kimyasal bağlar

Kimyasal bağ: çekirdekteki atomları bir arada
tutan kuvvettir. İki ya da daha fazla atom arasında
elektron alışverişi veya ortak kullanımı ile
kimyasal bağlar oluşmaktadır. Atomlar tek başına
bulundukları zamankinden daha düşük enerjili
duruma ( daha kararlı ) erişmek için bir araya
gelirler ve kimyasal bağlar sayesinde atomlar
birarada, düzenli olarak belli bir geometri
oluştururlar.
Soygazlar kararlı bir yapıya sahiptir ve elektron
alıp verme eğilimleri yoktur. Yani denge halindedirler ve en dış elektron kabukları tamamen elektron
larla doludur.
Periyodik cetvelin en kararlı grubu
olmalarından dolayı diğer bütün elementler
Soygazlara benzeyebilmek için elektron
alışverişi veya ortak kullanımına girerler.
Elementin, son yörüngesinde 2 elektron
bulunan He (helyum) soygazına benzemek
istemesi dublete(2′ye) varmasıdır.
Diğer son yörüngelerinde 8 elektron bulunan
soygazlara benzemek istemesi ise oktede (8′e)
varmasıdır. Soygazların kararlı olması ve boş
orbitallerinin bulunmaması normal şartlarda
onlara bağ yapma özelliği vermez.
Kimyasal
Ġyonik Bağ
Kovalent
Bağ
Farklıyüklü İyonların ( + ve – yüklü taneciklerin) elektriksel çekim
kuvvetlerinden ortaya çıkan bağ türüdür. Metaller ile ametaller
arasında gerçekleşir ve metallerin elektron vermesi, ametallerin
ise elektron almasıyla oluşur.
İyonik bağı yapan atomlardan elektron veren (+) yüklü,
elektron alan (–) yüklü iyon olur ve zıt çekim kuvveti iyonları
bir kristal içinde tutar. Bu kuvvetli çekim iyonik bağlı bileşikleri
ayrıştırmayı zorlaştırır. Atomlardan biri ,elektron kaybedip
pozitif yüklü iyona dönüşürken,diğer atom elektron kazanıp
negatif yüklü iyonu oluşturur. Son durumda kaybedilen ve
kazanılan elektronu eşit olmaktadır. Atomlardan elektron
kaybı sonucu oluşan pozitif (+) iyonlara katyon; elektron
kazanarak oluşan negatif (-) iyonlara ise anyon denilmektedir.
İyonik bileşikler kristal yapıdadırlar ve oda
sıcaklığında katı halde bulunurlar. Katı halleri
elektriği iletmezken, sulu çözeltileri ve sıvı
halleri elektirik akımını iletir. İyonlaşma enerjisi
düşük elementler ile elektron ilgisi yüksek
elementler arasında en kararlı bileşikler oluşur.
Zıt kutuplar birbirini çeker
Bazı ametal atomlarının atomları kendi aralarında kararlı yapıya
ulaşmak için son yörüngedeki bazı elektronlarını ortak kullanırlar.
Ortaklaşa kullanılarak oluşturulan bağa kovalent bağ ve oluşan
bileşiklere kovalent bağlı bileşikler denir. Kovalent bağların oluşması
sırasında herhangi bir elektron aktarımı gerçekleşmez.

C, N, S, F,Cl, Br, I, O ve H elementlerinin kendi
aralarında oluşturdukları bileşikler kovalent bağlı
bileşiklerdir.
Kovalent bağlı bileşikleri apolar kovalent ve polar
kovalent bağ olmak üzere ikiye ayırırız.
Apolar Kovalent Bağ:
Aynı cins ametal atomları arasında kovalent bağlı
bileşikler oluşur. Örneğin; Cl2, H2, O2 gibi moleküller
apolar kovalent bağlıdır.
Ortaklaşa kullanılan elektronlar eşit
paylaşıldığından molekülün pozitif veya negatif
kutbu yoktur; yani kutupsuz bir bağdır .
Farklı cins ametal atomların yapmış oldukları kutuplu
bağlardır. Elektronlar iki atom arasında eşit olarak
paylaşılmadığından kutuplaşma oluşur . Ametallerden
biri ortaklaşa kullanıldığından dolayı molekülün bir
ucu pozitif (+), diğer ucu negatif (-) yüklenir.
HCl, HF, CO2, NO, CO,
OF2, CO2, H2O gibi
moleküller polar kovalent
bağa örnek verilebilir.
İki atomun elektron çekme yetenekleri arasındaki
farkın büyüklüğü arttıkça kimyasal bağ daha polar
hale gelmektedir.
Metal atomlarını katı ve sıvı halde bir arada tutan
kuvvetlerdir ve metal atomları arasında metal bağı
etkişimini oluştururlar.
Metallerde değerlik elektronlar, atom çekirdekleri
tarafından kuvvetli tutulmazlar. Bunun sebebi
metallerin iyonlaşma enerjilerinin ve
elektronegatifliklerinin oldukça düşük olmasıdır.
İyonlaşma enerjisi azaldıkça metalik bağlar zayıflamakta ve değerlik
elektronları sayısı artıkça metalik bağ kuvveti artmaktadır.
VAN DER WALLS BAĞLAR
Oda koşullarında gaz halindeki bazı apolar moleküller
soğutulduğunda ve yüksek basınç uygulandığında molekülleri
birbirine yaklaşır ve ikincil bir bağ olan van der waals bağları oluşur.
Pozitif olarak yüklenmiş molekülün bir kısmı ve
negatif olarak yüklenmiş ikinci molekülün bir kısmı
arasındaki kısa süreli zayıf çekim kuvvetidir.
Molekülde elektronların yoğun olduğu taraf kısmen
negatif, diğer taraf da kısmen pozitif yükle yüklenir.
Pozitif ve negatif yüklü kısımları arasındaki
kuvvetlerin etkisi ile moleküller arasında oluşan
bağlara van der waals bağları denilmektedir.
Hidrojenin elektron ilgisi büyük atomlarla oluşturduğu
bileşiklerde, molekülleri bir arada tutan kuvvete
hidrojen bağı denir. H atomunun kovalent olarak
bağlandığı yüksek elektronegatiflikteki atom, bağ
elektronlarını kendine doğru çeker ve bir hidrojen
bağı oluşturur.
Biokimyasal sistemlerin yapıları kısmen hidrojen
bağı etkileşmelerinin sonucu olarak belirlenir.
HĠDROJEN
BAĞI