‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASI’NIN KURULUfiU VE GEL‹fiMES‹ (1989 – 2006) Yahya ARIKAN ‹stanbul Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler Odas› Baflkan› Öz Türk muhasebeci ve mali müflavirlerinin kimlik savafl›m›, dernekten odalaflmaya geçifli ve odalar›ndan ülke genelinde birli¤e ulaflmas› ötesinde; 83 y›ll›k Türkiye Cumhuriyeti’nin demokrasiyi sindirme ve yaflatma yolunda ald›¤› yolu da gösterir. Muhasebeci ve mali müflavirler odalaflma eylemiyle birlikte, toplumsal gücünü; mesleki e¤itimi yeniden ça¤dafl koflullara ba¤l› olarak biçimlemesi, etik kurallar oluflturmas›, uluslararas› standartlara uyum sa¤lamas› ve hükümetlerce oluflturulan yasalar üstündeki etkiyle ortaya koymufltur. Bu yaz›n›n amac› da Türkiye’nin en büyük sivil örgütlerinden birisi olan ‹stanbul Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler Odas› (‹SMMMO)’n›n 1989 – 2006 y›llar› aras›ndaki kurumsal geliflimi, toplumsal ifllevi ve meslek alan›na katk›lar›n› belirlemek olacakt›r. Hipotez, mesleki kimli¤ini do¤ru alg›layan her meslek, birlikte hareket etme sonucunda amaçlar›na ulafl›r olmufl, kullan›lan yöntem ise, tarihsel ve betimleme yöntemleri ve gözlem tekni¤i olmufltur. Muhasebe kayd› yapan meslek eleman› olarak tan›nan muhasebeciler, Odalaflma ile mesleki kimlik ve kiflili¤ini de kazanmaya bafllam›fl, kendi standartlar›, etik kurallar›n›, kazançlar›n› belirleyen, demokratik bir örgüte kavuflmufllard›r. Anahtar sözcük: ‹SMMMO, Tarih, Muhasebeciler tarihi. 243 G‹R‹fi Bir kurum kuruluflun yak›n tarihini yazmak dünyan›n en zor ifllerinden birisidir. Bu zorluk, yak›n zamanda olup bitenin daha sa¤l›kl› ve nesnel de¤erlendirilmesinde tafl›yabilece¤i olas› eksiklikler yan›nda, bu süreci birebir yaflam›fl ve yönlendirmifl olman›n yükümlülüklerinden ileri gelmektedir. Unutulmamas› gereken en büyük zorluk ise, tarihi yaz›lan kurumun toplumsal ifllevi ile tarih biliminin kuramsal altyap›s›n› kurmak olsa gerektir. Ancak bu yaz›n›n amac›, Türkiye’nin en büyük sivil örgütlerinden birisi olan ‹stanbul Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler Odas› (‹SMMMO)’n›n 1989 – 2006 y›llar› aras›ndaki kurumsal geliflimi, toplumsal ifllevi ve meslek alan›na katk›lar›n› belirlemek olacakt›r. Bir baflka zorluk ise, ‹stanbul’un özel konumda bulunmas›ndan kaynaklan›r. Ankara’n›n Türkiye’nin siyasi baflkenti oldu¤u nas›l tart›fl›lmaz bir gerçekse, ‹stanbul’un da Türkiye’nin ekonomik baflkenti oldu¤u tart›fl›lmaz bir gerçektir. Dahas›, ‹stanbul, Türkiye’nin sadece ekonomik aç›dan de¤il, sanayiden kültüre, ticaretten sanata, politikadan tarihe kadar hemen her alanda geliflkin ve öncü rolü oynayan bir kenttir. Ancak bu noktada da öznel çabalar›n yan› s›ra baflka etkenler de büyük rol oynam›flt›r. Muhasebenin Tarihsel Arka Plan› Muhasebecilerin tarihini yazmak, neredeyse say›lar›n tarihini bilmeyi zorunlu k›lar. “Yaz› yokken dahi he244 sap vard›” (Güvemli, 2000, 3) görüflünü izledi¤imizde de muhasebe tarihi tarihöncesi dönemlere bak›fl› dahi gerektirir. Örne¤in, Bat› Avrupa’da keflfedilmifl, 20.000 – 35.000 y›ll›k, üzerinde bir ya da birçok kertik dizisi bulunan bir sürü önkol kemi¤i ve baflka hayvan kemikleri, kaz›bilimin flimdiye dek bilinmezlikten kurtarabildi¤i en eski “hesap makinelerini” oluflturuyor. (Ifrah, 1995, 11). Ayn› flekilde, Avrupa’da, çok de¤il birkaç yüzy›l önce, rakamlarla de¤il, parmaklarla ya da levhalar üzerindeki iflaretlerle hesap yap›ld›¤›n›, kertikli çubuklar üzerinde muhasebe defteri tutuldu¤unu görünce flafl›r›r›z belki de.” (Ifrah, 1995, 19). Anlafl›laca¤› gibi neredeyse 30.000 y›ll›k bir geçmifl al›flkanl›k, iki üç yüzy›l önceki döneme kadar Avrupa’da gelene¤ini sürdürmüfltür. Yaz›n›n kullan›lmaya bafllanmas›yla, ilk muhasebe kay›t örneklerinin ‹Ö.3400’lü y›llarda Eski M›s›r’da papirüsler üzerine ifllendi¤i (Güvemli, 2000, 105) belirtilir. Bir yaz› tutkunu, yazma hastas› <grafoman = yazma delisi> (Baysal, 1992,31 ) olarak nitelenen Mezopatamyal›lar; yaz›y› ilk bulgulayan Sumerlilerde de bugünkü muhasebe kay›tlar›n› tutma al›flkanl›¤› bir zorunluluktur. Örne¤in tap›naklarda kutsal fahiflelere sunulan arma¤anlar, tap›nak yaz›c›lar› taraf›ndan tabletlere ifllenmektedir (Ç›¤,1997, 108 ) Bu kay›tlar bir durum saptamas›, hesap olma ötesinde yasal bir zorunluluktur da. ‹Ö 2200-2150 y›llar› aras›nda Hammurabi taraf›ndan oluflturulan yasalarda “Tüccarlar›n ba¤›ms›z muhasebe tutacaklar›”, Tap›nak kay›tlar›n›n, devlet muhasebesi niteli¤i tafl›d›¤› belirtilmektedir. Mezopotamya’n›n kay›t, hesap düflkünü bölgesinin Kutsal kitab› Tevrat’da da, al›flverifl kay›tlar›n›n yaz›lmas› (Güvemli, 2000, 109) özellikle vurgulanmaktad›r. Anadolu’da muhasebecili¤in tarihi geçmifline bakt›¤›m›zda, bu topraklarda yaflayan onlarca