Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 24.08.2011 tarih ve 121 sayılı kararı ile kabul edilen ve 2011-2012 Öğretim Yılından itibaren uygulanacak olan programa göre hazırlanmıştır. Genel Müdür Temel Ateş Genel Koordinatör Akın Ateş Eğitim Koordinatörü - Editör Nevzat Asma Eğitim Koordinatör Yardımcısı Halit Bıyık Dizgi, Grafik, Tasarım Esen Dizgi Servisi Görsel Tasarım Erol Faruk Yücel Bu kitabın tamamının ya da bir kısmının elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır. Bu kitabın tüm hakları yazarlarına ve Esen Basın Yayın Dağıtım Limitet Şirketine aittir. İsteme Adresi ESEN BASIN YAYIN DAĞITIM LTD.ŞTİ. Bayındır 2. Sokak No.: 34/11–12 Kızılay/ANKARA tel.: (0312) 417 34 43 – 417 65 87 faks: (0312) 417 15 78 ISBN : 978 – 9944 – 777 – 34 – 6 Baskı Bahçekapı Mah. 2460. Sok. Nu.:7 06370 Şaşmaz / ANKARA Tel: (0312) 278 34 84 (pbx) www.tunamatbaacilik.com.tr Baskı Tarihi 2012 – VIII www.esenyayinlari.com.tr FONKSİYONLAR ÜNİTE 1. ÜNİTE 1. ÜNİTE 1. ÜNİTE Fonksiyonlar 1. Kazanım : Fonksiyon kavramı, fonksiyon çeşitleri ve ters fonksiyon kavramlarını açıklar. 2. Kazanım : Verilen bir fonksiyonun artan, azalan ve sabit olmasını açıklar; verilen bir fonksiyonun artan, azalan veya sabit olduğu aralıkları belirler. 3. Kazanım : Çift fonksiyonu ve tek fonksiyonu açıklar, grafiklerini yorumlar. Fonksiyonların Tanım Kümesi 1. Kazanım : Verilen bir fonksiyonun en geniş tanım kümesini belirler. Parçalı Fonksiyonlar 1. Kazanım : Parçalı fonksiyonun grafiğini çizer, uygulamalar yapar. 1. ÜNİT f : R → R+ , f(x) = ax Fonksiyonunun Grafiği FONKSİYON Boş kümeden farklı A ve B kümeleri için A nın her elemanını B nin bir ve yalnız bir elemanına eşleyen f bağıntısına A dan B ye fonksiyon denir. y 1 üstel fonksiyonunun f : A → B veya x → y = f(x) biçiminde gösterilir. grafiği yandaki gibi- A tanım kümesi ve B değer kümesidir. x 0 dir. A kümesindeki elemanların B deki görüntülerinden oluşan f(A) kümesine fonksiyonun görüntü kümesi y = ax ® a > 1 için f(x) = ax y ® 0 < a < 1 için y = ax denir. f(x) = ax üstel fonk- ® Grafiği verilen bir bağıntının fonksiyon olup olma- siyonunun 1 grafiği yandaki gibidir. dığını anlamak için tanım kümesindeki x değerleri x 0 için y eksenine paralel doğrular çizilir. Bu doğrular grafiği yalnız bir noktada kesiyorsa verilen bağıntı bir fonksiyondur. f : R+ → R , f(x) = logax Fonksiyonunun Grafiği y f(x) = ax + b Fonksiyonunun Grafiği y = logax ® a > 1 için f(x) = logax y = ax + b doğrusunun grafiğini çizmek için doğrunun fonksiyonunun grafiği geçtiği herhangi iki nokta bulunur. Eksenleri kestiği yandaki gibidir. 0 x 1 noktaları bulmak tercih edilir. y f(x) = ax2 + bx + c Fonksiyonunun Grafiği f(x) = ax2 + bx + c fonksiyonunun tepe noktası b dir. T(r, f(r)) olmak üzere, r = – 2a a > 0 ise grafiğin kolları yukarı doğru a < 0 ise grafiğin kolları aşağı doğrudur. ® 0 < a < 1 için f(x) = logax Parabol grafikleri ile ilgili bazı özel durumlar Grafik Çizimi İle İlgili Özel Durumlar fonksiyonunun grafiği yandaki gibidir. y ® y = ax2 parabolü- y = ax2 (a > 0 ise) y ® y = f(x) y = –f(x) d y y = ax2 + c parabolünün tepe noktası (a < 0 ise) y = ax2 + c (a > 0 ise) a b x c a 0 y x y y = f(x) y = f(–x) d ® y = a(x – r) + k parabolünün tepe noktası T(r, k) dır. 10 x ® y = f(x) ile y = f(– x) fonksiyonlarının grafikleri c ğından grafiği yandaki 2 c b –d y eksenine göre simetriktir. T(0, c) noktası olacagibi olur. y x y = ax2 x 1 x eksenine göre simetriktir. dan grafiği yandaki gibi olur. 0 ® y = f(x) ile y = – f(x) fonksiyonlarının grafikleri nün tepe noktası T(0, 0) olacağın- y = logax a 0 b c x –c d –b 0 –a x ® y = f(x) + c nin grafiği, y = f(x) fonksiyonunun grafiğinin y ekseni boyunca c kadar ötelenmişidir. y y y = f(x) y = f(x) + c a+c a a x 0 Artan ve Azalan Fonksiyonlar f : A → B fonksiyonu için ® x1 < x2 için f(x1) < f(x2) ise f artan fonksiyondur. y c x 0 y f(x2) f(x2) f(x1) f(x1) ® y = f(x – c) nin grafiği, y = f(x) fonksiyonunun grafiğinin x ekseni boyunca c kadar ötelenmişidir. y y y = f(x) 0 ® y = f(x – c) a x1 x2 b 0 x a x1 x2 b x x1 < x2 için f(x1) > f(x2) ise f azalan fonksiyondur. y y f(x1) 0 a x 0 a a+c x f(x1) f(x2) c f(x2) Bire Bir Fonksiyon ∀x1, x2 ∈ A için x1 ≠ x2 ⇒ f(x1) ≠ f(x2) ya da 0 ® f(x1) = f(x2) ⇒ x1 = x2 oluyorsa f fonksiyonu bire bir a x1 x2 b x 0 a x1 x2 b x x1 < x2 için f(x1) = f(x2) ise f sabit fonksiyondur. fonksiyondur. Tek ve Çift Fonksiyonlar ® x eksenine paralel doğrular çizildiğinde, doğruların f : A → B , y = f(x) fonksiyonunda ∀x ∈ A için her biri grafiği en çok bir noktada kesiyorsa fonksiyon bire birdir. Örten Fonksiyon f : A → B fonksiyonu için f(A) = B ise yani görüntü f(– x) = – f(x) ise f fonksiyonu tek fonksiyondur. f(– x) = f(x) ise f fonksiyonu çift fonksiyondur. ® Tek fonksiyonların grafikleri orijine göre simetriktir. ® Çift fonksiyonların grafikleri y eksenine göre simetriktir. kümesi değer kümesine eşit ise f fonksiyonu örten fonksiyondur. ® Grafiği verilen bir fonksiyonun örten olup olmadığı araştırılırken değer kümesinin her y elemanı için x eksenine paralel doğru çizdiğimizde bu doğru gra- Bir Fonksiyonun En Geniş Tanım Kümesi ® f(x) = anxn + an – 1xn – 1 + ... + a0 biçimindeki polinom fonksiyonların en geniş tanım kümeleri: fiği en az bir noktada kesiyorsa fonksiyon örtendir. R = (– ∞, ∞) dir. Ters Fonksiyon ® y= f fonksiyonu A dan B ye tanımlanmış bire bir ve örten fonksiyon olmak üzere, fof –1 = f –1of = Ι koşulunu sağ® ax + b – dx + b ⇒ f –1(x) = cx + d cx – a 2n f (x) fonksiyonunun en geniş tanım kümesi: f(x) ≥ 0 koşulunu sağlayan noktalar ® f(x) = ax + b ⇒ f –1(x) = ® f(x) = n ∈ Z + olmak üzere, y = suna göre simetriktir. x–b a ax + b cx –b ® f(x) = ⇒ f –1(x) = a c f ( x) fonksiyonunun en geniş tanım kümesi: g (x ) R – {x: g(x) = 0 } dır. layan f –1 fonksiyonuna f fonksiyonunun tersi denir. ® f ile f –1 fonksiyonlarının grafikleri y = x doğru- f(x) ve g(x) birer polinom olmak üzere, kümesidir. ® y = logf(x)g(x) fonksiyonunun en geniş tanım kümesi: f(x) > 0 , g(x) > 0 , f(x) ≠ 1 koşullarını sağlayan noktalar kümesidir. 11 MUTLAK DEĞER FONKSİYONU Z ]] f (x) , f (x) > 0 , f (x) = 0 |f(x)| = [ 0 ]] –f (x) , f (x) < 0 \ f(x) = |ax – b| + b x1 = , x2 = a üzere, f(x) in değeri f(x1) veya f(x2) dir. f(x2) Mutlak Değerin Özellikleri (x1, f(x1)) f(x1) ® |–x| = |x| |x + y| ≤ |x| + |y| ® | x | = a ⇒ x = a v x = – a , (a ∈ R+) ® (x2, f(x2)) ® |x – y| ≥ |x| – |y| f(x) = |x – a| – |x – b| Fonksiyonunun Grafiği En küçük değeri: y |b – a| f(a) = – |a – b| | x | < a ⇒ – a < x < a , (a ∈ R ) + ® | x | ≥ a ⇒ x ≥ a v x ≤ – a , (a ∈ R ) ® a < |x| < b ⇒ a < x < b v –b < x < –a En büyük değeri: 0 f(b) = |b – a| dır. – |a – b| x b bu fonksiyonun grafiği yukarıdaki gibidir. MUTLAK DEĞER FONKSİYONUNUN GRAFİĞİ BAĞINTI GRAFİKLERİ y = |f(x)| Fonksiyonunun Grafiği ® gesindeki kısmı ile bu kısmın x eksenine göre çizilir. Bu grafiğin y ekseninin negatif bölgesine taşan simetriğinin birleşimi istenen grafiktir. kısmının x eksenine göre simetriği alınır. y y y = f(x) |y| = f(x) bağıntısının grafiği çizilirken y = f(x) in grafiği çizilir. Çizilen grafiğin y > 0 olan böl- y = |f(x)| in grafiği çizilirken önce y = f(x) in grafiği y x 2 –3 –1 0 2 2 0 y y = f(x) y = |f(x)| –3 0 a (a, f(a)) ve (b, f(b)) noktaları kırılma noktalar olup (a, b ∈ R+) –1 x x2 daki gibi olur. (x1 < x2) + –3 x1 0 noktaları olup grafiği yan- ® | xn | = | x |n ® ve noktaları grafiğin kırılma ® | x.y | = | x |.| y | x x , (y ≠ 0) = y y ® |cx – d| Fonksiyonunun Grafiği d y olmak c en küçük –3 x 4 |y| = f(x) 2 0 x 4 x ® |y| = |f(x)| bağıntısının grafiği çizilirken y = f(x) in grafiği ile bu grafiğin x eksenine göre y = |f(x)| + g(x) Fonksiyonunun Grafiği simetriğinin birleşimi alınır. y y = |f(x)| + g(x) fonksiyonunun grafiği çizilirken f(x) = 0 için kritik noktalar bulunup fonksiyon parçalı a 0 biçimde yazılır ve bu parçalı fonksiyonun grafiği çizilir. f(x) = |x – a| + |x – b| Fonksiyonunun Grafiği y |y| = |f(x)| y = f(x) ® x b a x b 0 y = f(|x|) fonksiyonunun grafiği çizilirken En küçük değeri : f(a) = f(b) = |a – b| olup y = f(x) in grafiği çizilir. Çizilen grafiğin x > 0 olan (a, f(a)) ve (b, f(b)) kırılma noktalarıdır. bölgesindeki kısmı ile bu kısmın y eksenine göre Bu fonksiyonun grafiği aşağıdaki gibidir. simetriğinin birleşimi alınır. y y y y = f(x) |a – b| 0 12 a b x a 0 y = f(| x |) d d b c x –c –b b 0 c x Fonksiyonlar Rehber Soru – 1 Rehber Soru – 2 Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz. Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz. a. f : R → R , f(x) = 2x – 1 a. h : (–3, ∞) → R , h(x) = 2 – x b. g : [–2, 2) → R , g(x) = x + 1 b. k : R+ → R , k(x) = 2 Çözüm Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz. ESEN YAYINLARI Çözüm Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz. 1. f : [0, 3) → R , f(x) = 2x – 3 f : R+ → R , f(x) = 2x 2. f : [–2, 2 ] → R , f(x) = 3 f : R– → R , f(x) = 1 – x 3. f : [–2, 2) → R , f(x) = 1. f : R → R , f(x) = 2 – 3x 2. 3. x +1 2 13 Fonksiyonlar Rehber Soru – 3 Rehber Soru – 4 2 g : [–1, 3) → R , g(x) = x h : R+ → R , h(x) = – x2 + 2 fonksiyonunun grafiğini çiziniz. fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm Çözüm Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz. Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz. f : R → R , f(x) = x2 1. f : (–2, 1 ] → R , f(x) = x2 – 2x 2. f : R+ → R , f(x) = – x2 2. f : (–2, 2) → R , f(x) = (x – 1)2 3. f : [–2, 3 ] → R , f(x) = 1 – x2 3. f : R– → R , f(x) = (x + 2)2 ESEN YAYINLARI 1. 14 Fonksiyonlar Rehber Soru – 5 Rehber Soru – 6 Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çizerek tanım Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çizerek tanım ve görüntü kümelerini belirleyiniz. ve görüntü kümelerini belirleyiniz. a. a. y=2 b. y = x Çözüm y = x2 – 1 b. y = – x2 Çözüm Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çizerek tanım ve görüntü kümelerini bulunuz. görüntü kümelerini bulunuz. 1. y=1 2. y = –x 3. 4. ESEN YAYINLARI Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çizerek tanım ve 1. y = x2 + 2 2. y = – x2 + 3 3. y = x2 – 2x + 3 4. y = – x2 – 4x y = 2x – 1 y = 2x 15 Fonksiyonlar Rehber Soru – 7 Çözüm a. f : [–2, 1 ] → R , f(x) = x + 1 fonksiyonunun grafiğini çizip görüntü kümesini bulunuz. b. f : [–1, 3 ] → R , f(x) = 4 – x fonksiyonunun grafiğini çizmeden görüntü kümesini bulunuz. 1. f : [– 3, 2 ] → R , f(x) = x – 1 4. f : (– ∞, 3 ] → R , f(x) = 2x – 1 fonksiyonunun grafiğini çizip görüntü kümesini bulunuz. bulunuz. 2. f : [–2, 0 ] → R , f(x) = 2 – 3x fonksiyonunun grafiğini çizip görüntü kümesini bulunuz. 3. f : [–3, 2) → R , f(x) = – x fonksiyonunun grafiğini çizip görüntü kümesini bulunuz. 16 ESEN YAYINLARI fonksiyonunun grafiğini çizip, görüntü kümesini 5. f : R → R , f(x) = 2 fonksiyonunun grafiğini çizip görüntü kümesini bulunuz. 6. 1 x fonksiyonunun grafiğini çizmeden görüntü kümef : [1, 2] → R , f(x) = 1 + sini bulunuz. Fonksiyonlar Rehber Soru – 8 Rehber Soru – 9 f : [–2, 1 ] → R , f(x) = x2 – 2 fonksiyonunun f : [–1, 3 ] → R , f(x) = x2 – 4x + 1 fonksiyonunun grafiğini çizip görüntü kümesini bulunuz. grafiğini çizmeden görüntü kümesini bulunuz. Çözüm Çözüm 1. f : [– 3, 2 ] → R , f(x) = x2 + 1 1. fonksiyonunun görüntü kümesini bulunuz. ESEN YAYINLARI fonksiyonunun görüntü kümesini bulunuz. f : [0, 4) → R , f(x) = x2 – 4x 2. f : [–1, 3 ] → R , f(x) = 2 – x2 2. fonksiyonunun görüntü kümesini bulunuz. 3. f : [0, 2) → R , f(x) = 2x2 fonksiyonunun görüntü kümesini bulunuz. f : (–3, 2 ] → R , f(x) = x2 – 6x + 1 fonksiyonunun görüntü kümesini bulunuz. 3. f : [–2, 4 ] → R , f(x) = – x2 – 2x + 2 fonksiyonunun görüntü kümesini bulunuz. 17 Fonksiyonlar Rehber Soru – 10 Rehber Soru – 11 Aşağıda grafikleri çizilmiş olan fonksiyonların tanım Aşağıda grafikleri çizilmiş olan fonksiyonların tanım ve görüntü kümelerini bulunuz. ve görüntü kümelerini bulunuz. a. a. b. y y y = h(x) y = g(x) y = f(x) 3 b. y y 2 y = k(x) 1 –3 x 2 0 x 0 –1 x 2 0 0 x –1 Çözüm Aşağıda grafikleri verilen fonksiyonların tanım (A) ve Aşağıda grafikleri verilen fonksiyonların tanım (A) ve ESEN YAYINLARI Çözüm görüntü (B) kümelerini bulunuz. 1. y y = f(x) 4 görüntü (B) kümelerini bulunuz. 1. y y = g(x) 2 1 1 –2 0 3 x 0 x 1 –3 2. 2. y y 1 0 2 x 1 –1 0 –1 18 1 x Fonksiyonlar Rehber Soru – 12 Aşağıdaki fonksiyonların bire bir olup olmadıklarını tespit ediniz. a. f : R → R , f(x) = 2x – 1 b. f : R → R , f(x) = x2 – 1 c. f : R+ → R , f(x) = x2 Çözüm Aşağıdaki fonksiyonların bire bir olup olmadıklarını tespit ediniz. f : R → R , f(x) = 5x + 1 5. f : R+ → R , f(x) = x2 – 1 2. f : R → R , f(x) = 1 – x 6. f : R– → R , f(x) = x2 + 1 3. f : R → R , f(x) = x2 + 2 7. f : R → R , f(x) = x4 4. f : R → R , f(x) = x3 – 1 8. f : R+ → R , f(x) = x2 – 8x + 1 ESEN YAYINLARI 1. 19 Fonksiyonlar Rehber Soru – 13 R → R ye tanımlı grafikleri çizilmiş olan fonksiyonların bire bir olup olmadıklarını tespit ediniz. a. b. y y = h(x) y = g(x) y = f(x) 0 y c. y x 0 x x 0 Çözüm Aşağıda grafikleri çizilmiş olan fonksiyonların bire bir olup olmadıklarını tespit ediniz. 1. 3. y y y = k(x) y = f(x) x 0 2. x 0 4. y y y = h(x) y = g(x) 0 20 x 0 x Fonksiyonlar Rehber Soru – 14 Aşağıdaki fonksiyonların örten olup olmadığını tespit ediniz. a. f : R → R , f(x) = 3x – 2 b. g : Z → Z , g(x) = 2x + 1 c. h : R → R , h(x) = x2 – 1 Çözüm Aşağıdaki fonksiyonların örten olup olmadıklarını tespit ediniz. 1. 4. f : R → R , f(x) = 1 – x A = {–1, 0, 1, 2 } , B = {–5, –2, 1, 4 } 2. 3. g : Z → Z , g(x) = 3x – 1 h : R → R , h(x) = x2 + 2 ESEN YAYINLARI k : A → B , k(x) = 3x – 2 5. A = {–1, 1, 3, 7 } , B = {0, 1, 2, 3, 4 } t : A → B , t(x) = 6. x+1 2 k : R → R , k(x) = x3 21 Fonksiyonlar Rehber Soru – 15 Rehber Soru – 16 y y y = f(x) y = g(x) x 0 x 0 –2 Yukarıda grafiği çizilmiş olan fonksiyonun Yukarıda grafiği çizilmiş olan fonksiyonun R → R ye örten olup olmadığını tespit ediniz. R → R ye örten olup olmadığını tespit ediniz. Çözüm Çözüm Aşağıda grafikleri verilmiş olan fonksiyonların örten Aşağıda grafikleri verilmiş olan fonksiyonların örten olup olmadıklarını tespit ediniz. olup olmadıklarını tespit ediniz. y 1. y = f(x) x 0 y ESEN YAYINLARI 1. y = h(x) 0 f:R→R h:R→R 2. 2. x 1 y y y = g(x) 0 g:R→R 22 y = k(x) 2 x 0 k : (– ∞, 1 ] → (– ∞, 2 ] 1 x Fonksiyonlar Rehber Soru – 17 Rehber Soru – 18 f : [–2, 3) → B , f(x) = 2x2 + 1 olmak üzere f(A) f : A → [–5, 7 ] , f(x) = 2x – 1 olmak üzere f(x) bire kümesini bulunuz. bir ve örten bir fonksiyondur. Buna göre A kümesini bulunuz. Çözüm 1. f : [–1, 3) → B , f(x) = 3x – 2 f : A → [–1, 17) , f(x) = 3x + 2 fonksiyonu bire bir ve örten ise B kümesini bu- fonksiyonu bire bir ve örten ise A kümesini bu- lunuz. lunuz. ESEN YAYINLARI 1. Çözüm 2. f : (–2, 4 ] → B , f(x) = 1 – 3x 2. fonksiyonu bire bir ve örten ise B kümesini bu- fonksiyonu bire bir ve örten ise A kümesini bu- lunuz. lunuz. 3. 3. f : A → [2, 7 ] , f(x) = x2 – 2 f : A → [–3, 0 ) , f(x) = 1 – x2 f : (–1, 3) → B , f(x) = 2 – x2 fonksiyonu bire bir ve örten ise A kümesini bu- olmak üzere, f(x) in görüntü kümesini bulunuz. lunuz. 23 Fonksiyonlar Rehber Soru – 19 Rehber Soru – 20 Aşağıdaki tabloda bazı fonksiyonlar ve bir kısmının Aşağıdaki tabloda bazı fonksiyonlar ve bir kısmının ters fonksiyonu yazılmıştır. Tablodaki boş yerleri ters fonksiyonu yazılmıştır. Tablodaki boş yerleri doldurunuz. doldurunuz. f(x) f –1(x) f(x) f –1(x) ax + b x–b a ax + b cx + d – dx + b cx – a 2x – 3 2x + 1 3x + 4 3x + 1 3x – 2 2x – 5 –x + 2 ESEN YAYINLARI –x + 2 x+3 2x –3x ax + b c 3x + 1 2 2x – 1 4 x–1 3 –x + 2 5 2 – 3x 4 24 cx – b a 4x + 1 2x 0x + 1 1 = 2x – 4 2x – 4 2x + 1 3x 3x – 2 x 2 3x – 5 3 4x – 1 2 x+2 –2 3x + 1 5x + 2 5x + 2 = 3x – 0 3x Fonksiyonlar Rehber Soru – 21 f:; Rehber Soru – 22 1 , 3 m → [0, ∞) , f(x) = 2 g : [–1, ∞) → [2, ∞) , g(x) = x2 + 2x + 3 2x – 1 olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. olduğuna göre, g –1(x) fonksiyonunu bulunuz. Çözüm Çözüm 1. f :; – 2 , 3 m → [0, ∞) , f(x) = 3 1. 3x + 2 f : (– ∞, 1) → (1, ∞) , f(x) = x2 – 2x + 2 olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. –1 olduğuna göre, f (x) fonksiyonunu bulunuz. ESEN YAYINLARI x 2. f : (– ∞, 4 ] → [0, ∞) , f(x) = 4–x 2. olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. 3. f : R → R , f(x) = 3 4x – 1 + 2 olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. f : (– ∞, 1) → (– ∞, 1) , f(x) = – x2 + 2x olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. 3. f : (–2, ∞) → (– 4, ∞) , f(x) = x2 + 4x olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. 25 Fonksiyonlar Rehber Soru – 23 a. f : (2, ∞) → R , f(x) = log3(x – 2) ise f –1(x) i bulunuz. b. g:c c. h : (1, ∞) → R , h(x) = 4log2(x – 1) ise h–1(12) kaçtır? 1 , 3 m → R , g(x) = 2ln(3x – 1) + 1 ise g–1(x) i bulunuz. 3 Çözüm 1. f : (1, ∞) → R , f(x) = log2(x – 1) 4. olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. f : (0, ∞) → R , f(x) = lnx olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. 3. f : (0, ∞) → R , f(x) = 3(lnx) – 1 olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. 26 1– log x 2 olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. ESEN YAYINLARI 2. f : (0, ∞) → R , f(x) = 5. f : (1, ∞) → R , f(x) = 3log(x – 1) + 2 olduğuna göre, f –1(5) kaçtır? 6. f : (–2, ∞) → R , f(x) = 2log3(x + 2) + 1 olduğuna göre, f –1(5) kaçtır? Fonksiyonlar Rehber Soru – 24 a. f : R → (0, ∞) , f(x) = 23x – 1 ise f –1(x) i bulunuz. b. g : R → (–1, ∞) , g(x) = e2x – 1 – 1 ise g–1(x) i bulunuz. c. h : R → (–2, ∞) , h(x) = 2.3x – 1 – 2 ise h–1(4) kaçtır? Çözüm 1. f : R → (0, ∞) , f(x) = 3x – 1 4. 2. f : R → (0, ∞) , f(x) = 23x + 1 –1 olduğuna göre, f (x) fonksiyonunu bulunuz. 3. f : R → (–2, ∞) , f(x) = 3x – 2 – 2 olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. olduğuna göre, f –1(29) kaçtır? ESEN YAYINLARI olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. f : R → (2, ∞) , f(x) = 32x + 1 + 2 5. f : R → (0, ∞) , f(x) = ex olduğuna göre, f –1(x) fonksiyonunu bulunuz. 6. f : R → (–1, ∞) , f(x) = ex – 1 – 1 olduğuna göre, f –1(e – 1) kaçtır? 27 Fonksiyonlar Rehber Soru – 25 a. f(2x – 1) = 6x + 4 ise f(x) fonksiyonunu bulunuz. 3x – 1 m = 12x + 1 ise f(2x + 1) fonksiyonunu bulunuz. 2 b. f c c. f(x3 – 1) = 6x2 – x + 2 ise f(7) kaçtır? 1. f(x + 2) = 4x – 3 ise f (x) nedir? 2. fc x –1 m = 6x + 2 ise f (x) nedir? 2 3. fc x–2 m = x + 3 ise f (x) nedir? x+2 28 ESEN YAYINLARI Çözüm 4. f(3x – 2) = 6x + 3 ise f(x + 2) nedir? 5. f(7x – 1) = x2 + 2 ise f(6) kaçtır? 6. f(x3 – 5) = x2 + 1 ise f(–4) kaçtır? Fonksiyonlar Rehber Soru – 26 Rehber Soru – 27 f c x2 + f(x2 – 2x – 4) = 4x – 2x2 + 1 olduğuna göre, f (x) fonksiyonunu bulunuz. olduğuna göre, f(x) fonksiyonunu bulunuz. Çözüm 1. 1 1 m=x+ x +1 x2 Çözüm f(x3 – 1) = x6 – 2x3 + 1 1. f cx – olduğuna göre, f (x) fonksiyonunu bulunuz. 1 x 4 – 4x 2 + 1 m= x x2 ESEN YAYINLARI olduğuna göre, f(x) fonksiyonunu bulunuz. 2. f(x3 – 3x + 1) = 6x – 2x3 + 1 2. olduğuna göre, f (x) fonksiyonunu bulunuz. 3. fd x6 – 2 4 n = 3 – 2x3 + 2 x3 x olduğuna göre, f (x) fonksiyonunu bulunuz. fd 1+ x x2 + x + 1 n= x2 x olduğuna göre, f(x) fonksiyonunu bulunuz. 3. f(9x + 2.3x) = 3x olduğuna göre, f (x) fonksiyonunu bulunuz. 29 Fonksiyonlar Rehber Soru – 28 a. f(x) = 3x + 4 ise f(2x – 1) in f(x) cinsinden eşitini bulunuz. b. f(x) = x +1 ise f(x – 1) in f(x) cinsinden eşitini bulunuz. x c. f(x) = 2x – 1 ise f(3x + 1) in f(x) cinsinden eşitini bulunuz. Çözüm 1. f(x) = 2x – 5 ise f (3x + 2) nin f(x) cinsinden 4. 2. f(x) = 3x – 1 ise f(x + 1) in f (2x – 1) cinsinden eşitini bulunuz. ESEN YAYINLARI eşitini bulunuz. 5. 2x – 1 ise f –1(x) in f(x – 1) cinsinden 3 eşitini bulunuz. f(x + 2) = f(x) = 32x – 1 ise f(3x + 1) in f(x) cinsinden eşitini bulunuz. 3. x ise f (x – 2) nin f(x) cinsinden eşitini x+2 bulunuz. f(x) = 30 6. f(x) = 3x – 2 ise f(2x – 1) in f –1(x) cinsinden eşitini bulunuz. Fonksiyonlar Rehber Soru – 29 Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çizerek artan veya azalan olup olmadıklarını tespit ediniz. a. f : R → R , f(x) = x2 b. f : R+ → R , f(x) = lnx c. f : R → R , f(x) = 1 – x Çözüm Aşağıdaki fonksiyonların artan veya azalan olup olmadıklarını tespit ediniz. 1. f : R+ → R , f(x) = x2 – 2 2. f : R → R , f(x) = x + 2 3. 4. 5. f : (– ∞, 1) → R , f(x) = x2 – 2x + 3 6. f : R+ → R , f(x) = f : R → R , f(x) = 4 – 3x 7. f : R+ → R , f(x) = log3x f : R → R , f(x) = x3 8. f : R+ → R , f(x) = log 1 x ESEN YAYINLARI 1 x 2 31 Fonksiyonlar Rehber Soru – 30 f : A → B , f(x) = Rehber Soru – 31 mx – 4 olmak üzere 3x – n f(x) fonksiyonu bire bir ve örten ise (m, n) sıralı 2x – 1 fonksiyonu bire bir ve örten x+3 f : R – {2 } → R – {–3 } , f(x) = olduğuna göre A ve B kümelerini bulunuz. ikilisini bulunuz. Çözüm Çözüm Aşağıdaki fonksiyonların her biri bire bir ve örtendir. 1. Buna göre A ve B kümelerini bulunuz. f : A → B , f(x) = 3x – 1 4x – 2 2. f : A → B , f(x) = x–2 3x a + b kaçtır? ESEN YAYINLARI 1. ax – 3 2x + b olmak üzere, f(x) fonksiyonu bire bir ve örten ise f : R – {3 } → R – {2 } , f(x) = 2. f : R – {a } → R – {b } , f(x) = 6x – 5 2x + 4 olmak üzere, f(x) fonksiyonu bire bir ve örten ise a + b kaçtır? 3. f : A → B , f(x) = 4 2x – 3 3. 4. f : A → B , f(x) = 32 2x – 3 4 bx – 1 3x – a olmak üzere, f(x) fonksiyonu bire bir ve örten ise f : R – {–2 } → R – {0 } , f(x) = a + b kaçtır? Fonksiyonlar Rehber Soru – 32 Rehber Soru – 33 R de tanımlı aşağıdaki fonksiyonların tek veya çift R de tanımlı aşağıdaki fonksiyonların tek veya çift olup olmadıklarını araştırınız. olup olmadıklarını araştırınız. a. f(x) = x3 + 3x a. f(x) = x2 + cosx – 1 b. f(x) = x3 + x – 4 b. f(x) = x2.sinx + x R de tanımlanmış aşağıdaki fonksiyonların tek veya çift fonksiyonlar olup olmadıklarını araştırınız. 1. f(x) = x2 + 2 2. f(x) = 2 3. f(x) = x3 + 3x2 – 2x + 1 4. f(x) = 0 Çözüm ESEN YAYINLARI Çözüm R de tanımlanmış aşağıdaki fonksiyonların tek veya çift fonksiyonlar olup olmadıklarını araştırınız. 