9.sinif geometri

SÖZLÜK
Aç›
Aç›ortay
Alan
Aksiyom
Analitik Düzlem
Analitik Geometri
Apsis
Ayk›r› Do¤rular
:
:
:
:
:
:
:
:
A
bafllang›ç noktalar› ortak olan iki ›fl›n›n birleflimi.
bir aç›y› iki efl aç›y› ay›ran ›fl›n.
bir yüzeyin ölçümü.
do¤rulu¤unu ispatlamadan kabul etti¤imiz önerme.
koordinat eksenleri ile belirtilmifl düzlem.
geometride koordinat sistemlerinin ve cebirsel yöntemlerin kullan›ld›¤› matematik dal›.
bir noktan›n koordinatlar›n› belirten s›ral› ikililerin birinci bilefleni.
bir düzlem içinde bulunmayan do¤rular.
B
: karfl›l›kl› aç›lar› eflit veya karfl›l›kl› kenarlar› orant›l› olan geometrik flekiller.
: bir vektörü belirten s›ral› ikililerden herhangi biri.
: iki kümenin elemanlar› aras›nda bir elemana karfl› bir eleman al›narak yap›lan
Benzerlik
Bileflen
Bire bir eflleme
karfl›laflt›rma.
Birim
Birim çember
Birim kare
Birim vektör
Boyut
Bölge
Bütünler aç›
:
:
:
:
:
:
:
hesaplamada, saymada ve ölçmede temel olarak al›nan de¤er.
merkezi orijin ve yar›çap› 1 birim olan çember.
bir kenar› 1 birim olan kare.
uzunlu¤u 1 birim olan vektör.
geometrik olarak uzunluk, alan ve hacim fikrini yaratan kavram.
koordinat eksenlerinin analitik düzlemde ay›rd›¤› çeyrek düzlemlerin her biri.
ölçüleri toplam› 180 derece olan iki aç›dan her biri.
Cavalieri prensibi
Çak›fl›k do¤rular
Çap
Çember
Çeflitkenar üçgen
Çevre
Çokgensel bölge
:
:
:
:
:
:
:
C-Ç
farkl› cisimlerin hacimlerinin eflit olmas›n› sa¤layan bir prensip.
en az iki ortak noktas› bulunan do¤rular.
çemberde en uzun kirifl.
düzlemde sabit bir noktadan eflit uzakl›kta bulunan noktalar kümesi.
kenar uzunluklar› farkl› üçgen.
bir kapal› bir e¤ri parças›n›n uzunlu¤u olan pozitif say›.
bir çokgen ile iç bölgesinin birleflimi.
Derece
Denklem
D›fl aç›
Dik aç›
Dik do¤rular
Dik düzlemler
Dik kenar
Diklik merkezi
Do¤ru
Do¤ru parças›
Dönel yüzey
Düzgün çokgen
Düzlem
Düzlemsel noktalar
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
D
aç› ölçme birimi.
eflitlik yüklemi ile yap›lan aç›k say› önermeleri.
bir çokgende herhangi bir iç aç›n›n bütünleyeni.
ölçüsü 90 derece olan aç›.
90 derecelik aç› oluflturan iki do¤ru.
ölçek aç›s›n›n ölçüsü 90 derece olan düzlemler.
bir dik üçgende dik aç›y› oluflturan kenarlardan her biri.
üçgende yüksekliklerin kesiflti¤i nokta.
her iki ucundan s›n›rs›z olan düz çizgi.
iki ucu da s›n›rl› olan düz çizgi.
bir e¤rinin,bir do¤ru etraf›ndan dönmesiyle oluflan yüzey.
kenar uzunluklar› ve aç›lar› efl olan çokgen.
s›n›rs›z büyüklükteki düz yüzey.
ayn› düzlemde bulunan noktalar.
E¤im
E¤im aç›s›
Eksen
Efl
Eflit
Eflitlik
Eflitsizlik
Eflkenar üçgen
:
:
:
:
:
:
:
:
E
düzlemde bir do¤runun x ekseni ile pozitif yönde yapt›¤› aç›n›n tanjant›.
düzlemde bir do¤runun x ekseni ile pozitif yönde yapt›¤› aç›.
koordinat düzlemlerini oluflturan say› do¤rular›ndan her biri.
her bak›mdan t›pat›p ayn›.
belli bir bak›mdan birbirinden fazla yada eksik olmayan.
iki veya daha çok fleyin eflit olma durumu.
