Alerjik İnsan Yüzünden Anlaşılır!

On5yirmi5.com
Alerjik İnsan Yüzünden Anlaşılır!
Uzman bir göz, alerjisi olanı yüzüne bakınca anlar.
Yayın Tarihi : 17 Mayıs 2011 Salı (oluşturma : 10/19/2017)
Uzman bir göz, alerjisi olanı yüzüne bakınca anlar. Gözaltında mor halkalar olur, kirpikleri uzun ve
ipeksidir, elmacık kemikleri belirgin değildir, yüzleri uzundur. Alerjik insan yüzünden de anlaşılır mı?
Alerjik nezle tanısı tipik hastalarda çok kolaydır. Bu işle ilgilenen uzmanlar hastayı görür görmez,
daha adını sormadan, muayene etmeden bile tanıyabilir. Tipik bulgular şöyledir:
ADENDİD YÜZ: Uzun yüzlüdürler, üst çeneleri dar, alt çeneleri ise geriye doğrudur. Elmacık kemikleri
daha az belirgindir. Ağız sürekli açıktır, burun kaşınmaktan dolayı kırmızıdır.
AKTİVİTE: Alerjisi olan hastalar, özellikle de çocuklar adeta yerinde duramaz. Ellerinden mendil eksik
olmaz.
ALERJİK SELAM: El ayası yüze dayanıp burun ucu kaldırılarak hem burun kaşınmış hem de burundan
kısa süre de olsa rahat nefes alınmış olur. Bu hareketi uzun süre yapanlarda, burnun yukarıya
kıvrıldığı yerde ömür boyu devam edecek bir çizgi oluşur. Buna tıp dilinde supratip çizgisi diyoruz.
YÜZ ÇARPITMA: Bazı hastalar ise burun ucunu hareket ettirmek, burun deliğinin birini olsun biraz
açmak amacıyla üst dudak ve yüzün orta 1/3’ünü bir tarafa çekerek buruştururlar.
GÖZALTINDA MOR HALKALAR: Alt gözkapaklarının altında koyu mor halkalar vardır. Nedeni,
burundaki kanlanmaya bağlı olarak göz çevresindeki toplardamarlarda kan birikimidir. Tedavi
görmeyen hastalarda ömür boyu kalıcı özelliğe dönüşür. Bazı alerjik çocuklarda ise alt gözkapağı
derisinde yarım ay şeklinde kırışıklıklar vardır.
İPEKSİ UZUN KİRPİKLER: Kirpiklerin ipeksi, uzun ve düzensiz olması da alerjik hastaların bir
özelliğidir.
KIZARMIŞ GÖZLER: Gözler kızarmıştır, gözyaşı salgısı artmış da olabilir. Gözkapakları içinde veya
köşelerinde salgılar birikebilir.
TAM KAPANMAYAN AĞIZ: Ağız genellikle hafifçe açıktır. Ağız köşelerinde çatlaklar oluşabilir.
Damağın çukurluğu artmıştır. Alt çene gelişimi sınırlı ve geriye doğrudur. Dişlerde çarpıklıklar da
olabilir. Diş çürükleri başka çocuklara göre daha fazladır.
BURUN: Burun delikleri çevresi, sürekli akıntı ve bunların silinmesinden dolayı tahriş olup
kızarmıştır. Burun içinde kabuklanmalar olabilir. Burun zarı ışıklı bir aletle incelenir. Normal burun
zarının rengi ve nemliliği taze kesilmiş karpuza benzer. Alerjik olanlarda renk daha soluk ve
mavimsiye döner.
Sıra geldi benim kabusuma… Alerjilerin en tehlikelisine… Bu alerji benim kızımda da var. Minicik bir
parça çikolata, fındık, fıstık, ceviz, badem yerse hastanelik oluyor. Üstelik kurtulması en fazla 20-25
dakika arasında yapılacak bir iğneye bağlı! Ve biz bunu iki kez yaşadık, iki kez hastanelik olduk!
Şimdi yaptığımız tek şey çocuğumuzu birçok kişiye göre harika bir lezzet olan bu zehirlerden
korumak! Çok iyi bildiğim bu korkunç alerjiyi sizler için tekrar soruyorum.
Alerjinin en korkulan, en ağır ve tehlikeli şekli olan anaflaksi, vücudun tümünü ilgilendiren yaygın
alerjik reaksiyonlara bağlı olarak gelişir. ‘Alerjik şok’ ismiyle de bilinir. Erken tanınıp acil olarak tedavi
edilmediğinde kişiyi şok ya da ölüme kadar götürebilir. Herhangi bir maddeye bağlı olarak gelişebilir.
