2012 AYDIN SANAYİ ODASI İNCİR TANI ÇALIŞMASI ANALİZLERİ Bu analiz çalışması, T.C. Güney Ege Kalkınma Ajansı’nın desteklediği “AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması” projesi kapsamında hazırlanmıştır. İçerik ile ilgili tek sorumluluk Denizli ABİGEM ve Aydın Sanayi Odasına aittir ve T.C. Güney Ege Kalkınma Ajansı’nın görüşlerini yansıtmaz. 0 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 1 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri I. GİRİŞ: Tüm tanı çalışmaları yüz yüze yapılmıştır. Tanı çalışmaları için alınan randevularda öncelikle işletme sahibi ya da ortağı ile görüşme talebinde bulunulmuş olup, işletmelerin yönlendirmesi dahilinde işletme sahiplerinin yanı sıra yönetici düzeyinde personel ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu durum, bazı yanıtların işletme sahibi tarafından verilememesi, bazı yanıtların ise yöneticiler tarafından verilememesi sonucunu ortaya koyduğu gibi, anket yapılan kişilerin bireysel bakış açılarını veya bilgilerini de yansıtmıştır. Örneğin “kurumsallaşma” ya da “Ar-Ge” düzeyini ölçmek için yer alan anket sorularına ilişkin olarak, bazı işletmelerin bu kavramlara haiz olmadığı ve yanıtların yoruma dayalı verildiği gözlenmiştir. Anketlerde bazı sorulara “Yanıt Yok” seçeneğinin işaretlenmesinin çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Örneğin “vizyon, misyon, kalite el kitabı” vb. işletmelerce aşina olunmayan kavramların yer aldığı sorulara, sınırlı sayıda yanıt veren işletme olmuştur. Çapraz soru uygulanan sorular, soru tekrarı olarak görüldüğü için ankete ilgiyi düşürmüş ve genellikle yanıt alınamamıştır. Anketler mesai saatlerinde yapıldığı için, işletmelerin iş yoğunluğu yaşadığı zamanlarda ankete ilgi yine düşük kalmış olup, bu durum ankette yanıt alınamayan sorulara neden olmuştur. Anketlerde, soruların türlerine göre şirketlerin aynı soru için birden fazla seçeneği işaretlemeleri mümkün olmaktadır. Dolayısıyla, yanıt sayısı şirket sayısından fazla olmaktadır. Bu şekilde çoklu yanıt işaretlenebilen soruların tablolarında sonuçlar “Yanıt Sayısı” ile belirtilerek diğerlerinden ayrılmıştır. Tek seçenekli soruların tablolarında ise “Şirket Sayısı” ifadesi kullanılmıştır. Çalışma sırasında yanıt kombinasyonlarının anket sonuçlarını değerlendirmeye katkı sağlamadığı, daha ziyade verilen yanıttaki yoğunlaşmanın, anket değerlendirmesinde daha belirleyici olduğu görülmüştür. İncir Tanı Çalışması yapılan 20 incir işletmesinden 1 tanesi Tariş İncir Birliğidir. Bazı işletmeler yurt içinde firmalara ya da aracılara satarak dolaylı ihracat gerçekleştirmektedir. İşletmeler aynı zamanda farklı tarımsal ürünler üreten ya da satan işletmeler olarak yer almaktadır. İşletmelerin sorudan soruya farklı faaliyet kimlikleriyle yanıt verdikleri görülmüştür. Anketler uygulanırken, işletmelerden incir üzerine yanıtlarını ön planda tutmaları istenmiştir. 2 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri II. ANKET SORULARI GENEL BİLGİLER 1. 1.1 Anket Sıra No / Tarih 1.2 Üye Sicil No 1.3 Firma Unvanı 1.4 Şirket Tipi Anonim Limited Diğer……………… 1.5 Kuruluş Yılı ……………….. eski 1.6 Ortak Sayısı 1.7 Ticaret Sicil No 1.8 Sermayesi 1.9 Adres 1 yıldan yeni 1.10 Tel 1.11 Cep Tel 1.12 Faks 1.13 Kolektif Firma Yetkilisinin Adı/Soyadı 1.14 Görevi 1.15 NACE Kodu 1.16 Web site 3 1-3 yıl Şahıs İşletmesi 3-5 yıl 5-10 yıl 10 yıldan AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 1.17 1.18 E-posta İrtibat Kişisi (görüşme yapılan kişi) 1.19 Firma Türü 1.20 Firmanızın istihdam dağılımı Birincil Tarım Üretici İthalatçı İhracatçı Tarıma Dayalı Sanayi Üretici Distribütör Toptancı Perakendeci Diğer……………….. Üst Yönetim: ……………………………………. Orta Kademe Yönetim: ……………………………………. (müdür, birim amirleri, şef) İdari Personel: ……………………………………. Mühendis: Sürekli ………………… Mevsimlik…………………. İmalat İşçisi: Sürekli ………………… Mevsimlik…………………. Diğer: ……………………………………. Beyaz Yaka: ………………………………………. Daimi____________ Mevsimlik__________ 1.21 Çalışan Sayısı Mavi Yaka: ………………………………………… Daimi____________ Mevsimlik__________ ( ) Zeytinyağı ve Ürünleri Zeytinyağı___________ 1.22 Ürünler Hizmetler ( ) İncir ve Ürünleri _____________ Zeytin____________ Yaş İncir____________ Kuru İncir ( ) Kestane ve Ürünleri _________________________________________ 1.23 2. 2.1 2.2 2.3 2.4 Ürünlerin son kullanıcısı Nihai kullanıcı / işlenmiş, paketlenmiş ürün İmalatçı / yarı mamul Mamul İşleme Hizmeti İŞ ANALİZİ Firma daha önce profesyonel destek aldı mı? (danışmanlık, eğitim vb) Hangi konuda? Firmanızın Tescilli Markaları (varsa) Nelerdir? Firmanızın AR-GE faaliyetleri yürütüyor mu? Ne tür faaliyetlerdir? Firmanız devlet Evet Hayır desteklerine/teşviklerin Evetse hangi fona /fonlara başvurdu? e başvurdu mu? Yatırım Teşvik KOSGEB Nelerdir? Kırsal Kalkınma TÜBİTAK 4 İGEME GEKA Diğer ……………. AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 2.5 Destek aldı mı? Son 3 yılda yatırım 2.6 yaptı mı? Hangi konuda ne kadar? Evet Hayır Evetse hangi fona /fonlardan destek aldı? Yatırım Teşvik KOSGEB İGEME GEKA Kırsal Kalkınma TÜBİTAK Diğer ……………. Bina/ Arsa Yıl: ______________ Yatırım:______________ TL Otomobil/araç Yıl: ______________ Yatırım:______________ TL Yeni Makine Yıl: ______________ Yatırım:______________ TL Yeni ağaç Yıl: ______________ Yatırım:______________ TL Diğer ____________Yıl: ______________ Yatırım:______________ TL Firmanızın yabancı Yatırımcı arayışı içinde sermaye ile 2.7 ortaklıklara bakış açısı Olumlu ise hangisi; nedir? Yabancı Yatırımcı 2.8 Firmanızın/Ürünlerinizi n Kalite ve Güvence Belgeleri var mı? Hangileri? (birden fazla seçenek işaretlenebilir) 2.9 Firmanızın kurumsallaşma ile ilgili faaliyetleri var mı? nelerdir? Sektörünüzdeki 2.10 rekabetin durumu nedir? İlgilenmiyor Uygun şartlar olursa olabilir Yerli Yatırımcı Ortak ISO 9001 ISO 22000 / HACCP ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi OHSAS İş Sağlığı ve Güvenliği TSE Helal Belgesi KOŞER Belgesi Diğer ____________ Çok yıkıcı Rekabet Yok Rekabet Var (nasıl rekabet etmekte, rakiplerden farkları nelerdir?) Fiyat Firmanızın rekabet Kalite 2.11 stratejisi nedir? Pazarlama Piyasada eski ve tanınır olmak Diğer _________________________ Evet Hayr EVETSE nerede; Firmanızın üretim yeri Meyve Bahçeleri ___________________________________ dışında başka 2.12 İşleme Tesisleri_____________________________________ lokasyonlarda birimleri Depo / Soğuk Hava__________________________________ var mıdır? Nelerdir? Showroom_________________________________________ Perakende Satış Noktası______________________________ Sektörünüz sezonluk Tüm yıl Sezonluk mu çalışıyor? Hangi aylarda daha Sezonluksa Artış; Yaz Sonbahar Kış İlk bahar 2.13 fazla satış, hangi Yüksek Satış Yapılan Ayları belirtiniz: ________________________________ aylarda satışlarınızda çok düşüş Sezonluksa Azalış; Yaz Sonbahar Kış İlkbahar yaşamaktasınız? Düşük Satış Yapılan Ayları belirtiniz: ________________________________ 5 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri ( ( 2.14 Büyümeyi Sağlayacak Kaynaklara Sahiplik 2.15 Sektörün sorunları nelerdir? SATIŞ ve PAZARLAMA BİLGİLERİ 3. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 ) Var ) Yok, yoksa neden? Pazar bilgisi eksikliği Teknolojik engeller (teknoloji ve makine parkı yenileme ihtiyacı Daha üst segmentlere üretim yapacak tekno. ve metot bilgisine sahip olmama Ar-ge süreçlerinde yetersizlik Finansal yetersizlik. Enerji maliyetleri yüksek Hammadde ve ara malı fiyatları yüksek Lojistik maliyetleri yüksek Finansman maliyetleri yüksek Döviz kurlarının olumsuz etkisi var Teşvikler yetersiz Kayıt dışı ticaret var Tanıtım sorunu var Çevre ve mevzuat sorunları Bağımsız Satış ve Pazarlama departmanlarınız var mı? Birlikte mi? Kim sorumlu şirket ortağı çalışan? Çalışan sayıları Dış Ticaret departmanınız var mı? Departmanda istihdam edilen kişi sayısı? Firmanızda hangi diller konuşulmaktadır? Kaç kişi konuşmakta? Satış ve Pazarlama Personelinize Performans Yönetimi uyguluyor musunuz? (Komisyon, ikramiye vb) Piyasa hakkında bilgiyi nasıl topluyorsunuz? (gözlem, internet, seminer, vd) Satışlarınızın yurtiçi yurtdışı dağılımları nasıldır? Satış Departmanı Var ( ) Şirket ortakları ( ) Çalışan: Sayı______ Pazarlama Dept. Var ( ) Şirket ortakları ( ) Çalışan: Sayı______ Satış Pazarlama Birlikte ( ) Şirket ortakları ( ) Çalışan: Sayı______ Dış Ticaret Dept. Var ( ) Şirket ortakları ( ) Çalışan: Sayı______ Dış Ticaret Dept. Yok ancak dış ticaret var ( ) Şirket ortakları ( ) Çalışan: Sayı______ Dış Ticaret Yok İngilizce: Konuşan Sayısı_____________ Almanca: Konuşan Sayısı_____________ Fransızca: Konuşan Sayısı_____________ İtalyanca: Konuşan Sayısı_____________ İspanyolca: Konuşan Sayısı_____________ Rusça: Konuşan Sayısı_____________ Arapça: Konuşan Sayısı_____________ Diğer _________________: Konuşan Sayısı_____________ %......... Yurtiçi %......... Yurtdışı 6 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 3.7 Yurtiçi satışlarınızın bölgesel dağılımları nasıldır? %......... Ege Bölgesi %......... Marmara Bölgesi %......... İç Anadolu Bölgesi %......... Karadeniz Bölgesi %......... Akdeniz Bölgesi %......... Güneydoğu Anadolu Bölgesi %......... Doğu Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi: ……………………………………………………………………… Marmara Bölgesi: ………………………………………………………………… 3.8 Önceki maddede belirtilen bölgelerin iller bazında dağılımı İç Anadolu Bölgesi:..…………………………………………………………………… Karadeniz Bölgesi: ……………………………………………………………… Akdeniz Bölgesi: …………………………………………………………………… Güneydoğu Anadolu Bölgesi:…………………………………… …………… Doğu Anadolu Bölgesi: ………………………………………………………… 3.9 Kaç yıldır dış ticaret yapıyorsunuz? Yurtdışı satışlarınızın ülkesel dağılımları 3.10 nasıldır? (Mevcut Pazarlarınız) 3.11 3.12 Yurtiçi müşterilere ulaşım kanalları? Yurtdışı müşterilere ulaşım kanalları? Fuarlara katılım (ziyaretçi olarak değil, firma olarak iştirak etmek) Mevcut ve potansiyel müşterilere broşür/katalog göndermek Yerinde Müşteri (toptancı, perakendeci) ziyaretleri Perakende satış noktaları açarak Aracı firmalar vasıtasıyla Fuarlara katılım (ziyaretçi olarak değil, firma olarak iştirak etmek) Hangi fuarlar?____________________________________ Mevcut ve potansiyel müşterilere broşür/katalog göndermek. İçerikleri nedir? __________________________ Yerinde Müşteri (toptancı, perakendeci) ziyaretleri Yurtdışı bayi/toptancı ağı oluşturarak Aracı firmalar vasıtasıyla Web-site/E-Ticaret İhracat için hedeflediğiniz 3.13 ülkeler? Neden bu ülkeleri hedeflediniz? 3.14 Fiyat belirleme nasıl oluyor? Maliyete dayalı Piyasa fiyatına dayalı Rakipten alınan fiyat üzerinden iskonto yaparım 3.15 İskontolar nasıl belirleniyor? Fiyat Listesi Müşterinin Pazarlık Gücüne Dayalı Tüm müşterilere eşit fiyatlama 7 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 3.16 3.17 Yurtiçi Müşterilerin ödeme şartları? Peşin (ürünü göndermeden) Vadeli Senet/Çek Sözleşme Açık hesap Yurtdışı Müşterilerin ödeme şartları? Akreditif Vesaik Mukabili Mal Mukabili/Açık Hesap Peşin Kabul Kredili/Senet, Poliçe İhracatta fiyatlandırmanızda 3.18 hangi Incoterms'leri kullanıyorsunuz? Peşin (ürün müşteriye ulaşınca) CIF, CIP FOB, FOT, FOR EXW C&F, CNF, CFR CPT Müşteri Profilinizden bahsediniz. 3.19 (gelir durumu, bölgesi, yaş aralığı, sosyal statüsü vb) Siparişlerde termin ve teslim süreleriniz nedir? 3.20 (tonaj veya araç aralığı belirterek termin sürenizi açıklayabilirsiniz) İstikrarlı olarak aynı 3.21 müşterilere mi satış yapıyorsunuz? Hedef ülkelere ihracat 3.22 koşullarını biliyor musunuz? Hedef pazarlara 3.23 girişteki engelleriniz nelerdir? Evet Çoğunlukla Evet Çoğunlukla Hayır Hayır Evet Çoğunlukla Evet Çoğunlukla Hayır Hayır Hedef fiyatı yakalayamama Dış ticaret mevzuatlarını bilmeme Standartları yakalayamama 8 Yabancı dil bilmeme Hedef ülke mevzuatlarını bilmeme Diğer_____________________ AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ 4. 4.1 Müşterilerinizden ağırlıklı hangi konularda şikâyet alıyorsunuz? 4.2 Şikayetlerin çözümü ile ilgilenen departman/ kişi/pozisyonu 4.3 Şikayet aldığınızda izlediğiniz süreç nasıldır? (örneğin; bilirkişi raporu vs) 4.4 Müşteri şikayetlerini kayıt altına alıyor musunuz? Nasıl? 4.5 İade Mallarda şirket politikanız nedir? (önem derecesine göre puan veriniz) EN ÖNEMLİ ŞİKÂYET 8 PUAN ( ) Ürün ( ) Ambalaj/Etiketleme ( ) Termin ( ) Teslimat ( ) Bilgi Akışı/İletişim ( ) Ödeme koşulları/fiyat politikası ( ) Satış Personeli ( ) Diğer ……………………………………………………… ( ) Hayır ( ) Evet,………………………………………………………………………………… ……………………… FİNANSAL BİLGİLER 5. 2011 yılında …………………………………………….. TL 5.1 Firmanın son 3 yıldaki 2010 yılında …………………………………………….. TL net satış hasılatı (TL) 2009 yılında …………………………………………….. TL 2011 yılında …………………………………………….. TL Ülkeler:………………………………………. 5.2 Son yıldaki ihracat değeri ($, € vb) 2010 yılında …………………………………………….. TL Ülkeler:………………………………………. 2009 yılında …………………………………………….. TL Ülkeler:………………………………………. 5.3 Nakit Akış Tablosu ve/veya Bütçe çalışmaları yapıyor musunuz? 9 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 5.4 Maliyet Dağılımı %..... Hammadde %..... Kullanılan kimyasal/gübre. Vb. %..... Enerji %......Depolama Diğer %......._____________ %…… İşçilik İMALAT, KALİTE, DAĞITIM 6 6.1 Ekipmanlar ve mevcut üretim teknolojisinin düzeyinin değerlendirilmesi? 6.2. Şirketiniz hangi üretim alanlarında gelişmeyi araştırıyor? 6.3. Şirket tam kapasitede mi çalışıyor? Eğer tam kapasite çalışmıyorsa, 6.3. Kapasite Kullanım Oranı (%) ? Haftada kaç gün 6.4 üretim yapılıyor/çalışılıyor? Tam zamanlı mı 6.5 yoksa iş oldukça mı çalışılıyor? Günde kaç üretim 6.6 vardiyesi çalışılıyor? Şirket hammade sağlamada herhangi 6.7 bir problemle karşılalışıyor mu? Neden? Şirketinizin ürün geliştirme 6.8 birimi/faaliyetleri var mı? Nelerdir? Şirket üretim 6.9 geliştirme ile ilgileniyor mu? Şirketin resmi bir kalite sistemi var mı? 6.10 Eğer varsa hangi kalite sistemi/satandardı? Şirkette kaliteden 6.11 sorumlu bir kişi var mı? (Ör: otomatik ekipmanlar, kontrol, bilgisayarla üretim kontrolü, v.b.) ( ) Evet ( ) Hayır 0-20 20-40 40-60 10 60-80 80-100 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 6.12 6.13 6.14 6.15 6.16 6.17 Şirketin Kalite El Kitabı var mı? Veya vizyon & misyon belirlendi mi? Şirket bir kalite standardını onaylattırma arayışı içinde mi? Üretim prosesi sonucunda herhangi ( ) Evet bir emisyon ya da atık ( ) Hayır madde çıkıyor mu ? Eğer çıkıyorsa, belirtiniz? Nasıl değerlendiriyorsunuz? Şirketin atık yönetimi ile ilgili, geleceğe ait, herhangi bir planı var mı? Eğer varsa, belirtiniz? Benzer sorunları yaşayan şirketlerle ortak bertaraf çalışmasına katılır mısınız? (Varsa koşulları soralım) İNSAN KAYNAKLARI 7. 