devlet ve birçok imparatorlu¤un varl›¤› epeyce ayr›nt› gerektirir. Anadolu uygarl›¤›n›n ilk devletlerinden Hatti’lerin yaz›lar›n›n olmad›¤›n›, Asur’lu tüccarlarla iflbirli¤i yap›p, Asur dilini kulland›klar›n› biliyoruz (Akurgal, 1998, 31 ). Hititlerde de kay›tlar›n Mezopotamyada oldu¤u gibi kiltablet üzerine yap›ld›¤› görülmektedir. Hititler hem kendi dillerini kullanm›fllar, hem de Kadefl anlaflmas› ard›ndan d›flar› devletlerle ticari iliflkilerini gelifltirmifller ve muhasebe kay›tlar› tutmufllard›r. Bu kay›t örnekleri: “hukuki bir iliflki yaratan muhasebe belgeleri niteli¤indedir.” (Güvemli, 2000, 113). “Hititler’in ambardaki mal hareketlerini ve ücret ödemelerini gösteren bu muhasebe kay›tlar› yan›nda veresiye mal al›m ve sat›m ifllemlerinin de yap›ld›¤› ve ifllemlerin iktisadi yaflam›n geliflmesine katk›da bulundu¤u bilinmektedir” (Güvemli, 2000, 119). Anadolu’da Frigya, Lidya, Likya gibi devletleri içine alan ‹onya bölgesi, Helenistik, Roma, Bizans dönemlerinde de muhasebe kay›tlar› tutulagelmifltir. ‹SMMMO tarihini do¤ru anlamak, günümüzdeki yerini sa¤l›kl› belirlemek, Osmanl› ‹mparatorlu¤u ve Türkiye Cumhuriyeti’ndeki mesleki geliflmeyi bilmeyi gerekir. Osmanl› ‹mparatorlu¤unda ilkö¤retim, ‘mahalle mektebi = Sibyan mektebi’ olarak adland›r›lan okullarda yap›l›rd›. Okullarda Arapça okuma, biraz matematik dersleri ö¤retilir; Arapça okuryazar duruma gelmek için “medrese”ye devam etmek gerekirdi. Ancak Arapça, Farsça ve Türkçe kar›fl›m› olan Osmanl›cay› iyi ö¤renip, rahat okuyabilmek için medrese e¤itimi sonras› özel Farsça dersleri de almak gerekiyordu. Osmanl› ‹mparatorlu¤unda muhasebecilik ustaç›rak iliflkisinde geliflmifl; 19’uncu yüzy›lda maliye/muhasebe defterlerini tutmak üzere “Bab-› Defterdari Mektebi”ne gitme zorunlulu¤u do¤mufltur. Bu okullarda Arapça, Farsça, hesap dersleri ile “Divan”, “Rika” yaz›lar› ve “Siyakat” yaz›lar› ö¤retildi¤i bilinmektedir. Kullan›lmas› özel beceri gerektiren ve maliye ve tapu kay›tlar›nda kullan›lan siyakat yaz›s›, 1880 y›l›nda kullan›mdan kald›r›lm›flt›r. (Ergin, 1977, I:75). Meslek Yasas› Giriflimleri Muhasebecilik ve denetim mesle¤i, Türkiye Cumhuriyeti’nde ilk kez 1932 y›l›nda Ticaret Bakanl›¤› giriflimi ile gündeme gelir. ‹kinci kez, yine Ticaret Bakanl›¤› taraf›ndan 1938 y›l›nda Avukatl›k yasas› görüflülürken giriflimlerde bulunulur; ancak yeterli meslek eleman›n›n bulunmamas› nedeniyle bir sonuca var›lamaz. 1949 Y›l›nda ise Maliye Bakanl›¤› vergi yasalar› konusu görüflülürken meslek elemanlar›n› da gündeme getirir. Ayn› konu, 1956 ve 1962 y›llar›ndaki Maliye Bakanl›¤› yasa taslak ve tasar›lar›nda yer bulamaz. Maliye Bakan245 l›¤›’n›n “Serbest Mali Müflavirlik Kanunu Tasla¤›” 1966 y›l›nda TBMM Baflkanl›¤›na sunulmufl; ancak ilk kez yasalaflmaya en yak›n bu giriflim de sonuçsuz kalm›flt›r. 22.11.1980 tarihli Maliye Bakanl›¤› “Yeminli ve Serbest Mali Müflavirlik Kanunu Tasla¤›”; 1984 y›l›nda “Serbest Muhasebecilik, Serbest Mali Müflavirlik ve Yeminli Mali Müflavirlik Kanunu Tasla¤›”; 4.12.1985 tarihli “Vergi Usul Kanununa” eklenen Yeminli Mali Müflavirlik mesle¤inin yasal düzenlemesi sonuçsuz kalm›flt›r. 1 Mart 1989 tarihinde Bakanlar Kurulu taraf›ndan onaylanan 3568 say›l› Serbest Muhasebecilik Mali Müflavirlik ve Yeminli Mali Müflavirlik Yasas›13 Haziran 1989 tarihinde Resmi Gazete’de yay›mlanarak yürürlü¤e girer. Sekiz kez muhasebeciler için bir yasa oluflturma girifliminin sonuçsuz kalmas›n›n nedeni, meslek elemanlar›n›n mesleki e¤itim düzeyinin yeterli olmamas›, yasa yap›c›lar üzerinde yeterli etkiyi oluflturacak birli¤i sa¤layamamalar› ve mesle¤in gücünün yeterince alg›lanamamas› biçiminde belirlenebilir. Sivil Örgütler ve Odalaflma Muhasebecilerin ilk örgütlenme giriflimleri, Osmanl› ‹mparatorlu¤u döneminde, 1883 y›l›nda Ticaret Mekteb-i Ali’si ad›yla aç›lan Yüksek Ticaret Mektebi’ni bitirenler taraf›ndan 1936 y›l›nda Yüksek Ticaretliler Derne¤i ad›yla kuruldu ve bir meslek yasas›n›n yay›mlanmas› için de 1938 y›l›ndan bafllayarak çaba harcand›. 1942 y›l›nda Türkiye Muhasebe Uzmanlar› Derne¤i (TMUD)’nin, yaln›z 246 yüksek ö¤renim görmüfl kiflileri üye olarak onaylamas›, muhasebecilik mesle¤i ile u¤raflan binlerce kiflinin d›flar›da kalmas› anlam› tafl›yordu. 1972 tarihli Türkiye Muhasebe Dernekleri Federasyonu (TÜMFED) örgütlenmesi baflar›ya ulaflamad›. 31 Aral›k 1976 tarihinde ise muhasebecilik yapanlar›n e¤itim düzeyi düflünülmeden bütün muhasebeci ve mali müflavirleri bir araya getirme çabas›yla Mali Müflavirler ve Muhasebeciler Birli¤i Derne¤i (MMMBD) kuruldu. 12 Eylül 1980 Askeri Hareketi ile etkinlikleri bir dönem yürümese de, 1987 y›l› ortalar›nda Türkiye genelinde flube say›s› 75’e kadar yükseldi. 