Hasta Sorumlulukları Nelerdir?

TIBBİ SOSYAL HİZMET NEDİR?
Sosyal Hizmet Birimleri; hastanede ayakta veya yatarak muayene, tetkik ve tedavi olan hastaların tıbbi tedaviden
etkin bir biçimde yararlanmaları amacıyla sosyal hizmet uzmanları tarafından yürütülecek ekonomik, sosyali
psikolojik, eğitici, destekleyici ve geliştirici hizmetlerin yanında hastanın ailesi ve çevresi ile ilişkilerinin
düzenlenmesi, taburculuk sonrası süreçte kişisel ve ailevi sorunlarının çözümlenmesinde destek olunması gibi
hizmetlerin yürütüldüğü birimlerdir.
Sosyal Hizmet Birimi;

Kimsesiz, terk ve bakıma muhtaç hastalar

Engelli hastalar

Sağlık güvencesiz hastalar

Yoksul hastalar

Aile içi şiddet mağduru hastalar

İhmal ve istismara uğramış çocuk hastalar

Mülteci ve sığınmacı hastalar

İnsan ticareti mağduru hastalar

Yaşlı, dul ve yetim hastalar

Kronik hastalar (Organ nakli v.b.)

Ampütasyon hastaları

Ruh sağlığı bozulmuş hastalar

Alkol ve madde bağımlısı hastalar

Yabancı uyruklu olup tedaviden yararlanamayan hastalar

İl dışından gelen hastalar
öncelikli olmak üzere tıbbi sosyal hizmete ihtiyaç duyan hastalara sosyal hizmet müdahalesi uygulanır. Yapılan
çalışmaların rapor ve kayıtları gizlilik ilkesine uygun olarak tutulmaktadır.
Hangi Durumlarda Sosyal Hizmet Birimine Başvurulabilir?

Kimsesiz-bimekan hastaların tedavi süreci ile ilgili sosyal inceleme raporunun yazılması ve tedavi
giderlerini karşılamak amacıyla ilgili vakıflarla irtibata geçilmesi için,

Ekonomik gücü yetersiz hastaların giyecek, cihaz vb. ihtiyaçlarını karşılamak üzere maddi kaynak
araştırması yapılması için,

Fiziksel, cinsel, duygusal istismara uğrayan hastalar, boşanma, eşin ölümü nedeni ile ekonomik ve
sosyal güçsüzlüğe düşen hastalar; evlilik dışı hamile kalan ya da çocukları ailesi tarafından kabul
edilmeyen hastalarımızın sorunlarıyla ilgili Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu İl Müdürlüğü ile
görüşülmesi için,

Sosyal hizmete muhtaç müracaatçıların, ihtiyaç duydukları sosyal hizmet kuruluşlarına (çocuk yuvası,
huzur evi, kadın sığınma evi, özürlü rehabilitasyon merkezi gibi) yerleştirilmesi sürecinde sosyal
danışmanlık hizmetlerinin verilmesi;

Hasta ile ilgilenen kişilerin olmadığı hallerde hasta yakınları ile bağlantı kurulması için,

Hastasını almak istemeyen hastaların ailelerinin ikna edilmesi için,

Hastaneye başvuran engelli birey ve ailelerinin yararlanabilecekleri toplum kaynakları hakkında
bilgilendirilmesi için,

Servislerde uzun süre yatan ve bu nedenle psiko-sosyal sorunlar yaşayan hastaların boş zamanlarını
değerlendirebilecekleri materyal temini ve psiko-sosyal destek için,

