HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ Pınar Erdem Dış Ekonomik İlişkiler Müdürlüğü AB Masası Uzmanı Temmuz 2011 I. ÜLKE BİLGİLERİ Resmi Adı: Başkenti Yüzölçümü Nüfusu Din Dil Yönetim Şekli Kraliçe Başbakan : Hollanda Krallığı : Amsterdam : 41,526 km2 : 16,8 Milyon (2011 tahmini) : Katolik %31, Protestan %13, Kalvinist %7, Müslüman %5,5 : Felemenkçe : Anayasal Monarşi ve Parlamenter Demokrasi : Kraliçe Beatrix : Mark Rutte (14 Ekim 2010) II. EKONOMİK GÖSTERGELER (2010) GSYİH Kişi başına milli gelir Enflasyon Oranı İşsizlik Oranı Para birimi : 676.9 milyar Dolar : 40,300 $ (↓) : % 1.1(↓) : % 5.5 (↑) : Euro III. DIŞ TİCARET (2010) İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi : : : : 451.3 milyar dolar (↓) 408.4 milyar dolar (↓) 859.7 milyar dolar 42.9 milyar dolar Başlıca İhraç Ürünleri : Makine ve teçhizatlar, kimyasal ürünler, akaryakıt, gıda ürünleri İhracatta Ülkeler : Almanya (% 25,5), Belçika (% 12,5), Fransa (% 9,3), İngiltere (% 8,2), İtalya (%5), ABD (%4) -2009 Başlıca İthalat Ürünleri : Makine ve ulaşım araçları, kimyasallar, akaryakıt, giyim ürünleri İthalatta Ülkeler : Almanya (% 17), Çin (% 11,6), Belçika (% 8,7), ABD (% 7,7), İngiltere (%5,7), Rusya (%4,5), Fransa (%4,4) IV. YABANCI SERMAYE Hollanda, Avrupa’da yeni girişimlerin en yüksek olduğu ülkedir. Dış yatırımda işbirliğine, ortak yatırımlara önem veren Hollanda girişimcisi esnek ve tecrübeli işletme yapısı, pazarlama teknikleri ile dış yatırımlara büyük önem vermektedir. 1980’lerin sonundan beri Hollanda, dünyada “net yurt dışı yatırımlarında” birinci sırada yer almaktadır. Son yıllarda, Orta Avrupa ve Asya’daki yatırımları hızla artmaktadır. 1 Ancak, Hollanda içinde 1995 yılında % 10 oranında artış gösteren özel sektör yatırımları, sonraki yıllarda düşüş göstermiş, sadece % 3 oranında artış kaydedebilmiştir. Yatırımların düşüşüne en büyük neden olarak artan enflasyon gösterilmektedir. Hollanda’ya yabancı sermaye en çok AB ülkeleri, ABD ve Japonya’dan gelmektedir. Sektörel olarak bakıldığında ticaret, madencilik, taş ocakçılığı, petrol, kimyasallar ve diğer hizmetlerin en çok yatırım yapılan alanlar oldukları görülmektedir. Hollanda’daki Türk Yatırımları Hollanda, Türkiye’nin en gözde yatırım ülkesi. Hazine Müsteşarlığı ve Devlet Planlama Teşkilatı’nın verilerine göre, 1981–2004 yılları arasında Türkiye’den Hollanda’ya yapılan yatırımların tutarı 2 milyar 140 milyon doları buldu. Türkiye Genç İşadamları Derneği (TÜGİAD) verilerine göre Hollanda’da 12 bin Türk işyeri 4,5 milyar Euro ciro yapıyor ve yaklaşık 70 bin kişiye istihdam sağlıyor. Hollanda’da Türk genç işadamlarının birlikte kurduğu bir Hollandalı Türk Genç İşadamları Derneği de bulunuyor. Türkiye’deki Hollanda Yatırımları Hollanda Türkiye’de doğrudan yatırım yapan ilk 5 ülke arasında yer almaktadır. T.C. Hazine Müsteşarlığı verilerine göre 31.12.2010 tarihi itibariyle 1856 Hollanda sermayeli firma Türkiye’de faaliyet göstermektedir. 