motorlu kara taşıtları sektörü - Risk Yönetimi ve Kontrol Genel

TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
MOTORLU KARA TAŞITLARI
SEKTÖRÜ
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ
31.12.2013 ANKARA
1
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ ........................................................................................................................................................ 3
MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ KÜRESEL TİCARETİ ....................................................................... 6
MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ TÜRKİYE TİCARETİ ..................................................................... 13
2
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
GİRİŞ
Bu bölümde kullanılan dış ticaret verileri ISIC Rev 4, üretim ve istihdam verileri NACE Rev 2
sınıflandırmasına dahildir. İkili NACE Rev 2 kodları, ikili ISIC Rev 4 doları ile birebir uyumlu
iken, dörtlü NACE Rev 2 kodları toplanmak suretiyle dörtlü ISIC Rev 4 kodlarına
ulaşılmaktadır.
Motorlu kara taşıtları sektörü ISIC Rev 4 sınıflandırmasına göre 29 no’lu koddan
oluşmaktadır.
ISIC Rev 4 sınıflandırmasına göre motorlu kara taşıtları sektörü aşağıdaki gibidir:
29
Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı
Bu bölüm yolcu veya yük taşımakta kullanılan motorlu kara taşıtları imalatını içerir. Treyler
ve yarı treyler imalatı yanında çeşitli parça ve aksesuar imalatı da bu bölümde yer
almaktadır.
Bu bölümde üretilen araçların bakım ve tamiri 4520’de sınıflandırılır.
2910 Motorlu kara taşıtlarının imalatı
Bu sınıf aşağıdakileri içerir:
- Yolcu arabalarının imalatı
- Ticari araçların imalatı
- kamyonetler, kamyonlar, yarı treyler için otoyol traktörleri vb.
- Otobüs, troleybüs ve yolcu vagonu imalatı
- Motorlu kara taşıtı motorları imalatı
- Motorla uyumla şasi imalatı
- Diğer motorlu kara taşıtı imalatı
- kar motorsikletleri, golf arabaları, amfibi araçlar
- itfaiye araçları, yol süpürme araçları, gezici kütüphaneler, zırhlı araçlar vb.
- beton karma araçları
-ATV’ler, go-kart araçları ve benzeri yarış arabaları
Bu sınıf ayrıca;
- motorlu kara taşıtlarının yeniden inşasına yönelik fabrikaları da içerir.
Bu sınıf aşağıdakileri ihtiva etmez:
- Motorlu kara taşıtlarının aydınlatma ekipmanlarının imalatı, bkz. 2740
- Piston, piston segmanı ve karbüratörlerin imalatı, bkz. 2811
3
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- Tarımda kullanılan traktörlerin imalatı, bkz. 2821
- İnşaat ya da madencilikte kullanılan traktörlerin imalatı, bkz.2824
- Arazi tipi damperli kamyonların imalatı, bkz. 2824
- Motorlu kara taşıtları karoseri imalatı, bkz. 2920
- Motorlu kara taşıtlarının elektrik aksamı imalatı, bkz. 2930
- Motorlu kara taşıtlarının parça ve aksesuar imalatı, bkz. 2930
- Tanklar ve diğer askeri savunma araçlarının imalatı, bkz. 3040
- Motorlu kara taşıtlarının bakım,tamir ve tadilatını, bkz. 4520
2920 Motorlu kara taşıtları karoseri (kaporta) imalatı; treyler (römork) ve yarı
treyler (yarı römork) imalatı
Bu sınıf aşağıdakileri içerir:
- Taksiler dahil motorlu kara taşıtları karoseri imalatı
- Her türlü motorlu kara taşıtları, treyler ve yarı treylerin teçhizatı
- Treyler ve yarı treyler imalatı:
- Eşya taşıma için: tankerler, nakil treyleri vb.
- Yolcu taşıma için: Karavan treyler vb.
