IPCC - Teknolojim

IPCC AR5
3. Çalışma Grubu
IPCC 5. Değerlendirme Raporu Toplantısı
Ankara, 15 Mayıs 2014
Mustafa Özgür Berke
WWF-Türkiye, İklim ve Enerji Programı
IPCC 5. DEĞERLENDİRME RAPORU
3. ÇALIŞMA GRUBU RAPORU
235
235 başyazar ve 38
editör.ün katkısı. 16
bölüm ve 2000 sayfadan
oluşuyor…
880
66 üllke ve 38 hükümetten 880
uzman eleştirmenin sürece
katılımı…
38.000
195
Hazırlanma sürecinde
38.000 yorum
IPCC üyesi ülkeler tarafından
satır satır onaylandı.
13 Nisan 2014’te açıklandı.
Kaynak: http://mitigation2014.org/report
Emisyonlarda Artış Devam Ediyor!
1. Emisyonlarda Artış ve Nedenleri
2000-2010 yılları arasındaki emisyon artış hızı, 1970-1980,
1980-1990 ve 1990-2000 dönemlerinden daha yüksek…
Kümülatif CO2 emisyonlarının yarısından fazlası son 40
yılda meydana geldi.
Sera Gazı Emisyonlarının %76’sı CO2…
Sera Gazı Emisyonlarındaki Artışın En Önemli Kaynağı
Fosil Yakıtlar ve Endüstriyel Süreçler
Sektörel Emisyonlar
Ekonomik Büyüme ve Nüfus Artışı, en kuvvetli iki etken…
Enerjinin karbon yoğunluğundaki artışın sebebi kömür
kullanımındaki artış
Kaynak: Temel Enerji İstatistikleri,2013, Uluslararası Enerji Ajansı, http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/KeyWorld2013.pdf
2. Trendler (Bölgesel & Gelir Grubuna
Göre)
Emisyonların Bölgesel Dağılımı, Dünya Ekonomisindeki
Değişikliklerle Paralel Olarak Değişiyor
Ülkelerin Gelir Seviyesine Göre Sera Gazı Emisyonları
Son 10 yıldaki küresel emisyon artışının %60’ı üst orta gelir
sınıfındaki ülkelerde gerçekleşti.
Ülkelerin Gelir Seviyesine Göre Sera Gazı Emisyonları
Üst orta gelir sınıfındaki ülkeler kişi başına emisyon artışında da
başı çekiyor.
3. Mitigasyon Yolları Neler?
İklim Değişikliğiyle Mücadele / Emisyonları Sınırlama
• Sera gazı emisyonlarını belli bir seviyede sabit tutmak için tek bir
yol. Değişik teknolojiler vb. parametreler çerçevesinde şekillenmiş
pek çok senaryo mevcut.
• 5. Değerlendirme Raporu’nda 900 civarında senaryo derlenmiş
durumda.
Emisyon Artışı: Gidişat Nereye?
Ek önlemler alınmadığı takdirde ortalama sıcaklık artışı 2100 yılında
3,7 - 4,8°C civarında olacak.
Emisyon Artışını Nerede Sınırlamalıyız?
2°C hedefini tutturmak: 450 ppm?
2°C = 450 ppm hedefini tutturmak…
2050: Emisyonlar 2010 düzeyinin %40-70 aşağısında…
2100: Emisyonların neredeyse sıfırlanması gerekiyor.
2°C = 450 ppm hedefini tutturmak… Nasıl?
3°C
Emisyonları azaltmak için ulusal ve küresel enerji sisteminde
köklü değişikliklere gidilmesi gerekiyor.
Enerji verimliliği + Enerji sisteminin karbondan arındırılması
(fosil yakıtlar yer altında kalsın)….
2°C
2°C = 450 ppm hedefini tutturmak… Ne zaman?
Kırmızı çizginin ötesinde, 2°C hedefini
tutturmak neredeyse imkansız…
Maliyet etkin mitigasyon için 2030’a
geldiğimizde emisyonların bu çizginin altında
olması gerekiyor.
2°C = 450 ppm hedefini tutturmak… Ne zaman?
