sektörün kısa dönemli

Raporlar ve Analizler Serisi
T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİSektörel
BAKANLIĞI
Belge Başlığı
DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ
RAPORU
(2012/2)
SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Sektörel Raporlar ve
Analizler Serisi
0
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
İÇİNDEKİLER
Belge Başlığı
Tablolar ve Şekiller Listesi ............................................................................................................ 2
Kısaltmalar Listesi ......................................................................................................................... 3
YÖNETICI ÖZETI ............................................................................................................................ 4
1.SEKTÖRÜN GENEL DURUMU ..................................................................................................... 5
1.1.Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu...................................................... 5
1.2.Sektörün Türkiye’deki Genel Durumu .................................................................................... 5
1.3.Sektördeki Üretim Eğilimleri ve Üretilen Başlıca Ürünler ...................................................... 6
1.4.Sektörün Alt Sektörleri ve Etkileşim Halinde Olduğu Diğer Sektörler.................................... 6
1.5.Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler ........................................................................... 7
1.6. Sektörün Kapasite Kullanım Oranı......................................................................................... 7
1.7. Sektörün İstihdamı ................................................................................................................ 8
1.8. Sektörün Üretim ve Katma Değeri ........................................................................................ 8
1.9. Sektörün Cirosu ..................................................................................................................... 9
1.10. Sektörün Ar-Ge Faaliyetleri ................................................................................................. 9
1.11. Sektörün Elektrik Tüketimi .................................................................................................. 9
1.12. Sektörün Dış Ticareti ......................................................................................................... 10
1.13.Sektörün Maliyet Bileşenleri .............................................................................................. 11
1.14. Sektörün 2013-2023 Projeksiyonu .................................................................................... 11
2. SEKTÖRÜN SON 6 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ......................................................................... 12
2.1.Son Dönemdeki Sektöre İlişkin Türkiye ve Dünyadaki Gelişmeler ....................................... 12
2.2. Sektörün Üretim Endeksi Değerlendirmesi ......................................................................... 13
2.3.Sektörün Kapasite Kullanım Oranı Değerlendirmesi ............................................................ 13
2.4.Sektörün İhracat ve İthalat Değerlendirmesi ....................................................................... 14
2.5. Sektörün Ciro Endeksi Değerlendirmesi .............................................................................. 14
KAYNAKÇA .................................................................................................................................. 15
1
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
Tablolar ve ġekiller Listesi
Belge Başlığı
Tablo 1: Dünya Ham Çelik Üretimi (Bin Ton)................................................................................
5
Tablo 2: Türk Demir Çelik Sektörünün Yıllara Göre Ham Çelik Üretimi (Milyon Ton).................. 5
Tablo 3: Türkiye’nin Ürünlere ve Yöntemlere Göre Ham Çelik Üretimi (1000 ton) ..................... 6
Tablo 4: Demir-Çelik Sektörü İstihdam Sayısı............................................................................... 8
