VakıfBank

VakıfBank
Haftalık Uluslarası Ekonomi Raporu
17 - 24 Mayıs 2010
11
ABD
ABD’de Nisan ayı sanayi üretimi Ocak ayından beri en yüksek artışını kaydederek beklentilerin
üzerinde %0.8 arttı. Kapasite kullanım oranı ise beklentiler doğrultusunda %73.7 olarak açıklandı.
ABD'de Nisan'da perakende satışlar beklentilerin üzerinde %0.4 artarak art arda yedinci defa
yükselmiş oldu.
ABD'de Mayıs'ta Michigan tüketici güveni endeksi 73.3'e yükseldi.
ABD'de Mart ayında ihracat ve ithalat Ekim 2008'den bu yana kaydedilen en yüksek seviyeye
gelirken, dış ticaret açığı 1 milyar dolar artışla 40.4 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Vakıfbank
Ekonomik
Araştırmalar
ABD Nisan ayında 83 milyar dolar bütçe açığı verirken, gelirler 245.3 milyar dolar ile geçen yılın
Nisan ayında kaydedilen rakamın %8 altında kaldı. Giderler ise 328 milyar dolar ile geçen yılın
aynı ayına göre %14 arttı.
ABD'de Nisan'da konut icraları rekor kırarken icra başvuruları son dört yılda ilk defa azaldı.
Buna göre Nisan'da icralar yıllık %45, aylık %1 artarken, icra başvuruları yıllık %2 azaldı.
ABD'de işsizlik başvuruları 4 bin kişi azalarak 444 bin oldu. Başvuruların dört haftalık ortalaması
ise 9 bin azalarak 450 bin 500 oldu.
ABD Senatosu, kredi derecelendirme kuruluşlarına daha sıkı regülasyonlar uygulanmasına
yönelik düzenlemeyi kabul etti.
EURO BÖLGESİ
ECB Başkanı Trichet, ECB'nin geçen hafta başladığı devlet tahvili alımlarının fiyat istikrarı için
tehdit olmadığını vurguladı.
Almanya’da 1. çeyrekte GSYİH yıllık %1.2 artması beklenirken %1.7 arttı. 4. çeyrek GSYİH ise
yıllık %‐2.4’ten %‐2.2’ye revize edildi.
Almanya’da Nisan ayında AB’ye uyumlu TÜFE yıllık %1 artarken, aylık %0.1 azaldı.
Euro Bölgesi 2010'un ilk 3 ayında 2009'un son çeyreğine göre % 0.2 büyürken, bir yıl öncesine
göre büyüme oranı %0.5 oldu.
İspanya hükümeti kemer sıkma önlemleri çerçevesinde, memur maaşlarının bu yıl %5
azaltılarak 2011'de dondurulacağını, harcamaların ve emekli maaşlarının azaltılacağını ve 13 bin
kamu işçisinin işten çıkarılacağını açıkladı.
Portekiz bütçe açığını 2 milyar euro azaltmak için adım atarak yeni kemer sıkma önlemleri aldı.
Yeni önlemlerin yarısı vergi artırımları, yarısı harcama kesintilerindan oluşacak.
Yunanistan AB ve IMF'nin üzerinde anlaşma sağladığı yardım paketinin ilk dilimi olarak IMF'den
5.5 milyar euro’luk ödemeyi aldı.
Moody's, Yunanistan'ın kredi notunun gelecek aylarda çöp (junk) seviyesine indirilebileceğini
bildirdi. Yunanistan'ın notunun çöp seviyesine getirilmesi için Moody's'in en az dört indirim
yapması gerekiyor.
Yunanistan'da işsizlik, Şubat ayında Ocak 2004’ten beri en yüksek seviye olan %12.1'e ulaştı.
DİĞER ÜLKELER
Çin’de tüketici fiyatları Nisan'da yıllık %2.8 artarak son 18 ayın en hızlı yükselişini kaydederken,
banka kredileri tahminleri aştı ve konut fiyatları rekor seviyede yükseldi. Böylece, Çin'in
üzerindeki faiz artırım ve yuanın değerlenmesine izin verme baskısı daha da artmış oldu.
Çin'in dış ticaret fazlası Nisan ayında 1,68 milyar dolar ile geçen yılın aynı dönemine göre %87
azaldı. Sanayi üretimi ise Çin’de Nisan ayında yıllık %17.8 arttı.
Çin’in cari işlemler fazlası ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre %48 azalarak 40.9 milyar
dolar oldu.
ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr
Ankara, TÜRKİYE
1
Artan Kamu Borçlarının Büyüme ve Faiz Oranları Üzerindeki Etkisi
2007 yılında başlayan küresel krizin en önemli sonucu dünya genelinde toplam talepte yaşanan daralmadır. 1929
Büyük Buhranı’ndan beri en derin resesyona yol açan krizin olumsuz sonuçlarının bir an önce ortadan kaldırılabilmesi
ve çok daha ağır bir resesyona dönüşmemesi için, para ve maliye otoriteleri proaktif bir tavır sergileyerek, çok büyük
ölçekli önlemler almaktan kaçınmamıştır. Bu önlemler reel ekonomilerdeki daralmayı sınırlarken, 2009 yılının ikinci
yarısından itibaren ılımlı bir canlanmanın başlamasını sağlamıştır. Mevcut durumda dünya ekonomisinin karşı karşıya
olduğu tablo, rekor düzeylerde genişlemiş merkez bankası bilançoları ile hızla artan bütçe açıkları ve borç stoklarından
oluşmaktadır. Özellikle resesyonun daha derinden etkilediği gelişmiş ülkelerde, orta ve uzun vadede sürdürülebilir
olmaktan uzak düzeylere ulaşan borç stoku büyüklükleri, ekonomideki yavaşlamayı azaltmış olmalarına rağmen, artık
global ekonomik ve finansal istikrarı tehdit eder hale gelmiştir. Bu çalışmada, artan kamu borçlarının büyüme
performansı ve faiz oranları üzerindeki etkileri incelenecektir.
Kamu Borçlarının Büyüme Performansına Etkileri
%
4.5
4
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
-0.5
Gelişmiş Ülkelerde Kamu Borç Stokunun
Büyüme Oranına Etkisi (1946-2009)
4.1
6
5
2.8
2.8
%
GOÜ'lerde Kamu Borç Stokunun Büyüme
Oranına Etkisi (1946-2009)
4.3
4.8
4.1
4
3
2
1.3
1
< %30
%30 - %60
Aralığında
Kaynak: Reinhart & Rogoff, 2010
%60 - %90
Aralığında
-0.1
> %90
0
< %30
%30 - %60
Aralığında
%60 - %90
Aralığında
> %90
Kaynak: Reinhart & Rogoff, 2010
Borç stokundaki artışın büyümeye etkisini ölçmek amacıyla yapılan çalışmalarda, iki değişken arasındaki etkileşimin
borç stoku arttıkça güçlendiği saptanmıştır. Reinhart ve Rogoff tarafından 1946-2009 dönemi için yapılan incelemede
(2010) kamu borç stokunun Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya (GSYİH) oranının %30’un altında olduğu dönemlerde büyüme
performansına etkisinin düşük olduğu, %90 ve üzerine çıktığı dönemlerde ise bir hayli belirgin hale geldiği
saptanmıştır. Bu etki gelişmiş ülkelerde gelişmekte olan ülkelere (GOÜ) göre daha güçlüdür. Gelişmiş ülkelerde kamu
borç stoku/GSYİH oranı %90’ın üzerine çıktığında ortalama büyüme oranı -%0.1 seviyesine gerilemektedir. GOÜ’lerde
ise kamu borç stoku/GSYİH oranı sürdürülebilir seviyelerde olduğu dönemlerde ortalama büyüme oranı %4’lerdedir.
Borç stokunun GSYİH’ya oranı %90’ın üzerine çıktığında ise büyüme oranının %1.3’e gerilediği saptanmıştır.
2
6
5
4
3
2
1
0
-1
%
GOÜ'lerde Toplam Dış Borç Stokunun Büyüme
Oranına Etkisi (1946-2009)
Öte yandan, GOÜ’lerde dış kaynak ihtiyacının yüksek
olduğu gözleminden hareketle dış borç stokunun
büyüme performansına etkisi incelendiğinde 1970-2009
döneminde, dış borç stoku/GSYİH oranı %60’ın üzerine
çıktığında büyüme performansının belirgin şekilde
gerilediği, %90’ın üzerine çıktığında ise ekonomilerin
küçüldüğü görülmüştür.
< %30
%30 - %60
Aralığında
%60 - %90
Aralığında
> %90
Kaynak: Reinhart & Rogoff, 2010
%
40
35
30
25
20
15
10
5
0
-5
Borç Stokundaki Artışın Büyüme Üzerindeki
Beklenen Etkisi (1970-2007)
38
%
12
Gelişmiş Ülkelerde Borç Stoku/GSYİH'daki
Artışın Büyüme Oranına Etkisi (1970-2007)
10
10
8
6
4
-0.57
2
-0.15
0
-2
Borç Stoku/GSYİH'daki
Artış
Kaynak: IMF
Ort. Büyüme Oranı
Üzerindeki Etki
Borç Stoku/GSYİH'daki
Artış
Gelişmiş Ülke Büyüme
Oranları
Kaynak: IMF
Borç stoku ile büyüme performansı arasındaki ilişki IMF tarafından da pek çok kez incelenmiştir. Son dönemde, küresel
krizin de etkisiyle borç stoku ciddi oranda artan gelişmiş ülkelere ilişkin yapılan IMF çalışmalarında, 1970-2007
döneminde kamu borç stoku/GSYİH oranındaki %10 artışın, büyümeyi %0.15 yavaşlattığı sonucuna ulaşılmıştır. IMF söz
konusu etkinin 2010 yılından itibaren artacağını tahmin etmektedir. Buna göre, gelişmiş ülkelerde borç stoku/GSYİH
oranındaki %38’lik tahmini artışın önümüzdeki dönemde büyümeyi %0.57 oranında azaltıcı etkide bulunacağı
öngörülmektedir.