128 Hollanda sermayeli firma yatırım yapmak için İzmir’i seçmiştir. İzmir Hollanda sermayeli firmalar tarafından tercih edilen ilk 3 şehir arasında yer almaktadır. V. TÜRKİYE İLE İKİLİ İLİŞKİLER 1. Dış Ticaret Göstergeleri Yıllar 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011/4 Kaynak: TÜİK İhracat 2.465 2.500 3.019 3.143 2.127 2.462 1.096 İthalat 2.128 2.100 2.655 3.056 2.543 3.156 1.278 Dış Ticaret Hacmi 4.593 4.600 5.674 6.199 4.670 5.618 2.374 milyon Dolar Dış Ticaret Dengesi 337 400 364 87 -416 -694 -182 Başlıca İhraç Ettiğimiz Ürünler Giyim eşyası, sebze - meyve, demir, elektrikli makineler, fındık, içki-tütün, kimyasal ürünler, yakıtlar Başlıca İthal Ettiğimiz Ürünler Ulaşım araçları, organik-kimyasal ürünler, demir-çelik, hava taşıtları, sentetik iplik, canlı hayvan, yakıt 2 2. İkili Anlaşmalar § § § § § § § § § § § § Dostluk Anlaşması (2 Ağustos 1925) Ticaret ve Ödeme Anlaşması (1949) Havacılık Anlaşması (21 Mayıs 1971) Ekonomik ve Teknolojik İşbirliği Ortak Komisyonu Kurulmasına İlişkin Mektup Teatisi (1985) Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (27 Mart 1986) Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (1986) Enerji Konusunda Türkiye ile Hollanda Arasında GAP Alanında İkili İşbirliğinin Geliştirilmesini Amaçlayan Mutabakat Zaptı (3 Ekim 2000) Türkiye-Hollanda Tarım ve Kırsal Politikalar Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı (21Eylül 2000) KOSGEB ile NMCP (Netherlands Management Cooperation Programme) arasında imzalanan Danışmanlık Hizmetleri İşbirliği Protokolü (5 Aralık 1996) Gümrükler alanında Karşılıklı İdari Yardıma İlişkin Anlaşma (31 Ekim 2000’de parafe edilmiştir, imzalanma aşamasındadır.) Türkiye-Hollanda İs Konseyi’nin Kurulusu (Şubat 1993) Bilimsel işbirliği alanında TUBİTAK MAM ile Hollanda Uygulamalı Bilimsel Araştırma Kuruluşu-Beslenme ve Gıda Araştırma Enstitüsü-TNO arasında İkili İşbirliği Anlaşması (7 Ekim 1996) VI. ODAMIZ VE HOLLANDA İKİLİ İLİŞKİLERİ • 10-14 Eylül 2006 tarihleri arasında Rotterdam Belediye Başkanı Ivo Opstelten ve Rotterdam Ticaret Odası Başkanı Frans Lavooij başkanlığında 35 kişilik bir heyet İzmir’i ve Odamızı ziyaret etmiştir. Çeşitli konuları kapsayan yuvarlak masa toplantısı ve firmalar arası yapılan ikili görüşmeler gayet başarılı geçmiştir. Ziyareti sonunda Rotterdam Belediye Başkanı Ivo Opstelten İzmir’i artık Rotterdam’ın bir şubesi olarak gördüğünü belirtmiştir. Heyet Odamız Hollanda Ticaret Ofisi tarafından ağırlanmıştır. • 20 Aralık 2006 tarihinde Rotterdam Limanı’ndan gelen 3 kişilik heyet İzmir’de incelemelerde bulunmuştur. Odamızda da görüşmeler yapan yetkililer kentimizdeki liman hizmetlerini ve limanın kapasitesi hakkında bilgi almışlardır. Gelen heyet Odamız Hollanda Ticaret Ofisi tarafından ağırlanmıştır. • 5 Şubat 2007 – 31 Mart 2007 tarihleri arasında Odamız Hollanda Ticaret Ofisi tarafından Rotterdam’da bulunan Albeda Koleji ile ortak yürütülen eğitim projesi kapsamında 15 Hollandalı öğrenci 2 ay boyunca staj yapmıştır. İzmir’de faaliyet gösteren farklı firmalara yerleştirilen öğrenciler Türk kültürü ve iş hayatını yakından tanıma imkanı bulmuşlardır. Öğrencilerin staj adreslerine yerleştirilmeleri, İzmir’de ihtiyaçlarının karşılanması ve öğrencilere 2 ay boyunca gerekli rehberlik Odamız Hollanda Ticaret Ofisi tarafından yapılmıştır. 