1989 Meslek Yasas›n›n ç›kmas›yla birlikte ifllevi zay›flad›. Ancak 20 Mart 1990 tarihinde ‹SMMMO’yu kurmak üzere yap›lan seçimleri kazananlar, 25-26 Haziran 1990 tarihinde yap›lacak I. Genel Kurul’a haz›rlanacak ve ‹stanbul Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler Odas›’n›n kuruluflunu da resmen onam›fl olacaklard›. Bu seçimler sonucunda Yahya Ar›kan Baflkan seçildi. 21 Eylül 1990 tarihinde yap›lacak Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler ve Yeminli Müflavirler Odas› Birli¤i (TÜRMOB) seçimleri için de giriflimlere baflland›. “‹SMMMO’nun I. Ola¤an Genel Kurulu’nu kurulufl sürecinin bafllang›c›; II. Ola¤an Genel Kurul’uda, olgunlaflma döneminde bir ilk ad›m olarak benimsemek gerekir. Odan›n bir y›l içinde katetti¤i yolu göstermesi bak›m›ndan, orada sergilenen bilanço, hiç de küçümsenecek bir baflar› de¤ildi. Aksine, ‹SMMMO olarak sahip olunan potansiyel aç›s›ndan son de- rece ö¤reticiydi. Örgütsüz geçen altm›fl y›l boyunca, yasa ve yönetmeliklerden kaynaklanan, sosyal güvenlik ve sorumluluk müessesesi, yetkisiz çal›flanlar, ücret yönetmeli¤i yüzünden do¤an haks›z rekabet gibi, pek çok sorun birikmiflti. Düne kadar ad› geçmeyen bir meslek grubunun, altm›fl alt› serbest muhasebeci mali müflavir odas›, alt› yeminli mali müflavirler odas› ve yaklafl›k yetmifl bin kiflilik bir meslek mensubuna kavufltu¤u bir dönem yafland›. ‹lk dönemlerdeki Genel Kurullar s›ras›nda ‹SMMMO, her fleye ra¤men dokuz bini bulan üye say›s›yla ülkenin önde gelen büyük odalar›ndan biriydi. Böylesine önemli bir potansiyele sahip olan ‹SMMMO, üzerine düflen sorumluluk bilinciyle, mesle¤in ve meslek örgütünün sesini duyurmada, y›llar›n güçlü kurulufllar›yla yar›fl›r hale gelmiflti. Kamuoyunda Odan›n tan›n›rl›¤›, bas›nda yer alan haberler dikkate al›nd›¤›nda, ‹stanbul Ticaret Odas› ile ‹stanbul Sanayi Odas›’ndan hemen sonra geliyordu” (Ar›kan, 2004,118-119). Her ne kadar, “II. Ola¤an Genel Kurul’u, olgunlaflma döneminde bir ilk ad›m olarak benimsemek gerekir” dense de afla¤›da (Tablo, 1) görülece¤i gibi Oda’da yap›lan etkinlikler bafllang›ç için küçümsenmeyecek niteliktedir. Tablo 1. 1990 y›l› etkinlikleri (Ar›kan, 1991b,1) Etkinlik Yap›lanlar Tafl›nma: Galatasaray - fiiflli 23 ‹lçe Temsilcilikleri oluflturuldu. Komisyonlar Uzmanl›k Komisyonlar› Kuruldu: 3568 Say›l› Yasa Komisyonu Staj ve S›nav Komisyonu Ücret Tarifeleri Haz›rlama Komisyonu Meslek E¤itim Komisyonu Seminerler ‹flletmelerde dönem sonu ifllemleri semineri Gelir ve Kurumlar vergisinde muafiyet ve istisnalar semineri Gelir vergisi beyanname düzenleme semineri Kurumlar vergisi beyanname düzenleme semineri Yay›nlar Bülten 10 adet Dergi (Mali Çözüm) Toplant›lar Türkiye ekonomisinde bizler de var›z Atatürk ve Ekonomi SMMMO toplant›lar›na kat›lma Kurslar Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik E¤itim Kursu Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan (Baflkan), Erkin Balaban (Baflkan yard›mc›s›), Mehmet Eren (Sekreter), Ülkü Sönmez (Sayman), Masis Yontan (üye) 247 Dernek’ten Oda’ya geçiflte, pek çok üyenin adaptasyon dönemi yaflad›klar› görülür. Örne¤in Oda ilk ücret tarifelerini yay›mlad›¤›nda, Dernek gibi ba¤lay›c›l›¤›n›n olmayaca¤› düflüncesi, tabela zorunlulu¤u, ruhsat gereklili¤i gibi oturmam›fl alg›lamalar, ilk y›l›n sonunda disiplin cezalar›n›n ifllevsellik kazanmas›n› gerektirmifl; üye olmayan (korsan) çal›flanlar›n yasal ifllemlerle durdurulmas›, zorunlulu¤u ile karfl›lafl›lm›flt›r. Bütün bunlar, meslek üyelerinin kimliklerine kavuflmalar›na ve kendilerini güvende duymalar›na katk› sa¤lam›flt›r. 1990 Y›l›ndan bafllayarak muhasebeci büro- Etkinlik lar›n›n teknolojik donan›mla donanmaya bafllad›¤›n› belirleyebiliriz. 2. Genel Kurula giderken, meslek üyelerinin gelecek kayg›s› duymamalar› için topluluk ve sorumluluk sigortas›n›n yasalaflmas›, mesleki ücret tarifelerinin Odalarca belirlenmesi, yetkisiz çal›flan meslek elemanlar› konusunda engelleyici önlemlerin al›nmas› ve mesleki e¤itim önplana ç›kar›larak üniversitelerle iflbirli¤i yap›lmas› (Ar›kan, 1991, 1) yoluna gidilmifltir. Oda 3. Ola¤an Genel Kurulu 2324 May›s 1992 tarihinde gerçekleflmifltir. Ça¤dafl Demokratlar grubunun listesi seçimleri kazanm›flt›r. Tablo 2. 1992 y›l› etkinlikleri (Ar›kan, 1992,1) Yap›lanlar Çal›flmalar›n sürdü¤ü alanlar Meslek üyeleri ad›na yasa ve yönetmelik haz›rlama Sosyal güvenlik ve sorumluluk kurumu çözümü Yetkisiz çal›flanlar›n durumu Ücret yönetmeli¤i yüzünden haks›z rekabet Veri idaresi karfl›s›nda sorunlar›m›z Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan (Baflkan), Mehmet Eren (Bflk yard›mc›s›.), Nail Sanl› (Sekreter), Erdinç Aslan (Sayman), Hasan Ayd›n (üye) 248 Etkinlik Tablo 3. 