1. f(x) = sinx + x 2. f(x) = x2 – cosx + 1 3. f(x) = sinx.cosx – tanx 4. f(x) = sinx + cosx 33 Fonksiyonlar Rehber Soru – 34 Rehber Soru – 35 f(x) tek fonksiyondur. 4 f(x) çift fonksiyondur. 3 2 f(x) – x.f(–x) = 2x + 2x – x – x ise f(2) kaçtır? f(x) + 3f(–x) = 4x2 + 8 ise f(–1) kaçtır? Çözüm Çözüm 1. 1. f(x) tek fonksiyondur. f(x) çift fonksiyondur. f(x) + x.f(–x) = x3 + x2 – x – 1 ise f(1) kaçtır? f(2) kaçtır? ESEN YAYINLARI f(x) + 2f(–x) = x3 + x ise 2. f(x) fonksiyonunun grafiği orijine göre simetriktir. 2. f(x) fonksiyonunun grafiği y eksenine göre si- f(x) = (a – 2)x4 + (b + 2)x2 + abx ise metriktir. f(–3) kaçtır? f(x) = (m – 3)x3 + (m + 1)x2 + (n – 1)x + m.n ise f(2) kaçtır? 3. 3. f(x) tek fonksiyondur. 2f(–x) + f(x + 1) = 4 – 4x ve f(1) = 2 ise f(3) kaçtır? 34 f(x) tek fonksiyon ve g(x) çift fonksiyondur. f(x) + 2f(–x) + x3 + 1 = 2g(x) – g(–x) ise f(2) + g(2) kaçtır? Fonksiyonlar Çözüm Rehber Soru – 36 Aşağıdaki fonksiyonların en geniş tanım kümelerini bulunuz. a. f(x) = 3x4 – x2 + 1 b. f(x) = c. f(x) = 1. 2x – 1 x3 – x x2 + 2 x–2 –4 –3 4. f(x) = 2x – 1 fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. f(x) = 3x 2 + 2x – 1 x 2 – 3x + 2 x+2 x –1 – 3 fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. ESEN YAYINLARI 2. f(x) = x2 – 1 + 5. f(x) = fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. 3x – 4 x –1 – 2 – 3 fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. 3. x3 + 2 f(x) = 2 x –x+2 fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. 6. f(x) = x2 x2 – 1 – 2x + m fonksiyonunun en geniş tanım kümesi R ise m nin en küçük tam sayı değeri kaçtır? 35 Fonksiyonlar Rehber Soru – 37 Çözüm Aşağıdaki fonksiyonların en geniş tanım kümelerini bulunuz. a. f(x) = b. f(x) = x –1 x–2 3 x 2 – 4x x–3 c. f(x) = log2(4 – x2) 1. f(x) = 3 x2 – 1 4. f(x) = 4x – x 2 + 3 fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. x–6 x–3 2. f(x) = 5 x2 – x x2 – 4 fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. 3. f(x) = x+2 3–x fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. 36 ESEN YAYINLARI fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. 5. f(x) = log2(x2 – 4x + 3) fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. 6. f(x) = log4 – x(x – 2) fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. Fonksiyonlar Rehber Soru – 38 f(x) = * Çözüm 3x – 1 , x ≥ 0 x+3 , x<0 g(x) = * x , x≥2 2–x , x<2 fonksiyonları verilmiştir. Buna göre (f + g)(x) ve (f – g)(x) fonksiyonlarını bulunuz. 1. 2 f(x) = * , x>0 3. x –1 , x≤ 0 g(x) = * x+2 , x>2 f(x) = * x2 , x > 2 x +1 , x ≤ 2 g(x) = * 3–x , x≤2 x –1 , x > 0 2 , x≤0 fonksiyonları için (f – g)(2) + (f.g)(1) ifadesinin nuz. eşitini bulunuz. ESEN YAYINLARI fonksiyonları için (f + g)(x) fonksiyonunu bulu- 2. f(x) = * x –1 , x >1 g(x) = * 4 , x≤1 2–x , x≥2 x , x<2 fonksiyonları için (f.g)(x) fonksiyonunu bulunuz. 4. Zx –1 , x <1 ] ] , 1≤ x < 3 f(x) = [ 2 ]] x +1 , x≥3 \ 2x , x > 2 g(x) = * x – 2 , x ≤ 2 fonksiyonları için (f – g)(x) fonksiyonunu bulunuz. 37 Fonksiyonlar Çözüm Rehber Soru – 39 y y = f(x + 2) 2 1 – 4 –2 0 x 3 –2 y = f(x + 2) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. Buna göre f(–2) , f(0) , f(2) , f(5) , f –1(–2) , f –1(0) , f –1(1) , f –1(2) değerlerini bulunuz. 1. 3. y y y = f(1 – x) 3 3 2 2 4 x 0 –2 –2 y = f(x + 1) in grafiği şekildeki gibidir. y = f(1 – x) in grafiği şekildeki gibidir. f (5) + f (3) kaçtır? f –1 (3) + f –1 (–2) Buna göre f (1) + f –1 (0) kaçtır? f –1 (2) + f (3) ESEN YAYINLARI Buna göre x 0 –1 y = f(x + 1) 2. y y 4. y = f(2x + 1) 2 3 1 2 –3 0 1 3 – 2 –1 x 2 0 –1 y = f(x – 2) y = f(2x + 1) in grafiği şekildeki gibidir. Buna göre 38 f –1 (3) + f –1 (0) f (4) + f (1) kaçtır? y = f(x – 2) nin grafiği şekildeki gibidir. Buna göre, (fof) (0) + f –1 (1) kaçtır? f –1 (2) x Fonksiyonlar Rehber Soru – 40 f(x) = * x – 2 , x >1 2x – 1 , x ≤ 1 parçalı fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm Aşağıdaki parçalı fonksiyonların grafiklerini çiziniz. 1. f(x) = * 2x – 4 , x > 1 2. f(x) = * 3x + 1 , x ≤ –1 f(x) = * 4. f(x) = * 2x , x≥2 6–x , x<2 ESEN YAYINLARI x+2 , x≤1 3. x – 1 , x > –1 4 , x>0 x+2 , x≤0 39 Fonksiyonlar Rehber Soru Z x+3 ] ] f(x) = [ 3 ] ] x2 + 1 \ – 41 , x≤0 , 0<x≤2 parçalı fonksiyonunun grafiğini çiziniz. , x>2 Çözüm Aşağıdaki parçalı fonksiyonların grafiklerini çiziniz. 2. Z x , x≤0 ] ] f(x) = [ 2 , 0<x<2 ] ] 2x –2 , x ≥ 2 \ 3. Z 2 ]x , x≤2 ] f(x) = [ x , 2 < x ≤ 3 ] ] –x , x > 3 \ 4. Z 2 ]x +3 , x <1 ] f(x) = [ 4 , 1≤ x < 3 ] ] x +1 , x ≥ 3 \ ESEN YAYINLARI 1. Z x + 2 , x < –1 ] ] f(x) = [ 1 , –1 ≤ x < 0 ] ] x2 + 1 , x ≥ 0 \ 40 Fonksiyonlar Rehber Soru – 42 f(x) = * x 2 + 1 , x ≥ –1 –x 2 + 3 , x < –1 parçalı fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm Aşağıdaki parçalı fonksiyonların grafiklerini çiziniz. f(x) = * 2. f(x) = * 3. Z 2 ] x – 2x , x < –1 ] f(x) = [ 0 , x = –1 ] ] x 2 – 2 , x > –1 \ 4. f(x) = * , x>0 x2 – 2 , x ≤ 0 x2 + 1 , x ≥ 1 3 – x2 , x < 1 ESEN YAYINLARI 1. x2 –1 , x ≤ –2 x 2 – 5 , x > –2 41 Fonksiyonlar Rehber Soru – 43 Aşağıdaki denklemlerin çözüm kümelerini bulunuz. a. |x – 2| = 3 b. ||x + 2| – 1| = 2 c. ||x + 1| – x| = 5 Çözüm 1. 4. |2x – 1| = 3 2. 2|x – 1| + 4 = 2 denkleminin çözüm kümesini bulunuz. ||x| – 4| = 2 3. denkleminin çözüm kümesini bulunuz. 42 denkleminin çözüm kümesini bulunuz. ESEN YAYINLARI denkleminin çözüm kümesini bulunuz. ||x – 1| – 3| = 4 5. ||x – 2| – 2x| = 5 denkleminin çözüm kümesini bulunuz. 6. |x + |x + |x||| = 6 denkleminin çözüm kümesini bulunuz. Fonksiyonlar Rehber Soru – 44 Rehber Soru – 45 |x – 2| – 2x = 4 |x – 2| + |x – 1| = 4 denkleminin çözüm kümesini bulunuz. denkleminin çözüm kümesini bulunuz. Çözüm Çözüm 1. 1. |x| – 2x = 6 denkleminin çözüm kümesini bulunuz. ESEN YAYINLARI denkleminin çözüm kümesini bulunuz. |x – 1| + |x + 2| = 5 2. 2. |x| + |x – 2| = 2 denkleminin çözüm kümesini bulunuz. |x + 1| – x = 2 denkleminin çözüm kümesini bulunuz. 3. |x – 2| + 2x = 4 denkleminin çözüm kümesini bulunuz. 3. |x – 2| – |x – 1| = –1 denkleminin çözüm kümesini bulunuz. 43 Fonksiyonlar Rehber Soru – 46 Rehber Soru – 47 Aşağıdaki eşitsizliklerin çözüm kümelerini bulunuz. |x – 2| + |x – 1| < 2 a. |x – 2| < 4 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz. c. 1 < |x – 1| ≤ 4 b. 2|x – 1| – 3 ≥ 9 Çözüm 1. 2|4 – x| – 1 < 5 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz. 2. ESEN YAYINLARI Çözüm 1. |x – 4| – |x – 2| < 6 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz. |x + 1| > –2 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz. 2. |x + 3| + |x – 1| < 3 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz. 3. 3|x + 2| – 2 ≥ 7 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz. 4. 2 ≤ |x + 2| < 5 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz. 44 3. |x + 2| – |x| > 1 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz. Fonksiyonlar Rehber Soru – 48 a. f(x) = |x + 2| + |2x – 1| fonksiyonunun en küçük değerini bulunuz. b. f(x) = |x| + |x – 2| + |x + 3| + |x – 4| + |x + 2| fonksiyonunun en küçük değerini bulunuz. c. f(x) = |x + 5| – |x – 2| fonksiyonunun görüntü kümesinde kaç tane tam sayı değeri vardır. Çözüm 1. 4. f(x) = |x – 2| + |x + 4| 2. f(x) = |3x – 1| + |x + 1| fonksiyonunun en küçük değeri kaçtır? fonksiyonunun en küçük değeri kaçtır? ESEN YAYINLARI fonksiyonunun en küçük değeri kaçtır? 5. f(x) = |x – 1| + |x + 4| + |x – 6| fonksiyonunun en küçük değeri kaçtır? f(x) = |x + 6| – |x – 1| fonksiyonunun en büyük değeri kaçtır? 6. 3. f(x) = |x| + |x – 1| + |x – 2| + ..... + |x – 8| f(x) = |x – 4| – |x + 1| fonksiyonunun görüntü kümesinde kaç tane tam sayı vardır? 45 Fonksiyonlar Rehber Soru – 49 Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz. a. f : R → R , f(x) = |x – 1| b. f : R → R , f(x) = |x2 – 1| c. f : R → R , f(x) = |–x2 – 1| Çözüm 1. 4. f : R → R , f(x) = |x| 2. f : R → R , f(x) = |2 – x| fonksiyonunun grafiğini çiziniz. f : R → R , f(x) = |x2 – 2| 3. fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 46 fonksiyonunun grafiğini çiziniz. ESEN YAYINLARI fonksiyonunun grafiğini çiziniz. f : R → R , f(x) = |x2 + 1| 5. f : R → R , f(x) = |–x2 – 2x| fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 6. f : R → R , f(x) = |x2 – 2x + 1| fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Fonksiyonlar Rehber Soru – 50 Rehber Soru – 51 f : (0, ∞) → R , f(x) = |log2x| f : [0, 2π ] → R , f(x) = |sinx| fonksiyonunun grafiğini çiziniz. fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm Çözüm 1. f : [0, 2π ] → R , f(x) = |cosx| 1. fonksiyonunun grafiğini çiziniz. f : (0, ∞) → R , f(x) = |lnx| ESEN YAYINLARI fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 2. 2. r r f : b– , l → R , f(x) = |tanx| 2 2 f : (1, ∞) → R , f(x) = | log 1 (x – 1) | 2 fonksiyonunun grafiğini çiziniz. fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 3. 3. x f : R → R , f(x) = |e | f : R → R , f(x) = |2x – 1| fonksiyonunun grafiğini çiziniz. fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 47 Fonksiyonlar Rehber Soru – 53 f(x) = |x – 2| + 2x – 1 g(x) = |x – 1| + |x – 3| fonksiyonunu parçalı fonksiyon biçiminde yazınız. fonksiyonunu parçalı fonksiyon biçiminde yazınız. Çözüm Çözüm Aşağıdaki fonksiyonları parçalı fonksiyon biçiminde Aşağıdaki fonksiyonları parçalı fonksiyon biçiminde yazınız. yazınız. 1. f(x) = |x| + 2 1. f(x) = |x| + |x – 2| 2. f(x) = |x|.x – 3 2. f(x) = |x + 1| – |x – 4| 3. f(x) = ESEN YAYINLARI Rehber Soru – 52 3. 4. f(x) = |x + 2| + 2x – 1 f(x) = x2 + |x| – 3 48 x 2 – 2x + 1 – |x| Fonksiyonlar Rehber Soru – 55 f : R → R , f(x) = |x – 2| + x + 1 f : R → R , f(x) = |x2 – 1| + x2 + 1 fonksiyonunun grafiğini çiziniz. fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm Çözüm 1. f : R → R , f(x) = |x| + x fonksiyonunun grafiğini çiziniz. ESEN YAYINLARI Rehber Soru – 54 1. fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 2. 2. f : R → R , f(x) = x.|x| + 1 f : R → R , f(x) = |x – 1| + x fonksiyonunun grafiğini çiziniz. f : R – {0 } → R , f(x) = x2 + x x fonksiyonunun grafiğini çiziniz. fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 3. f : R → R , f(x) = |x2 – 4| + x2 3. f : R → R , f(x) = x2 + 2|x| fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 49 Fonksiyonlar Rehber Soru – 56 f : R → R , f(x) = |x – 2| + |x| fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm R → R ye tanımlanmış aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz. 1. 4. f(x) = |x – 2| – |x + 2| 5. f(x) = |x – 3| + |x + 1| 6. f(x) = |x| – |x + 2| f(x) = |x| – |x – 2| ESEN YAYINLARI 2. f(x) = |x| + |x – 1| 3. f(x) = |x – 2| + |x – 1| 50 Fonksiyonlar Rehber Soru – 57 Rehber Soru – 58 |y – x2| = 1 |y – x| = 1 bağıntısının grafiğini çiziniz. bağıntısının grafiğini çiziniz. Çözüm Çözüm 1. 1. |y – x| = 0 bağıntısının grafiğini çiziniz. |y + x2| = 1 ESEN YAYINLARI bağıntısının grafiğini çiziniz. 2. |y + x| = 1 2. bağıntısının grafiğini çiziniz. bağıntısının grafiğini çiziniz. 3. |y – 2x| = 4 bağıntısının grafiğini çiziniz. |x2 + y2| = 2 3. |y – x2| = 2 bağıntısının grafiğini çiziniz. 51 Fonksiyonlar Çözüm Rehber Soru – 59 |y| = x – 1 bağıntısının grafiğini çiziniz. 1. 5. |y| = x bağıntısının grafiğini çiziniz. bağıntısının grafiğini çiziniz. 2. |y| = x2 6. |y| = x + 1 |y – 2| = x2 + 1 bağıntısının grafiğini çiziniz. ESEN YAYINLARI bağıntısının grafiğini çiziniz. 3. |y – 1| = x 7. bağıntısının grafiğini çiziniz. bağıntısının grafiğini çiziniz. 4. |y + 1| = x – 1 bağıntısının grafiğini çiziniz. 52 |y2 – 1| = x 8. y 2 – 4y + 4 = x + 1 bağıntısının grafiğini çiziniz. Fonksiyonlar Rehber Soru – 60 |y| + |x| = 2 bağıntısının grafiğini çiziniz. Çözüm 1. 4. |y| + |x| = 1 bağıntısının grafiğini çiziniz. |y| – |x| = 2 bağıntısının grafiğini çiziniz. 3. |y| + |x| ≥ 3 bağıntısının grafiğini çiziniz. bağıntısının grafiğini çiziniz. ESEN YAYINLARI 2. |x| – |y| < 2 5. 1 ≤ |x| + |y| < 2 bağıntısının grafiğini çiziniz. 6. ||x| + |y|| ≤ 1 bağıntısının grafiğini çiziniz. 53 Fonksiyonlar Rehber Soru – 61 Rehber Soru – 62 y y 2 2 0 1 x 2 0 1 x 2 y = f(x) y = f(x) Şekildeki grafik y = f(x) e aittir. Buna göre Şekildeki grafik y = f(x) e aittir. Buna göre y = f(x) + 2 fonksiyonunun grafiğini çiziniz. y = f(x – 2) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm 1. ESEN YAYINLARI Çözüm y 2 –1 0 1 1. y 1 x 3 0 –1 x 1 y = f(x) y = f(x) Şekilde y = f(x) fonksiyonunun grafiği çizilmiştir. Şekilde y = f(x) fonksiyonunun grafiği çizilmiştir. Buna göre y = f(x) + 3 fonksiyonunun grafiğini Buna göre y = f(x – 2) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. çiziniz. 2. 2. y 2 –2 y x 0 0 –1 2 x y = f(x) y = f(x) Şekilde y = f(x) fonksiyonunun grafiği çizilmiştir. Şekilde y = f(x) fonksiyonunun grafiği çizilmiştir. Buna göre y = f(x) – 2 fonksiyonunun grafiğini Buna göre y = f(x + 1) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. çiziniz. 54 Fonksiyonlar Rehber Soru – 63 Rehber Soru – 64 y y 1 –3 2 1 –3 x 0 y = f(x) –2 2 x 0 y = f(x) –2 Şekildeki grafik y = f(x) fonksiyonuna aittir. Şekildeki grafik y = f(x) fonksiyonuna aittir. Buna göre y = –f(x) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Buna göre y = f(–x) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm 1. ESEN YAYINLARI Çözüm y 2 –1 3 0 1. y y = f(x) 1 x 0 y = f(x) x 1 Şekilde y = f(x) in grafiği çizilmiştir. Buna göre Şekilde y = f(x) in grafiği çizilmiştir. Buna göre y = –f(x) in grafiğini çiziniz. y = f(–x) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 2. y y = f(x) 1 –2 –1 0 y 2. 1 y = f(x) 1 x –1 0 x 2 Şekilde y = f(x) in grafiği çizilmiştir. Buna göre Şekilde y = f(x) in grafiği çizilmiştir. Buna göre y = –f(x) in grafiğini çiziniz. y = f(–x) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 55 Fonksiyonlar Çözüm Rehber Soru – 65 y y = f(x) –2 4 3 0 x Şekilde y = f(x) in grafiği ifade edilmiştir. Buna göre y = |f(x)| in grafiğini çiziniz. 1. 3. y y y = f(x) y = f(x) –1 x 3 0 1 3 x 0 –1 y = f(x) in grafiği verilmiştir. y = f(x) in grafiğinden yararlanarak Buna göre y = |f(x)| in grafiğini çiziniz. ESEN YAYINLARI y = |f(x)| in grafiğini çiziniz. 4. y y 2. 1 –3 2 –1 3 0 0 x 2 y = f(x) y = f(x) in grafiğinden yararlanarak y = |f(x)| in grafiğini çiziniz. 56 –2 y = f(x) in grafiğinden yararlanarak y = |f(x)| in grafiğini çiziniz. y = f(x) x Fonksiyonlar Çözüm Rehber Soru – 66 y y = f(x) –1 2 0 x 4 Şekilde y = f(x) in grafiği verilmiştir. Buna göre |y| = f(x) in grafiğini çiziniz. 1. y y 3. y = g(x) y = f(x) x 0 –1 0 x 2 Şekildeki y = f(x) in grafiğinden yararlanarak Şekildeki y = g(x) in grafiğinden yararlanarak |y| = f(x) in grafiğini çiziniz. ESEN YAYINLARI |y| = g(x) in grafiğini çiziniz. 4. y 2. y y = k(x) y = h(x) –1 0 3 x Şekildeki y = h(x) in grafiğinden yararlanarak |y| = h(x) in grafiğini çiziniz. 0 x Şekildeki y = k(x) in grafiğinden yararlanarak |y| = k(x) in grafiğini çiziniz. 57 Fonksiyonlar Rehber Soru – 67 Rehber Soru – 68 y y y = f(x) 1 –1 2 x 0 x 0 y = f(x) Şekilde y = f(x) fonksiyonunun grafiği çizilmiştir. Şekilde y = f(x) in grafiği verilmiştir. Buna göre |y| = |f(x)| bağıntısının grafiğini çiziniz. Buna göre y = f(|x|) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm 1. ESEN YAYINLARI Çözüm y 1. y y = g(x) y = g(x) –2 x 3 0 x 0 Şekildeki y = g(x) in grafiğinden yararlanarak Şekildeki y = g(x) in grafiğinden yararlanarak y = g(|x|) in grafiğini çiziniz. |y| = |g(x)| in grafiğini çiziniz. 2. y 2. y y = k(x) –2 0 1 – 2 y = h(x) x 0 x Şekildeki y = k(x) in grafiğinden yararlanarak Şekildeki y = h(x) in grafiğinden yararlanarak y = k(|x|) in grafiğini çiziniz. |y| = |h(x)| in grafiğini çiziniz. 58 TEST – 1 1. 2 f : R → R , f(x) = x + 1 I. f : R → R , f(x) = 3x + 1 II. f : R → R , f(x) = 2x – 1 II. f : R → R , f(x) = x3 + x III. f : R → R , f(x) = x3 + 2 III. f : R → R , f(x) = x.sinx IV. f : R+ → R , f(x) = x2 – 1 IV. f : R → R , f(x) = x + sinx V. f : R+ → R , f(x) = x2 – 4x V. f : R → R , f(x) = x2 + 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 1 I. f : R → R , f(x) = 3x – 2 II. f : R → R , f(x) = x2 – 1 6. C) 3 D) 4 E) 5 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 f : A → [3, 19) , f(x) = 4x – 1 fonksiyonu bire bir ve örten ise A kümesi aşağıdakilerden hangisi- ESEN YAYINLARI V. f : R+ → R , f(x) = x + 2 A) 1 A) 2 7. D) 3 E) B) (1, 5 ] D) [1, 6) B) 7 3 f : R → R , f(x) = C) 3 8 3 10 3 x – 1 + 2 ise f(9) + f (4) kaçtır? A) 10 C) (1, 5) B) 11 C) 12 D) 13 E) 14 E) (1, 6 ] f : R → R , f(x) = x2 – 2 fonksiyonunun görüntü kümesi aşağıdakilerden hangisidir? A) (– ∞, –2 ] 3x – 1 2 –1 dir? A) [1, 5) f : R → R , f(x) = f–1(4) = a ise f –1(a) kaçtır? IV. f : R+ → R+ , f(x) = x2 4. B) 2 Aşağıdaki fonksiyonlardan kaç tanesi örtendir? III. f : R → R , f(x) = x3 3. Aşağıdaki fonksiyonlardan kaç tanesi tektir? I. A) 1 2. 5. Aşağıdaki fonksiyonlardan kaç tanesi bire birdir? B) [–2, ∞) D) [–2, 2 ] E) [2, ∞) C) (– ∞, 2) 8. f(x) fonksiyonu çift fonksiyondur. (x – 1)f(x) + f(–x) = x3 – ax ve f(2) = 3 ise a kaçtır? A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 65 Fonksiyonlar 9. f : R – {a } → R – {b } , f(x) = 13. f(x) = log(x + 7) – log(x – 2) ise f –1(1) kaçtır? 3x – 2 x+2 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 fonksiyonu bire bir ve örten ise a + b kaçtır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 2–x fonksiyonunun en geniş tanım x+4 10. f(x) = kümesi nedir? 14. f(x) = A) (– ∞, 2 ] B) (–4, 2 ] D) [2, ∞) C) (– ∞, –4) 2 – log 5 (x – 4) fonksiyonunun en geniş tanım kümesi nedir? E) (– ∞, – 4) ∪ [2, ∞) A) (– ∞, 29 ] B) (– ∞, 4) 11. f(x) = * 2x + 1 , x > 2 x+3 , x≤2 fonksiyonu için f –1(x) aşağıdakilerden hangisidir? x –1 , x>2 A) * 2 x–3 , x≤2 x–3 C) * x –1 2 B) x–3 , x>2 , x≤2 * x –1 , x>3 2 D) * ESEN YAYINLARI D) [29, ∞) C) (4, ∞) E) (4, 29 ] 15. x ∈ (1, 2) olmak üzere, f(x) = | 3x – |x – 2| | + 3 – 2x fonksiyonunun eşiti , x≤3 aşağıdakilerden hangisidir? x –1 , x>5 2 A) 2x + 1 B) 2x – 1 D) 4 – 3x x–3 , x≤5 C) 4x + 3 E) 2x x–3 , x>5 E) * x –1 2 , x≤5 16. f : R → R , f(x) = |x – 2| – |x + 5| 12. f : R → R , f(x) = |x – 2| + |2x – 1| fonksiyonunun görüntü kümesi nedir? fonksiyonunun en küçük değeri kaçtır? 3 5 C) 2 D) E) 3 A) 1 B) 2 2 1. C 2. C 66 3. A 4. B 5. B 6. B 7. D A) (– ∞, 7 ] B) [–7, ∞) D) [7, ∞) 8. D 9. A 10. B 11. D 12. B C) (– ∞, –7 ] E) [–7, 7 ] 13. C 14. E 15. A 16. E TEST – 2 1. 5. Aşağıdaki fonksiyonlardan hangisi R den R ye bire birdir? olmak üzere, f(x) tek fonksiyon ise a + b + c A) f(x) = x2 – 2 4 f(x) = (a – 2)x4 + 3x3 – (b + 1)x2 + c – 2 B) f(x) = x2 2 kaçtır? +1 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 x3 – 1 D) f(x) = 2 2 C) f(x) = x – x + 1 E) f(x) = x2 + 3 6. 2. f(x) + 2f(–x) = –x3 + 2x olmak üzere, f : R → R , f(x) = x2 – 2x + 5 fonksiyonunun f(x) fonksiyonunun grafiği orijine göre simetrik görüntü kümesi nedir? ise f(–1) kaçtır? A) [4, ∞) B) [3, ∞) B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 E) [0, ∞) ESEN YAYINLARI D) [1, ∞) A) –2 C) [2, ∞) 3. 7. f : (– ∞, m ] → R , f(x) = x2 – 4x + 4 olmak üzere f fonksiyonu bire bir ise 4. B) –1 C) 0 f : R – {3 } → R – {2 } , f(x) = D) 1 ax + 5 2x – b D) 9 E) 10 B) R – {1 } C) R – [1, 2) E) [2, ∞) f(x) = log(x2 – mx + 1) fonksiyonunun en geniş tanım kümesi R ise m nin değer aralığı nedir? A) (– ∞, –2) C) 8 fonksiyonunun en geniş tanım D) (– ∞, 1) 8. ise a + b kaçtır? B) 7 x–2 1– x A) (1, 2 ] E) 2 olmak üzere f(x) bire bir ve örten bir fonksiyon A) 6 3 kümesi nedir? m nin en büyük değeri kaçtır? A) –2 f(x) = B) (– ∞, 2) D) (–2, ∞) C) (–2, 2) E) (2, ∞) 67 Fonksiyonlar ||x – 1| – 2| = 1 9. denklemini sağlayan x değer- 13. f c lerinin toplamı kaçtır? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 10. –2 < |x – 1| < 3 eşitsizliğinin çözüm kümesi C) x+2 2 3 D) 3 2 B) – x + 2 D) – x – 2 gisidir? D) 1 2 E) 4 3 C) x–2 x–4 E) E) [–2, 2) 2 x +1 ise f(x) aşağıdakilerden hanm= x –1 x –1 2x B) x +1 A) x – 1 B) C) (–2, 4) x 2x – 1 ESEN YAYINLARI D) [–2, 4 ] 11. f c A) B) (–2, 1 ] 1 3 14. f : R+ → [–2, ∞) , f(x) = x2 – 2 ise f –1(x) nedir? aşağıdakilerden hangisidir? A) [1, 4) 2–x m = x2 + 2 ise f –1(2) kaçtır? x+3 15. f(log3x) = x2 + 1 ise f(x) aşağıdakilerden hangisidir? A) 32x B) 32x + 1 D) 3 (x2) +1 C) 32x – 1 (x2) E) 3 –1 C) x + 1 E) x + 2 16. f : R → R , f(x) = 2x – |x – 3| fonksiyonunun parçalı fonksiyon olarak ifadesi aşağıdakilerden hangisidir? 12. f(x) = 31 – 2x ise f(3x + 1) in f(x) e bağlı değeri A) ) x–3 , x≥3 3x + 3 , x < 3 B) ) x–3 , x≥3 3x – 3 , x < 3 C) ) x+3 , x≥3 3x – 3 , x < 3 D) ) x+6 , x≥3 3x – 3 , x < 3 E) ) 3–x , x≥3 3x – 3 , x < 3 aşağıdakilerden hangisidir? A) f 3 (x ) 81 D) 1. D 2. A 68 B) f 3 (x ) 27 81 E) f 3 (x ) 3. E C) 4. E 5. C 27 f 3 (x ) f 3 (x ) 9 6. D 7. B 8. C 9. C 10. C 11. C 12. A 13. C 14. A 15. B 16. C TEST – 6 1. 4. y Aşağıdaki fonksiyonlardan kaç tanesi tek fonksiyondur? I. f(x) 2 f(x) = x3 + 1 II. f(x) = sinx + cosx III. f(x) = 2 –2 0 3 1 x V. f(x) = –1 A) 1 IV. f(x) = x – tanx x2 +1 x3 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 –3 Grafiği verilmiş olan f(x) fonksiyonu için aşağıdakilerden kaç tanesi doğrudur? I. Tanım kümesi: (–2, 3 ] dır. 5. II. Görüntü kümesi: [–3, 2 ] dır. f(x) tek fonksiyonu için f(x) + 2x = (a – 2)x3 + (a + 2)x2 – af(–x) III. f(1) = 0 dır. koşulu sağlanıyorsa f(1) kaçtır? IV. Bire birdir. A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 V. Örtendir. 2. B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 f(3x – x2) = x4 – 6x3 + 9x2 + 1 fonksiyonu için f –1(5) kaçtır? A) 1 ESEN YAYINLARI A) 1 6. y y = f(x) –3 1 0 x 3 y = f(x) in grafiği şekildeki gibidir. B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Buna göre y = – f(x) in grafiği aşağıdakilerden hangisidir? A) –3 3. B) y –1 0 1 3 y 3 –3 x 0 x 1 y C) y = f(2x + 1) D) y y 2 –3 1 3 0 –2 0 3 miştir. Buna göre f –1(0) + f(7) + f –1(1) kaçtır? C) 0 D) 1 1 3 y Şekilde y = f(2x + 1) fonksiyonunun grafiği çizil- B) –1 0 –3 x E) A) –2 x –3 0 3 x E) 2 75 x Fonksiyonlar 7. 