14.381, Örnek Final Sınavı Sonbahar 2005 Soru 1. WLLN varsayımlarını kaldırmak (Teorem 5.5.2) a) p lim X n = µ olduğunu Teorem 5.5.2’de Xi için geçerli olan varsayımlar ile gösterinizsadece bağımsızlık varsayımını Xi’lerin ilgileşimsiz olduğu ile değiştiriyoruz. b) Şimdi de tüm Xi’lerin aynı varyansa sahip olması varsayımını tüm varyansların C < ! şeklinde sınırlanması ile değiştirelim. Soru 2. Şu yoğunluğu değerlendirin f y (y) = 2y , burada 0 < y < ! , ! > 0 ’dır. (b) !2 şıkkından sonrası için varsayalım bu dağılımdan Y1,…,Yn gözlemlerinden oluşan rastsal bir örneklemi gözlemleyebiliyoruz. a) Bunun aslında bir yoğunluk olduğunu gösteriniz. b) Beklemler yöntemi (method of moments) tahmincisi ! ’yı sadece birinci bekleme göre hesaplayınız. c) Bu tahmincinin varyansını hesaplayınız. d) ! ’yı örneklemde tahmin etmek için Fisher bilgisini hesaplayınız. e) (c) ve (d)’deki sonuçlarınızı karşılaştırın ve yorumlayın. Soru 3. Varsayalım Poisson (λ) dağılımından bir rastsal örneklem alalım. Herbir Xi için e! ! ! x olasılık yoğunluğu şudur: f x (x) = burada 0 ! ! < " ve x=1, 2, 3, …’dır. Hem x! ortalama hem de varyans λ’ya eşittir. a) Şu sınamayı yaptığınızı düşünün: H 0 : ! = !0 ve H a : ! = !1 > !0 . Bu sınamanın büyük ! X için reddettiğini gösteriniz. i b) Bu test istatistiği için örnekleme dağılımını hesaplayınız (kritik değerin hesaplanması için gereklidir). (Dikkat ediniz: kritik değeri açıkça hesaplamanıza gerek yoktur.) c) H 0 : ! = !0 ve H a : ! > !0 sınaması için bir UMP testi mevcut mudur? Açıklayınız. Soru 4. Bir rastsal değişken X ve Y = a + bX dönüşümünü değerlendiriniz. Bu iki rastsal değişken arasındaki ilgileşim nedir? 1