BİLGİ HAZİNESİ: 4.1 SU DÖNGÜSÜ: Suyun okyanus ve denizlerden atmosfere, atmosferden yeryüzüne ve yeniden denizlere, okyanuslara ulaşması şeklindeki genel turuna verilen isimdir. Evrenin korunumu yasası gibi, yeryüzündeki su kaynakları da korunmaktadır. Dünyadaki su miktarı artmaz veya eksilmez. Bu döngü sürekli devam eder. Yeryüzündeki su kaynaklarını okyanuslar, denizler, göller ve yeraltı suları oluşturur. Dünyadaki su hareket eder, hal değiştirir, konum değiştirir; bitkiler ve hayvanlar tarafından kullanılır, fakat gerçekte asla yok olmaz. Su döngüsü, yağış, buharlaşma, yer üstü ve yer altı akışları olmak üzere üç temel aşamayı içerir. İçme Suyunun Kalitesi Suyun içme suyu olarak kullanılabilmesi için bazı kalite koşullarını taşıması zorunludur. Bunlar; Hastalık yapıcı mikroorganizmalardan arındırılması Berrak, renksiz ve kokusuz olması Belirli sertlik derecesinde ve yeterli derecede yumuşak olması Sıcaklığı 15 0C’ tan aşağıda ve içiminin hoş olması Aşındırıcı (agresif) olmaması ve fazla sert olmaması Sağlığa zararlı kimyasal bulundurmaması Vücut için yararlı bazı metal tuzları içermesi Toksik etki veya kötü fizyolojik etki yapacak miktarda madde içermemesi maddeler Gibi kalite ölçütlerinin yanında, bol miktarda bulunması ve satış fiyatının da halkın kolaylıkla ödeyebileceği bir düzeyi aşmaması gerekir. Suyun dış görünüşüne, rengine, kokusuna ve tadına bakılarak kalitesi hakkında karar vermek doğru değildir. Suyun değeri, yalnızca yaygın olarak bulunması ve faydalanılması ile değil aynı zamanda iyi kalitede olması ile de ölçülür. ARITIM: Dünya yüzeyinde bulunan suların çok az bir kısmı içilebilir niteliktedir. Bundan dolayı içilebilir nitelikte olmayan suların uygun yöntemlerle arıtılarak içilebilir hale getirilmesi gerekir. Bu olaya arıtma denmektedir. Atık suların arıtılması birkaç yöntemle gerçekleşmektedir. 1. Mekanik yöntemle atık su temizleme sistemi. Mekanik temizlemede, büyük depolama tanklarında birikmiş olan atık sulardaki iri kirler önce tarak ve süzgeçlerle alıkonur, ince kirler ise çökme havuzlarında ayrılır ATIK SU GİRİŞİ GİRİŞ TERFİ MERKEZİ IZGARALAR KUM TUTUCULAR ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZLARI ÇAMUR YOĞUNLAŞTIRMA HAVALANDIRMA FLOTASYON SON ÇÖKTÜRME HAVUZLARI ÇAMUR ÇÜRÜTME SANTRİFÜJ ARITILMIŞ SU ÇIKIŞI ÇAMUR ARITMA TESİSİ PROSESİ Izgaralar: Su içerisinde bulunan kaba maddelerin pompa, boru ve teçhizata zarar vermemesi, diğer arıtma kısımlarına gelen yükün hafiflemesi veya yüzücü kaba maddelerin (taş, ağaç, yaprak vs) sudan ayrılması için kullanılır. Süzgeçler: Yaklaşık 3 mm tane iriliğine kadar kir tanelerini sudan ayırmak için kullanılır. Kum Tutucuları: Kirli suya yağmurlarla karışan yoğunluğu yüksek, anorganik maddeler kum, toprak vb. çöktürülür. Bunun için su akış alanı genişletilir, hızı 30-35 cm/sn. ye düşürülür. Böylece bu maddelerin çökmesi sağlanır. Biriken kumlar pompalar vasıtası ile dışarıya alınır. Çökme Havuzları: Bu havuzlar dikdörtgen veya daire şeklinde de olabilir. Burada suyun içinde bulunan, çözünmeyen bütün maddeler suyun dibine çökerler. Havalandırma Havuzları: Çöktürme havuzlarından geçen atık sular, çelik borular ile havalandırma havuzlarına pompalanır. İnce kabarcıklı seramik difüzör bu havuzlara yerleştirilmiştir. Bu havuzlarda suya kirlilik veren maddelerin, mikroorganizmaların, okside edilerek uzaklaştırılması için gerekli olan oksijen, üfleyici pompalardan verilen hava ile sağlanır. Flotasyon Havuzları: Flotasyon işlemi, endüstriyel atık suların içinde bulunan yağ zerreciklerinin atık suya katılan koagülant [Al2(SO4)3 çözeltisi] maddeler tarafından tutulması ve bunların hava kabarcıklarıyla su yüzeyine taşınması ilkesine dayanır. Flotasyon işleminin başlangıcında atık su, karıştırıcıya alınır. Burada dolanım suyu koagülantla karıştırılır. Karışımın pH değerine bakılır. Endüstriyel atık sular, karıştırıcıdan sonra basınç düşürücülerden geçirilir ve flotasyon tanklarına gönderilir. Burada atık su içinde hava kabarcıkları ve köpük oluşur. Yağ zerrecikleri köpük içinde tutulur ve hava kabarcıklarıyla birlikte su yüzüne yükselerek yüzeyde birikir. Bu birikinti, köpük sıyırıcılarıyla sıyrılarak ortamdan uzaklaştırılır. Tank tabanında biriken yağlı çökelti ise, pompa istasyonuna gider. Doyurulan çamur, pompalarla kurutma yataklarına gönderilir.