Tablo 5: Ana Metal Sanayi Üretim Değeri ve Katma Değeri ........................................................ 8
Tablo 6: Ana Metal Sanayi Cirosu ................................................................................................. 8
Tablo 7: Sektörün Elektrik Tüketimi ............................................................................................. 9
Tablo 8: Demir Çelik Ürünleri Dış Ticareti ( Dolar) ..................................................................... 10
Tablo 9: Türkiye’nin Çelik İhracatı Yaptığı Ülkeler (2012-6 Ay) .................................................. 10
Tablo 10: Sektörde Girdi Payları ................................................................................................. 11
Tablo 11: Demir Çelik Sektörü Dış Ticareti (Milyon Dolar)......................................................... 14
Şekil 1: Türkiye Çelik Haritası ....................................................................................................... 7
Şekil 2: Ana Metal Sanayi Üretim Endeksi ................................................................................. 13
Şekil 3: Ana Metal Sanayi Kapasite Kullanım Oranları ............................................................... 13
Şekil 4: Ana Metal Sanayi Ciro Endeksi ...................................................................................... 14
2
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
Kısaltmalar Listesi
AB
ABD
BDT
BOF
DÇÜD
EAO
EKK
GTİP
NACE
OECD
TEP
TOBB
TUİK
WSA
Belge Başlığı
Avrupa Birliği
Amerika Birleşik Devletleri
Bağımsız Devletler Topluluğu
Blast Oxygen Furnace
Demir Çelik Üreticileri Derneği
Elektrik Ark Ocaklı
Ekonomi Koordinasyon Kurulu
Gümrük tarife İstatistik Programı
Statistical Classification of Economic Activities in the European Community
İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı
Ton Eşdeğer Petrol
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
Türkiye İstatistik Kurumu
World Steel Association
3
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
YÖNETĠCĠ ÖZETĠ
Belge Başlığı
Mevcut durum itibariyle Türkiye, dünyadaki 66 çelik üreten ülke arasında 8. sırada,
Avrupa’daki çelik üreticileri arasında ise Almanya’dan sonra 2. sırada yer almaktadır. Bu
sıralamalar, Türkiye’nin demir çelik üretiminde belli bir seviyeye geldiğini göstermesi açısından
büyük önem taşımaktadır.
Dünya genelinde toplam ekonomik faaliyetlerin artması ve ülke ekonomilerindeki büyümenin
bir yansıması olarak konuta olan ihtiyacın, otomobile olan talebin ve beyaz eşya olmak üzere
diğer demir çelik ürünleri talebinin her geçen gün büyük bir hızla artması dünya toplam çelik
üretimini de artırmaktadır.
Türk demir çelik sektörü, 2012 yılı temmuz ayı itibariyle, 21,1 milyon tonluk üretimiyle 2011-7
aylık verilerine kıyasla (19,3 milyon ton) ham çelik üretimini % 9,3 arttırmıştır. Bu
performansıyla Türkiye Dünya Ham Çelik Üretim sıralamasında ilk 10 ülke arasında yer
almıştır.
Sektörün en önemli sorunlarından biri ağırlıklı olarak ithal girdiyle çalışması olup, Elektrik Ark
Ocaklı (EAO) kuruluşlarda hammadde olarak kullanılan hurdanın %70 civarındaki bölümü ithal
edilmektedir. Sektör 2012 yılının ilk yarısında 12,4 milyar dolarlık ihracat ve 8,9 milyar dolarlık
ithalat gerçekleştirmiştir. Söz konusu ithalatın 5,05 milyar dolarlık kısmını hurda
oluşturmaktadır ve bu ithalatın büyük bir kısmı ABD, Rusya, Ukrayna ve AB (27) ülkelerinden
yapılmıştır. Entegre tesislerde ise, hammadde olarak 586,8 milyon dolar (2,4 milyon ton) taş
kömürü ve 545 milyon dolarlık demir cevheri ithal edilmiştir.
Sektör, çelik ürünlerin kullanım alanının yaygınlaşması, her geçen gün tüketiminin artması,
imalat sanayine ara mal üretilmesi ve ihracat potansiyeli gibi niteliklerinden dolayı ülke
ekonomisi açısından büyük önem taşımaktadır.
4
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
Belge Başlığı
1.SEKTÖRÜN GENEL DURUMU
1.1.Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu
2012 yılı temmuz ayı itibariyle, dünyada 62 üretici ülke, toplam 895 milyon ton ham çelik
üretimi gerçekleştirmiştir. En fazla üretim Asya Bölgesinde yapılırken, sırasıyla onu Avrupa
Birliği Ülkeleri, Kuzey Amerika ve Bağımsız Devletler Topluluğu izlemiştir.
