havda rpa 5 a - ŞEHİR e

advertisement
-tı-50i3öir
G ü n d e
y ü z b i n
ki şi ni n
g e l i p
HAVDA R P A 5 A
■ stanbul’un ünlü «paşa» larının en ünlüsü hiç kuşku­
suz Haydarpaşadır. Yur­
dun uzak köşelerinde Ka­
sımpaşa’yı,
Mahmutpaşa’yı,
Cerrahpaşayı, Atikalipaşa’yı
Eskialipaşa’yı,
Yusufpaşa'yı
bilmeyenlere belki rastlanabi­
lir amma Haydarpaşa’yı bilme­
yen birinin çıkacağını hiç de
ummayız.
I
Kimdir bu Haydar Paşa?..
Öncelikle bu sorunun cevabını
vermeye çalışalım. Haydar Pa­
şa, Üçüncü Sultan Selim devri
vezîrlerindendir. Üsküdar ile
Kadıköyü arasındaki sahada
ve bugün kendi adıyla anılan
semtte, denize bakan yüksek­
çe bir tepenin üzerinde aske­
rî bir kışla yaptırmış ve kendi
-Bağdat Şimendifer Şirketi» a- mayıp ayni zamanda garın ödım taşıyan bir Alman firması nündeki rıhtıma vapurların ko­
olmuştur. Adı geçen Alman laylıkla yanaşmalarını sağla­
firması Anadolu'nun en üçrâ mak amacıyla, lodos fırtına­
köşelerine kadar demiryolu sından gar rıhtımını koruyacak
Haydar Paşa'mn adını taşıyan döşerken, Anadolu ve Bağdatgüzel bir mendirek ile garın
Haydarpaşa semtinin büyük ö- ı Osmanlı İmparatorluğunun
yanına tahmil ve tahliye işlemnem ve değer kazanması, bu­ taht şehri İstanbul’a bağlayan
lerii sağlıklı bir şekilde yapa­
raya kurulan tren istasyonu ile ve buradaki başlangıç noktası­
bilmek amacıyla depolar ve si­
başlar. Bu başlangıç ise 1872 nı teşkil eden Haydarpaşa’ya
lolar da inşa ettirmişti.
yılına uzanır. Anadolu yaka­ da muhteşem bir gar binası
sında, Marmara Denizi doğu yaptırılmıştır. Bugün olanca Böylelikle bugüne kadar olan­
kıyısı üzerindeki bu tren istas­ görkemiyle yükselen çifte ku­ ca heybeti ve sağlamlığı ile
yonu, Anadolu’ya uzanan de­ leli bu muhteşem gar binası ulaşan gar binası, mendirek
miryolunun başlangıç noktası­ 1903 yılında tamamlanıp hiz­ ve bazı silolar tam 75 yaşım
nı teşkil etmektedir. Önce mete açılmış bulunmaktadır.
İkmâl etmiş durumdadırlar.
Pendik'e kadar uzanan demir­
O tarihlerde Anadolu-Bağdat Birinci Dünya Savaşı’nın son
yolu 22 Eylül 1872 tarihinde
Şimendifer Şirketi'nin Genel yılında (1918), cephelere sevişletmeye açılmış, daha sonra
Müdürlüğü’nü yapmakta bulu­ kedilen askerî cephanenin
Anadolu’nun içlerine doğru unan Hüknenn adındaki Alman mavnalardan trenlere nakli sı­
zanıp gitmiştir.
mühendis yalnız bu görkemli rasında ya affedilmez bir ih­
Bunu gerçekleştiren «Anadolu gar binasını yaptırmakla kal­ mâl, ya da bir sabotaj sonucu
de bu kışlanın civarındaki bir
konakta oturduğu için koca
semt onun adıyla anılmakta­
dır iki yüzyıldanberi.
Köprü (Rumeli yakası) ile Asya’nın kapısı sayılan Haydarpaşa arasında şehir hatları vapurları günde karşılıklı 50 sefer yaparlar.
14
geçt i ği ,
şehir
i ç i n d e
bir
b a ş k a
şehi r
A S K E R İ
VE
SİVİL
H A S T A N E L E R İ ,
P T T Si
TREN, VAPUR, LOKANTA
VE
D Ü K K A N L A R I
İ LE
A S Y A ' N I N
Bİ R
G İ R İ Ş
K A P I S I D I R
vukua gelen şiddetli infilâk
sonucu gar ciddî şekilde ha­
sar görmüş bu arada yüzlerce
vagon da havaya uçmuştu. An­
cak binanın sağlam yapısı, bu
şiddetli infilâklere rağmen
Haydarpaşa Garı binasının bir
enkaz yığını haline gelmesini
önlemişti.
Aradan geçen 75 yılık zama­
na rağmen Haydarpaşa önem
ve değerinden hiçbirşey yitirmemiştir. Bugün de tesisler olanca görkemleriyle yükselir­
ken Haydarpaşa Garı yine Anadolu'ya açılan Bağdat'a ka­
dar uzanan demiryolunun baş­
langıç noktasını teşkil etmek­
tedir.
Haydarpaşa’nın yurdun çeşitli
yerlerindeki önemli istasyon­
lara olan uzaklığını şöyle özet-
leyebiliriz :
Adana
Adapazarı
Afyon
Amasya
Ankara
Aydın
Balıkesir
Bilecik
Burdur
Çetinkaya
Diyarbakır
Elâzığ
Erzincan
Erzurum
Eskişehir
Gaziantep
Horasan
İskenderun
İzmir
(Basmane)
1117
140
475
1394
576
852
643
232
647
1290
1684
1549
1510
1725
314
1411
1811
1255
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
kilometre
884 kilometre
91 kilometre
İzmit
1954 kilometre
Kars
Kayseri
956 kilometre
748 kilometre
Konya
391 kilometre
Kütahya
1430 kilometre
Malatya
818 kilometre
Manisa
1340 kilometre
Maraş
1821 kilometre
Mardin
1136 kilometre
Mersin
Meydanıekbez 1295 kilometre
1788 kilometre
Muş
Niğde
1040 kilometre
Rus Hududu 2015 kilometre
1524 kilometre
Samsun
1171 kilometre
Sivas
Toprakkale
1196 kilometre
Uşak
609 kilometre
1525 kilometre
Yolçatı
Haydarpaşa’da Haydar Paşa
tarafından yaptırılan askerî
kışla bugün Askerî Hastane o-
larak kullanılmaktadır. Ayrıca
İstanbul’un önemli bir sağlık
merkezi olan Haydarpaşa Nümune Hastanesi ile Türk mil­
lî eğitiminin en büyük irfan yu­
valarından biri olan ve semtin
adını taşıyan Haydarpaşa Lise­
si çevrein en önemli ve en il­
ginç merkezleri arasındadır.
Haydarpaşa, ayni zamanda İs­
tanbul’un Anadolu’ya uzanan
karayolu ve otoban yolun baş­
langıç noktası olarak da kara­
yolu trafiğinde önemli bir dü­
ğüm noktasını teşkil etmekte­
dir. Üsküdar ile Kadıköy’ü bir­
birine bağlayan Haydarpaşa İs­
tanbul'dan Anadolu'ya uzanan
demiryolu ile karayolunun
başlangıç noktası olmakla ay­
rıca büyük bir önem ve değer
taşımaktadır.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği
Taha Toros Arşivi
*
0
0
1
5
0
1
3
0
8
0
0
6
*
Download