İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış

ÜNİTE:1
İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış
ÜNİTE:2
İş Kazalarının ve Meslek Hastalıklarının Değerlendirilmesi
ÜNİTE:3
Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliğinin Genel Görünümü
ÜNİTE:4
İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarında İşverenin Hukuki
Sorumluluğu ve Sorumluluğun Hukuki Dayanağı
ÜNİTE:5
İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Tazminat Davaları
ÜNİTE:6
İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerini Almayan İşverenlere
Uygulanacak Kamu Hukuku Yaptırımları
ÜNİTE:7
İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Örgütlenmesi
ÜNİTE:8
Uluslararası Mevzuatta İş Sağlığı ve Güvenliği
0888 228 22 22
WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 1
1
Dersin Adı : İş Sağlığı Ve Güvenliği
Dersin Kodu : ÇEK403U
Dersin Dönemi :Güz
Dersin Kredisi :5
3
Dersin Soru Sayısı : 20
Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4
Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri: 1-8
0888 228 22 22
WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 3
ÜNİTE:1
İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış
'Neden mi
kazanmak
istedim? Çünkü
kaybetmek
istemiyordum!'
ÖRNEK:
Türkiye'de sosyal güvenliğin başlangıcı olarak da kabul edilen
yardımlaşma sandığı aşağıdakilerden hangisidir?
A - Meslek sandığı
Max Scgmelling
B - Fütüvvet sandığı
C - İşgöremezlik sandığı
D - Orta sandığı
E - Muhtaçlık sandığı
Doğru Cevap:D
iş sağlığı ve güvenliğinin dünyada ve Türkiye’de tarihsel
gelişimini açıklamak .
Sanayi Devrimi, çalışma ilişkilerinin niteliğini değiştirmesi
nedeniyle çalışma hayatı açısından bir dönüm noktasıdır. İş sağlığı
ve güvenliği alanında bilimsel anlamdaki gelişmeler, İtalya’da
ortaya çıkmakla birlikte konunun gelişimi İngiltere’de olmuştur.
HEREDOT, ilk kez çalışanların verimli olması için yüksek enerjili
besinlerle beslenmesi gerektiği üzerinde durmuştur. Çalışanların
sağlığı ile yapılan iş arasındaki ilişkiyi ilk kez incelemiştir.
HİPOKRAT, çalışanların yaptıkları işten zarar görebileceklerini
ileri sürmüştür. İlk kez kurşunun zehirli etkilerinden söz etmiştir.
PARASELSUS, ilk iş hekimliği kitabı olan "De Morbis Metallic" i
yazmıştır.
BERNARDİNO RAMAZZİNİ, yazdığı meslek hastalıkları kitabı
"De Morbis Artifucum Diatriba" ile iş sağlığının kurucusu
sayılmıştır. Bilimsel esaslara dayalı olarak iş sağlığı ve güvenliği
konusunun ele alınması. 17. yüzyılda Bernardino Ramazzini
tarafından gerçekleştirilmiştir. Ramazzini, işyerlerindeki çalışma
ortamından kaynaklanan olumsuz koşulların düzeltilmesi ile iş
0888 228 22 22
WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 4
4
veriminin artacağını ileri sürmüştür. Ayrıca, günümüzde ergonomi olarak adlandırılan işçinin çalışma şeklinin, iş ve işçi uyumunun sağlık ve iş verimi üzerinde etkili olduğu düşüncesini açıklayan bir kişidir.
ERGONOMİ: Kişilerin, fiziksel ve psikolojik özelliklerini gözönünde bulundurarak işin kişilere, kişilerin işe
uyumu için gerekli şartları ortaya koyan çok disiplinli bir bilim dalıdır. İş sağlığı ve güvenliği alanındaki
bilimsel gelişmeler İTALYA'da ortaya çıkmış, konunun gelişimi İNGİLTERE'de olmuştur.
Dünyada iş sağlığı ve güvenliği alanında yapılan düzenlemeleri, çalışma hayatının denetimine ilişkin
düzenlemeler ve çalışanları çeşitli tehlikelerden koruyacak, sağlıklı ve verimli çalışabilmelerini sağlayacak
düzenlemeler şeklinde iki başlık altında inceleyebilmek mümkündür
İş sağlığı ve güvenliğinin amacını anlatmak.
Dünyada ve Türkiye’de iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda birçok kişi ölmektedir. Bu nedenle iş sağlığı
ve güvenliğinin temel amacı, iş kazaları ve meslek hastalıkları meydana gelmeden önce önlemektir. Bu
şekilde, işçilerin hayatlarının ve vücut bütünlüklerinin korunması amaçlanmaktadır.
İlk Fabrikalar Kanunu 1802 yılında kabul edilmiştir. Bu kanunla çocukların çalışma süresi 12 saatle
sınırlandırılmış ancak bu kanun uygulanamamıştır.
1833 yılında çıkarılan Fabrikalar Kanunu ile;
5
* 9 yaşın altındaki çocukların çalıştırılması, yasaklanmış.
* 18 yaşından küçüklerin gece çalıştırılması yasaklanmış.
*18 yaşından küçüklerin günde 12 saatten fazla çalıştırılması yasaklanmış.
* Fabrikaların denetimi için müfettişlerin görevlendirilmesi düzenlenmiştir.
*1842 yılında kadınların ve 10 yaşından küçük çocukların maden ocaklarında çalıştırılmaları yasaklanmıştır.
*1844 yılında fabrikalarda işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu getirilmiştir.
*1847 yılında işyeri denetimi ve iş müfettişliği yapısı oluşturulmuştur.
*1895 yılında tehlikeli bazı meslek hastalıklarının bildirimi zorunlu hale getirilmiştir.
1900 yılında işe giriş, aralıklı sağlık muayenesi, tehlikeli işlerde özel muayeneler, sakatlananlar hakkında özel
rapor hazırlanması kuralı getirilmiştir. (Türkiye'de sosyal güvenliğin başlangıcı olarak kabul edilir.) İş
kazasına uğrayanlara tazminat ödenmesi ilk olarak 1885 yılında Almanya'da uygulanmaya başlamıştır.
Osmanlı İmparatorluğunda dini esaslara bağlı olarak faaliyette bulunan meslek örgütü esnaf zaviyleridir.
Esnaf Zaviyetleri fütüv vetname'nin kurallarına göre yönetilmektedir. Osmanlı İmparatorluğunda esnaf
zaviyelerinin yerini Avrupa'da görülen Loncalar almıştır. Loncalar dinsel bir ayrım gözetmemiştir. Orta
Sandığı (Teavün Sandığı): Gelir kaynağını esnaftan alınan aidatlar, loncaya yapılan bağışlar, çıraklıktan
kalfalığa, kalfalıktan ustalığa geçişlerde yapılan törenler için alınan para ve harçların oluşturduğu, üyelerine
ekonomik ve sosyal yardım sağlamak üzere kurulmuş olan yardımlaşma ve dayanışma sandıklarıdır.
Türkiye'de sosyal güvenliğin başlangıcı olarak kabul edilir.
0888 228 22 22
WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 5