Tablo 1: Dünya Ham Çelik Üretimi (Bin Ton)
AB (27 ülke)
Diğer Avrupa Ülkeleri
B.D.T
Kuzey Amerika
Güney Amerika
Afrika-Orta Doğu
Asya
Okyanusya
Dünya (62 ülke)
2011-7 ay
2012-7 ay
108.145
21.171
65.933
69.104
28.738
20.109
570.065
4.623
887.887
103.212
22.337
66.178
73.305
27.770
20.094
579.149
3.353
895.398
% değişim
(11/12)
-4,56
5,51
0,37
6,08
-3,37
-0,07
1,59
-27,47
0,85
Kaynak: WSA
1.2.Sektörün Türkiye’deki Genel Durumu
Türkiye, 2012 yılı ilk yedi ayında gerçekleştirdiği 21,1 milyon tonluk üretimiyle bir önceki yılın
aynı dönemine kıyasla (19,3 milyon ton) ham çelik üretimini % 9,3 arttırmıştır. Bu
performansıyla Türkiye, Dünya Ham Çelik Üretim sıralamasında ilk 10 ülke arasında 8. sırada
yer almıştır.
Tablo 2: Türk Demir Çelik Sektörünün Yıllara Göre Ham Çelik Üretimi (Milyon Ton)
2005
2007
2008
2009
2010
2011
2012-7
20.9
25.8
26.8
25.3
29,0
34,1
21,1
Kaynak: WSA
5
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
1.3.Sektördeki Üretim Eğilimleri ve Üretilen BaĢlıca Ürünler
Belge Başlığı
2012 yılı temmuz ayı itibariyle üretimini % 9,3 oranında artıran sektör, bu dönemde de dünya
çelik üretiminde ilk 8 üretici arasındaki yerini almıştır. Kütük üretimi miktar bazında % 16,5
oranında artışla, 13,5 milyon tona slab üretimi ise, % 8 oranında azalışla 4,5 milyon tona
gerilemiştir.
Tablo 3: Türkiye’nin Ürünlere ve Yöntemlere Göre Ham Çelik Üretimi (1000 ton)
Kütük
Slab
TOPLAM
EAO
BOF
TOPLAM
Türkiye'nin Ürünlere Göre Ham Çelik Üretimi
2011-6
2012-6
11.554
13.461
4.850
4.463
16.404
17.924
12.105
13.552
4.299
4.372
16.404
17.924
% Değişim (12/11)
16,5
-8,0
9,3
12,0
1,7
9,3
Kaynak: DÇÜD
Türkiye’nin, 2015 yılına kadar, yassı-uzun ürün arz-talep dengesizliğinden kaynaklanan
sorunları önemli ölçüde geride bırakması ve demir-çelik sektörünün ödemeler dengesi açığını
kapatma yönünde önemli katkı sağlaması beklenmektedir. 2012 yılı itibariyle, sektör yassı
ürünlerdeki tüketimi karşılayacak kapasitededir ancak yüksek ithalat oranları dikkat
çekmektedir. GTİP kodları incelendiğinde % 97 oranında üretimi yurtiçinde mümkün olan yassı
ürünlerin, maliyetinden dolayı ithalat yoluyla karşılanmasının tercih edildiği görülmektedir.
Uzun vadede ise vasıflı, paslanmaz ve yapısal çelik gibi katma değeri yüksek ürünlerin, üretim
ve tüketim paylarını arttırması öngörülmektedir. Ayrıca, Türkiye’nin deprem bölgesinde olması
nedeniyle yapısal çeliğe yönelik tüketim alışkanlıklarının yerleşmesi sonucunda ciddi üretim
kapasitelerine ulaşması beklenmektedir.
1.4.Sektörün Alt Sektörleri ve EtkileĢim Halinde Olduğu Diğer Sektörler
Demir çelik sektöründe, başta inşaat ve otomotiv olmak üzere, boru, profil, dayanıklı tüketim
eşyası, yakıt araç ve gereçleri imalatı, tarım araçları imalatı, teneke tüketicileri ile gemi inşa
sektörüne yönelik üretim yapılmaktadır.