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 Eğitim ihtiyacı/beceri değerlendirilmesi yapılıyor mu? Şirket herhangi bir eğitim programı düzenliyor mu? Eğer düzenliyorsa içeriğini, nasıl verildiğini, kimlere yönelik olduğunu özetleyin? ( ) Evet ( ) Hayır ( ) Evet ( ) Hayır İşe gelmeme oranları Doldurulmamış Kadrolar var mı? Hangi seviyede? İşgücü ihtiyacınız olacak mı? Hangi iş için? İstenen kriterler nelerdir? 11 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 7.7 İşe alma prosedürlerinizi belirtin 7.8 Ücret Belirleme Politikanız 7.9 Zam ve ikramiye politikanız 8. GZFT 8.1 Firmanızın Güçlü Yönleri 8.2 Firmanızın Zayıf Yönleri 8.3 Sektörünüzdeki Fırsatlar 8.4 Sektörünüzdeki Tehditler 12 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri III. ANKET SONUÇLARI: 1. GENEL BİLGİLER 0 Anket Grubu: İncir 1.4 Şirket Tipi Şirket Tipi Şahıs İşletmesi Limited 5% 15% Anonim Birlik 20% 60% 1.5 Kuruluş Yılı Şirket Yaşı 1-5 5-10 10-20 20-50 50den fazla 5% 40% 30% 15% 10% 13 Şirket Tipi Şahıs İşletmesi Limited Anonim Birlik Firma Sayısı 4 12 3 1 Toplam 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 1.6 Ortak Sayısı Ortak Sayısı 20% 40% 1 Ortaklı 2 Ortaklı 3 Ortaklı 6000 Ortaklı 30% Yanıt yok 5% 5% 14 Ortak Sayısı Firma Sayısı 1 Ortaklı 2 Ortaklı 3 Ortaklı 6000 Ortaklı Yanıt yok 4 6 1 1 8 Toplam 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 1.8 Sermayesi Sermaye Yapıları 1-50.000 TL 50-100.000 TL > 500.000 TL Bilinmiyor 100-500.000 TL 15% 25% 15% Sermaye Yapıları 1-50.000 TL 50-100.000 TL 100-500.000 TL > 500.000 TL Bilinmiyor Firma Sayısı Toplam 20 5 3 6 3 3 15% 30% 1.19 Firma Türü Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Firma sayısı Firma Türü 25 20 15 10 5 0 Yanıt Sayısı Birinci Tarım Perak l a Distri İhraca Topta İthala Tarım endec Dayalı bütör tçı ncı tçı i Üretic Sanay i i… 2 1 12 1 20 18 2 15 Firma Türü Birincil Tarım Üretici Distribütör İhracatçı Perakendeci Tarıma Dayalı Sanayi Üretici Toptancı İthalatçı Yanıt Sayısı 2 1 12 1 20 18 2 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 1.20 Üst Yönetim: /Orta Kademe Yönetim / İdari Personel / Mühendis / İmalat İşiçisi (SÜREKLİ ÇALIŞANLAR) / İmalat İşiçisi (Mevsimlik) Çalışan Dağılımı 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Çalışan Dağılımı 1.22 Üst Yöneti m Orta Kadem e Yöneti m İdari Person el Mühen dis 70 25 83 23 Çalışan Dağılımı İmalat İşiçisi (SÜREK Lİ ÇALIŞA NLAR) İmalat İşiçisi (Mevsi mlik) 506 1823 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Çalışan Dağılımı BEYAZ YAKA MAVİ YAKA MEVSİMLİ K 201 506 1823 Ürünler Hizmetler İncir ve Ürünleri: Kuru İncir 1.23 Ürünlerin son kullanıcısı Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Ürünlerin son kullanıcısı 16 14 Firma Sayısı 12 10 8 6 4 2 0 Yanıt Sayısı İmalatçı/ yarı mamul Mamul İşleme Hizmeti Nihai Kullanıcı/i şlenmiş Paketlen miş Ürün 5 1 14 14 16 Ürünlerin son kullanıcısı İmalatçı/ yarı Mamul mamul İşleme Nihai Hizmeti Paketlenmiş Ürün Kullanıcı/işlenmiş Yanıt Sayısı 5 S 1 14 14 Toplam 34 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Firma daha önce profesyonel destek aldı mı? (Danışmanlık, eğitim vb) 2.1 Profesyonel Danışmanlık/Eğitim Desteği Profesyonel Danışmanlık/E ğitim Desteği Firma Sayısı Belgelendirme Diğer Konular 2.2 20 Firma Sayısı Firma Sayısı 20 16 12 8 4 0 Destek Dağılımı Evet 8 Hayır 16 12 8 4 0 12 Destek Dağılımı Destek Dağılımı 6 6 Firmanızın Tescilli Markaları (Varsa) Nelerdir Firmanızın Tescilli Markaları (Varsa) Nelerdir? Aktaş Alyora Asaslan Avare Conary Fruit Efekan 2000 Ege Beyza Elmas Erbay Brand Fıgyork Funda Furuturk Garden Frank Güldere Hayır İtoalty Fruit Kazım Nazen Günaydın Nazillli Nutco Kaplanlar Orlandas Özaltın Royal Rüyam Fruit Selcuk Sunmar Sunny Tariş Tarım Toroslular Ümit Yingori Yazıcı Zencirci 17 Belgelend irme Diğer Konular 6 6 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 2.3 Firmanızın AR-GE faaliyetleri yürütüyor mu? Ne tür faaliyetlerdir? Firmanızın AR-GE faaliyetleri yürütüyor mu? Hayır Evet Firmanızın AR-GE faaliyetleri yürütüyor mu? Toplam Firma Sayısı 13 7 20 35% Hayır Evet Ar-Ge Faaliyetleri Dış Pazar Araştırmaları Farklı Ambalajlama İnovasyon Çalışmaları Toprak ve Su Tahlilleri Yeni Ürün Geliştirme 65% 2.4 Firmanız devlet desteklerine / teşviklerine başvurdu mu? & 2.5 Destek aldı mı? Devlet Destekleri 20 15 10 5 0 Başvuru Destek Alımı Evet 18 Hayır 2 14 6 Başvurduğu ve destek aldığı kurumlar: Başvuru yapan firma sayısı 18, destek alan firma sayısı14 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. 18 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Yatırım KOSGEB Teşvik 2.6 GEKA Kırsal Kalkınm a İGEME TÜBİTAK Başvuru 6 14 4 6 4 1 Destek Alımı 4 9 1 3 2 0 Son 3 yılda yatırım yaptı mı? Hangi konuda ne kadar? (BİNA ARSA - OTOMOBİL /ARAÇ - YENİ MAKİNE - YENİ AĞAÇ – DİĞER) YENİ AĞAÇ; 200.000,00 TL; 2% DİĞER; 0,00 TL; 0% YENİ MAKİNE; 3.775.000,00 TL; 37% BİNA ARSA; 5.500.000,00 TL; 53% OTOMOBİL ARAÇ; 815.000,00 TL; 8% 19 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 2.7 Firmanızın yabancı sermaye ile ortaklıklara bakış açısı nedir? Firmanızın yabancı sermaye ile ortaklıklara bakış açısı nedir? İlgilenmiyor 45% 55% Uygun şartlar olursa olabilir 2.8 Firmanızın yabancı sermaye ile ortaklıklara bakış açısı nedir? İlgilenmiyor Uygun şartlar olursa olabilir Firma Sayısı 11 9 Toplam 20 Firmanızın /Ürünlerinizin Kalite ve Güvence Belgeleri Var mı? Hangileri? Kalite Belgeleri 14 12 10 8 6 4 2 0 ISO ISO 9001 2200 0 (HAC CP) Kalite Belgeleri 11 14 TSE Koşer Diğer Belge (Hela si l, Olma BRC yanla vs.) r 9 4 2 3 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 2.9 Firmanızın kurumsallaşma ile ilgili faaliyetleri Var mı? Nelerdir? Firmanızın kurumsallaşma ile ilgili faaliyetleri Var mı? Firmanızın kurumsallaşma ile ilgili faaliyetleri Var mı? Firma Sayısı Hayır 13 Evet 7 Toplam 20 35% Hayır Evet 65% Faaliyetler İşletmede görev ve sorumluluklar belirli ve yetki dağılımı belirli Kurumsal kimlik çalışmaları var İncir Birliği'nin yeni logo tasarımı var 2.10 Sektörünüzdeki rekabetin durumu nedir? Sektörünüzdeki Rekabetin Durumu 10% 30% Rekabet yok Yıkıcı rekabet Sektördeki rekabet durumu nedir Rekabet yok Yıkıcı rekabet Çok yıkıcı Firma Sayısı 2 12 6 Toplam 20 Çok yıkıcı 60% 21 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 2.11 Firmanızın rekabet stratejisi nedir? Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Firmanızın rekabet stratejisi nedir? 18 Firma Sayısı 20 15 10 5 Firmanızın rekabet stratejisi nedir? 9 7 3 2 0 Fiyat Güvenilir olmak Kalite Pazarlama Piyasada eski ve tanınır olmak Fiyat Güvenilir olmak Kalite Pazarlama Piyasada eski ve tanınır olmak Firma Stratejisi 2.12 Firmanızın üretim yeri dışında başka lokasyonlarda birimleri Var mıdır? Nelerdir? Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Üretim yeri dışında başka lokasyonlarda birimler var mı? Firmanızın üretim yeri dışında başka lokasyonlarda birimleri Var mıdır? Evet Hayır Toplam 40% Hayır Firmaların Birimleri Showroom Perakende Satış Noktası Depo/Soğuk Hava Meyve Bahçeleri İşleme Tesisleri 22 8 12 20 Evet 60% Firma Sayısı 1 2 3 3 3 Yanıt Sayısı 7 2 18 3 9 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Sektörünüz sezonluk mu çalışıyor? 2.13 Sektörünüz sezonluk mu çalışıyor? 5% 25% Sezonluk Sektörünüz sezonluk mu çalışıyor? Sezonluk Tüm yıl Yanıt yok Firma Sayısı 14 5 1 Toplam 20 Tüm yıl 70% Yanıt yok Hangi aylarda daha fazla satış oluyor? Hangi aylarda daha fazla satış oluyor? 13 12 13 9 7 5 2 3 1 0 1 1 23 Hangi aylarda daha fazla satış oluyor? Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 7 5 2 1 0 1 1 3 9 13 12 13 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Hangi aylarda daha az satış oluyor? Hangi aylarda daha az satış oluyor? 8 7 5 5 2 1 0 2.14 1 0 0 0 0 Hangi aylarda daha az satış oluyor? Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 0 0 1 2 5 7 8 5 0 0 0 1 Büyümeyi Sağlayacak Kaynaklara Sahiplik Büyümeyi Sağlayacak Kaynaklara Sahiplik Var mı? Büyümeyi Sağlayacak Kaynaklara Sahiplik var mı? Evet Hayır Firma Sayısı 6 14 Toplam 20 30% Evet Hayır 70% 24 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Büyümeyi Sağlayacak Kaynaklara Sahiplik Yoksa, Neden? Yanıt Sayısı Teknolojik engeller (teknoloji ve makine parkı yenileme ihtiyacı) 4 Pazar bilgisi eksikliği 7 Finansal yetersizlik Daha üst segmentlere üretim yapacak teknoloji ve metod bilgisine sahip olmama Ar-Ge süreçlerinde yetersizlik 10 2 3 Büyümeyi Sağlayacak Kaynaklara Sahiplik Yoksa, Neden? Ar-Ge süreçlerinde yetersizlik Daha üst segmentlere üretim yapacak teknoloji ve metod bilgisine sahip olmama Finansal yetersizlik Pazar bilgisi eksikliği Teknolojik engeller (teknoloji ve makine parkı yenileme ihtiyacı) 25 Yanıt Sayısı 3 2 10 7 4 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 2.15 Sektörün sorunları nelerdir? Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Sektörün sorunları nelerdir? Teşvikler yetersiz Tanıtım sorunu var Lojistik maliyetleri yüksek Kayıt dışı ticaret var Hammadde ve ara malı fiyatları yüksek Finansman maliyetleri yüksek Enerji maliyetleri yüksek Döviz kurlarının olumsuz etkisi var Çevre ve mevzuat sorunları 7 9 5 13 7 10 6 8 7 0 2 4 6 8 10 12 Sektörün sorunları nelerdir? Çevre ve mevzuat sorunları Döviz kurlarının olumsuz etkisi var Enerji maliyetleri yüksek Finansman maliyetleri yüksek Hammadde ve ara malı fiyatları yüksek Kayıt dışı ticaret var Lojistik maliyetleri yüksek Tanıtım sorunu var Teşvikler yetersiz Yanıt Sayısı 7 8 6 10 7 13 5 9 7 14 Yanıt Sayısı 3.1 Bağımsız Satış ve Pazarlama departmanlarınız Var mı? Birlikte mi? Bağımsız Satış ve Pazarlama departmanlarımız var mı? Birlikte mi? 30% Satış departmanlarımız var 0% 70% Pazarlama departmanlarımız var Satış ve Pazarlama departmanlarımız var 26 Bağımsız Satış ve Pazarlama departmanlarımız var mı? Birlikte mi? Satış departmanlarımız var Pazarlama departmanlarımız var Satış ve Pazarlama departmanlarımız var Toplam Firma Sayısı 6 0 14 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Kim sorumlu şirket ortağı çalışan? Çalışan sayıları ? Kim sorumlu ? 20% Çalışan Şirket Ortağı Firma Sayısı 4 16 Toplam 20 Kim sorumlu Çalışan Şirket Ortağı 80% 3.2 Dış Ticaret departmanınız Var mı? Dış ticaret departmanınız var mı? Dış Ticaret departmanınız Var mı? Dış Ticaret Departmanı Var Dış Ticaret Departmanı Yok Ancak Dış Ticaret Var Dış Ticaret Yok Dış Ticaret Departmanı Var 35% 50% 15% Dış Ticaret Departmanı Yok Ancak Dış Ticaret Var Toplam Dış Ticaret Yok 27 Firma Sayısı 10 3 7 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Kim sorumlu şirket ortağı çalışan? Çalışan sayıları ? Kim sorumlu? Çalışan Sorumlu yok Şirket Ortağı Firma Sayısı 6 6 8 Toplam 20 Kim sorumlu? 30% 40% 30% Çalışan Sorumlu yok Şirket Ortağı 3.3 Firmanızda hangi diller konuşuluyor? Firmanızda Yabancı Diller Konuşuluyor mu? 45% 55% Evet Hayır 28 Firmanızda Yabancı Diller Konuşuluyor mu? Evet Hayır Firma Sayısı 9 11 Toplam 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Konuşulan Yabancı Diller ve Kişi Sayısı 15 K i ş i S a y ı s ı 4 3 2 2 İngilizce Fransızca Almanca İtalyanca Rumence 3.4 1 1 Konuşulan Yabancı Diller ve Kişi Sayısı İngilizce Fransızca Almanca İtalyanca Rumence Arapça İspanyolca 15 4 3 2 2 1 1 Arapça İspanyolca Satış ve Pazarlama Personelinize Performans Yönetimi uyguluyor musunuz?(Komisyon,ikramiye vb) Satış ve Pazarlama Personelinize Performans Yönetimi uyguluyor musunuz? 20% Evet Hayır 80% Satış ve Pazarlama Personelinize Performans Yönetimi uyguluyor musunuz?(Komisyon,ikramiye vb) Evet Hayır Toplam 29 Firma Sayısı 4 16 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Piyasa hakkında bilgiyi nasıl topluyorsunuz?(Gözlem,İnternet,Seminer vb) 3.5 Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Piyasa hakkında bilgiyi nasıl topluyorsunuz? 16 14 Firma Sayısı 14 12 10 8 5 6 5 4 4 3 2 2 İhracatçı Birliği siteleri ile Aydın Ticaret Odası bilgileri ile 2 0 Yüzyüze Fuarlara Gözlem ile Seminerlere İnternet ile görüşme ile katılım ile katılım ile 3.6 Piyasa hakkında bilgiyi nasıl topluyorsunuz? Fuarlara katılım ile Gözlem ile İhracatçı Birliği siteleri ile İnternet ile Seminerlere katılım ile Yüzyüze görüşme ile Aydın Ticaret Odası bilgileri ile Toplam Satışlarınızın yurtiçi - yurtdışı dağılımları nasıldır? (Aşağıya Yurtiçini yazın) Yurtiçi Satış Dağılımı 2% 1% 4% EGE 9% MARMARA 49% 15% İÇ ANADOLU KARADENİZ AKDENİZ GÜNEYDOĞU ANDADOLU 20% DOĞU ANADOLU 30 Yanıt Sayısı 5 5 2 3 4 14 2 35 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Firmaların Paylaştığı Satış Yapılan İller: EGE •Aydın •İzmir 3.9 MARMARA •İstanbu •Bursa •İzmit •Adapazarı İÇ ANADOLU •Ankara •Eskişehir •Kayseri •Konya •Sivas •Samsun •Giresun •Trabzon •Ordu DOĞU ANADOLU •Van •Erzurum •Sivas Kaç yıldır dış ticaret yapıyorsunuz? Kaç yıldır dış ticaret yapıyorsunuz? Yanıt yok 80 30 10 7 6 5 4 3 2 1 Toplam 3.10 KARADENİZ Firma Sayısı 7 1 1 1 1 1 1 1 3 2 1 20 Yurtdışı satışlarınızın ülkesel dağılımları nasıldır? (Mevcut Pazarlarınız) AB Almanya Amerika Arabistan Avustralya Azerbaycan Bosna Hersek Brezilya Bulgaristan Çin Dubai Fas Filistin Fransa Gürcistan İngiltere İsrail İsveç İtalya Kazakistan Malta Mısır Polonya Romanya Rusya Sırbistan Slovenya Suudi Arabistan Ukrayna Venezüella Yunanistan 31 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Yurtiçi müşterilere ulaşım kanalları? 3.11 Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Yurtiçi müşterilere ulaşım kanalları? Yanıt Sayısı Perakende satış noktaları açarak Yurtiçi müşterilere ulaşım kanalları? Yerinde müşteri ziyaretleri Aracı firmalar vasıtasıyla Mevcut ve potansiyel müşterilere broşür / katalog göndermek Fuarlara katılım Perakende satış noktaları açarak 1 Fuarlara katılım 3 Mevcut ve potansiyel… 6 Aracı firmalar vasıtasıyla Yanıt 11 Sayısı 7 6 3 1 7 Yerinde müşteri ziyaretleri 11 Yurtdışı müşterilere ulaşım kanalları? 