Konu Özeti Birinci Dünya Savaşı’nı başlatan suikastın 100. yılında Hotel Europe büyük bir etkinliğe hazırlanmaktadır. O gün, otelin çatısında yapılan TV yayınında sabit politik duruşlar birdenbire asırlık tartışmalara yol açarken, otel müdürü aylardır maaşlarını alamayan ve tam da bu önemli günde grev yapmaya karar veren çalışanları “kendine özgü” yöntemlerle engellemeye çalışmaktadır. Grev sözcüleri bir bir ortadan kaybolurken en önemli konuklardan birini korumaya çalışan polisin tek derdi ise eşinin almak istediği kanepenin fiyatıdır. Yönetmen: Danis Tanović Oyuncular: Jacques Weber, Snežana Vidović, Izudin Bajrović, Vedrana Seksan, Muhamed Hadžović Bernard-Henri Lévy´nin “Hotel Europe” adlı oyunundan uyarlanan film, içinde bulunduğu coğrafyanın derin bir özetini çarpıcı bir şekilde gözler önüne seriyor. “Tarafsız Bölge”yle “Yabancı Dilde En Ülke: Fransa, Bosna-Hersek İyi Film Oscar”ını; “Bir Hurdacının Hayatı”yla “Gümüş Ayı Ödülü”nü Dağıtım: M3 Film kazanan filmin yönetmeni Danis Tanović, SARAYBOSNA’DA ÖLÜM / Yapım: Amra Bakšić Čamo, François Margolin DEATH IN SARAJEVO ile de Berlin’de “Gümüş Ayı Ödülü”ne ve İthalat: Calinos Films “FIPRESCI Ödülü”ne layık görüldü. OTEL Danis Tanović‘in Bu aslına benim Saraybosna’da çektiğim Yorumları ilk filmim. Niye böyle oldu bilmiyorum çünkü daha önce Hindistan (TIGERS), İrlanda ve İspanya’da (TRIAGE) bile film HOTEL EUROPE Bu projenin temeli Haziran’ında, Tiyatro’da FRANSIZ VIP prömiyerini 2014 Saraybosna’da, yapan Ulusal Bernard-Henri Lévy çekmiştim. provalarını, filmin sonundaki görüntüler Jacques Weber, Fransız film ve tiyatro ise aktörleri arasında en büyüklerden biri. gerçekten prömiyerden. Saraybosna’daki Onun dışındaki her şey Tiyatro versiyonunda da kendisinin oyunu “Hotel Europe”a dayanıyor. Oyun benim ürünüm. Tarihimizdeki en kanlı oynadığını düşünürsek SARAYBOSNA’DA Saraybosna’daki Franz yüzyıla modern bir bakış. Bu trajediyi ÖLÜM’deki yıldönümü nasıl arkamızda bırakamadığımız, yeni konusunda kafamda en ufak bir şüphe bile üzerine yapacağı konuşmayı tekrar tekrar modeller, yeni kahramanlar, yeni bir tarih olmaması normal. Bu karakter aslında prova eden bir adamın monoloğundan yaratamadığımızla Bosna’da oluşuyor. Bana da bu oyunu çekmem kimse gelecekle ilgili konuşmuyor. Ferdinand’ın otel 100. odasında Ölüm teklif edildi fakat birkaç prova izledikten sonra kafamda bu oyunun etrafına, ruhunu oyarak ama fikirlerini biraz daha genişleterek bir film inşa etme fikri oluştu. Fransız VIP konuşmacının sözleri tamamen Lévy’nin oyunundan alınma. Otele varışını görüyoruz, odasındaki ilgili. Neredeyse rolü olan onun Saraybosna’ya gerçekten aşığım ve orada bir film daha çekmek için sabırsızlanıyordum. Filmi eski okula Çekimleri bir gün durdurmak zorunda kaldık giderken sürekli önünden geçerdim. Bu çünkü bir gün bir anda polis içeri girdi ve otel yüzden onunla aramda duygusal bir bağ müdürünü vergi kaçırmaktan gözaltına aldı, otel Otele yakın oturuyorduk ve haline de bir günlüğüne kapatıldı. Bunun sonucunda gelmiş durumda. İronik bir şekilde savaş otel çalışanları isyan ettiler ve protesto sırasında ilk sniper mermisi de o otele gösterileri düzenlediler. var. Şehrimizin isabet etmişti. bir sembolü 30 yıllık bugünkünden iyi günler görmüştür. Holiday Inn’de çektik. Otel 1984 Kış var. Ama görsel olarak olayları çekici kılmak da zorlu bir süreç haline geliyor. Yeni şeyler denemeyi de seviyorum. Şartlara ters olsalar hatırlama bile. Yerimiz dar olmasına rağmen filmin bakımından Bernard Lévy’nin alter egosu. sürekli hareket halinde olmasını istedim. Bu, üç Lévy tam bir Bosna