ZAHİR SAHNE 1, KAPLANLAR, GÜZERAT,DIŞ

1
ZAHİR
SAHNE 1, KAPLANLAR, GÜZERAT,DIŞ/GÜN
Gücerat'ın uçsuz bucaksız sararmış ovalarında bir kaplan
sürüsü koşmaktadır. Koşmaları giderek ağırlaşır. Aralarında
duran bir kaplan dikkat çekmetedir. Önce sadece yüzü
ayrıntılarıyla görünür.
DIŞ SES (BORGES):
Güzerat'ta,18.yüzyılın sonuna doğru
zahir bir kaplandı.
Ovaların sonsuzluğunu anlatan gözleri kalır sadece.
Gözlerinden içeri gireriz.
SAHNE 2, KÖR ADAM, INANANLAR, SOKAK, DIŞ GÜN
Kaplanın keskin gözlerinden, kör bir adamın karanlığı gören
gözlerine geçeriz. Kıyafetleri paramparça olmuş, üstü başı kan
içinde bir adam görürüz. Adam çıkmaz bir sokağın sonunda
dikilmiş ayakta durmaktadır.
DIŞ SES (BORGES):
Cava'da, İnanların taşladığı kör bir
adamdı.
Adamın üzerine irili ufaklı taşlar yağmakta, adam ise
dudaklarını oynatmak dışında hiç bir şey yapmamaktadır. Adamın
ağız boşuğundaki karanlık görünür.
SAHNE 3,KUYU,DIŞ/GÜN
Ağız boşluğundaki karanlıktan başka bir karanlığa geçeriz.
Kuyunun dibindeki karanliktır. Yükseldikçe rengi açılır. Kuyu
olduğu anlaşılır.
DIŞ SES (BORGES):
Tetuan gettosunda bir kuyunun
dibiydi.
Kuyu giderek uzaklaşır. Gökyüzü yaklaşır ve sonsuz mavilik
kalır.
SAHNE 4,DENIZ,DIŞ/GÜN
Gökyüzünün mavisinden denizin mavisine geçeriz. Deniz
durgundur. Denizin dibine indikçe görüntü koyulaşır. En alt
tarafında bir sürü hurdaya çıkmış eşyaların ortasında bir
usturlap parlamaktadır.
DIŞ SES (BORGES):
İran'da ,Nadir Şah'ın denizin dibine
attırdığı, yıldızların yüksekliğini
saptamaya yarayan bir gökbilim aleti
usturlaptı.
Usturlap iyice yakından görünür. Parlayan metalik dokusun
ışıltısı gittikçe artmaktadır.
2
SAHNE 5, PARA
Yirmi centavoluk Arjantin parası ışıltının içinden yavaşça
belirginleşir.Para siyah bir boşlukta durmaktadır.
DIŞ SES (BORGES):
Zahir, Bueonos Aires'te yirmi centavo
değerinde çok rastlanan bir paradır.
Bir yüzünde N T harfleri ve 2 yazısı
çakıyla kazınmış gibidir.
Paranın diğer yüzü döner. Bu tarafta bir resim vardır ve
altında 1929 yamaktadır.
DIŞ SES (BORGES):
Öbür yüzündeki tarih ise 1929'dur.
Para yavaşça dönmeye başlar.Hızlanır.
DIŞ SES (BORGES):
Bugün Kasımın on üçü; Zahir haziranda
şafak vakti elime geçti.Ben artık
anlatıdaki ben değilim; ama olanları
hatırlamam,hatta anlatmam bile hala
mümkün. Ne kadar bölük pörçük de
olsa, hala Borges'im.
Para dönmesi giderek hızlanır. O kadar hızlıdır ki görüntüsü
bozulmaya, seçilmemeye başlar.Ekran kararır.
SAHNE 6, CLEMANTINA VILAR, KUZENI,BORGES,,EV,İÇ /GÜN
Ekran aydınlanır. Clementina Villar'ın yüzünün olduğu bir
fotoğraf görünür.
DIŞ SES (BORGES):
Clementina Villar, altı haziranda
öldü.
Clemenina Villar'ın dergilerdeki resimleri gözükür.
DIŞ SES (BORGES):
1930'larda sosyete dergileri onun
resimlerinden geçilmezdi. Onun son
derece güzel olduğu efsanesini
yaratan, her zaman göz onunda bulunma
özelliğiydi.