Kamu Borçlarının Faiz Oranları Üzerindeki Etkisi
Borç stokundaki artışın yüksek seviyelere ulaşmasının büyüme performansını yavaşlatıcı etkisinin temel sebebi, özel
sektörün dışlanmasıdır (crowding out). 2007-2009 küresel krizinin bir borç krizi olması nedeniyle kredi imkanlarına
erişimi sınırlanan özel kesim, toplam talep daralmasına bağlı olarak yatırımlarına ara vermiştir. Kamu harcamalarının
artırılmasıyla 2009’un ikinci yarısından itibaren yaşanan toparlanma halen devam ederken, gelişmiş ülkelerde (özellikle
ABD’de) hanehalkının borçluluğunu azaltmaya devam ettiği gözlenmektedir. Buna bağlı olarak, gelişmiş ülkelerde özel
sektörün kredi talebinde de henüz belirgin bir canlanma gözlenmemektedir. Ancak, dünya ekonomisindeki canlanma
hızlandığında, kamunun yüksek bütçe açıklarını finanse etmek için borçlanma ihtiyacının devam etmesi, faiz oranları
üzerinde yukarı yönlü baskı yaparak özel kesimin kredi maliyetini artıracaktır. Bu durum doğal olarak kredi talebinde
de düşüş yaratacak, böylece özel kesim yatırım faaliyetlerinden dışlanmış olacaktır.
3
Kamu Borç Stoku/GSYİH'daki Artışın Faiz Oranı
Üzerindeki Etkisi (1980-2008)
%
%
6
5 baz puan
Kamu Borç Stoku/GSYİH'daki Artışın Faiz Oranına
Etkisi (2010)
190 baz
puan
200
5
150
4
3
2
1
100
GSYİH'nin
%1'i
GSYİH'nin
%38'i
50
0
0
Borç Stoku/GSYİH'daki Artış
Kaynak: Goldman Sachs
Faiz Oranındaki Artış
Borç Stoku/GSYİH'daki Artış
Faiz Oranındaki Artış
Kaynak: IMF
Kamu borç stokundaki artışın faiz oranları üzerindeki etkisini inceleyen çalışmalarda genel olarak, borç stoku/GSYİH
oranındaki %1’lik artışın uzun dönem faiz oranlarını 5 ile 10 baz puan arasında artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. IMF
tarafından yapılan çalışmalarda da benzer sonuca ulaşılırken, gelişmiş ve gelişmekte olan 31 ülke için yapılan
incelemede, kamu borç stokunun %38 artacağı ve bu artışın uzun dönem faiz oranlarını 190 baz puan artıracağı
öngörülmektedir.
Genel Değerlendirme
Kamu borç stokundaki artış, olağan ve olağandışı dönemlerde farklı nedenlerden kaynaklanmaktadır. Olağan dönem
bir ülkenin savaş, doğal afet veya ekonomik kriz gibi herhangi bir sıradışı duruma maruz kalmadığı dönem olarak
tanımlanabilir. Bu dönemlerde borç stokundaki artışın ekonominin performansını artırmak gibi orta ve uzun vadeli
hedefler çerçevesinde uygulanan genişletici maliye politikaları veya disiplinsiz yaklaşımlar sonucu gerçekleştiği
görülmektedir.
Olağan dönemlerde artan kamu harcamaları borç stokunun yapısal olarak artmasına yol açabilmektedir. Borç stokunda
olağandışı dönemlerde yaşanan artış ise bir ülkede ekonomik veya diğer nedenlerle bozulan istikrarı yeniden sağlama
amacını gütmekte ve hedeflere ulaşılmasının ardından eski düzeyine dönmesi daha kolay olmaktadır. Resesyon
dönemlerinde büyümedeki yavaşlamayı önlemek için alınan genişletici mali tedbirler iç ve dış borçların artırılmasıyla
finanse edilebilmektedir. Resesyon safhasında büyüme performansının artmasını sağlayan borç stokundaki artışın
sonraki dönemlerde yüksek seviyelerini koruması faiz oranlarının artmasına yol açarak, büyüme hızını azaltıcı rol
oynamaktadır.
