Tiyatro dünyası susmuyor
advertisement
SAYFA CUMHURİYET 16 KÜLTÜR 10 MAYIS 2012 PERŞEMBE kultur@cumhuriyet.com.tr 18. İstanbul Tiyatro Festivali’nin açılışı Lütfi Kırdar Kültür Merkezi’nin içinde ve dışındaki protesto eylemleriyle başladı Başar Sabuncu’ya ödülünü Metin Deniz verdi. Tiyatro dünyası susmuyor ÖZLEM ALTUNOK Lütfi KHrdar’Hn önündeki ‘sessiz’ eylemcilerin “Sus! muyoruz” isyanH salonun içine de taştHğH 18. İstanbul Tiyatro Festivali’nin dün akşamki açHlHşH yine “özelleştirme” protestolarHna sahne oldu. Demet Evgar’Hn sunduğu törende ilk olarak 1 MayHs’ta yitirdiğimiz Cüneyt Türel’e değer görülen Onur Ödülü’nü 19 yHllHk hayat arkadaşH Tilbe Saran ve kHzH Elif Türel, Metin Deniz’in elinden aldH. AynH zamanda festivalin bir diğer Onur Ödüllü ismi yönetmen Başar Sabuncu’ya da ödülünü sunan Metin Deniz, “Bu ödülü Tilbe ve Elif’e veriyorum, ama kendisine vermeyi tercih ederdim” dedi. Tilbe Saran ise ödülü alHrken “Rüzgâr kanatlı zaman Cüneyt’i aramızdan almasaydı 50 58. Sait Faik Hikaye Armağanı Yalçın Tosun’un Kültür Servisi - Darüşşafaka ve İş BankasH Kültür YayHnlarH tarafHndan düzenlenen ve yazar Sait Faik Abasıyanık anHsHna her yHl bir öykücüye verilen, “58. Sait Faik Hikâye Armağanı” bu yHl, “Peruk Gibi Hüzünlü” kitabHyla Yalçın Tosun’un oldu. Doğan Hızlan başkanlHğHnda toplanan 58. Sait Faik Hikâye ArmağanH’nHn seçici kurulu Hilmi Yavuz, Nursel Duruel, Jale Parla, Murat Gülsoy, Metin Celâl ve Beşir Özmen’den oluşuyor. Seçici kurulun gerekçeli kararHnda ödülün, “Kenarda kalanların, genel kabul görmeyenlerin, olmamışların, olamamışların yaşamlarından kesitleri kendine özgü bir yalınlık ve sahicilikle anlatmaktaki başarısı nedeniyle” “Peruk Gibi Hüzünlü” kitabHna oy birliğiyle verildiği duyruldu. Yazara ödülü yarHn düzenlenecek bir törenle sunulacak. 1977 doğumlu Tosun, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. AynH üniversitede özel hukuk doktorasHnH tamamladH. İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak çalHşHyor. Kitaba adHnH veren “Peruk Gibi Hüzünlü” adlH şiiri Mabel Matiz tarafHndan bestelenmiş ve sanatçHnHn aynH adlH albümünde yer almHştH. Tosun geçen yHl “Anne, Baba ve Diğer Ölümcül Şeyler” isimli kitabHyla Notre Dame de Sion Edebiyat ödülünün de sahibi olmuştu. Sait Faik heykeli kaldırılmayacak İstanbul Haber Servisi Burgazada’daki Sait Faik Abasıyanık MeydanH’nda bulunan yazara ait büstün yapHlan düzenleme kapsamHnda buradan kaldHrHlmasH kararHndan tepkiler üzerine vazgeçildi. Ada DostlarH Derneği Yönetim Kurulu BaşkanH Perihan Ergun, büstün heykeltraş Gürdal Duyar tarafHndan yapHlmHş özel bir büst olduğunu, meydana 1990’lH yHllarda yerleştirildiğini anlattH. AbasHyanHk’Hn bu heykel için Duyar’a poz verdiğini, çok özel bir eser olduğunu belirten Ergun, mülkiyetinin Ada DostlarH Derneği’ne, envanterinin de Darüşşafaka Cemiyeti’ne ait olduğunu kaydetti. ‘Sessiz’ bir replik CEREN ÇIPLAK Yüzlerce sanatçı ve tiyatrosever, dün Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi önünde, tiyatroların özelleştirilme girişimine karşı, beyazlar içinde “sessiz” bir eylem yaptı. 