194 bölgedeki hayvan fauna elemanlarının oluşumunda, hangi

19. Ulusal Biyoloji Kongresi
bölgedeki hayvan fauna elemanlarının oluşumunda,
hangi bölgelerden nasıl etkilendiğinin ortaya
çıkarılmasında
fitocoğrafik
ve
zoocografik
çalışmaların birlikte değerlendirilmesi gerektiği
vurgulanır.
Bu çalışmada, Karadeniz Bölgesi’ndeki
Gomphocerinae
(Orthoptera-Acrididae)
taksonlarının vejetaston kuşaklarına-yükseltilere
göre dağılımı araştırılmıştır. Bunun için; Karadeniz
Bölgesi’nin topoğrofyası, vejetasyonu, yüksekliği
gibi faktörler dikkate alınarak, bölgedeki 18 il ve
bölgeye komşu 7 il sınırları içerisinde belirlenen 70
ana lokalite olmak üzere toplam 172 farklı
lokaliteden 2003-2006 yılları arasında her yıl
haziran-ekim
ayların
arasında
Araştırma
bölgesinden Gomphoceriane’ya ait 6170 adet ergin
örnek toplanmıştır. Toplanan Gomphocerinae
takson örneklerinin: i) Tarımsal zarar oluşturma
durumları, ii) Bölgede yoğun olarak bulunan
taksonlar, iii) Taksonların dağılım gösterdiği
yükseltiler-vejetasyon kuşakları, iv) En fazla takson
sayısına sahip lokalite, v) Taksonların hangi bölge
fauna
elemanı
oldukları
tespit
edilmeye
çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Karadeniz Bölgesi, Acrididae,
Gomphocerinae,
faunistik,
vejetasyon,
biyocoğrafya
SZ 043
Türkiye Malakocoğrafyası: Güncel Bulgulara
Göre Türkiye'nin Malakocoğrafik
Değerlendirmesi
Ümit KEBAPÇI
Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Edebiyat
Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Isparta
kebapci@gmail.com
Tam olarak tanımlanmadığı kabul edilse de
Türkiye gastropodları hakkındaki çalışmalar
1700'lü yıllardan beri tespit edilmekte olup, detaylı
bir şekilde çalışılmış bulunmaktadır. Eldeki veriler
bazı genellemeler için yeterli durumdadır. Türkiye,
literatür ve çalışmalara göre halen 42 familya ve
593 tür kara salyangozu ile türleşme ve açısından
özel bir ayrıcalığa sahiptir. Toplam 707 (%52
endemijk) olan tür ve türaltı takson miktarı
neoendemiklerin yüksekliğine işaret etmekte ise de,
filocoğrafya dikkate alındığında paleoendemik
kalıntı taksonların öznemli oranda olduğu
gözlenmektedir. Çalışmada, dağılımlar ve türlerin
korotipleri göz önüne alınarak söz konusu
taksonların biyocoğrafik olarak değerlendirilmesi
ve Anadolu'nun dağılımlar ışında malakocoğrafik
olarak bölgelendirilmesi yapılmıştır.
Karadeniz Teknik Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, TRABZON
SZ 044
Kemaliye (Erzincan) Sucul Coleoptera
Faunasının Zoocoğrafik Analizi
1
Mustafa C. DARILMAZ1, Ali DEMİRSOY2
Gazi Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji
Bölümü, Ankara
2
Hacettepe Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji
Bölümü, Ankara
mdarilmaz@yahoo.com
Temmuz, 2006 ve Haziran-Eylül, 2007
tarihleri arasında Kemaliye ilçesi sulak alanlarında
sucul Coleoptera faunası araştırılmıştır. Gyrinidae,
Haliplidae, Noteridae, Dytiscidae, Helophoridae,
Hydrophilidae, Hydrochidae, Hydraenidae ve
Dryopidae familyalarına ait toplam 61 tür tespit
edilmiştir. Zoocoğrafik analiz sonucunda türlerin
elementleri belirlenmiştir. Element oranları: %5
Palearktik, % 16 Batı Palearktik, % 16 European, %
9,8 Güneybatı Asiatik, % 1,6 Asiatik-European, %
18 Sibero-European, % 5 Turana-Balkan, % 1,6
Turana-European,
%
5
Turana-EuropeanMediterran, % 6,5 Turana-Mediterran, % 1,6
Balkano-Anatolian, % 3,3 Anatolo-Caucasian, % 5
Anatolian Endemik, % 5 İrano-Anatolian olarak
belirlenmiştir. Tespit edilen türlerin tamamı
araştırma alanından ilk defa kaydedilmiştir. Ayrıca
Laccobius persicus ve Laccobius alternus
(Hydrophilidae) türleri Türkiye faunası için yeni
kayıttır.