- Bir ya da daha fazla taşıma modu ile taşımaya yönelik konteyner imalatı
Bu sınıf aşağıdakileri ihtiva etmez:
- Özellikle tarımda kullanılmak için tasarlanmış treyler ve semi-treyler, bkz. 2821
- Motorlu kara taşıtları karoserine ait parça ve aksesuar imalatı, bkz. 2930
- Hayvanlar tarafından çekilen araçlar, bkz.3099
2930 Motorlu kara taşıtları için parça ve aksesuar imalatı
Bu sınıf aşağıdakileri içerir:
- Motorlu kara taşıtları için muhtelif parça ve aksesuar imalatı:
- frenler,vites kutuları, dingiller, kasnaklar, amortisörler, radyatörler, susturucular,
egzoz boruları, katalitik dönüştürücüler, debriyajlar, direksiyonlar, direksiyon milleri
ve direksiyon kutuları
- Motorlu kara taşıtları karoserine ait parça ve aksesuar imalatı:
- emniyet kemerleri, airbagler, kapılar, tamponlar
- Oto koltukları imalatı
4
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- Motorlu kara taşıtları elektrik aksamı imalatı: jeneratörler, alternatörler, bujiler, ateşleme
tesisat donatımı, otomatik pencere ve kapı sistemleri, araç paneline satın alınan
göstergelerin montajı, voltaj regulatörleri vb. gibi.
Bu sınıf aşağıdakileri ihtiva etmez:
- Lastiklerin imalatı, bkz. 2211
- Lastik hortum ve kemerler ile diğer lastik ürünlerin imalatı, bkz. 2219
- Plastik hortum ve kemerler ile diğer plastik ürünlerin imalatı, bkz. 2220
- Akülerin imalatı, bkz. 2720
- Motorlu kara taşıtlarının aydınlatma ekipmanlarının imalatı, bkz.2740
- Piston, piston segmanı ve karbüratörlerin imalatı, bkz. 2811
- Motorlu kara taşıtları ve motorlar için pompa imalatı, bkz. 2831
- Motorlu kara taşıtlarının bakım,tamir ve tadilatını, bkz. 4520
5
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ KÜRESEL TİCARETİ
Grafik 1: 2007- 2011 Döneminde Dünya Motorlu Kara Taşıtları Ticareti (Milyar
Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı, H:İhracat, T: İthalat
Grafik 1, 2007-2011 döneminde motorlu kara taşıtları sektörüne ilişkin tüm dünyada
gerçekleştirilen ihracat ve ithalat verilerini göstermektedir.
Grafiğe göre, motorlu kara taşıtları sektörünün ihracat ve ithalatının, küresel ticaretin krizden
en fazla etkilendiği yıl olan 2009 yılı dışında arttığı görülmektedir. Veriler, küresel motorlu
kara taşıtları ticaretinin 2008 yılında bir önceki yıla göre arttığını ancak küresel krizin
etkilerinin hissedilmeye başlanmasıyla 2009 yılında 2007 yılındaki değerlerin altına
düştüğünü göstermektedir. 2010 yılına gelindiğinde ise sektör küresel ölçekte hızlı bir
toparlanma göstermiş, 2011 yılında ise bir önceki yıla göre ihracat ve ithalatı %18 artarak
sırasıyla 1.354 ve 1.291 milyar dolara ulaşmıştır. Bu rakamlar dünya mal ticaretinin yaklaşık
%8’ine tekabül etmektedir.
6
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 1: Motorlu Kara Taşıtları Sektöründe 2007-2011 Döneminde Ortalama İhracatı
En Yüksek İlk 10 Ülkenin İhracat Değerleri (Milyon Dolar)
Ülke
Almanya
Japonya
A.B.D.
Fransa
Meksika
Güney Kore
Kanada
İspanya
Belçika
İngiltere
Türkiye
Diğer
TOPLAM
2007
240.609
163.676
113.926
71.388
50.461
67.262
56.009
50.008
48.003
17.413
290.541
1.169.296
2008
249.665
176.461
115.243
68.885
53.246
49.924
53.005
55.902
50.221
46.406
19.836
348.630
1.287.424
2009
170.329
107.932
75.929
47.972
40.809
38.124
34.809
42.303
35.101
30.382
13.164
242.799
879.653
2010
215.800
155.660
104.269
53.773
62.413
55.965
51.115
45.172
36.728
40.223
15.239
309.858
1.146.215
2011
265.101
156.977
123.137
60.264
76.083
71.320
55.127
53.562
44.671
48.687
17.544
381.323
1.353.796
Kaynak: Dünya Banka WITS Veri Tabanı
(Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir. Ortalama ihracat değerleri ilgili ülkenin verisinin bulunduğu
yıl sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.)
Tablo 1, küresel motorlu kara taşıtları sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama ihracatı
en yüksek ilk 10 ülkenin yıllara göre ihracat değerlerini göstermektedir.
Tabloya göre, ele alınan yılların tümünde Almanya, motorlu kara taşıtları sektöründe açık ara
en fazla ihracat yapan ülke olmuştur. Söz konusu ülke 2011 yılında 265 milyar dolarlık
ihracatıyla küresel motorlu kara taşıtları ihracatının yaklaşık %20’sini gerçekleştirmiştir.