18. İstanbul Tiyatro Festivali’nin açılış töreninde yapılan eylem bir yandan da festivale destek vermek amacı taşıyor. Hiç slogan atılmayan eylemde Munch’un “Çığlık” tablosunun posteri taşındı. Beyaz kıyafetler giyerek eyleme katılan sanatçılar ağır ağır ve “sessiz”ce tiyatro festivalinin açılış töreninin yapıldığı Muhsin Ertuğrul Sahnesi’ne “komşu” Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’na yürüdü. Yakalarında “Sus!muyoruz” yazılı kartlar taşıyan katılımcılar, eylemde Başbakan Tayyip Erdoğan’a yazılan bir mektubun olduğu defteri imzaladı. Başbakan’a yazılan mektupta tiyatroların özerk bir biçimde düzenlenmesi konusunda Başbakan’ın katkılarını göz ardı etmeyeceğini umdukları vurgulanıyor. “Sessiz ve beyaz” eylemi, tiyatro üstadı Mücap Ofluoğlu’nun gözyaşları içindeki sözleri başlattı. Ofluoğlu, “Buraya gözyaşı dökmeye gelmedim sizleri alkışlamaya gel- dim. Bırakmayın bu tiyatroyu” dedi. Ofluoğlu’nun ardından konuşan Şehir Tiyatroları yönetmeni, oyuncu Engin Alkan da “Tiyatronun başına musallat olmuş kara bulutları dağıtmaya geldik” dedi. Alkan, “Tiyatronun gerçek sahipleri olarak her zaman sözümüz olacak. Daha çok konuşabilmek için repliklerimizi söyleyebilmek için şimdilik susacağız...” dedi. Alkan, önümüzdeki günlerde “hiç bitmeyen bir tiyatro” etkinliği yapacaklarını da duyurdu. gürlük, eleştirel düşünce ister, kulluk değil, yaratıcılık ister. Ama her şeyden önce sanata ve sanatçıya sevgi, saygı ister. Bu nedenle susmuyoruz, susmayacağız” sözleri salondan büyük alkHş aldH. ArdHndan ödülü alan Nutku ise, “Biz 2500 yıldan beri kendimizi kanıtlamış durumdayız. Bize hiç kimse ‘Sen kimsin’ diyemez” dedi. Festivalin direktörü Dikmen Gürün ise “hocası” Prof. Sevda Şener’e ödülünü “Ne mutlu ki onun öğrencisiyim” diyerek sundu. Demet Evgar’Hn Muhsin Ertuğrul’dan bir alHntHyla sonlandHrdHğH ödül töreninin ardHndan ise Genco Erkal’Hn “Nâzım, Brecht, Biraz da Aziz Nesin” adlH gösterisiyle 25 günlük festival maratonu başlamHş oldu. Erkal, oyunu Aziz Nesin’den bir alHntHyla bitirdi: “Bütün devrilmişlere ve devrileceklere selam!”