2011 yılında genellikle inşaat sektörü tarafından tüketilen uzun ürünlerde, toplam tüketim %
17.7 oranında artışla, 11.66 milyon tondan, 13.72 milyon tona yükselirken, daha çok otomotiv,
beyaz eşya, makine sektörleri tarafından tüketilmekte olan yassı ürünlerdeki tüketim artışı ise
% 10.6 seviyesinde kalmış ve 13.2 milyon tona ulaşmıştır.
6
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
1.5.Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler
Ülkemizde ham çelikten nihai mamul üreten üreticiler Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz ve İç
Başlığı
Anadolu bölgesinde faaliyet göstermekte olup, üreticilerin çoğunluğu Marmara, Belge
Ege, Akdeniz
sahil şeridinde yer almaktadır. Demir çelik sektöründe yaklaşık 150’ye yakın firma faaliyet
göstermektedir. Bunların içerisinde kapasiteleri 50.000 ton ile 3.500.000 ton arasında değişen
Elektrik Ark Ocaklı tesis ile toplam kapasiteleri 8.500.000 ton olan entegre tesis
bulunmaktadır. Diğer tesisler ise sadece haddehane hüviyetinde olup, dışardan satın almış
oldukları kütük ile profil, filmaşin, nervürlü ve yuvarlak inşaat demiri üreten tesislerdir.
Şekil 1: Türkiye Çelik Haritası
Kaynak: DÇÜD
1.6. Sektörün Kapasite Kullanımı
2011 yılında sektörün ham çelik üretim kapasitesi 47 milyon tona ulaşmıştır. 2011 yılında % 76
seviyelerinde olan kapasite kullanım oranı, 2012 yılının ilk yedi ayında ortalama % 78,2 olarak
gerçekleşmiştir.
7
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
1.7. Sektörün Ġstihdamı
Belge Başlığı
TOBB verilerine göre demir çelik sektörünün yıllar içinde değişen istihdam sayısı aşağıdaki
tabloda belirtildiği şekildedir.
Tablo 4: Demir-Çelik Sektörü İstihdam Sayısı
EO
BOF
Toplam
1990
2000
2005
2006
2007
2008
2009
2010
10.525
33.145
43.670
9.239
17.459
26.698
13.153
17.293
30.446
14.505
16.264
30.769
16.187
17.328
33.515
16.205
16.831
33.036
14.834
14.948
29.782
17.216
16.170
33.386
%
pay(2010)
51,6
48,4
100,0
Kaynak: TOBB
1.8. Sektörün Üretim ve Katma Değeri
Dünya’da teknolojik yönden gelişmiş ülkeler, demir-çelik üretiminde, miktar olarak fazla
üretim yapmaktansa; yassı, vasıflı, paslanmaz, kaplanmış veya daha özel, katma değeri yüksek
çelik ürünlerin üretimine yönelmeye başlamışlardır. Buna karşılık, Türkiye de dahil olmak
üzere, gelişmekte olan ülkeler, miktar olarak fazla üretim yapma eğiliminde kalmışlardır. Bu
nedenle, vasıflı çelik, paslanmaz çelik ve yassı ürünlerde üretim yapmak önem arz etmektedir.
2011 yılında, Demir-Çelik Sektörünün ülkenin toplam ihracatı içerisindeki payının % 10 olması
sektörün ihracat potansiyelini göstermektedir.
NACE Rev. 2’ye göre 2009 yılında yaratılan toplam katma değerin %48,05’i sanayi ve inşaat (BF); %51,95’i hizmetler (G-S) sektöründe yaratılmıştır. (TUİK)
2009 yılında yaratılan faktör maliyetiyle katma değere göre imalat sanayi %32,79 payla ilk
sırada yer almaktadır. Bunu sırasıyla %21,62 ile Toptan ve Perakende Ticaret; Motorlu Kara
Taşıtlarının ve Motosikletlerin Onarımı ve %8,01 ile Ulaştırma ve depolama sektörü
izlemektedir. (TUİK) 2009 yılında Ana Metal Sanayi 42,5 milyar liralık üretim değeri ile 4,9
milyar liralık katma değer sağlamıştır.
