Kroner Damar Hastalıkları (Kalp Krizi/Spazmı)

Kroner Damar Hastalıkları (Kalp Krizi/Spazmı)
Kalbde tıpkı diğer organlar gibi sürekli oksijenlenmeye ve beslenmeye yani
kanlanmaya gerek duyar. Kalbin tüm yaşam boyu kesintisiz çalışmasının ilk
güvencesi bu kanlanmayı sağlayan koroner damarlardır. Koroner damarların
damar sertliği dediğimiz tutulumu kalbin beslenmesini bozarak bir dizi önemli ve
bazen hayat tehdit edici olabilen sorunlara neden yolaçmaktadır.
Damar sertliği esas olarak, yağ, bazı bağ dokusu elemanları ve kimi dönüşmüş
savunma hücrelerinden oluşmuş plak dediğimiz yapıların, damar iç duvarını
zaman içinde daraltarak kalbe giden kan akımını kısıtlaması ve bazende tamamen
kesmesi sonucunu doğurmaktadır.
Damar sertliği dışında daha az rastlanan ve benzer kan akımı kısıtlamasını ama
bu kez farklı bir mekanizma ile yapabilen ve genellikle strele tetiklenen dmar
spazmınada değinmeden geçmemeliyiz.
Nedeni ne olursa olsun kalbe giden azzalmış veya kesilmiş kan akımının ortak
sonucu koroner kalp hastalığı denen bir dizi hastalığın oluşumudur.Bunlar:
Yalnızca efor srfetme ile göğüs ağrısı vb yakınmaların belirdiği kararlı göğüs
ağrıları; kalp krizine evrilme olasılığı yüksek olan yeni başlangıçlı veya istirahatde
beliren kararsız ağrılar;kalp krizi ve ani kalp kaynaklı ölümlerdir.
Kalp krizi çoğu zaman, kalbi besleyen koroner damarlardaki damar sertliği ile
oluşmuş damarı içten daraltan plakların yırtılması ve bu yırtılmanın kan pıhtılaşma
mekanizmasını tetikleyerek damarı tam tıkaması ile oluşur.
1/4
Kroner Damar Hastalıkları (Kalp Krizi/Spazmı)
Tıkanan damarın beslediği alan,yani kalp kası ölmektedir.
Pek çok kişide kalp-damar/koroner hastalıkların ilk belirtisi kalp krizi
olabilmektedir.
Sıklıkla gün içerisinde sabah erken saatlerde ortaya çıkmaktadır.
Göğüs ağrısı çoğunlukla döş kemiğinin arkasında geniş bir alanda(örneğin nokta
kadar değil) baskı, basınç,ezici tarzdadır.Ağrı heriki kola,omuza boyun ve
çeneye,mideye yayılaabilmektedir.Ağrıya terleme, bulantı,halsizlik,kusma eşlik
edebilir.
Günümüzde kalp krizinde tedavi yaklaşımı krizden sorumlu damarın pıhtı eriticiler
veya acil koroner angiografi ile tıkanan damarın belirlenerek buraya balon
angioplasti ve/veya stent uygulaması ile açılmasıdır.
Kalp krizi ortalama 3-7 gün süren mutlak hastane bakım ve gözetimini
gerektirmektedir.
Bu tıkanmanın olmaması için,
Sigara içmeyin
Kilo verin,
Sıvı yağ ve beyaz et kullanın,
Hayvansal yağ tüketimini azaltın,
Kolesterol tüketimini azaltın,
Sebze ve meyve bol tüketin,
Haftada üç gün 30-45 dakika yürüyün,
Stresten uzaklaşmanın yolunu arayın,
KB(Tansiyon Yüksekliğini) kontrol edin,
Kan şekerinizi kontrol edin
2/4
Kroner Damar Hastalıkları (Kalp Krizi/Spazmı)
Tıkanma riskini arttıranlar,
Kalıtım,
Sigara,
Stres,
Tansiyon yüksekliği,
Şeker hastalığı,
Kolesterol yüksekliği,
Faydalı kolesterol düşüklüğü,
Şişmanlık,
Hareketsiz yaşam,
Erkek cinsiyet
Dikkat edilirse bunlardan sadece kalıtım ve cinsiyeti değiştirmek
olanaksız.
Koroner kalp hastalığının tüketilen toplam yağ miktarından çok,
tüketilen yağın türü ile ilişkili olduğunu yukarıdaki grafiklerde
olduğu gibi, farklı tüketim alışkanlıklarına sahip toplumlar için
yapılan mukayeselerden çok açık şekilde görebiliriz. Temel
protein kaynağı olarak çok sağlıklı deniz ürünlerini
kullanmalarına rağmen, günlük kalori tüketiminin çok büyük
kısmını karbonhidratlardan karşılayan, enerji ihtiyacının
yanlızca %10 kadarını yağlardan elde eden Japon
toplumundaki koroner kalp hastalığına yakalanma oranı
onbinde 500 iken, günlük enerji ihtiyacının %40 kadarını başta
zeytinyağı olmak üzere bitkisel kaynaklı yağlardan karşılayan
Girit toplumunda koroner kalp hastalığına yakalanma oranı
yalnızca onbinde 200'dür. Buna karşılık günlük enerjisinin %38
kadarını yağlardan, ancak çok büyük ölçüde doymuş yağlardan
karşılayan Doğu Finlandiya toplumunda ise koroner kalp
hastalığına yakalanma oranının onbinde 3000 gibi inanılması
3/4
Kroner Damar Hastalıkları (Kalp Krizi/Spazmı)
zor rekor bir düzeyde olduğu görülmektedir.
Koroner Riskinizi Belirleyin
Franinghan Risk Skorlaması bu amaçla kullanılmaktadır. Bu
skorlama hastaların 10 yıllık dönemde koroner kalp hastalığına
yakalanma olasılıklarını yüzde olarak ifade etmektedir. Risk
skorlaması kişinin yaş, total kolestrol, HDL kolestrol, sistolik kan
basıncı, sigara içimi faktörlerini değerlendirilerek yapılmakta;
her bir parametre için belirli değer aralığında hastaya puan
verilmekte ve toplam puan risk skalasından yüzde değer olarak
hesaplanmaktadır. Bu değerlendirme ile üç risk kategorisi
belirlenebilmektedir.
I) Koroner arter hastalığı varlığı bilinen veya 10 yıllık riski
% 20 üzerinde olan hastalar,
II) İki ya da daha fazla risk faktörü olan veya 10
yıllık risk faktörü %10-20 arasında olanlar,
III) 0-1 risk faktörü olan veya 10 yıllık risk
faktörü % 10'un altında olanlar.
4/4