Anahtar
Kelimeler:
Sucul
Coleoptera,
zoocoğrafya, fauna, yeni kayıt, Kemaliye
SZ 045
Diyarbakır (Bismil) Leylek Populasyon
Dinamiği (2005-2007 Yılları)
Ahmet KILIÇ
Dicle Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, 21280,
Diyarbakır
ahmetk@dicle.edu.tr
Türkiye’de üremelerini gerçekleştiren
türlerden biri de leylektir (Ciconia ciconia).
Leylekler yalnızca üreme döneminde değil, son
yıllarda kışın da yurdumuzda bulunan türlerden biri
olarak görülmektedir. Yuvalarını insan yerleşim
bölgelerine de kurarlar. Leylek eşlerinin birbirlerini
yuvaları dolayısıyla tanıdıkları kabul edilmektedir.
Bunun, uzun yıllar aynı yuvayı kullanmaları
dolayısıyla olduğu söylenir. Genel olarak yerleşim
yerlerinde bir veya birkaç yuva kurarlar. Dicle
Nehri kıyısında 53 yuva yaklaşık 200m aralıklarla
sıralanmaktadır.
194
19. Ulusal Biyoloji Kongresi
Diyarbakır (Bismil) en büyük leylek üreme
populasyonuna sahiptir. Oldukça kısa bir mesafede
(20 km) leylekler birbirlerinden eşit uzaklıktaki
yüksek gerilim hatları üzerine kurdukları yuvalarda
yavrularını yetiştirdiler.
Bu
çalışma
beş
yıldan
beri
sürdürülmektedir. Leylek yuvaları düzenli olarak
üreme döneminde her hafta, üreme öncesi ve üreme
sonrası dönemde ise iki haftada bir izlenmiştir.
2005-2007
yılları arasında leylek
populasyon dinamiği belirlenmiştir. 2003-2004
yılları arası gözlem ve değerlendirmeler bu çalışma
ile kıyaslanmıştır. Son üç yıl içinde toplam yavru
yetiştirme sayısında bir artış görülmektedir.
Kullanılan yuva sayısında artış tespit edilmemiştir.
Başarılı kuluçka sayısında artış belirlenmiştir. Beş
yavrulu yuva sayılarında bariz artış dikkat çekicidir.
2007 üreme döneminde populasyondaki yavruların
yarısına
yakını
beş
yavrulu
yuvalarda
yetiştirilmiştir. 2007 yılında yuva başına ortalama
2.34 yavru düşmektedir.
Bu çalışmaların sürdürülmesi, iklimsel ve
çevresel koşulların leylek populasyona olan
etkilerini ortaya çıkaracaktır. Elde edilecek
sonuçlar, değişik türlerin populasyon dinamiğinin
anlaşılmasına katkıda bulunabilecektir.
