Abbasiler Devleti Ders Anlatım Videosu

Abbasiler Devleti Ders Anlatım Videosu
Çarşamba, 10 Mart 2010 09:25 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:27
Abbasiler Devleti Ders Anlatım Videosu
Abbasiler Devleti Ders Anlatım Notu
ABBASİLER (750-1228 )
Ebu Müslim in Emevi Devleti ni yıkarak Kûfe de Ebul Abbbas ı halife ilan etmesiyle Abbasi
Devleti kuruldu . İlk Abbasi halifesi Ebu'lAbbasAbdullah, Hz. Muhammed'in amcası Abbas'ın
soyundandır. Bu nedenle devletin adı Abbasi Devleti oldu. Ebu'l Abbas Abdullah Emevi
sülalesinden olan muhaliflerini etkisiz hâle getirerek otoriteyi sağladı. Daha sonra halife olan
Ebu Cafer Mansur, devletin başkentini Kûfe' den Bağdat'a taşıdı.
Abbasilerin en parlak dönemi Harun Reşid dönemidir (786-809).Harun Reşid'den sonra yerine
sırasıyla oğulları Emin, Memun ve Mutasım halife oldular. Emeviler zamanında sürekli olarak
Araplarla savaşan Türkler, Abbasiler zamanında İslamiyeti benimsemeye başladılar.
ÇünküAbbasiler, Emeviler gibi Arap milliyetçiliği yapmadılar. Türklere ve Arap olmayan
Müslümanlara karşı iyi davrandılar. Onların bu siyasetleri sonucu Talas Savaşı'ndan sonra
Türkler arasında İslamiyet hızla yayıldı. Özellikle Mutasım zamanında Türkler, önemli devlet
makamlarına ve ordu komutanlıklarına getirildiler. Mutasım, Türklerin Araplarla karışıp savaşçı
özelliklerini yitirmemelerini sağlamak amacıyla Türklerin yerleşmesi için Samarra şehrini inşa
ettirdi.
Samarra, Abbasi Devleti zamanında Irak'ta Bağdat'ın yetmiş mil uzağında ve Dicle kenarında
kurulmuştu. Bu şehri, Halife Mutasım'a ve ücretli Türk ordusuna yeni bir yerleşim merkezi
sağlamak gayesiyle ünlü Abbasi kumandanı Türk asıllı Eşnas 836 senesinde, kurmuştu.
Samarra kuruluşundan 892 senesine kadar 56 sene, Abbasi Devleti ne başşehir oldu. 892
1/5
Abbasiler Devleti Ders Anlatım Videosu
Çarşamba, 10 Mart 2010 09:25 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:27
senesinde ise Halife Mutedid Bağdat'ı tekrar başşehir yaptı.
Türklerin bir kısmı da Anadolu'nun güneyinde Maraş, Diyarbakır, Malatya, Adana, Tarsus gibi
şehirlerde Doğu Romalılara karşı kurulan Avasım hattına yerleştirildi. Şehirlere yerleşen Türkler,
Doğu Romalılara karşı İslamiyeti savunmak için savaştılar ve çıkan isyanların bastırılmasında
Abbasilere yardımcı oldular. Mutasım zamanında Doğu Roma'ya karşı düzenlenen seferler
devam etti. Afşin idaresindeki İslam ordusu, Doğu Roma'yı yenilgiye uğratmıştı. Bu zaferden
sonra da Eskişehir'ekadarseferler düzenlendi.
Abbasi Halifesi Mutasım'dan sonra devlet içerisindeki Türklerin etkisi giderek artmıştı. Abbasi
Devleti'nin siyasi birliği IX. yüzyılın ortalarından sonra çözülmeye başlamıştı. 847 tarihinden
itibaren halifelerin otoritelerinin zayıflaması, Abbasi Devleti'nin parçalanmasına sebep oldu.
Abbasi sınırları içinde kısa ömürlü olan yeni devletler kuruldu.
Bu devletler;
1.Tolunoğulları: Mısır
2.İhşitler(Akşitler): Mısır
3.İdrisoğulları: Fas
4.Aglebiler:Tunus,Cezayir
5.Fatimiler:Mısır
6.Tahiroğulları:İran,Horasan
7.Saffariler:İran’ın Sistan bölgesi
8.Samanoğulları:Horasan,Maverunnehir
9.Büveyhoğulları:İran
Bu devletlerden Büveyhoğulları 945 yılında Bağdat'ı işgal ederek halifeyi baskı altına aldı.