3 • 11–14 Mart 2007 tarihleri arasında Hollanda’dan Atlas Projesi heyeti İzmir’i ve Odamızı ziyaret etmiştir. Atlas Projesi’ni tanıtmak için organize edilen basın toplantısı yerel basın tarafından yoğun ilgi görmüştür. Türkiye ile birlikte 10 ülkede yürütülen projenin Türkiye elçiliği Odamız Hollanda Ticaret Ofisi tarafından yapılmaktadır. Yoğun ilgi gören proje sadece İzmir sınırları ile kısıtlı kalmamış, Aydın, Balıkesir ve Adana’dan da tarım firmaları projeye dâhil olmak için başvurmuşlardır. Projenin amacı tarım alanında uluslar arası bilgi alışverişi ve ticareti teşvik etmektir. • 21 Nisan 2007 tarihinde Hollanda’nın Groningen kentinde yapılan Uluslararası Ticaret Günü’nde Odamız Hollanda Ticaret Ofisi ‘Türkiye ile İş Yapmak’ isimli seminer vermiştir. • 25 Nisan 2007 tarihinde Rotterdam’da bulunan TIC Turkey yetkilisi Frank Coomans beraberinde çevre alanında faaliyet gösteren 2 firma yetkilisi Odamızı ziyaret etmiştir. Yapılan toplantıda İl Orman Çevre Müdürlüğü’nden ve İzmir İl Özel Meclisi’nden bir yetkili de katılmıştır. Yapılan toplantıda İzmir’in cevre konusunda yaşadığı sıkıntılar hakkında bilgi verilmiştir. Hollanda’dan gelen firmalarda bu sorunların Hollanda’da nasıl çözümlendiğini anlatan bir sunum yapmışlardır. • 27–28 Haziran 2007 tarihinde Hollanda Kraliyeti KOBİ Birliği Heyeti İzmir’e gerçekleştirdiği ziyaret kapsamında Odamızı ziyaret etmiştir. Rotterdam TIC Turkey Ofisi Yetkilisi Bay Frank Coomans gelen heyetin ticari kısmını Odamıza getirmemeye karar vermiştir ve Antalya’dan görevlendirdikleri bir yetkili İzmir’deki ikili görüşmeleri organize etmiştir. Fakat görevlendirilen yetkilinin bu konuda başarısız olması ile beraber Rotterdam Ticaret Odası Dış İlişkiler Yetkilisi Bay Cor Bekker heyetin İzmir’e geldiği gün konuya el koyarak Odamızın yardımını dilemiştir. Odamızda İzmirli firmalar ile eşleştirilen ticari heyetin bir kısmı başarılı işbirlikleri başlatmıştır. • 12 – 15 Aralık 2008 tarihleri arasında Odamız Hollanda Ticaret Ofisi tarafından düzenlenen Hollanda İş ve İnceleme Gezisi gerçekleştirilmiştir. Heyete Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Ekrem Demirtaş başkanlık etmiştir ve Hollanda Kraliyeti İzmir Fahri Konsolosu Sayın Karel Dutilh eşlik etmiştir. Hollanda İş ve İnceleme Gezisi’nde Hollanda’nın kuzeyinde bulunan Friesland eyaletinin Leeuwarden, Harlingen ve Drachten şehirleri ve Rotterdam’da inceleme ziyaretleri ve ikili görüşmeler gerçekleştirilmiştir. • 23 Ocak 2008 tarihinde Hollanda Ekonomi Bakanlığı’nın dış ilişkileri geliştirmekten sorumlu EVD biriminde faaliyet gösteren Anne Kempers ve Joost Staffhorst Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Ekrem Demirtaş’ı makamında ziyaret etmiştir. EVD uzmanlarına TIC Turkey Yetkilisi Frank Coomans eşlik etmiştir. • 28-29 Şubat 2008 tarihinde Odamız tarafından geliştirilmekte olan E-dönüşüm ve Esnek Ofis Çalışma Sistemi projeleri kapsamında Odamız Genel Sekreteri Adnan Yıldırım önderliğinde Rotterdam Ticaret Odası ziyaret edilmiştir. • 17 Mart 2008 tarihinde TIC Turkey yetkilileri göreve başlayan yeni genel müdürü Odamız ile tanıştırmak üzere Yönetim Kurulu Başkanımız Sayın Ekrem Demirtaş’ı makamında ziyaret etmiştir. Yapılan görüşmenin ardından Odamız Dış İlişkiler Müdürlüğü’nde bir toplantı 4 gerçekleştirilmiştir. Toplantıda TIC Turkey yetkililerine artık sektörlere yönelik çalışmalar geliştirilmesi gerektiği ve genel kalan çalışmaların verimli olmadığı belirtilerek, İzmir için öncelikli konular bildirilmiştir. TIC Turkey yetkilileri bir çalışma yapacaklarını ve bu çalışma sonucunda Odamız tarafından önerilen sektörlerde ne gibi projeler yapılabileceği konusunda Nisan ayının ilk haftasında geri dönüş yapacaklarını bildirmişlerdir. • 2-3 Nisan 2008 tarihlerinde Odamız Hollanda Ticaret Ofisi sorumlusu Esin Gönenç, Hollanda Kraliyeti Ankara Büyükelçiliği’ni ziyaret ederek Ekonomi ve Ticaret