116-119 Beyaz –nl k - İç Hastalıkları Dergisi

Türkiye Tıp Dergisi 2004; 11(3): 116-119
Beyaz Önlük Hipertansiyonu Olan Kişilerde
Klinik ve Ambulatuar Kalp H›zlar›
Erkan ÇOBAN, Mustafa ÖZDOĞAN
Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, İç Hastal›klar› Anabilim Dal›, ANTALYA
ÖZET
Amaç: Artmış kalp hızı, hipertansiyonun önemli bir prediktörü olup, kardiyovasküler ve kardiyovasküler dışı
ölümler için majör bir risk faktörüdür. Beyaz önlük hipertansiyonu son dekadda kapsamlı olarak incelenmesine rağmen klinik önemi ve tedavi gereksinimi konusunda ortak bir görüş yoktur. Bu çalışmada, esansiyel hipertansiyonlu hastalar ile beyaz önlük hipertansiyonlu ve normotansif kişilerde klinik ve ambulatuar kalp hızlarını belirlemeyi amaçladık.
Yöntem: Çalışmaya yaş, cinsiyet ve beden kitle indeksi yönünden benzer 30 esansiyel hipertansiyonlu, 30 beyaz önlük hipertansiyonlu ve 30 normotansif kişi alındı. Çalışma gruplarında klinik ve ambulatuar kalp hızlarını değerlendirdik.
Bulgular: Klinik kalp hızları esansiyel hipertansiyonlu hastalarda, beyaz önlük hipertansiyonlu ve normotansif kişilerde sırasıyla 79 ± 9, 78 ± 8 ve 72 ± 6 atım/dakika idi. Klinik kalp hızları esansiyel hipertansiyonlu
hastalarda ve beyaz önlük hipertansiyonlu kişilerde normotansif kişilere göre anlamlı olarak yüksekti (p< 0.05).
Ambulatuar kalp hızları esansiyel hipertansiyonlu hastalarda, beyaz önlük hipertansiyonlu ve normotansif kişilerde sırasıyla 78 ± 9, 74 ± 5 ve 71 ± 8 atım/dakika idi. Ambulatuar kalp hızı, esansiyel hipertansiyonlu hastalarda, beyaz önlük hipertansiyonlu ve normotansif kişilerden yüksekti (p< 0.05). Beyaz önlük hipertansiyonu olan kişilerde, ambulatuar kalp hızı, normotansif kişilerden yüksekti (p< 0.05).
Yorum: Verilerimiz, beyaz önlük hipertansiyonunun masum bir fenomen olmadığını ve olasılıkla esansiyel hipertansiyona ilerleyebileceğini telkin etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Beyaz önlük hipertansiyonu, esansiyel hipertansiyon, kalp hızı
SUMMARY
Clinical and Ambulatory Heart Rates in Subjects with White Coat Hypertension
Objective: Rapid heart rate is an important predictor of hypertension and a major risk factor for cardiovascular and noncardiovascular death. White coat hypertension has been largely studied in the last decade, but there has been no consensus about its clinical importance and therapy requirement. In this study, we aimed to determine the clinical and ambulatory heart rates in patients with essential hypertensives, in subjects with white coat hypertension and normotension.
Methods: Age-, sex- and body mass index- matched 30 subjects with white coat hypertension, 30 patients with
essential hypertension, and 30 normotensive subjects were included in the study. We evaluated the clinical and
ambulatory heart rates in study groups.
116
Türkiye Tıp Dergisi 2004; 11(3): 116-119
Results: The clinic heart rates in patients with essential hypertension, in subjects with white coat hypertension, and normotensive subjects were 79 ± 9, 78 ± 8, and 72 ± 6 beats/minute, respectively. The clinic heart rate was significantly higher in patients with essential hypertension and in subjects with white coat hypertension than in normotensive subjects (p< 0.05). The ambulatory heart rates in patients with essential hypertension, in subjects with white coat hypertension and normotensive subjects were 78 ± 9, 74 ± 5, and 71 ± 8 beats/minute, respectively. The ambulatory heart rate was significantly higher in patients with essential hypertension than in subjects with white coat hypertension and normotensive subjects (p< 0.05). The ambulatory
heart rate was significantly higher in subjects with white coat hypertension than in normotensive subjects (p<
0.05).