10. y y 2 –3 1 x 0 y = f(x) y = f(x) in grafiği şekildeki gibidir. y = f(x) in grafiği şekildeki gibidir. Buna göre, y = f(|x|) in grafiği aşağıdakilerden Buna göre, y = f(–x) in grafiği aşağıdakilerden hangisidir? hangisidir? A) A) B) y 0 –3 1 –2 –2 C) D) y 2 0 –1 x 0 x 1 B) y C) y x 1 D) y –1 1 x 0 3 –1 0 0 2 3 ESEN YAYINLARI y –3 x 0 0 x –1 x 0 y değeri 6 ise a nın alabileceği değerler toplamı y = f(x) kaçtır? B) –2 C) 0 D) 2 x y 11. f(x) = |x – 2| + |x + a| fonksiyonunun en küçük A) – 4 y x E) E) x 0 2 –1 y y –3 8. x –1 0 E) 4 –5 0 1 3 x y = f(x) fonksiyonunun grafiği şekildeki gibidir. Buna göre, (x2 – 1).f(x) ≥ 0 eşitsizliğinin çözüm 9. f(x) = kümesi aşağıdakilerden hangisidir? –x 2 – x + 2 fonksiyonunun en geniş ta- nım kümesi nedir? A) Ø B) R D) R – {–2, 1 } 1. B 76 2. B 3. C C) [–2, 1 ] 5. A B) (– ∞, – 5) ∪ {1 } C) [– 5, –1 ] ∪ [1, 3 ] D) (– ∞, – 5 ] ∪ [3, ∞) E) [– 5, –1 ] ∪ [3, ∞) ∪ {1 } E) R – (–2, 1) 4. B A) [– 5, –1 ] ∪ [3, ∞) 6. D 7. D 8. A 9. C 10. B 11. E TEST – 7 1. 3. f(x) = |x| – x fonksiyonunun grafiği aşağıdakiler- y den hangisidir? A) y = f(x) B) y 0 x y –3 0 x 0 x 3 1 Şekilde y = f(x) in grafiği çizilmiştir. f (x) + f (x) fonksiyonunun gra2 fiği aşağıdakilerden hangisidir? Buna göre, y = C) D) y y A) x 0 0 –3 E) y 2. 0 C) 1 y 0 E) 1 1 x 3 3 0 D) y –3 –3 x 3 x ESEN YAYINLARI 0 B) y x x y 0 –3 3 1 x y 1 –3 3 x 0 f(x) = x.|x| + 1 fonksiyonunun grafiği aşağıdakilerden hangisidir? A) B) y y 4. 1 y 1 x 0 3 x 0 –1 C) D) y 0 y 2 x 1 1 x 0 0 –3 x Şekilde grafiği verilen y = f(x) fonksiyonu aşa- E) ğıdakilerden hangisidir? y 1 0 x A) y = |x + 2| + 4x B) y = |x – 2| – |x + 1| C) y = |x – 1| + |x + 2| D) y = |x – 2| + |x + 1| E) y = |x + 1| – |x – 2| 77 Fonksiyonlar 5. 8. y Şekilde y = g(x) in y grafiği verilmiştir. 1 y = g(x) Buna göre, –1 0 1 x f(x) = a x3 0 g (x) fonksiyonunun –1 grafiği aşağıdakilerden hangisidir? Şekildeki bölgeyi gösteren bağıntı aşağıdakiler- A) den hangisidir? A) |x + y| ≤ 1 B) |x| + |y| ≥ 1 C) x + |y| ≤ 1 D) |x| + |y| ≤ 1 B) y C) y x 0 E) |x| – |y| ≤ 1 D) y x 0 y 0 x x 0 6. x a y 4 0 x 0 Şekildeki grafik aşağıdaki fonksiyonlardan hangisine ait olabilir? A) y = |x + 2| + 2 y x 2 B) y = |x – 2| + 2 ESEN YAYINLARI –2 E) 9. Şekilde y = f(x) in y grafiği verilmiştir. C) y = |x – 2| + |x + 2| D) y = |x – 2| – |x + 2| y = f(x) Buna göre E) y = |x + 2| – |x – 2| y = f(|x|) in grafiği x 0 aşağıdakilerden hangisidir? 7. A) y y x 0 x 0 B) y C) D) y y x 0 x 0 0 x Şekilde grafiği verilen fonksiyon aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) f(x) = x + |x – 1| B) f(x) = x|x + 2| C) f(x) = x|x – 2| D) f(x) = x|x2 – 4| E) y x 0 E) f(x) = |x2 – 2x| 1. B 78 2. A 3. A 4. E 5. D 6. C 7. C 8. E 9. B TEST – 11 1. Aşağıdaki bağıntılardan hangisinin tersi bir fonk- 5. y siyondur? f(x) 1 A) f : N → N , f(x) = x + 2 –3 –2 B) f : R+ → R , f(x) = x2 –1 0 –5 C) f : R+ → R , f(x) = lnx 1 x 3 –3 D) f : R – {–1 } → R , f(x) = –4 x –1 x +1 x–2 E) f : [2, ∞) → R , f(x) = Şekilde f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. (fof)(x – 3) < 0 eşitsizliğini sağlayan x tam sayılarının toplamı kaçtır? A) 4 2. B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 x ∈ (–2, 1) olmak üzere, f(x) = |1 + 2x – |x + 2|| + 2x fonksiyonu aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) x + 1 B) x C) x – 1 D) 3x – 1 E) 4x + 3 6. Şekildeki grafik y= y k fonksix2 k x f(x) = — 2 yonuna aittir. Ac a , 1 m ve B(2, 4) 2 1 – 2 ise a kaçtır? 0 4 sistemini sağlayan noktalar kümesi A) –1 B) 4 2 1 x –1 a 0 1 x –1 D) y y 1 1 x C) 5 2 1 0 x –1 E) 6 2 D) 6 0 C) –1 A) 4 y 1 –1 A 2 B) y 1 B 4 grafiğe ait iki nokta y =1 aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? ESEN YAYINLARI 3. x =1 E) –1 0 1 x –1 y 1 –1 0 4. 1 x –1 Aşağıdaki fonksiyonlardan hangisi artan bir fonksiyondur? A) f : R → (– ∞, 1) , f(x) = 1 – 2x B) f : R+ → R , f(x) = log 1 x 2 + 2 C) f : R → R , f(x) = x – 2x 7. f : (– ∞, 3 ] → [1, ∞) , f(x) = x2 – 6x + 10 ise D) f : R → R+ , f(x) = ex f –1(5) kaçtır? E) f : R → R , f(x) = 1 – x A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 85 Fonksiyonlar 8. f(x) = 2x 2 – x + 1 12. f(x) = |x – 1|.|x + 1| fonksiyonunun grafiği aşağı- fonksiyonunun en geniş dakilerden hangisidir? tanım kümesi nedir? A) R – ' 1 1 2 B) ; –1, 1 E 2 D) R C) ; 0 , A) 1 E 2 B) y E) Ø 1 0 C) y –1 x D) y y 1 1 1 9. D) 5 E) 4 –1 0 x 1 ESEN YAYINLARI C) 6 x 1 1 f –1(1) kaçtır? B) 7 0 y f : (1, ∞) → R, f(x) = log3(log2x) ise A) 8 –1 x –1 0 E) x 0 10. f : R → R, f(x) = x3 – 3x2 + 3x + 1 ise 13. f : [0, 2π ] → R, f(x) = |sinx| + sinx fonksiyonu- f –1(x) aşağıdakilerden hangisidir? A) 3 x + 2 + 1 C) 3 x – 2 –1 E) 3 x – 2 +1 B) 3 x+2 –1 D) 3 x–2 nun grafiği aşağıdakilerden hangisidir? A) B) y 2 1 0 C) y π – 2 π 2π x 0 D) y π – 2 3π 2π — 2 x y 2 0 π 2π x 0 π 2π x 11. f(2x – 1) = 2x – 1 ise f(x) aşağıdakilerden han- E) gisidir? A) log2(x + 1)2 – 1 B) 1 + log2(x + 1)2 C) 1 – log2(x + 1)2 D) log2(x – 1)2 – 1 π – 2 86 2. A 3. B 3π — 2 2π 0 x –2 E) 1 – log2(x – 1)2 1. C y 4. D 5. E 6. A 7. D 8. D 9. A 10. E 11. A 12. E 13. D TEST – 12 1. 4. y x|x – 3| = 4 denkleminin kökler toplamı kaçtır? A) 2 0 –4 2 4 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 x y = f(x) y = f(x) in grafiği yukarıdaki gibidir. Buna göre |y| = f(x) in grafiği aşağıdakilerden hangisidir? 5. B) –4 2 –2 0 C) 4 x 0 E) 2 4 x 4 0 0 4 A) [2, ∞) x B) (– ∞, 2 ] D) (– ∞, 4 ] C) [4, ∞) E) [2, 4 ] y –4 0 2 4 x y –4 f : R → R, f(x) = x2 – 2x + 5 fonksiyonunun görüntü kümesi aşağıdakilerden hangisidir? 2 –4 D) y –4 y ESEN YAYINLARI A) y x 6. y 3 0 x 2 y = f(x) y = f(x) in grafiği yukarıdaki gibidir. Buna göre f(x).f(x – 2) ≤ 0 eşitsizliğinin çözüm kümesi nedir? 2. A) (– ∞, 2 ] |x – 2| + 2x – 7 = 0 denkleminin kökler toplamı D) [4, ∞) kaçtır? A) 8 3. B) 6 C) 5 D) 3 değeri kaçtır? B) –2 C) [2, ∞) E) (– ∞, 4 ] E) 1 f(x) = |x + 3| – |x + 7| fonksiyonunun en büyük A) –4 B) [2, 4 ] 7. f(x) = |x + 6| – |x – 4| fonksiyonunun görüntü kümesinde kaç tane tam sayı vardır? C) 3 D) 4 E) 7 A) 17 B) 18 C) 19 D) 20 E) 21 87 Fonksiyonlar 8. Şekildeki grafik 10. x – y < |x – y| bağıntısının grafiği aşağıdakiler- y y = f(x) e aittir. y = |f(x + 1)| den hangisidir? 0 fonksiyonunun 2 A) x grafiği aşağıdaki- 0 lerden hangisidir? A) B) 0 1 C) y x C) 0 D) y x 0 x x 2 0 0 1 3 x y x x y y = f(x) e aittir. y = –f(x – 1) fonksiyonunun 0 –1 grafiği aşağıdaki- 1 A) 11. Şekildeki grafik Buna göre |y| = |f(x)| in B) –1 0 1 –2 D) y 0 2 x 0 x D) y 0 x 0 x E) E) x x y y 2 0 y y C) C) B) y 0 x x 0 lerden hangisidir? A) y y y = f(x) e aittir. grafiği aşağıdaki- x lerden hangisidir? 0 x y y –2 0 88 0 x x ESEN YAYINLARI 2 Şekildeki grafik 1. B y y –1 0 9. x y 0 E) 0 D) y E) –2 y y = f(x) y –1 B) y 2. D x 3. D x 0 4. C 5. C 6. B 7. E 8. A 9. D 10. C 11. C I. Sol sütunda verilen fonksiyonlara ait grafikleri sağ sütunda bulup eşleştiriniz. y a. x y=2 1. 1 0 b. y=c y 1 x m 2 2. 1 –1 c. x x 0 y y = logx 1 3. x 0 y d. y = log 1 x 4. 1 2 x 0 y e. 1 5. y=x+1 x 0 y f. II. 6. y = 1 – x2 0 1 x Sol sütunda y = f(x) fonksiyonlarına ait grafikler verilmiştir. Sağ sütunda y = |f(x)| fonksiyonlarına ait grafikleri bulup eşleştiriniz. y a. 0 y x 1. x 0 y y b. 0 x 2. 0 y y c. 0 x 3. 0 0 x y y d. x x 4. 0 x 95 1 2 3 4 6 5 7 8 9 10 11 12 13 SOLDAN SAĞA 1. Reel sayı doğrusu üzerindeki herhangi bir noktanın başlangıç noktasına olan uzaklığı 5. İkinci dereceden polinom fonksiyonun grafiği 8. A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde A kümesi 10. Örten olmayan fonksiyon 11. Tanım kümesinin her elemanına en çok bir görüntü eşlik ettiren bağıntı 12. {…, –2, –1, 0, 1, 2, 3, …} sayı kümesi 13. A dan B ye mesi 96 f fonksiyonu verildiğinde f(A) kü- YUKARIDAN AŞAĞIYA 2. “f : A → B, x1 < x2 için f(x1) > f(x2)” koşulunu sağlayan fonksiyon 3. A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde B kümesi 4. Görüntünün bir yüzey üzerinde temsil edilmesi 6. “f : A → B, x1 < x2 için f(x1) < f(x2)” koşulunu sağlayan fonksiyon 7. y eksenine göre simetrik olan fonksiyon 9. “< , > , ≤ , ≥” sembollerinin genel adı Aşağıdaki soruların her birinde noktalı yerleri uygun şekilde doldurunuz. 1. Boş kümeden farklı A ve B kümeleri için A nın her elemanı B nin bir ve yalnız bir elemanına eşleyen bağıntıya A dan B ye .......................................... denir. 2. x1 ≠ x2 ⇒ f(x1) ≠ f(x2) oluyorsa f fonksiyonu .......................................... fonksiyondur. 3. x eksenine paralel doğrular çizildiğinde doğruların her biri fonksiyonun grafiğini en çok bir noktada kesiyorsa fonksiyon ..........................................dir. 4. x1 < x2 için f(x1) < f(x2) ise f fonksiyonu .......................................... fonksiyondur. 5. x1 < x2 için f(x1) > f(x2) ise f fonksiyonu .......................................... fonksiyondur. 6. f : A → B, y = f(x) fonksiyonunda ∀x ∈ A için f(–x) = –f(x) ise f fonksiyonu ................................ fonksiyondur. 7. y = |f(x)| fonksiyonunda f(x) = 0 eşitliğini sağlayan x değerlerine fonksiyonun ................................. noktaları denir. 8. f(x) = |x – 1| + |x + 2| + |x – 7| fonksiyonu x = 1 için .......................................... değerini alır. 9. f(x) = x2 – x – 2 fonksiyonun en geniş tanım kümesi .......................................... dir. x2 – x + 2 10. |y| = |f(x)| bağıntısının grafiği çizilirken y = f(x) in grafiği ile bu grafiğin .......................................... göre simetriğinin birleşimi alınır. 97 Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlar için kutucuklara D, yanlış olanlar için Y yazınız. 1. y = f(x) ile y = – f(x) fonksiyonlarının grafikleri x eksenine göre simetriktir. 2. y = f(x) ile y = f(–x) fonksiyonlarının grafikleri y eksenine göre simetriktir. 3. y = f(x) + c fonksiyonunun grafiği, y = f(x) fonksiyonunun grafiğinin y ekseni boyunca c kadar ötelenmişidir. 4. c > 0 olmak üzere, y = f(x + c) fonksiyonunun grafiği, y = f(x) fonksiyonunun grafiğinin x eksenine göre pozitif yönde c kadar ötelenmişidir. 5. İki tek fonksiyonun çarpımı tek fonksiyondur. 6. İki çift fonksiyonun çarpımı çift fonksiyondur. 7. f veya g fonksiyonlarından biri çift fonksiyon ise fog çift fonksiyondur. 8. f(x) = |x – a| + |x – b| fonksiyonunun en küçük değeri f(a) = f(b) dir. 9. f(x) = |x – a| – |x – b| fonksiyonun en küçük değeri f(a) dır. 10. f(x) = |x – a| – |x – b| fonksiyonunun en büyük değeri f(a) dır. 98 ÜNİVERSİTEYE GİRİŞ SINAV SORULARI 1. 4. 1971 – ÜSS 1975 – ÜSS Aşağıdakilerden hangisi f(x) = |–x + 1| fonksi- y = x2 – |x2 – x| in [0, 3 ] aralığındaki en küçük yonunun grafiğidir? değeri nedir? 2 A) B) y –1 1 A) 0 x 0 C) y –1 0 D) y 1 0 E) 0 D) – 1 8 E) –3 –1 0 1 1975 – ÜSS x y y –1 1 4 y x 1 C) – x 5. –1 B) –1 1 1 x 0 1 x 2 Şekilde verilen eğri, aşağıdaki fonksiyonlardan hangisinin grafiği olabilir? 1973 – ÜSS x ∈ R olduğuna göre f : x → f(x) = 1– x fonksiyonunun tanım kü- mesi nedir? A) {x : –1 < x < 1 } B) {x : –1 ≤ x < 1 } C) {x : –1 ≤ x ≤ 1 } D) {x : x < –1 } ∪ {x : x > 1 } A) y = x2 – |x2 – x + 2| ESEN YAYINLARI 2. B) y = x2 – |x – Z 2 ]] x C) y = [ 1 ]] x –1 \ D) y = * E) {x : x > 1 } 3. x2 x–2 2| , x<1 , x=1 , x>1 , x≤1 , x >1 Z x2 , x<1 ] ] r E) y = [ sin b l x 2 , x = 1 2 ] ] x , x>1 \ 1973 – ÜSS y 1 –1 0 1 x 6. Yukarıdaki eğri aşağıdaki fonksiyonlardan hangisinin grafiğidir? A) f : x → f(x) = |x2 – 1| 1976 – ÜSS A = R – {2 } , B = R – {3 } ve f : A → B f(x) = dir? B) f : x → f(x) = x2 – 1 C) f : x → f(x) = 1 – x2 D) f : x → f(x) = 1 + x2 E) f : x → f(x) = |x2 + 1| 100 3x – 1 nin tersi aşağıdakilerden hangisix–2 A) x–3 2x – 1 D) B) 2–x 1 – 3x 2x + 1 x–3 E) C) 1 – 2x x–3 2x – 1 x–3 Fonksiyonlar 7. 1976 – ÜSS 10. 1977 – ÜSS x∈R, x< y 1 1 olmak şartıyla, 2 f(x) = 1 – | x – |1 – x| | fonksiyonu için aşağıdakilerden hangisi doğru- 0 –1 x 1 dur? A) f(x) = 2x –1 B) f(x) = 0 D) f(x) = 2 – 2x C) f(x) = 2x + 2 E) f(x) = 2 Şekildeki düzlemsel bölgeyi aşağıdakilerden hangisi gösterir? 11. 1978 – ÜSS A) {(x, y) : |x| ≤ 1 ve |y| ≤ 1 } y B) {(x, y) : |x| < 1 ve |y| < 1 } a C) {(x, y) : |x + y| ≤ 1 } D) {(x, y) : |xy| ≤ 1 } a E) {(x, y) : |x + y| ≤ 1 ve xy ≥ 0 } 0 x –a 1977 – ÜSS ESEN YAYINLARI 8. y 1 0 1 x 2 Grafiği verilen fonksiyon aşağıdakilerden hangisidir? A) y = x–a a C) y = |x – a| – |x| B) y = |x| + |x – a| D) y = |x| – |x – a| E) y = x|x – a| Şekilde verilen grafiğin denklemi aşağıdakilerden hangisidir? A) y = |x + 1| B) y = |x| – 1 D) y = |x – 1| 9. C) y = 1 – |x| E) y = |x| + 1 1977 – ÜSS |x| + |y| = 1 bağıntısının grafiği nedir? A) Bir doğru 12. 1979 – ÜSS f(x) = | x – |–x| | – 2 fonksiyonu, aşağıdaki fonksiyon çiftlerinden hangisine denktir? A) * x ≥ 0 , f ( x) = – 2 x < 0 , f (x) = –2x – 2 B) * x ≥ 0 , f (x) = 2x – 2 x < 0 , f (x) = 2x – 2 C) * x ≥ 0 , f ( x) = – 2 x < 0 , f (x) = 2x – 2 D) * x ≥ 0 , f (x) = 2x – 2 x < 0 , f ( x) = – 2 E) * x ≥ 0 , f (x) = – 2x – 2 x < 0 , f ( x) = – 2 B) Bir ışın C) Başlangıç noktasına göre ikişer ikişer simetrik olan iki çift doğru D) Bir çift doğru E) Bir kare 101 Fonksiyonlar 13. 1979 – ÜSS 15. 1982 – ÖYS f ve g, R de aşağıdaki şekilde tanımlı iki fonksi- y yon olduğuna göre, 5 f : x → x – |x| 3 g : x → 2x – 1 (gof)(x) in analitik düzlemdeki grafiği aşağıdaki- 0 4 x 6 7 lerden hangisidir? A) B) y y Bir y = f(x) fonksiyonunun grafiği yukarıda verilmiştir. f [ f (x) ] = 3 olduğuna göre x in değeri 0 x 0 nedir? –1 –1 C) x D) y A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 y x 0 16. 1982 – ÖYS x 0 –1 y –1 f(x) E) ESEN YAYINLARI y x 0 –1 0 –1 x 1 –1 Şekildeki eğri f(x) fonksiyonunun grafiği olduğu1 ( |f(x) | + f(x) ) in grafiği aşağıdaki2 lerden hangisidir? na göre y = A) B) y y 1 –1 0 1 x –1 –1 C) D) f, R den R ye x → f(x) = –2x biçiminde verilen x+a bir fonksiyondur. f(x) = f –1(x) olması için a ne 0 1 x –1 E) y B) 2 C) 1 D) –1 E) –2 y –1 0 –1 102 –1 0 –1 olmalıdır? A) 3 x 1 1/2 14. 1981 – ÖYS 1 –1 y –1 0 1 x 1 x Fonksiyonlar 17. 1983 – ÖYS y = 3– x+4 20. 1988 – ÖYS f(x) = ax2 + bx + c , x ∈ R iken f(x) = f( |x| ) fonksiyonunun tanım aralığı aşağıdakilerden hangisidir? olması için aşağıdakilerden hangisi gereklidir? A) –3 ≤ x ≤ 4 A) c = 1 B) –7 ≤ x ≤ –1 C) 3 ≤ x ≤ 4 D) – 4 ≤ x ≤ –3 B) c = 0 D) b = 0 E) 1 ≤ x ≤ 7 C) b = –1 E) a = 1 21. 1988 – ÖSS y 18. 1987 – ÖYS 2y = x + |x| fonksiyonunun grafiği aşağıdakilerden hangisidir? C(1, 1) A) B) y –1 x C 0 x 1 y A 0 1 D A(–1, –1) B –1 x 0 Yukarıdaki şekilde ABCD karesinin iç bölgesinin analitik ifadesi aşağıdakilerden hangisidir? D) y x 0 E) y 0 x y ESEN YAYINLARI C) A) |x| < 1 ve |y| < 1 B) x < 1 ve y < 1 C) |x| < 2 ve |y| < 2 D) |x| = 1 ve |y| = 1 E) |x| = 1 ve |y| < 1 22. 1989 – ÖYS 0 x f(x) = |2 – x| – x fonksiyonunun grafiği aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) B) y y 2 –2 C) –2 D) y aşağıdaki fonksiyonlar tanımlanıyor. 1 2 0 vardır? x –2 A) {(1, 11), (2, 10), (3, 12) } B) {(1, 12), (2, 11), (3, 11) } C) {(1, 10), (2, 10), (3, 11) } D) {(1, 10), (2, 10), (3, 10) } E) {(1, 12), (2, 11), (3, 12) } E) y 2 2 Bu fonksiyonlardan hangisinin ters fonksiyonu x 0 –2 19. 1988 – ÖYS {1, 2, 3 } kümesinden {10, 11, 12 } kümesine 2 x 0 0 x 1 2 –2 y 2 0 2 x 103 Fonksiyonlar 23. 1990 – ÖYS 25. 1997 – ÖYS f : R – {2 } → R – {3 } x – |y| < 0 bağıntısını sağlayan düzlemsel taralı bölge aşağıdakilerden hangisidir? A) B) y y=x f(x) = y y = –x y=x ax – 4 veriliyor. 3x – b f(x) fonksiyonu bire-bir ve örten olduğuna göre (a, b) sıralı ikilisi aşağıdakilerden hangisidir? x 0 x 0 A) (5, 4) y = –x C) D) y y=x B) (2, 3) D) (6, 6) C) (2, 6) E) (9, 6) y y = –x y=x x 0 x 0 y = –x 26. 1997 – ÖSS E) y y = –x y=x f(x) : R – {1 } → R – {3 } , x = f ( x) + 2 olduğuna 3 – f ( x) göre f –1(x) aşağıdakilerden hangisidir? x 0 x–3 x+1 ESEN YAYINLARI A) B) x+3 x–2 2x + 1 3–x D) C) E) x+2 3–x 2x + 3 3–x 24. 1990 – ÖYS Z 1 , x<0 ] –1 , x < 0 f(x) = ) g(x) = [ x + 1 , 0 ≤ x < 1 x –1 , x≥ 0 ] 0 , 1≤ x \ olduğuna göre (f + g)(x) in grafiği aşağıdakiler- 27. 1997 – ÖSS y den hangisidir? A) f(x) 2 B) y y 2 0 1 –1 C) 2 0 x 0 x 1 D) y –3 y 1 x 0 E) y 0 –1 104 0 1 x Yukarıdaki grafiğe göre verilen f(x) fonksiyonu [0, 2 ] de bire-bir ve örtendir. Buna göre, 1 x 1 x A) – 5 2 f (2) + f –1 (2) değeri kaçtır? f (f (1)) B) – 3 2 C) 0 D) 1 2 E) 3 2 Fonksiyonlar 28. 1997 – ÖYS 32. 1999 – ÖSS y f(x) = |x – 2| – |x| olduğuna göre, f(–1) + f(0) + f(1) toplamı kaçtır? A) – 4 B) –2 C) 0 D) 2 3 E) 4 f(x) 2 0 29. 1998 – ÖSS g(x) –2 2x + 1 fonksiyox –1 nunun değer kümesi aşağıdakilerden hangisidir? x 6 4 R – {1 } de tanımlanan f(x) = A) R B) R – {3 } D) R – {1 } Yukarıda f doğrusal fonksiyonu ile g fonksiyonunun grafikleri verilmiştir. Buna göre, C) R – {2 } (f –1og)(6) + (gof –1)(–1) değeri kaçtır? E) R – {0 } A) 3 2 B) 5 2 C) 0 D) 3 E) 9 30. 1998 – ÖYS x < –3, f(x) = x2 + 6x – 2 olduğuna göre A) –9 – x+9 B) –3 – x+9 C) –3 – x + 11 D) 6 – x + 11 E) 3 + 11x 31. 1998 – ÖSS ESEN YAYINLARI f –1(x) aşağıdakilerden hangisidir? 33. 2000 – ÖSS y y g(x) 3 g(x) = x3 2 0 8 1 2 3 4 f(x) x 0 2 –2 x 4 f(x) Yukarıda f(x) ve g(x) fonksiyonlarının grafiği Yukarıdaki şekilde, f(x) fonksiyonu ile g(x) = x3 verilmiştir. Grafikteki bilgilere göre, fonksiyonunun grafikleri verilmiştir. Buna göre g (1) + (fog) (2) değeri kaçtır? f (4) A) – 1 2 B) –1 C) 0 D) 1 (fog–1of)(0) değeri kaçtır? E) 1 2 A) – 4 B) –2 C) 0 D) 4 E) 8 105 Fonksiyonlar 34. 2003 – ÖSS 37. 2007 – ÖSS |3y – 9| – x = 0 bağıntısının grafiği aşağıdakiler- f(x) = ||x – 3| – 2| fonksiyonunun grafiği ile den hangisi olabilir? g(x) = 4 fonksiyonunun grafiğinin kesim noktala- A) B) y rının apsisleri toplamı kaçtır? y A) 16 3 3 C) D) y 3 E) 9 C) 10 y 0 9 x 38. 2009 – ÖSS y y 0 f(x) 3 x 9 2 1 ESEN YAYINLARI 5 35. 2006 – ÖSS 1 f : c – , 3 m → R fonksiyonu 3 f(x) = log3(3x + 1) olarak tanımlanıyor. Buna göre f–1(x) aşağıdakilerden hangisidir? A) f –1(x) = 3x 4 2 O x 5 1 2 3 Yukarıda grafiği verilen f (x) fonksiyonu için [– 5, 5 ] aralığında | |f(x) | – 2 | =1 eşitliğini sağ- layan kaç tane x değeri vardır? B) f –1(x) = 3x + 1 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 3x – 1 D) f (x) = 3 –1 –1 C) f (x) = log(3x + 1) E) f –1(x) = E) 6 x 3 x3 + 1 3 36. 2007 – ÖSS f (x) = 2 1– x 2 ile verilen f fonksiyonunun gerçel sayılardaki en geniş tanım kümesi T ve görüntü kümesi G = {f(x) | x ∈ T } olduğuna göre T ∩ G kümesi aşağıdakilerden hangisidir? A) [0, 1 ] D) [0, 106 D) 8 3 x 0 –9 0 –9 x 0 B) 14 B) [1, 2 ] 2] E) [1, C) [2, 3 ] 2] 39. 2010 – LYS f(x) = 2– x+3 fonksiyonunun tanım aralığı aşağıdakilerden hangisidir? A) 3 ≤ x ≤ 5 B) –1 ≤ x ≤ 5 C) –3 ≤ x ≤ 4 D) –3 ≤ x ≤ 0 E) –5 ≤ x ≤ –1 Fonksiyonlar 40. 2011 – LYS Aşağıda f fonksiyonunun grafiği verilmiştir. 42. 2012 – LYS Z tam sayılar kümesi olmak üzere, y f : Z → Z fonksiyonu, f(x) 4 3 f(x) = * 1 –4 –2 2 –1 Buna göre, I. g(x) = 3 – f(x – 2) olduğuna göre, g(–2) + g(5) f bire birdir. II. f örtendir. toplamı kaçtır? A) –3 x + 1 , x $ 0 ise biçiminde tanımlanıyor. x 3 x – 1 , x 1 0 ise III. f nin görüntü kümesi Z \ { 0 } dır. B) –1 C) 1 D) 2 E) 3 ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II ESEN YAYINLARI D) I ve II 43. 2012 – LYS fonksiyonu, her x gerçel sayısı için f : R → R parçalı fonksiyonu f(x) < f(x + 2) 3x + 1 , x rasyonelse x2 , x rasyonel de¤ilse eşitsizliğini sağlıyor. biçiminde tanımlanıyor. Buna göre, 2 Buna göre, (fof) d n aşağıdakilerden hangi2 sidir? I. B) v2 + 2 A) 3v2 + 2 D) E) I ve III Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı bir f 41. 2011 – LYS f(x) = * C) Yalnız III 5 2 E) C) 7 2 1 4 f(1) < f(5) II. | f(–1) | < | f(1) | III. f(0) + f(2) < 2.f(4) ifadelerinden hangileri her zaman doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) I ve III E) I, II ve III 107 ESEN YAYINLARI Fonksiyonlar 1.B 2.C 16.E 17.B 18.C 19.A 31.B 32.E 33.C 34.D 108 3.A 4.D 5.D 6.C 7.E 8.D 9.E 20.D 21.A 35.D 36.A 10.A 11.C 22.C 23.A 24.B 25.E 26.C 37.E 38.D 39.E 40.E 41.D 12.A 13.C 14.B 15.E 27.B 28.E 29.C 30.C 42.A 43.C LİMİT VE SÜREKLİLİK ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE Limit 1. Kazanım : Bir bağımsız değişkenin verilen bir sayıya yaklaşmasını örneklerle açıklar. 2. Kazanım : Bir fonksiyonun bir noktadaki limiti, soldan limiti ve sağdan limiti kavramlarını örneklerle açıklar ve bir noktadaki limiti ile soldan, sağdan limitleri arasındaki ilişkiyi belirtir. 3. Kazanım : Limit ile ilgili özellikleri belirtir ve uygulamalar yapar. 4. Kazanım : Fonksiyonların limitleri ile ilgili uygulamalar yapar. 5. Kazanım : Genişletilmiş gerçek sayılar kümesini belirtir, fonksiyonun bir noktadaki limitinin sonsuz olmasını ve sonsuzdaki limitini açıklar. 6. Kazanım : Trigonometrik fonksiyonların limiti ile ilgili özellikleri belirtir. 7. Kazanım : Belirsizlik durumlarını belirtir ve fonksiyonun belirsizlik noktalarındaki limitini hesaplar. 8. Kazanım : Bir dizinin limitini açıklar ve uygulamalar yapar. 9. Kazanım : 3 / n=1 a 1 r n – 1 sonsuz geometrik dizi toplamının |r| < 1 ise bir gerçek sayıya yaklaştığını, |r| ≥ 1 ise bir gerçek sayıya yaklaşmadığını belirtir, yaklaştığı değer varsa bulur. Süreklilik 1. Kazanım : Bir fonksiyonun bir noktadaki sürekliliği kavramını açıklar ve verilen bir fonksiyonun verilen bir noktada sürekli ya da süreksiz olduğunu belirler. 2. Kazanım : Bir noktada sürekli olan fonksiyonların toplamının, farkının, çarpımının ve bölümünün sürekliliğine ait özllikleri ifade eder. 3. Kazanım : Fonksiyonun sınırlı olmasını açıklar, kapalı aralıkta sürekli fonksiyonların özelliklerini belirtir. 