<, >, ≤ ve ≥ yüklemlerinin birisi ile elde edilen say› önermeleri.
kenar uzunluklar› efl olan üçgen.
148
Genifl aç›l› üçgen :
Geometrik orta :
Geometrik yer
:
Grafik
:
G
bir iç aç›s› 90 dereceden büyük olan üçgen.
iki pozitif reel say›n›n çarp›m›n›n karekökü.
ayn› özelli¤e sahip noktalar kümesi.
bir ba¤›nt›ya analitik düzlemde karfl›l›k gelen noktalar kümesi.
Hacim
Hipotenüs
Hipotez
Hüküm
H
bir cismin uzayda kaplad›¤› yer.
bir dik üçgende en uzun kenar.
p⇒q fleklindeki bir teoremin” p” önermesi.
p⇒q fleklindeki bir teoremin”q” önermesi.
:
:
:
:
I-‹
Ifl›n
: do¤ru üzerinde al›nan bir nokta ile bu noktan›n bir taraf›nda kalan tüm noktalar›n birleflimi.
‹kili
: iki nesnenin oluflturdu¤u bir eleman.
‹kizkenar üçgen : iki kenar› efl olan üçgen.
‹spat
: bir önermenin,daha önce do¤ru oldu¤unu bildi¤imiz önermelerden yararlanarak
do¤rulu¤unun gösterilmesi.
Kenar
:
Kenarortay
:
Kesen
:
Kesik koni
:
Kirifl
:
Komflu aç›lar
:
Koni
:
yüzey .
Kartezyen (dik)
Koordinat sistemi:
Koordinat
:
Küp
:
Küre
:
K
bir fleklin s›n›rlar›n› belirleyen do¤ru parçalar›ndan her biri.
bir üçgende bir kenar›n orta noktas›n› karfl› köfleye birlefltiren do¤ru parças›.
çemberi iki noktada kesen do¤ru.
bir koniyi kesen ve tabana paralel olan bir düzlemle taban aras›nda kalan koni parças›.
bir e¤rinin farkl› iki noktas›n› birlefltiren do¤ru parças›.
köfleleri ile birer kenar› ortak olan iç bölgeleri ayr›k olan iki aç›.
bir noktadan geçen bir do¤runun, kapal› bir e¤riye dayanarak hareket ettirilmesiyle oluflan
bafllang›ç noktas›nda birbirine dik iki say› do¤rusunun oluflturdu¤u sistem.
analitik düzlemde bir noktaya karfl›l›k gelen s›ral› ikili.
boyutlar› ayn› olan dikdörtgenler prizmas›.
uzayda sabit bir noktadan ayn› uzakl›kta bulunan noktalar kümesi.
L
Lineer (do¤rusal)
Bileflim
: iki veya daha çok vektörün reel say›lar ile çarp›l›p toplanmas›.
Lineer denklem : bilinmeyenleri 1.dereceden olan denklemler.
Lineer denklem
Sistemi
: iki veya daha fazla lineer denklemin oluflturdu¤u sistem.
Merkez aç›
Mutlak de¤er
M
: köflesi çember merkezinde olan aç›.
: say› do¤rusu üzerinde bir say›n›n bafllang›ç noktas›na olan uzakl›¤›.
Nokta
Norm
Normal
N
: düflünebildi¤iniz en küçük iz (tan›ms›z terim).
: bir vektörün boyu veya uzunlu¤u.
: bir e¤rinin te¤etine de¤me noktas›nda dik olan do¤ru.
Oran
Orant›
Ordinat
Orijin
Orta dikme
Orta nokta
Ölçek aç›s›
:
:
:
:
:
:
:
O-Ö
ayn› cinsten iki çokluktan birinin di¤erine bölümü.
iki oran›n eflitli¤i.
Bir noktan›n koordinatlar›n› belirten s›ral› ikililerin ikinci bilefleni.
koordinat eksenlerinin kesim noktas›.
bir do¤ru parças›na orta noktas›nda dik olan do¤ru.
bir do¤ru parças›n›n uç noktalar›ndan eflit uzakl›kta bulunan noktas›.
iki düzlem aras›ndaki aç›.