Conclusion: Our data suggest that white coat hypertension may not be an innocent phenomenon, probably
white coat hypertension may progress to essential hypertension.
Key Words: White coat hypertension, essential hypertension, heart rate
GİRİŞ
Beyaz önlük hipertansiyonu (BÖHT), doktor ofisinde ölçülen kan bas›nc›n›n yüksek düzeylerde olmas›na karş›n, günün diğer saatlerinde evde veya klinik
d›ş›nda ölçülen kan bas›nçlar›n›n normal bulunmas›
durumudur (1). İlk kez 1940’l› y›llarda tan›mlanmas›na rağmen özellikle son 20 y›l içinde ambulatuar
kan bas›nc› izleminin yayg›n olarak kullan›lmaya
başlanmas›yla tekrar gündeme gelmiştir (2). BÖHT
ile ilgili son dekadda geniş kapsaml› çal›şmalar yap›lmakla beraber bu durumun klinik önemi ve tedavi
gerektirip gerektirmediği konusunda tam bir görüş
birliğine var›lamam›şt›r. BÖHT’nin selim bir olay
olduğunu ileri sürenler olduğu gibi bu durumun yak›n takip ve tedavi gerektirdiğini savunan araşt›rmac›lar da mevcuttur (3-6).
Artm›ş kalp h›z› hipertansiyonun önemli bir prediktörü olup, ayn› zamanda kardiyovasküler ve kardiyovasküler d›ş› ölümler için majör bir risk faktörüdür
(7-12). Bu çal›şmada, beyaz önlük hipertansiyonu
olan bir grupta klinik ve ambulatuar kalp h›zlar›n›
ölçmeyi ve bu düzeyleri esansiyel hipertansiyonu
olan bir hasta grubu ve sağl›kl› kontrol grubuyla karş›laşt›rarak klinik sonuçlar elde etmeyi amaçlad›k.
HASTALAR ve YÖNTEM
Hastalar
Çal›şma için yaş, cinsiyet ve beden kitle indeksi yönünden benzer 30 beyaz önlük hipertansiyonlu, 30
esansiyel hipertansiyonlu ve kan bas›nc› normal 30
sağl›kl› kişi seçildi. Çal›şma d›ş› tutma kriterleri; diabetes mellitus, obezite, sigara kullan›m›, dislipidemi, kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, hipotiroidizm ve hipertiroidizm, anemi, alkol ve kahve tüketim al›şkanl›ğ›, antihipertansif ilaç veya kalp h›z›n›
etkileyebilecek ilaç kullan›m› olarak belirlendi. İlave
olarak son alt› ay içinde koroner olay veya inme öy-
küsü olan hastalar çal›şma d›ş› tutuldu. Çal›şma gruplar› benzer çal›şma ve yaşam biçimine sahipti. Çal›şmaya kat›lan kişilere çal›şma hakk›nda bilgi verildi.
Esansiyel hipertansiyon klinik ve ambulatuar sistolik
kan bas›nc›n›n ≥ 140 mmHg ve/veya diyastolik kan
bas›nc›n›n ≥ 90 mmHg olmas› olarak kabul edildi.
BÖHT ise ambulatuar kan bas›nçlar›n›n < 135/85
mmHg olmas› olarak belirlendi (13).
Klinik Kan Bas›nc› ve Kalp H›z› Ölçümleri
Klinik kan bas›nc›, uygun koşullarda iki dakikal›k
aralarla ölçülen üç kan bas›nc› değerinin ortalamas›
al›narak hesapland›. Klinik kalp h›z› ise bir dakika
süreyle radiyal nab›zdan ölçülen üç değerin ortalamas› olarak kabul edildi.
Ambulatuar Kan Bas›nc› ve Kalp H›z› Ölçümleri
Ambulatuar kan bas›nc› ve kalp h›z› taş›nabilir, invaziv olmayan aletler (SpaceLabs Medical Devices,
Inc., Redmond, WA, USA and Del Mar®, Digicorder) kullan›larak 24 saatlik periyodda monitörize
edildi. Her bir hasta için 30 dakikal›k intervallerle ölçülen kan bas›nc› ve kalp h›z›n›n ortalamas› al›nd›.