Çok ani ortaya çıkan bir durum olduğu için sadece doktorlar tarafından değil, herkesçe bilinmesi,
tanınması ve ilk acil müdahalenin hemen yapılması, hastanın yaşamının kurtarılması bakımından çok
önemlidir. Anaflaksi belirtileri, alerjenle karşılaşıldıktan birkaç dakika sonra başlar, 15-20 dakikada
zirveye çıkar, 1 saat içinde de azalmaya yüz tutar. Bazı kişilerde belirtiler tamamen kaybolduktan 824 saat sonra tekrarlayabilir. Bu nedenle, anaflaksi saptanan bir kişinin en azından 24 saat doktor
gözetimi altında kalması gerekir. Öncü belirtileri de vardır: Tuhaf bir sıkıntı, huzursuzluk ve fenalık
hissiyle beraber sıcak basması, çarpıntı ve kaşıntı. Bu genel belirtilerden sonra çeşitli organ
sistemlerini ilgilendiren belirtiler kendini göstermeye başlar.
Anaflaksi geçiren birine acil olarak neler yapılmalı?
Anaflaksi gerçekten de çok acil bir durumdur. Kişiye hemen girişimde bulunulmadığı zaman kısa
zamanda ölüme neden olabilir. Bu nedenle belirtiler saptanır saptanmaz bir taraftan en yakın doktor
veya hastaneye ulaşılmaya çalışılırken, diğer taraftan yapılması gereken bazı işlemler vardır. Arı
sokmasında olduğu gibi, alerjenin vücuda girdiği yer belli ise o bölgeye hemen turnike yapılarak
zehrin kana karışması engellenir. Varsa, arının iğnesi çıkarılır. Kişi sırt üstü yatırılıp bacakları yukarı
kaldırılır. Bu sayede beyin ve kalp gibi önemli organlara daha fazla kan gitmesi sağlanır. Hasta sıcak
tutulur. Mümkünse oksijen verilir. Anaflakside yaşam kurtarıcı ilaç ‘adrenalin’dir. Yararlanılan diğer
ilaçlar kortizon ve antihistaminiklerdir. Astım krizi belirtileri olan hastalara bronş spazmını azaltan
nefes açıcı ilaçlar da verilmelidir. Kan basıncı düşük olan hastalara hem kan basıncını yükselten
ilaçlar ve hem de damar yoluyla sıvı uygulanır. Gırtlak ödemi nedeniyle boğulma belirtileri gösteren
hastaların ana nefes borusuna dışarıdan delik açılması gerekebilir.
Önlemek mümkün müdür?
Daha önce anaflaksi geçirmiş olanlar, durumlarını bildiren bir kart veya künye taşımalıdır. Bu
nedenle ölüm tehlikesi atlatanların yanında sürekli adrenalin bulundurması gerekir. Bu kişilere
adrenalini hangi durumda, nasıl uygulayacakları da öğretilmelidir. Anaflaksiye neden olan
etkenlerden (ilaç, yiyecek) uzak kalınmalıdır. Anaflaksi tanımlayan hastalara iğne şeklindeki
ilaçlardan çok hap veya şurup verilmelidir. Anaflaksi tanımlayan hastalara beta-bloker sınıfı ilaçlar
verilmemelidir.
Neler anaflaksiye neden olabilir?
Anaflaksiye neden olabilen pek çok ilaç vardır ama bunların başında penisilin, sefalosporin ve diğer
antibiyotikler, aspirin, ağrı kesici ve romatizma ilaçları, lokal anestezikler, röntgen çekilirken
kullanılan kontrast maddeler gelir. Çeşitli serum ve aşıları da unutmamak lazım. Kan nakli ile ve kan
ürünleri ile de anaflaksi gelişebilir.
Hangi yiyecekler hastalığa yol açar?
Hemen her besin alerjiye neden olabilir ancak bunlar içinde inek sütü, yumurta, soya, yer fıstığı,
fındık, balık ve kabuklu deniz hayvanları, domates, çilek ilk sıralarda gelir. Küçük çocuklarda daha
çok hayvan kaynaklı, altı yaşından büyük çocuk ve erişkinlerde ise bitki kaynaklı alerjenlere
rastlanır. Besinlerin yenmeden önce geçirdikleri pişirilme, kızartma, fermentasyon, tütsüleme gibi
işlemler, o maddenin alerji yaratma etkisini değiştirebilir. Bu sırada, temel antijenlerden bazıları
azalırken, yeni antijenler de ortaya çıkabilir. Mesela inek sütüne alerjisi olan bir kişide görülen
reaksiyonların, o sütten yapılan peynir yendiğinde daha farklı olmasının nedeni budur. Çeşitli besin
grupları arasındaki çapraz reaksiyonlar çok tartışmalıdır. Birçok araştırma, aynı botanik aileden olan
besinler arasında çapraz reaksiyon bulunmayabileceğini göstermiştir. Bu nedenle, sadece aynı
aileden olan besinlerin, alerjik oldukları kanıtlanmadan yasaklanmaları doğru değildir. Mesela
yerfıstığı, soya, ayçiçeğine alerjisi olanlar, o besinin yağına karşı hiçbir reaksiyon göstermezler.