Tablo 5: Ana Metal Sanayi Üretim Değeri ve Katma Değeri
NACE Rev.2
Üretim Değeri(TL)
Ana Metal Sanayii
İmalat Sanayi
Toplam
42.521.025.930
420.380.698.940
959.651.294.368
Faktör Maliyetiyle Katma
Değer(TL)
4.857.193.800
84.735.484.301
258.386.157.884
Kaynak: TUİK, Nace Rev.2 Kod 24
8
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
Belge Başlığı
1.9. Sektörün Cirosu
Ana Metal Sanayi 2009 yılında toplam 45,2 milyar liralık ciro yapmıştır. Toplam ciro
içerisindeki payı ise % 2,8’dir.
Tablo 6 : Ana Metal Sanayi Cirosu
NACE Rev.2
Ana Metal Sanayii
Ciro (TL)
45.297.779.200
Pay(%)
2,8
Toplam İmalat Sanayi
TOPLAM
449.456.575.288
1.640.231.919.667
27,4
100
Kaynak: TUİK, Nace Rev.2 Kod 24
1.10. Sektörün Ar-Ge Faaliyetleri
Demir-Çelik sektörü iklim değişikliğinde etkileri büyük olan sektörlerden biri olmakla birlikte,
sektörün bugünkü mevcut teknolojilerle çelik üretiminden kaynaklanan CO2 emisyonlarını
düşürmesi pek mümkün görülmemektedir. Bu nedenle, firmalar araştırma geliştirme
faaliyetlerini, demir çelik sektörünün emisyon değerlerini düşürmeye ve enerji yoğun sektör
olarak kullanılan enerji miktarını azaltmaya yönelik teknolojileri geliştirmek üzere
yapmaktadır.
1.11. Sektörün Elektrik Tüketimi
2010 yılında ülkemizde toplam olarak 211.207 GWh elektrik üretimi gerçekleştirilmiştir.
Görünen tüketim değeri ise 210.434 GWh olmuştur. Enerjiyi yoğun olarak kullanan demir çelik
sanayinin (6740 Bin Tep), Türkiye’nin toplam enerji tüketimi içerisindeki payı, ortalama % 5,
sanayinin enerji tüketimi (30628 bin tep) içerisindeki payı ise, % 22 civarındadır. Demir-çelik
sektöründe; ark ocaklı tesislerde, enerji tüketiminin % 65’i elektrik, % 30’u doğalgaz ve % 5’i
motorin, entegre tesislerde ise, enerji tüketiminin % 75’i kömür, % 5’i elektrik, % 5’i petrol ve
% 15’i doğal gazdan oluşmaktadır.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı istatistiklerine göre aşağıdaki tabloda demir çelik
sektörünün Tep cinsinden elektrik enerjisi değeri verilmektedir.
Tablo 7: Sektörün Elektrik Tüketimi
Demir Çelik Sektörü
Tüm sektörler
2010 yılı Elektrik Tüketimi (Bin Tep)
1562
6906
Pay (%)
%20
%100
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Verileri 1 Tep=11630KWh
Demir çelik sektörünün 2010 yılı elektrik tüketimi MWh cinsinden ifade edildiğinde
11630*1562000=18.166.060 MWh bir değere ulaşılmaktadır.
9
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
1.12. Sektörün DıĢ Ticareti
Belge Başlığı
Sektör 2011 yılında toplam 25 milyar dolarlık ithalat ve yaklaşık 17 milyar dolarlık ihracat
gerçekleştirmiştir. Söz konusu ithalatın 9,7 milyar dolarını hurdalar, 6,4 milyar dolarını yassı
ürünler, 2,6 milyar dolarını vasıflı çelikler oluşturmaktadır. Sektör 2011 yılında dünya hurda
ithalatının % 19,3 oranındaki kısmını gerçekleştirmiş ve en çok hurda ithalatı yapan ülke
konumuna gelmiştir.
