.083,10
46.517
45.868,82
Önceki
Önceki
hafta Değ(%)
hafta Değ(%)
seviyesi
seviyesi
81.930 -0,06▼
80.125 -0,89▼
101.003 -0,18▼
98.470 -0,26▼
Önceki
Önceki
hafta
hafta
Değ(%)
seviyesi Değ(%)
seviyesi
2.099 -3,62▼
2.075,15 0,2▲
19.265 1,71▲
18.825,30 1,37▲
46.918 -0,85▼
47.596,59 -3,63▼
3,662
3.661,98
3.6610,027▲
3.661,98
4,808
4.897,66
4.984 -3,53▼
4.923,64 -0,53▼
Seviye
Seviye
BIST 100
BIST 100 81.879
79.409
BIST 30
100.821
BIST 30
98.213
Seviye
Seviye
S&P 500
S&P 500
Nikkei
Nikkei
BOVESPA
BOVESPA
Shanghai
Shanghai
300
300
CAC Paris
CAC Paris
-
Emtia
Önceki
Değ(%)
hafta fiyatı
Emtia
ALTIN ONS 1.142,07 1,164,25 -1,91▼
HAM
46,40 Önceki44,71 3,78▲
PETROL
Değ(%)
Fiyat
hafta fiyatı
BAKIR
95,85
95,85
ALTIN ONS
1.083
1.087 -0,36▼
HAM
40,74
44,54
-8,53▼
BRENT
49,41
2,83▲
48,05
PETROL
Fiyat
-
BAKIR
GUMÜŞ
95,8
15,55
-
95,8
14,79 5,1▲
BRENT
43,61
47,56-8,30▼
GUMÜŞ
14,20
14,75 -3,72▼
Ekonomik Görünüm Haftalık Ekonomi Bülteni, TC İstanbul Kültür Üniversitesi, İktisat Bölümü ve Ekonomik ve Finansal Araştırmalar Merkezi
(EKOMER) tarafından hazırlanmaktadır. Bültende yer alan değerlendirmeler herhangi bir yatırım önerisi olmayıp görüş niteliğindedir.
4
Yayın Koordinatörü: Doç.Dr. Sinan Alçın
Editörler: Ar.Gör. Zehra Atik, Ar.Gör. Derya Zayim, Ar.Gör. Ady. Tuğba Aynacı
Yayın Kurulu: Prof.Dr. Durmuş Dündar, Prof.Dr. Zafer Tunca, Yrd.Doç.Dr.Nebile Korucu Gümüşoğlu,
Öğr.Gör.Dr. Deniz Dereli, Öğr.Gör. Raif Bakova, Ar.Gör. Özgür Atılgan, Ar.Gör. Ady. Deniz Çolak
İletişim: ekonomikgorunum@iku.edu.tr