3.12 Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Yurtdışı müşterilere ulaşım kanalları? Yanıt Sayısı 8 5 Aracı firmalar vasıtasıyla Fuarlara Katılım 6 7 5 Mevcut ve Web sitesi / EPotansiyel ticaret Müşterilere broşür/katalog göndermek 4 Yerinde Müşteri Ziyaretleri 32 Yurtdışı bayi / toptancı ağı oluşturarak Yurtdışı müşterilere ulaşım kanalları? Yanıt Sayısı Aracı firmalar vasıtasıyla 8 Fuarlara Katılım Mevcut ve Potansiyel Müşterilere broşür/katalog göndermek Web sitesi / E-ticaret Yerinde Müşteri Ziyaretleri Yurtdışı bayi / toptancı ağı oluşturarak 5 Toplam 35 6 5 7 4 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 3.13 İhracat için hedeflediğiniz ülkeler? 10 Rusya 5 5 Arap Ülkeleri 4 3 3 3 Japonya Hollanda 2 2 2 Dubai 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Romanya Okyanusya Ülkeleri Kanada İngiltere Balkan Ülkeleri Avustralya 0 2 4 İhracat için hedeflediğiniz ülkeler? Avustralya Avusturya Balkan Ülkeleri Hong Kong İngiltere İtalya Kanada Kuzey Afrika Okyanusya Ülkeleri Orta Avrupa Romanya Ortadoğu Ülkeleri Dubai Hindistan Hollanda Amerika Japonya Almanya Arap Ülkeleri Fransa Rusya Çin 6 8 10 Yanıt Sayısı 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 5 5 10 33 12 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 3.14 Fiyat belirleme nasıl oluyor? Fiyat belirleme nasıl oluyor? 35% 35% Maliyete dayalı Piyasa fiyatına dayalı 30% Piyasa fiyatına ve Maliyete dayalı 3.15 Fiyat belirleme nasıl oluyor? Maliyete dayalı Piyasa fiyatına dayalı Piyasa fiyatına ve Maliyete dayalı Toplam Firma Sayısı 7 6 7 20 İskontolar nasıl belirleniyor? İskontolar nasıl belirleniyor? 36% Fiyat listesi Müşterilerinin pazarlık gücüne dayalı 55% 9% Tüm müşterilere eşit fiyatlama 34 İskontolar nasıl belirleniyor? Fiyat listesi Müşterilerinin pazarlık gücüne dayalı Tüm müşterilere eşit fiyatlama 4 1 6 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Yurtiçi Müşterilerin ödeme şartları? 3.16 Yurtiçi müşterilerin ödeme şartları? Peşin (ürün müşteriye ulaşınca) 10% 10% Peşin (ürünü göndermeden) 40% Vadeli (Açık Hesap) Vadeli (Çek-senet) Yurtiçi Müşterilerin ödeme şartları? Peşin (ürün müşteriye ulaşınca) Peşin (ürünü göndermeden) Vadeli (Açık Hesap) Vadeli (Çek-senet) Firma Sayısı 2 Toplam 20 2 8 8 40% 3.17 Yurtdışı Müşterilerin ödeme şartları? Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Yurtdışı Müşterilerin ödeme şartları? Yurtdışı Müşterilerin ödeme şartları? Akreditif Mal mukabili/ açık hesap Peşin Vesaik mukabili Akreditif 17% 8% Mal mukabili/ açık hesap 33% 42% Peşin Toplam Vesaik mukabili 35 Yanıt Sayısı 2 10 8 4 24 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 3.18 İhracatta fiyatlandırmanızda hangi Incoterms'leri kullanıyorsunuz? İhracatta fiyatlandırmanızda hangi Incoterms'leri kullanıyorsunuz? 6% C&F, CNF, CFR 44% CIF, CIP 39% EXW FOB, FOT, FOR İhracatta fiyatlandırmanızda hangi Incoterms'leri kullanıyorsunuz? C&F, CNF, CFR CIF, CIP EXW FOB, FOT, FOR Yanıt Sayısı 1 7 2 8 11% 3.19 Müşteri Profilinizden bahsediniz.(Gelir durumu,bölgesi,yaş aralığı,sosyal statüsü vb.) Müşteri profiliniz Müşteri profiliniz 7 F i r m a S a y ı s ı 6 3 2 Toptancılar Tedarikçiler Zincir mağazalar 2 Orta gelir Yüksek gelir düzeyi düzeyi Müşteriler 36 Orta gelir düzeyi Tedarikçiler Toptancılar Yüksek gelir düzeyi Zincir mağazalar Toplam Firma Sayısı 6 3 7 2 2 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 3.20 Siparişlerde termin ve teslim süreleriniz nedir?(Tonaj veya aralığı belirterek termin sürenizi açıklayabilirsiniz) 1- 15 Gün Arası Sipariş Büyüklüğüne Göre Kargo, Ambar, Konteynr Ya Da Tır İle 3.21 İstikrarlı olarak aynı müşterilere mi satış yapıyorsunuz? İstikrarlı olarak aynı müşterilere mi satış yapıyorsunuz? 0% 0% 40% Evet Çoğunlukla evet 60% Hayır Çoğunlukla hayır 3.22 İstikrarlı olarak aynı müşterilere mi satış yapıyorsunuz? Evet Çoğunlukla evet Hayır Çoğunlukla hayır Firma Sayısı 8 12 0 0 Toplam 20 Hedef ülkelere ihracat koşullarını biliyor musunuz? Hedef ülkelere ihracat koşullarını biliyor musunuz? 15% Çoğunlukla evet 10% Çoğunlukla hayır Evet 55% 20% Hayır 37 Hedef ülkelere ihracat koşullarını biliyor musunuz? Çoğunlukla evet Çoğunlukla hayır Evet Hayır 3 2 4 11 Toplam 20 Firma Sayısı AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 3.23 Hedef pazarlara girişteki engelleriniz nelerdir? Anket yapılan firma sayısı 20 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur. Hedef pazarlara girişteki engelleriniz nelerdir? Yabancı dil bilmeme F i Ülke pazarının diğer ürünü tanımaması r Standartları yakalayamama m a Müşteriye ulaşamama S a y ı s ı 9 1 2 1 Hedef ülke mevzuatlarını bilmeme 7 Hedef fiyatı yakalayamama 5 Dış ticaret mevzuatlarını bilmeme 6 AB ülkelerine vize sıkıntısı 1 0 4.1 2 4 6 8 Hedef pazarlara girişteki engelleriniz nelerdir? AB ülkelerine vize sıkıntısı Dış ticaret mevzuatlarını bilmeme Hedef fiyatı yakalayamama Hedef ülke mevzuatlarını bilmeme Müşteriye ulaşamama Standartları yakalayamama Ülke pazarının diğer ürünü tanımaması Yabancı dil bilmeme Yanıt Sayısı 1 Toplam 32 10 Müşterilerinizden ağırlıklı hangi konularda şikâyet alıyorsunuz? ( ÜRÜN - AMBALAJ / ETİKETLEME - TERMİN - TESLİMAT - BİLGİ AKIŞI / İLETİŞİM - ÖDEME KOŞULLARI / FİYAT POLİTİKASI - SATIŞ PERSONELİ - DİĞER) Müşteri Şikayet Dağılımı SATIŞ PERSONELİ 6% ÖDEME KOŞULLARI / FİYAT POLİTİKASI 13% DİĞER 15% ÜRÜN 15% AMBALAJ / ETİKETLEME 16% BİLGİ AKIŞI / İLETİŞİM 16% TERMİN 16% TESLİMAT 3% 38 6 5 7 1 2 1 9 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 4.2 Şikayetlerin çözümü ile ilgilenen departman/ kişi/pozisyonu Şikayetlerin çözümü ile ilgilenen departman/ kişi/pozisyonu 25% Satış personeli Şirket sahibi Şikayetlerin çözümü ile ilgilenen departman/ kişi/pozisyonu Satış personeli Şirket sahibi Firma Sayısı 5 15 75% Toplam 4.3 20 Şikayet aldığınızda izlediğiniz süreç nasıldır?(örneğin; bilirkişi raporu vs.) İşletmeler genellikle ürün iadesi alıyor, bir kısmı ürünü tekrar analize gönderiyor, sonuçlandırırken ise müşteri memnuniyetinin sağlanmasına odaklanıyorlar. 4.4 Müşteri şikayetlerini kayıt altına alıyor musunuz? Nasıl? Müşteri şikayetlerini kayıt altına alıyor musunuz? 40% Evet 60% Hayır Müşteri şikayetlerini kayıt altına alıyor musunuz? Evet Hayır Toplam Firma Sayısı 8 12 20 Müşteri şikayetleri, dosyada kayıt altında tutulup şikayet edilen ürünün numunesi alınır ve tekrarlanmaması adına çalışmalar gerçekleştirilir. 4.5 İade Mallarda şirket politikanız nedir? Ürün iadesi genellikle olmuyor. Ancak, yurt içi müşterilerin bazıları satamadığı için iade etmek isteyebiliyorlar, bu durumda, ürün iadesi alınıyor, tekrar o müşteri ile iş yapmaktan kaçınıyorlar. 