Dolayısıyla Almanya küresel motorlu kara taşıtları sektöründe tedarik bakımından en büyük
oyuncudur. Bu anlamda Almanya’nın motorlu kara taşıtları sektörünü yönlendirme gücü
olduğu söylenebilir. Almanya’yı sırasıyla Japonya (157 milyar dolar), A.B.D(123 milyar dolar),
Meksika (76 milyar dolar), Güney Kore(71 milyar dolar) ve Fransa (60 milyar dolar)
izlemiştir. Söz konusu sektörde Türkiye 17 milyar dolarlık ihracatla toplam motorlu kara
taşıtları ihracatından %1’lik pay alarak sıralamada 21. olmuştur. Tabloda yer alan 10 ülke,
2011 yılında küresel motorlu kara taşıtları ihracatının %71’ini gerçekleştirilmiştir.
7
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 2: 2007-2011 Döneminde Dünya Motorlu Kara Taşıtları Sektöründe İhracatta
İlk 5 Ülke ve Türkiye (Milyon Dolar)
Kaynak: Dünya Banka WITS Veri Tabanı (Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir.)
Grafik 2, 2007-2011 döneminde küresel motorlu kara taşıtları sektöründe ortalama ihracatı
en yüksek ilk beş ülke ve Türkiye’nin ihracat değerlerini göstermektedir. Grafikte yer alan 6
ülkenin motorlu kara taşıtları sektörü ihracatının 2009 yılında krizden olumsuz yönde
etkilendiği görülmektedir. Grafiğe göre Türkiye hariç 5 ülke, 2011 yılında küresel motorlu
kara taşıtları sektörü ihracatının %50’sini gerçekleştirmiştir. Bu 5 ülkenin küresel motorlu
kara taşıtları sektörü tedarikinde Türkiye’nin en büyük rakipleri olduğu, veriler itibariyle ise
Türkiye’nin motorlu kara taşıtları sektöründe sıralamada yer alan diğer ülkelerle arasında
önemli bir fark olduğu görülmektedir.
8
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 2: Motorlu Kara Taşıtları Sektöründe 2007-2011 Döneminde Ortalama İthalatı
En Yüksek İlk 10 Ülkenin İthalat Değerleri (Milyon Dolar)
Ülke
A.B.D.
Almanya
Fransa
İngiltere
Kanada
İtalya
Belçika
İspanya
Çin
Rusya Federasyonu
Türkiye
Diğer
TOPLAM
2007
234.020
102.877
69.767
80.056
71.518
57.622
48.418
61.733
25.658
33.820
15.374
322.986
1.123.849
2008
211.331
108.133
73.703
68.743
65.052
54.963
52.444
51.153
31.163
48.755
15.860
431.216
1.212.516
2009
141.521
85.504
54.727
44.278
46.745
42.820
38.108
32.265
32.648
14.713
11.097
306.004
850.430
2010
201.674
91.329
58.970
57.244
64.113
42.515
42.044
33.649
55.724
24.127
16.155
402.096
1.089.640
2011
226.632
114.429
67.624
66.028
68.911
46.179
48.004
39.757
72.802
40.211
20.301
480.046
1.290.924
Kaynak: Dünya Banka WITS Veri Tabanı
(Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir. Ortalama ithalat değerleri ilgili ülkenin verisinin
bulunduğu yıl sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.)
Tablo 2, küresel motorlu kara taşıtları sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama ithalatı en
yüksek ilk 10 ülkenin yıllara göre ithalat değerlerini göstermektedir.
İncelenen dönem içerisinde ABD’nin önemli bir farkla en fazla ithalat yapan ülke olduğu
görülmektedir. Bu durum küresel motorlu kara taşıtları sektöründe ABD’nin en büyük pazar
olduğunu göstermektedir. 2011 yılında motorlu kara taşıtları sektöründe ABD toplam 227
milyar dolar tutarında ithalat yapmıştır. Bu rakam ABD’nin küresel motorlu kara taşıtları
ithalatının yaklaşık %18’ini gerçekleştirdiği anlamına gelmektedir.
