XVI. Ulusal Kimya Kongresi, Konya, 2002 FK-S4 ASETİLKOLtN ESTERAZ İNHİBİTÖRLERİNİN YAPI AKTİVİTE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: NÖRAL NETWORK YÖNTEMİ F. Kandemirli*. Murat Saraçoğlu**, N.M. Shvets***, A.S. Dimoglo*** * Kocaeli Üniversitesi Kimya Bölümü, 41000, Kocaeli **Erciyes Üniversitesi Kimya Bölümü, Kayseri ***Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze/Kocaeli. Giriş Son zamanlarda kantitatif yapı aktivite ilişkisi alanında nöral network uygulamasında büyük bir ilgi vardır. Bu tekniğin ticari yaklaşımlara üstünlüğü gösterilmiştir[l,2]. Bu çalışmada Alzemier hastalığının tedavisinde etkili bir ilaç olarak kullanılan[3] ortak moleküler iskeletleri şekil 1. de verilen asetilkolin esteraz inhibitörlerinin yapı aktivite ilişkisini nöral network metoduyla incelenmesi yapılmıştır. Yöntem Belirlenen bileşik serisinin, nöral network metotla yapı-aktivite ilişkisi incelenirken aşağıdaki işlemler yapılmıştır 1- Konformasyon analizi moleküler mekanik ile 2- Elektron yapı tayini (MMP2) ve yarı deneysel kuantum kimyasal metod olan CNDO/2 kullanılarak yapıldı, 3- Kuantum kimyasal hesaplamalardan elde edilen veriler kullanılarak elektron topolojik matrisi [4] oluşturuldu. Bu işlemlerden elde edilen sonuçlar kullanılarak nöral network metodu ile yapı aktivite ilişkisi belirlendi. Sonuç ETM ile AChE inhibitörü olan 61 bileşiğin elektron topolojik alt matrisleri oluşturularak farmakofor ve antifarmakofor özellikleri bulunmuştur. Bu veriler ve diğer elektronik veriler (HOMO, LUMO, LogP, yüzey alanı, dipol moment vs) kullanılarak nöron Network metodu ile yapı aktivite ilişkisi belirlenmiştir. Kaynaklar 1. Devillers J.; Ed. Neural Networks in QSAR and Drug Design; Academic Press: London, 1996. 2. Maddelena, D. Applications of Artificial Neural Networks to Quantita-tive StructureActivity Relationships. Exp. Opin Ther. Patents 1996, 6, 239. 3. Recanatini, M.; Cavalli, A.; Hansch. C.; Chemico-Biological Interaction. 105, 4. Dimoglo, A.S. Khim.-pharm. zhurn. 1985, 4 , 438. 482