2007-2009 küresel krizinde, gelişmiş ve gelişmekte olan pek çok ülke global talep daralmasının etkilerini en az zararla
atlatabilmek için kamu harcamalarını artırıp vergi indirimlerine gitmiştir. Gerek vergi indirimleri gerekse ekonomideki
yavaşlama dolayısıyla vergi gelirlerinin azalması kamunun borç stoğunu hızla artırmıştır. Olağan dışı bir dönemde
meydana gelen bu duruma, başta Yunanistan olmak üzere bazı ülkeler yüksek borç stoku ve bütçe açıklarının yapısal
nedenlerden kaynaklanıyor olması sebebiyle hazırlıksız yakalanmış olup, içinde bulundukları süreci daha güç
atlatacakları düşünülmektedir. Son dönemde Euro Bölgesi ülkelerinin tahvil faizleri üzerinde görülen yukarı yönlü
hareketler, Avrupa Birliği ve IMF tarafından 750 milyar euro yardım sağlanacağının açıklanması üzerine azalmış
görünse de, yüksek kamu borçlarının devam edeceği yönündeki kaygıların faizlerde tekrar yükselişe neden olması
ihtimali bulunmaktadır. Bu ihtimalin gerçekleşmesini önlemek amacıyla, 750 milyar euro’luk kredi anlaşması
4
çerçevesinde Avrupa Merkez Bankası (ECB) AB ülkelerinin tahvillerini satın alma programını başlatmıştır. Bu programın
orta vadede enflasyonist baskı yaratabilecek olması halen rekor düzeyde genişlemiş olan ECB bilançosunun kontrolünü
daha da güçleştirecektir.
Söz konusu ülkelerin büyüme performansını düşürecek olan bu duruma ek olarak, açıklanan kemer sıkma
politikalarının kamu harcamalarının azaltılması yanında vergi artırımlarını da kapsaması, büyüme performansını
düşürücü diğer bir etkendir.
Önlemler
Mevcut durumda yüksek kamu açıklarına sahip
2010
2011
Bütçe açığının
Piyasa baskısına maruz kalan tüm ülkeler
Diğer tüm
stratejileri çerçevesinde uygun bir zamanlama
Azaltılması
Büyüme hızı görece yüksek olan GOÜ’ler
ülkeler
içinde azaltmaya başlamaları büyük önem
ülkelerin bu açıklarını ve borç stoklarını çıkış
Sosyal Güvenlik
Önlemleri
Mali Kurumların
Güçlendirilmesi
taşımaktadır. Yüksek büyüme performansına
Nüfusu giderek yaşlanan ülkeler
sahip GOÜ’ler ile kamu dengesizliğinin piyasa
baskısı oluşturduğu ülkelerin 2010 yılında
Bütün Ülkeler
bütçe açıklarını azaltmaya başlamaları, bu grup
dışında kalan tüm ülkelerde ise 2011 yılından
önce mali sıkılaştırmaya gidilmemesi gerekmektedir. Görece yaşlı nüfusa sahip olan ülkeler ile mali kurumları zayıf ve
disiplinsiz ülkelerde de gerekli önlemlerin bir an önce başlatılması artık kısa vadede de önemli hale gelmiştir.
5
Uluslararası Ekonomi Takvimi – (17-21 Mayıs 2010)
Önceki
Gerçekleşen
Beklenti
%31.86
%30
$34.1 mlyr
--
-%5.4
%5.5
%6.8
--
0.626 milyon
0.65 milyon
%0.7
%0.1
2.6 milyar
4.8 milyar
TÜFE (Nisan, yıllık)
%1.4
%1.5
Almanya
ZeW Endeksi (Mayıs)
53.0
47.0
İngiltere
TÜFE (Nisan, yıllık)
%3.4
%3.5
ABD
Haftalık mortgage verileri
--
--
%0.1
%0.1
444 bin
440 bin
Öncül Göstergeler Endeksi (Nisan)
%1.4
%0.2
Philadelphia FED Endeksi (Mayıs)
20.2
22.0
Tarih
Ülke
Veri
17.05.2010
ABD
NY FED İmalat Endeksi (Mayıs)
Uzun Vadeli Sermaye Hareketleri (Mart)
18.05.2010
Japonya
Makine Siparişleri (Mart, aylık)
ABD
İnşaat İzinleri (Nisan)
Yeni Konut İnşaatları(Nisan)
ÜFE (Nisan, aylık)
Euro Bölgesi
19.05.2010
Dış Ticaret Dengesi (Mart)
TÜFE (Nisan, aylık)
20.05.2010
21.05.2010
ABD
Haftalık İşsizlik Başvuruları
Euro Bölgesi
Tüketici Güveni (Mayıs)
-15.2
--
Almanya
ÜFE (Nisan, yıllık)
-%1.5
%0.3
İtalya
Sanayi Siparişleri (Mart, yıllık)
%5.6
--