Tablo 8: Demir Çelik Ürünleri Dış Ticareti (Dolar)
ihracat
2011
Yarı Ürünler
Yassı Ürünler
Uzun Ürünler
Çelik Ürünleri
Toplamı
Borular
ithalat
%
Değişim
2012
2011
2012
%
Değişm
763.197.881
1.101.169.431
3.529.843.914
856.727.826
766.908.857
4.175.872.733
12,26 715.984.952
-30,36 3.129.177.996
18,30 711.920.571
849.282.738
2.875.109.319
693.661.231
18,62
-8,12
-2,56
5.394.211.226
830.749.074
5.799.509.416
822.791.773
7,51 4.557.083.519
-0,96 318.382.615
4.418.053.288
295.102.460
-3,05
-7,31
Kaynak: TUİK
Sektörün ihracatı ürün bazında yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere, 2012 yılında, 2011 yılı
6 aylık verilerine kıyasla, yassı ürün ihracatı değer bazında % 30 oranında azalma gösterirken,
geçen yılın aynı dönemindeki 1,10 milyar Dolar seviyesinden, 766,9 milyon dolara gerilemiştir.
Diğer taraftan, bu yıl temmuz ayı itibariyle, Türkiye’nin toplam yassı ürün ithalatı değer
bazında, % 8 oranında azalışla 3,1 milyar dolardan 2,8 milyar dolara gerilemiştir.
2012 yılı ilk yarı verileri dikkate alındığında, ülkelere göre demir çelik ihracatımızda en büyük
payı sırasıyla Orta Doğu ülkeleri, ABD ve İtalya almıştır.
Tablo 9: Türkiye’nin Çelik İhracatı Yaptığı Ülkeler
Suudi Arabistan
Irak
Mısır
Birleşik Arap Emirlikleri
Israil
ABD
Iran
Italya
Kanada
Peru
Diğer
TOPLAM
2011-6
358.808
354.212
206.613
594.070
198.383
229.894
213.193
584.211
69.671
178.677
2.633.806
5.621.538
2012-6
856.996
554.243
291.181
368.710
262.621
367.862
121.948
126.837
135.409
123.377
2.757.328
5.966.512
Kaynak: TUİK, GTİP 72
10
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
1.13.Sektörün Maliyet BileĢenleri
Belge Başlığı
Demir çelik sektöründe, ağırlıklı olarak ithal girdi kullanılmaktadır. Elektrik Ark Ocaklı (EAO)
kuruluşlarda hammadde olarak kullanılan hurdanın %70 civarındaki bölümü ithal edilmektedir.
2012 yılı ilk yarısında 5,05 milyar dolarlık hurda ithal edilmiş ve bu ithalatın büyük bir kısmı
ABD, Rusya, Ukrayna ve AB (27) ülkelerinden yapılmıştır. Entegre tesislerde ise, hammadde
olarak 586,8 milyon dolar (2,4 milyon ton) taş kömürü ve 545 milyon dolarlık demir cevheri
ithal edilmiştir.
Tablo 10: Sektörde Girdi Payları
Girdiler
Elektrik Ark Ocakları (EAO)
Entegre Tesisler (BOF)
(Mal Bazında)
Hurda
Demir cevheri
Taş Kömürü
Yerli (%)
30
Yerli (%)
İthal (%)
40
10
60
90
İthal (%)
70
Kaynak: DÇÜD
1.14. Sektörün 2013-2023 Projeksiyonu
Önümüzdeki dönemlerde Çin’in çelik üretimindeki hızlı artışın yavaşlaması beklenirken,
Avrupa’da sıkı mali politikalar nedeniyle talebin azalması, Ortadoğu ve gelişmekte olan
ülkelerde ise alt yapı, inşaat ve sanayi alanlarındaki gelişmelere paralel olarak tüketim artması
öngörülmektedir.
