semptomlar - Toraks Derneği

SEMPTOMLAR
Prof. Dr. Feyza Erkan
İstanbul Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
1.Başlıca semptomlar:
I. Dispne: Solunum fonksiyonları ile zayıf korelasyon gösterir. İnspiratuar kasların devamlı konik
aktivitesi nedeniyle inspiratuar dispne ön plandadır.
II. Göğüste sıkışma hissi: Hava yolu obstrüksiyonundan çok irritan reseptör aktivitesinin bir
göstergesidir.
III. Öksürük: Hava yolunu tıkayan mukus tıkaçların trakeobronşiyal ağaç içinde yer değiştirmesine ve
bronkospazma bağlı olarak ortaya çıkar.
IV. Hışıltı (Wheezing): Solunuma bağlı bir ses olarak duyulur, veya sadece hasta tarafından algılanır.
Genellikle ekspiryumda belirgindir. Ağır olgularda inspiryumda da görülebilir.
V. Balgam: Hava yollarındaki goblet hücre ve submukozal bez hiperplayisine bağlıdır.
2. Semptomların özellikleri:
I. Değişkenlik: Semptomlar mevsimlere, haftalara, günlere ve aynı günün saatlerine göre değişkenlik
gösterebilirler. Gece alevlenmeleri tipiktir.
II. Tetiklenme: Kontrolde bulunan astım, bazı faktörlerle karşılaşma sonrasında alevlenebilir.
Semptomlar ortaya çıktığında aşağıdaki faktörler sistematik olarak sorgulanmalıdır:
a. Ev tozu akarı, küf mantarları, polen, ev hayvanları vb.
b. İrritan maddeler, sigara, hava kirliliği, oda spreyleri, kokular vb.
c. Viral infeksiyonlar.
d. Egzersiz.
e. Bazı gıdalar.
f. İlaçlar: Aspirin ve nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar, betablokerler vb.
g. Psikojenik faktörler.
h. Diğer
III. Tedaviye yanıt (Reverzibilite): Astımdaki semptomların başta kısa etkili betaagonistler olmak
üzere ilaçlarla gerilemesi tipiktir.
3. Ayırıcı tanı:
Aşağıdaki hastalıklar astıma benzer semptomlar gösterebilirler.
I. Akut bronşit ve bronşiyolitler.
II. Kronik rinosinüzit, gastroözofajiyal reflü, ACE-inhibitörlerine bağlı öksürükler.
III. Lokal hava yolu obstrüktisyonları: Vokal kord paralizisi, disfonksiyonu, larenks, trakea ve trakeal
karinadaki tümörler, lenfomaya bağlı bası, bronkopulmoner displazi, bronş tüberkülozu.
IV. Yaygın hava yolu obstrüksiyonları: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, bronşektazi, obliteratif
bronşiyolit, kistik fibroz vb.
V. Sol kalp yetmezliği.
VI. Eksojen allerjik aspergilozis.
VII. Birlikte bulunan hastalıklar: Churg Strauss, alerjik bronkopulmoner aspergillozis.
4. Astım sorgulama formları:
Astım prevalans araştırmalarında semptomları ortaya çıkarmak için hastaya şu semptomların olup
olmadığı sorulmaktadır.
I. Tekrarlayan hışıltı atakları.
II. Gece öksürük nöbetleri.
III. Egzersiz sonrası öksürük, hışıltı veya nefes darlığı.
IV. İrritanlar ve allerjenlerle karşılaşma sonrası hışıltı, göğüste sıkışma hissi veya öksürük.
V. Soğuk algınlığının göğse inmesi ve 10 günden daha uzun sürmesi.
VI. Astım ilaçlarına yanıt.
VII. Gece öksürük, hışıltı ve/veya nefes darlığıyla uykudan uyanma.
VIII. İstirahatte nefes darlığı atağı.
5. Özel astım tabloları:
I. Öksürükle seyreden astım: Olgularda hışıltı veya dispne olmaksızın kronik persistan öksürük vardır.
Solunum fonksiyonları normaldir. Non-spesifik bronş hiperreaktivitesi pozitiftir.
II. “Brittle” astım:
Tip 1: Maksimum medikal tedaviye rağmen en az 150 günlük bir zaman süresinin %50 veya
fazlasında %40’tan fazla PEF değişkenliğinin varlığıyla karakterizedir.
Tip 2: Önceden astımı kontrol altında olan bir hastada belirgin tetikleyici bir faktör olmaksızın
3 saatten daha kısa süre içinde ani başlayan ve hızla düzelen akut ataklarla karakterizedir.
III. Egzersiz astımı: Soğuk ve kuru havada 4-8 dakikalık sürekli egzersizde 30 dakika içinde gelişen
öksürük ve/veya hışıltı ve/veya dispne ve/veya göğüs ağrısı yakınmaları ile karakterize bir
sendromdur.
KAYNAKLAR:
1. Boushey HA, Corry DB, Fahy JV. Asthma in Textbook of Respiratory Medicine. Eds. J.F. Murray,
J.A. Nadel WB. Saunders Company Philedelphia 2000.
2. European Community Respiatory Health Survey (ECRHS) Variations in the prevalance of
respiratory symptoms, self-reported asthma attacks, and use of asthma medication in the European
Community Respiratory Health Survey (ECRHS). Eur Respir J; 1996, 9, 687-695.
3. Gemicioğlu B. Tanımdan Tedaviye Astım. 2005 Turgut Yayıncılık-İstanbul.
4. Kalyoncu AF, Türktaş H (Editörler), Bavbek S, Güç O, Kalpaklıoğlu AF. Ulusal Verilerle Astma.
Kent Matbaası, Ankara 1999.
5. National Institutes of Health. Global Strategy For Asthma Management and Prevention. 2002. NIH
Publication.
6. National Institutes of Health. Practical Guide for the Diagnosis and Management of Asthma. NIH
Publication 2002.
7. Toraks Derneği Bronş Astımı Grubu. Astma Tanı ve Tedavi Rehberi. Toraks Dergisi, Cilt 1, Ek 1.
2000.
8. Toraks Derneği. Astmada Tanıya Yönelik Pratik Uygulama Kılavuzu. Toraks Dergisi 2003, Cilt 4,
Ek 2.
9. Türktaş H, Türktaş İ. Astma. Bozkır Matbaacılık Ankara 1998.