2. ÜNİT LİMİT Limit Özellikleri y y = f(x) L+ε lim f(x) = L1 , lim g(x) = L2 ve L1, L2, c ∈ R x"a x"a olmak üzere f(x) L ® L–ε 0 a–δ x a x a+δ ® ® lim c = c x"a lim (f (x) " g (x)) = L 1 " L 2 x"a Şekilde de görüldüğü gibi x a ya yaklaştıkça, f(x) de L ye yaklaşmaktadır. ® lim x"a ® f ( x) L 1 , (L 2 ≠ 0) = g (x ) L 2 x değişkeni bir a noktasına azalan değerlerle (yani sağdan) yaklaştığında bir limiti varsa buna ® lim (c.f (x)) = c . lim f (x) = c.L 1 x"a x"a fonksiyonun sağdan limiti denir ve lim f(x) = L x " a+ biçiminde gösterilir. ® ® lim (f (x) .g (x)) = L 1 .L 2 x"a x değişkeni bir a noktasına artan değerlerle (yani soldan) yaklaştığında bir limiti varsa buna fonksiyonun soldan limiti denir ve lim f(x) = K biçiminx " a– Kritik Nokta ® lim f(x) = lim f(x) = L ise lim f(x) = L dir. x " a+ ® x " a– ® x " a– g (x) , g(x0) = 0 ise x0 kritik noktadır. f(x) = ® f(x) = loga g(x) , g(x0) = 0 ise x0 kritik noktadır. ® f(x) = ® f(x) = |g(x)| , g(x0) = 0 ise x0 kritik noktadır. x"a lim f(x) ≠ lim f(x) ise lim f(x) yoktur. x " a+ 2n ® de gösterilir. g (x) , h(x0) = 0 ise x0 kritik noktadır. h (x) x"a lim f(x) = L ifadesinde L varsa tektir. x"a ® L = ∞ ise limit yoktur denir ama lim f(x) = ∞ şeklinde yazılır. Limit Hesaplanırken; x"a ® ® + h ∈ R olmak üzere, ğilse, lim f(x) = f(x0) dır. x " x0 lim f(x) = lim f(a + h) x " a+ h"0 lim f(x) = lim f(a – h) x " a– h"0 xo noktası belirsizlik yaratmıyor ve kritik nokta de- ® x0 noktası kritik nokta ise lim+ f(x) x " x0 bulunur. Bu değerler eşit ise limit vardır, eşit değil ise limit yoktur. 110 lim– f(x) ve x " x0 ® a ∈ R ve a ≠ 0 olmak üzere, a 0 =1, =0 , a " a a ∞= 0 Belirsizliği 0 " ∞ ∞ + ∞ = ∞ , ∞ .∞ = ∞ ® a > 0 ise a " 3, 0+ a "–3 0– a 3 " 0, " " 3 , a.3 " " 3 3 a ® 0 0 " 0, – " 0 0+ 0 ® a " 3 0" , , ifadeleri tanımsızdır. 0 0 0 Genellikle özdeşlikler kullanılarak çarpanlarına ayrılır ve gerekli sadeleştirmeler yapılarak sonuç bulunur. Bunlar sağlanmıyorsa türev konusunda anlatacağımız L’HOSPİTAL yöntemi kullanılır. 3 Belirsizliği 3 ® f(x) = an xn + an–1xn–1 + . . . + a1x + a0 polinom fonksiyonunda, ® lim f (x) = lim (a n x n) x"–3 lim f (x) = lim (a n x n) dir. 0" 3 , 0.3, , 3 – 3 , 1 3 ifadeleri belirsizdir. 3 0" x"3 ® f (x) = Trigonometrik Fonksiyonların Limiti ® lim cos x = cos a x"a ® x"3 an xn + an – 1 xn – 1 + … + a1 x + a0 bm xm + bm – 1 xm – 1 + … + b1 x + b0 Z 0 , n < m ise ] ] an lim f (x) = [ , n = m ise x"3 ] bm ] 3 veya – 3 , n > m ise \ lim sin x = sin a x"a ® x"–3 lim tan x = tan a , (cosa ≠ 0) x"a ® lim cot x = cot a , (sina ≠ 0) x"a ® lim x"0 ® lim x"0 ® sin x x = lim =1 x x " 0 sin x tan x x = lim =1 x x " 0 tan x lim f (x) = 0 olmak üzere, 0.∞ Belirsizliği 0 .∞ belirsizlik durumunda, çarpanlardan birinin çarp0 3 maya göre tersi paydaya yazılarak veya belirsiz0 3 liklerinden birisi durumuna dönüştürülerek çözüm yapılır. f(x) sınırlı bir fonksiyon ve lim g (x) = 0 ise x"a lim 6f (x) .g (x)@ = 0 d›r. x"a x"a lim x"a m.f (x) sin (m.f (x)) m = lim = n.f (x) n x " a sin (n.f (x)) m.f (x) tan (m.f (x)) m lim = lim = n f x tan n f x n . ( ) ( . ( )) x"a x"a lim x"a sin (m.f (x)) m tan (m.f (x)) = lim = n sin (n.f (x)) x " a tan (n.f (x)) ∞–∞ Belirsizliği Bu tür belirsizliklerde, genellikle verilen ifade eşleniği ile çarpılıp bölünür. Daha sonra uygun limit kuralları yardımı ile çözülür. lim x"3 ax 2 + bx + c = lim c a . x + x"3 b m 2a 111 SÜREKLİLİK 1∞ Belirsizliği lim b 1 + x"3 lim+ a bx l = e a.b x b (1 + ax) x A ⊂ R ve f : A ⎯→ R bir fonksiyon olsun. a ∈ R olmak üzere, lim f (x) = f (a) ise =e a.b x"a dir. x"0 f fonksiyonu, x = a noktasında süreklidir denir. Sürekli olmayan fonksiyona ise süreksiz fonksiyon denir. Bir Dizinin Limiti (an) bir dizi olmak üzere, n → ∞ için an bir a sayısına yaklaşıyorsa (an) dizisinin limiti a dır ve lim a n = a biçiminde gösterilir. f fonksiyonu x = a da sürekli ise; n"3 f(x), [1, ∞) aralığında tanımlı bir fonksiyon ve (an), genel terimi an = f(n) olan bir dizi olmak üzere, ® f fonksiyonu, x = a da tanımlı olmalıdır. ® f fonksiyonunun x = a da limiti olmalıdır. ® f fonksiyonunun x = a daki limiti, fonksiyonunun lim f (x) mevcut ise lim a n = lim f (x) tir. n"3 n"3 x"3 Bir dizinin limiti bulunurken fonksiyon limiti ile ® x = a için aldığı değere eşit olmalıdır. ilgili kurallar aynen kullanılır. Bu üç koşulun da gerçekleşmesi durumunda f fonksiyonu x = a noktasında süreklidir. Geometrik Seri Genel terimi geometrik dizi olan bir seriye geometrik seri denir ve 3 / n=1 a 1 .r n – 1 şeklinde gösterilir. Sn = a1 · ® ® r < 1 ise r ≥ 1 ise 3 ® 1 – rn olmak üzere 1– r / n=1 112 3 / n=1 3 / n=1 n.r n – 1 = an = a1 1– r an = ! 3 1 dir. (|r| < 1) ^ 1 – rh2 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 1 Çözüm Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. a. lim (3x – 2) x"2 b. lim (x – 2)sinx x"0 c. x2 + 1 x–2 lim x"1 d. lim (log2x3) x"4 2. 3. 4. 5. lim (4x + 1) değeri kaçtır? 6. x"1 lim (x2 + x + 1) değeri kaçtır? 7. x"0 lim x"0 lim x2 + x + 1 değeri kaçtır? x2 – x – 1 x " –1 (x + 2) (x 2 + 1) değeri kaçtır? 1– x lim (x + 2)cosx değeri kaçtır? x" r 2 ESEN YAYINLARI 1. 8. 9. lim x " –1 4x 2 + 5 değeri kaçtır? lim |2x – |x – 6|| değeri kaçtır? x"3 lim (log25x5) değeri kaçtır? x"5 lim esinx değeri kaçtır? x"0 10. lim x"3 3–x değeri kaçtır? x –1 113 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 2 Çözüm Z 2x + 1 , x ≤ 1 ] f : R → R, f(x) = [ x + 2 , 1 < x < 3 ] 2 \x –3 , x≥3 fonksiyonuna göre, aşağıdakilerin değerlerini bulunuz. a. lim f(x) x"1 b. lim f(x) x"2 c. 1. lim f(x) x"3 f(x) = * 3x – 1 , x < 1 2x d. , x >1 lim f(x) x " –1 olduğuna göre, lim f(x) kaçtır? x"1 e. 2. f(x) = * x2 + 1 , x > 2 2x , x≤2 f. x"2 Z 2 ] 2x – 1 , x ≤ –1 ] f : R → R, f(x) = [ 3x + 4 , –1 < x < 2 ]] 3 \ x +1 , x ≥ 2 fonksiyonuna göre, aşağıdakilerin değerlerini bulunuz. a. ESEN YAYINLARI olduğuna göre, lim f(x) nedir? 3. g. h. c. 114 lim f(x) x " 2+ lim f(x) x"2 lim f(x) x " 1+ lim f(x) x " –2 ı. b. lim f(x) x " 2– lim f(x) lim f(x) x " –1 – x " –1 + i. lim f(x) x " 1– lim f(x) x"3 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 3 Çözüm y 4 2 0 –1 Yukarıda verilen x 3 y = f(x) fonksiyonunun grafiğine göre, x = –1, x = 0 ve x = 3 teki sağ ve sol limitleri bulunuz. 1. h. y lim f(x) x"3 1 –3 –2 –1 0 1 2 3 ı. x –2 –3 i. Yukarıda verilen y = f(x) fonksiyonunun grafiği- lim x"–3 f(x) lim f(x) x"3 ne göre, aşağıdakilerin değerlerini bulunuz. a. lim x " –3 – f(x) 2. y b. c. lim x " –3 + lim x " –2 – f(x) f(x) ESEN YAYINLARI 2 1 –2 –1 0 1 2 x Yukarıda verilen y = f(x) fonksiyonunun grafiğine göre, aşağıdakilerin değerlerini bulunuz. d. lim f(x) a. x " –2 b. e. g. f(x) lim f(x) x " –1 + lim f(x) x"0 c. f. lim x " –1 – lim f(x) x " 1– lim f(x) x"1 lim f(x) x"2 d. e. lim f(x) x " 1+ lim f(x) x"2 115 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 4 Çözüm Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. a. b. c. d. lim 5 x–2 lim 2 x –1 x " 2+ x " 1– lim x"0 lim x " e+ 1 x x 1– ln x Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. 2. 3. 4. 5. lim 3 x–2 6. lim 3–x x2 7. x " 2– x " 0– ESEN YAYINLARI 1. –3 x lim 2 x 9. x +1 x2 – 4 10. x " 0+ lim x " 2– 116 3–x x2 – x lim 4–x 3x – 1 x " 0+ 4 lim x " 0+ lim x " 0+ 8. lim 5 x – 3 x"3 – lim x +1 x 2 – 2x + 1 lim –4 x2 + x – 6 x " 1– x " 2+ Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 5 Rehber Soru – 6 Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. a. 1 lim x"3 x b. lim x"–3 Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. 2 x 4 x b. lim c m a. lim c m x"3 3 x"3 3 1 x Çözüm Çözüm lim x"3 3 değeri nedir? x 1. lim c 1 x +1 değeri nedir? m 2 lim c 3 x –1 değeri nedir? m 2 x"3 ESEN YAYINLARI 1. 2. 3. 4. lim c 2 + x"3 4 m değeri nedir? x lim c 1 – x"–3 lim x"–3 1 m değeri nedir? x 4 değeri nedir? 2x – 1 2. 3. 4. x"3 lim c x"–3 2 1– x değeri nedir? m 5 – lim b r x"–3 1 x x x – e + 3 l değeri nedir? 117 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 7 Çözüm Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. x2 – 4 x–2 a. lim x"2 b. lim x " 1+ x2 – 1 1– x Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. 2. 3. 4. 5. 6. lim x " –1 lim x " 2+ lim x " 2+ x2 – 1 x+1 7. x–2 x2 – 4 8. x2 – 2 x–2 9. ESEN YAYINLARI 1. x –1 x2 – 1 lim x"1 4 lim x " 16 x –2 x –4 x + 3x – 4 m x lim c x " 0– 1– 1 – 2x 2 x2 lim x3 – 1 x2 – 1 10. lim lim x +1 + x – 3 1– x 11. lim n+ 3 n+ 4 –1 lim b3 – a3 b2 – a2 12. lim 2n + 1 – 3 n –2 x"1 x"1 b"a 118 x"0 n"–3 n"4 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 8 Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. a. lim x"3 3x 2 + x x2 – 1 b. lim x"3 x +1 x2 + 1 c. lim x"3 x2 + 1 x –1 Çözüm 2. 3. 4. 5. lim x"3 lim x"3 2x + 1 değeri nedir? 3x – 1 +1 değeri nedir? 2x – 1 lim –x + 1 değeri nedir? 3x 2 + x lim 3x 4 – x 2 + 1 değeri nedir? 5x 4 + x – 1 x"3 7. 3x 2 x2 + 2 lim değeri nedir? – x"3 x +1 x"3 6. ESEN YAYINLARI 1. 8. 9. 4x 2 + 1 + 2x değeri nedir? 9x 2 – 1 + 1 lim x"3 lim x"–3 e x + 1 – e –x değeri nedir? e –x – e x – 1 lim c log 3 x"3 lim x"–3 10. lim n"3 27x + 1 m değeri nedir? 3x + 2 2x – 4x 2 + 1 değeri nedir? 1 – 2x 3 n + 2.5 n değeri nedir? 3.2 n + 5 n 119 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 9 Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. a. lim c x"3 x2 + 1 –xm x +1 b. lim ^ x 2 + 9x – x h x"3 Çözüm 1. 5. 1 4 değeri nedir? lim c – x – 2 x2 – 4 m 6. x"2 lim ^ x 2 + 1 – x"3 x 2 + 3x h değeri nedir? lim ^ x 2 + 3x – x"–3 x 2 + 4 h değeri nedir? ESEN YAYINLARI 2. 2 12 lim c – 2 m değeri nedir? x – 3 x –9 x"3 3. 4. lim ^ x – x"3 x 2 + 5x h değeri nedir? lim ^ 4x 2 + 1 + 2x – 1 h değeri nedir? x"–3 120 7. lim [ log2(24x2 + 2x) – log2(3x2 + 1) ] x"3 değeri nedir? 8. lim c x"0 2 4 – m değeri nedir? 2x – 1 4x – 1 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 10 Çözüm Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. a. lim x"0 sin 3x 2x b. lim x"2 tan (x – 2) 3x – 6 Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. 2. 3. 4. 5. lim sin (2x – 2) 3 – 3x 6. lim x tan 2x 7. lim sin (x – 1) tan (3x – 3) x"1 x"0 x"1 lim r x" 2 lim x"0 cos x r x– 2 sin 2 x2 x 2 ESEN YAYINLARI 1. 8. 9. 10. lim (2x.cot3x) x"0 lim x"2 x–2 rx cos 4 lim c x. sin x"3 1 m x lim c 2x. sin c x"3 lim x"0 1 mm 3x sin x. sin 2x. sin 3x x3 121 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 11 lim r x" 2 1 + cos 2x ifadesinin eşiti nedir? 1 – sin x Çözüm 2. lim 1– cos x ifadesinin değeri nedir? x. sin 2x 5. lim cos x – sin x ifadesinin değeri nedir? cos 2x 6. x"0 x" 3. r 4 2 4 lim c – 2x m r 1 – sin x cos x" ifadesinin 2 değeri 7. nedir? 4. a2 ifadesinin değeri nedir? lim a " 0 1– cos a 122 lim sin 4a ifadesinin değeri nedir? 2. cos 2a lim tan 2 2x ifadesinin değeri nedir? 1 – cos 2x lim sin 3x + sin 5x ifadesinin değeri nedir? sin 4x + sin 6x lim 4x 2 ifadesinin değeri nedir? 1 – cos 2x r a" 4 x"0 ESEN YAYINLARI 1. 8. x"0 x"0 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 12 sin x lim x"3 x Rehber Soru – 13 a, b ∈ R olmak üzere, limitinin eşitini bulunuz. lim x"3 Çözüm Çözüm 2. 3. 4. lim x"3 lim x"3 cos x değeri nedir? x 3. sin 2x değeri nedir? 4x lim c 2x. sin c x"0 lim c 3x. cos c x"0 1. ESEN YAYINLARI 1. ax 2 + bx + 4 = 2 ise a + b kaçtır? 3x + 1 2. lim ax + 1 – 3 = b , b ∈ R ise a + b kaçtır? x–2 lim c x2 + 1 + ax + b m = 2 ise b kaçtır? x –1 x"2 x"3 1 m m değeri nedir? x 3. 1 m m değeri nedir? x 4. lim 1– x – a limiti varsa a kaçtır? x–2 lim x 2 + ax – 8 3 ise a kaçtır? = 4 x 2 – 16 x"2 x"4 123 Limit ve Süreklilik Çözüm Rehber Soru – 14 Aşağıdaki dizilerin limitlerini bulunuz. a. (an) = d n2 + 1 n 2n 2 + 3 a. (bn) = c 2n – 1 m n2 + 3 a. (cn) = c n2 + 2 m 4n – 3 (an) = c 2n – 1 m n+2 1. 5. dizisinin limitini bulunuz. 2. 2n + 9n 2 + n – 1 n lim d 3n + 2 n"3 limitinin eşitini bulunuz. 6. 1 (bn) = c m 4n – 3 lim d n"3 1 + 3 + 5 + … + (2n – 1) n (n + 1) (n + 2) limitinin eşitini bulunuz. ESEN YAYINLARI dizisinin limitini bulunuz. 3. (cn) = c n3 + 1 m n+2 7. dizisinin limitini bulunuz. (an) = d (k – 4) n 2 + 3n – 2 n 3n + 1 dizisinin limiti m gerçek sayısına eşit olduğuna göre m + k kaçtır? 4. 1+2+…+n m n2 – n + 1 n"3 limitinin eşitini bulunuz. lim c 124 8. (an) = f (a – 3) n 3 + 2n 2 – 1 (b + 1) n 2 + 1 dizisinin limiti p 4 olduğuna göre, a.b kaçtır? 3 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 15 Aşağıdaki dizilerin limitlerini bulunuz. a. (an) = d 2n – 3n+1 n 1 + 3n b. (bn) = ^ 9n 2 + n – 3n h Çözüm 2. 3. 7n – 3n m 7n + 3n dizisinin limitini bulunuz. (an) = c e n – rn (an) = c n m e + rn dizisinin limitini bulunuz. (an) = ^ n 2 + n – n h dizisinin limitini bulunuz. 4. 5. ESEN YAYINLARI 1. 5n – 3n+1 n 5n+1 + 3n – 1 dizisinin limitini bulunuz. (an) = d lim ^ 4n 2 – n + 1 – 2n h n"3 limitinin eşitini bulunuz. 6. lim (3n + 1) sin n"3 1 2n limitinin eşitini bulunuz. 125 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 16 3 / k=1 Rehber Soru – 17 1 k c m ifadesinin eşitini bulunuz. k=2 2 1 ifadesinin eşitini bulunuz. k^ k + 1h 3 / Çözüm Çözüm 2. 1 ifadesinin eşitini bulunuz. k = 1 ^ k + 1h^ k + 2h 3 / 3 / 1 k = 1 ^ k + 3h^ k + 4h ifadesinin eşitini bulunuz. 1. ESEN YAYINLARI 1. 2. 3. 3. 3 / k=1 3 k=0 3 / k=1 3 k=1 126 3 – k ifadesinin eşiti kaçtır? 3 / k=–1 3 / k=0 / ifadesinin eşiti kaçtır? 1 ifadesinin eşiti kaçtır? 2 2k 1 ifadesinin eşitini bulunuz. k^ k + 2h 4. 4. k / c 12 m 1 ifadesinin eşitini bulunuz. k^ k + 3h 5. 3 / k=1 2 k + 1 ifadesinin eşiti kaçtır? 3k – 1 2.3 1 – k ifadesinin eşiti kaçtır? Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 18 3 / k=1 Rehber Soru – 19 1 – 2k ifadesinin eşitini bulunuz. 3k 3 / k=1 3. 4. 5. k=0 3 / k=1 1 + 2k ifadesinin eşitini bulunuz. 4k 1. 2k – 3k ifadesinin eşitini bulunuz. 4k 2. 3 / k=–1 3 / k=0 3 / k=0 1– 2 2k ifadesinin eşitini bulunuz. 5k ESEN YAYINLARI 2. 3 / ifadesinin eşitini bulunuz. Çözüm Çözüm 1. k.2 k – 1 3. 2k + 1 – 3k – 1 ifadesinin eşitini bulunuz. 4k 4. 2k – 2k + 1 ifadesinin eşitini bulunuz. 3k + 3k + 1 5. 3 / k.31 – k k=1 3 / k=1 3 / k=1 ifadesinin eşitini bulunuz. k ifadesinin eşitini bulunuz. 2k k ifadesinin eşitini bulunuz. 6k / ^– 1hn . 3 ifadesinin eşitini bulunuz. 2n 3 2 ifadesinin eşitini bulunuz. 3n 3 n=1 / n=1 ^ – 1hn · 127 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 20 6 metre yükseklikten bırakılan bir top her seferinde düştüğü yüksekliğin 1 si kadar sıçramaktadır. Topun denge 2 durumuna gelene kadar aldığı dikey yollar toplamı kaç metredir? Çözüm 1. 3. 4 metre yükseklikten bırakılan bir top her seferinde düştüğü yüksekliğin 1 si kadar sıçramakta2 dır. Topun denge durumuna gelene kadar aldığı Bir kenarı a cm olan bir eşkenar üçgenin kenar orta noktaları birleştirilerek yeni bir üçgen elde ediliyor. Aynı işlem elde edilen yeni üçgenlere uygulanarak sonsuz çoklukta üçgenler elde ediliyor. dikey yollar toplamı kaç metredir? Bu üçgenlerin, a. Çevreleri toplamı kaç cm dir? ESEN YAYINLARI b. Alanları toplamı kaç cm2 dir? 2. Şekilde yan yana çizilmiş sonsuz çokluktaki dairelerden her birinin yarıçapı bir öncekinin yarıça3 ü kadardır. Bu dairelerden en büyük pının 4 olanının yarıçapı 7 cm ise, 4. Bir kenar uzunluğu 4 cm olan bir karenin içine köşeleri bu karenin kenar orta noktaları olacak şekilde yeni bir kare çiziliyor. Aynı işlem yeni elde edilen karelere de uygulanarak sonsuz çoklukta kare elde ediliyor. Bu karelerin, a. Dairelerin çevreleri toplamı kaç π cm dir? a. Çevreleri toplamı kaç cm dir? b. Dairelerin alanları toplamı kaç π cm2 dir? b. Alanları toplamı kaç cm2 dir? 128 Limit ve Süreklilik Rehber Soru – 21 Z ax + 2 , x < 1 ] ] f(x) = [ 4 , x =1 ] ] x+b , x >1 \ Çözüm fonksiyonu R de sürekli ise a ve b değerlerini bulunuz. 1. Z x+a , x<2 ] ] f(x) = [ 6 , x=2 ] ] bx + 2 , x > 2 \ 4. Z 2x – 1 , x ≤ 1 ] ] f(x) = [ ax + b , 1 < x < 2 ] ] 4–x , x≥2 \ fonksiyonu ∀x ∈ R için sürekli ise (a, b) nedir? fonksiyonu R de sürekli ise a + b kaçtır? 2. f(x) = * ax + 2 , x ≥ –1 3x + b , x < –1 fonksiyonu ∀x ∈ R için sürekli ise a + b kaçtır? ESEN YAYINLARI (1, 0) 5. fonksiyonu ∀x ∈ R için sürekli ise a kaçtır? 6. 3. Z ax + 6 , x ≥ 3 ] f(x) = [ bx + 9 , x<3 ] \ x–3 fonksiyonu ∀x ∈ R için sürekli ise a.b kaçtır? Z 3 ]] x + 1 , x ≠ –1 f(x) = [ x + 1 ] a , x = –1 \ Z r ] –a + sin 2x , x < 4 ] ] r , x= f(x) = [ ab + 1 4 ] ] r ] –2 – sin 2x , x > 4 \ fonksiyonu x = r te sürekli ise a + b kaçtır? 4 129 Limit ve Süreklilik Çözüm Rehber Soru – 22 y 4 3 2 –5 –2 1 0 2 3 5 x Yukarıda grafiği verilen y = f(x) fonksiyonunun süreksiz olduğu noktaları bulunuz. 1. 1 y 3. f(x) = 2 x + 1 + 3 fonksiyonunun süreksiz olduğu 3 noktanın apsisi kaçtır? 2 1 –5 –4 –2 0 2 5 x Yukarıda grafiği verilen y = f(x) fonksiyonunun süreksiz olduğu noktaların apsisleri toplamı kaç- 4. f(x) = tır? x2 2x 2 – x + 1 fonksiyonu ∀x ∈ R için – 2mx – m + 2 2. Aşağıdaki fonksiyonlardan hangileri x = 2 apsisli noktada süreklidir? I. ESEN YAYINLARI sürekli ise m hangi aralıkta değer almalıdır? 5. f(x) = f(x) = 3 – |x – 2| 3x + 1 fonksiyonu yalnız iki noktada x 2 + 2bx + 4 süreksiz ise b nin alabileceği tam sayı değerlex+3 , x>2 II. f(x) = * III. Z 2x – 1 , x > 2 ] , x=2 f(x) = [ 3 ] x + 2 , x<2 \ IV. f(x) = * rinin toplamı kaçtır? 2x + 1 , x < 2 x2 – 1 , x ≥ 2 5–x , x<2 6. f(x) = x2 x2 – 4 fonksiyonu x = 2 apsisli nok+ 6x + c tada süreksiz olduğuna göre c kaçtır? 130 TEST – 1 1. 5. y 4 x3 – x2 + x limitinin eşiti nedir? x2 + x lim x"0 A) –1 B) 0 C) 1 D) 2 E) 3 2 0 –4 1 4 x 5 Şekilde verilen y = f(x) fonksiyonunun grafiğine göre, aşağıdakilerden kaç tanesi doğrudur? lim f(x) = 0 II. lim f(x) = 0 x"–4 x"0 III. lim f(x) = 4 IV. lim f(x) = 0 x " 4+ x"1 V. lim f(x) = 2 2. IV. lim f(x) = 2 x " 4– A) 2 B) 3 x"5 C) 4 D) 5 A) –1 B) 0 C) 1 x"3 (x + 1) 10 + (x + 2) 10 + (x + 3) 10 + … + (x + 10) 10 x 10 + 10 A) 1 E) 6 D) 2 lim ifadesinin değeri nedir? 4–x limitinin eşiti nedir? x–2 lim x"4 6. E) 4 7. lim n"1 A) 2 3. lim 2x 2 + x x"0 x2 – x B) 0 D) 2 x " 3+ E) ∞ 1– n limitinin eşiti nedir? n+ 3 – 2 B) 1 C) 0 D) –1 E) –2 E) Limit yoktur x+3 limitinin değeri nedir? 3–x A) – ∞ D) 1010 C) 1 8. lim C) 100 limitinin eşiti nedir? A) –1 4. B) 10 ESEN YAYINLARI I. B) –1 C) 0 D) 1 (an) pozitif terimli ve yakınsak bir dizi olmak üzere, (a2n + 1)2 + a3n – 6 = 0 ise lim(an) kaçtır? E) ∞ A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6 131 Limit ve Süreklilik lim 9. x"0 x. sin 2x ifadesinin değeri nedir? 1 – cos x A) 16 B) 8 C) 4 D) 2 13. E) 1 A) 3 14. tan 2x limitinin eşiti nedir? 10. lim r 2x – r x" 1 2 C) 0 D) 1 2 lim 11. x"a 8x 2 – 8 a 2 sin (x – a) 15. f(x) = ifadesinin değeri aşağıdakiler- lim 12. x"2 B) 4a D) 16a 1. D 2. B 132 4 3 3. A C) 4. A 5 3 E) 1 4 E C) 3 D) 4 E) 8 x –1 fonksiyonu R – {2, 3 } de süx 2 + bx + c B) 2 C) 3 3x – 2 , x<1 2x – a , x≥1 D) 4 E) 5 fonksiyonunun x = 1 de sürekli olması için a nın alabileceği değerlerden birisi aşağıdakilerden D) 2 5. C 1 3 2 B) 2 16. f(x) = * olduğuna göre, bu sayı kaçtır? B) D) E) 24a x 2 + bx – 6 ifadesinin değeri bir gerçel sayı x2 – x – 2 A) 1 2 A) 1 C) 8a 1 2 rekli olduğuna göre, b + c kaçtır? den hangisidir? A) 2a C) log (16x + 2) + log 1 (2x + 3) A) 1 E) 1 ESEN YAYINLARI B) – lim x"3 ; B) 1 limitinin eşiti nedir? 2 A) –1 2x + 3x ifadesinin değeri nedir? x +1 x " 3 1+ 3 lim 6. B E) hangisidir? 8 3 7. E A) 2 8. B 9. C 10. E B) 3 11. D 12. C C) 4 13. D D) 5 14. C E) 6 15. A 16. B TEST – 2 1. y 5. 2 –4 –3 –2 0 1 6 B) lim tan x A) 1 1 9+ n –3 limitinin eşiti nedir? n lim n " 0+ 1 4 C) 1 3 D) 1 2 E) 1 x 2 –1 Yukarıda verilen y = f(x) fonksiyonunun grafiğine göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? C) E) 2. lim f(x) = 2 B) lim f(x) = –1 lim f(x) = 1 D) lim f(x) = 0 x " 0– x"–3 x " 0+ 6. x " 1– lim f(x) = 2 x " 1+ x " 3+ A) –1 r + l 2 A) – ∞ x–3 + x n limitinin değeri kaçtır? 3–x lim d x "b B) 0 C) 1 D) 2 E) 3 7. lim x" r 4 A) 3. lim x"3 A) – 4. lim x"4 A) – 3x – sin x limitinin değeri nedir? 2x 1 2 B) 1 2 C) 1 D) 3 2 B) – 1 4 C) 0 D) 1 4 B) –1 C) 0 D) 1 E) ∞ 4 . cos 2x limitinin eşiti nedir? sin 4x 2 2 B) 1 2 C) D) 3 2 E) 2 E) 2 1 x –2 ifadesinin değeri kaçtır? 4–x 1 2 limitinin değeri nedir? ESEN YAYINLARI A) 8. E) 1 2 lim x"3 A) 1 2 + 3x 5– 1 2x B) limitinin değeri nedir? 3 4 C) 1 2 D) 1 3 E) 2 5 133 Limit ve Süreklilik lim ( 1 + 2 n + 4 n ) ifadesinin değeri nedir? 9. 13. n"–3 A) – ∞ B) 0 C) 1 D) 2 E) ∞ lim x"1 x 3 – x 2 + ax + b (x – 1) 2 ifadesinin sonucu bir reel sayıya eşit ise a kaçtır? A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 14. a ve b reel sayı olmak üzere, lim ; sin rx 10. lim 2 limitinin değeri nedir? x"1 x –1 r 2 B) – r 4 C) – D) r 2 A) –5 E) π ESEN YAYINLARI A) – π x"3 2x 2 + x – 1 + ax – b E = 6 ise a + b kaçtır? x –1 15. f(x) = B) –4 C) –3 D) –2 E) –1 x 2 – x – 6 fonksiyonunun sürekli olduğu aralık aşağıdakilerden hangisidir? x. sin x limitinin eşiti nedir? 1– cos x lim 11. x"0 1 2 A) 2 2 B) C) 3 2 D) 1 A) [–2, 3 ] B) [0, 3 ] D) (0, ∞) C) (–2, 3) E) R – (–2, 3) E) 2 Z ax – 4 , x > 1 ] , x=1 16. f(x) = [ 2 ] x + b , x<1 \ lim 12. x"0 A) 0 1. C 2. D 134 fonksiyonu her x ∈ R için sürekli ise (a, b) ikilisi 2x + tan x limitinin eşiti nedir? sin 3x B) 1 3 3. D C) 4. B 2 3 D) 1 5. A 6. A aşağıdakilerden hangisidir? E) A) (6, –1) 4 3 7. E B) (6, 0) D) (4, –1) 8. B 9. C 10. B 11. E 12. D C) (6, 1) E) (4, 1) 13. B 14. A 15. E 16. C TEST – 6 1. 1 y 5. 1 1 lim d + e x + r x n limitinin eşiti nedir? x"3 x 2 A) 0 1 2 4 C) 2 D) 3 E) ∞ x 0 –2 B) 1 –2 Grafiği verilen y = f(x) fonksiyonuna göre, lim (fof) (x) + lim (fof) (x) x " –2 x"4 ifadesinin değeri kaçtır? A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 6. lim [tanx + ln(x + e) ] limitinin eşiti nedir? x"0 A) 0 B) 1 C) 2 D) e E) ∞ 1 8 7. lim 1 4 C) – 1 2 D) –1 E) –2 x"a B) 6 C) 5a D) 6a E) 10a 3–x lim d + 2x n limitinin eşiti nedir? 3–x x " 3– A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 8. 4. B) – x 2 + 4ax – 5a 2 limitinin eşiti nedir? x–a A) 5 3. x–2 –2 limitinin eşiti nedir? x–2 ESEN YAYINLARI A) – 2. 4– lim x " 2+ x3 – 1 ifadesinin değeri nedir? lim 4 x –1 x"1 A) 14 B) 12 C) 10 D) 8 lim x " – 3+ 5 x+3 ifadesinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? E) 6 A) – ∞ B) 0 C) 1 D) 5 E) ∞ 141 Limit ve Süreklilik lim 9. n / n"3 k=1 A) –2 13. a ve b birer reel sayıdır. 