KONU çembersel hareket 12 TEST • 12-1 Çözümlerİ 6. 30° ÇÖZÜMLERİ 2s ise 360° 1. H›z ve ivme vektörel olduğundan her ikisinin yönü değişkendir. T T = 24 saniye 1 1 f= = Hz T 24 CEVAP: E CEVAP: E † 72.000m =V h † 3600s 7. 72 km 2. J F, a V = 20 m/s X = V·t = 20·30·60 = 36.000 metre 36.000 = 12·103’tür. 3 r Yarıçap vektörü ile hız vektörü arasındaki açı 90° dir. CEVAP: C CEVAP: C 3. Birbirine ip ya da zincir ile bağlı çarkların çizgisel 8. Cismin hareket yönü sürekli değiştiğinden hızı de- süratleri aynıdır. Y ve Z eş merkezli olduğundan açısal süratleri eşittir. J kuvvet daima merğişken merkezcil ivme ve net keze doğru olduğundan daima yönü değişkendir. Y’nin tur sayısı X’in tur sayısından fazla olup Z’nin açısal sürati X’in açısal süratinden büyüktür. J F, a r CEVAP: E F, a CEVAP: E 9. F = T olup sabittir. r J Tekerlek bir kuvvetle döndürüldüğünde açısal sürati artar. F, a 4. F sabit ise açısal ivme sabittir. Açısal sürat arttığı r için çizgisel sürat artar. J F, a CEVAP: E r 10. 84 İvme ve kuvvet vektörü yarıçap vektörüne paraleldir. CEVAP: A FİZİK LYS SORU BANKASI J L J 5. 60° K J 2∏ 2∏ 30° J w= = 200∏ rd/s = T 0M, 01 60° N J 120° J J J CEVAP: B Y A Y I N D E N İ Z İ J L J M 60° K J 30° 60° N J J J 120° J J K ile L’nin anlık hızı J§3 M ile N’nin anlık hızı J dir. ı CEVAP: D T1 mg 11. Frekans 1 saniyedeki tur sayısıdır. 1 s 12 tur ise, 15 s x 4. Çembersel hareket ivmeli hareket olduğundan ivme sıfır değildir. F = m·a F sıfır değildir. Konum çemberin merkezi ile cisim arasındaki mesafe olup sıfır değildir. x = 180 tur CEVAP: E CEVAP: 180 2 12. a = vr olduğundan hız iki katına çıkarsa ivme dört katına çıkar. 2rr v = ise hız iki katına çıkarsa periyot yarıya T düşer. 5. Cisim hızlanarak aşağı iner. İvme büyüklüğü rayın CEVAP: A CEVAP: E TEST • 12-2 mJ2 tepki kuvveti artar çünkü Fm artar. e r o ÇÖZÜMLERİ 6. 1. mw ·r > k· m ·g 2 w azaltılmalı T T + mgcso37° = Fm 37° T + 30.0,8 = mw2.r mg T + 24 = 3.16 . r 53° r azaltılmalı T = 96 – 24 = 72 N k artırılmalı CEVAP: 72 CEVAP: A 7. 2. Traktörün tekerleklerinin aldığı yol aynıdır. (Çizgi- N sel sürat) Ön tekerleğin açısal sürati daha büyüktür. J2 a = r olduğundan aynı olamaz. N mg mg 85 3. Arabaya etki eden iki kuvvet vardır. N N ile mg nin bileşkesi Fm’dir. (Fm bileşke kuvvetin adıdır.) Fm mg CEVAP: C Y A Y I N D E N İ Z İ mg – N = Fm mg mg mg – = Fm = 2 2 Fm = mv2 r (L) mv2 (M) 2r mg Fım = 4 Fım = N – mg = Fım N – mg = mg 4 N= 5 mg 4 CEVAP: C FİZİK LYS SORU BANKASI CEVAP: B T1 T2 mg T1 T2 ÇEMBERSEL HAREKET 7 – 2 2. 