. Y akalarında “Sus!muyoruz” yazılı kartlar taşıyan katılımcılar, eylemde Başbakan Erdoğan’a yazılan bir mektubun olduğu defteri imzaladı. Mektupta, tiyatroların özerk bir biçimde düzenlenmesinde Başbakan’ın katkılarını göz ardı etmeyeceğini umdukları vurgulanıyor. ‘Hayat, absürd tiyatroyu geçti’ Tiyatro yazarı Özen Yula da eyleme katılan sanatçılar arasındaydı. Yula, “Süreçteki bunca saçmalığa ancak absürd tiyatroda rastlanır. Bu hayat, Başbakan sayesinde absürd tiyatroyu geçti.” yorumunu yaptı. CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin de tiyatro sanatçılarını sırtında yük gibi gören iktidarı kınadığını belirterek “Parlamentoda 550 kişiye hizmet eden 7 bin kişi devlete yük olmuyor da 74 milyon insana sanat ve kültür götüren, devletten maaş alan yaklaşık 1500 kişi devlete yük gibi görünüyor!” dedi. Yeni yönetmelikteki dHşardan oyun satHn alHmH maddesinin kurumun özelleştirilmesinin önünü açacağH belirtiliyor İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanı Abdurrahman Şen maddenin oyun satın alımı maddesi olduğunu inkâr etmiyor. Şen, ŞT’nin ulaşamadığı tiyatro salonlarını doldurmak, o salonları kullanmak için oyun satın alımı yapılabileceğini söylüyor. CEREN ÇIPLAK İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir TiyatrolarH’nHn (İBBŞT) yeni yönetmeliğindeki dHşardan oyun satHn alHmH maddesinin, Şehir TiyatrolarH’nHn (ŞT) özelleştirilmesinin önünü açan “tehlikeli madde” olduğu belirtiliyor. Peki, ana görevi tiyatro oyunu üretmek olan ve 10 sahnede yaklaşHk bin çalHşana sahip ŞT neden dHşarHdan oyun satHn alacak? Edindiğimiz bilgiye göre Başbakan Tayyip Erdoğan’Hn “tiyatroları özelleştireceğiz” açHklamasH sonrasHnda ŞT’de özelleştir- Şehir Tiyatroları’nda tehlikeli ‘madde’ mede ihale usulünün gündeme geleceği belirtiliyor. ŞT’nin yeni yönetmeliğine göre repertuvar oluşturulacağH, oyunlarHn belediye tarafHndan ihaleye çHkarHlacağH, çoğunluğu sözleşmeli olan oyuncularHn da proje bazlH çalHştHrHlacağH da konuşuluyor. ŞT’nin Devlet TiyatrolarH (DT) gibi yasasH olmadHğH için de özelleştirmenin daha rahat yapHlabileceği belirtiliyor. İBBŞT Genel Sanat Yönetmeni Hilmi Zafer Şahin maddenin asla oyun satHn alHmHyla ilgili değil, oyunun yapHmHna ilişkin insana ve malzemeye dayalH satHn alHm olduğunu İçinden roman geçen sokak Ahmet Ümit’in yeni romanı ‘Sultanı Öldürmek’ hikâyenin geçtiği sokakta okurlarıyla buluştu Kültür Servisi Türkiye’de ilk kez bir kitabHn tanHtHmH, romandaki hikâyenin geçtiği sokakta yapHldH. Ahmet Ümit’in son romanH “Sultanı Öldürmek”, kitaptaki hikâyenin geçtiği Şişli HanHmefendi Sokak’ta okurlarHyla buluştu. Şişli Belediyesi’nin ev sahipliğinde düzenlenen etkinliğe, Ahmet Ümit ve okurlarHnHn yanH sHra Şişli Belediye BaşkanH Mustafa Sarıgül, Okan Üniversitesi Mütevelli Heyeti BaşkanH Bekir Okan, gazeteciyazar Mehmet Barlas, yazarlar Ayşe Kulin, Buket Uzuner ve Selim İleri’nin de bulunduğu, edebiyat dünyasHndan çok sayHda isim katHldH. Sokakta düzenlenen kokteylde konuşan Mustafa SarHgül, “Değerli dostum Ahmet Ümit’e, böylesine önemli bir eseri