PH–061 Dört Yapay Tatlandırıcının Genotoksik

zamanlarda H.annuus primer kökleri üzerindeki mitotik indeksleri ile kromozomlarda neden olduğu
anormallik tipleri belirlenmiş ve mikronükleus sıklığı hesaplanarak; deltamethrin insektisitinin
ayçiçeği kök ucu somatik kromozomları üzerindeki genotoksik etkisi ortaya konulmuştur.
Gereçler ve Yöntemler: Materyal İstanbul’da ayçiçeği tarımı yapılan bir bölgedeki ticari bir
marketten temin edildi.Kök büyüme testi sonucunda LD50 (Letal Doz) değeri 1 ppm olarak belirlendi.
Sitolojik çalışmalarda 0.25 ppm, 0.5 ppm, 1 ppm ve 2 ppm deltamethrin konsantrasyonları 24,36 ve
48 saat zaman dilimlerinde ayçiçeklerine uygulandı ve ezme metodu ile kromozom analizi yapıldı.
Bulgular: Yapılan kök büyüme testi sonucunda LD50 değeri veya kontrole göre kök büyümesinde
%50 oranında inhibisyon meydana getiren doz 1 ppm olarak belirlendi. Ayçiçeği köklerine uygulanan
deltamethrin insektisitinin konsantrasyonunun artmasıyla birlikte kök büyümesinde belirgin şekilde
azalma meydana geldiği tespit edildi. 2 ppm ve üzerindeki insektisit konsantrasyonlarının 48 saat
boyunca ayçiçeği köklerine uygulanmasıyla ayçiçeği köklerindeki büyümenin durduğu ve köklerde
kararma meydana geldiği gözlemlendi.Ayçiçeği tohumlarına uygulanan deltamethrin insektisitinin
konsantrasyonunun artmasıyla mitotik indeksin azaldığı, interfazda mikronükleus yüzdesinin ve
hücre bölünme aşamalarında meydana gelen kromozom anormalliklerinin arttığı gözlemlendi. En
fazla karşılaşılan kromozom anormallik tipleri; yapışık kromozom, kromatid köprüsü, düzensiz
profaz, C-mitoz ve kalgın kromozom olarak kayıt edildi.
Sonuç ve Tartışma: Bu çalışma sonucunda deltamethrin insektisitinin ayçiçeği üzerinde
genotoksik etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Elde edilen veriler neticesinde ayçiçeği tarımında bazı
zararlı böceklerin kontrol altına alınmasında kullanılan deltamethrinin canlı sistemler üzerindeki
genotoksik ve sitotoksik etkilerini azaltmak için tarımda uygulanan dozunun, deltamethrin
insektisitinin ayçiçeği için belirlenen 1 ppm’lik öldürücü değerinin altında olması önerilmiştir.
Anahtar kelimeler: Helianthus annuus; Deltamethrin; genotoksite; kromozom anormallikleri;
mikronükleus testi
PH–061
Dört Yapay Tatlandırıcının Genotoksik Etkilerinin
Drosophila melanogaster’in Somatik Hücrelerinde KOMET ve
SMART Yöntemleriyle Araştırılması
Bülent Kaya a, Fatma Turna a, Eşref Demir a, Ricard Marcos b,c
Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, 07058-Kampüs, Antalya
b
Grup de Mutagènesi, Departament de Genètica i de Microbiologia, Edifici Cn, Universitat
Autònoma de Barcelona, 08193 Bellaterra, Cerdanyola del Vallès, Spain
c
CIBER Epidemiología y Salud Pública, ISCIII, Spain
bkaya@akdeniz.edu.tr
a
Amaç: Düşük kalorili tatlandırıcılardan Aspartam, Asesulfam-K, Sakkarin ve Sukraloz gıdalarda
ve içeceklerde lezzeti artırmak için kullanılan gıda katkı maddeleridir. Bu çalışmada, Drosophila
melanogaster’in somatik hücrelerinde (kanat imajinal disk hücreleri ve hemositler) KOMET ve
SMART yöntemleri kullanılarak in vivo koşullarda dört yapay tatlandırıcının genotoksik etkileri
araştırılmıştır.