Clementi'nanın araba, krem reklamlarında bilbord görüntüleri
görünür.
DIŞ SES (BORGES):
Clementina Villar, Haziran'ın
altısında ölmek aykırılığında
bulundu.
Clemantina Villar'ın tabutta yatan cansız yüzü görünür. Yüze
beyaz bir makyaj yapılmıştır. Yüz çizgileri serttir. Gururlu
3
bir ifadesi vardır. Tabutun tamamı görünür. Üzerinde ışıltılı
beyaz bir elbise vardır.İnci kolyesi parıldamktadır. Ellerinin
kucağında birleştiği noktada silindir gül kurusu bir şapka
durmaktadır.Borges tabuta yaklaşır. Üstünde siyah bir takım
vardır.Orta yaşlarındadır. Hafif kırlaşmış saçlarını geriye
taraması, zaten büyük olan alnını iyice ortaya çıkarmaktadır.
Çok yaşlanmamasına rağmen alnında oluşan çizgiler, bir şeyi
incelerken kaşlarını kaldırıp gözlerini büyüttüğünde daha da
belirginleşir. Onda dünyaya hep ilgi duyan bir insanın suratı
vardır.Borges'in yanına Clemantina'ya hiç benzemeyen kuzeni
yaklaşır. Borges eliyle Clemantina'nın kucağındaki şapkayı
işaret eder.
BORGES:
Bu şapkayı koymak kimin aklına geldi
acaba? Paris'te giyilmediği ortaya
çıkınca bu silindir şapkaların
hepsini attığını duymuştum.
KUZENI:
Bir tek bu rengini saklamış, satan
adam ileride moda olacağı konusunda
epey ısrar etmiş olmalı. Teyzem
renginin uyduğunu düşünüp koymuş.
Borges bakışını şapkada Clementina'ya çevirir.
BORGES:
Neyseki kusursuzluğuna gölge
düşürememiş. Yüzü yirmi yıl önceki
dergilerdeki hali gibi tıpkı.
KUZENI
Öldüğünde bu kadar kusursuz
görüneceğini bilseydi daha önce ölmek
isterdi.
Borges bu cümleden rahatsız olmuşçasına etrafına bakar.
BORGES:
Kardeşi Bayan Abascal'i göremedim.
Yok mu?
KUZENI:
Ah, Julie! Hiç sormayın, son
zamanlarda çok garip davranıyordu,
hastaneye kapatmak zorunda kalmışlar.
Sürekli bir madeni paranın sözünü
ediyormuş.
Borges ilgilenmemiş gözükür. Clementina Villar'ın kusursuz
suratına ilgiyle ve hüzünle bakmaya devam eder. Ardından
Clemantina 'nın kuzenine başıyla veda edip odadan çıkar.
SAHNE 5, BORGES, DIŞ/GECE
Borges Clementina Villar'ın evinden çıktığında hava oldukça
kararmıştır. Hangi yöne gideceğini bilmiyormuşçasına sağa sola
bakınır. En sonunda rastgele sol tarafa döner. Sokaklar dardır
ve yol sürekli kıvrılmaktadır.
4
DIŞ SES (BORGES):
Clementina Villar'ın evinden
çıktığımda saat neredeyse sabahın
ikisiydi.Tümüyle benlikten arınmış
bir sarhoşlukla sokaklar boyunca
yürüdüm.
Borges, vücudun kontrolü kendine değilmiş gibi yürümeye devam
eder. Açık bir dükkan görür. Ve ansızın durur.İçeri girer.
SAHNE 6,BORGES,BAR,İÇ/GECE
Borges barın içine girer. Etrafına bakınır. Üç adam masaların
birinde kağıt oynamaktadır. Onları görünce bir süre duraklar.
Yüzü rahatsız olmuş bir hal alır. Adamları görüş açısından
çıkaracak şekilde, bar standının ordaki bir tabureye oturur.
Barın ışığı loştur, her şeyin koyu ahşap olması ortamın
rengini daha da boğucu yapmıştır.. Sanki içeride oturan hiç
kimse birbiriyle konuşmuyordur. Tıpkı bir kütüphane gibi
ortama sessizlik hakkimdir. Bu da kağıt oynayanların sesini
daha belirgin yapmaktadır. Borges bara yaslanır.