dostu ve onun Fransız ayrı konuşmacının Gavrilo Princip ismini bir türlü doğru telaffuz sahnelerdeki Yabancıların edememesi mizahını aslında gibi zor Olimpiyatları için bir Modern karşılaştıklarında zamanlar gençtim ve iyi hatırlıyorum. üzerine eğlenceli bir hatırlatma. önemli açılmıştı. isimlerimizle ve karmaşık kimliklerimizle bocaladıkları hikayelerinin birbirlerine oldu. Çatıda TV programı, ortada resmi otel tarihimizin nasıl katın bağlanmasını sağlamada bana çok yardımcı seviyorum. bizim Bütün filmi tek bir mekanda, özellikle de bir otelde çekmenin tabii ki belli lojistik avantajları oynaması biteni HAREKET ömründe parçası. O işleri ve bodrumdaki serseriler. Otel çalışanları Çekim sırasında gerçek hayatın kurguya ne kadar yakın olduğunu da o otelde gördüm. neredeyse görünmezler ama bütün katları birbirlerine bağlayan da onlar. Dolayısıyla biz de onlarla birlikte hareket ediyoruz. GERÇEK ZAMAN Filmde hiç saati göstermedim ama dikkatli seyrederseniz hikayenin başlangıç ve bitiş saatlerini fark edebilirsiniz. Fransız VIP otele geldiğinde saat 4:40 hikaye bittiğinde de 85 dakika sonrası. Dolayısıyla film aslında gerçek zamanlı olarak seyircilerin ilerliyor. özellikle bunu Film yaparken düşünmemelerini, sadece içten içe fark etmelerini istedim. Bu durumun filme belli bir enerji kattığını düşünüyorum. GREV Otel çalışanları grev kararı aldıklarında Lamia ve annesi Hatice karşı taraflarda yer alıyorlar. Bosna ve bölgedeki diğer ülkelerde Hatice gibi kadınlar savaştan yerlerini kaybettiler zorlandılar. sonra ve toplum içindeki sessiz kalmaya Arada bir cılız seslerini çıkarmaya çalıştılar Oteldeki iki jenerasyon da hayatta kalmaya ama başarısız oldular ve bunun sonucunda çalışıyor. Fransız VIP’nin konuşması ve klasik son derece az paralara çalışmaya zorlandılar. müzik Bunu da benim için anlaması çok güç bir ilgilendirmiyor. şekilde kabulleniyorlar. Lamia’nın konseri onları zerre kadar dahil olduğu genç jenerasyon ise dışarıdan daha Bosna’da enerjik ve hırslı görünüyor. Biz de onların hemen hemen yok gibi. Bu aslında modern gerçek düşünüyoruz toplumun bir hastalığı. Aslında hiçbir önemi ama öyle değiller. Hepsi aslında sadece olmayan meselelerle zehirleniyoruz. Filmde kendileri için savaşıyorlar. Bugün Bosna’da çalışanların hikayesi de eski anlamsız sosyal hakim Çoğu tartışmalardan ilham aldı. Bu tartışmalar hep entelektüel ya sustu ya da kayboldu. Diğerleri anlamlı konulara çözüm getirmek isterler ise hakim olan kitlenin duymak istediklerini ama hep bir şekilde geride kalırlar. savaşçılar olan olduğunu düşünce fırsatçılık. söylemekten başka bir şey yapmıyorlar. Son 25 yıldır geçiş adını verdiğimiz bu bataklığa saplanmış durumdayız ve her hareketimiz bizi daha da dibe çekiyor gibi. bugün kültür-sanat etkinlikleri GAVRILO PRINCIP 102 yıl önce Sayabosna’da Gavrilo Princip Bir adlı 18 yaşındaki bir genç, Arşidük Franz izlerinden oluşan bir anıt vardı. Savaş sırasında ne Ferdinand’ı öldürerek 1. Dünya Savaşı’nın kaldırıldı ve çalındı. Bugün bile ona ne olduğunu şekilleniyor. Milli kimlik en önemli mesele başlamasına sebep oldu. Onun aslında kimse bilmiyor. Balkanlarda adına ne dersek haline geldi. Sırf Hırvatistan’da doğan bir milliyetçi terörist diyelim hepimiz aynı dili konuşuyoruz. Aynı Sırp olduğu için Nikola Tesla’yı takdir tarihi, aynı kültürü paylaşıyoruz. Bugün bile etmekten vaz mı geçmeliyim? kahraman bir bir Sırp özgürlük mi yoksa savaşçısı mı zamanlar olduğu tartışmaları beni gerçekten çok bütün kızdırıyor. Bu hararetli tartışma 100 yıl görünüyorlar. Saraybosna’da şehirlerimiz Princip’in birbirlerinin aynı