Anahtar Sözcükler: Populasyon Dinamiği, beyaz
leylek, Ciconia ciconia, yuva, yavru, üreme
populasyonu, Dicle Nehri, Diyarbakır, Bismil,
Güneydoğu Anadolu Bölgesi
SZ 046
Rüzgâr Türbinlerinin Kuşlar ve Yarasalar
Üzerine Etkileri
Levent TURAN
Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, 06800,
Beytepe, Ankara
letur@hacettepe.edu.tr
Günümüzde
giderek
artan
enerji
gereksinimini karşılayabilmek amacıyla tüm
kaynaklar gittikçe artan ölçülerde kullanılmaya
başlanmıştır. Bunlar arasında son ürünleri itibariyle
çevreye zarar veren veya çevre dostu enerji türleri
söz konusudur. Çevre dostu olarak nitelenmesinde
sakınca görülmeyen enerji üretim biçimlerinden
birisi de rüzgâr türbinleri aracılığıyla rüzgâr enerjisi
üretilmesidir. Türkiye bu açıdan birçok ülkeden
avantajlı bir konumdadır. Kuruluş maliyetleri
dışında hiçbir dezavantajı bulunmadığı öne sürülen
rüzgâr türbinlerinin Türkiye’deki sayısı gün
geçtikçe artmaktadır. Ağustos 2007 itibariyle
işletmedeki kurulu güç 131 MW olup yapılmakta
olan, veya izin alınanlarla birlikte planlanan değer
ise bunun çok üzerindedir. Yani halen yapılmakta
olanların yanında birçok santral da yapılacaktır.
Karadeniz Teknik Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, TRABZON
Buna karşılık palearktiğin en önemli kuş göç
yollarının üzerinde bulunması ve barındırdığı nadir
yarasa
türleri
bu
yapılardan
olumsuz
etkilenebilmektedirler.
Anahtar Kelimeler: Rüzgar türbinleri, kuşlar,
yarasalar
SZ 047
Yeni Nesil Yakıt : Biyodizel
Volkan Vural TAŞ, Dilek TEKDAL, Dicle
DÖNMEZ
Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni
bölümü, 01150, Balcalı, Adana
vuraltas@gmail.com
Fosil yakıtlarından elde edilen petrolün
kaynaklarının yetersiz olması ve buna bağlı olarak
petrol ürünlerinin fiyatlarının pahalı olması
insanları alternatif enerji kaynaklarına yöneltmiştir.
Dünyadaki pek çok ülke özellikle gelişmiş ülkeler
enerji politikaları gereği yenilenebilir enerji
kaynaklarının
kullanım
paylarını
artırma
çabasındadırlar. Bu alternatif enerji kaynaklarının
bir tanesi de “biyodizel”dir. Biyodizel; kolza
(kanola), ayçiçek, soya, aspir gibi yağlı tohum
bitkilerinden elde edilen yağların, bazı alg
türlerinden, hayvansal yağlardan ve hayvansal
atıklardan bir katalizatör eşliğinde kısa zincirli bir
alkol ile (metanol veya etanol) reaksiyonu
sonucunda açığa çıkan ve yakıt olarak kullanılan bir
üründür. Biyodizel üretiminin çeşitli metodları
olmakla birlikte günümüzde en yaygın olarak
kullanılan yöntem “transesterifikasyon yöntemi”dir.
Transesterifikasyon; yağ asitlerinin (bitkisel yağlar,
evsel atık yağlar, hayvansal yağlar) bazik bir
katalizör eşliğinde alkol (metanol, etanol vb.) ile
esterleşme reaksiyonudur. Biyodizel’in
birçok
avantajının yanında en önemlisi sera gazları içinde
büyük bir pay sahibi olan CO2, yanma sonucu
ortaya çıkan bir emisyon olup; dünyanın en önemli
çevre sorunu olan küresel ısınmaya neden
olmaktadır. Yine yanma sonucu açığa çıkan ve sera
gazları arasında yer alan CO, SOx, NOx emisyonları
da insan sağlığına zararlıdır. Dolayısıyla biyodizel,
tarımsal bitkilerden elde edilmesi nedeniyle,
biyolojik karbon döngüsü içinde, fotosentez ile
CO2'i dönüştürüp karbon döngüsünü hızlandırdığı
için
sera
etkisini
artırıcı
yönde
etki
göstermemektedir. Bu olumlu özelliklerinden
dolayı biyodizel ekonomik ve çevre dostu bir yakıt
olarak Avusturya, Fransa, Almanya, İtalya, İrlanda,
Norveç, İsveç, Polonya, Slovakya ve Çek
Cumhuriyeti’nin de içinde bulunduğu birçok
Avrupa ülkeleri tarafından tercih edilmektedir.
195