sarı humma

SARI HUMMA
Yellow Fever;
Sarı humma sivri sinekler ile bulaşan mikrobik hastalıktır.
Hastalık sahra altı Afrika ve güney Amerika da görülmektedir.
Bu bölgeye seyahat yapacak kişilerin Sarı humma aşısı olmaları
aşı pasaportu edinmeleri gereklidir. Hastalık nadiren bu
bölgeler dışında da görülmektedir. Sarı humma viral bir
enfeksiyon hastalığıdır. Hastalığın etkili bir tedavisi yoktur
ancak aşı ile korunmak mümkündür.
Sarı humma kimlerde görülür?
Hastalık sahra altı Afrika da ve güney Amerika da yaşayanlarda
ve bu bölgeye seyahat edenlerde görülür.
Sarı humma belirtileri nelerdir?
Hastalık sivrisineklerle bulaşır. Bulaştıktan bir hafta sonra
şikayetler ortaya çıkar. Akut dönem 3-4 gün sürer, bu dönemden
sonra toksik faz denen ve 24 saat içinde ortaya çıkan
şikayetler gelişir. Sarı humma ağır seyirli ve ölüm oranı
yüksek bir hastalıktır, hastalıktan kurtulanlarda ömür boyu
bağışıklık kalır.
Sarı humma akut faz belirtileri:
Ateş,
Baş ağrısı,
Kas ağrıları,
Sırt ağrısı,
Üşüme titreme,
İştah kaybı,
Bulantı kusma,
Karın ağrısı,
Sarı humma toksik faz bulguları nelerdir?
Yüksek ateş,
Burun, ağız, diş etleri, mide kanamaları,
Karın ağrısı,
Kanlı kusma,
Tansiyonda düşme,
Karaciğer yetmezliği ve sarılık,
Böbrek yetmezliği,
Şuur bulanıklığı,
Epilepsi atakları,
Koma,
Seyahat öyküsü sarı humma teşhisinde önemli bir ip ucudur.
Sarı humma tedavisi:
Sarı humma için özgün bir tedavi seçeneği yoktur. Tedavi
destek tedavisidir, hasta yoğun bakım şartlarında
tutulmalıdır. Sıvı ve gerekirse kan nakli yapılmalı tansiyon
normal sınırlarda tutulmaya çalışılmalıdır. Böbrek
fonksiyonlarının devamı için gerekirse diyaliz yapılmalıdır.
Toksik faz sırasında kaybedilen kan hücreleri ve pıhtılaşma
proteinlerinin yerine konması amacıyla kan nakli gerekir.
Tedavi
sırasında
antibiyotik
kullanımı
sekonder
enfeksiyonların önlenmesi amacıyla verilir.
Sarı hummadan korunma:
Sahra altı Afrika ve güney Amerika seyahati öncesi sarı humma
aşısı olmak en etkili korunma önlemidir. Aşı 9 aydan itibaren
yapılabilir.
Aşı yapılmamış ise sivrisinekten korunarak hastalıktan
korunmak mümkündür. Bu amaçla
İyi izole edilmiş klimalı yerlerde kalmak,
Uzun kollu ve paçalı giysiler giymek,
Vücuda sivrisinek kovucu sprey sıkmak,
Cibinlik kullanmak hastalıktan korunmak
amacıyla
kullanılabilir.
Referanslar:
1.
US
Centers
for
Disease
Control
and
Prevention
http://www.cdc.gov
2. World Health Organization http://www.who.int
3. Health Canada http://www.hc-sc.gc.ca
4. Public Health Agency of Canada http://www.phac-aspc.gc.ca
5. Arboviruses & encephalitis. PEMSoft at EBSCO DynaMed
website.
Available
at:
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Accessed June 4,
2013.
6. García-Rejón JE, Loroño-Pino MA, Farfán-Ale JA, et al.
Mosquito infestation and dengue virus infection in Aedes
aegypti females in schools in Merida, Mexico. Am J Trop Med
Hyg . 011;84(3):489-496.
7. Global map. Centers for Disease Control and Prevention
website.
Available
at:
http://www.cdc.gov/yellowfever/maps/index.html . Updated
December 31, 2011. Accessed June 4, 2013.
8. Walker KR, Joy TK, Ellers-Kirk C, Ramberg FB. Human and
environmental factors affecting Aedes aegypti distribution in
an arid urban environment. J Am Mosq Control Assoc .
2011;27(2):135-141.
9. Yellow fever. Centers for Disease Control and Prevention
website.
Available
at:
http://www.cdc.gov/yellowfever/index.html . Updated December
13, 2011. Accessed June 4, 2013.
10. Yellow fever. EBSCO DynaMed website. Available at:
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated June 4,
2013. Accessed June 4, 2013.
11. Yellow fever vaccine: what you need to know. Centers for
Disease Control and Prevention website. Available at:
http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/vis/downloads/vis-yf.pdf
.
Updated March 30, 2011. Accessed June 4, 2013.