bize ulaştırdığı için çok teşekkür edi- yorum. Bu roman aynı zamanda yakın tarihimizle ilgili birçok konuya da ışık tutuyor. Bu açıdan da mutlaka okunması gereken bir eser olduğunu düşünüyorum. Şişli Belediyesi olarak bundan sonra da sanatın ve sanatçının yanında olmaya devam edeceğiz” dedi. ArdHndan Ahmet Ümit, “Sultanı Öldürmek”ten bir bölüm okuyarak kitabHnH okurlarH için imzaladH. Ahmet Ümit’in son romanH günümüzde işlenen bir cinayetten yola çHkarak Fatih Sultan Mehmet’in yaşamHna uzanan heyecan dolu bir serüveni konu alHyor. RomanHn baş kahramanlarHndan tarih profesörü Nüzhet Özgen, Şişli HanHmefendi Sokak’ta yaşHyor. Romandaki gizemin çözümünde de aynH sokaktaki Sahtiyan ApartmanH önemli rol oynuyor. söylese de ŞT’nin bağlH olduğu İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire BaşkanH Abdurrahman Şen maddenin oyun satHn alHmH maddesi olduğunu inkâr etmiyor. Şen, ŞT’nin ulaşamadHğH tiyatro salonlarHnH doldurmak, o salonlarH kullanmak için oyun satHn alHmH yapHlabileceğini, sahnelerin de başka bir tiyatro grubuna kiraya verilebileceğini söylüyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kendi iştiraki olan Kültür AŞ de şu sHralar 2012 yHlH sonuna kadar her bir oyunun 100 seans gösterilmesini içeren “100 Oyun Projesi” kap- YARIN VE 12 MAYIS’TA samHnda Necip Fazıl Kısakürek’in “Bir Adam Yaratmak”, Lyubomir Simoviç’in “Hasan Ağa’nın Karısı” ve Cevat Fehmi Başkut’un yazdHğH “Harput’ta Bir Amerikalı” oyunlarHnH sahneliyor. Bu oyunlarHn ŞT’ye satHlmayacağH, kültür merkezlerinde oynanacağH söylense de bu oyunlarH hazHrlayanlarHn ağHrlHklH olarak ŞT’nin sanatçHlarH ve çalHşanlarH olmasH, oyun satHn alHmH maddesinden yararlanHlarak ŞT’ye satHlma olasHlHğH olduğu belirtiliyor. Yani ileriki günlerde ŞT’nin oyunu ŞT’ye satHlabilir de. Bilindiği gibi, CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, Başbakan Tayyip Erdoğan’Hn yazHlH yanHtlamasH istemiyle Meclis BaşkanlHğH’na sunduğu soru önergesinde, AKP hükümetinin tiyatrolarH özelleştirme kararHnH, aylar öncesinde İBBŞT’de dolaylH olarak hayata geçirip geçirmediğini ve bu amaçla şubat ayHnda, 2 milyon 750 bin TL karşHlHğHnda 3 oyunun sahnelenmesi için ihaleye çHkHp çHkmadHğHnH sormuştu. Can Bora’nın yazdığı, yönettiği ve rol aldığı oyun bugün Mekân Artı’da ‘Oyuncu’ Cüneyt Türel anılıyor İ stanbul Tiyatro Festivali Onur Ödülü’nün bu yılki sahiplerinden, 1 Mayıs’ta aramızdan ayrılan oyuncu ve seslendirme sanatçısı Cüneyt Türel, “Elin Elimde” oyununun provalarında çekilen kamera görüntülerinden oluşan bir belgeselle anılıyor. Festival kapsamında, Başar Sabuncu’nun yönetmenliğinde, Türel’in Tilbe Saran’la aynı sahneyi paylaşacağı duyurulan “Elin Elimde” oyununun gününde, oyunun provalarından Evren Ercan’ın cep