Gazneli hükümdarı Mahmut, Abbasi halifesini bu baskıdan kurtararak halifeden "sultan"
unvanını aldı. Büveyhoğulları bir süre sonra halifeyi yeniden baskı altına alınca, 1055 yılında
Bağdat'a giren Büyük Selçuklu Hükümdarı Tuğrul Bey, halifeyi bu durumdan kurtardı. Bu
olaydan sonra Abbasiler, Bağdat'taki varlıklarını yaklaşık 250 yıl daha sürdürdü. Ancak bu
dönemde, siyasi ve askerî güç olarak etkili olamadılar. Halifeliği ellerinde bulundurdukları ve
2/5
Abbasiler Devleti Ders Anlatım Videosu
Çarşamba, 10 Mart 2010 09:25 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:27
Arap olmayan diğer Müslümanlara da eşit davrandıkları için bütün İslam dünyasında saygı ve
ilgi gördüler.
Büyük Selçuklu Devleti döneminde Türk Hükümdarları Abbasi halifelerine sahip çıkmışlar ve
özellikle Şii Büveyhoğullarına karşı korumuşlardı. Büyük Selçuklu Devleti yıkılınca Abbasilerde
en önemli destekçilerini kaybettiler. 1258 yılında Moğol Hükümdarı Hülagu Han Bağdat’ı ele
geçirip Abbasilere son verdi. Moğolların elinden kurtulan Abbasi ailesine mensup kişiler Mısır’a
kaçtılar ve orada Memlukların egemenliğinde halifeliklerini devam ettirdiler. 1517 yılında Yavuz
Sultan Selim Mısır’ alınca halifelik Türklere geçmiş oldu. Abbasi halifeliği de tamamen sona
erdi.
Yukarıdaki konulardan da anlaşıldığı gibi Emeviler döneminde çok kötü olan ve sürekli savaşlar
yapılan Türk –Arap ilişkileri Abbasilerle birlikte düzelmeye başlamıştı.Abbasilerin Arapçılık
politikası yapmamaları,Türklere değer vermeleri bunda büyük bir etken olmuştur. Özellikle
Talas savaşı Türk-Arap ilişkilerinin düzelmesinde bir dönüm noktası olmuştur.
TALAS SAVAŞI (751 )
7. Yüzyılda Türklerin Orta Asya’ da ki etkinlikleri azalmıştı.Göktürk Devleti Çinliler tarafından
yıkılmış ve Çinliler bütün Orta Asya’ya hakim olmuşlardı. Doğudan gelen Çinliler ile Batıdan
gelen Müslüman Araplar Orta Asya da karşı karşıya geldiler. Çinliler ve Araplar arasındaki bu
mücadele Türklerin de kaderini etkiliyordu. Türkler bu savaşta Araplara destek verdiler ve Talas
savaşını Arapların kazanmasını sağladılar. Talas savaşı sonucunda;
a.Türk-Arap ilişkileri düzeldi.
b.İslam Dini Türkler arasında hızla yayılmaya başladı.( İlk Müslüman olan Türk boyları ,Karluk,
Yağma ve Çiğil Türkleridir.)
c. Çinlilerin orta Asya da ki Egemenlikleri sona erdi.
Abbasiler bütün Müslümanlara yeniden değer vererek onlara eşit davrandılar. Böylece mevâlî
kavramı ortadan kalktı. Bu dönemde İranlılar ve Türkler önemli devlet görevlerine getirildiler.
Abbasiler, şehirleri imar ederek Bağdat gibi yeni yerleşim birimleri kurdular. Şehir halkı askerler,
memurlar, din adamları, esnaflar, zanaatkârlar, tüccarlardan oluşurdu. Köylüler tarım, bedeviler
ise hayvancılıkla geçimlerini sağlardı.
Abbasilerde halifeler devlet işlerinin yürütülebilmesi için vezirlik makamını kurdular. Vezirlere
geniş yetkiler verdiler. Vezirlerin yanı sıra Hz. Ömer Döneminde kurulan divanı geliştirdiler.
Divanı devlet yönetiminde en etkili kurum hâline getirdiler. Devlet ve memleket sorunlarını, önce
divanda görüşerek divanın önerdiği çözümleri uyguladılar.