8. T1 N Cisme etki eden iki kuvvet var. T ve mg T ile mg’nin bileşkesi Fm’dir. Fm ayrıca oluşan bir kuvvet değildir. Bileşke kuvvetin adıdır. a T ÇEMBERSEL HAREKET 7–2 O mg T2 mg N mg CEVAP: D a mg T2 – mgcosa = Fm 3. Suyun en çok yükseldiği bölümde yarıçap uzun- a T1 = F T1 + mgcosa mg m luğu daha büyük olmalıdır. Dönme ekseninin sağ tarafındaki uzunluklar mg Yukarıdaki eşitlikler taraf tarafa toplanıp ya da çıO karılırsa T2 X1 > X2 > X3 olup T2 – T1 = 2mgcosa ¬3 > ¬2 > ¬1’dir. T1 a için a’nın bilinmesi gerekir. mg’nin bulunabilmesi mg a mg CEVAP: A O T2 CEVAP: B 9. a¶ = ¢¢Vt † Vt = a 4. 120 s’de 1 s’de X 900 X= = 7,5 tir. 120 a ¢∂V mg t bulunur. V V 900 tur ise f = 7,5 s–1 2∏r V= = 2∏r·f T Periyot 6t’dir. ¢V = V ¢∂JPeriyot bulunur. 2∏ J w= bulunur. T J 1 = 2·3· ·7, 5 2 = 22,5 m/s CEVAP: B ÇEMBERSEL HAREKET 7 – 3 CEVAP: D TEST • 12-3 5. w = 2∏f = 2.3 ÇÖZÜMLERİ ÇEMBERSEL HAREKET 7 – 3 1. F·x = 86 mg Y A Y I N FİZİK LYS SORU BANKASI N mg N T– mg = Fm olduğundan N ile mg nin bilinmesi gerekir. CEVAP: D mg T 1 I·w2 2 50·4 = N D E N İ Z İ 5 = 10 rd/s 3 1 ·I·100 2 Ι = 4 kgm2 CEVAP: 4 6. Yaydaki gerilme kuvveti merkezcil kuvvete eşittir. Yayın boyu l, uzama miktarı x’tir. m·w2(¬ + x) = kx = Fm merkezcil kuvvet bulunur. (a ve r bilinmiyor.) CEVAP: B 7. T2 = 2m·w2·2r TEST • 12-4 T1 – T2 = m·w2·r T1 = 5mw r T1 5 = 4 T2 2 2 1. mrJ = fs (Cismin dönmesini sağlayan sürtünme kuvvetidir.) fs’nin bilinmesi yeterlidir. CEVAP: D 8. ÇÖZÜMLERİ Sürtünme kuvveti merkezcil kuvvettir. CEVAP: C 1 1 ·2 m ·V12 = · m ·V22 2 2 2V12 = V22 2·(w1·r)2 = (w2·2r)2 2·w12 = 4·w22 w1 w2 = §2 2. Açısal sürat azalırsa Fm küçülür. CEVAP: C T¶ + m∂g = F¶m olduğundan a küçülür w = 2∏f = 2·3·5 T = Fm = m·w ·r T = 50Œ10–3·900· T = 22,5 N T Ty = mg olduğundan Ty değişmez. 2 1 2 mg 10. mg.sina = m.w2.r.cosa 3. g. tan α r 60° ¬ 2 m CEVAP: E K ¬ 2 L 11. Enerji korunumundan CEVAP: D Fm CEVAP: B mg¬ = mg a r küçülür = 30 rd/s w= Fm T küçülür 9. f = 5 devir/s T 1 mJ2 2 Cisim K’den L’ye gelene kadar 2 mJ = 2 mg ¬ . Y A Y I N Fm T – mg = Fm T = mg + Fm T = 3mg’dir. m ya da g artarsa T artar. CEVAP: B D E N İ Z İ mg¬ 1 = mv2 2 2 mg¬ = mv2 mJ2 = mg kadardır. ¬ Tmin mgl 2 9E kaybeder. 