İstatistiksel Analiz
İstatistiksel analiz, SPSS paket program›nda ANOVA
ve t-testi kullan›larak yap›ld›. Değerler ortalama ±
standart sapma olarak verildi. p< 0.05 olmas› istatistiksel olarak anlaml› kabul edildi.
BULGULAR
Çal›şma grubunun genel karakteristikleri Tablo 1’de
gösterilmiştir. Gruplar aras›nda yaş, cinsiyet dağ›l›m›
ve beden kitle indeksi yönünden anlaml› bir farkl›l›k
yoktu. Klinik sistolik ve diyastolik kan bas›nçlar›,
esansiyel hipertansiyon ve BÖHT gruplar›nda sağl›kl› kontrol grubuna göre anlaml› olarak yüksekti
(p< 0.05). Ambulatuar sistolik ve diyastolik kan bas›nçlar› esansiyel hipertansiyon ve BÖHT gruplar›n117
Çoban E, Özdoğan M
Tablo 1. Çal›şma gruplar›n›n karakteristikleri, kan bas›nçlar› ve kalp h›zlar›.
Parametre
Esansiyel hipertansiyon
Beyaz önlük hipertansiyonu
Kontrol
30
30
30
16/14
17/13
16/14
48 ± 11
47.5 ± 10
48 ± 10
24.5 ± 3.6
24.6 ± 3.7
24.5 ± 3.6
152 ± 11*
151 ± 12*
128 ± 9
Klinik diyastolik kan basıncı (mmHg)
99 ± 7*
98 ± 8*
76 ± 8
Klinik kalp hızı (atım/dakika)
79 ± 9*
78 ± 8*
72 ± 6
Ambulatuar sistolik kan basıncı (mmHg)
149 ± 9*,#
128 ± 11
127 ± 10
Ambulatuar diyastolik kan basıncı (mmHg)
96 ± 5*,#
75 ± 9
75 ± 7
Ambulatuar kalp hızı (atım/dakika)
78 ± 9*,#
74 ± 5**
71 ± 8
Sayı
Cinsiyet (erkek/kadın)
Yaş (yıl)
Beden kitle indeksi
(kg/m2)
Klinik sistolik kan basıncı (mmHg)
* p< 0.01 kontrol grubuna göre.
** p< 0.05.
# p< 0.05 beyaz önlük hipertansiyon grubuna göre.
da kontrol grubuna göre anlaml› olarak yüksek iken
(p< 0.05), bu yönden BÖHT grubu ile kontrol grubu
aras›nda anlaml› bir farkl›l›k yoktu (p> 0.05).
Klinik kalp h›zlar› esansiyel hipertansiyon, BÖHT
ve kontrol gruplar›nda s›ras›yla 79 ± 9 at›m/dakika,
78 ± 8 at›m/dakika ve 72 ± 6 at›m/dakika idi. Klinik
kalp h›zlar› esansiyel hipertansiyon ve BÖHT gruplar›nda kontrol grubuna göre anlaml› olarak yüksekti
(p< 0.05).
Ambulatuar kalp h›zlar› esansiyel hipertansiyon,
BÖHT ve kontrol gruplar›nda s›ras›yla 78 ± 9
at›m/dakika, 74 ± 5 at›m/dakika ve 71 ± 8 at›m/dakika idi. Ambulatuar kalp h›z›, esansiyel hipertansiyon
grubunda BÖHT ve kontrol gruplar›na göre anlaml›
olarak yüksekti (p< 0.05). Bu aç›dan BÖHT grubunda kontrol grubuna göre anlaml› yükseklik mevcuttu
(p< 0.05).
