zamanlarda H.annuus primer kökleri üzerindeki mitotik indeksleri ile kromozomlarda neden olduğu anormallik tipleri belirlenmiş ve mikronükleus sıklığı hesaplanarak; deltamethrin insektisitinin ayçiçeği kök ucu somatik kromozomları üzerindeki genotoksik etkisi ortaya konulmuştur. Gereçler ve Yöntemler: Materyal İstanbul’da ayçiçeği tarımı yapılan bir bölgedeki ticari bir marketten temin edildi.Kök büyüme testi sonucunda LD50 (Letal Doz) değeri 1 ppm olarak belirlendi. Sitolojik çalışmalarda 0.25 ppm, 0.5 ppm, 1 ppm ve 2 ppm deltamethrin konsantrasyonları 24,36 ve 48 saat zaman dilimlerinde ayçiçeklerine uygulandı ve ezme metodu ile kromozom analizi yapıldı. Bulgular: Yapılan kök büyüme testi sonucunda LD50 değeri veya kontrole göre kök büyümesinde %50 oranında inhibisyon meydana getiren doz 1 ppm olarak belirlendi. Ayçiçeği köklerine uygulanan deltamethrin insektisitinin konsantrasyonunun artmasıyla birlikte kök büyümesinde belirgin şekilde azalma meydana geldiği tespit edildi. 2 ppm ve üzerindeki insektisit konsantrasyonlarının 48 saat boyunca ayçiçeği köklerine uygulanmasıyla ayçiçeği köklerindeki büyümenin durduğu ve köklerde kararma meydana geldiği gözlemlendi.Ayçiçeği tohumlarına uygulanan deltamethrin insektisitinin konsantrasyonunun artmasıyla mitotik indeksin azaldığı, interfazda mikronükleus yüzdesinin ve hücre bölünme aşamalarında meydana gelen kromozom anormalliklerinin arttığı gözlemlendi. En fazla karşılaşılan kromozom anormallik tipleri; yapışık kromozom, kromatid köprüsü, düzensiz profaz, C-mitoz ve kalgın kromozom olarak kayıt edildi. Sonuç ve Tartışma: Bu çalışma sonucunda deltamethrin insektisitinin ayçiçeği üzerinde genotoksik etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Elde edilen veriler neticesinde ayçiçeği tarımında bazı zararlı böceklerin kontrol altına alınmasında kullanılan deltamethrinin canlı sistemler üzerindeki genotoksik ve sitotoksik etkilerini azaltmak için tarımda uygulanan dozunun, deltamethrin insektisitinin ayçiçeği için belirlenen 1 ppm’lik öldürücü değerinin altında olması önerilmiştir. Anahtar kelimeler: Helianthus annuus; Deltamethrin; genotoksite; kromozom anormallikleri; mikronükleus testi PH–061 Dört Yapay Tatlandırıcının Genotoksik Etkilerinin Drosophila melanogaster’in Somatik Hücrelerinde KOMET ve SMART Yöntemleriyle Araştırılması Bülent Kaya a, Fatma Turna a, Eşref Demir a, Ricard Marcos b,c Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, 07058-Kampüs, Antalya b Grup de Mutagènesi, Departament de Genètica i de Microbiologia, Edifici Cn, Universitat Autònoma de Barcelona, 08193 Bellaterra, Cerdanyola del Vallès, Spain c CIBER Epidemiología y Salud Pública, ISCIII, Spain bkaya@akdeniz.edu.tr a Amaç: Düşük kalorili tatlandırıcılardan Aspartam, Asesulfam-K, Sakkarin ve Sukraloz gıdalarda ve içeceklerde lezzeti artırmak için kullanılan gıda katkı maddeleridir. Bu çalışmada, Drosophila melanogaster’in somatik hücrelerinde (kanat imajinal disk hücreleri ve hemositler) KOMET ve SMART yöntemleri kullanılarak in vivo koşullarda dört yapay tatlandırıcının genotoksik etkileri araştırılmıştır. 