ayak Fakat son 25-30 yıldır bütün konuşmalar kadar farklı olduğumuz etrafında gibi sonra hala devam ediyor! SEVGİ - NEFRET İLİŞKİSİ Aslında TV gazetecisi Vedrana ve günümüz Gavrilo Princip’i (tamamen kurmaca) arasındaki tartışma hepimizin tarihinin bir özeti. Hepimizin kendine ait bir fikri var. Bunların üzerine tartışıyoruz ve birbirimizden nefret ediyoruz. Tavizler veriyoruz ama daha sonra ihanet yüzünden kendimizi suçlu hissediyoruz. Hatta çoğu zaman birbirimize çekici bile geliyoruz. Sonuçta Vedrana ve Gavrilo birbirleriyle tanışıp aşık olabilecek iki çekici insan. Bunu itiraf etmek zor ama bence bu sevgi - nefret ilişkisi aynaya bakmaktan geliyor. Başkalarına bakıyoruz ve onlardan nefret ediyoruz çünkü aslında kendimizden nefret ediyoruz. DÖNÜŞÜMLER VE METAFORLAR SARAYBOSNA’DA bizim TARAFSIZ BÖLGE’yi hatırlıyorum. Sonda, Filmlerimi dönüşümümüz hakkında çok “Bosnalı”, adam mayının üzerinde ayakta dururken bırakıyorum. Herhangi bir cevap vermeye “Balkan” bir film. Bu dönüşümümüz daha herkes ettiğini çalışmıyorum. Seyircinin kafa yormasını ne kendime düşünmüştü. 30 yıl geçti ve günümüzde istiyorum. İnsanlar bana gelip filmimi sormadan da edemiyorum. 30 yıl oldu. aynı metaforu dünya için kullanabiliriz. seyrettikten Benzer Avrupa Aslında hikayelerimi metaforlar üzerinden üzerinde ülkelerinde de yaşandığını düşünüyorum. değil insani açıdan yazıyorum ama seyirci söylerlerse işte o zaman iyi bir iş yapmış Ne kadar egzotik görünürsek görünelim bir metafor yaratıyorsa neden olmasın? olduğumu hissederim. kadar sürecek hikayelerin ÖLÜM kendi diğer Bosna’yı temsil yorumlama sonra üç bir saat işini şeyler onlara içerken konuştuklarını aslında Münih’e birkaç saat uzaklıktayız. SAATLİ BOMBALAR Avrupa projesinin hayali, savaşları durdurmak ve geçmişteki problemlere rağmen herkesin özgürce seyahat edebileceği ve yaşayabileceği bir alan oluşturmaktı. Ama bugün Avrupa, teknokratlar tarafından yönetilen bir Hristiyan kulübü haline gelmiş durumda. Ayrıca aşırı sağ yükselişte ve başa gelirlerse işimiz bitik demektir! Umarım birkaç yıl sonra bu karamsarlığımı gülerek hatırlarım. Sonuçta hiçbir şey kaderimiz değil. Tarih her gün yeniden yazılıyor. Bazı jenerasyonlar diğerlerinden daha iyi iş çıkarıyorlar. İnsanlar her zaman mevcut düzenden bıkıyorlar ve değişim istiyorlar. Dünyanın geçmişteki halinden daha iyi durumda olduğunu düşünüyorum fakat etrafta fazlasıyla saatli bomba mevcut. Danis Tanović SARAYBOSNA’DA ÖLÜM, Danis Tanović’in Tanović’in ilk filmi, 2001 tarihli NO MAN’S yedinci filmi. Ayrıca Saraybosna’da çektiği ilk LAND / TARAFSIZ BÖLGE ise En İyi Yabancı film. Danis’in bir önceki filmi, Bollywood Film dalında Oscar ve Altın Küre ödüllerine yıldızı Emraan Hamshi TIGERS, Hindistan’da layık çekildi ortasında 1993 yılında geçen film aynı zamanda ve prömiyerini 2014 Toronto görülmüştü. Film Bosna Festivali ve Savaşı’nın Avrupa tam Uluslararası Film Festivali’nde yaptı. Daha Cannes önceki filmi AN EPISODE IN THE LIFE OF AN Ödülleri’nden de En İyi Senaryo ödülleriyle IRON PICKER / BİR HURDACININ HAYATI ile dönmüştü. Film, dünya genelinde aldığı 40’ın 2013 Berlin Uluslararası Film Festivali’nde En üzerinde ödülle gelmiş geçmiş en başarılı ilk İyi Aktör dahil iki Altın Ayı kazanmıştı. filmlerden biri olma özelliğini taşıyor. FİLMOGRAFİ 2016 – SARAYBOSNA’DA ÖLÜM / DEATH IN SARAJEVO 2014 – TIGERS 2013 – BİR HURDACININ HAYATI / AN EPISODE IN THE LIFE OF AN IRON PICKER 2010 – GÜZEL BİR HAYAT DÜŞLERKEN / CIRKUS COLUMBIA 2009 – BÜYÜK GİZEM / TRIAGE aka SHELL SHOCK 2005 – L‘ENFER (HELL) 2001 – TARAFSIZ BÖLGE / NO MAN‘S LAND Film