1 limitinin eşiti nedir? k (k + 1) B) –1 C) 1 D) 2 ax – 6 = b ise a.b kaçtır? x–3 lim x"3 E) 4 A) 2 lim 10. x"0 1 – cos 2x ifadesinin değeri nedir? tan 2 2x B) 2 C) 1 D) 1 2 E) lim x"r B) 1 2 C) 1 D) 3 2 y"0 D) 6 E) 8 ifadesinin değeri aşağıdaki- B) x C) 0 D) 1 E) 2 1 lim b cos x + r x l limitinin eşiti nedir? x"0 1 + cos x limitinin eşiti nedir? sin x A) 0 (x + y) 2 – x 2 y lim A) 2x 15. 11. C) 4 lerden hangisidir? 1 4 ESEN YAYINLARI A) 4 14. B) 3 – A) 0 B) 1 C) 2 D) π E) 1 + π E) 2 Z 3x + 1 , x < 1 ] 16. f(x) = [ ax + b , 1 ≤ x < 4 ] \ x+2 , x≥4 lim c x . sin 12. x"3 A) 0 1. D 2. B 142 fonksiyonu her x gerçel sayısı için sürekli ise a.b 2 m limitinin eşiti nedir? x B) 1 4 3. C C) 4. B 1 2 D) 1 5. C 6. B kaçtır? A) E) 2 7. D 8. E 9. C 10 9 10. D B) 11. A 5 3 12. E C) 2 13. C D) 20 9 14. A E) 15. B 25 9 16. D TEST – 7 1. lim x " –2 2x + 5 ifadesinin değeri kaçtır? x+1 A) –2 2. B) –1 C) 1 D) 2 5. E) 4 lim (3x – 1) limitinin eşiti nedir? 6. A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 n –4 limitinin eşiti nedir? n –8 n " 64 A) x " 2+ 3 lim lim x"y 1 4 B) 1 3 C) 1 2 D) 1 E) 2 sin 2 x – sin 2 y ifadesinin değeri kaçtır? x2 – y2 A) siny B) cosy E) – siny sin 2y 2y ESEN YAYINLARI D) coty C) 3. lim c 3 + x " 0– A) 1 4. lim x"0 x m limitinin eşiti nedir? x B) 2 1 1 + 3x A) – ∞ D) 4 E) 5 lim x"0 sin 3 x limitinin eşiti nedir? x A) 0 B) 8. limitinin eşiti nedir? B) 0 C) 1 D) 2 E) ∞ 1 3 c (an) = 2 n + e 1 2 + C) 3 7. A) 0 n–1 n2 m B) 1 C) 1 2 D) 1 E) 3 dizisinin limiti nedir? C) 2 D) e E) 2 + e 143 Limit ve Süreklilik lim 9. x"r 1 + cos x ifadesinin değeri kaçtır? sin 2 x A) 2 2 B) C) 2 2 D) 1 E) 13. 1 2 14. D) 1 lim 11. x"3 A) 0 B) 1 2 C) 1 1 2 lim n"0 1. B 2. D 144 B) 1 2 D) 2 3. B C) 1 4. B D) 5. B 1 4 C) – 1 8 D) 1 4 E) 1 2 2x + n , x ≠ –1 x+5 , x = –1 kaç olmalıdır? E) 3 A) 3 n+4 –2 limitinin eşiti kaçtır? n 1 4 A) B) – fonksiyonunun x = –1 de sürekli olması için n 16. f(x) = 12. E) 2 1 4 limitinin değeri kaçtır? lim c + x + 2 x2 – 4 m 15. f(x) = * 2 + 3x limiti kaçtır? 4 + 5x 2 2 D) 2 2 C) – x " –2 A) – 4 E) 3 ESEN YAYINLARI A) 0 3 C) 4 B) – 2 A) –2 sin 2x + sin 4x 10. lim değeri kaçtır? x " 0 sin 3x + sin 5x 1 B) 2 1 – cos 2x limitinin değeri kaçtır? x lim x " 0– B) 4 x+2 x2 – x C) 5 D) 6 E) 7 fonksiyonunun süreksiz olduğu noktalar kümesi aşağıdakilerden hangisidir? 3 2 E) 2 6. C 7. A A) {0 } B) {–1, 0 } D) {0, 1 } 8. C 9. E 10. C 11. A 12. A C) {–1, 1 } E) {–2, 0, 1 } 13. B 14. B 15. D 16. D TEST – 11 1. f(x) = x2 – 3x + 2 fonksiyonuna göre, 5. f (x) – f (1) limitinin eşiti nedir? x2 – 1 lim x"1 A) –1 1 B) – 2 C) 0 1 D) 2 x"0 B) 1 2 C) 1 D) B) 1 C) 2 D) 4 E) ∞ 2 lim x " 2+ x–2 limitinin eşiti nedir? x 2 – 2x + 1 A) 0 B) 1 4 C) 1 2 D) 1 E) 2 E) 2 ESEN YAYINLARI A) 0 1 4x – 2 x m limitinin eşiti nedir? 2x + 1 E) 1 x+1 –1 ifadesinin değeri nedir? x lim x"–3 A) 0 6. 2. lim c 3. x + 2 ise f(x) = x + 2 ve g(x) = 7. lim (fog)(x) kaçtır? tan (x – 2) limitinin eşiti nedir? r cot b x – 2 + l 2 lim x"2 x"7 A) 3 4. lim x " –1 A) 3 2 B) 4 x3 + 1 x+ x+2 B) 1 C) 5 D) 6 E) 7 limitinin eşiti nedir? C) 1 2 D) 0 A) –1 8. E) –1 lim x " 0+ A) 1 9 B) 0 C) 1 D) 3 E) 2 sin x ifadesinin değeri nedir? sin 9x B) 1 3 C) 1 D) 3 E) 9 151 Limit ve Süreklilik x " –1 sin (x + 1) ifadesinin değeri nedir? x2 – 1 A) –1 lim 10. x"3 1 2 C) 0 D) 1 2 lim x"–3 B) – π C) –3 4x 2 – 6x + 1 + x + 2 3x – 2 D) –2 14. E) – 3 2 B) – 2 3 C) – 1 3 ifadesinin değeri D) 1 3 x"3 1 2 lim x"1 B) 1 C) 3 2 D) 2 E) 3 x 3 + x 2 + mx + n = 6 ise n kaçtır? x2 – 1 A) –9 nedir? A) –1 9x 2 + 2 + 3 ifadesinin değeri kaçtır? 2x + 1 lim A) E) 1 e x – 3.rx limitinin eşiti nedir? 2.rx + e –x A) – e 11. B) – 13. ESEN YAYINLARI lim 9. B) –7 C) –3 D) 3 E) 7 Z –x , x>0 ]] x+2 15. f(x) = [ ]] x , x≤0 2 \x –4 bağıntısı hangi x değerinde süreksizdir? E) 1 A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 12. a ∈ R olmak üzere, lim x"3 (a – 1) x 2 – x + 2 = 2 ise a aşağıdakilerax 2 + 2x – 1 16. f(x) = den hangisine eşittir? A) –2 1. B 2. B 152 B) –1 3. C C) – 4. A x x+2 + x2 – 1 x2 – 4 fonksiyonu aşağıdaki noktaların hangisinde süreklidir? 1 2 5. B D) 1 2 E) 1 6. A 7. A A) –2 8. B 9. B 10. E B) –1 11. A 12. B C) 0 13. C D) 1 14. A E) 2 15. A 16. C TEST – 12 1. 5. y y 4 3 2 3 3 2 –3 –1 x 0 1 0 2 3 Yukarıdaki grafiği verilen x 4 f(x) y = f(x) in grafiği verilmiştir. fonksiyonunun x in 2, 3, 4 değerlerinden bazıları için var olan lim limitleri toplamı kaçtır? 2. B) 2 lim c 2 + x " 0+ A) 0 3. C) 3 x " –1 D) 4 E) 5 x m limitinin eşiti nedir? x B) 1 C) 2 D) 3 f 3 (x) + f (x + 1) limitinin eşiti nedir? (fof) (x) A) –8 ESEN YAYINLARI A) 1 E) 4 6. 7. x"2 A) 32 B) 34 C) 36 D) 38 2 2 lim c x"3 lim x"1 A) – 2 B) –1 C) 0 D) 1 B) 8. E) 2 lim x"0 A) – D) – 29 3 E) –10 1 2 C) 1 2 D) E) 2 2x E) 40 x– x limitinin değeri nedir? 1– x 28 3 1 x+1 limitinin eşiti nedir? m x A) 0 4. C) – h + 1 –1 limitinin eşiti nedir? h lim h"0 A) B) –9 f(x) = x2 + 2 olmak üzere, lim (fof) (x) limitinin eşiti nedir? y = f(x) –3 B) 1 2 C) 1 D) 2 E) ∞ 3x – sin 4x ifadesinin değeri nedir? 5x 4 5 B) – 1 5 C) 0 D) 3 5 E) 4 5 153 Limit ve Süreklilik lim 9. x"3 4 5 x–3 limiti kaçtır? x–3 A) –1 B) 0 C) 1 13. D) 2 7x 2 + 4x 4 + x + 1 ifadesinin değeri kaç2 – 3x lim x"3 tır? E) 3 A) –2 14. 1 x lim b 5 x + 7 + 3 l limiti kaçtır? 10. C) 3 D) 4 lim 11. x"3 A) E) 5 2x 2 + x – x limitinin eşiti nedir? x2 + 3 x A) 1 B) 3 2 C) 2 D) 2 1 3 5x – a ifadesi bir reel sayıya eşit ise a x"1 x + 3 – 2 kaçtır? 1. A 2. D 154 B) 2 3. D C) 3 4. B D) 4 5. D 6. B 2 2 16. f(x) = 2 3 C) 1 D) 3 2 E) 3 A) –2 8. B B) 1 4 C) 1 2 D) 1 2 E) 1 – x2 2x + fonksiyonu aşağıdaki x x2 – 1 x2 – 4 değerlerinden hangisinde süreklidir? E) 5 7. A B) kaç olmalıdır? E) ∞ lim A) 1 E) 2 Z ] 2x – 2 , x ≠ 2 15. f(x) = [ x – 2 ] n , x=2 \ fonksiyonunun x = 2 de sürekli olması için n A) 12. D) 1 limitinin eşiti nedir? ESEN YAYINLARI B) 2 C) 0 1 1 1 1 lim c 1 + + + +…+ n m 3 9 27 3 n"3 x"–3 A) 1 B) –1 9. B 10. D B) –1 11. D 12. E C) 0 13. B D) 1 14. D E) 2 15. C 16. C Seriler TEST – 14 1. 1 k c m ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangik=0 2 3 / 5. sidir? A) 2. 1 2 3 / k=1 gisidir? B) 1 C) 3 2 D) 2 A) 1 6 E) 4 1 ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hank^ k + 1h 6. 3 / n=1 c– B) 1 5 C) 1 4 D) 1 3 E) 1 2 2 n m ifadesinin eşiti aşağıdakilerden han3 gisidir? gisidir? B) 1 2 C) 1 D) 2 3 A) 2 5 E) 3 B) 1 5 C) – 1 5 D) – 2 5 E) – 3 5 ESEN YAYINLARI A) 0 1 2k + 1 ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hanc m k=1 2 3 / 3. 3 / k=1 7. 2.3 – k ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangi- 4. 1 3 n=2 2 1 – n ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangi- sidir? sidir? A) 3 / B) 1 2 C) 1 D) 2 3 A) 1 8 E) 3 1 k –1 ifadesinin eşiti aşağıdakilerden c m k=–1 3 B) 1 6 C) 1 4 D) 1 2 E) 1 3 / hangisidir? A) 9 2 B) 15 2 C) 9 D) 12 E) 27 2 8. 3 / k=0 2k – 3k ifadesinin eşiti aşağıdakilerden han4k gisidir? A) –2 B) –1 C) – 1 2 D) 1 2 E) 1 157 Limit ve Süreklilik 9. 3 / k= –1 1 – 2k ifadesinin eşiti aşağıdakilerden han4k 13. / ^– 1hn c 5n m 3 4 n=1 ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? gisidir? B) 4 3 A) 1 C) 2 D) 7 3 A) –2 E) 3 B) –1 C) – 1 2 D) 1 2 E) 1 14. 10 m yükseklikten bırakılan bir top her seferinde düştüğü yüksekliğin yarısı kadar sıçramaktadır. Top denge durumuna gelene kadar aldığı dikey 10. 1 + 2 2n ifadesinin eşiti aşağıdakilerden han5n 3 / n=0 yolların toplamı kaç metredir? A) 20 gisidir? B) 19 4 C) 5 D) 25 4 11. 3 1 k=1 k 2 + 3k + 2 / ediliyor. Aynı işlem elde edilen yeni üçgenlere de uygulanarak sonsuz çoklukta üçgenler elde ediliyor. Bu üçgenlerin alanları toplamı kaç cm2 dir? A) 9v3 B) 10v3 D) 12v3 B) 1 1 D) 3 E) 36 orta noktaları birleştirilerek yeni bir üçgen elde ifadesinin eşiti aşağıdakilerden 1 C) 2 D) 30 15. Bir kenarı 6 cm olan eşkenar üçgenin kenar hangisidir? 3 A) 2 C) 26 E) 6 ESEN YAYINLARI A) 4 B) 24 C) 11v3 E) 13v3 1 E) 6 16. Bir kenar uzunluğu 2 cm olan karenin içine köşeleri bu karenin kenar orta noktaları olacak şekilde yeni bir kare çiziliyor. Aynı şekilde sonsuz çoklukta kare çizildiğinde oluşan tüm karelerin çevreleri 12. 3 / n.2 – n n=1 toplamı kaç cm dir? ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangi- sidir? A) 1 1. D 2. C 158 B) 3 2 3. C D) 5 2 C) 2 4. E 5. A 6. D E) 3 7. E A) 16(v2 + 2) B) 8(2 – v2) C) 16v2 + 9 D) 8(4 + v2) E) 8(v2 + 2) 8. A 9. B 10. D 11. C 12. C 13. B 14. D 15. D 16. E I. Sol sütunda verilen geometrik serilerin eşitini sağ sütunda bulup eşleştiriniz. k / c 12 m 3 a. b. c. d. 1. 1 2 2. 10 3 3 –k 3. 2 1 k+1 m 2 4. 4 3 5. 4 2 m n 1. –2 n – 2n 2 n n2 + 1 2. 2 3. 0 2 m 4n + 3 4. 1 2 1+2+…+n m 3n 2 – 1 5. 1 6 k=0 k / c 23 m 3 k=2 3 / k=1 3 / k = –2 c / d 1 + k2 3 e. II. 4 n Sol sütunda verilen dizilerin limitini sağ sütunda bulup eşleştiriniz. a. (a n) = c n. sin b. (b n) = d c. d. e. III. k=0 k (c n) = ^ n 2 + n – 1 – n h (d n) = c (e n) = c Sol sütunda verilen fonksiyonların süreksiz olduğu noktalar kümesini sağ sütunda bulup eşleştiriniz. a. f(x) = x2 – 1 x2 + 4 1. {1} b. f(x) = x2 – 1 x2 – 4 2. {–2, 2} c. f(x) = x+2 x3 – 1 3. ∅ d. f(x) = x–3 x2 – x 4. {–4, 4} e. f(x) = x+2 x –4 5. {0, 1} 165 1 2 3 4 5 6 8 9 7 10 11 12 13 SOLDAN SAĞA 3. Art arda gelen iki terim arasında sabit bir oran bulunan seri 4. Koordinat eksenlerinden birisi 6. Limiti var olan dizi 8. Roma rakamlarında gösterilemeyen tek rakam 10. Tek değişkenli gerçel fonksiyonlar için, “grafiği el kaldırmadan çizebilme” şartının soyutlanma- YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Tanımsız ve boyutsuz 2. a ≠ 0 olmak üzere, a durumu 0 5. Sınır, uç nokta 7. (an) bir dizi olmak üzere, Sn = a1 + a2 + … + an + … toplamı 9. Rasyonel sayılar ile irrasyonel sayılar kümesinin birleşimi olan küme sıyla ulaşılmış bir kavram 10. Matematiksel işlemlerde sürekli artan veya sü12. Limitte karşılaşılan bazı durumlar 13. Çözümleme 166 rekli azalan anlamlarında kullanılan bir sıfat 11. Tanım kümesi sayma sayıları olan fonksiyonlar Aşağıdaki soruların her birinde noktalı yerleri uygun şekilde doldurunuz. 1. x değişkeni bir a noktasına azalan değerlerle yaklaştığında bir limiti varsa buna fonksiyonun .......................................... limiti denir. 2. a ∈ R olmak üzere lim f (x) = f (a) ise f fonksiyonu x = a noktasında ........................................... x"a denir. y 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sorulardaki boşlukları 3 yandaki y = f(x) fonksiyonunun grafiğin- 2 den yararlanarak doldurunuz. 3. 5. 7. –2 lim f (x) = .................... 4. lim f (x) = .................... 6. lim f (x) = .................... 8. x"–3 x " 0+ x"3 9, 10 ve 11. sorulardaki boşlukları yandaki f(x) parçalı fonksiyonundan yararlanarak cevaplayınız. 9. lim f (x) = .................... x"1 10. 1 2 x 3 lim f (x) = .................... x " 0– lim f (x) = .................... x " 2– lim f (x) = .................... x " 2+ Z 2 ] x –1 x –1 ] ]] f (x) = [ 3x – 1 ] ] tan (3x – 9) ]] x–3 \ lim f (x) = .................... x"3 0 11. , x <1 , 1 ≤ x < 3 , x≥3 lim f (x) = .................... x"2 167 Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlar için kutucuklara D, yanlış olanlar için Y yazınız. 1. x değişkeni bir a noktasına artan değerlerle yaklaştığında bir limiti varsa buna fonksiyonun soldan limiti denir. 2. ∞ + ∞ = ∞ dur. 3. ∞ – ∞ = 0 dır. 4. 5. lim x"a lim x"3 sin ax a dir. = tan bx b ax 2 + bx + c = lim x"3 a x+ b 2a dır. 6. f(x) fonksiyonunun x = a noktasında limiti varsa, f(x) bu noktada süreklidir. 7. f(x) fonksiyonu x = a noktasında sürekli ise bu noktada limiti vardır. 8. Bir fonksiyonun bir aralıktaki grafiği el kaldırılmadan çizilebiliyorsa fonksiyon bu aralıkta süreklidir. 9. |r| < 1 olmak üzere 10. |r| < 1 olmak üzere 168 3 / n=1 3 / n=1 n.r n – 1 = 1 dir. (1 – r) 2 a 1 .r n – 1 = a1 dir. 1– r ÜNİVERSİTEYE GİRİŞ SINAV SORULARI 1. 1981 – ÖYS 5. sin ra lim 2 a " 1 1– a ifadesinin değeri aşağıdakilerden 1987 – ÖYS lim y"x y3 – x3 aşağıdakilerden hangisine eşittir? y2 – x2 hangisidir? A) 2. 3r 2 2r 3 B) C) π D) r 4 E) A) 0 r 2 1982 – ÖYS sin x – cos a ifadesinin (limitinin) değeri nelim x " a cos x – sin a 6. dir? A) tg a B) – cot a D) –1 C) – tg a E) 1 x" 3 A) 2 3 3 B) C) 0 D) – 3 1 2 7. D) 2 x 3 E) ∞ B) – 1 4 C) 0 D) 1 4 E) 1 2 E) –2 3 1987 – ÖYS 3 n / c 23 m geometrik serisinin değeri nedir? n=0 A) 1 2 4. C) 2x ESEN YAYINLARI 1982 – ÖYS 2 sin x – tan x limitinin değeri nedir? lim cos x r 3 x 2 1987 – ÖYS r cos b x l 2 değeri kaçtır? lim x " 1 sin (rx) A) – 3. B) B) 2 3 C) 1 D) 2 E) 3 1984 – ÖYS y 4 3 y=f(x) 2 1 0 8. 2 3 x 4 f, grafiği yukarıda verilen bir fonksiyondur. Bu fonksiyonun x in 2, 3, 4 değerinden bazıları fonksiyonu hangi x değerinde süreksizdir? için var olan limitleri toplamı kaçtır? A) 4 170 B) 5 C) 6 D) 7 1988 – ÖYS Z x , x > –1 ] ] 3 f(x) = [ ]] 1 , x≤ –1 2 \ x –4 E) 8 A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 Limit ve Süreklilik 9. 1988 – ÖYS 2 cos x – 1 değeri nedir? lim r tan x – 3 x" 13. 1991 – ÖYS lim r x" 6 3 A) –2 3 B) – 3 2 D) 2 3 C) – 3 4 A) 0 1 B) 16 1 C) 8 1 D) 4 3 –1 B) E) 4 3 D) 3 (1 + 3 ) r E) C) 1 (1 – 2 3) 3 r 14. 1991 – ÖYS 10. 1988 – ÖYS 3 / 1n toplamının değeri nedir? n=3 2 1 A) 32 sin x + cos x değeri kaçtır? r –x 3 n elemanlı bir kümenin r-li bütün kombinasyonlarının (kombinazonlarının) sayısı 1 E) 2 C(n, r) ile gösterildiğine göre, lim ESEN YAYINLARI n"3 C (n , 1) .C (n , 4) C (n , 2) .C (n , 3) değeri kaçtır? A) 1 4 B) 1 3 C) 1 2 D) 1 E) 2 11. 1989 – ÖYS 3 lim x " 64 A) 0 x –4 değeri nedir? x –8 B) 1 3 C) 2 3 D) 3 2 E) 3 15. 1991 – ÖYS 3 / 12k ifadesinin değeri kaçtır? k=0 3 A) 9 8 B) 3 8 C) 3 5 D) 3 4 E) 4 3 12. 1990 – ÖYS lim x"2 x 3 – 8x + 8 aşağıdakilerden hangisine eşitx 4 – 4x tir? A) –1 B) – 1 7 C) 0 D) 1 7 E) 1 16. 1992 – ÖYS 1 4 lim c – 2 m değeri kaçtır? x –4 x"2 x – 2 A) – 1 8 B) – 1 4 C) 0 D) 1 4 E) 1 8 171 Limit ve Süreklilik 17. 1992 – ÖYS sin (x 2 – 4) lim d n değeri kaçtır? x 4 – 16 x"2 A) 1 B) 1 2 C) 1 4 D) 1 6 E) 21. 1993 – ÖYS Z mx + n , 1 < x ise ] f(x) = [ 5 , x = 1 ise ] 2 x + m , x < 1 ise \ 1 8 fonksiyonu R de sürekli olduğuna göre, n kaçtır? A) –2 18. 1992 – ÖYS 1 lim x"–3 x"3 B) –1 C) 0 D) 1 C) 1 D) 6 E) 7 22. 1994 – ÖYS x lim b 7 x + 5 + 1 l değeri kaçtır? A) –2 B) –1 x 3 – 3x 2 aşağıdakilerden hangisine eşittir? x2 – 3 E) 2 3 2 B) 1 2 C) 0 D) 3 E) 6 ESEN YAYINLARI A) 19. 1993 – ÖYS cos x – 2 sin x – 1 değeri kaçtır? lim cos 2x + sin 2x – 1 x"0 A) – 1 2 B) –1 C) 0 D) 1 2 23. 1994 – ÖYS lim E) 1 x" 2 f(x) = 2x + 3 olduğuna göre, A) 0 172 lim c"x f (1 + h) – f (1) değeri kaçtır? h B) 2 1 4 1 2 değeri kaçtır? B) – 1 8 C) – 1 1 D) 16 2 E) 1 8 24. 1995 – ÖYS 20. 1993 – ÖYS h"0 sin 4x r 4 A) – lim sin 2 x – C) 3 D) 4 16x 2 – 16c 2 değeri aşağıdakilerden hangi4 sin (x – c) sine eşittir? E) 5 A) 4 B) 18 C) 8x D) 16x E) 32x Limit ve Süreklilik 25. 1995 – ÖYS 29. 1998 – ÖYS 1 4 lim d – n değeri kaçtır? x –2 x–4 x"4 m, n gerçel sayılar, m – 6n = 0 ve (2n – 10) x 3 + (m – 3) x 2 + 2x – 3 =2 mx 3 – nx 2 + 7x + 5 lim x"3 A) 4 B) 3 C) 2 D) olduğuna göre, m + n toplamı kaçtır? A) 8 B) 1 C) –1 D) –7 1 + yn 3n n=1 toplamı aşağıdakilerden hangisine lim f(x) = a ve eşittir? x " 0+ 1 3–y B) 3 3–y D) 3y C) E) 3 y olduğuna göre, a – b kaçtır? 3+y 6 – 2y A) –2 27. 1997 – ÖYS x" 3 2 1 cos x – 2 sin x – lim r 6 3 A) B) 2 lim f(x) = b x " 0– B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 ESEN YAYINLARI A) 1 4 30. 2006 – ÖSS Z ] x , x ≠ 0 ise f(x) = [ x ] 3 , x = 0 ise \ fonksiyonu için, 1 < y < 3 olmak üzere, 3 E) E) –9 26. 1995 – ÖYS / 1 2 31. 2007 – ÖSS değeri kaçtır? C) 0 D) –1 E) – 3 R den R ye Z 2 , x < 3 ise ]] x , x = 3 ise f(x) = [ 3 ]] x + a , x > 3 ise \ ile tanımlanan f fonksiyonunun x = 3 noktasında limitinin olması için a kaç olmalıdır? A) 4 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 28. 1997 – ÖYS 1 < x < y olmak üzere, 3 / n=1 c 3x n – 1 ifadesi aşağıdakilerden hangisine m 4y eşittir? A) 32. 2008 – ÖSS 4y + 3x 4y D) B) 3x 4y 4y 4y – 3x E) C) 4y 3x 3y 3x – 5y lim ^ x 2 – 4x – x h limitinin değeri kaçtır? x"3 A) – 4 B) –2 C) 0 D) 2 E) 4 173 Limit ve Süreklilik 36. 2010 – LYS 33. 2008 – ÖSS y y 2 a 3 1 2 O –1 O b c x Yukarıdaki şekilde f: R\{–1 } → R\{2 } fonksiyo- –4 nunun grafiği gösterilmiştir. Buna göre, Yukarıda f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. lim f (x) + lim f (x) Buna göre, x"–3 lim f(x) + lim f(x) + lim f(x) x " a+ x " b– A) –2 C) 0 D) 1 B) –1 ile verilen dizi için A) – 3 2 B) 2 3 d1 1 m n E) 3 A1 A2 A3 A4 12 lim an kaçtır? n"3 C) –1 D) 1 37. 2010 – LYS 34. 2009 – ÖSS an = (3n – 2) sin c C) 0 E) 3 ESEN YAYINLARI B) –1 x"0 limitlerinin toplamı kaçtır? x " c+ toplamı kaçtır? A) –2 x D) 0 d2 E) 3 30° B1 B2 B3 B4 O Yukarıda verilen d1 ve d2 doğrularının oluşturduğu açının ölçüsü 30° dir. İlk olarak d1 doğrusu üzerinde alınan A1 noktasından d2 doğrusuna A1B1 dikmesi iniliyor. Sonra B1 noktasında d1 doğrusuna B1A2 dikmesi ve A2 dikme ayağından da d2 doğrusuna A2B2 dikmesi inilerek bu işleme devam ediliyor. |A1B1| = 12 cm olduğuna göre, d2 doğrusuna 35. 2009 – ÖSS bu şekilde inilen tüm dikmelerin uzunluklarının 1 – x2 lim + x " 1 1– x toplamı olan |A1B1| + |A2B2| + |A3B3| + … kaç cm dir? limitinin değeri kaçtır? A) –2 174 B) –1 C) 0 A) 32 D) 1 E) 2 B) 36 C) 38 D) 40 E) 48 Limit ve Süreklilik 38. 2011 – LYS lim ^ x"3 41. 2012 – LYS x 2 + 2x + 1 x2 + 1 – h Aşağıda, yan yana çizilmiş çemberler dizisi verilmiştir. Bu dizide, ilk çemberin yarıçapı 4 limitinin değeri kaçtır? A) 1 2 B) 3 2 C) birim ve sonraki her bir çemberin yarıçapı, bir önceki çemberin yarıçapının yarısıdır. 5 2 D) 1 E) 2 4 2 1 39. 2011 – LYS x 1 olduğuna göre, – 2 x f(x) = 2x – 1 ve g(x) = x"2 toplamı kaç birimdir? f (g (x)) limitinin değeri kaçtır? x–2 A) 0 B) 1 C) 3 B) 16r A) 15r 1 D) 2 3 E) 2 40. 2011 – LYS Bir kenar uzunluğu 1 birim olan ABC eşkenar üçgeninin AB ve AC kenarları üç eşit parçaya ayrılarak şekildeki gibi D ve E noktaları işaretleniyor. DE doğru parçasının orta noktası K olmak üzere, bir köşesi K ve bu köşenin karşısındaki D) ESEN YAYINLARI lim Bu dizideki tüm çemberlerin çevre uzunlukları 31r 2 C) 18r E) 33r 2 42. 2012 – LYS sin 3x lim x"0 2 – 4 – x limitinin değeri kaçtır? A) 3 B) 9 C) 12 D) 15 E) 16 kenarı BC üzerinde olan yeni bir eşkenar üçgen çiziliyor ve aynı işlem çizilen yeni eşkenar üçgenlere de uygulanıyor. A 43. 2012 – LYS Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı bir f K D fonksiyonu için E lim f(x) = 1 B x " 3+ C lim f(x) = 2 x " 3– Bu şekilde çizilecek iç içe geçmiş tüm üçgensel bölgelerin alanları toplamı kaç birim karedir? A) 3 3 B) D) 5 3 16 3 3 4 C) E) 9 3 32 8 3 9 olduğuna göre, lim x " 2+ f (2x – 1) + f (5 – x) limitinin f (x 2 – 1) değeri kaçtır? A) –1 2 B) 3 2 C) 1 D) 3 E) 4 175 Limit ve Süreklilik 44. 2012 – LYS Z 1 , ]] 2 f(x) = [ x + ax + b , ] 5 , \ x # 1 ise 11 x 1 3 ise x $ 3 ise fonksiyonu gerçel sayılar kümesinde sürekli olduğuna göre, a – b farkı kaçtır? B) –1 C) 2 D) 3 E) 5 ESEN YAYINLARI A) – 4 1.E 2.D 3.C 4.A 5.B 6.E 7.E 8.A 9.C 10.D 11.B 12.C 13.D 14.C 15.A 30.E 16.D 17.E 18.E 19.B 20.D 21.C 22.C 23.A 24.C 25.D 26.E 27.D 28.B 29.E 31.B 32.B 33.B 34.E 35.A 36.E 37.E 38.D 39.E 40.E 41.B 42.C 43.D 44.A 176 TÜREV ÜNİTE 3. ÜNİTE 3. ÜNİTE 3. ÜNİTE Türev 1. Kazanım : Türev kavramını örneklerle açıklar. 2. Kazanım : Bir fonksiyonun bir noktadaki soldan türevini ve sağdan türevini bulur, soldan türev ve sağdan türev ile türev arasındaki ilişkiyi açıklar. 3. Kazanım : Bir fonksiyonun bir noktadaki sürekliliği ile türevlenebilirliği arasındaki ilişkiyi açıklar. 4. Kazanım : Bir fonksiyonun bir aralıkta türevli olmasını ifade eder. 5. Kazanım : Türev tanımını kullanarak verilen bir fonksiyonun türevine ait formülleri oluşturur ve uygulamalar yapar. 6. Kazanım : Türevlenebilen iki fonksiyonun toplamının, farkının, çarpımının ve bölümünün türevine ait kuralları oluşturur ve bunlarla ilgili uygulamalar yapar. 7. Kazanım : Bir fonksiyonun grafiğinin bir noktasındaki teğetinin ve normalinin denklemini yazar. 8. Kazanım : Bir fonksiyonun ardışık türevlerini bulur. Türev Uygulamaları 1. Kazanım : Bir fonksiyonun artan ve azalan olduğu aralıkları türevin işaretine göre belirler. 2. Kazanım : Bir fonksiyonun mutlak maksimum ve mutlak minimum, yerel maksimum, yerel minimum, noktalarını açıklar ve bir fonksiyonun ekstremum noktalarını türev yardımıyla çözer. 3. Kazanım : Maksimum ve minimum problemlerini türev yardımıyla çözer. 4. Kazanım : Bir fonksiyonun grafiği üzerinde bükeylik ve dönüm noktası kavramını açıklar. 5. Kazanım : Fonksiyonların grafiğini türev yardımıyla çizer. 6. Kazanım : L’Hospital kuralı yardımıyla fonksiyonların limitlerini hesaplar. 3. ÜNİT BİR NOKTADA TÜREV Türev Alma Kuralları y y = f(x) B f(x) A f(x0) ® f(x) = xn ise f′(x) = n.xn – 1 f(x) – f(x0) f(x) = a.xn ise f′(x) = a.n.xn – 1 x0 x b f (x) – f (x 0) lim limitine f fonksiyonunun x0 noktax – x0 x " x0 sındaki türevi denir ve f′(x0) ile gösterilir. x – x0 = h olursa, x → x0 ⇔ h → 0 dır. Yani; fl (x 0) = lim h"0 f (x 0 + h) – f (x 0) olur. h fl ( x 0– ) = lim f (x 0 + h) – f (x 0) soldan türev, h fl ( x +0 ) = lim f (x 0 + h) – f (x 0) sağdan türev h h " 0– h " 0+ ® f(x) = g(x) " h(x) ise f′(x) = g′(x) " h′(x) ® f(x) = g(x).h(x) ise f′(x) = g′(x).h(x) + h′(x).g(x) x f : [a, b ] → R, xo ∈ (a, b) olmak üzere, eğer varsa ® f(x) = c ise f′(x) = 0 dır. (c ∈ R) x – x0 a ® ® olmak üzere, f′(x0–) = f′(x0+) ise f′(x0) vardır ve f′(x0) = f′(x0–) = f′(x0+) dır. ® f(x) = ® f(x) = ® g (x) gl (x) .h (x) – hl (x) .g (x) ise f′(x) = h (x) (h (x)) 2 g (x) ise f′(x) = g › (x) 2 g (x) f(x) = g(ax + b) ise f′(x) = g′(ax + b).a Bileşke Fonksiyonunun Türevi f(x) = (goh)(x) ise f′(x) = g′(h(x)).h′(x) f(x) = (gohot)(x) ise f′(x) = g′(h(t(x))).h′(t(x)).t′(x) Üstel ve Logaritmik Fonksiyonların Türevi ® f(x) = ag(x) ise f′(x) = g′(x).ag(x).Ina f(x) = eg(x) ise f′(x) = g′(x).eg(x) ® y = f(x) ise f fonksiyonunun bir x noktasındaki türevi dy fl (x), , yl dx sembollerinden birisi ile ® gösterilir. ® f(x) = Ing(x) ⇒ f′(x) = y = f(x) fonksiyonu için, dy , yl ile birinci türev, fl (x), dx ikinci türev, fll (x), ® f(x) = logag(x) ⇒ f′(x) = d2 y , yll ile gösterilir. dx 2 gl (x) .logae g (x ) gl (x) g (x ) Trigonometrik Fonksiyonların Türevi ® ® f fonksiyonu x0 noktasında türevli ise bu noktada f(x) = sin g(x) ⇒ f′(x) = g′(x).cos g(x) f(x) = sinx ⇒ f′(x) = cosx f(x) = cos g(x) ⇒ f′(x) = – g′(x).sin g(x) f(x) = cosx ⇒ f′(x) = – sinx süreklidir. Bu özellikten şu sonuçları da çıkarabiliriz. ® = g′(x).sec2(g(x)) a) f fonksiyonu x0 da sürekli değilse türevli de f(x) = tan x ise f′(x) = 1 + tan2 x = sec2x değildir. b) f fonksiyonu x0 da sürekli olduğu halde bu noktada türevli olmayabilir. f(x) = tan g(x) ⇒ f′(x) = g′(x).