39 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Firmanın son 3 yıldaki net satış hasılatı (TL) 2011 – 2010 – 2009 5.1 20 firmadan dört tanesi yanıt vermedi, 2 tanesi yeni kurulduğu için sadece 2011 yılından sonrası için bilgi verdi) Yıllara Göre Satış Hasılatları 3800000 3731676,224 3700000 3600000 3584760,345 3500000 T 3400000 L 3300000 3291230,417 3200000 3100000 3000000 2009 5.2 2010 2011 Son yıldaki ihracat değeri? (TL) 2011 – 2010 – 2009 İhracat Değeri 35000000 31962103,6 30000000 25000000 26918000 23260000 T 20000000 L 15000000 İhracat Değeri (TL) 10000000 5000000 0 2009 2010 2011 40 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 5.2 Son yıldaki ihracat Ülkeleri 2011 – 2010 – 2009 2009 2010 •Kuzey Irak •Almanya •Fransa •Azerbeycan •Gürcistan 5.3 •Brezilya •Almanya •Fransa •Azerbaycan •Gürcistan •Çin •Mısır •Almanya •Fransa •Filistin •İsrail •Azerbaycan •Gürcistan •Romanya Nakit Akış Tablosu ve/veya Bütçe çalışmaları yapıyor musunuz? Nakit Akış Tablosu ve/veya Bütçe çalışmaları yapıyor musunuz? 20% Evet Hayır 80% 5.4 2011 Nakit Akış Tablosu ve/veya Bütçe çalışmaları yapıyor musunuz? Evet Hayır Toplam Firma Sayısı 4 16 20 Maliyet Dağılımı % Hammadde / Kullanılan Kimyasal / İşçilik / Enerji / Depolama / Diğer Verilen yanıtlara göre ortalama maliyetler: % 50 Hammadde (Yanıt Aralığı % 5 – 80); %16 işçilik (Yanıt Aralığı %10-55); % 8 Enerji(Yanıt Aralığı %1-30); % 8 Kimyasal/Gübre (Tuz vb dahil) (Yanıt Aralığı %10-55); % 3 Lojistik(Tek yanıt %3); % 3 Depolama(Yanıt Aralığı %1-5) % 12 Paketleme/Ambalaj(Yanıt Aralığı %10-25); 41 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 6.1 Ekipmanlar ve mevcut üretim teknolojisinin düzeyinin değerlendirilmesi? Ekipmanlar ve mevcut üretim teknolojisi Yarı otomatik Ekipmanlar ve mevcut üretim teknolojisinin düzeyi Emek yoğun Tam otomatik Emek yoğun 0 2 Emek yoğun 7 Firma Sayısı 6.2 4 6 8 Tam otomatik 4 10 Yarı otomatik 9 Firma Sayısı 7 Tam otomatik 4 Yarı otomatik 9 Toplam 20 Şirketiniz hangi üretim alanlarında gelişmeyi araştırıyor? Şirketiniz hangi üretim alanlarında gelişmeyi araştırıyor? Gelişme planı yok Pazarlama Paketleme Makineleşme İhracat 0 İhracat Firma Sayısı 6.3 2 4 6 Makineleşme Paketleme 1 4 8 Pazarlama 4 2 10 Gelişme planı yok 9 Şirketiniz hangi üretim alanlarında gelişmeyi araştırıyor? Firma Sayısı İhracat Makineleşme Paketleme Pazarlama Gelişme planı yok 1 4 4 2 9 Toplam 20 Şirket tam kapasitede mi çalışıyor? Şirket tam kapasitede mi çalışıyor? Şirket tam kapasitede mi çalışıyor? Firma Sayısı Evet Hayır 2 18 Toplam 20 10% Evet Hayır 90% 42 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Eğer tam kapasite çalışmıyorsa, Kapasite Kullanım Oranı (%) ? 6.3 Eğer tam kapasite çalışmıyorsa, Kapasite Kullanım Oranı? 10 F i r m a S a y ı s ı 9 8 6 6 4 3 2 1 0 0-20 6.4 1 20-40 40-60 60-80 Eğer tam kapasite çalışmıyorsa, Kapasite Kullanım Oranı (%) ? 0-20 20-40 40-60 60-80 80-100 Firma Sayısı Toplam 20 Haftada kaç gün üretim yapılıyor/çalışılıyor? 5 gün 5.5 gün 6 gün 7 gün Firma Sayısı Toplam 20 1 6 9 3 1 80-100 Haftada kaç gün üretim yapılıyor/çalışılıyor? Haftada kaç gün üretim yapılıyor/çalışılıyor? 5% 5% 25% 5 gün 5.5 gün 1 1 13 5 6 gün 7 gün 65% 43 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 6.5 Tam zamanlı mı Yoksa İş oldukça mı çalışılıyor? Tam zamanlı mı Yoksa İş oldukça mı çalışılıyor? 25% Tam zamanlı mı Yoksa İş oldukça mı çalışılıyor? Tam zamanlı Yanıt yok İş oldukça Firma Sayısı Toplam 20 5 3 12 Tam zamanlı Yanıt yok 60% 6.6 15% İş oldukça Günde kaç üretim Vardiyası çalışılıyor? Günde kaç üretim vardiyası çalışılıyor? 5% 15% 25% 2 vardiya Mesaili çalışma Günde kaç üretim vardiyası çalışılıyor? 2 vardiya Mesaili çalışma Tek vardiya Vardiyasız Firma Sayısı 1 3 11 5 Toplam 20 Tek vardiya Vardiyasız 55% 44 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 6.7 Şirket hammadde sağlamada herhangi bir problemle karşılaşıyor mu? Neden? Şirket hammade sağlamada herhangi bir problemle karşılalışıyor mu? 15% Evet Hayır Toplam 85% 6.8 Şirket hammade sağlamada herhangi bir problemle karşılalışıyor mu? Evet Hayır Firma Sayısı 3 17 20 Şirketinizin ürün geliştirme birimi/faaliyetleri Var mı? Şirketinizin ürün geliştirme birimi/faaliyetleri var mı? 35% Evet Hayır 65% Nelerdir? Şirketinizin ürün geliştirme Ürün geliştirme birimi/faaliyetleri Farklı ambalaj nelerdir? Çikolata kaplı incir Yanıt Sayısı 2 4 1 45 Şirketinizin ürün geliştirme Evet birimi/faaliyetleri var Hayır mı? Firma Sayısı 7 13 Toplam 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 6.9 Şirket üretim geliştirme ile ilgileniyor mu? Şirket üretim geliştirme ile ilgileniyor mu? 40% Şirket üretim geliştirme ile Evet ilgileniyor mu? Hayır Firma Sayısı Toplam 20 Evet Hayır 60% 6.10 Şirketin resmi bir kalite sistemi Var mı? Şirketin resmi bir kalite sistemi var mı? 30% Evet Şirketin resmi bir kalite sistemi var mı? Evet Hayır Hayır 70% Toplam 46 Firma Sayısı 6 14 20 12 8 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Eğer Varsa hangi kalite sistemi/standardı? Eğer Varsa hangi kalite sistemi/standardı? 33% Eğer Varsa hangi kalite sistemi/standardı? IFS BRC ISO 9001 ISO 22000 34% IFS BRC Yanıt Sayısı 1 1 1 ISO 9001 ISO 22000 33% 6.11 Şirkette kaliteden sorumlu bir kişi Var mı? Şirkette kaliteden sorumlu bir kişi var mı? Şirkette kaliteden sorumlu bir kişi Var mı? Evet Hayır 25% Evet Hayır 75% 47 Toplam Firma Sayısı 15 5 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 6.12 Şirketin Kalite El Kitabı Var mı? Veya vizyon & misyon belirlendi mi? Şirketin Kalite El Kitabı Evet mı? Veya vizyon & misyon belirlendi mi 30% Evet Hayır Şirketin Kalite El Kitabı Evet mı? Veya vizyon & misyon belirlendi mi? Evet Hayır Toplam Firma Sayısı 6 14 20 70% 6.13 Şirket bir kalite standardını onaylattırma arayışı içinde mi? Şirket bir kalite standardını onaylattırma arayışı içinde mi? 40% 60% Evet Hayır 48 Şirket bir kalite standardını onaylattırma arayışı içinde mi? Evet Hayır Firma Sayısı Toplam 20 8 12 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 6.14 Üretim prosesi sonucunda herhangi bir emisyon ya da atık madde çıkıyor mu ? (Anket anı anda hem, zeytin/zeytinyağı hem de kestane ya da incir üreten işletmelere uygulandığı, bazılarının birden çok alanda faaliyet gösteriyor olması dolayısıyla bu sorunun yanıtı incirin yanı sıra zeytinyağı üreten firmalarca da verilmiştir. Aşağıdaki yanıt sadece incire özgü atığı tanımlamaktadır ) 6.15 Eğer çıkıyorsa, belirtiniz? Nasıl değerlendiriyorsunuz? Tuzlu su, deşarj ediliyor. Hastalıklı incir, ihracatçı birliği yakıyor. Üretim prosesi sonucunda herhangi bir emisyon ya da atık madde çıkıyor mu ? 40% 60% Evet Üretim prosesi sonucunda herhangi bir emisyon ya da atık madde çıkıyor mu ? Evet Hayır 8 12 Hayır Toplam 6.16 Firma Sayısı Şirketin atık yönetimi ile ilgili, geleceğe ait, herhangi bir planı Var mı? Eğer Varsa, belirtiniz? Yok. Zaten çevreye zarar vermiyorlar. Uygun olmayan incirler yakılarak bertaraf ediliyor. 49 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 6.17 Benzer sorunları yaşayan şirketlerle ortak bertaraf çalışmasına katılır mısınız? (Varsa koşulları soralım) Benzer sorunları yaşayan şirketlerle ortak bertaraf çalışmasına katılır mısınız? 