Uluslararası iklim müzakereleri
çerçevesinde verilen taahhütler 2°C
hedefinin uzağında kalıyor…
4. Mitigasyonun Maliyeti
Düşük karbon ekonomisi ≠ Ekonomik küçülme
Hemen harekete
geçersek:
2°C hedefini tutturmak
için yüzyılın sonuna
kadar tüketimin büyüme
hızında yılda “on binde
6” oranında bir
azalmaya katlanmamız
yeterli…
Bu tahminler,
mitigasyonun yan
faydalarını hesaba
katmıyor (hava kalitesinin
artması vb.)…
Mitigasyonu ertelersek…
2°C hedefini tutturmak
teknik olarak iyice
zorlaşacak.
Maliyet ise %40
civarında artacak…
5. Sektörel Seçenekler
Yeni politika ve uygulamaların yokluğunda, arazi kullanımı
dışındaki tüm sektörlerde emisyonlar artacak….
Enerji, sera gazı
emisyonlarının ana
kaynağı olmaya devam
edecek.
Ormansızlaşmanın
azalmasıyla arazi kullanımı
nedeniyle oluşan
emisyonların azalması
bekleniyor.
Çözüm enerjide…
450 ppm hedefine
ulaşmak için enerji
arzında köklü ve büyük
ölçekli değişiklikler
yapmak şart.
Enerji Verimliliği ile Talebin Düşürülmesi…
Enerji Arzının Karbondan Arındırılması...
Enerji Arzının Karbondan Arındırılması...
Tarım, Ormancılık ve Arazi Kullanımı
• Ormancılıkta maliyet açısından en etkin mitigasyon
seçenekleri olarak ağaçlandırma, sürdürülebilir orman
yönetimi ve ormansızlaşmanın azaltılması öne çıkıyor.
• Tarımda ise sürdürülebilir tarım alanı ve mera yönetimi
ile organik toprağın ıslahı öne çıkan mitigasyon seçenekleri.
• Tarım ve ormancılıkta hem uyum hem de mitigasyonu
içeren politika ve uygulamalar
İklim değişikliğiyle mücadele sadece iklim değişikliğiyle
mücadele değildir…
Yan faydalar
- Hava kirliliğinde azalma
- Ekosistem sağlığının
korunması
- Enerji güvenliği
- İstihdamda net artış
- Fosil yakıt
madenciliğinde meydana
gelen kazalarda azalma
6. Politikalar
Emisyonların azaltılması için yatırımlarda köklü
değişiklikler gerekiyor…
Bazı Politika Seçenekleri…
- Toplumları ve ekonomileri fosil yakıtlara ve karbon emisyonu yoğun
uygulamalara mecbur bırakan altyapı yatırımlarını değiştirmek çok
zor ve maliyetli olabilir. Bu durum, erken harekete geçmenin önemine
işaret ediyor.
- Düşük karbon ekonomisine geçiş yeni yatırım kalıplarını gerekli kılarken,
yeni istihdam alanlarının oluşmasını sağlayacak.
- 4. Değerlendirme Raporu’ndan bu yana ulusal ve bölgesel
ölçeklerde hazırlanan iklim değişikliğiyle mücadele eylem planları
çoğaldı.
- Ancak, tüm ekonomiyi kapsayan politikalar yerine sektörel ölçekteki
politikalar uygulamaya konuluyor. Daha bütüncül bir yaklaşıma ihtiyaç var.
Bazı Politika Seçenekleri…
- Karbon vergisi tarzı uygulamalar, yenilenebilir enerji vb benzeri iklim
dostu politikalarla beraber uygulandığında, emisyonlar ve GSMH
arasındaki bağın koparılmasına yardımcı olabiliyorlar.
- Fosil yakıt destek ve sübvansiyonlarının kaldırılmasıyla, çok düşük
sosyal maliyet ile emisyonlarda kayda değer düşüş sağlanması
mümkün.
-Teknoloji politikaları diğer mitigasyon politika ve uygulamalarını
destekleyebilir (örn. Yenilenebilir enerjide AR-GE)
- İklim değişikliği küresel bir problem. Çözümü yerel, ulusal ve
bölgesel ölçeklerde etkin politikalar ve uluslararası işbirliğinden
geçiyor.