1993 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar Kazan›mlar Ücret tarifelerinin onay makam› olarak ‹SMMMO Toplant›lar Türkiye’de muhasebe mesle¤inin önemi ve toplumdaki yeri konulu panel, Vergi idaresiyle meslek mensubunun aras›ndaki iliflki konulu forum” Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal gelifliminde verginin önemi ve çözümü konulu sempozyum, E¤itim Oda merkezinde 54, Kad›köy merkezinde 38, fiiflli merkezinde 35 kifli için serbest muhasebeci mali müflavirlik s›nav›na haz›rl›k e¤itimi 1889 kifli staj gördü K›z›lay’a kan ba¤›fl› kampanyas› Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan (Baflkan), Mehmet Eren (Bflk yard›mc›s›.), Nail Sanl› (Sekreter), Erdinç Aslan (Sayman), Hasan Ayd›n (üye) Üye 9962 üye Meslek üyelerinin temel ve mesleki bilgi gereksinimlerini karfl›lamak, eksiklerini gidermek ve yeni meslek adaylar›n›n bilgi donan›m›n› güçlendirecek e¤itim birimi olarak, TÜRMOB Temel E¤itim ve Staj Merkezi (TESMER) ‹stanbul fiubesi, 1993 y›l›nda kuruldu. Üye ve stajyerler; ‹SMMMO Kültür ve Hizmet Binas›ndaki Merkezi yan›nda Taksim, fiiflli, fiirinevler, Kad›köy, Ba¤c›lar, Zeytinburnu ve Fatih 'deki E¤itim Merkezleri'nde de mesleki e¤itim ve s›navlara haz›rl›k programlar›na kat›lm›fllard›r. Üniversitelerimizin ö¤retim üyeleri ve seçkin kurulufllara mensup ö¤retim elemanlar›nca yürütülen s›navlara haz›rl›k kurslar›ndan çok say›da kifli yararlanm›flt›r. Konular›nda uzmanlaflm›fl Ser- best Muhasebeci Mali Müflavirler ve Yeminli Mali Müflavirlerce verilen, meslek mensuplar›n›n ve meslek mensubu adaylar›n›n mesleki geliflimine rehberlik etmeyi hedefleyen ücretsiz seminerler ise, TESMER E¤itim Birimlerinde ve ‹stanbul'un çeflitli ilçelerinde düzenlenmifltir. Seminerler her dönem ortalama 6500 meslek mensubuna ve meslek mensubu aday›na ulaflmaktad›r. S›navlara haz›rl›k kurslar› ve mesleki e¤itim seminerlerinin yan›nda, TESMER ‹stanbul fiubesi, 2003 y›l› Eylül ay›ndan beri, stajyer ve üyelerimiz için ‹flletme A¤›rl›kl› ‹ngilizce, Mart 2006'dan itibaren de Temel Bilgisayar e¤itimleri vermektedir. 249 Etkinlik Tablo 4. 1994 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar E¤itim TESMER (Temel E¤itim ve Staj Merkezi) kuruldu Standart Oda üyelerinin kazançlar›n›n standarda kavuflturulmas› Önemli kazan›mlar Vergi dairelerinde uygulanan yaka kimlik kartlar› SSK Tebli¤iyle kuruma verilecek bildirgelerde onay ve imzam›z›n aranmas› Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›'n›n yay›mlad›¤› genelgeyle, sermaye art›fl› saptamalar›nda, noterler yerine, meslek mensuplar›m›zca düzenlenecek raporlar›n aranmas› Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan (Baflkan) Mustafa Harputluo¤lu (Baflkan Yard›mc›s›), Nail Sanl› (Sekreter), Numan Sa¤ (Sayman), Serpil Zorbozan (üye) Kat›l›m 1.gün: 1000; 2. gün: 2400 kifli Bu dönemde önemli ad›mlar at›l›r. Bunlar vergi dairelerinde uygulanan yaka kimlik kart›, SSK tebli¤i ile kuruma verilecek bildirgelerde onay ve imzam›z›n aranmas›, sermaye art›fl tespitlerinin noterler yerine meslek mensuplar›nca düzenlenecek raporlar aranmas›d›r. As›l hedef ise beyannamelerdeki imza yetkisidir. (Bu yetki de 6.7.1994 Tarih ve 21982 Nolu Resmi Gazete ile yay›nlanan 4008 say›l› kanunun mükerrer 227. maddesi ile 1.1.1995'te yürürlü¤e girmek üzere meslek mensuplar›na verilmifltir.) 250 Ar›kan yeni dönemdeki hedeflerini ise flöyle aç›klam›flt›r: Meslek yasam›z›n günümüze uygun bir flekilde yeniden düzenlenmesi. Daha üretken kurul ve komisyonlar›n oluflturulmas›. Stajyerlerin e¤itiminin sa¤lanmas›. Meslek içi e¤itim kurslar›n›n tabana geniflletilmesi. Unvanlar aras› haks›z rekabetin kald›r›lmas›. S›nav haz›rl›k kurslar›n›n periyodik hale getirilmesi ve yeni projelerle yeni ifl imkanlar›n›n ve alanlar›n›n yarat›lmas› en büyük hedefimiz olacakt›r. (“Yeni bir dönem, 1994) Etkinlik Tablo 5. 1995 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar Oda tafl›nmaz›na sahip olma Taksim’de e¤itim merkezi aç›ld› Toplant›lar 1. Türkiye Muhasebe ve Denetim Sempozyumu Özellefltirme ve Demokratikleflme (Panel) Kay›t d›fl› Ekonominin Toplumsal Boyutlar› (Panel) Mali ‹dare ile Meslek Mensuplar›n›n Sorunlar› (Forum) 1 ve 2 Nolu Tebli¤ler (Forum) Seminerler 3 bölgede yap›lan; 4008 Say›l› Yasa ve SSK’daki son de¤ifliklikler 3 Bölgede yap›lan; Dönem Sonu ‹fllemleri Denetim ve Raporlama 3 Bölgede yap›lan; Gelir Vergisi Beyanname Düzenlenmesi 5 Bölgede Yap›lan; 1 Nolu Tebli¤ Çal›flmalar› Ba¤›ml› Çal›flanlarla Toplant› Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenlenmesi E¤itim Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Mali Tablolar E¤itim Kas›m ay›nda 23 ilçede yaklafl›k 2000 kiflinin kat›l›m›yla gerçekleflti Kurslar 3 Dönem SMMM S›nav›na Haz›rl›k Kursu 2 Dönem YMM S›nav›na Haz›rl›k Kursu 9 Dönem Tekdüzen Hesap Plan› ve Mali Tablolar Kursu Yay›n (Kitap) 9 Nolu Yay›n, Mali Tablolar El Kitab› 10 Nolu Yay›n Tekdüzen Muhasebe Sistemleri Mali Tablolar ve Oran Analiz 11 Nolu Yay›n, Maliyet Muhasebesi Uygulamalar› 12 Nolu Yay›n, Örneklerle Tekdüzen Hesap Sistemi El Kitab› 13 Nolu Yay›n, Muhasebecinin El Kitab› Yay›n (Dergi ve 38,39,40,41,42,43,44 say›l›) 7 adet bülten Bülten) (25,26,27,28,29,30 say›l›) 6 adet dergi Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan (Baflkan) ve üyeler 251 Etkinlik Kazan›mlar Tablo 6. 