20% Evet Hayır Benzer sorunları yaşayan şirketlerle ortak bertaraf çalışmasına katılır mısınız? Evet Hayır Toplam Firma Sayısı 4 16 20 80% 7.1 Eğitim ihtiyacı/beceri değerlendirilmesi yapılıyor mu? Eğitim ihtiyacı/beceri değerlendirilmesi yapılıyor mu? Eğitim ihtiyacı/beceri değerlendirilmesi yapılıyor mu? Evet Hayır 20% Evet Hayır 80% 50 Toplam Firma Sayısı 4 16 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 7.2 Şirket herhangi bir eğitim programı düzenliyor mu? Şirket herhangi bir eğitim programı düzenliyor mu? 25% Evet Şirket herhangi bir eğitim programı düzenliyor mu? Firma Sayısı Evet Hayır 5 15 Toplam 20 Hayır 75% 7.3 Eğer düzenliyorsa içeriğini, nasıl verildiğini, kimlere yönelik olduğunu özetleyin? Hijyen, ISO belgelendirmeleri kapsamı gibi konularda personele dönük eğitimler düzenleniyor. 51 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 7.4 İşe gelmeme oranları İşe gelmeme oranları 25% Düşük Yüksek İşe gelmeme oranları Düşük Yüksek Firma Sayısı 15 5 Toplam 20 75% 7.5 Doldurulmamış Kadrolar Var mı? Hangi seviyede? Doldurulmamış Kadrolar Var mı? Doldurulmamış Kadrolar Var mı? Evet Hayır Firma Sayısı 6 14 Toplam 20 30% Evet Hayır 70% 52 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 7.6 İşgücü ihtiyacınız olacak mı? Hangi iş iç in? İstenen kriterler nelerdir? İşgücü ihtiyacınız olacak mı? İşgücü ihtiyacınız olacak mı? Evet Hayır Firma Sayısı 14 6 30% Toplam 20 Evet Hayır 70% İstenen kriterler Yabancı dil bilen Tecrübeli Hangi departmanda işgücü ihtiyacı var? Depo/Sevkiyat Gıda mühendisi Muhasebe Pazarlama Temizlik Yabancı dil bilgisi olan 7.7 İşe alma prosedürlerinizi belirtin İşe alma prosedürleriniz 15% 5% 15% CV doldurularak İşe alma prosedürleriniz İnternet iş ilanları sitesi ile CV doldurularak İnternet iş ilanları sitesi ile Tavsiye ile Yüzyüze görüşme ile Tavsiye ile 65% Yüzyüze görüşme ile Toplam 53 Firma Sayısı 3 1 3 13 20 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Ücret Belirleme Politikanız 7.8 Ücret belirleme politikanız 20% 45% Asgari ücret Piyasaya göre Ücret belirleme politikanız Asgari ücret Piyasaya göre Pozisyona göre Firma Sayısı 9 7 4 Toplam 20 Pozisyona göre 35% 7.9 Zam ve ikramiye politikanız? Zam ve ikramiye politikanız 15% Piyasaya göre Zam ve ikramiye politikanız Asgari ücret üzerinden Performansa dayalı Piyasaya göre Yıllık bazda Firma Sayısı 8 3 6 3 Yıllık bazda Toplam 20 Asgari ücret üzerinden 40% Performansa dayalı 30% 15% 8.1 Firmanızın Güçlü Yönleri 8.2 Firmanızın Zayıf Yönleri 8.3 Sektörünüzdeki Fırsatlar 8.4 Sektörünüzdeki Tehditler 54 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri IV. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Aydın İl’inde 20 incir firmasıyla yapılan yüz yüze anketler sonucu aşağıda genel bir değerlendirmeye varılmıştır. 1.GENEL BİLGİLER Aydın İl’indeki incir işletmelerinin %60’ı limited şirket, %20’si şahıs işletmesi ve %15’i anonim şirket ve %5’i birliktir. Şirketlerin kuruluş yıllarına bakıldığında en yeni kurulmuş şirketlerin %40’ı 1 ila 5 yıl aralığındadır. En eski kurulmuş şirket yaşı ise 50’den fazladır. Bu şirketlerdeki ortak sayısına bakıldığında, şirketlerin %30’u 2 ortaklı, %20’si 1 ortaklı %5’i 3 ortaklıdır.%5’ini de 6000 ortaktan oluşturan birlik oluşturur. Şirketlerin sermaye yapıları hakkında ise, %30’unun 100.000TL-500.000TL arasında, %25’i 50.000TL’den düşük, %15’i 50-100.000TL arasında, %15’i 500.000TL’den büyük olduğu söylenebilir. Bu şirketlerin %15’inin ise sermaye yapıları bilinmemektedir. Aydın İl’indeki bu 20 firmanın 20’si de Tarıma Dayalı Sanayi Üreticisidir. Ayrıca bu firmaların 18 tanesi toptancı, 12 tanesi ihracatçı, 2 tanesi birincil tarım üretici, 2 tanesi ithalatçı, 1 tanesi perakendeci, 1 tanesi de distribütördür. Şirketlerdeki istihdam dağılımı ise şöyledir. Beyaz yaka çalışanların sayısı 201, mavi yaka çalışanların sayısı 506 ve mevsimlik işçi sayısı ise 1823’tür. Ürünlerin son kullanıcıları “imalatçılar, nihai üretici, paketlenmiş ürün, mamul işleme” olarak görülmektedir. 2.İŞ ANALİZİ Şirketlerden 6’sı belgelendirme konusunda profesyonel danışmanlık ve eğitim desteği almıştır. Ar-Ge faaliyetlerine bakıldığında ise ”dış Pazar araştırmaları, farklı ambalajlama, inovasyon çalışmaları, toprak ve su tahlilleri, yeni ürün geliştirme konularında Ar-Ge çalışmaları yapılmaktadır. 20 şirketten 18’i devlet desteğine başvuru yapmış ve 14’ü de devlet tarafından desteklenmiştir. Firmaların yatırım dağılımına bakılırsa, yatırımın %53’ü 5.500.000,00TL ile bina-arsa, %37’si 3.775.000,00TL ile yeni makine, %8’i 815.000,00TL ile otomobil/araç, %2’si 200.000,00TL ile yeni ağaçtır. İncir firmalarının %55’i yabancı sermaye ile ortaklık ile ilgilenmiyor. %45’i ise uygun koşullar sağlandığında yabancı sermaye (yerli ve yabancı yatırımcı) ile ortaklığa sıcak bakıyor. Kalite ve güvence belgesi olarak, 20 incir firmasından 11’inin ISO 9001 belgesi, 14’ünün ISO 22000(HACCP) belgesi, 9’nun TSE belgesi, 4’ünün Koşer belgesi, 2’sinin Diğer(Helal, BRC, vs.) belgeleri bulunmaktadır. Firmaların % 30’u sektördeki rekabetin çok yıkıcı olduğunu, % 60’ı yıkıcı rekabetin olduğunu, %10’u da sektörde rekabetin olmadığını belirtmiştir. Kurumsallaşma faaliyetlerinin oranı ise %35’tir. Rekabet içindeki firmaların stratejilerinin %45’i kalite, %23’ü piyasada eski ve tanınır olmak, %18’i ise fiyat, %8’i pazarlama, %5’i güvenilir bir firma olmak olarak belirlenmiştir. 55 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Firmaların %40’nın soğuk hava deposu, showroom, meyve bahçeleri, depo/soğuk hava, perakende satış noktası, işleme tesisleri olmak üzere üretim yerleri dışında da birimleri bulunmaktadır. Ankete yanıt beren incir firmalarının %70’i sezonluk çalışırken; % 25’i tüm yıl çalışmakta iken firmaların %5’inden yanıt alınamamıştır. Kış aylarında (ekim, kasım, aralık, ocak, şubat, mart) daha fazla incir satışı yapılırken, yaz aylarında (mayıs, haziran, temmuz, ağustos, eylül) daha az incir satışı yapılmaktadır. Ankete yanıt veren İncir firmalarından %30’u büyümeyi sağlayacak kaynaklara sahip iken %70’i bu kaynaklara sahip değildir. Firmalar bunun nedenini ise Ar-Ge süreçlerinde yetersizlik, daha üst segmentlere üretim yapacak teknoloji ve metod bilgisine sahip olamama, finansal yetersizlik, Pazar bilgisi eksikliği, teknolojik engeller olarak göstermiştir. Firmalar sektörün sorunlarının %14’ü finansman maliyetleri yüksek, %18’i kayıt dışı ticaretin varlığı, %10’u teşviklerin yetersizliği, %12’si tanıtım sorununu,%8’i enerji maliyetleri yüksekliğini,%7’si lojistik maliyetlerinin yüksekliğini,%10’u çevre ve mevzuat sorunlarının bulunduğunu, %11’i döviz kurlarının olumsuz etkisi olduğunu, %10’u ise hammadde ve ara malı fiyatlarının yüksek olduğunu belirtmiştir. 