İngiltere
Perakende Satışlar (Nisan, yıllık)
%2.2
%1.8
Japonya
Büyüme Oranı (1.çeyrek, çç)
%0.9
%1.3
Euro Bölgesi
PMI İmalat Endeksi (Mayıs)
57.6
57.5
-5.2 milyar
--
101.6
102.0
Cari İşlemler Dengesi (Mart)
Almanya
IFO Endeksi (Mayıs)
6
ABD EKONOMİK GÖSTERGELERİ
EKONOMİK AKTİVİTE GÖSTERGELERİ
ABD Büyüme
3.05
10
3
8
6
2.95
4
2
2.9
0
2.85
-2
-4
2.8
-6
2.75
2.7
10/2009
09/2008
08/2007
07/2006
06/2005
05/2004
04/2003
03/2002
02/2001
01/2000
11/1998
10/1997
09/1996
08/1995
07/1994
06/1993
05/1992
04/1991
03/1990
-8
2010-1Ç 2010-2Ç 2010-3Ç 2010-4Ç 2011-1Ç 2011-2Ç
ABD Büyüme Beklenti (% - ç/ç)
ABD Buyume (c-c, %)
ISM İmalat ve ABD Büyüme
ISM Hizmetler ve ABD Büyüme
65
8
65
8
60
6
60
6
4
55
4
2
50
0
45
-2
40
-4
-4
35
-6
35
-6
30
-8
30
-8
06/2009
12/2009
12/2008
08/2009
06/2008
05/2009
12/2007
06/2007
12/2006
06/2006
12/2005
06/2005
12/2004
06/2004
-2
12/2003
12/2009
06/2009
12/2008
06/2008
12/2007
06/2007
12/2006
06/2006
12/2005
06/2005
12/2004
06/2004
12/2003
06/2003
12/2002
06/2002
40
0
06/2003
45
2
12/2002
50
06/2002
55
ISM Hizmetler Endeksi
ABD Buyume
ISM ISM
İmalatHizmetler
Endeksi ve GSYİH
(% - ç/ç, Sağ Eksen)
GSYİH (%- ç/ç, sağ eksen)
Empire State ve Philly FED Üretim Endeksleri
Öncül Göstergeler
40
Empire State İmalat Endeksi
Philly FED İmalat Endeksi
10 Öncü Gösterge Endeksi (6 aylık % Değ.)
02/2010
11/2009
02/2009
11/2008
08/2008
05/2008
02/2008
11/2007
08/2007
05/2007
04/2010
12/2009
08/2009
04/2009
12/2008
08/2008
04/2008
12/2007
08/2007
04/2007
12/2006
08/2006
04/2006
12/2005
08/2005
04/2005
-50
02/2007
-40
11/2006
-30
08/2006
-20
05/2006
0
-10
02/2006
10
11/2005
20
08/2005
6
5
4
3
2
1
0
-1
-2
-3
-4
30
3
60
2
1
40
1
0.5
20
0
0
Ham Petrol Fiyatları (Dolar, Sağ Eksen)
Michigan Enflasyon Beklentisi
6
3.5
5
4
3
2
1
0
Michigan 1 yıllık Enf. Endeksi
Michigan 5 yıllık Enf. Endeksi (Sağ Eksen)
3.2
3.1
2.9
3
2.8
2.7
2
0.5
1
2.6
-0.5
0
2.5
-1
03/2008
11/2007
07/2007
03/2010
11/2009
07/2009
03/2009
-2
11/2008
0
02/2009
-1
07/2008
Gıda Enflasyonu
11/2008
UFE
08/2008
02/2010
1.5
03/2010
2.5
11/2009
3
3.3
11/2009
3.5
08/2009
Piyasa Enflasyon Beklentisi
07/2009
Gıda Fiyatları (% - y/y)
05/2009
Benzin Fiyatları (Dolar)
03/2009
3.4
11/2008
4
80
07/2008
5
100
05/2008
120
03/2008
1.5
6
3.5
11/2007
2
7
140
02/2008
2.5
160
4
07/2007
3
4.5
11/2007
TÜFE (% - y/y)
03/2007
Petrol ve Petrol Ürünleri Enflasyonu
03/2007
0.5
11/2006
1
-3
11/2006
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
08/2007
-2
0
05/2007
0.5
07/2006
-1
07/2006
0
02/2007
1
03/2006
3
2.5
03/2006
2
11/2006
1
3.5
11/2005
1.5
4
3
11/2005
2
4
08/2006
3
4.5
07/2005
5
5
07/2005
6
05/2006
Çekirdek Enflasyon (Gıda ve Enerji Dışı) (% - y/y)
03/2005
03/2010
11/2009
07/2009
03/2009
11/2008
07/2008
03/2008
11/2007
07/2007
03/2007
11/2006
07/2006
03/2006
11/2005
07/2005
03/2005
2.5
02/2006
03/2010
11/2009
07/2009
03/2009
11/2008
07/2008
03/2008
11/2007
07/2007
03/2007
11/2006
07/2006
03/2006
11/2005
07/2005
03/2005
3.5
03/2005
03/2010
11/2009
07/2009
03/2009
11/2008
07/2008
03/2008
11/2007
07/2007
03/2007
11/2006
07/2006
03/2006
11/2005
07/2005
03/2005
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
ÜFE
1.5
2
0
5 Yıllık Başabaş (Breakeven) Enflasyon Beklentisi
Michigan Ünv. Tüketici Güven Endeksi
Reel Tüketim Harcamaları (% - y/y)
09/2009
03/2009
100
95
90
85
80
75
70
65
60
55
50
09/2008
Michigan Üniversitesi Güven Endeksi