telefonu kamerası ile çektiği belgesel niteliğindeki görüntülerden kurgulanan “Oyuncu” filminin gösterimi yapılacak. “Oyuncu”, yarın saat 20.30 ve 12 Mayıs Cumartesi günü saat 18.30’da Küçük Sahne’de ücretsiz olarak seyredilebilir. Kendi hikâyeni ‘Dantel’e işle ÖZNUR OĞRAŞ Türk tiyatrosunda ilk kez “Blue Box” sinema tekniğinin kullanHldHğH “Dantel” adlH oyun Mekân ArtH’da sahneleniyor. Can Bora’nHn yazdHğH, yönettiği ve oynadHğH oyun için alHşHlmHşHn dHşHnda diyebiliriz. Dans, video ve gerçek zamanlH montaj gibi unsurlarHn kullanHldHğH oyun, karakterin iç dünyasHnH sorgulamasH üzerinden gidiyor. Sahnede büyük bir ekran var, ekranda gördüğümüz görüntüyle mavi bir perdenin önünde duran oyuncunun hareketleri eşzamanlH gidiyor. Yani sahnede bir “illüzyon” üretiliyor ve seyirci bu “illüzyonun” nasHl yaratHldHğHnH görüyor. Sinemada Blue Box “illüzyon aracı”yken tiyatro sahnesinde “gerçekliğin ta kendisi” oluyor. Bora, “Sinemada kullanılan ‘Blue Box’un amacı, gerçek olmayan bir görüntüyü gerçekmiş gibi göstermek ve seyircinin, sunulan veriye inanmasını sağlamak. Aynı tek- C MY B nik tiyatro sahnesi üzerinde kullanılırken yine iki görüntüyü üst üste bindiriyoruz ama, kullanılan teknik sinemada gizli tutulurken biz bunu seyirciye saklamadan gösteriyoruz” diyor. Oyunda sevmek ve sevilmek temasH irdeleniyor. Hikâyenin parçalarHnH Deniz karakterini canlandHran Bora’dan dinliyoruz, ekrandaki görüntülerde ve karakterin dansHnda ise iç dünyasHnHn karmaşHklHğHnH görüyoruz. “Seyirci, karakterin üzerinden kendi hikâyesini kendi oluştursun” diyen Bora, “Dantel’de seyirciyi biraz da aktive etmek istiyoruz. Seyircinin tamamen pasif kalmasını değil, ama kendi analitik yetkisini de kullanmasını umut ediyorum.” Bora’ya görsel tasarHm, animasyon, videoda Alper Akçay, müzik, ses tasarHm ve gerçek zamanlH görüntü işlemede ise Utku Öğüt eşlik ediyor. “Dantel” bugün, 15 ve 22 MayHs’ta Harbiye Mekân ArtH’da sahnelenecek. (0 212 224 57 56) C MY B Kenarda kalanların hikâyesi yıllık meslek hayatının en güzel gecesini burda kutluyor olacaktı. Onun yurdu Türkçe, toprağı tiyatro, örtüsü edebiyattı. Birlikte yaşadığımız son 19 yıla tanıklık ederim ki hep tiyatro için yaşadı. Bu yolda her nefesi tiyatro diye aldı, tiyatro diye verdi” dedi. KHzH Elif Türel ise “Böyle gecelere onun yanında hep “+1” olarak geldim, keşke bu gece de öyle olsaydı” dedi. ArdHndan ödülünü yine Metin Deniz’in elinden alan Sabuncu ise ‘Sevgili kardeşim Cüneyt son dönemde tiyatromuza musallat olan baskılara katlanamayarak çekti, gitti. Bu ödülü almakta yalnız kaldım.” dedi. Gazetemiz yazarH Zeynep Oral’Hn araştHrmacH, yazar Prof. Özdemir Nutku’ya Onur Ödülü’nü sunarken söylediği “Unutmayalım ki tiyatro ışık, aydınlık ister, bağnazlık değil. Öz-