BORGES:
Bir konyak,lütfen.
Barmen hafif göbekli, orta yaşlı, yüzünün ifadesi hiç
değişmeyen bir adamdır. Hiç bir şey demeden konyağı uzatır. Ve
bardakları kurulamaya devam eder. Borges konyağı hızlıca
içmeye başlar. Bir an önce gitmek ister gibidir. Dibinde kalan
az bir kısmını sertçe kafasına diktikten sonra barayı barmenin
göreceği şekilde çevik bir hamleyle uzatır.Barmen parayı alır.
Kasadan çıkardığı bozuklukları Borges'in eline verir. Borges
elinde duran paralara bakar. 20 centavoluk olanı diğer elinin
baş ve işaret parmağı arasına alır. Ve yine kaşlarını kaldırıp
alnını kırıştırarak paraya bakar. Sonra parayı hızlıca cebine
atar. Bardan çıkar.
SAHNE 6,BORGES, SOKAK,DIŞ, GECE
Borges, barın dışında durur. Afallamış gibidir. Etrafa
bakınır.
DIŞ SES (BORGES):
Bana bozuklarla birlikte Zahir'i de
verdiler.Paraya bir an baktım ve bir
humma içinde sokağa çıktım.
Borges ansızın kara vermiş gibibirden geldiği yöne doğru
yüremeye başlar.
DIŞ SES (BORGES):
Dünyadaki her madeni paranın tarihte
ve masallarda pırıl pırıl parlayıp
duran o ünlü paraları simgelediğini
aklımdan geçirdim.Para soyuttur, para
gelecek zaman kipidir.
Borges hızlıca sokakları dönmeye devam eder. Sanki bir döngüye
girmiş gibidir. Köşede keman çalan bir adam görür.
5
DIŞ SES (BORGES):
Sokakta bir gece Brahms'ın
bestelediği müzik de olabilir.
Önüne bozuk para atar.
SAHNE 7,İÇ/GÜN
DIŞ SES (BORGES):
İşlek bir kafede sıcak bir kahve de
olabilir
Bir el kafenin tezgahına bozuk para uzatır. Tezgahtan kahve
uzanır.
DIŞ SES (BORGES):
Para soyuttur.
SAHNE 8,İÇ/GÜN
Bir el elindeki Epikteros kitabını gösterir.
DIŞ SES (BORGES):
Bize altını hor görmeyi öğreten
Epikteros'un sözleri olabilir.
Kasanın ötesinde duran ele para uzatır.
DIŞ SES (BORGES):
Para gelecek zaman kipidir.
SAHNE 9,BORGES, SOKAK,DIŞ/GECE
Borges yorulmuş bir şekilde sokağın ortasında durur. İleride
az önce çıktığı barın tabelası vardır. Dönüp dolaşıp aynı yere
gelmiştir. Bara doğru dikkatlice bakar. Barın ışıkları
yanmıyordur.Arkasını dönüp yürür. Bir kaç adımda caddeye
çıkar. Geçmekte olan taksiye durdur. Ve biner.Başını bezgince
cama yaslar. Yola bakar.
DIŞ SES (BORGES): Taksiye bindiğimde çok
yorulmuştum. Sürekli paralarla ilgili şeyler düşünüyordum.
Paraların oluşturduğu bu koca şehre bakıyor ve para insanın
özgür iradesidir diye içimden geçiriyordum. Zahir'in şeytani
etkisi beni yavaşça içine almaya başlamıştı.
Borges'in taksiciye parayı uzatır. Taksiden iner. Apartmanın
kapısından içeri girer.
SAHNE 10,BORGES,EV,İÇ/GÜN
Borges yatağın köşesinden ayaklarını sarkıtarak oturmuştur.
Elleriyle başnı tutar. Yüzünü ekşitir. Akşamdan kalmalığı her
halinden okunmaktadır.
DIŞ SES (BORGES):
Ertesi gün sarhoş olduğuma karar
verdim.Aynı zamanda başımı başımı bu
kadar ağrıtan paradan da kurtulmayı
da aklıma koydum.
6
Ayağa kalkar. Karşı pencerenin önünde duran masaya oturur.
Arkasındaki sandalyeye asılı olan pantalonu alır. Ceplerindeki
bozuk paraları masanın üstüne boşaltır. 20 centavoluk parayı
eline alır. Para çok sıradandır.
