PowerPoint Sunusu
advertisement
9. SINIF KONU ANLATIMI 12 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 6- PROTEİNLER 3) PROTEİN Canlıların yapısında en fazla bulunan organik moleküldür. İnsan vücudunda depo edilemezler. Fazlası yağa dönüştürülerek depolanır. Yapısında C, H, O ve N bulunur. Bazılarında S ve P da bulunabilir. Sindirime uğrarlar. Genetik madde üzerindeki şifreye göre dehidrasyon sentezi ile üretilirler. Yapıcı-onarıcıdırlar. Zorunlu durumlarda enerji verici olarak da kullanılırlar. Monomerleri aminoasittir. Aminoasitler hücre zarından geçebilir. Ribozomda üretilirler. AMİNOASİT Aminoasitler proteinlerin temel yapı birimleridir. Yapısında karbon atomuna bağlı üç grup bulunur. Bunlar; amino grup (NH3), karboksil grup (COOH) ve radikal grup (R) tur. Radikal grup yerine farklı moleküller bağlanır. Bağlanan bu moleküllerde aminoasitlerde çeşitliliğe neden olur. Canlılarda 20 çeşit aminoasit vardır. Doğada bulunan 20 çeşit aminoasitten 8 tanesi hayvanlar tarafından üretilemez ve dışarıdan hazır alınması gerekir. Dışarıdan hazır alınması gereken bu aminoasitlere TEMEL(ESANSİYEL) AMİNOASİT denir. Canlılarda meydana gelen aşağıdaki dehidrasyon tepkimelerinden hangisi genlerin kontrolünde gerçekleşir? A) Protein sentezi B) Nişasta sentezi C) Yağ sentezi D) Glikojen sentezi E) Selüloz sentezi • K organik molekülü oksijenle yandığında karbondioksit ve su oluşur. • L organik molekülünin yapısında yalnızca C, H, ve O atomları bulunur. • M organik molekülünün enerji verdiği tepkimelerde azotlu artık ürünler oluşur. Yukarıda K, L ve M olarak belirtilmiş üç farklı organik molekülle ilgili incelemelerden elde edilen sonuçlar verilmiştir. Bu sonuçlara bakılarak hangi moleküller hakkında kesin bilgilere ulaşılır? Proteinlerin yapıtaşları ile ilgiliİ; 1. Sindirime uğramazlar 2. Ribozomda üretilirler 3. Azot atomu içerirler Yargılarından hangileri doğru değildir? A) Yalnız 1 B) Yalnız 2 C) 1 ve 2 D) 1 ve 3 E) 2 ve 3 Sağlıklı bir insanın vücudunda aşağıdaki moleküllerden hangisi sentezlenemez? A) Temel amino asit B) Doymuş yağ A) K C) Protein B) L D) Glikojen C) M E) Hemoglobin D) K ve L E) K ve M Çok sayıda amino asitin dehidrasyon sentezi ile birleşmesiyle polipeptid oluşur. İki amino asit birbirine bağlanırken birinin amino grubu ile diğerinin karboksil grubu arasında peptid bağı kurulur. Bu bağın kurulması sırasında da bir molekül su açığa çıkar. İki amino asit birleşirse: DİPEPTİD üç amino asit birleşirse: TRİPEPTİD çok sayıda amino asit birleşirse: POLİPEPTİD oluşur. Her polipeptid kendine özgü bir aminoasit dizisine sahiptir. 20 çeşit amino asit FARKLI SAYI, FARKLI SIRA ve FARKLI ÇEŞİTTE bir araya gelerek binlerce çeşit polipeptidin ortaya çıkmasına neden olur. Polipeptidlerin yapısına hangi aminoasit çeşitinin hangi sırayla geleceği DNA tarafından belirlenir. Yakın akraba olan canlılarda DNA benzer olacağından proteinlerde benzer olacaktır.