87 CEVAP: D FİZİK LYS SORU BANKASI Tmax T – mg = mg T = 2mg a T a T a Fm mg Fm T mg Fm 8. Cisim K’den L’ye gelene kadar açısal sürat ve çiz- 4. mg2¬ = 1 mv2 mv2 = 4mg¬ 2 4mgl mv 2 Fm = = = 2mg 2l 2l 60° ¬ T – mg = Fm 2 T m m K K 60° gisel mg sürat artar. Fm artar, T artar. T – mg = Fm’dir. CEVAP: E ¬ 2 T = Fm + mg T = 3mg mg 60° ¬ 2 ¬ 2 L m CEVAP: C L ¬ 2 K ¬ 2 L 5. a Tmin T 9. Tmin T T mg mg Tmin Fm Tmax Tmax mg Tmax Tmin + mg = Fm Cisme etki eden iki kuvvet vardır. Tmax – mg = Fm CEVAP: B Yukarıdaki eşitlikler taraf tarafa toplanırsa ya da çı60° ¬ karılırsa ağırlık ve merkezcil kuvvet bulunur. 2 m CEVAP: D K N ¬ 2 6. Fm = k·q1 ·Lq2 r2 mg mg N ’dir. N TEST • 12-5 w Fm’yi w belirlemez. I numaralı cismin kütlesi CEVAP: C Tmin fs mg Tmax 30° N + mg = 4mg N = 3mg w fs k N N k mg Fm = 4mg mg w mg 1 mJ2 2 mg·2r = ÇÖZÜMLERİ fs mg mJ2 4mgr r = r N T N 7. h = 2r olup K ile L arası 2r’dir. 88 FİZİK LYS SORU BANKASI 1. fs kN k mg 60° J 60° 30° J J Y A Y I N J CEVAP: 3 D E N İ Z İ N = Fm’dir. fs = k·N = k·Fm mg = fs olmalıdır. mg = k· m ·w2 ·r k= g 2 w ·r 30° 60° J J CEVAP: C N k w mg fs N k mg 2. V 60° 30° V Yere göre hız noktanın anlık dönüş hızı ile öteleme hızının bileşkesidir. ¬ ¬ L Cismin potansiyel enerjisindeki değişim mg¬’dir. O 1 mg¬ = mv2 2 ¬ J Yere göre hız v§3 2mg¬ 2 mv çivi ¬ ¬ Fm = 2mg’dir. CEVAP: C N a Fm 3. M m T çivi J 60° 30° O 6. = M m T T = Fm olduğundan L T = 2mg’dir. CEVAP: 2 mg 7. N a Fm a T mg M a N · sin a = Fm N · cosKa = mg B2 m·w2 ·r tana = m·g m N L B B2 mg Cisme etki eden kuvvetler ipteki gerilme ve cismin ağırlığıdır. M + – N B2 CEVAP: D m değişirse cismin dönüş K L yarıçapı değişmez. B2 B F + L M 8. Y ve Z kasnaklarının çizgisel hızları eşittir. X ve CEVAP: A K x eşittir. 3x Y’nin ise açısal hızları – N 5x Y ve Z’nin çizgisel hızlarına v dersek X’in çizgisel hızı 2v olur. olduğundan denge olamaz. Cismin hız vektörü değiştiğinden ivmeli hareket yapmaktadır. Y A Y I N 5. Arabaya etki eden yola paralel kuvvet sadece fs’dir. D E Sürtünme kuvveti merkezcil kuvvettir. Ayrıca bir merkezcil veya merkezkaç tanımlanamaz. CEVAP: B aP = 4v 2 w 2r w ak 1 = aP 4 Merkezcil kuvvet çemberin merkezine doğrudur. CEVAP: B v2 2r ak = N İ Z İ CEVAP: C 9. Cisim kaymadığına göri Fm = fs’dir. m .w 2 .r = k. m .g w 2 .2 = k.10 k= w2 ’tir. 5 J ¬ ¬ J x CEVAP: B Jy 2J Jy = §3 J 89 FİZİK LYS SORU BANKASI 4. Çembersel harekette net kuvvet (merkezcil kuvvet)