7. IPCC Raporu ve Türkiye
IPCC: Son 10 yıldaki emisyon artışının %60’ı üst orta gelir
sınıfındaki ülkelerde gerçekleşti…
Türkiye: Emisyonlar 1990’dan bu yana %133 arttı
Türkiye: Yıllık Emisyonların Sektörel Dağılımı
500
450
400
350
ppm
300
Atık
250
Tarımsal faaliyetler
200
Endüstriyel işlemler
Enerji
150
100
50
0
IPCC: Küresel emisyonların %76’sı CO2
Türkiye: Emisyonların %81’i CO2
Türkiye: Yıllık Emisyonların Sera Gazlarına Göre
Dağılımı
500
450
400
350
F Gazları
ppm
300
250
200
150
100
50
0
N2O
CH4
CO2
IPCC: Emisyonların %69’u enerji sektöründen (fosil
yakıtlar)
Türkiye: Emisyonlar %70’i enerji sektöründen
Türkiye: Yıllık Emisyonların Sektörel Dağılımı
500
450
400
350
ppm
300
Atık
250
Tarımsal faaliyetler
200
Endüstriyel işlemler
Enerji
150
100
50
0
IPCC: 2°C/450 ppm hedefi için enerji sektöründe köklü bir
değişim şart…
Türkiye’nin 2023 yılı birincil enerji projeksiyonu:
Kaynak: Taner Yıldız, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, 2014 yılı Bütçe Sunumu, 14 Kasım 2013
IPCC: 2°C/450 ppm hedefi için enerji sektöründe köklü bir
değişim şart…
Türkiye’nin 2030 yılı elektrik enerjisi projeksiyonu:
Kaynak: Dr. Zafer Demircan. ETKB Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, 26 Mart 2013 tarihinde
Ankara’da düzenlenen Rüzgar Çalıştayı’nda yapılan sunum
Türkiye ne yapmalı?
• Risk yönetimi…
• Uluslararası sürecin bir parçası olmalı: İklim
müzakerelerine iyi hazırlık, aktif katılım, olumlu katkı…
• Ulusal karbon bütçesi hesabı yapılmalı. Bu hesap
çerçevesinde karbon emisyonu hedefleri koyulmalı.
• Kalkınma planı & stratejik planlar (enerji, sanayi, tarım
vb. kilit sektörler): iklim değişikliğiyle mücadele ve uyum
ana unsurlardan birisi olmalı.
• Enerji verimliliği, enerji yoğunluğu ve yenilenebilir enerjiye
ilişkin daha iddialı hedefler ve etkin uygulamalar…
IPCC Dokümanları:
3. Çalışma Grubu Raporu
• Karar vericiler için özet:
http://mitigation2014.org/report/summary-for-policy-makers/
• Tüm rapor:
http://mitigation2014.org/report/final-draft/
Special Report on Renewable Energy Sources and Climate
Change Mitigation
• http://srren.ipcc-wg3.de/report
Teşekkürler...
mberke@wwf.org.tr
15-May-14 / 47
Ek: Sorumluluk Kimde?
Sorumluluğu nasıl paylaştırabiliriz?
6 farklı yaklaşım:
1- Toplam emisyonlarda ülkelerin payları nedir?
2- 1750’den beri biriken emisyonlarda ülkelerin payları nedir?
3- Uluslararası ticaretin rolü ne? Üretim üzerinden mi, tüketim
üzerinden mi hesaplamalıyız?
4- Kişi başına düşen emisyonlar nedir? (Kümülatif emisyon bakış
açısı buraya katılabilir)
5- Ekonomilerin karbon verimliliği: (CO2/GDP)
6- 1990-2010 arası değişim
1- Ülke başına düşen emisyonlar
Emisyonların %75’i 20 ülkeden kaynaklanıyor.
%50’sinden 5 ülke sorumlu: Çin, ABD, Hindistan, Japonya, Rusya
Kaynak: IPCC AR5 WG3 Chapter 1: http://report.mitigation2014.org/drafts/final-draft-postplenary/ipcc_wg3_ar5_final-draft_postplenary_chapter1.pdf
2- Tarihsel olarak ülke başına düşen emisyonlar
Sırf enerji ve endüstriyi göz önüne alınca, ABD, Çin, Rusya, İngiltere
ve Almanya ilk 5’te, topla emisyonun %56’sından sorumlular.