Ataşesi, Ticaret Müşaviri ve Tarım Müsteşarı Yardımcısı ile görüşmelerde bulunmuştur. • 2 Temmuz 2008 tarihinde Avrupa İlişkileri Enstitüsü (INEA) Uluslar arası Organizasyonlar Yöneticisi Wolfgang Rühl, INEA ile ortak düzenlenen 9. Kuzey Güney Avrupa Ekonomi Forumu ön hazırlık çalışmaları kapsamında Odamızı ziyaret etmiştir. Rühl, Odamız Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Necmi Çalışkan tarafından karşılanmıştır. • 23-28 Kasım 2008 tarihleri arasında Hollanda tarihinde düzenlenen en büyük heyet ülkemizi ziyaret etmiştir. Hollanda Ekonomi Bakanlığı tarafından düzenlenen heyete Hollanda Dış Ticaret Bakanı Bay van Heemskerk başkanlık ederken 5 şehrin yöneticileri, 100 firma temsilcisi ve 30 üniversite ve mesleki eğitim kurumu temsilcisi 27-28 Kasım 2008 tarihlerinde İzmir’de çeşitli görüşmelerde bulunmuştur. Hollanda heyetinde bulunan Utrecht Meclis Başkanı Marka Spit ve Enschede Belediye Başkan Vekili Erik Helder 27 Kasım 2008 tarihinde Odamızı ziyaret etmiştir. Heyet Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Ekrem Demirtaş tarafından karşılanmıştır. • 24 Eylül 2009 tarihinde Hollanda’nın en köklü bankalarından Rabobank, bölge başkanlarından oluşan 9 kişilik bir heyetle Odamızı ziyaret etmiştir. Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş liderliğinde Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar ve İzmir Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Ergüder Can tarafından karşılanan heyetin lideri Bauke Wijbrandi, Türkiye’ye yatırım için gelmediklerini, ancak tarımsal alanda ihtiyaç söz konusu olduğu takdirde Türkiye'deki pozisyonlarını gözden geçirebileceklerini söylemiştir. • 28 Eylül 2009 tarihinde Harlingen Limanı Müdürü Jeroen van den Ende, Kampen Limanı Müdürü Rik Duijn ve Kuzey Hollanda Ticaret Odası Dış Ticaret Müdürü Evert Jan Schouwstra Odamızı ziyaret etmiştir. Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş, Yönetim Kurulu Başkanvekilleri Akın Kazançoğlu ve Jak Eskinazi ve Genel Sekreter Adnan Yıldırım tarafından karşılanan Kuzey Hollanda Heyeti, çeşitli sektörlerden 15 firma ile İstanbul ve İzmir’de incelemelerde bulunmak için geldiklerini belirterek çeşitli yatırımlar yapabileceklerini, ortaklıklar ve işbirlikleri kurmak istediklerini dile getirmişlerdir. • 22 Aralık 2009 tarihinde, Haziran 2009’da göreve atanan Hollanda Tarım Ataşesi Stefan Verbunt Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş’a bir tanışma ve nezaket ziyaretinde bulunmuştur. İzmir’i ilk ziyaretinde Ataşe, Pınar Et, Pınar Süt, bazı Hollanda sermayeli firmalar ile Odamızı ziyaret etmiştir. • 28 Eylül 2010 Odamızda “Hollanda’ya Yatırım İmkanları Semineri” gerçekleştirilmiştir. Açılış konuşmasını Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş’ın yaptığı seminerde, Hollanda’nın milli 5 dış yatırım ajansı NFIA, bölgesel yatırım ajanslarından Rotterdam ve Amsterdam, Hollanda Ticaret Destek Ofisi (NBSO Izmir) ve PricewaterhouseCoopers (PWC) temsilcileri sunumlar gerçekleştirmişlerdir. • 5-9 Temmuz 2011 07 (Süt ve Süt Ürünleri Grubu) Meslek Komitesi üyelerinin katılımı ile Hollanda’ya sektörel çalışma ziyareti düzenlenmiştir. Kuzey Hollanda Ticaret Odası Dış İlişkiler Müdürü Evert Jan Shouwstra ve MeetIn Firması Ortağı Dirk Aleven tarafından randevuları alınan süt ve süt ürünleri sektöründe faaliyet gösteren çiftlik ve fabrikalara ziyaretler gerçekleştirilmiştir. 6