ABD’yi sırasıyla Almanya (114 milyar dolar), Çin (73 milyar dolar), Kanada (69 milyar dolar),
ve Fransa (68 milyar dolar) izlemiştir. Bu beş ülke küresel motorlu kara taşıtları sektöründe
en büyük pazarları göstermektedir. Tabloda yer alan ilk 10 ülke, 2011 yılında küresel motorlu
kara taşıtları ithalatının %61’ini gerçekleştirmiştir. Türkiye ise küresel motorlu kara taşıtları
sektöründe 2011 yılında 20 milyar dolarlık ithalatla, toplam motorlu kara taşıtları
ithalatından %2 pay almış ve sıralamada 17. olmuştur.
9
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 3: 2007-2011 Döneminde Dünya Motorlu Kara Taşıtları Sektöründe İthalatta
İlk 5 Ülke ve Türkiye (Milyon Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı, (Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir.)
Grafik 3, 2007-2011 dönemi için motorlu kara taşıtları sektöründe değer bakımından
ortalama ithalatı en fazla olan ilk beş ülke ve Türkiye’nin ithalat değerlerini göstermektedir.
Grafikte yer alan 6 ülkenin motorlu kara taşıtları sektörü ihracatının 2009 yılında krizden
olumsuz yönde etkilendiği görülmektedir. Grafiğe göre Türkiye hariç 5 ülke, 2011 yılında
küresel motorlu kara taşıtları sektörü ihracatının %42’sini gerçekleştirmiştir.
10
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 4: 2007-2011 Döneminde Motorlu Kara Taşıtları Sektörü Ticaretinde Başta
Gelen Coğrafi Ülke Grupları (Milyar Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı, H:İhracat, T:İthalat
Grafik 4, 2007-2011 döneminde küresel motorlu kara taşıtları sektörü ticaretinde en fazla
ithalat ve ihracat gerçekleştiren coğrafi ülke gruplarını göstermektedir. Buna göre 2011
yılında küresel motorlu kara taşıtları ticaretinde 702 milyar dolar ile “Avrupa Birliği” en fazla
ihracat yapan bölge olmuştur. Bölge 2011 yılında toplam motorlu kara taşıtları ihracatının
%52’sini tek başına gerçekleştirmiştir. Bu bölgeyi 327 milyar dolar ile Diğer Asya, 178 milyar
dolar ile Kuzey Amerika ve 29 milyar dolar ile Diğer Avrupa (AB hariç) izlemiştir.
Diğer Avrupa içinde sınıflandırılan Türkiye’nin 2011 yılında söz konusu bölgenin ihracatının
%58’ini yaptığı tespit edilmiştir. Motorlu kara taşıtları ithalatına bakıldığında ise 2011 yılında
en fazla ithalat gerçekleştiren bölge 546 milyar dolar ile AB-27 olmuştur. Bölge tek başına
toplam motorlu kara taşıtları ithalatının %42’sini gerçekleştirmiştir. Bu bölgeyi sırasıyla 296
milyar dolar ile Kuzey Amerika, 160 milyar dolar ile Diğer Asya ve 96 milyar dolar ile Diğer
Avrupa (AB hariç) izlemiştir. Motorlu kara taşıtları ithalatı coğrafi bölgeler olarak
incelendiğinde en büyük pazarın AB-27 bölgesi olduğu görülmektedir. Bu durumun en büyük
nedeni söz konusu bölgenin motorlu kara taşıtları ithalatında başta gelen ülkelerden olan
Almanya, Fransa ve İngiltere’yi içermesidir.
11
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 5: 2007-2011 Döneminde Ekonomik Ülke Gruplarına Göre Motorlu Kara
Taşıtları Dış Ticareti (Milyar Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı, H: İhracat, T: İthalat
Grafik 5, 2007-2011 döneminde ekonomik ülke gruplarına göre Motorlu kara taşıtları
sektörünün dış ticaret verilerini göstermektedir. Buna göre 2011 yılında küresel motorlu kara
taşıtları ihracatının 483 milyar dolarlık kısmı, bir başka deyişle %35’i düşük ve orta gelir
grubunda bulunan ülkeler tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu grubu 326 milyar dolar ile
yüksek gelir grubu ve 6 milyar dolar ile en az gelişmiş ülkeler grubu izlemiştir. Dolayısıyla,
motorlu kara taşıtları ticaretinin genel olarak orta düzeyde sermaye malı ve teknoloji içeren
ürünlerden oluştuğu söylenebilir. Diğer taraftan 2011 yılında motorlu kara taşıtları ithalatının
606 milyar dolarlık kısmı yüksek gelir grubuna ait ülkeler tarafından gerçekleştirilirken, bu
grubu 153 milyar dolar ile düşük ve orta gelir grubu ve 4 milyar dolar ile en az gelişmiş ülkeler
grubu izlemiştir. Bu durum ise motorlu kara taşıtları sektöründe talebin büyük ölçüde
gelişmiş ülkelerde gerçekleştiğinin bir göstergesidir.