[1 + tan2g(x) ] ® f(x) = cot g(x) ise f′(x) = – g′(x).[1 + cot2g(x) ] = – g′(x).cosec2g(x) f(x) = cotx ise f′(x) = – (1 + cot2x) = – cosec2x 178 Ters Fonksiyonun Türevi Parçalı Fonksiyonların Türevi A, B ⊂ R olmak üzere, f : A → B fonksiyonu 1 – 1 ve f (x) = * örten olsun. f fonksiyonu x0 ∈ A noktasında türevli g (x) , x ≥ x 0 gl (x) , x ≥ x 0 & fl (x) = * h (x) , x < x 0 hl (x) , x < x 0 ve f′(x0) ≠ 0 ise, f –1 : B → A fonksiyonu da x0 in ve x = x0 noktasında önce sürekliliğe sonra da sağdan f altındaki görüntüsü olan y0 noktasında türevlidir ve 1 (f –1)l (y 0) = d›r. fl(x 0) ve soldan türevlerine bakılır. Sürekli ise ve sağdan Ters Trigonometrik Fonksiyonların Türevi Mutlak Değer Fonksiyonunun Türevi gl (x) ® f(x) = arcsin g(x) ⇒ fl (x) = ® f(x) = arccos g(x) ⇒ fl (x) = – ® f(x) = arctan g(x) ⇒ fl (x) = ®. f(x) = arccot g(x) ⇒ fl (x) = – soldan türevleri eşit ise türev vardır. f (x) = g (x) = * 1– g 2 (x) gl (x) 1 – g 2 (x) gl (x) 1 + g 2 (x) gl (x) 1 + g 2 (x) Parametrik Fonksiyonların Türevi fl (x) = * gl (x) g (x ) , g (x ) ≥ 0 – g (x ) , g ( x) < 0 , g (x) ≥ 0 – gl (x) , g (x) < 0 ve g (x) = 0 olduğu noktalarda sağdan ve soldan türevlere bakılır. Türevin Fiziksel Anlamı Bir hareketlinin t zamanında aldığı yol s(t) ise, ds = sl (t) = h›z dt d2 s = sll (t) = ivme dt 2 ve olur. x = u(t) , y = v(t) olmak üzere dy dy yl = = dt dx dx dt TÜREVİN GEOMETRİK ANLAMI y t n Kapalı Fonksiyonların Türevi F(x, y) = 0 ise x e göre türev dy F yl = =– x =– dx Fy y ye göre türev x e göre türev alırken y sabittir y ye göre türev alırken x sabittir. yo α y = f(x) x xo Denklemi y = f(x) olan eğriye, apsisi x0 olan üzerindeki bir noktadan çizilen teğetin eğimi m = f′(x0) dır. Logaritma Yardımıyla Türev Almak f(x) = [g(x) ]h(x) ise Teğet ve normal birbirilerine dik olduğundan, mt.mn = –1 ⇒ normalin eğimi – 1 d›r. fl (x 0) Inf(x) = h(x).Ing(x) gl (x) . f l ( x) = hl (x) . lng (x) + h (x) olur. g (x) f ( x) Teğetin denklemi, y – y0 = f′(x0).(x – x0) dır. Normalin denklemi, y – y0 = – 1 .(x – x0) dır. fl (x 0) 179 Artan ve Azalan Fonksiyonlar ® Birinci Türev Testi Her x ∈ (a, b) için f′(x) > 0 ise f fonksiyonu (a, b) aralığında artandır. ® f : [a, b ] → R sürekli bir fonksiyon ve x0 ∈ (a, b) olsun. Her x ∈ (c, d) için f′(x) < 0 ise f fonksiyonu f′(x0) = 0 ve f′(x0+).f′(x0–) < 0 ise f nin x0 da yerel (c, d) aralığında azalandır. ekstremumu vardır. Yerel Ekstremum Noktaları x y f′(x) f(x ) 3 a f(x) f(x ) 1 b x0 – + x f′(x) yerel min. a b x0 + f(x) – yerel max. f(a) f(x ) 2 a x 1 x b x İkinci Türev Testi x 3 2 f fonksiyonu [a, b ] de sürekli, (a, b) de türevli, f(b) x0 ∈ (a, b) ve f′(x0) = 0 olsun. f : [a, b ] → R, y = f(x) fonksiyonu verilsin. x0 ∈ [a, b ] f′′(x0) > 0 ise x0 da yerel minimum, ve her x ∈ (x0 – ε, x0 + ε) ⊂ [a, b ] için f(x0) ≥ f(x) ola- f′′(x0) < 0 ise x0 da yerel maksimum vardır. cak şekilde en az bir ε>0 reel sayısı varsa f fonk- f′′(x0) = 0 ise bu test sonuç vermez. siyonunun x0 noktasında yerel maksimumu vardır. f(x0) ≤ f(x) olacak şekilde en az bir ε>0 reel sayısı varsa da f fonksiyonunun x0 noktasında yerel mi- İkinci Türevin Geometrik Anlamı nimumu vardır. f : [a, b ] → R , Burada, f(x0) sayısı f fonksiyonunun yerel ekstremum aralığında birinci ve ikinci türevi alınabilen bir fonksi- (yerel maksimum veya yerel minimum) değeridir. yon olsun. ∀ x ∈ (a, b) için; (x0, f(x0)) noktası da yerel ekstremum noktasıdır. ® y = f(x) fonksiyonu sürekli ve (a, b) f′′(x) < 0 ise; y = f(x) fonksiyonunun yerel maksimum değerlerinden en büyüğüne bu fonksiyonun mutlak maksimum f(x) fonksiyonunun eğrilik yönü aşağı doğrudur. değeri, yerel minimum değerlerinden en küçüğüne de Eğri, (a, b) aralığının her noktasındaki teğetlerin bu fonksiyonun mutlak minimum değeri denir. altında kalır. Yukarıdaki grafikte; ® f′′(x) < 0 (konkav – içbükey – tümsek) (x1, f(x1)) , (x3, f(x3)) noktaları y = f(x) fonksiyonunun yerel maksimum noktalarıdır. (x3, f(x3)) mutlak maksimum noktasıdır. ® ® f′′(x) > 0 ise; (a,f(a)), (x2, f(x2)) ve (b, f(b)) noktaları y = f(x) f(x) fonksiyonunun eğrilik yönü yukarı doğrudur. fonksiyonunun yerel minimum noktalarıdır. Eğri, (a, b) aralığının her noktasındaki teğetlerin (b, f(b)) mutlak minimum noktasıdır. üstünde kalır. Kritik Nokta: Bir fonksiyonun türevinin sıfır olduğu noktalar ile türevinin olmadığı noktalara kritik noktalar denir. 180 f′′(x) > 0 (konveks – d›flbükey – çukur) Dönüm (Büküm) Noktası Düşey Asimptotlar y = f(x) fonksiyonunun eğrilik yönünün değiştiği yani, y = f(x) fonksiyonunun x = a noktasındaki soldan ikinci türevinin işaret değiştirdiği noktalarda fonksiyon ya da sağdan limitlerinden en az birisi ∞ ya da – ∞ sürekli ise bu noktalara dönüm (büküm) noktaları ise x = a doğrusuna y = f(x) fonksiyonunun düşey denir. asimptotu denir. ® x0 noktası f nin bir dönüm noktası ise f′′(x0) = 0 veya f′′(x0) yoktur. ® f′′(x0) = 0 olması x0 da bir dönüm noktası olmasını gerektirmez. P (x) Q ( x) eğrisinin düşey asimptotlarını bulmak için Q(x) = 0 denklemi çözülür. Bu denklemden bulunan kökler yukarıdaki tanımı sağlıyorsa düşey asimptotlar bulun- Buna göre, aşağıda verilen grafikleri inceleyiniz. y P(x) ve Q(x) birer polinom olmak üzere, y = y = f(x) x < x0 için f′′(x) > 0 muş olur. ® Paydanın kökleri tek katlı kök ise, y x > x0 için f′′(x) < 0 y x = x0 için f′′(x0) = 0 x x0 y x a a x y = f(x) x < x0 için f′′(x) < 0 x > x0 için f′′(x) > 0 ® Paydanın kökleri çift katlı kök ise, x x0 y = f(x) a x a x < x0 için f′′(x) > 0 y y y x = x0 için f′′(x0) = 0 x x > x0 için f′′(x) < 0 f′(x0) olmad›¤›ndan f′′(x0) da yoktur. x x0 Fakat (x0, f(x0)) dönüm noktas›d›r. Yatay Asimptotlar y = f(x) fonksiyonu için, lim f (x) = c veya x"3 y y = c doğrusuna , y = f(x) fonksiyonun yatay asimp- f(x) = (x + 1)4 x < –1 için f′′(x) > 0 x > –1 için f′′(x) > 0 f′′(–1) = 0 oldu¤u halde (–1, 0) dönüm noktas› –1 lim f (x) = c ise x"–3 x totu denir. y y c de¤ildir. c x x ® f′′(x0) = 0 denkleminde, a) x0 tek kat kök ise işaret değiştireceğinden dönüm noktasıdır. b) x0 çift kat kök ise işaret değiştirmez. y y c x c x Dolayısı ile dönüm noktası değildir. 181 Eğik ve Eğri Asimptotlar ® Gerekirse fonksiyonun ikinci türevi incelenerek, dönüm noktaları ve çukurluk yönü incelenir. y = f(x) eğrisi için lim f (x) – P (x) = 0 veya x"3 lim x"–3 ® f (x) – P (x) = 0 Bu elde edilen veriler için değişim tablosu yapılır ve bu tabloya göre grafik çizilir. olacak şekilde bir P(x) polinomu varsa y = P(x) eğrisine y = f(x) eğrisinin bir eğri asimptotu denir. Eğer MAKSİMUM - MİNİMUM P(x) = ax + b ise bu asimptota eğik asimptot denir. NOTLAR y y y = f(x) y = f(x) ® ® ® ® ® a > 0 için ® y= asimptotu y = ® a . x+ b 2a Bir daire içine çizilen dikdörtgenlerden alanı Tabanları aynı ve çevreleri sabit olan üçgenlerden alanı maksimum olanı ikizkenar üçgendir. eğrisinin eğik doğrularıdır. Alanı sabit olan çokgenler içinde çevresi mini- maksimum olanı karedir. polinomu, f(x) in eğik ya da eğri asimptotunun denklemidir. Çevresi sabit olan çokgenler içinde alanı maksi- mum olanı düzgün çokgendir. asimptot vardır. Bu asimptotları bulmak için; fonksiyonun payı, paydasına bölünür ve bölüm Çarpımları sabit iki sayının toplamının minimum mum olanı düzgün çokgendir. Rasyonel fonksiyonlarda, payın derecesi, paydanın derecesinden büyük ise eğik veya eğri ® Toplamları sabit iki sayının çarpımının maksi- olması için sayılar eşit olmalıdır. x y = P(x) ax 2 + bx + c İÇİN mum olması için sayılar eşit olmalıdır. y = P(x) x ® PROBLEMLERİ ® Tabanları aynı ve alanları sabit olan üçgenlerden çevresi minimum olanı ikizkenar üçgendir. Fonksiyonun grafiği, düşey asimptotları hiçbir ® zaman kesmez. Yatay, eğik veya eğri asimptotları ise kesebilir. Hacimleri sabit olan dörtgen prizmalardan alanı minimum olanı küptür. ® Hacmi sabit olan dik silindirlerden alanı minimum olanı çapı yüksekliğine eşit olanıdır. Grafik Çizimleri Bir fonksiyonun grafiğini çizmek için, aşağıdaki adımları sırasıyla uygulamak kolaylık sağlar. Tanım kümesi bulunur. ® Fonksiyon periyodik ise periyodu bulunur. ® Fonksiyon R de tanımlı ise lim f(x) limiti he- x ""3 saplanarak uç noktaların durumu hakkında bilgi edinilir. ® Varsa asimptotları bulunur. ® Varsa fonksiyonun eksenleri kestiği noktaları bulunur. Fonksiyonun birinci türevi incelenerek, ekstremum noktaları bulunur. 182 f ve g fonksiyonları [a, b ] de sürekli ve (a, b) de türevli iki fonksiyon olsun. c ∈ (a, b) olmak üzere, ® ® L’ Hospital (Lopital) Kuralı lim f(x) = 0 , lim g (x) = 0 ve lim x"c x"c lim f ( x) fl (x) olur. = lim g (x) x " c gl (x) x"c L’Hospital kuralı, Eğer, lim x"c x"c fl (x) mevcutsa, gl (x) 3 belirsizliğinde de uygulanabilir. 3 fl (x) 0 3 = b veya l gl (x) 0 3 belirsizlik durumu devam ederse, belirsizlik durumu kalkıncaya kadar L’Hospital kuralı art arda uygulanabilir. Türev Rehber Soru – 1 Rehber Soru – 2 f(x) = x2 + 1 fonksiyonunun x0 = 1 apsisli noktasın- f(x) = x2 – 1 ise lim h"0 daki türevi kaçtır? limitinin sonucu nedir? Çözüm Çözüm 1. f (x + h) – f (x) h f(x) = x2 – 4 fonksiyonunun x0 = 2 apsisli nok- 1. tasındaki türevi kaçtır? f(x) = x2 + 2 ise lim f (x + h) – f (x) h limitinin lim f (x + h) – f (x) h limitinin h"0 2. f(x) = 5x + 2 fonksiyonunun x0 = –2 apsisli noktasındaki türevi kaçtır? 3. f(t) = t2 + 2 fonksiyonunun t0 = –1 noktasındaki türevi kaçtır? ESEN YAYINLARI sonucu nedir? 2. f(x) = 3x2 + 1 ise h"0 sonucu nedir? 3. f(x) = 2x ise lim h"0 f (x + h) – f (x) limitinin sonucu h nedir? 4. f(x) = x3 fonksiyonunun x0 = –2 apsisli noktasın- 4. daki türevi kaçtır? 5. f(x) = x2 + x fonksiyonunun x0 = 2 apsisli noktasındaki türevi kaçtır? f(y) = y2 + 1 ise lim f (y + h) – f (y) h limitinin lim f (y + h) – f (y) 2h limitinin h"0 sonucu nedir? 5. f(y) = 4y + 1 ise h"0 sonucu nedir? 183 Türev Rehber Soru – 3 Rehber Soru – 4 y = f(x) = 3x + 2 ise dy ifadesinin eşiti nedir? dx y = f(x) = x4 ise f′(x) in eşiti nedir? Çözüm 1. y = 2x + 1 ise dy ifadesinin eşiti nedir? dx 2. y = 5x – 2 ise dy ifadesinin eşiti nedir? dx 3. d (1 + 2 ) ifadesinin eşiti nedir? dx 4. y= 5. y = 2x + 184 dy 1 ise ifadesinin eşiti nedir? x dx dy 3 ise ifadesinin eşiti nedir? x dx ESEN YAYINLARI Çözüm 1. f(x) = 2x3 ise f′(x) in eşiti nedir? 2. f(x) = 4x5 ise f′(x) in eşiti nedir? 3. f(x) = 3x2 + x ise 4. d 3 (x + x2 + 1) ifadesinin eşiti nedir? dx 5. y = x2 + x + x 2 + 1 ise 1 df (x) in eşiti nedir? dx dy ifadesinin eşiti nedir? dx Türev Rehber Soru – 5 Rehber Soru – 6 f(x) = 2x3 – x2 + 3x + 4 olduğuna göre, f : R → R, f(x) = * f′(–1) ifadesinin değeri kaçtır? 2x 2 + 1 , x > 1 4x – 1 , x ≤ 1 fonksiyonunun x0 = 1 apsisli noktasında türevi varsa kaçtır? Çözüm 1. Çözüm f(x) = x4 + 3x2 + 2 ise f′(1) değeri kaçtır? 1. f(x) = * x2 + 4 , x ≤ 1 fonksiyonu x = 1 apsisli 2x + n , x > 1 2. f(x) = 1 4 1 3 x + x + 2 3 2 ise f′(–1) değeri kaçtır? ESEN YAYINLARI noktada türevli ise n kaçtır? 2. f(x) = * x 2 + 2 , x ≤ –1 –2x + 1 , x > –1 fonksiyonu x = –1 apsisli noktada türevli ise f′(–1) kaçtır? 3. f(x) = 4x2 + 1 ise f′(2) değeri kaçtır? x 3. f(x) = * 2x + 1 , x ≥ 1 3x 2 , x<1 fonksiyonuna göre, f′(1+) + f′(1– ) toplamı kaçtır? 4. f(x) = 2x – x ise f′(4) değeri kaçtır? 4. 5. f(x) = x5 + x3 – 2x – 3 ise f(x) = * 4x + 1 , x ≥ 2 x2 – 1 , x < 2 fonksiyonunun x0 = 2 apsisli noktasında türevi varsa kaçtır? f′(1) + f′(–1) = –4f(0) olduğunu gösteriniz. 185 Türev Rehber Soru – 7 Çözüm f : R → R, f(x) = |x – 1| fonksiyonunun x0 = 1 apsisli noktasında türevi varsa kaçtır? f(x) = x.|x| ise f′(0) kaçtır? 6. f(x) = |x.(x + 2)2| ise f′(1) + f′(–2) kaçtır? 2. f(x) = x2 + |x| ise f′(0– ) kaçtır? 7. f(x) = |x2 – 2x + 1| ise f′(1) kaçtır? 3. f(x) = |x3 – 1| ise f′(1+) + f′(1– ) kaçtır? 8. f(x) = x2.|x2 – 2| ise f′(1) kaçtır? 4. f(x) = |x – 2| ise f′(2+) – f′(2– ) kaçtır? 9. f(x) = |x2 – 3x + 5| ise f′(–1) kaçtır? 5. f(x) = |x – 2|.(x – 2) ise f′(2) kaçtır? 10. f(x) = x.|x2 – 4x + 4| ise f′(2) kaçtır? 186 ESEN YAYINLARI 1. Türev Çözüm Rehber Soru – 8 y 3 2 y = f(x) 1 0 2 3 4 5 6 x 8 Yukarıda grafiği verilen y = f(x) fonksiyonunun apsisi verilen noktalarındaki türev-süreklilik ilişkisini inceleyiniz. 1. f(x) = 3x2 + x + 1 olduğuna göre, 4. Aşağıda grafiği verilen fonksiyonlardan hangilerinin x = a apsisli noktada türevi vardır? f′(x) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. a. b. y a 2. y x x a y c. f(x) 3 d. y y 0 –2 1 –1 2 x ESEN YAYINLARI 2 a e. x f. y x a y Yukarıda grafiği verilen f(x) fonksiyonunun kaç farklı noktada türevi yoktur? a g. 3. f(x) = x3 – 1 x 2 – 4x + 4 x h. y a x x a y x a fonksiyonu x in hangi değeri için türevsizdir? 187 Türev Çözüm Rehber Soru – 9 f(x) = * ax 2 + 1 , x<1 bx + 2 , x ≥ 1 fonksiyonu her x ∈ R için türevlenebilir olduğuna göre, a ve b değerlerini bulunuz. 1. f(x) = * ax 2 + bx + 2 , x ≥ 1 ax + 2b – 3 , x<1 fonksiyonu her –x 2 + 2x , x > 1 5. f(x) = * 6. Z 3 , x > –1 ]] x + 5 f(x) = [ 4 , x = –1 ise f′(–1) kaçtır? ]] 2 x + 5x + 8 , x < –1 \ 7. f(x) = * x3 , x≤1 ise f′(–2) kaçtır? x ∈ R için türevli ise f′(1) kaçtır? 2. f(x) = * ax 2 + bx + 4 , x < 1 –x 2 + 3x , x≥1 fonksiyonu x = 1 ESEN YAYINLARI için türevli ise b kaçtır? 3. 4. Z 2 , x>1 ]] x f(x) = [ 1 , x = 1 ise f′(1) kaçtır? ] 2x – 1 , x < 1 \ f(x) = * 2x 2 , x≤0 (x – 1 ) 3 , x > 0 türevini (varsa) bulunuz. 188 fonksiyonu için f′(0) x 2 + a , x ≤ –1 bx + 2 , x > –1 fonksiyonu her x ∈ R için türevlenebilir ise a kaçtır? 8. Z 2 ]] 3x – 2 , f(x) = [ 6x – 5 , ] 2 x +3 , \ tane x değeri için x≤1 1 < x ≤ 2 fonksiyonunun kaç x>2 türevi yoktur? Türev Rehber Soru – 10 Rehber Soru – 11 f(x) = (x2 + 1).(x3 – x) f(x) = olduğuna göre f′(0) kaçtır? Çözüm f(x) = (x + 1).(x + 2)2 ise f′(x) nedir? 2. f(x) = x.(x – 3)2 ise f′(2) kaçtır? 3. f(x) = x(x2 + 1) ve g(x) = x(3x + 1) ise ESEN YAYINLARI Çözüm 1. x2 + 1 olduğuna göre f′(0) kaçtır? 2x – 1 1. f(x) = 2x ise f′(0) kaçtır? 1 – x2 2. f(x) = 4 ise f′(1) kaçtır? x2 – 4 3. f(x) = 4. f(x) = (x – 2) (8 – x) ise f′(2) kaçtır? x2 5. f(x) = ax + 2 ve f′(2) = 4 ise a kaçtır? x –1 x3 x2 + 3 ise f′(–1) kaçtır? f′(x) > g′(x) eşitsizliğinin çözüm kümesi nedir? 4. f(x) = x(x – 1)(x – 2) ...... (x – 10) olduğuna göre, f′(10) kaçtır? 5. f(x) = x2.(2x + 1).(1 – x2) ise f′(0) kaçtır? 189 Türev Çözüm Rehber Soru – 12 3 5 f(x) = (x + x + 4) olduğuna göre f′(–1) ifadesinin eşiti kaçtır? f(x) = (x2 + 1)2 ise f′(2) kaçtır? 6. f(x) = (4x + 5)2 ise f′(0) kaçtır? 2. f(x) = (x2 + x)3 ise f′(–1) kaçtır? 7. y = (3x2 – 4x)3 ise y′ nedir? 8. f(x) = x2 + bx + c , f′(2) = 12 ve f(1) = 4 ise 2 4 3. f(x) = (x + x + 2) 4. f(x) = (x2 – 2)5 ise f′(1) kaçtır? 5. 2 2 2 ise f′(0) kaçtır? 2 f(x) = (x + 1) .(x – 1) 190 ise f′(0) kaçtır? ESEN YAYINLARI 1. c kaçtır? 9. f(x) = x2 + x + 1 ise (fof′of′′)(x) ifadesinin sonucu nedir? 10. f(x) = 2 ise f′(x) nedir? (x 2 – 1) 4 Türev Rehber Soru – 13 Rehber Soru – 14 f(x) = 2x2 – 1 ve g(x) = x2 + 1 olduğuna göre, f(3x + 1) = 2x2 + x – 1 olduğuna göre, (fog)′(1) kaçtır? f′(–2) kaçtır? Çözüm Çözüm 1. f(x) = x2 , g(x) = 2x2 ise (fog)′(–1) kaçtır? 1. f(2x – 1) = 4x2 – 2x + 1 olduğuna göre, 2. f ve g reel sayılarda türevli iki fonksiyondur. f(1) = 3 , f′(1) = 2 ve g′(3) = 4 ise (gof)′(1) kaçtır? ESEN YAYINLARI f′(–3) kaçtır? 2. f(2x + 1) = x3 – 6x + 2 olduğuna göre, f′(3) + f(5) toplamı kaçtır? 3. f(x) = (goh)(x) ise f′(x) nedir? 3. f(4x – 1) = ax2 + x + 1 ve f′(3) = 6 ise a kaçtır? 4. f(x) = 3x – 1 olduğuna göre, (fof)′(0) kaçtır? 4. f(3x + 1) = g–1(5x – 2) olduğuna göre, (gof)′( 5 ) değeri kaçtır? 5. f(x) = x – 1 ve g(x) = (gof)′(4) kaçtır? x+1 olduğuna göre, x –1 5. g(x) = f(x2 + x) + (x – 1)2 ve f′(2) = 3 ise g′(1) kaçtır? 191 Türev Rehber Soru – 15 f(x) = 4 Rehber Soru – 16 x 3 olduğuna göre, x 2 + 1 olduğuna göre, f(x) = df (x) ifadesinin eşiti nedir? dx df (x) ifadesinin eşiti nedir? dx Çözüm Çözüm 3 x 2 ise df (x) eşiti nedir? dx 1. f(x) = 2. y = x 3 ise y′ nedir? 3. f(x) = 4. d^ x h ifadesinin eşiti nedir? dx 5. y= f(x) = 2x + 1 ise 2. f(x) = x 2 + x ise f′(x) nedir? 3. f(x) = ESEN YAYINLARI 4 df (x) nedir? dx 1. 192 2 ise f′(x) nedir? x x + 1 ise dy nedir? dx 4. 5. 3 x2 –x ise f′(x) nedir? x + y = 2 ise f(x) = dy nedir? dx x+1 ise f′(0) kaçtır? x+1 +1 Türev Rehber Soru – 17 Rehber Soru – 18 y = 2t2 + t ve x = 3t + 1 olduğuna göre, y = t2 + t ve x = 2t – 1 ise dy ifadesinin eşiti nedir? dx nedir? Çözüm Çözüm 1. y = t2 + 1 ve x = 2t – 1 olduğuna göre, 1. dy ifadesinin eşiti nedir? dx y = u2 – u ve x = 3u + 4 olduğuna göre, dy ifadesinin eşiti nedir? dx 3. y = t2 + 2t – 1 ve x = t + 3 olduğuna göre, dy dx 4. y= dy dx t=0 t=1 2. 3 t 2 + 1 olduğuna göre, ifadesinin eşiti nedir? d2 y ifadesinin dx 2 y = u2 – u ve x = 3u + 1 ise eşiti nedir? 3. ifadesinin eşiti nedir? t + t ve x = d2 y ifadesinin eşiti dx 2 nedir? ESEN YAYINLARI 2. y = t2 – t ve x = t + 2 ise d2 y ifadesinin eşiti dx 2 y = t2 – 1 ve x = t2 + t ise d2 y dx 2 t=1 ifadesinin eşiti nedir? 4. y= t + 1 ve x = t – 1 ise d2 y dx 2 t=4 sinin eşiti nedir? 193 Türev Rehber Soru – 19 Rehber Soru – 20 y = 3t2 + 2 , t = 2x + 1 , x = u3 + u y = f(x) olmak üzere, olduğuna göre, dy ifadesinin eşiti nedir? dx x2y + y2 + x = 0 için Çözüm Çözüm 1. y = u2 – 1 ve u = t2 + 1 olduğuna göre, 1. y = u4 – 3u , u = x2 + 1 olmak üzere, dy in x = 0 noktasındaki değeri kaçtır? dx 3. 2. x2 + 3xy + y3 = 1 olduğuna göre, dy ifadesinin eşiti nedir? dx y = 2u2 – 1 , u = 3t + 1 , t = x2 + x dy olduğuna göre, ifadesinin eşiti nedir? dx 4. y = f(x) olmak üzere, xy + x2 + y2 = 0 için dy nedir? dx ESEN YAYINLARI dy nin t = 1 noktasındaki değeri nedir? dt 2. dy ifadesinin eşiti nedir? dx 3. F(x, y) = x2y + y2x – x + y = 0 bağıntısının türevinin (1, 2) noktasındaki değeri kaçtır? y = 3u + 1 , u = t2 – 1 , x = y2 + y dx olduğuna göre, ifadesinin u = 0 için pozitif dt değeri kaçtır? 194 4. y = f(x) ve xy – x + x2y = 0 ise eşiti nedir? dy ifadesinin dx Türev Rehber Soru – 21 Rehber Soru – 22 f : (– ∞, 1 ] → [6, ∞) , f(x) = x2 – 2x + 7 Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız. –1 olduğuna göre, (f )′(10) kaçtır? a. f(x) = sinx Çözüm Çözüm 1. f(x) = d ^ –1 h 2x – 1 ise f (x) dx x+4 x=1 b. f(x) = sin3x c. f(x) = sin(2x + 1) r x ise f′(x) nedir? 2 1. f(x) = sin 2. f(x) = x.sinx ise f′(x) nedir? x – 3 olduğuna göre, (f –1)′(1) kaçtır? ESEN YAYINLARI ifadesinin eşiti nedir? 2. f(x) = 3. f(x) = x3 – 14 ise (f –1)′(13) kaçtır? 3. f(x) = x.sin3x ise f′ b 4. f : [1, ∞) → [–1, ∞) , f(x) = 2x2 – 4x + 1 4. f(x) = sin x ise f′(x) nedir? 5. f(x) = sin2x ise f′ b r l nedir? 18 –1 olduğuna göre, (f )′(1) kaçtır? 5. f : [0, ∞) → [–4, ∞) , f(x) = x2 – 4 fonksiyonunun tersinin türevi nedir? r l nedir? 12 195 Türev Rehber Soru – 23 Rehber Soru – 24 Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız. Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız. a. f(x) = cosx a. f(x) = tanx b. f(x) = cos4x b. f(x) = tan2x Çözüm Çözüm r x ise f′(x) nedir? 3 f(x) = cos 2. f(x) = x.cosx ise f′(x) nedir? 3. f(x) = cos2x ise f′ b 4. 5. r l nedir? 6 r x ise f′(x) nedir? 3 1. f(x) = tan 2. f(x) = tanx ise f′ b 3. f(x) = x.tanx ise f′(x) nedir? 4. f(x) = tan x ise f′(x) nedir? 5. f(x) = tan b ESEN YAYINLARI 1. r l nedir? 4 f(x) = cos x ise f′(x) nedir? f(x) = x2.cos2x ise f′ b 196 r l nedir? 6 r. r cos x l ise f′ b l nedir? 2 2 Türev Rehber Soru – 25 Rehber Soru – 26 Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız. f(x) = sin2x olduğuna göre, f′(x) ifadesinin eşitini a. bulunuz. b. f(x) = cot3x f(x) = cotx Çözüm Çözüm f(x) = cot 2. f(x) = cot2x ise f′ b r l nedir? 8 3. f(x) = x.cotx ise f′ b r l nedir? 4 4. x = sin2t , y = cos2t ise 5. f(x) = cot b dy nedir? dx r. r cos x l ise f′ b l nedir? 2 3 ESEN YAYINLARI r x ise f′(x) nedir? 3 1. 1 . fl (x) nedir? 2 cos 2x 1. f(x) = sin22x ise 2. f(x) = sin x ise f′(x) nedir? 3. f(x) = cos 2x ise f′(x) nedir? 4. f(x) = cos2x ise f′(x) nedir? 5. f(x) = sinx.cos2x ise f′(x) nedir? 197 Türev Rehber Soru – 27 Rehber Soru – 28 f(x) = sin2x.cosx + tanx olduğuna göre, Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız. f′(x) ifadesinin eşitini bulunuz. a. Çözüm Çözüm 1. y = sinx – cos2x – 1 ise y′ nedir? 2. f(x) = 3. 4. f(x) = 5. x = sinα, y = cos3α olmak üzere, b. f(x) = arcsin(x2) f(x) = arcsinx f(x) = arcsin2x ise f′(x) nedir? 2. f(x) = arcsin x ise f′(x) nedir? f(x) = (2 – x2)cosx + 2x.sinx ise f′(x) nedir? 3. f(x) = arcsin c sin x – cos x r ise f′ b l kaçtır? tan x 4 4. sin(y + π) = x ise 5. f(x) = ln(2arcsinx) ise f′ c dy dx 198 3 + cos x r ise f′ b l kaçtır? sin x 3 a= r 3 değeri kaçtır? ESEN YAYINLARI 1. x –1 m ise f′(1) kaçtır? x dy ifadesinin eşiti nedir? dx 1 m kaçtır? 2 Türev Rehber Soru – 29 Rehber Soru – 30 Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız. Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız. a. a. f(x) = arccosx b. f(x) = arccos(sinx) f(x) = arctanx b. f(x) = arctan(2x + 1) Çözüm 1. f(x) = arccos2x ise f′(x) nedir? 2. f(x) = arccos(sinx) ise f′ b 3. 0 < x < π ve y = arcsin(cosx) ise y′ kaçtır? r l kaçtır? 4 ESEN YAYINLARI Çözüm 1. f(x) = arctanπx ise f′(x) nedir? 2. x ∈ (0°, 90°), f(x) = tanx ise (f –1)′(1) kaçtır? 3. f(x) = arctan(sinx) ve cosa = 4 ise f′(a) kaç5 tır? 4. cos(y + 2) = x ise dy ifadesinin eşiti nedir? dx 4. tan(y + 1) = x olduğuna göre, dy dx ifadesinin eşiti nedir? 