03/2008
Perakende Satışlar (Oto Hariç - % y/y)
09/2007
Perakende Satışlar (%- y/y)
03/2007
-15
09/2006
-10
03/2006
-5
09/2005
0
03/2005
5
09/2004
10
03/2004
Perakende Satışlar
09/2003
Dış Ticaret Dengesi (Petrol Hariç)
11/2009
07/2009
03/2009
11/2008
07/2008
03/2008
11/2007
07/2007
03/2007
11/2006
07/2006
03/2006
11/2005
-80
03/2003
-60
07/2005
-40
09/2002
03/2005
-20
03/2002
03/2008
04/2008
05/2008
06/2008
07/2008
08/2008
09/2008
10/2008
11/2008
12/2008
01/2009
02/2009
03/2009
04/2009
05/2009
06/2009
07/2009
08/2009
09/2009
10/2009
11/2009
12/2009
01/2010
02/2010
03/2010
04/2010
05/2010
11/2009
07/2009
03/2009
11/2008
07/2008
0
09/2001
12/2009
09/2009
06/2009
03/2009
12/2008
03/2008
11/2007
07/2007
03/2007
11/2006
07/2006
03/2006
11/2005
07/2005
03/2005
ABD Dış Ticaret Dengesi
03/2001
03/2010
11/2009
07/2009
03/2009
11/2008
09/2008
06/2008
03/2008
12/2007
09/2007
06/2007
03/2007
12/2006
09/2006
06/2006
03/2006
Dış Ticaret Dengesi
07/2008
03/2008
11/2007
07/2007
03/2007
11/2006
07/2006
03/2006
11/2005
07/2005
03/2005
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
ABD Menkul Kıymetlerine Net Yabancı Yatırımı
-10
150
-30
100
-50
50
-70
0
-90
-50
-100
ABD Net Menkul Kıymet Yatırımı (Milyar $)
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Haftalık Perakende Satış Verileri
6
5
4
3
2
1
-1
0
-2
-3
ICSC Mağaza Zinciri Satışları (% - y/y)
Perakende Satışlar (Gaz Hariç - % - y/y)
Tüketim Harcamaları
5
4
3
2
1
-1
0
-2
-3
Case-Shiller konut fiyat endeksi
-25
03/2010
11/2009
07/2009
03/2009
-20
11/2008
-15
07/2008
-5
03/2008
5
11/2007
Bekleyen Konut Satışları Endeksi
07/2007
10
03/2007
15
11/2006
20
07/2006
Case Shiller Konut Fiyat Endeksi
03/2006
05/2010
01/2010
09/2009
05/2009
01/2009
09/2008
05/2008
01/2008
09/2007
05/2007
01/2007
09/2006
05/2006
70
01/2006
80
11/2005
90
09/2005
Konut Satışları
07/2005
100
7.5
7
6.5
6
5.5
5
4.5
4
3.5
3
2.5
03/2005
110
05/2005
120
03/2010
05/2010
01/2010
09/2009
05/2009
01/2009
09/2008
05/2008
01/2008
09/2007
05/2007
01/2007
09/2006
05/2006
01/2006
09/2005
130
11/2009
07/2009
03/2009
11/2008
07/2008
03/2008
11/2007
07/2007
03/2007
11/2006
07/2006
03/2006
11/2005
07/2005
03/2005
05/2005
KONUT PİYASASI GÖSTERGELERİ
Haftalık Perakende Satış Verileri
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
Yeni Konut Arzı
İkinci El Konut Satışları (Milyon, Sağ Eksen)
İpotekli Menkul Kıymet Faiz Oranı
7
7
7.5
6.5
6
6
6.5
0
5.5
5
5.5
-10
3.5
5
4
4.5
4.5
3
Mortgage Faiz (Sabit Faizli)
Mortgage Faiz (Değişken Faizli, Sağ Eksen)
Issizlik Orani
Ortalama Saatlik Ucret
03/2010
11/2009
07/2009
3
03/2009
4
11/2008
5
07/2008
6
03/2008
8
11/2007
9
07/2007
İşsizlik Oranı
03/2007
Tarım Dışı İstihdam Aylık Değişim (Bin Kişi)
03/2010
12/2009
09/2009
06/2009
03/2009
12/2008
09/2008
06/2008
03/2008
12/2007
-700
11/2006
-500
09/2007
-300
07/2006
100
06/2007
Tarım Dışı İstihdam
03/2006
-900
03/2007
-100
11/2005
300
07/2005
11
03/2010
11/2009
07/2009
03/2009
11/2008
07/2008
03/2008
11/2007
07/2007
03/2007
11/2006
07/2006
03/2006
11/2005
07/2005
03/2005
500
03/2005
03/2010
11/2009
07/2009
03/2009
11/2008
07/2008
03/2008
11/2007
07/2007
03/2007
11/2006
07/2006
03/2006
11/2005
07/2005
03/2005
İŞGÜCÜ PİYASASI GÖSTERGELERİ
Haftalık İşsizlik Başvuruları
700
650
600
550
500
450
400
350
300
250
Haftalık İşsizlik Başvuruları (Bin)
Haftalık İşsizlik Başvuruları (4 Haf. H.O.)