12
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ TÜRKİYE TİCARETİ
Grafik 6: 2007-2012 Motorlu kara taşıtları Sektörü Türkiye Üretimi, İhracatı, İthalatı
(Milyon Dolar)
Kaynak:GTB,TUİK. *Raporun hazırlandığı dönemde 2012 yılına ait üretim rakamları
açıklanmadığından 2012 değeri öneki yılların basit ortalamasıdır. H:İhracat, T:İthalat, U:Üretim
Motorlu kara taşıtları sektöründe 2007 yılında
 Üretim 21 milyar dolar,
 İhracat 17 milyar dolar,
 İthalat 15 milyar dolar,
 Dış ticaret dengesi 2 milyar dolar olarak gerçekleşmişken;
2009 yılında motorlu kara taşıtları
 Üretim 10 milyar dolara,
 İhracat 13 milyar dolara,
 İthalat 11 milyar dolara gerilemiş;
 Dış ticaret dengesi 2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
2010 ve 2011 yılındaki büyüme ile birlikte 2011 yılında




Üretim 18 milyar dolara,
İhracat 17,5 milyar dolara,
İthalatı 20 milyar dolara yükselmiş;
Dış ticaret dengesi ise -2,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
13
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
2012 yılında ise;




Üretim (tahmini) 16 milyar dolar,
İhracat 16,7 milyar dolar,
İthalat 17,2 milyar dolar,
Dış ticaret dengesi -0,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Üretim ve ithalat değerleri toplamı ürün arzı olarak değerlendirilse, 2007-2012 döneminde
motorlu kara taşıtları sektörü arzının ortalama %41’i yurtdışı; %59’u yurtiçi talebe
karşılamaya yöneliktir.
Tablo 3: 2007-2012 Döneminde Ortalama 300 Milyon Dolar ve Üzerinde
İhracat/İthalat Yapılan Ülkeler (Milyon Dolar)
Avrupa
Birliği
27
300
Milyon
Dolar ve
Üzeri
Diğer
Asya
Diğer
Avrupa
(A.B
Hariç)
Kuzey
Afrika
Kuzey
Amerika
Almanya
Belçika
Fransa
Hollanda
İngiltere
İspanya
İtalya
Polonya
Romanya
Slovenya
Çek
Cumhuriyeti
Güney Kore
Japonya
Çin
İhracat İthalat
_Ortala
_Ortal İhracat_2012 İthalat_2012
ma
ama
2.423
4.417
2.609
5.332
551
213
698
240
2.539
2.002
2.193
1.772
352
278
499
257
1.357
1.351
1.239
1.339
735
1.460
574
1.408
1.935
1.025
1.507
1.091
325
856
323
896
591
343
492
541
370
15
364
18
173
466
160
704
23
22
25
798
820
325
10
15
10
751
583
398
Rusya
Federasyonu
792
4
853
6
Cezayir
319
3
392
0
A.B.D.
436
232
829
228
3.993
1.654
16.761
17.218
300
Milyon
Hepsi
Diğer
3.697
1.396
Doların
Altı
TOPLAM
16.667 16.002
Kaynak: GTB, TUİK (Serbest Bölgeler ülkelere dahildir.)
(Not: Ortalama değerler ilgili ülke ile ithalat ve/veya ihracatın gerçekleştiği yıl sayısı dikkate alınarak
hesaplanmaktadır.)
14
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 7: 2007-2012 Döneminde Ortalama 300 Milyon Dolar ve Üzerinde
İhracat/İthalat Yapılan Ülkeler (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB, TUİK (Serbest Bölgeler ülkelere dahildir.)
(Not: Ortalama değerler ilgili ülke ile ithalat ve/veya ihracatın gerçekleştiği yıl sayısı dikkate alınarak
hesaplanmaktadır.)
Motorlu kara taşıtları sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama 300 milyon ve üzerinde
ticaret yapılan 17 ülke bulunmaktadır. 17 ülkenin 11’i Avrupa Birliği, 3’ü Asya, 1’i Diğer
Avrupa, 1’i Kuzey Afrika, 1’i ise Kuzey Amerika grubu içinde yer almaktadır. Ortalama 300
milyon doların üzerinde ticaret yapılan Diğer Asya ülkeleri karşısında Türkiye, “ithalatçı”
kimliği ile öne çıkmaktadır. Japonya, Güney Kore ve Çin önemli tutarda ithalat yapılan Asya
ülkeleridir. Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya önemli tutarda ihracat yapılan AB ülkeleridir.