Tüm sektörler (LULUCF dahil) hesaba katılınca sanayileşmiş ülkelerin payı
azalıyor, İngiltere ve Almanya yerine Hindistan ve Japonya resme giriyor.
Kaynak: IPCC AR5 WG3 Chapter 1: http://report.mitigation2014.org/drafts/final-draft-postplenary/ipcc_wg3_ar5_final-draft_postplenary_chapter1.pdf
2- Tarihsel olarak ülke başına düşen emisyonlar
Sırf enerji ve endüstriyi göz önüne alınca, ABD, Çin, Rusya, İngiltere
ve Almanya ilk 5’te, topla emisyonun %56’sından sorumlular.
Tüm sektörler (LULUCF dahil) hesaba katılınca sanayileşmiş ülkelerin payı
azalıyor, İngiltere ve Almanya yerine Hindistan ve Japonya resme giriyor.
Kaynak: IPCC AR5 WG3 Chapter 1: http://report.mitigation2014.org/drafts/final-draft-postplenary/ipcc_wg3_ar5_final-draft_postplenary_chapter1.pdf
2- Tarihsel olarak ülke başına düşen emisyonlar (devam…)
Çoğu yöntem emisyonların tarihsel muhasebesini 1750 yılıyla başlatıyor.
Bazıları ise 1990 yılının temel alınması gerektiğini söylüyor. Bunun nedeni,
iklim değişikliği fenomeninin o yıllarda dünya tarafından tanınması.
1990 temel alınınca özellikle Çin ve Japonya’nın sorumluluğu artıyor.
Kaynak: IPCC AR5 WG3 Chapter 1: http://report.mitigation2014.org/drafts/final-draft-postplenary/ipcc_wg3_ar5_final-draft_postplenary_chapter1.pdf
3- Uluslararası Ticaret
Tüketim üzerinden emisyonlara bakınca ABD ve Çin arasındaki değişim
dikkat çekici: Çin’in emisyonları azalıyor, ABD’ninki artıyor.
Kaynak: IPCC AR5 WG3 Chapter 1: http://report.mitigation2014.org/drafts/final-draft-postplenary/ipcc_wg3_ar5_final-draft_postplenary_chapter1.pdf
4- Kişi Başına Düşen Emisyonlar
Gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde arazi kullanımındaki değişiklikler
nedeniyle kişi başına emisyonlar gelişmiş ülkelerden yüksek olabiliyor.
Kaynak: IPCC AR5 WG3 Chapter 1: http://report.mitigation2014.org/drafts/final-draft-postplenary/ipcc_wg3_ar5_final-draft_postplenary_chapter1.pdf
Az gelişmiş ekonomiler genelde daha enerji yoğun üretim süreçlerine
sahipler. Ekonomi olgunlaşıp katma değeri yüksek üretime geçince, karbon
yoğunluğu düşüyor. Bu yaklaşıma göre Emisyonlara ilişkin sorumluluklar
belirlenirken ekonominin düzeyi ve gelişme patikası da göz önüne alınmalı…
Kaynak: IPCC AR5 WG3 Chapter 1: http://report.mitigation2014.org/drafts/final-draft-postplenary/ipcc_wg3_ar5_finaldraft_postplenary_chapter1.pdf
5- Karbon Verimliliği / Yoğunluğu (CO2/GSMH)
Kyoto Protokolü’nde Annex B’de yer alan, Protokolü imzalasalardı Annex B’de
yer alacak ve non-Annex B olan ülkeler….
Türkiye’nin 1990-2012 artışı 251 GtCO2e. Türkiye bu listede yer alan
Japonya, Avustralya, Kanada, Meksika, Güney Afrika ve Brezilya’nın
önünde…
Kaynak: IPCC AR5 WG3 Chapter 1: http://report.mitigation2014.org/drafts/final-draft-postplenary/ipcc_wg3_ar5_finaldraft_postplenary_chapter1.pdf
6- 1990’dan Bu Yana Emisyonlarda Değişim