Ortalama Saatlik Ücret
10
4.5
4
7
3.5
3
2.5
2
EURO BÖLGESİ
AKTİVİTE GÖSTERGELERİ
Büyüme (Çeyreklik)
Büyüme Tahminleri
2
%
1
3
0
2
-1
2
-2
1
-3
1
0
2010-1Ç
12/09
06/09
12/08
06/08
12/07
06/07
12/06
06/06
-4
2010-2Ç
Euro Bölgesi
Euro Bölgesi(ç/ç)
Almanya(ç/ç)
2010-3Ç
Almanya
2010-4Ç
İngiltere
Fransa(ç/ç)
Sanayi Üretimi ve Güven Endeksi
10
Hizmetler PMI
10
5
65
5
0
60
-5
0
-10
-15
55
-5
50
-10
45
-15
40
-20
-25
-30
-35
-40
-20
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Euro Bölgesi Sanayi Güveni (2 ay ileri, sağ eksen)
Sanayi Üretim Endeksi (% - 3ay Ort/3 ay Ort)
İmalat Sanayi PMI
65
60
55
50
45
40
35
30
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Euro Bölgesi
Ingiltere
Fransa
Almanya
2009
35
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Euro Bölgesi
Ingiltere
Fransa
Almanya
2009
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat
Dış Ticaret Dengesi
30
50
20
40
2
1
30
10
-2
10
-10
-10
-4
-30
-20
-5
-40
-30
-6
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
6
-3
0
-20
11
-1
20
0
16
0
1
-4
-7
2010
-9
2002
Euro Bölgesi İthalat (%-y/y)
Euro Bölgesi İhracat (%-y/y,Sağ Eksen)
2004
2006
2008
2010
Fransa Dış Ticaret Dengesi (milyar euro,sol eksen)
Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)
Almanya Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
ÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
5
10
3
3
8
4
2.5
2.5
6
4
3
2
2
1.5
2
2
0
1.5
-2
1
1
-4
1
-6
0
0.5
-1
0
-10
(%)
5
4
3
2
1
0
-1
-2
2005
2006
2007
2008
2003
2005
2007
2009
Çekirdek Enflasyon (y/y, Sağ Eksen)
TÜFE
2004
2001
Euro Bölgesi ÜFE (y/y)
Euro Bölgesi TÜFE (% - y/y, Sol Eksen)
Çekirdek Enflasyon (% - y/y)
2003
0
1999
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
6
0.5
-8
2009
İspanya TÜFE(y/y)
İtalya TÜFE(y/y)
Almanya TÜFE(y/y)
Fransa TÜFE(y/y)
2010
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
İşsizlik Oranı
İstihdam ve PMI
65
10.5
2.5
2
10
60
9.5
1.5
1
55
0.5
9
50
8.5
0
-0.5
8
45
7.5
-1
-1.5
40
-2
7
2004
2005
2006
2007
2008
35
2009
-2.5
2006
2007
İşsizlik Oranı (%)
2008
2009
Bileşik PMI (sol eksen)
Euro Bölgesi İstihdam (% - y/y)
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Özel Tüketim
Krediler
(%)
20
2
1.5
1
0.5
0
-0.5
-1
-1.5
-2
-2.5
12
10
15
8
10
6
5
4
2
0
0
2010Ç1
2009Ç4
2009Ç3
2009Ç2
2009Ç1
2008Ç4
2008Ç3
2008Ç2
2008Ç1
2007Ç4
2007Ç3
2007Ç2
2007Ç1
2006Ç4
2006Ç3
2006Ç2
2006Ç1
-5
-2
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Reel Sektör Kredileri (% - y/y)
Hanehalkı Kredileri (% - y/y, Sağ Eksen)
Euro Bölgesi Özel Tüketim
Almanya Özel Tüketim
Fransa Özel Tüketim
Tüketici Kredileri
Perakende Satışlar ve Özel Tüketim
2
10
1.5
8
1
0.5
6
0
4
-0.5
2
-1.5
-1
-2
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Tüketici Kredileri ( % - y/y)
2009
2010
Euro Bölgesi Perakende Satışlar (% - ç/ç)
Özel Tüketim (% - ç/ç)
09Ç4
09Ç3
09Ç2
09Ç1