15
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 4: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Motorlu Kara Taşıtları İthalatı Yapan 20
Ülke ve Türkiye’nin Bu Ülkelere İhracatı (Milyon Dolar)
Almanya
Avusturya
Belçika
Fransa
Avrupa
Birliği 27
Hollanda
İngiltere
İspanya
İsveç
İtalya
Polonya
Avustralya
ve Yeni
Zelanda
Avustralya
Japonya
Diğer Asya
Çin
Diğer
Avrupa
(A.B Hariç)
Güney
Amerika
Kuzey
Amerika
Orta
Amerika
ve
Karayipler
Yakın ve
Orta Doğu
Rusya Federasyonu
Türkiye
Brezilya
A.B.D.
Kanada
Meksika
B.A.E.
2007
2008
H
2.635
2.891
T 102.877 108.133
H
194
210
T
19.387
19.637
H
351
582
T
48.418
52.444
H
2.354
2.882
T
69.767
73.703
H
348
321
T
22.364
24.613
H
1.597
1.808
T
80.056
68.743
H
1.142
881
T
61.733
51.153
H
169
187
T
18.489
17.702
H
2.357
2.218
T
57.622
54.963
T
18.269
23.542
H
54
70
2009
1.594
85.504
127
14.267
571
38.108
3.030
54.727
152
16.445
925
44.278
363
32.265
137
10.655
1.653
42.820
14.237
21
2010
2011
2012
2.157
2.651
2.609
91.329 114.429 100.454
154
210
173
16.491
20.727
18.102
420
686
698
42.044
48.004
45.804
2.362
2.416
2.193
58.970
67.624
64.958
280
512
499
18.972
25.601
21.599
1.304
1.268
1.239
57.244
66.028
63.270
688
764
574
33.649
39.757
43.711
238
303
272
15.593
18.845
16.257
1.912
1.962
1.507
42.515
46.179
48.820
16.409
19.325
18.356
52
46
48
T
15.140
22.618
19.335
21.294
23.725
20.422
H
10
35
26
28
21
15
T
19344
20.357
12.995
18.551
21.700
18.589
H
42
42
18
22
17
10
T
25.658
31.163
32.648
55.724
72.802
43.599
H
766
1.432
237
607
855
853
T
33.820
48.755
14.713
24.127
40.211
32.325
T
15371
15.853
11.080
16.146
20.278
15.746
H
45
72
81
120
231
140
T
.
14.379
12.381
17.893
24.085
17.185
H
95
98
476
439
681
829
T 234.020 211.331 141.521 201.674 226.632 203.036
H
4
4
31
49
64
104
T
71.518
65.052
46.745
64.113
68.911
63.268
H
37
64
17
27
19
27
T
.
33.017
23.200
32.358
37.710
31.571
T
.
17.173
.
.
.
17.173
Kaynak: GTB, TUİK, WITS. H: Türkiye İhracatı, T: İlgili Ülke İthalatı
(Not: Ülkelerin 2012 yılına ait ithalat değerleri henüz açıklanmadığından, 2012 yılı için verisi
bulunan son 5 yılın ortalama değeri esas alınmıştır.)
16
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 8: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Motorlu Kara Taşıtları İthalatı Yapan 20
Ülke ve Türkiye’nin Bu Ülkelere İhracatı (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB, TUİK, WITS. H: Türkiye İhracatı, T: İlgili Ülke İthalatı
(Not: Çubuklar, 2007-2012 dönemindeki Ülkelerin Ortalama İthalatını ve Türkiye'nin Bu Ülkelere
Ortalama İhracatını göstermektedir.)
2007-2012 döneminin en önemli motorlu kara taşıtları ithalatçıları sıra ile ABD (203 milyar
dolar), Almanya (100 milyar dolar), Fransa (65 milyar dolar), Kanada (63 milyar dolar),
İngiltere (63 milyar dolar)’dir. 2007-2012 döneminde motorlu kara taşıtları sektöründe en
yüksek ithalatı, ortalama 203 milyar dolar ile ABD yapmaktadır. Türkiye’nin söz konusu
dönemde ABD’ye ihracatı ise 436 milyon dolar düzeyindedir. Türkiye, ABD motorlu kara
taşıtları ihtiyacının %0,2’sini karşılamaktadır. 100 milyar dolar düzeyinde motorlu kara
taşıtları ithal eden Almanya’ya Türkiye, 2,4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmektedir.
Türkiye, Almanya’nın ihtiyacının %2,4’ünü karşılamaktadır. 65 milyar dolar düzeyinde
motorlu kara taşıtları ithal eden Fransa’ya Türkiye, 2,5 milyar dolarlık ihracat
gerçekleştirmektedir. Türkiye, Fransa’nın ihtiyacının %8,5’ini karşılamaktadır. 63 milyar
dolar düzeyinde motorlu kara taşıtları ithal eden İngiltere’ye Türkiye, 1,4 milyar dolarlık
ihracat gerçekleştirmektedir. Türkiye, İngiltere’nin ihtiyacının %2,2’sini karşılamaktadır. 49
milyar dolar düzeyinde motorlu kara taşıtları ithal eden İtalya’ya Türkiye, 2 milyar dolarlık
ihracat gerçekleştirmektedir. Türkiye, İtalya’nın ihtiyacının %4’ünü karşılamaktadır.
17
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 5: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Motorlu Kara Taşıtları İhracatı Yapan 20 Ülke ve
Türkiye’nin Bu Ülkelerden İthalatı (Milyon Dolar)
Almanya
Avusturya
Belçika
Fransa
Hollanda
İngiltere
Avrupa Birliği
27
İspanya
İsveç
İtalya
Macaristan
Polonya
Slovakya
Çek
Cumhuriyeti
Güney Kore
Diğer Asya
Japonya
Tayland
Çin
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta Amerika ve
Karayipler
Meksika
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
2007
2008
2009
2010
2011
2012
240.609 249.665 170.329 215.800 265.101 228.301
3.801
3.971
2.781
4.481
6.135
5.332
21.838
20.709
14.066
16.528
20.136
18.655
66
50
41
72
96
80
50.008
50.221
35.101
36.728
44.671
43.346
225
178
134
206
293
240
71.388
68.885
47.972
53.773
60.264
60.456
2.040
2.171
1.758
2.026
2.243
1.772
16.979
18.587
11.519
13.401
19.568
16.011
279
233
162
307
427
257
48.003
46.406
30.382
40.223
48.687
42.740
1.596
1.466
866
1.266
1.577
1.339
56.009
55.902
42.303
45.172
53.562
50.590
1.516
1.458
1.082
1.535
1.764
1.408
23.175
21.783
10.836
15.909
22.281
18.797
81
90
41
62
91
85
41.156
42.740
27.006
31.860
37.511
36.055
1.003
962
689
1.100
1.307
1.091
18.581
20.061
12.981
15.039
18.281
16.989
287
108
79
87
82
90
24.822
30.631
24.296
25.388
29.877
27.003
734
794
591
874
1.249
896
14.571
16.584
11.978
14.284
18.670
15.218
69
110
72
158
156
217
22.210
25.241
21.194
24.887
30.453
24.797
421
485
331
367
487
704
50.461
49.924
38.124
55.965
71.320
53.159
890
792
508
800
1.046
751
163.676 176.461 107.932 155.660 156.977 152.141
999
1.036
541
896
865
583
13.565
17.284
12.510
19.900
19.596
16.571
192
264
140
178
212
152
34.985
41.168
24.784
39.546
53.939
38.884
149
296
240
383
484
398
113.926 115.243
75.929 104.269 123.137 106.501
206
286
209
186
274
228
67.262
53.005
34.809
51.115
55.127
52.264
3
2
4
5
7
8
.
53.246
40.809
62.413
76.083
58.138
139
120
97
155
258
257
Kaynak: GTB, TUİK, WITS. H: İhracat, T: İthalat
(Not: Ülkelerin 2012 yılına ait ithalat değerleri henüz açıklanmadığından, 2012 yılı için verisi
bulunan son 5 yılın ortalama değeri esas alınmıştır.)
18
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 9: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Motorlu Kara Taşıtları İhracatı Yapan 20
Ülke ve Türkiye’nin Bu Ülkelerden İthalatı (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB, TUİK, WITS. H: İhracat, T: İthalat
(Not: Çubuklar, 2007-2012 dönemindeki Ülkelerin Ortalama İhracatını ve Türkiye'nin Bu Ülkelerden
Ortalama İthalatını göstermektedir.)
2007-2012 döneminde motorlu kara taşıtları ihracatında Almanya (228 milyar dolar),
Japonya (152 milyar dolar), ABD (106 milyar dolar), Fransa (60 milyar dolar) ve Meksika (58
milyar dolar) önde gelen ülkelerdir.