149
Paralel do¤rular
Paralel düzlemler
Piramit
yüzey.
Prizma
Silindir
yüzey.
Taban
P
: ayn› düzlemde arakesitleri bofl küme olan do¤rular.
: arakesitleri bofl olan düzlemler.
: bir noktadan geçen ve bir çokgene dayanarak hareket eden bir do¤runun oluflturdu¤u
: bir do¤runun bir çokgene dayanarak kendisine paralel kaymas› ile oluflan yüzey.
S
: bir do¤runun kapal› bir e¤riye dayanarak kendisine paralel hareket etmesi ile oluflan
T
: bir vektör uzay›nda lineer ba¤›ms›z olan ve her vektörün bunlar›n lineer bileflim fleklinde
yaz›labildi¤i vektörler kümesi.
: ölçüsü 360 derece olan aç›.
: tan›mlamadan alg›lad›¤›m›z terim.
: bir dik üçgende bir dar aç›n›n karfl›s›ndaki dik kenar uzunlu¤unun komflu dik kenar
Tam aç›
Tan›ms›z terim
Tanjant
uzunlu¤una oran›.
Te¤et do¤rusu
Te¤et çemberler
Teorem
Terim
:
:
:
:
Uzakl›k
Uzay
Üçgen
U-Ü
: iki noktay› birlefltiren do¤ru parças›n›n uzunlu¤u.
: düflünebildi¤imiz bütün noktalar›n kümesi.
: do¤rusal olmayan üç noktay› ikifler ikifler birlefltiren do¤ru parçalar›n›n birleflimi.
Vektör
V
: denk yönlü do¤ru parçalar›n›n ay›rd›¤› denklik s›n›flar›ndan her birisi.
Yönlü do¤ru parças›
parças›.
Yükseklik
:
Z›t ›fl›n
:
Z›t vektörler
:
bir e¤ri ile bir tek ortak noktas› olan do¤ru.
bir ortak noktas› olan çemberler.
ispat› yap›labilen önerme.
özel anlam› olan kelime veya kelime gruplar›.
:
Y-Z
uç noktalar›ndan biri bafllang›ç noktas› di¤eri bitim noktas› olarak tan›mlanan do¤ru
bir üçgende bir köfleden karfl› kenara indirilen dikme uzunluk.
bafllang›ç noktalar› ortak yönleri z›t olan ›fl›nlar.
do¤rultular› ayn› olan yönleri farkl› olan iki vektör.
150
SEMBOLLER
⇒
⇔
∀
∈
∅
∉
⊂
∩
∪
=
≠
<
>
≤
≥
≡
∼
⊥
//
[AB
[AB]
|AB|
Va
ha
nA
ise
ancak ve ancak
her
eleman›
bofl küme
eleman› de¤il
alt küme
kesiflim
birleflim
eflit
eflit de¤il
küçük
büyük
küçük veya eflit
büyük veya eflit
efl
benzer
dik
paralel
AB ›fl›n›
AB do¤ru parças›
AB do¤ru parças›n›n uzunlu¤u
a kenar›na ait kenarortay uzunlu¤u
m(ëA)
A aç›s›n›n ölçüsü
AéBC
ABC aç›s›
A¿BC
ABC üçgeni
A(A¿BC)
r
ABC üçgeninin alan›

AB
a kenar›na ait yükseklik uzunlu¤u
A aç›s›na ait aç›ortay uzunlu¤u
yarݍap
|x|
AB yönlü do¤ru parças›
x reel say›s›n›n multak de¤eri
ÂA
A vektörü
|ÂA| ya da ||ÂA||
A(x,y)
∆
{Âe1, Âe2}
A vektörünün normu (uzunlu¤u)
A noktas›n›n koordinatlar›
ax2+bx+c=0 denkleminde b2–4ac nin de¤eri (diskriminant) veya lineer
denklem sisteminde kat say›lar determinant›
R2 nin standart taban›
( ( Âe1 = (1,0) ve Âe2 = (0,1) ) )
151
KAYNAKÇA
MEB Devlet kitaplar› serisi
1. Geometri 1
2. Geometri 2
3. Geometri 3
4. Analitik Geometri
152