TARTIŞMA
Birçok çal›şma artm›ş kalp h›z›n›n hipertansiyon ve
kardiyovasküler hastal›k gelişimi ile ilişkili olduğunu göstermiştir (10). Ayr›ca, artm›ş kalp h›z› genel
popülasyon ve hipertansif hastalarda kardiyovasküler ve kardiyovasküler d›ş› mortalitenin bir göstergesidir (7). Artm›ş kalp h›z› olan kişilerde plazma insülin düzeylerinde artma, kilo fazlal›ğ›, total kolesterol
ve trigliserid düzeylerinde artma ve postprandial glikoz düzeylerinde yükseklik s›kl›kla birlikte görülmektedir (11). Bu risk faktörlerinin birlikteliği, artm›ş kalp h›z›na sahip kişilerdeki yüksek kardiyovasküler mortalite ve morbiditeyi aç›klayabilir.
118
Ambulatuar kalp h›z› ile kardiyovasküler risk aras›ndaki ilişki konusunda birkaç çal›şma vard›r. Perski
ve arkadaşlar›, infarktüs geçirmiş genç erkek hastalarda, diğer risk faktörlerinden bağ›ms›z olarak koroner aterosklerozun ciddiyeti ile ambulatuar kalp h›z›
aras›nda güçlü bir ilişki olduğunu rapor etmişlerdir
(16). Aranow ve arkadaşlar›, yaşl› hastalarda ambulatuar kalp h›z›n›n yeni koroner olay gelişimi için bağ›ms›z bir risk faktörü olduğunu bildirmişlerdir (17).
Verdecchia ve arkadaşlar› ise klinik ve ambulatuar
kalp h›zlar› ile kardiyovasküler risk aras›nda bir ilişki bulmamakla beraber kardiyovasküler risk ile sirkadiyen kalp h›z› ritmi aras›nda ilişki olduğunu saptam›şlard›r (18). Pierdomenico ve arkadaşlar› BÖHT
olan kişilerde esansiyel hipertansiyonu olan hastalara göre daha düşük ambulatuar kalp h›z› saptamalar›na karş›n normotansif grupla karş›laşt›rmada anlaml›
bir farkl›l›k bulamam›şlard›r (19). Bizim çal›şmam›zda ise BÖHT grubundaki ambulatuar kalp h›z›
esansiyel hipertansiyon grubuna göre düşük olmakla
beraber, normotansif gruba göre anlaml› olarak yüksekti. Bizim çal›şmam›z, BÖHT’li hastalar›n esansiyel hipertansiyonlu hastalar kadar olmasa da bir kardiyovasküler risk taş›d›klar›n› ileri süren çal›şmalar›n sonuçlar›n› desteklemektedir (20-22).
Çal›şmam›zda, hipertansiyon ve kalp h›z› ile ilişkili
kardiyovasküler riski daha aç›k ortaya koymak için
diğer kardiyovasküler risk faktörleri ve hastal›klar›n›
çal›şma d›ş› tuttuk. Kalp h›z› ve kan bas›nc› ›rklara
göre değişkenlik gösterebilir. Çal›şma gruplar›m›z
sadece beyaz ›rktan olan kişilerden oluştuğu için tart›şmada bu yönden bir değerlendirme yapamad›k.
Türkiye Tıp Dergisi 2004; 11(3): 116-119
Sonuç olarak, bu çal›şma BÖHT olan kişilerde klinik
ve ambulatuar kalp h›zlar›n›n normotansiflere göre
daha yüksek olduğunu, dolay›s›yla artm›ş bir kardiyovasküler riske sahip olabileceklerini ön gören bir
çal›şmad›r. Bu kişilerin eşlik eden diğer risk faktörleri ve hedef organ hasarlar› yönünden değerlendirilerek takip ve tedavilerinin yönlendirilmesi en gerçekçi yaklaş›m olacakt›r.
KAYNAKLAR
1.
Beyaz Gömlek Hipertansiyonu. Türk Kardiyoloji
Derneği Ulusal Hipertansiyon Tedavi ve Takip K›lavuzu, 2000: 31.
2. Pickering TG, Coats A, Mallion JM, et al. Blood
pressure monitoring. Task force V: White-coat hypertension. Blood Press Monit 1999; 4: 333-41.
3. Nalbantgil I, Onder R, Nalbantgil S, et al. The prevalence of silent myocardial ischaemia in patients with
white-coat hypertension. J Hum Hypertens 1998; 12:
337-41.