199 Türev Rehber Soru – 31 Rehber Soru – 32 Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız. f(x) = 5x a. f′(x) ifadesinin eşitini bulunuz. f(x) = arccotx 2 b. f(x) = arccot(tanx) Çözüm 2. 3. f(x) = arccot x ise f′ c olduğuna göre, Çözüm 1 m kaçtır? 4 dy 1 f(x) = x.arccot2x ise ifadesinin x = için dx 2 değeri kaçtır? cot(y + π) = 2x olduğuna göre, ESEN YAYINLARI 1. +2x 1. f(x) = 3.2x ise f′(x) nedir? 2. f(x) = 2 – x – 2 – 2x ise f′(x) nedir? 3. f(x) = 3sinx ise f′(π) kaçtır? 4. f(x) = 3 5. f(x) = 5x dy ifadesinin dx değeri nedir? 4. f(x) = arccot(sinx) ise f′ b 200 r l kaçtır? 3 x 2 ise f′(9) kaçtır? +x+1 ise f′(0) kaçtır? Türev Rehber Soru – 33 Rehber Soru – 34 f(x) = esinx olduğuna göre, f(x) = log5(x2 + 3) olduğuna göre, f′(x) ifadesinin eşitini bulunuz. f′(x) ifadesinin eşitini bulunuz. Çözüm Çözüm 1. f(x) = esinπx ise f′(0) nedir? 1. f(x) = log5(x2 + 1) ise f′(1) kaçtır? 2. f(x) = x.ex – 1 ise f′(e) nedir? 2. y = log 1 sinx ise y′ nedir? ESEN YAYINLARI 2 3. f(x) = x2.ex ise f′′(0) kaçtır? 4. e–x. 5. f(x) = 3.e(x d x (e .sinx) ifadesinin eşiti nedir? dx 2 ) ise f′(x) – 2x.f(x) + 1 f(0) – f′(0) 3 3. f(x) = logx x ise f′(x) nedir? 4. f(x) = log2(4x – x2) ise f′(x) kaçtır? 5. f(x) = log(tanx) + log(cotx) ise f′(x) nedir? ifadesinin eşiti kaçtır? 201 Türev Rehber Soru – 35 Çözüm 2 f(x) = ln(sin x) olduğuna göre, f′(x) ifadesinin eşitini bulunuz. 1. f(x) = x – lnx ise f′(x) nedir? 2. y = ln 3. y = ln 4. d 4 (x . ln x) ifadesinin eşiti nedir? dx 4 5. y= 202 2x – 1 ise y′ nedir? 3x + 1 ln x ise y′ nedir? ESEN YAYINLARI x ise y′ nedir? e x ise y′ nedir? ln x 6. y= 7. f(x) = ln(2 – 8. f(x) = ln(arccotx) ise f′(1) kaçtır? 9. f(x) = ln(2cos2x) ise f′ b 2x + 1 ) ise f′(0) kaçtır? 10. xy + lny = 0 ise r l kaçtır? 12 dy nedir? dx Türev Rehber Soru – 36 Çözüm x f : (0, ∞) → R, f(x) = x olduğuna göre, 1. f(x) = x2x ise f′(x) nedir? 2. f(x) = x–x ise f′(1) nedir? 3. f(x) = (x + 1)x + 2 ise f′(0) kaçtır? 4. f(x) = xx + ax ise f′(1) nedir? ESEN YAYINLARI f′(x) ifadesinin eşitini bulunuz. 6. f(x) = lnxx ise f′(e) nedir? 7. f(x) = (sinx)cosx ise 8. f(x) = (x2)lnx ise f′(e) kaçtır? 9. f : R+ → R, f(x) = xlnx df (x) dx 2 x= r 2 değeri kaçtır? fonksiyonunun türevinin x = e noktasındaki değeri nedir? 5. f(x) = xlnx ise f′(e) kaçtır? 10. xy + 3yx – 4 = 0 ise dy dx (1, 1) değeri kaçtır? 203 Türev Rehber Soru – 37 –3x y = f(x) = e d 15 y dx 15 1. Çözüm olduğuna göre, ifadesinin eşiti kaçtır? f(x) = e–x ise d 25 f (x) neye eşittir? dx 25 6. f(x) = ee – x ise d 25 f (x) dx 25 x = –1 2. d 4 (x 3 + sin x) ifadesinin eşiti nedir? dx 4 3. f(x) = sinx ise 4. f(x) = lnx ise 5. f(x) = cos4x ise 204 d 20 f (x) nedir? dx 20 d 20 f (x) nedir? dx 20 d 10 f (x) nedir? dx 10 ESEN YAYINLARI nedir? d 50 f (x) nedir? dx 50 7. f(x) = x50 ise 8. y = e3x ise y(15) nedir? 9. f(x) = x.sinx ise d 24 f (x) nedir? dx 24 10. y = sin(–x) ise y(100) nedir? ifadesinin eşiti Türev Çözüm Rehber Soru – 38 f(x) = ln(x + 2) olduğuna göre, df –1 (x) ifadesinin eşitini bulunuz. dx f(x) = sin b df –1 (x) r nedir? x l ise 2 dx 6. x = 2t dy 4 ise dx y = ln (2t) 2. f(x) = ln(x + 4) ise (f –1)′(0) kaçtır? 7. y = log2sinx ise y′ nedir? 3. f(x) = ln(arctanx) ise f′(1) kaçtır? 8. f(x) = sin4x.cos4x ise f′ b 4. f(x) = e2lnx ise 9. f(x) = (lnx)2 – lnx4 fonksiyonu veriliyor. 5. df (x) nedir? dx f(x) = 2.ln x 2 + 1 ise df (x) nedir? dx ESEN YAYINLARI 1. t=1 kaçtır? r l kaçtır? 3 df (x) ifadesinin x = e için değeri nedir? dx 10. f(x) = ex + lncosx ise f′(0) kaçtır? 205 Türev Rehber Soru – 39 Rehber Soru – 40 f : R → R, P(x) = x4 + x3 + ax2 + x + b Bir hareketlinin t saatte aldığı yol, polinomu (x + 1) 2 s(t) = 3t2 – 2t + 6 (km) fonksiyonu ile veriliyor. ile tam bölündüğüne göre a ve b değerlerini bulunuz. Çözüm a. t = 6 saatteki hızını (anlık hızını) bulunuz. b. t = 5 saatteki ivmesini (anlık ivme) bulunuz. Çözüm 1. P(x) = x3 + 2x2 + ax + b polinomu (x – 1)2 ile 1. tam bölündüğüne göre, a nın değeri kaçtır? Bir hareketlinin t saatte aldığı yol, s(t) = 50t + 2t2 (km) fonksiyonu ile veriliyor. Bu hareketli 8. saatte radara yakalanırsa, o an- 2. P(x) = x3 + ax + b polinomu x2 – 2x + 1 ile tam bölündüğüne göre, a.b kaçtır? ESEN YAYINLARI daki hızı kaç km/h dir? 2. Dikey olarak yukarı doğru fırlatılan bir cismin t saniyede aldığı yol, s(t) = 72t – 4t2 (metre) fonksiyonu ile veriliyor. a. Bu cismin ilk hızı kaç m/saniye dir? 3. P(x) polinom fonksiyonunun türevi P′(x) ve b. t = 2 anındaki hızı kaç m/saniye dir? P(x) – P′(x) = 2x2 + 5x – 2 olduğuna göre, P(x) in kat sayılar toplamı kaçtır? c. t = 3 anındaki ivmesi nedir? d. Bu cisim en çok kaç metre yükselir? 4. P(x) = x3 + ax2 + bx + c polinomu (x + 1)3 ile tam bölünebiliyorsa a.b.c kaçtır? 206 e. Bu cisim yere kaçıncı saniyede çarpar? Türev Alma Kuralları TEST – 1 1. f(x) = * 3x + 1 , x ≥ 1 4x 2 5. fonksiyonuna göre, , x<1 hangisine eşittir? f′(1+ ) + f′(1– ) toplamı kaçtır? A) 7 2. B) 8 C) 9 A) 4 D) 10 6. f(x2 + 2x + 2) = 2x2 + 3x ise f′(5) kaçtır? 7 4 3 2 C) 5 4 D) 1 C) E) f(x) = 3 x+ f(x) = ln A) 4 3 3 4 A) –1 x+2 ise f′′(1) kaçtır? x–2 B) 8 3 C) 8 9 B) – 2 3 f(x) = ln(lnx) ise D) 1 E) A) 16 9 df (x) f(x) = ln(cos x) ise aşağıdakilerden handx gisine eşittir? 2 A) tanx D) –2tanx B) 2tanx E) 13 2 C) – 1 D) – 2 1 3 E) 0 df (x) aşağıdakilerden hangidx sine eşittir? 1 x B) D) 4. D) 6 sine eşittir? 7. 3. 11 2 1 ise f′(1) aşağıdakilerden hangix ESEN YAYINLARI B) B) 5 E) 11 x > 0 olmak üzere, A) f(2x – 1) = x3 – x + 2 ise f′(3) aşağıdakilerden C) –tanx E) –2cotx 8. ln x x 1 ln x C) E) f(θ) = sinθ + cosθ ise f′′ b A) x ln x 1 x . ln x r l değeri kaçtır? 3 –3 3 2 B) – 3 +1 2 C) D) – 3 –1 2 E) 3 +1 2 3 –1 2 207 Türev 9. 2 13. f(x) = ex f(x) = ln(arctanx) ise f′(1) kaçtır? r 4 A) B) r 2 C) 1 r 2 r D) E) – 3x + 2 olduğuna göre, f′(2) nin değeri nedir? 4 r A) 1 B) 2 C) e E) e2 D) 2e 14. e2x + 2y = sin(x + y) olduğuna göre, dy aşağıdakilerden hangisine eşittir? dx 10. – r r <x< olmak üzere, f(x) = arccos(sinx) 2 2 A) –1 B) 2.e2x + 2y – cos(x + y) ise f′(x) türevinin değeri nedir? A) –1 C) 2.e2x + 2y + cos(x + y) B) 0 D) –2.e2x + 2y + cos(x + y) C) 1 E) cosecx E) –2.e2x + 2y – cos(x + y) ESEN YAYINLARI D) secx 15. 11. f(x) = x3 – 2 (f –1)′(–1) ise türevinin değeri nedir? 1 4 A) d 2 (cos 2 2x) ifadesinin eşiti nedir? dx 2 A) 8sin2x B) 1 3 C) 1 2 D) 1 B) –8cos4x D) 8sin4x E) 2 C) –8sin4x E) 8cos4x 16. f(x) = sinx – cosx olduğuna göre, dy 12. x = t + 1 ve y = t + 1 ise dx 2 3 d 21 f (x) ifadesinin eşiti nedir? dx 21 ifadesinin t = 1 için değeri kaçtır? A) 1 1. E 2. A 208 B) 3 2 3. C C) 2 4. D D) 5. C 5 2 E) 3 6. B 7. E A) cosx + sinx B) – sinx + cosx C) – cosx – sinx D) sinx – cosx E) sin2x – cosx 8. D 9. D 10. A 11. B 12. B 13. A 14. A 15. B 16. A Türev Alma Kuralları TEST – 2 1. f(x – 2) = x3 + 2x – 1 ise f′(1) aşağıdakilerden 5. hangisine eşittir? A) 26 B) 27 C) 28 D) 29 f(x) = 2x3 – x2 + 3 ve g(x) = x3 + kümesi aşağıdakilerden hangisidir? B) (0, 1) D) (0, ∞) f(x) = x3 + 1 ise f′(1) aşağıdakilerden hangisix2 + 1 6. ne eşittir? 1 A) 2 f(x) = D) 2 E) 4 A) x x2 – 1 ESEN YAYINLARI 7. 3. e f(x) = e + x E) R – [0, 1 ] 1 x2 – 1 ln ise f′(x) aşağıdakilerden han4 x2 + 1 D) x C) (– ∞, 0) gisine eşittir? 3 C) 2 B) 1 3 olmak üzere, f′(x) > g′(x) eşitsizliğinin çözüm E) 30 A) [0, 1 ] 2. x2 – 2 B) x x2 + 1 x x4 + 1 E) f(θ) = sinθ.cos2θ ise f′′ b olduğuna göre, f′(e) nin değeri C) 1 x4 – 1 x x4 – 1 r l değeri kaçtır? 4 nedir? A) e B) e + 2 2 C) e 3 D) e A) –3 2 e E) 2e B) – D) – 4. f(x) = cosx olmak üzere, f′(x) + f(x) = 0 denkle- 8. f(x) = minin [0, 2π ] aralığında kaç farklı kökü vardır? A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 A) – e 5 2 2 3 2 2 C) –2 2 E) – 2 2 – ln x ise f′(1) değeri kaçtır? 1 + ln x B) –3 C) –2 D) – e 2 E) –1 209 Türev f(x) = e 9. x+1 x 13. f(x) = x.lnx – x olduğuna göre, f′(e2) nin değeri ise f′(2) aşağıdakilerden hangisine nedir? eşittir? A) – 3 e2 B) 2 3 e2 C) 4 3 A) 3 – e2 C) 1 E) 2 sinin eşiti nedir? A) 0 a .f′(a) C) 210 B) 10! D) 10!.210 B) 2 a .f′( a ) d 10 f (x) ifadedx 10 14. f(x) = (2x + 1)10 olduğuna göre, hangisidir? A) 2a.f′( a ) D) e 1 f (x) – f (a) ifadesinin eşiti aşağıdakilerden x– a E) 10!.29 C) 2.f′(a) E) 2 a .f′(a) ESEN YAYINLARI D) 1 2 4 10. a > 0 ve f fonksiyonu x = a da türevli ise x"a B) – e2 E) 4 e2 D) 2 lim 1 e 15. y x dy dx (e, 1) 11. x + y – xy – 1 = 0 olmak üzere, aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) e + 1 B) e – 1 1 E) e D) e 12. f(x) = tan2x ise f′ b A) 3 2 2 r l aşağıdakilerden hangi8 D) 1. D 2. A 210 B) 5 2 3. E 2 lim C) 2 5. E B) 2 x C) 1 x D) 1 4x E) 1 2x 16. f(x + y) = f(x) + f(y) – xy olmak üzere, h"0 A) 1 E) 4 4. C 1 2 ifadesi aşağıdakilerden hangisine C) 0 sine eşittir? A) d (ln x ) dx eşittir? 6. E 7. C 8. B 9. C 10. E f (h) = 5 ise f′(1) kaçtır? h B) 2 11. C 12. E C) 3 13. E D) 4 14. D E) 5 15. E 16. D Türev Alma Kuralları TEST – 6 1. f(x) – 2 = x – x2.f(x) olduğuna göre, 5. f′(3) kaçtır? f′(–1) aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) 0 2. 1 4 B) C) f(x) = sin2x ise f′ b 1 2 D) 1 E) 2 A) 0 r l aşağıdakilerden hangi8 6. sine eşittir? 1 4 1 2 B) C) 1 D) 2 2 B) 3 C) 6 D) 8 E) 12 f(x) = 3x – 1 ve (gof)(x) = 12x2 – 6x + 18 ise g′(2) kaçtır? E) 2 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6 ESEN YAYINLARI A) f(x) = x(x – 1)(x – 2)(x – 3)(x – 4)(x – 5) ise 3. f(x) = ln(x + 3) ise df –1 (x) dx aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) –3 7. x f(x) = lntan b A) 7 x D) e – 3 4. C) ex B) –3x E) 3e x l ise f′(x) aşağıdakilerden han2 gisine eşittir? f(x3) = x3 + 2x2 – 2 ise f′(1) kaçtır? 8. B) 7 3 D) secx B) cotx C) cosx E) cosecx D) 4 3 E) 1 d 2 (e x . cos x) ifadesinin eşiti nedir? dx 2 A) ex(cosx – sinx) A) tanx C) 2 x C) –2e cosx B) 2excosx D) –2exsinx E) 2exsinx 217 Türev f(x) = x + x2 + x3 + ...... + x99 ise 9. 13. f(x) = x5 + 2x4 – 4x3 + 5x + 1 olduğuna göre f′(1) aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) 4760 B) 4800 D) 4890 d 5 f (x) aşağıdakilerden hangisine eşittir? dx 5 C) 4850 A) 60x + 48 E) 4950 B) 120x + 48 D) 120 10. f(x) = x 2 + 1 ise f′(–1) aşağıdakilerden han- 14. f(x) = ln gisine eşittir? 2 B) 4 D) – E) 0 sin 3x olduğuna göre, f′(x) aşağıdakicos 2x lerden hangisine eşittir? 2 2 A) C) 120x 2 C) – 2 2 4 A) 3tan3x + 2cot2x B) cot3x + tan2x E) – 2 C) 3cot3x + 2tan2x D) – 3cot3x + 2tan2x ESEN YAYINLARI E) – cot3x + tan2x 1 11. f(x) = e 2 ln x 3 ise f′(4) aşağıdakilerden hangisi- ne eşittir? A) 4 15. f(x) = secx fonksiyonunun türevi aşağıdakilerB) 3 C) 2 D) 3 2 den hangisidir? E) 1 A) sec2x B) cosecx D) cotx 12. (x – 1)2 + y2 = 4 olduğuna göre, dy aşağıdadx x+1 y B) y –1 D) x 1. D 2. E 218 3. C üzere, f′(x) > g′(x) eşitsizliğinin çözüm kümesi x –1 y C) aşağıdakilerden hangisidir? 1– x y A) (– ∞, 0) 1– y E) x 4. E E) secx.tanx 16. f(x) = x + ln(x – 5) ve g(x) = ln(x – 1) olmak kilerden hangisine eşittir? A) C) tanx 5. E 6. E B) (0, 5) D) (6, ∞) 7. B 8. D 9. E 10. C 11. B 12. C C) (5, ∞) E) (10, ∞) 13. D 14. C 15. E 16. C Türev Rehber Soru – 41 Rehber Soru – 42 f: R+ → R, f(x) = lnx fonksiyonunun apsisi x = 1 f(x) = 3x2 – 6 parabolünün A(–2, 6) noktasından olan noktasından geçen teğetinin eğimi nedir? geçen normalinin eğimi nedir? Çözüm Çözüm 1. f(x) = x2 fonksiyonunun apsisi x = 1 olan nok- 1. tasından geçen teğetinin eğimi nedir? f(x) = 2x2 – x + 1 parabolünün apsisi x = –2 olan noktasından geçen teğetinin eğimi nedir? 3. 4. 2. 3. f(x) = ln(lnx) fonksiyonunun A(e, 0) noktasın- 4. dan geçen teğetinin eğimi nedir? f(x) = sinx fonksiyonunun A b r , 1 l noktasın2 dan geçen normalinin eğimi nedir? r 1 , m noktasın3 2 dan geçen teğetinin eğimi nedir? f(x) = cosx fonksiyonunun A c x fonksiyonuna apsisi x = 4 olan nok- tasından çizilen normalinin eğimi nedir? ESEN YAYINLARI 2. f(x) = x = t 2 + 2t – 5 y = t 2 – 3t – 1 4 eğrisine A(3, –3) noktasından çizilen normalinin eğimi nedir? f(x) = lnx fonksiyonunun A(e, 1) noktasından çizilen normalinin eğimi nedir? 219 Türev Rehber Soru – 43 x2 – x – 1 f(x) = e Çözüm eğrisine x = 2 apsisli noktasından çi- zilen teğetinin ve normalinin denklemlerini bulunuz. 1. f(x) = x2 – 4x – 1 parabolüne apsisi x = 1 olan 5. noktasından çizilen teğetin denklemi nedir? 2. e2x – y + 2y = 3x + 2 eğrisinin A(1, 2) noktasındaki normalinin denklemi nedir? f(x) = x3 eğrisine apsisi x = 2 olan noktasından 6. noktasındaki teğeti y = 2x – 1 ise a + b kaçtır? ESEN YAYINLARI çizilen normalin denklemi nedir? f(x) = x3 + ax2 + bx – 1 eğrisinin apsisi x = 2 olan 3. 4. 2 fonksiyonunun A(2, 1) noktasından x geçen teğeti x eksenini hangi noktada keser? 7. x2 + 4xy + y2 – 1 = 0 eğrisinin A(1, 0) noktasın- 8. y = daki teğetinin denklemi nedir? 220 y = 2 sin 3t 5r noktasındaki 3 eğrisinin t = 12 x = 3 cos 2t teğetinin y eksenini kestiği nokta nedir? f(x) = x3 + ax2 + bx + 2 eğrisinin A(–1, 2) noktasındaki teğeti x eksenine paralel ise a.b kaçtır? Türev Rehber Soru – 44 Rehber Soru – 45 f(x) = x2 – 12x fonksiyonunun hangi noktasındaki f : R+ → R, f(x) = lnx fonksiyonunun orijinden geçen teğeti y = –2x + 3 doğrusuna paraleldir? teğetinin eğimi nedir? Çözüm Çözüm 1. y = –x2 + 6x fonksiyonunun hangi noktasındaki 1. 2. y = x2 – 4x + 1 fonksiyonunun hangi noktasındaki rinin eğimleri nedir? ESEN YAYINLARI teğeti y = 3x + 1 doğrusuna paraleldir? 2. teğeti y = x + 2 doğrusuna diktir? 3. f(x) = x 2 – ax – 2 fonksiyonunun gösterdiği eğrix–4 f(x) = x2 + 1 parabolüne orijinden çizilen teğetle- f(x) = x3 + bx2 + c eğrisi A(1, 0) noktasında x eksenine teğet ise (b, c) ikilisi nedir? 3. f(x) = x4 + x3 + 2x2 + x – 1 g(x) = x3 + x2 + 2x + 1 olmak üzere, nin apsisi x = –1 olan noktasındaki teğetinin 2 y = x doğrusuna paralel olması için a kaç ol3 h(x) = (fog)(x) eğrisine x = –1 apsisli noktasından çizilen teğetin eğimi nedir? malıdır? 4. y = x2 – 4x – 1 eğrisinin 2x + y – 1 = 0 doğrusuna paralel teğetinin denklemi nedir? 4. y= x – 4 eğrisine O(0, 0) noktasından çizilen teğetin denklemi nedir? 221 Türev Rehber Soru – 46 Çözüm y A 2 y = f(x) 135° 0 x 3 Yukarıdaki şekilde y = f(x) eğrisinin A(3, 2) noktasındaki teğeti verilmiştir. Buna göre, g(x2) = 2x + x.f(x) ise g′(9) kaçtır? 1. y 3. y y f(x) 4 0 2 2 1 – 2 x –1 f(x) 45° 0 x –3 0 A g(x) x 1 1 2 olan A noktasından çizilen teğeti x ekseni ile 45° f(x) = ax2 + bx – 1 parabolünün apsisi x = Yukarıdaki şekillerde f(x) ve g(x) fonksiyonlarının grafikleri ile birer teğetleri verilmiştir. lik açı yapıyorsa a + b kaçtır? Buna göre, h(x) = (gof)(x) fonksiyonunun x = 1 ESEN YAYINLARI apsisli noktasındaki teğetinin eğimi kaçtır? 4. 2. y y y = f(x) y = f(x) 1 0 0 A(2, 3) 6 A(2, –2) x x . f (x) eğrisine apsisi x = 2 olan noktax –1 g(x) = f(x).(x2 – 6) olduğuna göre, g′(2) ifadesi- g(x) = nin eşiti kaçtır? sından çizilen teğetinin denklemi nedir? 222 x Türev Rehber Soru – 47 Rehber Soru – 48 y = x2 + 3x + 2 parabolü ile y = x – 4 doğrusu f(x) = arasındaki en kısa uzaklık kaç birimdir? x 2 – 2x – 3 fonksiyonunun x eksenini kestiği –3x 2 + 5a noktalardaki teğetleri birbirine paralel ise a kaçtır? 1. y = x2 parabolü ile y = x – 1 doğrusu arasındaki en kısa uzaklık kaç birimdir? 2. y2 = 6x eğrisi ile y = x + 5 doğrusu arasındaki Çözüm ESEN YAYINLARI Çözüm 1. ki teğetinin eğriyi kestiği noktanın koordinatları nedir? 2. y = 2x2 – x + 4 parabolünün y = x doğrusuna en f(x) = ax5 + bx4 – 1 eğrisi x = 1 apsisli noktasında x eksenine teğet ise (a, b) ikilisi nedir? en kısa uzaklık kaç birimdir? 3. f(x) = x3 eğrisinin x = 2 apsisli noktasında- 3. y = x2 + ax + 4 eğrisinin x = 0 ve x = 1 noktalarındaki teğetleri arasındaki açının tanjantı 2 yakın noktasının koordinatları nedir? ise a kaçtır? (a ≠ 0) 4. f(x) = x2 eğrisinin A(18, 0) noktasına en yakın noktası nedir? 4. y = x2 + bx + c parabolü y = x – 2 doğrusuna x = 3 apsisli noktasında teğet ise (b, c) ikilisi nedir? 223 Türev Rehber Soru – 49 Rehber Soru – 50 f : R → R, f(x) = x3 – 12x fonksiyonunun artan ve f(x) = * azalan olduğu aralıkları bulunuz. –x 2 + 2x + 1 , x ≤ 2 2x – 3 , x>2 fonksiyonu ile türevinin grafiklerini çiziniz. Çözüm 1 3 7 2 x – x + 12x + 6 fonksiyonunun aza3 2 lan olduğu aralık nedir? Aşağıda verilen f ve f′ grafik çiftlerinden han- f(x) = ESEN YAYINLARI 1. Çözüm gisi her durumda yanlıştır? I. y x x f′ f II. 2. y y y f 3 f(x) = x fonksiyonunun ∀x ∈ R için artan oldu- f′ x x ğunu gösteriniz. III. y y f f′ c 3. x c x f(x) = –x2 + 4x – 3 fonksiyonunun artan olduğu aralık nedir? IV. y y f f′ c V. x c x y y f′ 4. f : (0, ∞) → R, f(x) = x2 – 2.lnx fonksiyonunun azalan olduğu aralık nedir? 224 x c c f x Türev Rehber Soru – 51 Çözüm y f(x) 0 2 4 5 x 6 Yukarıda grafiği verilen f(x) fonksiyonunun yerel ekstremum noktalarının apsisleri toplamı kaçtır? 1. Aşağıdaki fonksiyonlardan hangilerinin 3. x = c y apsisli noktasında yerel ekstremumu vardır? f(x) y y g f x c x c y –4 –2 0 2 x 4 y h Yukarıda verilen f(x) fonksiyonunun grafiğine k göre, aşağıdakilerden hangileri doğrudur? x x c y ESEN YAYINLARI c y t n x c x c I. f′(– 4) yoktur ve (– ∞, – 4) aralığında f(x) in yerel ekstremumu yoktur. II. x = –2 de yerel minimum vardır. III. f′(0) yoktur ve x = 0 noktasında yerel maksimum vardır. 2. y f(x) –4 –3 –2 –1 0 1 2 3 4 5 x IV. f′(2) = 0 ve x = 2 de yerel minimum vardır. V. f′(4) yoktur ve x = 4 te yerel maksimum vardır. f(x) fonksiyonunun kritik noktalarının apsisleri toplamı kaçtır? VI. f′(–5).f′(1) < 0 225 Türev Rehber Soru – 52 Çözüm y f ′(x) 1 –2 –5 2 0 x 3 Yukarıda türevinin grafiği verilen f(x) fonksiyonunun yerel ekstremum noktalarının apsisleri toplamı kaçtır? 1. 3. y y f ′(x) f ′(x) –3 –2 –4 –1 0 x 1 –4 –2 0 1 x Türevinin grafiği verilen f(x) fonksiyonunun ye- Yukarıda verilen f′(x) fonksiyonunun grafiğine rel ekstremum noktalarının apsisleri toplamı kaç- göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? ESEN YAYINLARI tır? I. (–2, 1) aralığında f(x) azalandır. II. x = –2 noktasında f(x) in yerel maksimum değeri vardır. III. x = – 4 noktasında f(x) in yerel minimum değeri vardır. 2. y IV. (– ∞, – 4) aralığında f(x) azalandır. f ′(x) –3 0 1 3 x Yukarıda türevinin grafiği verilen f(x) fonksiyonunun artan olduğu aralık nedir? 226 V. (– 4, ∞) aralığında f(x) artandır. VI. f′′(– 4) > 0, f′′(–2) = 0, f′′(0) < 0, f′′(2) > 0 Türev Rehber Soru – 53 Rehber Soru – 54 f(x) = x3 + ax2 + bx + 6 fonksiyonunun x = 1 ve f(x) = x3 + ax + b eğrisinin A(1, 3) noktasında yerel x = –3 apsisli noktalarında yerel ekstremumu varsa minimumu varsa (a, b) ikilisi nedir? (a, b) ikilisi nedir? Çözüm 1. Çözüm f(x) = x3 + ax2 – bx + 1 fonksiyonunun x = –1 1. f(x) = x3 + ax + b eğrisinin A(–1, 4) noktasında yerel maksimumu varsa (a, b) ikilisi nedir? ve x = 1 apsisli noktalarında yerel ekstremumu ESEN YAYINLARI varsa (a, b) ikilisi nedir? 2. f(x) = ax2 + bx + 6 eğrisinin apsisi –1 olan noktasındaki yerel minimum değeri 2 ise (a, b) ikilisi nedir? 2. 3 2 f(x) = 2x – 3x – 12x + 1 fonksiyonunun, a. Yerel maksimum noktasının apsisi kaçtır? b. Yerel minimum noktasının apsisi kaçtır? 3. f(x) = –2x3 + 6x + c fonksiyonunun yerel maksimum değeri 8 ise c kaçtır? 3. f(x) = x3 – 3x2 – 9x + 2 fonksiyonunun, a. Yerel minimum değeri kaçtır? b. Yerel maksimum değeri kaçtır? 4. f(x) = x4 + 32x + c fonksiyonunun yerel minimum değeri –6 ise c kaçtır? 227 Türev Rehber Soru – 55 f(x) = x3 – 3x – 2 fonksiyonunun [–3, 3 ] aralığında alabileceği en büyük ve en küçük değerlerini bulunuz. Çözüm 1. f : [–2, 2 ] → R, f(x) = –x2 + 2x + 1 fonksiyonunun alabileceği en büyük değer kaçtır? 2. f : [–2, 4 ] → R, f(x) = x2 + 2x – 2 fonksiyonunun f : ; 0, 6. f : [–2, 1 ] → R, f(x) = –x3 + 3x + 2 fonksiyonu- alabileceği en küçük değer kaçtır? f : R → R, f(x) = x2 – 2x – 5 fonksiyonunun ala- nun görüntü kümesi nedir? ESEN YAYINLARI 3. 7. bileceği en küçük değer kaçtır? 4. 2 f : R → R, f(x) = –x + 6x + 1 fonksiyonunun alabileceği en büyük değer kaçtır? 228 3r E → R, f(x) = cosx + sinx fonksiyonu2 nun azalan olduğu aralık nedir? 5. 8. r 3r f:; , E → R, f(x) = cos2x + 2cosx fonksi2 2 yonunun alabileceği en büyük değer kaçtır? 2 – 2x f : R → R, f(x) = ex fonksiyonunun alabile- ceği en küçük değer kaçtır? Türev Rehber Soru – 56 Rehber Soru – 57 ax + a – 1 fonksiyonunun x–2 daima artan olması için a hangi aralıkta değer al- değerli ve azalan bir fonksiyon ise, aşağıdaki fonk- 0 < x < ∞ olmak üzere, f(x) bu aralıkta pozitif f : R – {2 } → R, f(x) = siyonların aynı aralıkta artan veya azalan olduklarını malıdır? tespit ediniz. I. f2(x) Çözüm 1. f(x) = x x+a 1. fonksiyonunun gösterdiği eğrinin ax – 6 2–x f(x) fonksiyonu (0, ∞) aralığında negatif değerli ve azalan ise aşağıdaki fonksiyonlardan hangileri aynı aralıkta artandır? ESEN YAYINLARI almalıdır? f(x) = III. x.f(x) Çözüm daima azalan olması için a hangi aralıkta değer 2. II. x – 3.f(x) I. f2(x) II. x2.f(x) III. f3(x) + x fonksiyonunun gösterdiği eğrinin daima artan olması için a hangi aralıkta değer alır? 2. f(x) fonksiyonu (– ∞, 0) aralığında negatif değerli ve artan bir fonksiyon ise aşağıdaki fonksiyonlardan hangileri aynı aralıkta azalandır? I. x2 – f(x) 3. II. x f (x) III. f 4(x) f(x) = x3 + 3ax2 + (3a + 18)x + 2 fonksiyonunun daima artan olması için a hangi aralıkta değer alır? 3. x ∈ (– ∞, 0) olmak üzere, f(x) fonksiyonu pozitif değerli ve artan bir fonksiyon ise aşağıdakilerden hangisi aynı aralıkta artandır? 4. f(x) = 3x – sinx fonksiyonunun ∀x ∈ R için I. x.f(x) + 1 II. 1 f 2 (x) III. x –1 f (x) artan olduğunu gösteriniz. 229 İntegral Çözüm Rehber Soru – 58 4 3 2 f(x) = x + ax + bx + x – 4 eğrisinin x = –1 ve x = 1 apsisli noktaları dönüm noktaları olduğuna göre, (a, b) ikilisi nedir? 1. f(x) = x3 – 1 5. fonksiyonunun dönüm noktası nedir? f(x) = x3 + bx2 + cx + 1 fonksiyonunun apsisi x = –1 olan nokta dönüm noktasıdır. Fonksiyonun bu noktadaki teğetinin eğimi 2 olduğuna göre, c kaçtır? 2. 6. f(x) = (x – 2)5 + 3 fonksiyonunun dönüm noktası f(x) = x3.