Fıstık alerjisi öpüşmeyle de ortaya çıkabilir, kişinin ölümüne bile neden olabilir
Ciddi fıstık alerjisi anaflaksiye sebep olarak kişinin ölümüne bile yol açabilir. Hatta bu kişiler
kendileri fıstık yemeseler de yanlarında yiyenlerin paketlerinden etrafa saçılan koku ve
zerreciklerden bile etkilenebilirler. Bu yüzden Amerika’da uçakta fıstık ikramı yasaklanmıştır.
Bu alerjinin sebebi nedir?
Yerfıstığında bulunan pek çok maddenin alerji yaratması mümkündür. Bunların içinde protein
yapısında olanların önemi vardır. Fıstıktaki esas proteinler arachin ve conarachin’dir. Ayrıca, fıstık
lektini, conconavalin A-reaktif protein, çeşitli proteaz inhibitörleri, fosfolipaz B, fitik asit ve
aflatoksinler de bulunur. Fıstığın yenmesinden başka, fıstık yağı, fıstık şurubu, fıstık yağı tozu, fıstık
yağlı cipsler, fıstık unları da alerjiye sebep olurlar.
Başka nelere reaksiyon gösterir bu kişiler?
Bakla, bezelye, mercimek, börülce, fasulye gibi yiyeceklere karşı alerji olma ihtimali yüksektir. Fıstık
alerjisi, fıstığın işlenmesi sırasında havaya saçılan alerjenlerin solunması yoluyla da ortaya çıkabilir;
hatta daha önce fıstık hazırlanmış bir işletmede hazırlanan başka bir yiyeceğe karışan fıstık
kalıntıları bile alerjilere sebep olabilir. Fıstık yemiş kişilerin dudağında çok az miktarda da olsa
kalabildiğinden, öpüşmeyle bile ortaya çıkabilir.
Egzama, astım, saman nezlesi gibi rahatsızlıkları olanlarda risk daha yüksektir. Çocukluk döneminde
süt, yumurta gibi besinlere alerjisi olanların yüzde 90’ında beş yaşından sonra alerji tamamen
düzelirken, fıstık alerjisi olanların ancak yüzde 20 kadarında düzelme olur. Amerika’da özellikle
küçük çocuklarda daha fazla görülen yerfıstığı alerjisinin 1.5 milyon kişiyi etkilediği tahmin
edilmektedir. Ülkemizde fıstık alerjisi ile ilgili bir araştırma yapılmamış olmakla beraber, bizde fıstık
alerjisi görülme oranının Amerika’ya oranla çok düşük olduğunu söyleyebiliriz. Fıstık alerjisi tüm
gelişmiş ülkelerde hızla artan bir sorundur. Mesela, İngiltere’de 1996’da her 200 çocuktan birinde
rastlanan fıstık alerjisi, 2002’de her 70 çocuktan birinde görülür olmuştur.
Belirtileri nelerdir?
Fıstık giderek daha çok tüketilen bir yiyecektir. Fıstık alerjisinin belirtileri kişiden kişiye değişir.
Dilde şişme, damakta kaşıntı, boğazda kaşıntı ve yanma, gözde burunda kaşıntı, bulantı, kusma,
karın ağrısı, nefes darlığı, hırıltılı solunum, morarma, göğüs ağrısı, kurdeşen, tansiyon düşüklüğü ve
şoka kadar gidebilen çeşitli belirtiler ortaya çıkar. Teşhis için, hastanın tipik hikayesi, alerjik deri
testleri ve kanda fıstığa karşı oluşmuş IgE sınıfı antikorların ölçülmesi yeterlidir.
ÖNEMLİ UYARILAR
Fıstık alerjisinin kesin tedavisi yoktur. Sadece fıstıktan değil, fıstıkla yapılmış ürünlerden de uzak
durulmalıdır. Bakla, bezelye, fasulye gibi yiyeceklerin de riskli olabileceği unutulmamalıdır. Ailesinde
alerjik hastalık olan gebe ve süt veren anneler, bu süreç boyunca fıstık yememelidir. Paketlenmiş
yiyeceklerde ‘fıstık ihtiva eder’ ya da ‘fıstık kullanılan bir fabrikada yapılmıştır’ gibi uyarılar yer
almalıdır.
Radikal
Bu dökümanı orjinal adreste göster
Alerjik İnsan Yüzünden Anlaşılır!