4. Pierdomenico SD, Bucci A, Costantini F, et al.
Twenty-four-hour autonomic nervous function in sustained and “white coat” hypertension. Am Heart J
2000; 140: 672-7.
5. Khattar RS, Senior R, Lahiri A. Cardiovascular outcome in white-coat versus sustained mild hypertension: A 10-year follow-up study. Circulation 1998; 98:
1892-7.
6. Palatini P, Mormino P, Santonastoso M, et al. Target-organ damage in stage 1 hypertensive subjects
with white coat and sustained hypertension: Results
from the HARVEST study. Hypertension 1998; 31:
57-63.
7. Pierdomenico SD, Bucci A, Lapenna D, et al. Heart
rate in hypertensive patients treated with ACE inhibitors and long-acting dihydropyridine calcium antagonists. J Cardiovasc Pharmacol 2002; 40: 288-95.
8. Palatini P, Julius S. Heart rate and the cardiovascular risk. J Hypertens 1997; 15: 3-17.
9. Palatini P, Casiglia E, Julius S, et al. High heart rate: A risk factor for cardiovascular death in elderly
men. Arch Intern Med 1999; 159: 585-92.
10. Julius S, Palatini P, Nebitt SD. Tachycardia: An important determinant of coronary risk in hypertension.
J Hypertens 1998; 16 (Suppl): 9-15.
11. Palatini P, Julius S. The physiological determinants
and risk correlations of elevated heart rate. Am J
Hypertens 1999; 12: 3-8.
12. Dyer AR, Persky V, Stamler J, et al. Heart rate as a
prognostic factor for coronary heart disease and
mortality: Findings in theree Chicago epidemiologic
studies. Am J Epidemiol 1980; 112: 736-49.
13. Pickering TG. Recommendations for the use of home
(self) and ambulatory blood pressure monitoring. Am
J Hypertens 1996; 9: 1-11.
14. Gillum RF, Makuc DM, Feldman JJ. Pulse rate, coronary heart disease, and death: The NHANES I epidemiologic follow-up study. Am Heart J 1991; 121:
171-7.
15. Gillman MW, Kannel WB, Belanger A, et al. Influence of heart rate on mortality among persons with
hypertension: The Framingham Study. Am Heart J
1993; 125: 1148-54.
16. Perski A, Hamsten A, Lindvall K, et al. Heart rate
correlates with severity of coronary atherosclerosis
in young postinfarction patients. Am Heart J 1988;
116: 1369-73.
17. Aranow WS, Ahn C, Mercando AD, et al. Association
of average heart rate on 24-hour ambulatory electrocardiograms with incidence of new coronary events
at 48-month follow-up in 1.311 patients (mean age 81
years) with heart disease and sinus rhythim. Am J
Cardiol 1996; 78: 1175-6.
18. Verdecchia P, Schillaci G, Borgioni C, et al. Adverse
prognostic value of a blunted circadian rhythm of heart rate in essential hypertension. J Hypertens 1998;
16: 1335-43.
19. Pierdomenico SD, Bucci A, Lapenna D, et al. Clinic
and ambulatory heart rate in sustained and white-coat hypertension. Blood Press Monit 2001; 6: 239-44.
20. Verdecchia P, Porcellati C, Schillaci G, et al. Ambulatory blood pressure. An independent predictor of
prognosis in essential hypertension. Hypertension
1994; 24: 793-801.
21. Khattar RS, Senior R, Lahiri A. Cardiovascular outcome in white-coat versus sustained mild hypertension: A 10-year follow-up study. Circulation 1998; 98:
1892-7.
22. Pierdomenico SD, Bucci A, Lapenna D, et al. Circulating homocysteine levels in sustained and white coat hypertension. J Hum Hypertens 2003; 17: 165-70.
YAZIŞMA ADRESİ
Yrd. Doç. Dr. Erkan ÇOBAN
Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi
İç Hastal›klar› Anabilim Dal›
07070, Arapsuyu-ANTALYA
e-mail: ecoban@akdeniz.edu.tr
119