DIŞ SES (BORGES):
Üzerinde bir iki çizik dışında
dikkati çekecek hiç bir şey yoktu.Onu
kaybedip çekim alanından kurtulmak
istiyordum.
Borges ayağa kalkar, üzerini giyinmek için eşyalarını eline
alır.
SAHNE 11,BORGES,BAR,İÇ/GÜN
Borges bir barda yine standa oturmuştur. İçkisini hızlıca
kafasına diker. Cebindeki paraları çıkarır. Zahire son bir kez
bakar.
DIŞ SES (BORGES):
Daha önce hiç gitmediğim bir bara
gittim. Giderken başıboş yürüdüm.
Tekrar gelemek için ne tabelalara ne
sokak adlarına bakmıştım.
Ve diğer bozuk paralarla birlikte onu barmene verir. Bardan
çıkar.
SAHNE 12,BORGES,EV, İÇ/GÜN
Borges kitaplarla yığılı masasının üstünde yazı yazmaya
çalışmkatadır. Arada duraklar, düşünür. Kalkar bir sigara
yakar. Bu olay farklı kıyafetlerle tekrarlanır. Günler
geçmektedir.
DIŞ SES (BORGES):
Haziran sonuna kadar hayal ürünü bir
hikaye yazmakla uğraştım.Bu bana
neredeyse parayı unutturuyordu.
Öyleki kimi zaman bilerek aklıma
getirdim
Yatağı uzanır. Gözlerini tavana diker.
DIŞ SES (BORGES):
Ama her şey gibi bunda da aşırıya
kaçtım.Bu işi başlatmak bitirmekten
daha kolaydı.Kendi kendime bu
tiksinç nikel paranın diğerlerinden
farkı olmadığını tekrarladım.
Hayal kurar gibi bakar.Gözlerini sıkı sıkı kapatır.Gözlerini
kapattığında çeşitli para görüntüleri görünmeye başlar
DIŞ SES (BORGES):
Bu düşüncenin çekiciliğine kapılarak
aklıma başka madeni paraları
getirmeye çalıştım. Ama hiç bir para
saplantılarımı değiştirmiyordu.
7
SAHNE 13,BORGES,PSIKOLOG,OFIS,İÇ/GÜN
Borges psikolog ofisinden içeri girerir. Psikoloğun ofisinde
masanın arkasındaki duvarda üstünde kaplan resmi olan el
işlemeli bir iran halısı vardır. Duvarların yan taraflarında
arapça yazılı çerçeveler vardır.
DIŞ SES (BORGES):
Sonunda bir Psikologa gitmeye karar
verdim. Psikolog müslüman olursa
Zahiri daha kolay anlayabileceğini
düşündüm.
Psikolog esmer iri burunlu bir adamdır. Burunun üstünde küçük
duran gözlerinin altından Borges'e bakarak kafasıyla selam
verir. Oturması için koltuğu işaret eder.
PSIKOLOG:
Buyrun efendim, dinliyorum
BORGES:
Biraz uykusuzluk sıkıntısı çekiyorum
da.Nasıl söylesem, bir madeni paranın
imgesi aklımdan gitmiyor.
Psikologun bakışları değişir. Hem anladığını, hem irkildiğini
aynı anla belli eder. Çekmecesine eğilip bir kitap çıkarır.
Borges'e uzatır.
PSIKOLOG:
Size daha fazla yardımcı
olabileceğimi sanmıyorum efendim.
Borges kitaba bakar. Kitabın üstünde "Zahir Efsanesinin
Tarihçesine İlişkin Belgeler" yazmaktadır. Borges kitabı açar.
Kitabın ilk sayfasında zahir ile ilgili bir tanım vardır.
"Unutulmaz olma denilen o korkuç özelliğe sahip olan ve imgesi
insanı sonunda delirten varlık ve ya nesneler". Borges kitabı
çat diye kapatır.
BORGES:
Teşekkür ederim.
Ayağa kalkar.Kitap elinde kapıdan çıkar.
SAHNE 14,BORGES, EV,İÇ/GECE
Borges evde, çalışma masasında oturmaktadır. Önünde Zahir ile
ilgili olan kitap vardır. Kitabın sayfalarını çevirerek
okumaya devam eder.Elini kitaptaki yazılar üstünde dolaştırır.