08Ç4
08Ç3
08Ç2
08Ç1
07Ç4
07Ç3
07Ç2
07Ç1
06Ç4
06Ç3
06Ç1
06Ç2
-2
0
Perakende Satışlar
Tüketici Güven Endeksi ve Özel Tüketim
5
0
2.5
4
2
3
-5
1.5
-10
2
1
-15
1
0
-20
0.5
-1
-25
0
-30
(% , ç/ç)
-2
-3
Euro Bölgesi Perakende Satışları
Almanya Perakende Satışları
Fransa Perakende Satışları
2009Ç4
2009Ç3
2009Ç2
2009Ç1
2008Ç4
2008Ç3
2008Ç2
2007
2008Ç1
2005
2007Ç4
2003
2007Ç3
2001
2007Ç2
1999
Tüketici Güveni
Özel Tüketim (% - y/y, Sağ Eksen)
2007Ç1
1997
2006Ç4
1995
2006Ç3
1993
-4
2006Ç2
-1
2006Ç1
-40
2005Ç4
-0.5
-35
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
LIBOR ve OIS Spreadleri
Euro Bölgesi Kısa Vadeli Faiz Oranları
İngiltere Kısa Vadeli Faiz Oranları
07/09
05/09
03/09
01/09
11/08
FED Faiz Oranı
3 ay ABCP Getirisi
3 ay Hazine Bonosu Getirisi
FED Politika Faizleri
3 ay USD Libor
3 ay USD OIS
FED Politika Faizleri
6.0
5.5
5.0
4.5
4.0
3.5
3.0
2.5
2.0
1.5
1.0
0.5
0.0
6
5
4
3
2
1
Fed Politika Faizi
ABD 3 Aylık Hazine Bonosu Getirisi
TED Spread
04/10
01/10
10/09
07/09
04/09
01/09
10/08
07/08
04/08
01/08
10/07
07/07
04/07
01/07
10/09
07/09
04/09
01/09
10/08
07/08
04/08
01/08
10/07
07/07
04/07
01/07
10/06
07/06
04/06
01/06
0
Fed Efektif Faiz Oranı
07/09
05/09
03/09
01/09
11/08
09/08
07/08
05/08
03/08
01/08
11/07
09/07
05/07
05/09
BoE Faiz Oranı
3 ay Gösterge Hazine Bonosu Getirisi
3 ay GBP OIS
3 ay GBP Libor
03/07
0
6.5
6.0
5.5
5.0
4.5
4.0
3.5
3.0
2.5
2.0
1.5
1.0
0.5
0.0
01/07
0
6.5
6.0
5.5
5.0
4.5
4.0
3.5
3.0
2.5
2.0
1.5
1.0
0.5
0.0
07/09
1
03/09
1
01/09
2
11/08
2
09/08
3
07/08
3
05/08
4
03/08
4
01/08
5
11/07
5
09/07
6
07/07
6
05/07
7
03/07
09/08
ABD Kısa Vadeli Faiz Oranları
7
01/07
07/08
01/07
10/09
08/09
06/09
ECB Faiz Oranı
3 ay Gösterge Hazine Bonosu Getirisi
3 ay Euro OIS
GBP Spread
AUD Spread
07/07
USD Spread
Euro Spread
04/09
02/09
12/08
10/08
08/08
06/08
04/08
02/08
12/07
10/07
08/07
06/07
04/07
0
05/08
50
03/08
100
01/08
150
11/07
200
09/07
250
07/07
300
05/07
350
5.5
5
4.5
4
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
03/07
5.5
5
4.5
4
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
400bps
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr
0312‐455 70 87 Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr
Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr
Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkars@vakifbank.com.tr
Zeynep Burcu Çevik Ekonomist zeynepburcu.cevik@vakifbank.com.tr
Seda Meyveci Araştırmacı seda.meyveci@vakifbank.com.tr
Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 87 Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 86 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr
Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr
0312‐455 84 80 0312‐455 84 89 0312‐455 84 88 0312‐455 84 93 0312‐455 84 85 0312‐455 84 82 0312‐455 84 90 0312‐455 84 83 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar