24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak DTPA Bağlı Toremifen’in MCF-7 Meme Kanseri Hücreleri Üzerine Sitotoksik ve Apoptotik Etkisi Ayfer Yurt Kılçara, F. Zümrüt Biber Müftülera, Perihan Ünaka, Çığır Biray Avcıb, Cumhur Gündüzb Nükleer Uygulamalar Anabilim Dalı, Nükleer Bilimler Enstitüsü, Ege Üniversitesi, Bornova, İzmir, Türkiye. b Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı, Tıp Fakültesi, Ege Üniversitesi, Bornova, İzmir, Türkiye. ayferyurt@yahoo.com a Meme kanseri endüstrileşmiş ülkelerdeki kadınlarda en sık görülen kanser türü olup, ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almaktadır [1]. Son yıllardaki çalışmalar erken teşhis ve kanser safhasının belirlenmesinde kullanılabilecek, yeni radyofarmasötiklerin geliştirilmesi üzerine odaklanmıştır. Bu konuya ilişkin PET ve SPECT görüntüleme ajanları ile ilgili önemli gelişmeler mevcut olmasına rağmen, ideal görüntüleme özelliklerine sahip olan Teknesyum99m radyonüklidi (99mTc) ile işaretlenebilen ajanların eksikliği göze çarpmaktadır [2]. Bu sebeple de 99mTc ile işaretlenebilecek meme dokusuna spesifik radyofarmasötiklerin geliştirilmesi önem kazanmaktadır. Geliştirilen bu yeni ajanların meme hücre hatlarında, hücrelerin estrojen reseptörlerine bağlanmaları ve bu reseptörlerde antagonist etki göstererek hücrelerin büyümesini inhibe etmesi öngörülmektedir [3]. Dolayısıyla tasarlanan ajanların bu hücreler üzerindeki etkisi, bu ajanların görüntü kalitesi hakkında fikir de verebilmektedir. In vitro çalışmalarda, MCF-7 (meme kanseri tümör hücre hattı) hücreleri, farklı tedavi yöntemlerinin hastalara aktarılmadan önce bu yöntemlerin test edilmesinde uygun deneysel model olarak sıklıkla kullanılmaktadır [4]. Yukarıda değinilen sebeplerden dolayı, Yurt ve arkadaşları tarafından meme kanseri tedavisinde kullanılan bir anti-estrojen ajan olan Toremifene (TOR) bileşiğine, hidrofilik bir grup olan dietilen triamin pentaasetik asit (DTPA) takılarak, 99mTc ile yüksek verimde işaretlenebilen (TOR-DTPA) bileşiği sentezlenmiştir. Bu bileşik TLC ve HPLC metodları ile karakterize edilmiş, hayvan modeli üzerinde biyodağılım çalışmaları yapılmış ve bileşğin meme dokusunda yüksek bir tutulum gösterdiği tespit edilmiştir [5]. Bu çalışmada ise; TORDTPA bileşiğinin, MCF-7 hücreleri üzerinde belirli dozlarda sitotoksik ve apoptotik etkileri incelenmiştir. Sitotoksik etki için Trypan Mavisi Boyama ve XTT, apoptotik etki için ise TUNNEL ve ELISA yöntemleri kullanılmıştır. Bu deneysel çalışmalar sonunda TORDTPA’nın MCF-7 hücreleri üzerinde herhangi bir sitotoksik ve apoptotik etki göstermediği görülmüştür. Bu sonuçların bir önceki çalışmaya [5] destek niteliğinde olup, TOR-DTPA bileşiğinin meme dokusunu görüntülemede kullanılabilecek, yeni bir hidrofilik ajan olarak umut verici olduğu düşünülmektedir. KAYNAKLAR 1. Jemal A., Siegel R., Ward E., Hao Y., Xu J., Murray T., Thun M. J., Cancer J Clin. 58, 71-96, 2008. 2. Skaddan, M. B., Wust F. R., Jonson S., Syhre R., Welch M. J., Spies H., Katzenellenbogen J. A., Nucl Med Biol. 27, 269-78, 2000. 3. Kangas L., J Steroid Biochem. 36, 191-5, 1990. 4. Trouet A., Passioukov A., Van derpoorten K., Fernandez A. M., Abarca-Quinones J.,Baurain R., Lobl T. J., Oliyai C., Shochat D., Dubois V., Cancer Res. 61, 2843-6, 2001. 5. Yurt A., B. M. F. Z., Unak P., Yolcular S., Acar C., Enginar H., Cancer Biother. Radio. 24, 707-716, 2009.