DIŞ SES (BORGES):
Bu dünyada herşeyin Zahir biçimine
griebilir,ama Her Şeye Kadir Olan bir
tanesi bile yığınların aklını
başından almaya yettiği için, aynı
anda iki şeyin bu biçime girmesine
izin vermez.Allah'ın adını sökmek
mümkün değildir.
8
Borges sayfaları çevirmeye devam eder.
DIŞ SES (BORGES):
Kitabı okudum, okudum, okudum.
Gördüklerime karşı çaresizliğimi
hatırlıyorum. En azından bu belanın
benim suçum olmadağını bilmek beni
rahatlatmıştı.Başka bir cümle daha
var net olarak hatırladığım.
Kitabın üstünde yazan şu cümle görünür." Zahir,Gül'ün Gölgesi
ve Perde'nin Açılması'dır."
DIŞ SES (BORGES):
Zahir,Gül'ün Gölgesi ve Perde'nin
Açılması'dır.
Borges kitabı kapatır. Gözlerini kapatır.Gözlerini kapattığı
an Zahir'in görüntüsü karşısında belirir. 20 yazan yüzeyi
görünür. Sonra 1929 yazan diğer tarafı.
DIŞ SES (BORGES):
Anıları hafifleten zaman Zahir ile
ilgili anılarımı çoğaltmaktan başka
işe yaramıyor.
Paranın iki yüzü aynı anda kürüselmiş gibi görünür.
DIŞ SES (BORGES):
İki yüzünü de görebilmeye başladım.
Arada Clementina Villar'ın yüzü bulanık bir şekilde çok kısa
görünür.Tekrar,Zahir görünür iki yüzüyle.
DIŞ SES (BORGES):
Zahir olmayan her şey bana çok
uzaklardan geliyormuş gibi
ulaşıyor;Clementina Villar'ın kibirli
görüntüsü;fiziksel acı.
SAHNE 15,BORGES,SOKAK,DIŞ/GECE
Borges apartmanın dışına çıkmıştır. Apatman kapısına yaslanır.
Uzun zamandır evden çıkmamışcasına etrafı meraklı ve şaşkın
gözlerle inceler. Bahçeye göz atar. Yeni açmış papatlar
dikkatini çeker. Onlara doğru yönelir.Bir tanesini ucundan
koparır. Gözlerine yaklaştırıp çiçeğe dikkatle bakar.
DIŞ SES (BORGES):
Tek bir çiçeği anlayabilsek
kendimizin ve dünyanın ne olduğunu
anlayabilirdik.Her şey evrenin
aynasıdır.
Borges'in elindeki çiçek bozuk paraya dönüşür.
DIŞ SES (BORGES):
Katlanması mümkün olmayan zahir bile.
Borges paraya dönüştüğünü gördüğü çiçeği elinden hışımla atar.
9
Yürümeye başlar. çiçek yerde durmaktadır.
Sokakları başıboş hızlıca yürümeye başlar.Parlayan bütün
ışıklar, bakışını çevirdiği her şey zahire dönmeye başlar.
DIŞ SES (BORGES):
Yaşamak ve düş görmek aynı şeydir.
Kaçmaya çalışır. Ama durmadan yeni zahirlerin peşinden gider.
Işıkları takip ediyor gibidir.
DIŞ SES (BORGES):
Tek bir imgeden bir tekine geçiceğim.
Hangisi düş, hangisi gerçek
olacak,yeryüzü mü yoksa zahir mi?
Borges durur.Yavaş yavaş bütün ışıklar söner. Her şey kararır.
Koca karanlığın ortasında Borges tek başına dikilmektedir.Onu
yukarıdan bir nokta gibi görürüz.
UĞULTU:
El-evvel,El-Ahir, El-Zahir,ElBatın...
Bu sesler kısık bir şekilde, Allah'ın dokdan dokuz ismini
tekrarlamaya sahne boyu devam ederler.
Yukarıdan aşağı inerek yavaş yavaş Borges'e
yaklaşırız.Yaklaştıkça Borges'in görüntüsü kendi etrafında
sürekli olarak dönmeyeye başlar. İyici yaklaşırırız. Sadece
kafası kalır. Yüzünde bir huzur ifadesi vardır. Gözlerinden
içeri gireriz. Sadece Zahir'in görüntüsü vardır.
SON
Aybüke AVCI