3.SATIŞ ve PAZARLAMA BİLGİLERİ İncir firmalarının %30’unun satış departmanları, %70’inin ise satış ve pazarlama departmanları bulunmaktadır. Departmanlardan sorumlu kişiler ise şirket ortakları ve şirket çalışanlarıdır. Firmaların %80’i satış ve pazarlama personeline performans yönetimi uygulamamaktadır. Firmaların %50’sinde dış ticaret departmanı bulunmakta, %15’inde dış ticaret departmanı yok ancak bu firmalar dış ticaret yapmakta, %15’inde ise dış ticaret yapılmamaktadır ve departmanların sorumlusu şirket ortağı ve şirkette çalışan personeldir. Firmaların %45’inde yabancı dil konuşulmakta, konuşulan yabancı dillerin %53’ü İngilizce olmakla birlikte %47’lik oranında da diğer (Fransızca, Almanca, İspanyolca, İtalyanca, Rumence, Arapça) diller konuşulmaktadır. %55’inde ise yabancı dil konuşulmamaktadır. Firmalar piyasa hakkındaki bilgiyi, %40 oranında yüz yüze görüşmeler yolu ile %9 oranında internet ile %6 ihracatçı birlikleri siteleri ile %6 oranında Aydın Ticaret Odası bilgileri ile % 14 oranında gözlem yoluyla, %14 oranında fuarlara katılım ile %11 oranında seminerlere katılım ile toplamaktadır. Yurtiçi satışların bölgesel dağılımları ise %15lik pay ile İç Anadolu bölgesi Ankara, Konya, Kayseri, Eskişehir illeri; %49luk pay ile Ege bölgesi Aydın, İzmir illeri; %2lik pay ile Akdeniz bölgesi Antakya, Antalya illeri;% 20lik pay ile Marmara bölgesi İstanbul, İzmit, Adapazarı illeri;%9luk pay ile Karadeniz bölgesi Samsun, Ordu, Trabzon illeri; %1lik pay ile Güneydoğu Anadolu bölgesi Şanlıurfa ili, %4lük pay ile Doğu Anadolu bölgesi Van, Erzurum illeri olarak belirlenmiştir. Ankete katılan firmalardan 1 tanesi 80 yıldır, 1tanesi 30 yıldı, kalanı 10 yıldan kısa süredir dış ticaret yapmaktadır. Firmalar yurtiçi müşterilere aracı firmalar vasıtası ile mevcut ve potansiyel müşterilere broşür göndererek, yerinde müşteri ziyaretleri gerçekleştirerek ve perakende satış noktaları açarak ulaşmaktadır. 56 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Yurtdışı müşterilere ise fuarlara katılım, yerinde müşteri ziyaretleri yaparak, web site/ E-ticaret yoluyla, yurtdışı bayi toplantılarına katılarak, aracı firmalar vasıtası ile ulaşmaktadır. Firmalar ihracat yapmak için Çin, Rusya, Fransa, Arap ülkeleri, Almanya, Dubai başta olmak üzere birçok Avrupa ve balkan ülkelerini hedeflemişlerdir. Firmaların %35’i maliyete dayalı, %30’si piyasa fiyatına dayalı, %35’i hem piyasa hem de maliyete dayalı fiyat belirleme yapmaktadır. İskontolar ise fiyat listesine göre veya müşterinin pazarlık gücüne göre belirleniyor. Yurtiçi müşterilerin ödeme koşulları %20’si peşin %80’i vadeli; yurtdışı müşterilerin ödeme koşulları %42’si mal mukabili/açık hesap, %33’ü peşin, %17’si vesaik mukabili, %8’i akreditif şeklindedir. İhracat yapan firmaların %44’ü fiyatlandırmada FOB, FOT, FOR, %39’u CIF, CIP, %11’i EXW, %6’sı C&F, CNF, CFR incotermslerini kullanmaktadır. Şirketlerin müşteri profilinden bahsedecek olursak %15’i tedarikçilerden, %35’i toptancılardan, %10’u zincir mağazalardan, %30’u orta gelir düzeyi, % 10’u ise yüksek gelir düzeyli müşteriden oluşmaktadır. Siparişlerin termini ve teslim süreleri ise sipariş büyüklüğüne göre kargo, ambar, konteyner ya da tır ile 1-15 gün sürmektedir. Şirketlerin %60’ı çoğunlukla istikrarlı müşterilerle satış yapmakta, %40’ı ise istikrarlı olarak aynı müşterilerle satış yapmaktadır. Firmalar %37 oranında hedeflenen ülkelere ihracat koşullarını bilmekteyken %63’ü bilmemektedir. Alınan yanıtlara göre şirketler hedef pazara giriş engellerinin %19’unu dış ticaret mevzuatlarını bilmeme, %28’ini yabancı dil bilmeme, % 16’sını hedef fiyatı yakalayamama, %22’sini hedef ülke mevzuatlarını bilmeme, %6’sını standartları yakalayamama, %3’ünü AB ülkelerine vize sıkıntısı, %3’ünü müşteriye ulaşamama, %3’ünü ülke pazarının diğer ürünü tanıyamaması olarak belirlemişlerdir. 4.MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ Ankete yanıt veren firmalardan alınan yanıtlar, müşteri şikâyetlerinin %13’ü ödeme koşulları/fiyat politikasından, %15’i üründen, %16’sı ambalaj/etiketlemeden, %16’sı terminden, %16’sı ise bilgi akışı/iletişimden, %3’ü teslimattan, %6’sı satış personelinden, %15’ide diğer konulardan olduğunu göstermektedir. Bu şikâyetlerle ilgilenen kişilerin %75’i işletme sahibi iken %25’i şirket çalışanıdır. Şikâyetlerde işletmeler genellikle ürün iadesi alıyor, bir kısmı ürünü tekrar analize gönderiyor, sonuçlandırırken ise müşterinin memnuniyetinin sağlanmasına özen gösteriliyor. Bu süreçte firmaların %40’ı müşteri şikâyetlerini kayıt altına alırken %60’ı kayıt almıyor. 57 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 5.FİNANSAL BİLGİLER 20 firmadan 4 tanesi yanıt vermedi, 2 tanesi yeni kurulduğu için sadece 2011 yılından sonrası için bilgi verdi. Buna göre firmalarının son 3 yıldaki (2009-2010-2011) net satış hâsılatı sırasıyla 3.291.230,417TL, 3.731.676,224TL, 3.584.760,345TL’dir. Son 3 yıldaki (2009-2010-2011) ihracat değeri sırasıyla 3.876.666,667TL, 44.86.333,333TL, 3.995.262,95TL’dir. Şirketler genellikle Kuzey Irak, Azerbaycan, İsrail, Romanya, Çin, Mısır, Almanya, Fransa, Brezilya gibi ülkelere ihracat gerçekleştirmişlerdir. Anket yapılan firmaların %20’si nakit akış tablosu ve/veya bütçe çalışmaları yapmaktadır. Firmaların ortalama maliyetleri ise %50 Hammadde, %16 İşçilik, %12 Ambalaj/Paketleme, %8 Enerji, %8 Kimyasal/Gübre, %3 Lojistik, %3 Depolama olarak belirlenmiştir. 6.İMALAT, KALİTE, DAĞITIM 20 firmanın 9’unun üretim teknolojisinin düzeyi yarı otomatik, 4’ünün ise tam otomatiktir ve 7’si de emek yoğun olarak çalışmaktadır. Şirketlerin %90’ı tam kapasite ile çalışmamaktadır, kapasite kullanım %0-20 aralığında 1 işletme, %20-40 aralığında 6 işletme, %40-60 aralığında 9 işletme, %60-80 aralığında 3 işletme, %80-100 aralığında 1 işletme bulunmaktadır. Firmaların %65’i 6 gün, %25’i 7 gün, %10’u da 5 gün çalışmaktadır. Firmaların %55’i günde tek vardiya, %25’i vardiyasız, %15’i mesaili olarak, %5’i ise 2 vardiya olarak çalışmaktadır. Firmalar, %40 paketleme, pazarlama, makineleşme, ihracat gibi konularda gelişmeyi amaçlamaktadır %60’ının ise üretim alanlarında henüz gelişmeyi araştırma çabaları bulunmamaktadır. Firmalar %40 oranında üretim geliştirme ile ilgileniyor, üretim geliştirme faaliyetleri ise farklı ambalajlama konusundadır. Hammadde sağlamakta %15 oranında problem ile karşılaşılıyor. Anket yapılan firmaların % 30’unun kalite sistemi bulunmakta olup bu sistemler ISO, IFS, BRC kalite sistemleridir ve işletmenin kalite sorumlusu şirket ortaklarıdır. Firmaların %70’inin kalite el kitabı bulunmamaktadır fakat %40’ı kalite standardını onaylattırma arayışı içindedir. İncir üretim prosesi sonucunda %40 oranında atık madde çıkıyor ve şirketin atık yönetimi ile ilgili geleceğe ait planı bulunmamaktadır çünkü çevreye zarar vermiyorlar, uygun olmayan incirler yakılarak bertaraf ediliyor. 7.İNSAN KAYNAKLARI Şirket içi eğitim ihtiyacı / beceri değerlendirilmesi yapılması konusundaki oran %20’dir. Hijyen konusunda, ISO belgelendirmeleri gibi konularda eğitim verilerek eğitim ihtiyacı giderilmektedir. İşe gelmemeler % 75 düşük oranda, %25 yüksek orandadır. 58 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri Doldurulmamış kadroların oranı ise %30’dur. İşgücüne ihtiyaç ise pazarlama, temizlik, muhasebe, mühendis departmanlarında bulunmaktadır. Firmalar işe alma prosedürlerinin %65’ini yüz yüze görüşme ile yaparken %15’ini tavsiye yoluyla, %20’sini de internet iş ilanları sitesinde cv doldurtarak seçmektedir. Ücret politikaları % 45 asgari ücret, %35 piyasa koşullarında, %20 de pozisyona göre belirlenmektedir. Zam ve ikramiye politikaları ise %30 piyasa fiyatına göre, %15 performansa dayalı, %40 asgari ücret üzerinden, %15 ise yıllık bazda belirlenmektedir. 59 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 60 AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi İncir Tanı Çalışması Analizleri 61