Türkiye’nin 5,3 milyar dolar ile en fazla ithalat yaptığı ülke Almanya olup; bu ithalat ile
Almanya’nın ihracatından %2,3’lük bir pay almaktadır.
60 milyar dolarlık ihracat yapan Fransa’dan Türkiye’nin gerçekleştirdiği ithalat 1,7 milyar
dolardır. (%2,8 pay)
50 milyar dolarlık ihracat yapan İspanya’dan Türkiye’nin yaptığı ithalat 1,4 milyar dolardır.
(%2,8 pay)
19
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 6: Motorlu Kara Taşıtları Sektörü Dâhilde İşleme (Milyon Dolar)
DİR
İhracat
2007
13.992
2008
16.073
2009
10.817
2010
12.452
2011
14.021
2012
12.851
Kaynak: GTB
Yıl
Toplam İhracattaki
İhracat
Pay
17.413
80%
19.836
81%
13.164
82%
15.239
82%
17.544
80%
16.761
77%
DİR
İthalat
4.623
4.650
3.037
3.535
4.145
3.387
Toplam
İthalat
15.374
15.860
11.097
16.155
20.301
17.218
İthalattaki
Pay
30%
29%
27%
22%
20%
20%
Tablo 6.1: Motorlu Kara Taşıtları Sektörü Dâhilde İşleme (ISIC Kod 4)(Milyon Dolar)
2007
2910
DİR
2920
İhracat
2930
2910
DİR
İthalat
2920
2930
Motorlu kara taşıtlarının
İmalatı
Motorlu kara taşıtları
karoseri (kaporta)
İmalatı; treyler (römork)
ve yarı treyler (yarı
römork) İmalatı
Motorlu kara taşıtları
için parça ve aksesuar
İmalatı
Motorlu kara taşıtlarının
İmalatı
Motorlu kara taşıtları
karoseri (kaporta)
İmalatı; treyler (römork)
ve yarı treyler (yarı
römork) İmalatı
Motorlu kara taşıtları
için parça ve aksesuar
İmalatı
2008
2009
2010
2011
2012
11.606 13.618 9.343 10.512 11.612 10.429
137
30
33
59
74
2.249
2.301 1.444
1.907
2.350
2.349
1.932
1.914 1.102
1.343
1.601
1.312
9
3
4
2
2.728 1.927
2.189
2.539
2.073
8
2.684
Kaynak: GTB
20
154
8
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 10: 2007-2012 Yılları Rejim Türüne Göre Motorlu Kara Taşıtları Sektörü
İhracatı (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB
21
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 11: 2007-2012 Yılları Rejim Türüne Göre Motorlu Kara Taşıtları Sektörü
İthalatı (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB
2007-2012 döneminde dâhilde işleme kapsamında ortalama



4 milyar dolarlık ithalat,
13 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilmiş olup,
İthalatın yaklaşık %24’ü, ihracatın ise %80’i dâhilde işleme kapsamında yapılmıştır.
22
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 12: 2007-2012 Döneminde Motorlu Kara Taşıtları Sektörü İstihdam
Endeksi
Kaynak: TÜİK
2007-2012 dönemi motorlu kara taşıtları sektörü istihdamında, 2009 yılında ciddi bir
azalışın olduğu ancak 2010 yılından itibaren istihdamın arttığı ve 2012 yılında 2008’deki
rakama ulaştığı görülmektedir.
TUİK verilerine göre 2009 yılında motorlu kara taşıtları sektöründe istihdam edilen kişi
sayısı 125.948’dir.
2009 yılındaki çalışan sayısı motorlu kara taşıtları sektörü istihdam endeksine göre
önceki ve sonraki yıllara uyarlandığında çalışan sayısının,






2007 yılında 146.953
2008 yılında 156.652
2009 yılında 125.948
2010 yılında 133.353
2011 yılında 150.709
2012 yılında 155.532 olduğu tahmin edilmektedir.
23
TC. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
NOT: BU RAPORDA YER ALAN DEĞERLENDİRMELER UZMAN GÖRÜŞÜ OLUP SADECE
BİLGİLENDİRME AMACIYLA HAZIRLANMIŞTIR. BU RAPORDA YER VERİLEN GÖRÜŞ VE
DEĞERLENDİRMELER, HİÇBİR ŞEKİLDE T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI’NIN KURUMSAL
GÖRÜŞ VE YAKLAŞIMINI YANSITMAMAKTADIR.
24