Belirlenen somut maddelerin dışında hastanın tedavisini olumsuz olarak etkilediği düşünülen tüm sosyalekonomik-psikolojik sorunların çözümü için Sosyal Hizmet Uzmanından yardım alınabilir.
Hasta Hakları Nelerdir?
1) Hizmetten genel olarak faydalanma:
Adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde; ırk, din, dil,mezhep, cinsiyet, ekonomik ve sosyal durumları dikkate
alınmadan herkesin sağlık hizmeti alma hakkı vardır.
2) Bilgilendirilme ve bilgi isteme:
Her türlü sağlık hizmetinin ve imkânlarının neler olduğunu öğrenmeye ve sağlık durumuyla ilgili her türlü bilgiyi
sözlü ve yazılı istemeye hakkı vardır.
3) Sağlık kuruluşunu ve personelini seçme ve değiştirme:
Sağlık kuruluşunu seçmeye, değiştirmeye ve seçtiği sağlık kuruluşunda verilen sağlık hizmetlerinden
faydalanma, hizmeti veren, verecek olan hekimin, hemşirenin ve diğer sağlık personelinin kimliklerini, görev ve
unvanlarını öğrenmeye, seçme ve değiştirmeye hakkı vardır.
4) Mahremiyet:
Gizliliğe uygun bir ortamda her türlü sağlık hizmetini almaya hakkı vardır.
5) Güvenlik:
Sağlık hizmetini güvenli bir ortamda almaya,
6) Dini vecibeleri yerine getirebilme:
Sağlık kurumunun imkanları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde, dini vecibelerini yerine getirmeye
hakkı vardır.
7) Reddetme durdurma ve rıza:
Tedaviyi reddetmeye, durdurulmasını istemeye, tıbbi müdahalelerde rızasının alınmasına ve rızası doğrultusunda
hizmetten faydalanma hakkı vardır.
8) Saygınlık görme ve rahatlık:
Saygı ve itina gösterilerek, nazik ve şefkatli bir ortamda, her türlü hijyenik şartlar sağlanmış gürültülü ve rahatsız
edici bütün etkenlerden arındırılmış bir ortamda sağlık hizmeti almaya hakkı vardır.
9) Ziyaretçi ve Refakatçi bulundurma:
Sağlık kurumunca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde ziyaretçi kabul etmeye, mevzuatın ve kurumun
imkânları ölçüsünde, hekimin uygun görmesi halinde refakatçi bulundurmaya hakkı vardır.
10) Müracaat, şikayet ve dava hakkı:
Hakların ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü başvuru, şikayet ve dava hakkı kullanmaya hakkı vardır.
Hasta Sorumlulukları Nelerdir?
1. Genel Sorumluluklar
. Kişiler kendi sağlıkları için elinden geleni yapmalı ve sağlıklı bir yaşam için verilen tavsiyelere uymalıdır.
. Basit durumlarda kişiler kendi bakımlarını yapmalıdır.
2. Hastane Kurallarına Uyma
. Hasta; başvurduğu hastanenin kural ve düzenlemelerine uymalıdır.
. Hasta; Sağlık Bakanlığı ve diğer sosyal güvenlik kuruluşlarının sevk zincirine uymalıdır.
. Hasta, tedavi bakım ve rehabilitasyon süresince sağlık çalışanları ile işbirliği içinde olmalıdır.
. Hasta; randevulu hizmet veren bir sağlık kurumundan yararlanıyorsa, randevu tarih ve saatine uyması, ve
değişiklikleri ilgili yere bildirmesi gerekir.
. Hasta hastane personelinin ve diğer hasta ve hasta yakınlarının haklarına saygı göstermelidir.
. Hasta hastane malzemelerine verdiği zararları karşılamak zorundadır.
3. Tedavisi İle İlgili Önerilere Uyma
. Hasta; tedavisi ve ilaçlarla ilgili tavsiyeleri dikkatle dinlemeli ve anlayamadığı yerleri sormalıdır.
. Hasta; tedavisi ile ilgili önerilere uyum sağlayamıyorsa, bunu sağlık çalışanına bildirmelidir.
. Hasta sağlığı ile ilgili bakım ve taburculuk sonrası bakımını doğru anlayıp anlamadığını belirtmelidir.
. Hasta, uygulanacak tedaviyi reddetmesi veya önerilere uymamasından dolayı doğacak sonuçlardan kendisi
sorumludur.
4. Sağlık Çalışanını Bilgilendirme
. Hasta yakınmalarını, daha önce geçirdiği hastalıklarını, daha önce herhangi bir tedavi görüp görmediğini, varsa
halen kullandığı ilaçları ve sağlığıyla ilgili tüm bilgileri tam ve eksiksiz olarak bildirmelidir.
5. Sosyal Güvenlik Durumu
. Hasta sağlık, sosyal güvenlik vb. kişisel bilgilerindeki değişiklikleri zamanında bildirmek durumundadır. Hasta,
sağlık karnesinin (Bağ-Kur, SSK, Yeşilkart vb.) vizesini zamanında yaptırmak zorundadır.
Sağlık Çalışanı Hakları
1. Hekimlerin Çağdaş Bilimsel Tıp Olanaklarını Uygulama Hakkı:
Hekimin iş yaşamında tanı ve tedavide teknolojik gelişmeleri kullanmayı istemesi hakkıdır. Bu amaçla ihtiyaç
duyması halinde hekim hastasını ileri bir merkeze sevk edebilir.
2. Hekimlerin/Sağlık Çalışanlarının Mesleğini Uygularken Etik İlkelere Bağlı Olma Hakkı:
Gerek hekimler gerek diğer sağlık personeli görevlerini yerine getirirken mesleklerinin gerektirdiği duyarlılık ve
