SONARIN KENDİ GÜRÜLTÜSÜ ve DİĞER GÜRÜLTÜLER

Su Altı Akustik Dalga Yayılımı & Sonar Sistemler
Dr. Serkan Aksoy
SONARIN KENDİ GÜRÜLTÜSÜ ve DİĞER GÜRÜLTÜLER
Sonarın kendi gürültüsü (self-noise) tespit edilmesi istenen hedef gürültüsü hariç ortamda bulunan arka
plan (zemin) gürültüsü olup
- Sonar sisteminin iç gürültüsü,
- Deniz gürültüsü,
- Kendi gemimizin yayılım gürültüsü
olmak üzere toplamda üç ana unsurdan oluşur. Bu gürültü çoğunlukla 1 Hz bandında izotropik spektrum
seviyesi olarak dB cinsinden verilir. Zemin gürültüsünün temel kaynaklarından biri olan denizin gürültüsü
yönlü olmamasına karşın, sonar ile akustik aktarım yönlüdür. Sonarın iç gürültüsü çoğunlukla ihmal
edilebilir olduğundan, deniz gürültüsü de değiştirilemeyeceğinden, tasarım bakımından kendi gemimizin
yayılım gürültüsü minimize edilmeye çalışılmalıdır.
Sonarın kendi gürültüsü
oranı ile frekansla azalır. Sonarın kendi gürültüsü gemini pupa bölümünden
aşağıya doğru olacak biçimde ışıma diyagramına sahiptir.
Yayılım gürültüsü ise gemi tarafından üretilen ve gemiden 100 ile 1000 m uzaklıkta ölçülen bir tür
gürültüdür. Bu gürültü türü pasif sonarlar için dinlenilen sesin kaynağıdır. Bahsedilen her iki türdeki gürültü
çeşidi de birden fazla farklı kaynaktan oluşup, bu kaynaklardan bazıları daha önce anlatıldığı gibi baskın
olabilir.
Yine elektriksel, makine, akış, pervane vb. nedenlerden oluşan diğer tüm gürültüler tasarım esnasında
detaylı analizlerle azaltılmaya çalışılmalıdırlar. Sonar denklemi kapsamında ve
tasarım bakımından
değiştirilemezken, sonar sisteminin ortam gürültüsüne karşın cevabı minimize edilmelidir. Buda örneğin
ortam gürültüsünün istenmeyen frekans bileşenlerinin sonar sisteminde reddedilmesi v.b. ile olabilir. Yine
bazı özel cihazlar kullanarak (agouti, baffle vb.) bu tür gürültü etkileri azaltılabilir.