Türkiye’nin, 2023 ihracat hedefi doğrultusunda demir çelik sektörünün 2023 yılında 55 milyar
dolarlık ihracat gerçekleştirmesi, dünya pazarından % 4 pay alması ve yıllık ortalama %7,4
büyümesi hedeflenmiştir.
Bununla birlikte demir-çelik sektörünün ödemeler dengesi açığını kapatma yönünde önemli
katkı sağlaması ve uzun vadede vasıflı, paslanmaz ve yapısal çelik gibi katma değeri yüksek
ürünlerin, üretim ve tüketim paylarını arttırması öngörülmektedir. Ayrıca, Türkiye’nin deprem
bölgesinde olması nedeniyle yapısal çeliğe yönelik tüketim alışkanlıklarının yerleşmesi
sonucunda ciddi üretim kapasitelerine ulaşması beklenmektedir.
11
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
2. SEKTÖRÜN SON 6 AYLIK DEĞERLENDĠRMESĠ
2.1.Son Dönemdeki Sektöre ĠliĢkin Türkiye ve Dünyadaki GeliĢmeler
Belge Başlığı
Türkiye demir çelik sektöründe geçtiğimiz yıllarda yaşanan yassı ürün ve uzun ürünlerdeki
kapasite dengesizliği nedeniyle, ülkemiz yassı üründe net ithalatçı, uzun üründe ise net
ihracatçı konumundaydı. Yassı ürünlerdeki yurt içi arz yetersizliği sebebiyle yerli tüketiciler
ihtiyaçlarını ithalat ile karşılamak zorunda iken yapılan yatırımlarla Türkiye yassı çelik arz talep
dengesi tamamıyla değişmiştir.
2011 yılı itibariyle, Türkiye’de kurulu yassı çelik kapasitesi ise 16 milyon ton olup, kurulu
kapasite yurt içi kullanımı ve ihracatı karşılayabilecek seviyededir. 2011 yılında iç tüketim 13
milyon ton, ihracat ise 2,3 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Dolayısı ile iç tüketim ve ihracat
için gerekli olan kapasite 15,3 milyon olarak görünmektedir. 2011 yılında yapılan toplam yassı
çelik ithalatı ise 6,4 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.
2011 yılında gerçekleşen yassı çelik ithalatının %50’si (3.193 Kton) AB ve Serbest Ticaret
Anlaşması (STA) yaptığımız ülkelerden, %36’sı (2.334 Kton) BDT ülkelerinden ve %14’ü de (906
Kton) diğer ülkelerden yapılmıştır. BDT ve diğer ülkelerden yapılan yassı çelik ithalatının ise
%59’u (1.898 Kton) Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında gerçekleşmiştir. 2012 yılının ilk 5
ayında ise bu durumun devam ettiği görülmektedir. İlk 5 aydaki yassı çelik ithalatının %51’i
(1.354 Kton) AB ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) yaptığımız ülkelerden, %32’si (847 Kton)
BDT ülkelerinden ve %17’si de (454 Kton) diğer ülkelerden yapılmıştır.
Bu rakamlardan da anlaşılacağı gibi, ülkemizde üretilebilecek 5,0 milyon ton civarındaki yassı
çelik mamul yerine yapılan ithalat, Türkiye’de yaratılabilecek önemli bir katma değeri
engellemektedir.
Diğer taraftan Bakanlığımızca çalışmaları yürütülen Demir-Çelik ve Demirdışı Metaller Sektörü
Strateji Belgesi 15 Ağustos 2012 tarihinde EKK’da görüşülerek kabul edilmiştir. Söz konusu
Strateji Belgesi’nin sektörün yoğun olarak kullandığı hurda, kömür cevheri gibi hammaddeler,
enerji tüketimi, Ar-Ge ve çevresel etkileri ve dış ticarette alınması gereken tedbirler
konusunda sektöre ışık tutmaktadır.