3/5
Abbasiler Devleti Ders Anlatım Videosu
Çarşamba, 10 Mart 2010 09:25 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:27
Bu divanların bazıları ve görevleri şunlardır:
■ Divan-ı İnşa: Devletin yazı işlerini yürütmüştür
■ Divan-ı Mezalim: Adalet işlerine bakmıştır
■ Divanü'l Ceyş: Askerlik işleriyle ilgilenmiştir
■ Divan-ı Beytü'l Mâl: Devletin, gelir ve giderleri ile ilgilenmiştir
Abbasiler Döneminden itibaren Müslümanlar, Hint ve Çin uygarlıklarından da yararlandı.
Hintlilerden matematikte onlu sistemi alarak Hint rakamlarını yeniden düzenleyip kullandılar ve
astronomi cetvellerinin hazırlanmasını öğrendiler.Ayrıca coğrafya, tıp, eczacılık alanlarında da
önemli bilgiler edindiler. Çinlilerden öğrendikleri kâğıt yapımını Semerkant'ta kurdukları kâğıt
atölyelerinde geliştirdiler. Daha sonra, başta Bağdat olmak üzere diğer kentlerde de kâğıt
üretimini başlattılar.
Mısır, Suriye, Filistin ve Güney Anadolu'nun fetihleri sırasında Müslümanlar, Yunan kültürüyle
karşılaştı. Önemli bilim merkezleri olan Urfa, Antakya, İskenderiye'de Eski Yunan medeniyetine
ait yazma eserler buldular. Eflatun, Aristo gibi filozofların, Öklid gibi matematikçilerin,
Ptolemaios (Ptolemyos) gibi tıp bilginlerinin eserleri, Yunancadan Süryaniceye çevrildi; daha
sonra da Müslümanlar tarafından Süryaniceden Arapçaya çevrilerek İslam dünyasında bilimsel
çalışmalar geliştirildi. Bu çalışmalar, özellikle Harun Reşid, Memun ve Mutasım zamanında en
ileri boyutlara ulaştı. Harun Reşid Döneminde zengin bir kütüphaneye sahip Beytü'l-Hikme
adıyla ilim merkezi kuruldu.
1258 yılında İlhanlı Hükümdarı Hülâgu Han, ordusu ile Bağdat'ı ele geçirerek Abbasi Devleti'ne
son verdi. İlhanlılar Bağdat'ta bulunan kütüphaneleri tahrip ettiler. Kütüphanelerdeki on binlerce
kitabın bir kısmını yakarken büyük bir kısmını da Fırat Nehri ne attılar. Bağdat'ı yakıp yıkarak
büyük katliamlar yaptılar.
4/5
Abbasiler Devleti Ders Anlatım Videosu
Çarşamba, 10 Mart 2010 09:25 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:27
Abbasi ailesinden kurtulabilenler Mısır'a gitti. Mısır'daki Memlûk sultanı Baybars, Abbasi
ailesinden Mustansır'ı Mısır'da halife ilan etti. Memlûklü himayesindeki Abbasi halifeliği,
Osmanlıların Mısır'ı fethine kadar (1517) Mısır'da devam etti.
KİTAP VE MEDENİYET
Kitap, politikanın yöntemini belirler. Bilgi, barışa götüren bir elçi görevi görür. Kitaplara
Müslüman nasıl bir sevgi ile bağlı olmalı! Hem de tıp, astronomi ve felsefenin dışındaki geometri
ve matematik gibi soyut konulu kitaplarda bile.Galip bir devletin barış antlaşması şartı olarak,
silah ve harp gemilerini istemeye özen göstermesi gibi, Abbasi halifesi Harun Reşid de Amoria
ve Ankara'nın fethinden sonra aynı özen ve titizlikle eski yunan el yazmalarını Doğu Roma'dan
ister. Aynı şekilde İslam dünyasında halife Memun, Doğu Roma kralı 3. Michael'e karşı
kazandığı zaferden sonra, tazminat olarak antik filozofların henüz Arapçaya çevrilmemiş
eserlerini, gerçek bir barışı oluşturmaya yarayan fikrin araçlarını ister.
Yılmaz Boyunağa, Türk-İslam Sentezi, s.271- 272'den alınmıştır.
5/5