1996 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar Tekdüzen muhasebe sistemi uygulama tebli¤i Vergi beyanlar›n› meslek elemanlar›n›n imzalama zorunlulu¤u Meslek elemanlar›n›n müflterilerinden para toplay›p devlet dairesine yat›r›lmas›n› yasaklama Ortakl›klar De¤iflik konularda süre uzatma yönetmelikleri Toplant›lar, e¤itim ve kurslar 10 panel 2 Sempozyum 5 Forum 32 Seminer 10 SMMM haz›rl›k kursu 4 YMM haz›rl›k kursu 12 Meslek içi e¤itim kursu 6500 kiflinin kat›ld›¤› Tekdüzen e¤itim çal›flmalar› Sahibi olduklar›m›z Oda idare binas› Dan›flma Meclisi toplant› salonu Tesmer E¤itim Merkezi Anadolu yakas› hizmet birimi Surd›fl› hizmet birimi Oda kütüphanesi Oda lokali Robot santral Otomasyon yat›r›m› Dan›flma hatt› Yay›nlar 35 say› dergi 48 Say› bülten 14 kitap Bas›nda Oda 1052 yaz›l› ve görsel bas›n haberi Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan’›n baflkanl›¤›ndaki Yönetim Kurulu üyeliklerine Mustafa Karsavuran (Baflkan Yard›mc›s›), Nail Sanl› (Sekreter), Numan Sa¤ (Sayman), Serpil Zorbozan (üye); Üye Say›s› 252 Tablo 7. 1997 y›l› etkinlikleri Etkinlik Yap›lanlar Toplant›lar, e¤itim ve kurslar 2 panel 3 Sempozyum 1 Söylefli 6 Seminer 3 SMMM haz›rl›k kursu 3 YMM haz›rl›k kursu 49 Meslek içi e¤itim kursu Sosyal Etkinlik Futbol turnuvas› Muhasebe Haftas› Müzik fiöleni Tavla turnuvas› Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan’›n baflkanl›¤›ndaki Yönetim Kurulu üyeliklerine Mustafa Karsavuran (Baflkan Yard›mc›s›), Nail Sanl› (Sekreter), Numan Sa¤ (Sayman), Serpil Zorbozan (üye); Üye say›s› 12.473 253 Etkinlik Kazan›mlar Toplant›lar E¤itim Toplumsal etkinlik Tablo 8. 1998 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar Alternatif bir meslek yasas› haz›rl›¤› Meslek mensuplar›n›n ve stajyerlerin e¤itimine yönelik projeleri Maliye, Çal›flma, Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› ve benzeri kurumlarla yaflanan sorunlar›n çözümü Yeni mesleki standart ve kararlar›n oluflturulmas› Mesle¤in etik kurallar›n›n belirlenmesi Mesle¤e talep yarat›lmas› koflullar› 2 Sempozyum 5 Panel 11 Seminer 6 Sosyal etkinlik 5 Söylefli 15 Meslek içi e¤itim seminerleri 13 Haz›rl›k kursu Muhasebeciler Günü'nde siyasetteki kirlenmeye dur demek için yap›lan yürüyüfl Türkiye'nin 7 bölgesinde gerçeklefltirilen, herkesimin sesimizi duydu¤u, mesleki ve ülkemizin rejim sorunlar›na çözümlerin talep edildi¤i yürüyüfl Yay›n Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan (Baflkan), Metin Bafler (Baflkan Yard›mc›s›), H. Cahit Kesemen (Sekreter), Murat Serin (Sayman), Muammer Keskin (üye) Üye 13.011 Etkinlik Toplant›lar Tablo 9. 1999 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar 1 Sempozyum 1 Panel 14 Seminer 1 Sosyal etkinlik 7 Bölge toplant›s› 2 Söylefli Üye say›s› 254 14.167 Etkinlik Toplumsal etkinlik Toplant›lar Tablo 10. 2000 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar Depreme karfl› çal›flmalar 19 seminer 1 panel 1 sempozyum 28 Bölge e¤itim çal›flmas› 6 Levent söyleflileri Yay›n 7 dergi 16 Bülten Web sitesi Çal›flmalar Bildirimlerin ertelenmesi Beyannemelerin imzalanmas›n›n etkin duruma getirilmesi Vergi daireleri aras› eflgüdüm Banka bilanço denetimi Türkiye Muhasebe standartlar› kurulunun ifllerli¤i Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan (Baflkan), Muammer Keskin (Baflkan Yard›mc›s›), Yücel Akdemir (Sekreter), Hüseyin Bekiro¤lu (Sayman), Hüseyin F›rat (üye) Üye say›s› 15.575 Etkinlik Tablo 11. 2001 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar Toplant›lar 5 seminer 1 sempozyum 30 Bölgede e¤itim çal›flmalar› 2 staja bafllama töreni 6 Ruhsat da¤›t›m törenleri (1250 ruhsat) 6 TESMER SMMM Haz›rl›k kursu Yay›n Dergi Bülten Devir teslim tutana¤› Mali Rehber Üye say›s› 16.482 255 Etkinlik Tablo 12. 2002 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar Toplant›lar 13 Seminer 3 panel 1 bilirkiflilik semineri E¤itim 155 Bölge e¤itim çal›flmalar› 28 s›nava haz›rl›k kurslar› 33 stajer e¤itimi Yay›n 8 Kitap Mali Çözüm Dergisi Etkinlikler Meslek kararlar›: Kafle kullan›m›, s›n›rl› uygunluk denetimi, etik kurallar› Vergi yasa tasar›lar› Enflasyon muhasebesi Mesleki yasa çal›flmalar› Meslek örgütü ödülü Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan (Baflkan), Muammer Keskin (Baflkan Yard›mc›s›) Hüseyin F›rat (Baflkan Yard›mc›s›), Yücel Akdemir (Sekreter), Hüseyin Bekiro¤lu (Sayman). Üye say›s› 256 17.713 Etkinlik Tablo 13. 