21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye http://www.ubk2012.ege.edu.tr 1371 Gereçler ve Yöntemler: Drosophila hemolenf hücrelerinden olan hemositler ile yapılan çalışmada yabanıl tip Drosophila Oregon R+ hattı kullanılırken; kanat imajinal disk hücreleri ile yapılan çalışmada ise flare-3 (flr)3 ve multiple wing hairs (mwh) hatları kullanılmıştır.. Drosophila’nın 72±4 saatlik (3. larval evre) larvaları dört yapay tatlandırıcının dört farklı derişimine (5, 10, 25 ve 50 mM) maruz bırakılmıştır. İstatistiksel hesaplamalarda KOMET Yöntemi ile yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçların değerlendirilmesinde Student’s t-testi ile SMART yöntemi ile yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçların değerlendirilmesi için ise MICROSTA istatistik paket programı kullanılmıştır. Bulgular: Drosophila KOMET yönteminde Aspartam (10, 25 ve 50 mM) derişime bağlı olarak Drosophila hemositlerinde DNA’daki tek iplik hasarına neden olarak genotoksisiteyi indüklerken, Asesulfam-K, Sakkarin ve Sukraloz herhangi bir genotoksik etki göstermemiştir. Diğer taraftan Drosophila SMART yönteminde de Aspartam (10, 25 ve 50 mM) kanat imajinal disk hücrelerinde rekombinojenik etkiye neden olurken diğer üç tatlandırıcı mutajenik ve/veya rekombinojenik etkiye neden olmamıştır. Sonuç ve Tartışma: D. melanogaster’in somatik hücrelerinde Aspartam’ın genotoksik aktiviteye sahip olduğu gözlenirken Asesulfam-K, Sakkarin ve Sukraloz’un ise herhangi bir genotoksik aktiviteye neden olmadığı gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yapay tatlandırıcılar, Drosophila melanogaster, hemositler, KOMET testi, SMART Teşekkür: Bu çalışma, Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (Proje No: 2006.02.0121.002), Antalya-Türkiye tarafından desteklenmiştir. PH–062 Çinko Oksit ve Titanyum Dioksit Nanopartiküllerinin Allium cepa Kök Meristem Hücrelerindeki Genotoksik Etkilerinin KOMET Yöntemi ile Araştırılması Nuray Kaya, Fatma Turna, Eşref Demir, Bülent Kaya Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, 07058-Kampüs, Antalya, nkaya@akdeniz.edu.tr Amaç: Yaşadığımız ortamda çevresel kirleticiler, nanopartiküller (NP), iyonize radyasyon ve ultraviyole (UV) ışını gibi değişik faktörler genetik materyalde (DNA) hasara neden olabilmektedir. Çinko oksit (ZnO) ve titanyum dioksit (TiO2) NP’leri UV ışınlarını geri yansıtmaları ve saydam olmalarından dolayı cilt üzerinde gözükmediği için başta güneş kremleri olmak üzere kozmetiklerde, tekstilde, boyar maddelerde, gıda katkıları maddelerinde, plastikler ve boyaların üretiminde yaygın olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda NP’lerin endüstriyel teknolojideki kullanımı artmasına rağmen önemli hedeflerden olan DNA ve çevreye olası zararlı etkileri tartışılmaktadır. Bu çalışmada, ZnO ve TiO2 NP’lerinin muhtemel genotoksik etkileri Allium cepa kök meristem hücrelerinde KOMET olarak bilinen tek hücre alkali jel elektroforezi testi ile araştırılmıştır. Gereçler ve Yöntemler: Bu çalışmada, iki farklı boyuttaki ZnO (35 ve 50 nm) ve TiO2 (21 ve 50 nm) NP’lerinin 10, 100 ve 1000 µg/mL konsantrasyonlarının A. cepa kök meristem hücrelerinde 1372 21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye http://www.ubk2012.ege.edu.tr