12
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
2.2. Sektörün Üretim Endeksi Değerlendirmesi
Belge Başlığı
TUİK verilerine göre 2005 yılı baz alınarak hesaplanan üretim endeksi değerlendirmesinde,
2012 yılının ilk beş ayında ana metal sanayinde üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre
artış göstermiştir.
Şekil 2: Ana Metal Sanayi Üretim Endeksi
Kaynak: TUİK Verileri, NACE Kod:24
2.3.Sektörün Kapasite Kullanım Oranı Değerlendirmesi
2012 yılında ana metal sanayi kapasite kullanım oranları yılın ilk çeyreğinde bir önceki yılın
kapasite kullanım oranlarının üzerine çıkmış, 2. çeyrekte ise azalarak geçen yılın aynı
döneminin ortalama değerinin altına inerek dalgalanma göstermiştir. Ana Metal Sanayindeki
Kapasite kullanım oranlarının ortalama değeri % 78,1 olarak hesaplanmıştır.
Şekil 3: Ana Metal Sanayi Kapasite Kullanım Oranları
Kaynak: Merkez Bankası Verileri, Ana Metal Sanayi
13
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
Belge Başlığı
2.4.Sektörün Ġhracat ve Ġthalat Değerlendirmesi
2011 yılında, 17 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren sektör yılın her döneminde ithalatta
fazla vererek, 8 milyar dolarlık ticaret açığı vermiştir. Sektör 2012 yılının ilk yarısında 12,4
milyar dolarlık ihracat ve 8,9 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir.
Tablo 11: Yılı Demir Çelik Sektörü Dış Ticareti (Dolar)
Demir Çelik Sektörü Dış Ticareti
Demir ve çelik
İhracat (2012)
5.958.760.807
İthalat (2012)
10.198.000.705
Demir veya çelikten eşya
Demir cevherleri ve konsantreleri
Koklaşabilir Taş Kömürü
Dingil, tekerlek vb. aksam-parçaları
Toplam
2.939.411.463
16.879.087
51,48
545.754
8.915.051.954
1.090.421.031
545.364.798
586.818.821
18.750.075
12.439.355.430
Kaynak: TUİK, GTİP (72, 73, 2601, 27011210, 860719)
Çelik üretiminin başlıca girdi kalemleri olan hurda, demir cevheri ve kömür üretimlerinin
ülkemizde yetersiz olması, bu ürünlerde yurtdışına bağımlılığın süreceğini göstermektedir.
Türkiye’nin, Dünya Hurda İthalatındaki payı ise % 18 olarak tahmin edilmektedir. (Kaynak:
WSA) Dünya çelik hurda tüketiminin 2015 yılına kadar 631,5 milyon tona ulaşılması
beklenmektedir. (Küresel Sanayi Analizleri Raporu) TUİK verilerine göre 2011 yılında 9,8
milyar dolarlık hurda ithalatı gerçekleştiren sektör, 2012 yılı ilk yarısında 5,05 milyar dolarlık
hurda ithalatı yapmıştır.
2.5. Sektörün Ciro Endeksi Değerlendirmesi
Ana Metal Sanayinin 2012 yılı ilk yarısında ciro endeksi 2011 yılına göre büyük oranlarda artış
göstermiştir. Birçok sektör için lokomotif olan ana metal sanayi 2012 yılında, satışlarını
artırmıştır.
Şekil 4: Ana Metal Sanayi Ciro Endeksi
Kaynak: TUİK, Nace Rev.2 kod 24
14
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
KAYNAKÇA
Belge Başlığı
Türkiye İstatistik Kurumu
Dünya Çelik Birliği
Demir Çelik Üreticileri Derneği
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı Çelik Komitesi
Demir Çelik Sektörü Rekabet Gücü Raporu (2011 Yılı)
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Raporları
www.prweb.com
15