2003 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar Toplant›lar 1 Panel 30 ‹lçe e¤itim seminerleri TESMER SMMM Haz›rl›k kursu 1 konferans 9 Bölgede e¤itim seminerleri 2 Bilirkiflilik e¤itimi semineri 1 Dönem sonu ifllemleri semineri Vergi kanunlar›ndaki son de¤ifliklikler Vergi bar›fl› kanunu uygulamalar› ve gelir vergisi beyanname düzenlemesi SMMM Yeterlilik s›navlar› öncesi e¤itim semineri Kurumlar vergisi beyanname düzenleme semineri Yay›n Dergi Bülten Kitap, Sirküler, Rapor Mali Rehber Üye say›s› 18.724 kifli 257 Etkinlik Tablo 14. 2004 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar Toplant›lar 190 Vergi bar›fl› seminerleri 9 Bölge e¤itim seminerleri 5 S›nav öncesi e¤itim semineri 4 SMMM Kurs program› 3 Staj program› 2 ‹ngilizce kursu 8 e-bildirge semineri 8 Bilanço düzeltme semineri 99 Enflasyon düzeltmesi muhasebesi semineri 1 Vergi yasalar›nda de¤ifliklikler semineri 1 Vergi bar›fl› Kanunu uygulamalar› ve gelir vergisi beyanname düzenlemesi semineri 1 kurumlar vergisi semineri 1 Yeni vergi kanunlar› ve enflasyon düzeltmesi muhasebe uygulamalar› 1 SSK’da son de¤ifliklikler ve e-bildirge uygulamalar› semineri 1 gelir vergisi beyanname düzenlemesi semineri 1 Kurumlar vergisi beyanname düzenleme semineri 4 panel 1 konferans Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan (Baflkan), Muammer Keskin (Baflkan Yard›mc›s›) Hüseyin F›rat (Baflkan Yard›mc›s›), Yücel Akdemir (Sekreter), Hüseyin Bekiro¤lu (Sayman). Üye say›s› 258 20.155 kifli Etkinlik Tablo 15. 2005 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar Toplant›lar 13 E¤itmenlerle e¤itim seminerleri 3 SM s›nav öncesi e¤itim seminerleri SMMM S›nav öncesi e¤itim seminerleri 4 TESMER SMMM Kurs programlar› 12 TESMER SMMM yeterlilik s›navlar› kurs program› 8 TESMER Staja bafllama s›nav› kurs programlar› 4 ‹ngilizce kursu 2 Bilirkiflilik e¤itim semineri Dönem sonu ifllemleri yeni TL enflasyon düzeltmesi Yeni vergi kanunu ve enflasyon düzeltmesi semineri Enflasyon düzeltmesi ve ‹SMMMO CD’si tan›t›m› Gelir vergisi beyanname düzenlemesi ve Enflasyon düzeltmesi Kurumlar vergisi beyanname düzenlemesi ve enflasyon düzeltmesi 3 Zorunlu stajyer e¤itimleri Yay›n Dergi Bülten Kitap, Rehber Mali Rehber Üye say›s› 20.827 kifli 259 Etkinlik Tablo 16. 2006 y›l› etkinlikleri Yap›lanlar E¤itim 66 E¤itmenlerle ilgili e¤itim semineri 7 SSK Ba¤kur prim borçlar›n›n yeniden yap›lanmas› semineri 14 SMMM s›nav› öncesi e¤itim seminerleri 2 SM s›nav› öncesi e¤itim semineri 17 di¤er odalar› verilen e¤itimler 8 SMMM Tesmer Staja bafllama kurslar› 8 SMMM Tesmer yeterlilik kurslar› 16 SMMM Tesmer Kurs programlar› 4 ‹ngilizce kursu 2 Bilgisayar kursu 2 YMM kursu 9 SM üyeler için ücretsiz SMMMM e¤itimi 1. Uluslararas› Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu Yay›n Mali çözüm ‹SMMMO Yaflam Mevzuat serisi (5 kitap) Karfl›laflt›rmal› mevzuat yay›nlar› (5 kitap) Toplumsal Raporlar 4 adet Mesleki Raporlar 27 adet Dan›flma Birimi 19413 soru yan›tlanm›flt›r WEB sitesi ve televizyonu e-sirküler ISO 9000 Kalite Belgesi ‹lçe e¤itim hizmet birimi aç›l›fl› (Fatih, Kad›köy, Zeytinburnu) Beyanname verme süreleri sorununun afl›lmas› E-sirküler Haks›z rekabetle savafl›m (86 meslekten men cezas›…) Yönetim Kurulu Yahya Ar›kan (Baflkan), Hüseyin F›rat (Baflkan Yard›mc›s›), Yücel Akdemir (Sekreter), M. ‹hsan Yalç›n(Sayman), Kaz›m Mermer (Üye) Üye say›s› 260 22.426 kifli YIL Tablo 17. Üye Say›s› ÜYE SAYISI YIL ÜYE SAYISI 1989 Kurulufl 1998 13.011 1990 4.832 1999 14.167 1991 7.137 2000 15.575 1992 7.970 2001 16.482 1993 9.962 2002 17.713 1994 10.500 2003 18.724 1995 11.610 2004 20.155 1996 12.095 2005 20.827 1997 12.473 2006 22.426 13 Haziran 1989 3568 say›l› Serbest Muhasebecilik, Mali Müflavirlik ve Yeminli Mali Müflavirlik yasas› ile bir kimlik kazanarak Odalaflan Türkiye muhasebecileri içinde ‹stanbul, Türkiye’nin en çok üyesi olan Odalar›ndan birisi, olarak ‹SMMMO ad›yla örgütlenir. Bu büyüklük, her y›l kat›lan binlerce adayla daha da büyümektedir. Tablo 17’de görülece¤i gibi üye say›s›, 7’inci y›l›nda 3 kat, 16’inci y›l›nda alt› kata yak›n artm›fl, her on y›lda da iki kat›na yak›n büyüme göstermifltir. Yukar›daki tablolarda görülece¤i gibi ‹SMMMO, mesleki kimlik, meslek elemanlar›n›n yaflad›klar› sorunlar ve yasal s›n›rlar›n› belirleme çözüm yollar› üretme yan›nda, meslek standartlar›, etik kurallar›, yay›mlanan yasalar›n uygulama yollar› konusunda de¤iflik etkinliklerle hizmetini sürdürmektedir. ‹zlenen etkinlikler s›raland›¤›nda e¤itimin önemli ve ayr›cal›kl› yeri TESMER’in kurulufluyla kendini daha da belirgin k›lar. Odan›n üyelerine üretti¤i hizmet her y›l kalite olarak daha da yükselmektedir. Üyelerine hizmet sunulan ana binas› ISO 9000 kalite belgesi alm›fl; muhasebecilik alan›n›n en kapsaml› yay›n organlar›ndan Mali Çözüm hakemli özelli¤ini yüksek bir düzeye tafl›m›fl, yurtiçi ve yurtd›fl› veritabanlar›n›n tarayaca¤› bir düzeye getirilmifltir. Toplumsal duyarl›¤›n› AB’ne üretti¤i proje ile ortaya koymufl; Türkiye Üreme Sa¤l›¤› Projesi yürütme görevini üstlenmifltir. SONUÇ Türkiye'de muhasebe mesle¤i tarihinin yavafl geliflmesindeki en büyük neden, bu mesle¤e talebi yaratacak kurumlar›n mevcut olmay›fl›d›r. Türkiye'de uzun süre, ekonomik faaliyetlerin hacimsel olarak büyük bir k›sm› devlet yat›r›mlar›yla oluflturulmufl, ‘Kamu ‹ktisadi Teflebbüsleri’nce sürdürülmüfltür. 