21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye
http://www.ubk2012.ege.edu.tr
1371
Gereçler ve Yöntemler: Drosophila hemolenf hücrelerinden olan hemositler ile yapılan çalışmada
yabanıl tip Drosophila Oregon R+ hattı kullanılırken; kanat imajinal disk hücreleri ile yapılan
çalışmada ise flare-3 (flr)3 ve multiple wing hairs (mwh) hatları kullanılmıştır.. Drosophila’nın
72±4 saatlik (3. larval evre) larvaları dört yapay tatlandırıcının dört farklı derişimine (5, 10,
25 ve 50 mM) maruz bırakılmıştır. İstatistiksel hesaplamalarda KOMET Yöntemi ile yapılan
çalışmalardan elde edilen sonuçların değerlendirilmesinde Student’s t-testi ile SMART yöntemi ile
yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçların değerlendirilmesi için ise MICROSTA istatistik paket
programı kullanılmıştır.
Bulgular: Drosophila KOMET yönteminde Aspartam (10, 25 ve 50 mM) derişime bağlı olarak
Drosophila hemositlerinde DNA’daki tek iplik hasarına neden olarak genotoksisiteyi indüklerken,
Asesulfam-K, Sakkarin ve Sukraloz herhangi bir genotoksik etki göstermemiştir. Diğer taraftan
Drosophila SMART yönteminde de Aspartam (10, 25 ve 50 mM) kanat imajinal disk hücrelerinde
rekombinojenik etkiye neden olurken diğer üç tatlandırıcı mutajenik ve/veya rekombinojenik
etkiye neden olmamıştır.
Sonuç ve Tartışma: D. melanogaster’in somatik hücrelerinde Aspartam’ın genotoksik aktiviteye
sahip olduğu gözlenirken Asesulfam-K, Sakkarin ve Sukraloz’un ise herhangi bir genotoksik
aktiviteye neden olmadığı gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Yapay tatlandırıcılar, Drosophila melanogaster, hemositler, KOMET testi,
SMART
Teşekkür: Bu çalışma, Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi
(Proje No: 2006.02.0121.002), Antalya-Türkiye tarafından desteklenmiştir.
PH–062
Çinko Oksit ve Titanyum Dioksit Nanopartiküllerinin Allium cepa
Kök Meristem Hücrelerindeki Genotoksik Etkilerinin KOMET
Yöntemi ile Araştırılması
Nuray Kaya, Fatma Turna, Eşref Demir, Bülent Kaya
Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, 07058-Kampüs, Antalya,
nkaya@akdeniz.edu.tr
Amaç: Yaşadığımız ortamda çevresel kirleticiler, nanopartiküller (NP), iyonize radyasyon ve
ultraviyole (UV) ışını gibi değişik faktörler genetik materyalde (DNA) hasara neden olabilmektedir.
Çinko oksit (ZnO) ve titanyum dioksit (TiO2) NP’leri UV ışınlarını geri yansıtmaları ve saydam
olmalarından dolayı cilt üzerinde gözükmediği için başta güneş kremleri olmak üzere kozmetiklerde,
tekstilde, boyar maddelerde, gıda katkıları maddelerinde, plastikler ve boyaların üretiminde yaygın
olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda NP’lerin endüstriyel teknolojideki kullanımı artmasına rağmen
önemli hedeflerden olan DNA ve çevreye olası zararlı etkileri tartışılmaktadır. Bu çalışmada, ZnO
ve TiO2 NP’lerinin muhtemel genotoksik etkileri Allium cepa kök meristem hücrelerinde KOMET
olarak bilinen tek hücre alkali jel elektroforezi testi ile araştırılmıştır.
Gereçler ve Yöntemler: Bu çalışmada, iki farklı boyuttaki ZnO (35 ve 50 nm) ve TiO2 (21 ve 50
nm) NP’lerinin 10, 100 ve 1000 µg/mL konsantrasyonlarının A. cepa kök meristem hücrelerinde
1372
21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye
http://www.ubk2012.ege.edu.tr