ciddiyetle, etik ilkelere bağlı kalarak hizmet sunmakla yükümlüdürler. Mesleklerini icra ederken birçok etik ikilemle
karşılaşmaktadırlar. Bunlar politik, kültürel, toplumsal ve ekonomik değerler olabilir. O nedenle mesleklerinin
gerektirdiği sorumluluk bilinci ile hiçbir şeyden etkilenmeden, etik kurallara bağlı kalarak hizmet sunma hakları
vardır.
3. Hekimlerin Ve Sağlık Çalışanlarının Baskı Altında Olmadan Mesleklerini Uygulama Hakkı:
Hekimler/sağlık çalışanları mesleğe tüm insanlara ayırt etmeden eşit şekilde hizmet edeceğine dair yemin ederek
başlarlar. Bu nedenle yapılacak politik, sosyal ve fiziksel baskılar asla kabul edilemez. Mesleki sorumlulukları
çerçevesinde hiçbir şeyden etkilenmeden, baskı altında bırakılmadan hizmet vermeye hakları vardır.
4. Hekimlerin/Sağlık Çalışanlarının Kendi Değerlerine Ters Düşen Durumlardan Kaçınma Hakkı:
Bir sağlık çalışanından kendi değerlerine ters düşen bir hizmet talep edilemez. Sağlık çalışanları görevi ve
hastalar açısından olumsuzluk yaratmamak koşulu ile kendi değerlerini savunabilir.
5. Hekimlerin/Sağlık Çalışanlarının Kendi ve Ailelerinin Sağlığını Koruma Hakkı:
Sağlık çalışanının risklerin en aza indirileceği koşullarda çalışmayı isteme hakkı mevcuttur.
Tabip icabında, tedaviye devamı reddetmek pahasına da olsa hijyen ve korunma kaidelerine riayeti temin için
gayret sarf eder.( Tıbbi Deontoloji Tüzüğü Md.5)
6. Hizmetten Çekilme Hakkı:
Sağlık çalışanları, sağlık hizmeti sunumu esnasında şiddete uğraması halinde, acil verilmesi gereken hizmetler
hariç olmak üzere hizmetten çekilme talebinde bulunabilir. (Çalışan Güvenliği Genelgesi)
7. Hekimin Hastayı Reddetme Hakkı:
Hekim ya da diş hekimi acil yardım, resmi ya da insani görevin yerine getirilmesi hariç olmak üzere mesleki ve
kişisel sebeplerle hastaya bakmayabilir (Tıbbi Deontoloji Tüzüğü 18. Madde)
8. İyileşme Garantisi Vermeme Hakkı:
Hekim bilimsel gereklere uygun olarak tanıyı koyar ve gerekli tedaviyi uygular. Sonucun kesinlikle şifa ile
sonuçlanmamasından dolayı tenkit edilemez. Tabip ve diş tabibi; teşhis, tedavi veya korunmak gayesi
olmaksızın hastanın arzusuna uyarak veya diğer sebeplerle, akli veya bedeni mukavemetini azaltacak her hangi
bir şey yapamaz (Tıbbi Deontoloji Tüzüğü Md.13).
9. Tanıklıktan Çekilme Hakkı:
Hekimler ve tüm diğer sağlık çalışanları meslek sırrı nedeniyle hasta ilgili öğrendiği bilgiler ile ilgili tanıklık
etmekten kaçınabilir.(Ceza Muhakemesi Kanunu Md.46,Hukuk Muhakemeleri Kanunu Md.247,Md.249) Sağlık
çalışanları bu sırları (bilgileri) izinsiz olarak açıkladığında meslek sırrını ifşa suçunu işlemiş olurlar. Hukuk
davalarında, meslek sırrı nedeniyle tanıklıktan çekinme hakkını kullanacağını ileri süren sağlık çalışanı,
duruşmadan önce bir dilekçe ile durumu mahkemeye bildirebilir. Ancak ceza davalarında duruşmaya gitmek ve
duruşmada bu hakkı kullanacağını bildirmek zorundadır.
10. Hekimin Danışma/ Konsültasyon İsteme Hakkı:
Hekimin gereksinim duyduğu anda konsültasyon ya da danışma hakkı vardır. Bu danışmanlık süreci, tanı ve
tedavi sorunları için olduğu kadar, etik sorunlar için de söz konusu olabilir.
11. Hastalara Yeterli Zaman Ayırma Hakkı:
Hekimden hastasına gerekli özeni göstermesi, bilgi ve belgeleri iyi kaydetmesi, hastaya hastalığı ile ilgili bilgi
vermesi için zamana ihtiyacı vardır. Hekim hastasına yararlı olabilmek için ayrıntılı inceleme yapmak ister ve bu
da onun en doğal hakkıdır.
12. Tedavi Yöntemini Seçme Hakkı:
Tabip ve diş tabibi, sanat ve mesleğini uygularken hiçbir etki ve baskıya kapılmaksızın vicdani ve mesleki
görüşüne göre davranır.
Tabip uygulayacağı iyileştirme yöntemini saptamada serbesttir (Tıbbi Deontoloji Tüzüğü Md.6).
13. Hukuki Yardım Alma Hakkı:
Şiddete uğrayan sağlık çalışanının “Sağlık Bakanlığı Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak
Hukuki Yardımın Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde, ücretsiz hukuki destek alma hakkı vardır.
14. Çalışana Yönelik Şiddetin Bildirimi:
Kamu görevlilerine karşı işlenen şiddet olaylarının takibi şikâyete bağlı olmadığından, ilgili personelin şikâyetinin
olup olmadığına bakılmaksızın yöneticiler olayı mutlaka adli mercilere intikal ettirecektir. Özel sağlık kuruluşları da
adli bildirim konusunda gerekli hassasiyeti gösterecektir.