261 Muhasebecilik mesle¤i, gelir ve giderleri yasal belgeler üzerine dolduran, genellikle geçim s›k›nt›s› çeken aile çocuklar›n›n yöneldi¤i, mesleki e¤itim almadan usta ç›rak iliflkisinde muhasebecilik mesle¤ini yürüten kiflilerden, 1989’dan bu yana yasal bir çerçeve içerisinde ulusal standartlar›, etik kurallar› bulunan, belirli bir e¤itim düzeyi gerektiren, demokratik bir meslek örgütüne dönüflmüfl bulunmaktad›r. ‹stanbul Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler Odas› (‹SMMMO), bir sivil meslek örgütü olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin demokratik gelifliminin de bir göstergesi niteli¤indedir. Muhasebecilerin Cumhuriyet’in ilk y›llar›ndan bu yana yasal kimli¤i kazanma çal›flmalar›, kurulan derneklerle de baflar›ya ulaflmam›flt›r. Ancak meslek örgütünün yasal bir altyap› üstüne Odalaflarak oturmas›, pek çok sorununun çözümüne yol açm›flt›r. ‹SMMMO tarihi de etkinlikleri, yapmak istedikleri ve yapt›klar› aç›s›ndan irdelendi¤inde, Türkiye’nin siyasal, ekonomik, toplumsal, mali yap›s›yla ilgili sorunlar› birebir yaflam›fl, mesleki yaklafl›m›yla da ülke sorunlar›na çözüm aram›fl bir örgüt olarak görülecektir. ‹SMMMO, kuruldu¤u andan itibaren içe dönük, yaln›z mesleki sorunlarla u¤raflmay› hedefleyen bir kurulufl olmam›flt›r. Mesleki sorunlar›n yan› s›ra, içinde bulundu¤u toplumu ve bir parças› oldu¤u insanl›k ailesini ilgilendiren her türlü konuya duyarl›l›¤›n› korumufltur. Nitekim, Oda, yaln›zca meslek üyeleri gözünde sayg›nl›k kazanmay› sürdürmemifl, kendisini ilgilendiren ekonomik konularda gös262 terdi¤i demokratik ç›k›fllar nedeniyle de ‹SMMMO, kamuoyunun ilgi oda¤›nda yer alm›flt›r. ‹SMMMO’nun kuruluflu sonras›nda ikinci genel kurula gidildi¤inde üye say›s› 7000’lerde iken oy kullanan say›s› 663’de kalm›flt›r. Bu durum meslek üyelerinin henüz Odan›n ifllevini anlamam›fl olmalar›, eski yapt›r›m gücü olmayan dernek gelene¤ine ba¤l› bak›fllar› ve kendi yaflad›klar› sorunlar›n ay›r›m›nda olmad›klar›n›n göstergesi olarak gözlenebilir. Günümüzde mesle¤e iliflkin üniversite e¤itiminin öne ç›kmas›, ayr›ca ‹SMMMO’nun mesleki geliflme ad›na 17 y›lda yap›lan 700’e yak›n e¤itim semineri küçümsenmeyecek bir say›y› göstermektedir. Özellikle de bu e¤itim ‹stanbul’un 28 ilçesine yay›lm›fl, konular mesleki bilgi yenileme ve yeni beceriler üstüne kurulmufltur. Bu say›, neredeyse her hafta, yüzlerce kiflinin kat›ld›¤› bir e¤itim kurumu özelli¤i gösterir ki, bu nedenle de TESMER kurulmufltur. Seminer çal›flmalar› yan›nda, mesle¤e iliflkin de¤iflik konularda kurslar, paneller, konferanslar ve art›k gelenekselleflen ve yedincisi yap›lan Muhasebe Denetimi Sempozyumu yer almakta ve uluslararas› nitelikte de 1. Uluslararas› Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu organize edilmifl bulunmaktad›r. ‹SMMMO’nun kuruluflundan bu yana ayn› kiflinin baflkanl›k yapmas› ‹stanbul muhasebecilerinin yap›lan etkinlik ve çal›flmalardan hoflnutlu¤unu göstermenin ötesinde, bu kiflinin e¤itim konusunda ki ola¤and›fl› çabalar› da önem tafl›r: Türkiye ile AB müzakerelerinin bafllama karar› Oda içinde ‹ngilizce dil kurslar›n›n bafllamas›n› tetiklemifl, bilgisayar kurslar›n›n yo¤unlu¤unu öne ç›karm›flt›r. Özellikle muhasebecilik alan›nda araflt›rma yapmak isteyenlere yönelik Türkiye’nin örnek niteli¤indeki Bilgiye Eriflim Birimi kurma çal›flmalar›n› ve Ar-Ge Merkezi çal›flmalar›yla meslek e¤itimi ve çal›flmalar›na katk›y› göz ard› etmek olanakl› de¤ildir. ‹SMMMO art›k ISO 9000 Kalite belgesini alm›fl, Web sayfas› üzerinden günlük bas›l› ve görsel duyurular›n› yapan ça¤dafl bir kurum kimli¤i kazanm›flt›r. 2001 Y›l›ndan bu yana Web sitesini ziyaret edenlerin say›s›n›n 107 milyonu aflt›¤› düflünüldü¤ünde, Web üzerinde sunulan bilgilerin ne kadar do¤ru bir yolda yap›ld›¤›n› ve sunuldu¤unu ortaya koyar. ‹SMMMO, bugüne kadar ulusal nitelikte iki ayda bir yay›mlanan hakemli Mali Çözüm Dergisinin 77’incisini yay›mlam›fl, popüler nitelikte 4’üncü say›s› ç›kan iki ayl›k ‹SMMMO Yaflam Dergisi yan›nda, mesle¤e iliflkin 67 kitap yay›mlam›fl bulunmaktad›r. ‹SMMMO Türkiye’nin en büyük sivil örgütlerinden birisi durumundad›r. ‹stanbul’da muhasebeci ve mali müflavir say›s› 23.000’i aflm›fl, Türkiye genelinde de bu say› 60.000’i aflk›n durumdad›r. Do¤al olarak böylesine büyük bir örgütün ald›¤› kararlar, eylem ve etkinlikler de ulusal gazeteler yan›nda radyo ve televizyon gibi iletiflim araçlar›nda da s›k s›k haber olma özelli¤ini göstermektedir. ‹SMMMO, kuruldu¤u günden beri mesle¤in ve meslek mensuplar›n›n kimlik mücadelesiyle özdefl tuttu¤u üç temel konuya özel bir önem ver- mifltir ve çetin mücadeleler sonunda da baflar›l› olmufltur. Bunlardan birincisi Tekdüzen Hesap Plan›’d›r. Kay›t d›fl› ekonominin yayg›nlaflt›¤› ülkelerde hukuk ifllemiyor demektir. Hukukun ifllemedi¤i ülkelerde ise yasalar k⤛t üzerinde kalmaya mahkûmdur. Dolay›s›yla da ne görevini dürüstçe yapan meslek mensuplar›, ne de bir baflkas›n›n korunabilmesi mümkündür… ‹SMMMO’nun üzerinde ›srarla durdu¤u, mücadeleden hiç vazgeçmedi¤i taleplerden ikincisi, Beyannamelerde meslek mensuplar›n›n imza zorunlulu¤u olmufltur. Toplumun çeflitli kesimleriyle karfl› karfl›ya gelme pahas›na kazan›lan bu talep, korsan çal›flmay› ortadan kald›ran bir kazan›m haline dönüflmüfl ve meslek mensuplar› aras›ndaki haks›z rekabeti belli bir oranda gidermifltir. Öte yandan “Meslek Mensuplar›n›n Uymas› Gereken Kurallar ve Cezalar” ad›n› tafl›yan yönetmeli¤in, TÜRMOB arac›l›¤›yla bütün odalarca benimsenerek Mecburi Meslek Kurallar› ile pekifltirildi¤ini de belirtmek gerekmektedir. KAYNAKÇA Akurgal, Ekrem (1998) Anadolu uygarl›klar›. ‹stanbul: Net Yay›nc›l›k. Ar›kan, Yahya (1991) “Bafllarken” Mali Çözüm Dergisi say›1 (Mart), ayr›ca bkz. çevrimiçi http://archive.ismmmo.org.tr/ docs/malicozum/01MaliCozum/01-YAHYA%20ARIKAN3.doc Ar›kan, Yahya (1991a) “Muhasebe meslegi dünyada oldugu gibi ülkem›zde de sayg›n yerini almal›dir” Mali Çözüm Dergisi say› 2 (Nisan), ayr›ca bkz. çevrimiçi 263 http://archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/02MaliCozum/01-YAHYA%20ARIKAN3.doc ‹SMMMO (1995) 6. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: 3 Haziran 1995. ‹stanbul, Oda. Ar›kan, Yahya (1991b) “ISMMMO’nun 2. Ola¤an Genel Kurulu” Mali Çözüm Dergisi say› 4 (Haziran), ayr›ca bkz. çevrimiçi http://archive.ismmmo.org.tr/ docs/malicozum/04MaliCozum/01YAHYA%20ARIKAN3.doc ‹SMMMO (1996) 7. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: Haziran 1996. ‹stanbul, Oda. Ar›kan, Yahya (1992) “ISMMMO’nun 3. Ola¤an Genel Kurulu üzerine” Mali Çözüm Dergisi say› 14,. (May›s-Haziran) ayr›ca bkz. çevrimiçi http://archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/14MaliCozum/01-YahyaArikan3.doc ‹SMMMO (1998) 9. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: May›s 1998. ‹stanbul, Oda. Ar›kan, Yahya (1995) “6. Ola¤an Genel Kurula giderken” Mali Çözüm Dergisi Say› 30 (May›s – Haziran), ayr›ca bkz. çevrimiçi http://archive.ismmmo. org.tr /docs/malicozum/30MaliCozum/01YAHYAARIKAN3.doc ‹SMMMO (1999) 10. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: May›s 1999. ‹stanbul, Oda. ‹SMMMO (2000) 11. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: May›s 2000. ‹stanbul, Oda. ‹SMMMO (2001) 12. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: May›s 2001. ‹stanbul, Oda. Ar›kan, Yahya (2004) Dünden bugüne Türkiye’de muhasebecilik ve ‹SMMMO tarih. ‹stanbul: ‹SMMMO. ‹SMMMO (2002) 13. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: May›s 2002. ‹stanbul, Oda. Baysal, Jale (1991) Kitap ve kütüphane tarihi. ‹stanbul: Türk Kütüphaneciler Derne¤i ‹stanbul fiubesi. ‹SMMMO (2003) 14. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: 24May›s 2003. ‹stanbul, Oda. Ç›¤, Muazzez ‹lmiye (1997) Sumerli Ludingirra. 2.bask›, ‹stanbul: Kaynak Yay›nlar›. ‹SMMMO (2004) 15. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: May›s 2004. ‹stanbul, Oda. Ergin, Osman (1977) Türk Maarif Tarihi. ‹stanbul: Eser Matbaas›. 4 cilt. “Genel Kurulun ard›ndan” (1993) Mali Çözüm Dergisi say› 20 (May›s-Haziran) Ayr›ca bkz. Çevrimiçihttp://archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/20MaliCozum/02-YAYIN%20KURULU6.doc Güvemli, Oktay (2000) Türk devletleri muhasebe tarihi. ‹stanbul: Yeminli Mali Müflavirler Odas›. 4 cilt, (2000-2001) Ifrah, George (1995) Bir gölgenin peflinde. Rakamlar›n evrensel tarihi; 1. 2.bs. Ankara: Tübitak. 264 ‹SMMMO (1997) 8. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: May›s 1997. ‹stanbul, Oda. ‹SMMMO (2005) 16. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: May›s 2005. ‹stanbul, Oda. ‹SMMMO (2006) 17. Ola¤an Genel Kurul Çal›flma Raporu: 20 May›s 2006. ‹stanbul, Oda “Yeni bir dönem” (1994) Mali Çözüm Dergisi say› 26 (May›s-A¤ustos). Ayr›ca bkz. Çevrimiçihttp://archive.ismmmo. org.tr/docs/malicozum/26MaliCozum/02-YayinKurulu6.doc