(x – 2) fonksiyonunun konkav olduğu aralık nedir? ESEN YAYINLARI nedir? 3. f(x) = x3 – 3x2 + x + 1 eğrisinin simetri merkezi 7. sında dönüm noktasına sahip ise (b, c) nedir? nedir? 4. f(x) = x3 + 3x2 + 4x + n eğrisinin dönüm noktasının ordinatı 5 ise n kaçtır? 230 f(x) = x3 – bx2 + cx – 6 fonksiyonu (1, 3) nokta- 8. f(x) = x3 – 3x2 + 1 fonksiyonuna dönüm noktasından çizilen teğetin denklemini bulunuz. Türev Rehber Soru – 59 Çözüm y f ′(x) x 0 –3 Türevinin grafiği yukarıdaki parabol olan f(x) fonksiyonunun ve f′′(x) fonksiyonunun grafiklerini çiziniz. 1. 3. ∀x ∈ R için f′(x) < 0 ve f′′(x) < 0 koşulunu y sağlayan fonksiyonlardan biri aşağıdakilerden f ′(x) hangisi olabilir? II. y y x 0 0 y III. 0 –1 0 1 x Yukarıda verilen f′(x) grafiğine göre, aşağıdaki- y IV. x –2 x lerden hangisi yanlıştır? x 0 ESEN YAYINLARI I. I. f′′(0) < 0 dır. II. f′′(–2).f′′(2) > 0 dır. III. (–2, ∞) aralığında f artandır. 2. y B y = f(x) C D E A 0 IV. Apsisi x = 1 olan noktada f fonksiyonunun F yerel minimumu vardır. x Grafiği yukarıdaki gibi olan y = f(x) fonksiyonu- V. Apsisi x = –1 olan noktada f fonksiyonunun büküm noktası vardır. nun dönüm noktası D ise grafik üzerinde verilen diğer noktaların hangilerinde f′ ve f′′ aynı işaretlidir? 231 Türev Çözüm Rehber Soru – 60 y y = f(x) –1 0 x 3 Yukarıda grafiği verilen üçüncü dereceden y = f(x) polinom fonksiyonunun dönüm noktasının apsisi nedir? 1. 4. y y y = f(x) y = f(x) 1 –4 0 1 x 3 –4 0 x 2 Yukarıda grafiği verilen III. dereceden y = f(x) Yukarıda grafiği verilen III. dereceden y = f(x) fonksiyonunun denklemi nedir? fonksiyonunun yerel maksimum noktasının apsi- 2. y 2 –3 x 0 ESEN YAYINLARI si kaçtır? 5. y y = f(x) –12 –3 7 x Yukarıda grafiği verilen III. dereceden y = f(x) Yukarıda grafiği verilen III. dereceden y = f(x) fonksiyonunun denklemi nedir? fonksiyonunun dönüm noktasının apsisi kaçtır? 6. 3. 0 3 2 f(x) = x3 + ax2 + bx + 6 fonksiyonunun simetri f(x) = x + 6x – 2x + 1 fonksiyonunun simetri merkezi A(–1, 2) noktası olduğuna göre (a, b) merkezi nedir? ikilisi nedir? 232 Türev Rehber Soru – 61 Rehber Soru – 62 Toplamları 24 olan pozitif iki reel sayının çarpımları Çevresi 20 cm olan bir dikdörtgenin alanı en çok kaç en çok kaç olabilir? cm2 olabilir? Çözüm Çözüm 1. 1. Toplamları 12 olan pozitif iki reel sayının çarpımı kaç cm2 olabilir? x, y ∈ R ve 2x + y = 12 ise x.y nin en büyük değeri kaçtır? 3. ESEN YAYINLARI en çok kaç olabilir? 2. Çevresi 80 cm olan bir dikdörtgenin alanı en çok 2. Alanı 100 cm2 olan bir dikdörtgenin çevresi en az kaç cm olabilir? x, y ∈ R+ ve x.y = 50 ise x + y nin en küçük değeri kaçtır? 3. A B Şekildeki gibi dikdörtgen biçiminde ve bir kenarında duvar bulunan bir bahçenin üç kenarına bir sıra tel çekilmiştir. Kullanılan telin uzunluğu 120 4. x, y ∈ R+ ve x2.y = 4 ise x + y nin en küçük değeri kaçtır? metre olduğuna göre, bahçenin alanı en çok kaç m2 olabilir? 233 Türev Rehber Soru – 63 B O merkezli çeyrek birim çemberde % C ∈ BA , [CH ] ⊥ [OA olduğuna göre, C OCH üçgeninin çevresi en çok kaç birim olabilir? O H A Çözüm 1. 3. B C H B C D 2 O A O % O merkezli çeyrek çemberde C ∈ BA B 2. A O merkezli çeyrek çemberde |OA| = |OB| = 8 cm % C ∈ BA ise OECD dikdörtgeninin alanı en çok [CH ] ⊥ [OB ], |OC| = 2 cm ise OCH üçgeninin kaç cm2 olabilir? ESEN YAYINLARI çevresi en çok kaç cm olabilir? E y 4. 2 C 4 0 O H 2 x A % O merkezli çeyrek çemberde C ∈ BA Şekildeki x2 + y2 = 4 çemberinin içine çizilebilen [CH ] ⊥ [OA ], |OC| = 4 cm ise OCH üçgeninin dikdörtgenlerden alanı en büyük olanının çevresi 2 alanı en çok kaç cm olabilir? 234 kaç br dir? Türev Çözüm Rehber Soru – 64 y B C O x A y = 3 – x2 Şekildeki B noktası y = 3 – x2 parabolü üzerinde, A ve C noktaları ise eksenler üzerinde olmak üzere; OABC dikdörtgeninin alanı en çok kaç br2 olabilir? 1. 3. y y y = 2x y = x2 – 3 O C D D x C O A B A B x y = 6 – 2x Şekildeki ABCD dikdörtgeninin A ve B köşeleri x üzerinde ve negatif ordinatlıdır. C ve D noktaları ise x ekseni üzerindedir. Buna göre, ABCD dikdörtgeninin alanı en çok kaç br2 olabilir? 2. dedir. ABCD dikdörtgeninin alanının en büyük olması için çevresi kaç birim olmalıdır? Şekildeki ABCD dik- y y = x2 dörtgeninin D köşesi 3 O üzerinde ve D köşesi y = 2x doğrusu üzerin- 4. y C ekseni üzerinde, C köşesi y = 6 – 2x doğrusu ESEN YAYINLARI Şekildeki A ve B noktaları y = x2 – 3 parabolü y = x2 parabolü üze- B A rinde, [AB ] kenarı x 4 x d Şekildeki OABC dikdörtgeninin B köşesi d doğrusu üzerindedir. Buna göre, OABC dikdörtgeninin alanı en çok kaç br2 olabilir? D ekseni ve [BC ] kenarı da x = 2 doğru- O A su üzerindedir. Buna C B x=2 göre, ABCD dikdörtgeninin alanı en çok kaç br2 olabilir? 235 x Türev Rehber Soru – 65 Çözüm y y = vx 0 y= A(2, 0) x x eğrisinin A(2, 0) noktasına en yakın noktası- nın koordinatları nedir? 1. y = x2 parabolünün A(0, 2) noktasına en yakın 4. 2. 3. 4 eğrisinin orijine en yakın noktalarının x koordinatları nedir? y = 9 eğrisinin orijine en yakın noktasının, orijix ne olan uzaklığı kaç birimdir? y= 236 yakın noktasının apsisi kaçtır? ESEN YAYINLARI noktalarının apsisleri farkı nedir? f(x) = x2 parabolünün A(3, 0) noktasına en 5. f(x) = x2 + 2x + 2 parabolünün y = 3x – 1 doğrusuna en yakın noktasının apsisi kaçtır? 6. f(x) = x2 – 4x + 1 parabolünün y = 2x – 10 doğrusuna en yakın noktasını bulunuz. Türev Çözüm Rehber Soru – 66 Yarıçapı 2 cm olan küre içine yerleştirilecek en büyük hacimli koninin yüksekliği kaç cm dir? 1. 4. Yarıçapı 2 cm olan küre içine yerleştirilecek en büyük hacimli silindirin yüksekliği kaç cm dir? Yarıçapı 4 cm olan bir küreyi içine alabilen en küçük hacimli dönel koninin yüksekliği kaç cm 2. Taban yarıçapı 2 cm, yüksekliği 6 cm olan koninin içine çizilen en büyük hacimli silindirin hacmi kaç cm3 tür? ESEN YAYINLARI dir? 5. kartondan, üstü kapalı kare prizma şeklinde bir kutu yapılıyor. Bu kutunun hacminin en büyük değerini alması için yüksekliği kaç cm olmalıdır? 6. 3. Taban yarıçapı 4 cm, yüksekliği 6 cm olan bir dik silindiri içine alan, en küçük hacimli dik koninin yüksekliği kaç cm dir? Alanı 96 cm2 olan dikdörtgen biçimindeki bir Bir kenarının uzunluğu 12 cm olan kare şeklindeki bir kartonun her köşesinden birer kare kesip katlanarak üstü açık dikdörtgenler prizması şeklinde bir kutu yapılacaktır. Bu kutunun hacmi en çok kaç cm3 tür? 237 Türev Rehber Soru – 67 f(x) = x(x2 – 9) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm Aşağıdaki polinom fonksiyonlarının grafiklerini çiziniz. f(x) = x2 – 2x + 3 4. f(x) = x3 – 4x 2. f(x) = (x – 2).(x + 4) 5. f(x) = x2(x – 2) 3. f(x) = x3 + 1 6. f(x) = (x – 1)2.(x + 2) 238 ESEN YAYINLARI 1. Türev Rehber Soru – 68 Aşağıdaki fonksiyonların asimptotlarını bulunuz. a. f(x) = 2x – 1 x+2 b. f(x) = x 2 – 3x + 2 x 2 + 2x – 3 c. f(x) = x2 – 4 x d. f(x) = x 2 – 2x Çözüm 2. x+2 fonksiyonunun asimptotlarının x–3 kesim noktası nedir? f(x) = f(x) = x 2 + 4x + 3 x 2 – 2x – 3 fonksiyonunun asimptotları nedir? 3. 2 fonksiyonunun asimptotlax–b rının kesim noktası (3, 2) ise a + b kaçtır? f(x) = ax + 1 + 4. f : R – {2 } → R, f(x) = x3 + x fonksiyonunun x–2 eğri asimptotu nedir? ESEN YAYINLARI 1. 5. f(x) = 3x – 2 eğrisinin düşey asimptotunun x 2 + bx + 4 olmaması için b hangi aralıkta değer alabilir? 6. x2 + x – 6 eğrisinin asimptotları ile x ekx+2 seni arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? f(x) = 239 Türev Rehber Soru – 69 f(x) = x+2 fonksiyonunun grafiğini çiziniz. x –1 Çözüm Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz. 1. f(x) = x–3 x+1 4. f(x) = 2. f(x) = 1 x–2 5. f(x) = x 2 – 2x x2 – 1 3. y= 6. f(x) = x 2 – 3x + 2 x2 x 2 + 2x ESEN YAYINLARI x 2 + 2x + 1 240 2x – 4 x –1 Türev Rehber Soru – 70 f(x) = x2 – x – 2 fonksiyonunun grafiğini çiziniz. x –1 Çözüm 1. f(x) = (x – 1) 2 x+1 2. f(x) = 2x 2 x+1 3. f(x) = x2 – 4 x ESEN YAYINLARI Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz. x3 – 2 x 4. f(x) = 5. f(x) = x 2 – 4x + 3 6. f(x) = x 2 – 2x 241 Türev Rehber Soru – 71 Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. a. lim x"1 x3 – 1 x5 – 1 b. lim x"4 x – 4x x–4 c. lim x"1 ln x ex – e d. lim x"0 sin 2x ex – 1 Çözüm 1. n 2 – 5n + 6 ifadesinin değeri nedir? n–3 5. lim x +1 –1 ifadesinin değeri nedir? x 6. lim ln (4x + 1) ifadesinin değeri nedir? ex – 1 7. lim x2 + x – 2 ifadesinin değeri nedir? ln x 8. n"3 x"0 lim 1– cos x ifadesinin değeri nedir? x lim 1 – cos 2x ifadesinin değeri nedir? x2 lim sin x – tan x ifadesinin değeri nedir? 2x 2 lim 1 + cos rx ifadesinin değeri nedir? (x – 1) 2 x"0 x"0 ESEN YAYINLARI 2. lim 3. 4. x"0 x"1 242 x"0 x"1 Türev Çözüm Rehber Soru – 72 cosx olmak üzere, r r fb + h l – fb l 2 2 limitinin değeri kaçtır? lim h h"0 f(x) = e 1. lim fb h"0 2. 5. f(x) = tanx olmak üzere, f(x) = r r + h l – fb l 4 4 limitinin değeri nedir? h 2x – 1 ise lim h"0 f′(3) = 4 olmak üzere, lim h"0 6. f (2 + h) – f (2) h f (3 + h) – f (3 – h) ifadesinin değeri nedir? h f(x) = arcsinx olmak üzere, fc lim ifadesinin değeri nedir? ESEN YAYINLARI h"0 1 1 + h m – fc m 2 2 limitinin değeri nedir? h 7. 3. f(x) = ln(x + 4x – 1) olmak üzere, f (2 + h) – f (2) lim limitinin değeri nedir? h h"0 4. f′(2) = 3 olmak üzere, 2 (x + h) 2 – x 2 lim ifadesinin değeri nedir? h h"0 lim f (2 + h) – f (2 – 2h) ifadesinin değeri nedir? h lim f (2h + 1) – f (3h + 1) ifadesinin değeri nedir? h h"0 8. h"0 243 Türev Rehber Soru – 73 Çözüm Aşağıdaki limitlerin değerlerini bulunuz. a. b. c. 1. lim 3x + 1 2x – 3 lim 2x – 1 x2 + 1 lim x2 – 1 x+2 lim 3x 2 + x ifadesinin değeri nedir? 4x 2 – 1 x"3 x"3 x"3 x"3 5. 1 2 3 n + + +…+ 2 2 2 2 lim 1 2 x"3 n +n+3 4 ifadesinin sonucu nedir? lim 4x – 1 ifadesinin değeri nedir? x3 + 1 lim x4 + 1 ifadesinin değeri nedir? x2 – x x"3 6. lim x"3 2 x – 2 –x ifadesinin sonucu nedir? 2 x + 2 –x ESEN YAYINLARI 2. 3. 4. x"3 lim x"3 244 3 x 6 + 3x + 4 ifadesinin sonucu nedir? 2x 2 + 3x + 1 7. 8. lim c x"3 lim x"3 1. 1 cos m ifadesinin sonucu nedir? x x 2x – sin x ifadesinin sonucu nedir? 3x Türev Rehber Soru – 74 lim x"3 Rehber Soru – 75 x+1 limitinin sonucu nedir? ln x 1 6 limitinin sonucu kaçtır? lim c – x – 3 x2 – 9 m x"3 Çözüm 2. 3. 4. lim ln (1 + e x) ifadesinin değeri nedir? x lim ln (ln x) ifadesinin değeri nedir? ln x lim ln x ifadesinin değeri nedir? x lim ex ifadesinin değeri nedir? x3 x"3 x"3 x"3 x"3 1. ESEN YAYINLARI 1. Çözüm 2. 3. 4. lim c 2 3 – m ifadesinin sonucu nedir? 2 1– x 1 – x3 lim c 1 1 – m ifadesinin sonucu nedir? tan x x lim c 1 1 – m ifadesinin sonucu nedir? ln x x – 1 lim c 1 1 – m ifadesinin sonucu nedir? x sin x x"1 x"0 x"1 x"0 245 Türev Rehber Soru – 76 2 x lim c 1 + m limitinin eşiti nedir? x x"3 Rehber Soru – 77 Çözüm Çözüm lim x x limitinin eşiti nedir? x"0 1 1. lim x x – 1 ifadesinin eşiti nedir? x"1 lim x sin x limitinin eşiti nedir? x"0 ESEN YAYINLARI 1. 1 2. 2x – 1 4x + 1 lim c ifadesinin eşiti nedir? m x " 3 2x + 3 3. lim (e + x) x ifadesinin eşiti nedir? 3. lim (sin x) sec x limitinin eşiti nedir? 4. 4. x 1 2. x"0 r x" 2 246 lim x x ifadesinin eşiti nedir? x"3 lim (lnx.tanx) ifadesinin eşiti nedir? x " 0+ lim (tan x) cos x ifadesinin eşiti nedir? x" r 2 Türevin Geometrik Yorumu TEST – 7 1. 5. y hangisi aynı aralıkta artan bir fonksiyondur? A 3 0 < x < ∞ olmak üzere, f(x) bu aralıkta azalan bir fonksiyondur. Buna göre, aşağıdakilerden y = f(x) A) f 2(x) –1 0 4 E) x .f(x) D) x.f(x) x 2 C) f(x2) B) x – 3f(x) Şekildeki y = f(x) eğrisinin A(2, 3) noktasındaki teğeti (–1, 0) noktasından geçmektedir. Buna göre, g(x) = x.f(2x) ise g′(1) kaçtır? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 6. 1 3 x + (a + 1)x2 + 9x – a fonksiyonunun 3 tersi varsa a kaç farklı tam sayı değeri alır? f(x) = 2. y = arctanx fonksiyonunun x = 1 apsisli noktasındaki teğetinin eğimi nedir? A) 1 4 B) 1 3 C) 1 2 D) 2 3 E) 1 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3 ESEN YAYINLARI A) 7 7. f(x) = x3 + 3x2 – 9x – 1 fonksiyonunun yerel maksimum ve yerel minimum değerleri toplamı kaçtır? 3. A) 8 f(x) = x3 + n eğrisi aşağıdaki n değerlerinden B) 14 C) 20 D) 26 E) 32 hangisi için denklemi y = 3x – 1 olan doğruya teğet olur? A) –1 B) –2 C) –3 D) –4 E) –5 8. 4. f(x) = ex.x2 fonksiyonunun yerel minimum değerini aldığı noktanın apsisi kaçtır? A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 f(x) = x3 + (a + b)x2 + ax + b fonksiyonunun (–1, 1) noktasında yerel ekstremumu varsa (a, b) ikilisi aşağıdakilerden hangisidir? A) (0, 1) D) (1, 0) B) (–1, 0) C) (1, 1) E) (1, –1) 247 Türev 9. f(x) = (x – 1)3.(2x + a) fonksiyonunun dönüm 12. y noktalarından birisinin apsisi x = 2 ise a kaç- y = f′(x) tır? A) –6 B) –5 C) –4 D) –3 3 –2 E) –2 –3 0 x 5 Şekilde verilen y = f′(x) türev fonksiyonunun grafiğine göre, f(x) fonksiyonunun yerel minimum değerini aldığı noktanın apsisi kaçtır? A) –3 10. B) –2 C) 0 D) 3 E) 5 y 3 2 0 2 3 x2 + y2 – xy – 4x ifadesinin alabileceği en küçük x 4 –2 f : [–3, 4 ] → R olmak üzere, y = f(x) fonksiyo- değer kaçtır? ESEN YAYINLARI –3 –2 13. x, y ∈ R ve x + y = 4 olmak üzere, A) – 64 3 B) – D) – 8 3 32 3 C) – 16 3 4 3 E) – nunun grafiği yukarıda verilmiştir. Buna göre, f(x) in yerel ekstremum noktalarının apsisleri toplamı kaçtır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 14. y D C A y = vx B x 0 Şekildeki ABCD dikdörtgeninin B köşesi y = vx eğrisi üzerinde ve D köşesinin ordinatı 9 dur. Buna göre, ABCD dikdörtgeninin alanı en çok 11. f(x) = x2 parabolü ile A(3, 0) noktası arasındaki kaç br2 olabilir? en kısa uzaklık kaç birimdir? A) 2 1. C 248 2. C B) v5 3. C C) v6 4. C D) 2v2 5. B A) 144 E) 3 6. A 7. C 8. C 9. A B) 132 10. D C) 108 11. B D) 90 12. E 13. C E) 72 14. C Türevin Geometrik Yorumu TEST – 8 1. y = ax2 + bx + 4 fonksiyonunun (–1, 1) nokta- 5. sındaki teğetinin eğimi 4 ise a kaçtır? A) –3 B) –2 C) – 3 2 D) –1 E) – f(x) = ax3 – 4x2 – x + 2 fonksiyonu ∀x ∈ R için azalan bir fonksiyon ise a nın değer aralığı aşağıdakilerden hangisidir? 1 2 A) c – 3, – C) c – 16 m 3 B) (– ∞, 0) 16 , 0m 3 D) (– ∞, – 6) E) (– 6, 0) 2. f(x) fonksiyonu için f(3 – x) – f(–x) = x2 + 1 ve f(x) in x = –2 apsisli noktasındaki teğetinin eğimi 3 ise f′(1) kaçtır? A) –1 B) 0 6. C) 1 D) 2 f(x) = x4 – 4x + c fonksiyonunun yerel minimum değeri –12 ise c kaçtır? E) 3 3. x2 + y2 = 13 çemberinin A(2, 3) noktasından çizilen teğetinin denklemi nedir? A) 2x – 3y = –5 B) 2x + 3y = 13 C) –2x + 3y = 13 D) 3x + 2y = 12 ESEN YAYINLARI A) –5 7. B) –6 C) –7 D) –8 y = ax3 + (a – 2)x2 + 2x – 3 eğrisinin y = 4x + 2 doğrusuna paralel teğetlerinin değme noktalarının apsisleri toplamı 2 ise a kaçtır? A) E) 3x – 2y = 0 1 4 B) 1 2 C) 1 8. D) 4. 3 2 E) 2 y 1 3 E) –9 –4 2 f(x) = x + ax + x + b fonksiyonuna üzerindeki –2 2 x 0 A(1, –2) noktasından çizilen teğet x ekseni ile pozitif yönde 135° lik açı yapıyorsa (a, b) ikilisi y = f ′′(x) aşağıdakilerden hangisidir? 5 3 A) c , m 2 2 3 5 B) c , m 2 2 5 3 D) c – , – m 2 2 3 5 C) c – , – m 2 2 5 3 E) c – , m 2 2 Yukarıda ikinci türevinin grafiği verilen f(x) fonksiyonunun dönüm noktalarının apsisleri toplamı kaçtır? A) –4 B) –3 C) –2 D) –1 E) 0 249 Türev 9. f : R → R, f(x) = x4 + 1 fonksiyonu ile ilgili aşa- 12. y ğıdakilerden hangisi doğrudur? I. Yerel minimum noktasının apsisi x = 0 dır. II. (0, ∞) aralığında fonksiyon artandır. –2 III. Dönüm noktasının apsisi x = 0 dır. A) I, II ve III B) I ve II D) Yalnız I –3 –1 0 1 x 3 C) I ve III f ′(x) E) Yalnız II Şekildeki grafik f′(x) türev fonksiyonuna aittir. Buna göre f(x) için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) x = –3 te yerel maksimum vardır. B) x = –1 de yerel minimum vardır. C) x = –2 de dönüm noktası vardır. D) x = 1 de dönüm noktası vardır. 10. f(x) = x3 – ax2 + 4x + b fonksiyonunun dönüm E) x = 3 te yerel minimum vardır. noktası (1, 3) ise (a, b) ikilisi aşağıdakilerden hangisidir? B) (1, 1) D) (3, –1) C) (2, 1) ESEN YAYINLARI A) (–1, 3) E) (3, 1) 13. f : [0, 2π ] → R, f(x) = x + cosx fonksiyonunun konveks (dış bükey) olduğu en geniş aralık aşağıdakilerden hangisidir? A) b 0, 11. y r l 2 B) b E) c D) (0, π) y = f(x) –3 0 1 C) c r, r , rl 2 3r m 2 r 3r , m 2 2 x 4 Şekilde verilen y = f(x) fonksiyonuna göre 14. f(x) = 6x – x2 parabolü üzerindeki A(x1, y1) x.f′(x) < 0 eşitsizliğini sağlayan kaç farklı x tam noktasının koordinatları toplamının en büyük sayısı vardır? değerini alması için x1 kaç olmalıdır? A) 2 1. D 250 2. A B) 3 3. B C) 4 4. D D) 5 5. A E) 6 6. E 3 2 B) 2 9. B 10. E A) 7. B 8. A C) 11. C 5 2 D) 3 12. E E) 13. E 7 2 14. E Türevin Geometrik Yorumu TEST – 13 1. f(x) = ax + 1 – 3 eğrilerinin asimptotlarının x+a 4. kesim noktalarının geometrik yerinin denklemi x2 + 4 fonksiyonunun bir düşey asimp- x 2 + 2x + c tota sahip olmaması için c hangi aralıkta değer aşağıdakilerden hangisidir? 2 y= almalıdır? 2 A) y = x + 1 B) y = –x + 1 2 C) y = –x – 1 A) (0, 1) D) y = x + 1 D) (1, ∞) E) y = –x + 1 C) (0, ∞) B) (–1, 1) E) (2, ∞) y 2. Yanda grafiği verilen y = f(x) fonksiyonu aşağıdaki- –2 0 x 2 lerden hangisi olabilir? 5. A) y = x x2 – 4 B) y = x –1 x2 – 4 C) y = x2 2 x –4 D) y = 1 x2 – 4 x 2 – 2x + 4 x –1 fonksiyonunun eğik asimptotu ile düşey asimptotunun kesim noktasının koordinatları toplamı kaçtır? A) 0 ESEN YAYINLARI –x E) y = 2 x –4 3. y = B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 y 6. 4 y 4 1 0 x 1 0 Yukarıda grafiği verilen fonksiyon aşağıdakiler- 1 3 x den hangisi olabilir? A) y = x–4 x –1 B) y = x2 – 4 (x – 1) 2 C) y = x–4 (x – 1) 3 D) y = x3 – 4 x –1 x3 – 4 E) y = (x – 1) 3 Yukarıda grafiği verilen fonksiyon aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) y = (x – 3)2 B) y = x(x – 3)2 C) y = –x(x – 3)2 D) y = x(x – 3) E) y = –x(x – 3) 259 Türev 7. f(x) = x.(x + 1)2 fonksiyonunun grafiği aşağıda- 9. kilerden hangisi olabilir? A) x (x – 2) fonksiyonunun grafiği aşağıdaki(x – 1) 2 lerden hangisidir? B) y f(x) = y A) –1 –1 x 0 B) y x 0 1 1 0 C) D) y 0 1 C) 0 x –1 D) y 1 2 x y 1 1 0 E) x y 0 x 1 y y E) 1 x 0 1 x y 1 0 0 ESEN YAYINLARI –1 x 8. x –x 2 + 3x – 1 fonksiyonunun grafiği aşağıx dakilerden hangisi olabilir? 10. f(x) = x 2 + 4x + 4 fonksiyonunun grafiği aşağı- f(x) = 1 2 dakilerden hangisi olabilir? A) A) B) y 2 2 –2 x 0 C) 0 y 2 –2 C) 2 x 0 –2 E) 1. B 260 2. A 0 E) x 4. D x y 0 x y 0 x 3. E 0 D) y 0 v2 0 x x y –2 y x –2 0 D) y B) y y 5. B 6. B 7. B x 8. A 9. B 10. E L’Hospital Kuralı TEST – 14 1. x 2 – 4x + 3 limitinin değeri nedir? x 2 + 3x – 4 lim x"1 3 A) – 5 2. 2 B) – 5 1 C) – 5 1 D) 5 5. 3 E) 5 1 – sin lim ln x x"1 A) r 2 rx 2 ifadesinin değeri nedir? B) 3 2 C) 1 D) 0 E) –1 x 4 – 2x 2 + 1 limitinin değeri nedir? x3 – 1 lim x"1 A) –1 B) – 1 2 C) 0 D) 1 2 E) 1 6. r x 2 lim ifadesinin değeri nedir? x " 1 1– x cos B) r 2 C) r 4 D) – r 2 E) – π ESEN YAYINLARI A) π 3. lim n"6 A) n+3 –3 ifadesinin değeri nedir? n–6 1 6 B) 1 3 C) 1 2 D) 2 3 E) 5 6 7. lim x"0 ex – 1 limitinin değeri nedir? x A) 0 B) 1 C) e – 1 D) e 4. 1– n – 3 ifadesinin değeri nedir? 2+3 n lim n"–8 A) – 1 3 B) – 1 2 C) –1 D) – 3 2 E) –2 8. lim x"0 A) 1 E) e + 1 x + ln (x + 1) limitinin değeri nedir? sin 5x B) 3 5 C) 2 5 D) 1 5 E) 0 261 Türev 9. f′(1) = 3 olmak üzere, lim h"0 f (1 + h) – f (1 – 3h) ifadesinin değeri nedir? h A) 0 lim 10. 13. B) 3 x " –1 C) 6 D) 9 2 x lim (e + x) x ifadesinin eşiti aşağıdakilerden x"0 hangisidir? E) 12 B) e2 A) e C) e3 D) e4 E) e5 cos 2 – cos 2x limitinin değeri nedir? x2 – x A) 2sin2 B) 2cos2 D) –2cos2 14. C) –2sin2 E) 0 lim c x. ln x"0 x+2 m ifadesinin eşiti aşağıdakilerden x hangisidir? B) 1 C) e D) e2 E) e3 ESEN YAYINLARI A) 0 3 lim (1 + 2x) x 11. x"0 limitinin değeri aşağıdakilerden A) 1 lim 12. x"0 B) e 1. B 2. C 262 15. C) e 2 3 6 D) e E) e B) – 3. A 2 3 C) – 4. E 1 3 5. D 16. 1 4 E) – 6. A 7. B D) – x"3 A) 0 1 – 2x limitinin değeri nedir? x. ln 8 A) –1 lim : x . a e x – 1 k D ifadesinin değeri nedir? 1 hangisine eşittir? 1 6 9. E C) 2 D) e E) e2 lim (sin x . ln x) ifadesinin değeri nedir? x " 0+ A) 0 8. C B) 1 10. A B) 11. E 1 2 12. C C) 1 13. D D) ln2 14. A E) lnπ 15. B 16. A TEST – 17 1. f(x) = * 5. ax 2 + 4 , x G 1 noktasında türevi yoktur? –x 2 + bx , x > 1 fonksiyonu x = 1 için türevli ise a + b kaçtır? A) 7 B) 8 f(x) = |(x – 2)2.(x + 2)| fonksiyonunun kaç farklı C) 9 D) 10 A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 E) 11 6. f : R → R, f(x) = x3 – x2 + cx + 1 fonksiyonu her x ∈ R için artan ise c aşağıdaki aralıkların 2. dy ifadesinin eşiti aşağıdakilery = cos2x ise dx den hangisidir? A) sin2x B) – sin2x 1 sin2x 2 A) (–1, 1) B) (0, 1) 1 D) c , 3 m 3 1 sin2x 2 C) (0, ∞) E) (1, ∞) E) –2sin2x ESEN YAYINLARI D) – C) hangisinde değer alabilir? 7. y = ax3 + bx + 4 fonksiyonunun x = 1 apsis3 li noktasındaki teğeti x ekseni ile pozitif yönde 60° lik açı yaptığına göre, a + b kaçtır? 3. f(x) = (x – 1)(x – 2)2(x – 3)3 olduğuna göre A) 0 f′(1) + f′(2) + f′(3) toplamının değeri kaçtır? A) 8 B) 4 C) 0 D) –4 y= e 2x – 2y ise dy in (1, 1) noktasındaki eşiti dx kaçtır? A) 0 1 B) 2 C) 1 D) 2 C) 1 D) v2 E) v3 E) –8 8. 4. 1 3 B) E) e f(x) = ex + ln(x 2 ) ise d 2 f (x) aşağıdakilerden handx 2 gisine eşittir? A) ex(x2 + 2x – 2) B) ex(x2 + 2x + 4) C) ex(x2 + 4x + 2) D) ex(x2 + 2x + 2) E) ex(x2 + 4x + 1) 267 Türev 9. y 13. tan(y + π) = x olduğuna göre, y = f ′(x) –2 ifadesinin C) 1 x+1 eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 –4 dy dx 0 A) x 2 1 x B) D) Şekilde verilen y = f′(x) fonksiyonunun grafiğine 1 x2 1 x2 + 1 E) 1 1 – x2 göre, f′(x).f′′(x) > 0 eşitsizliğinin çözüm kümesi aşağıdakilerden hangisidir? A) (– ∞, –2) B) (2, ∞) D) (–2, 2) C) (– 4, 2) E) (– 4, –2) ∪ (2, ∞) 14. arcsin 2x 4x lim x"0 ifadesinin sonucu aşağıdakiler- den hangisidir? A) 0 B) 1 4 C) 1 2 D) 1 E) 2 10. f(x) = x3 – ax2 + x – 3 eğrisine, apsisi x = 2 ve 15. x = –1 olan noktalarından çizilen teğetlerinin 3 2 A) B) 3 C) 7 2 D) 4 E) ESEN YAYINLARI paralel olması için a kaç olmalıdır? y 9 2 g(x) f(x) 1 –2 0 x 1 Şekilde g(x) doğrusu x = 1 apsisli noktasında 11. f(x) = ex – 2 olduğuna göre, f(x) fonksiyonuna teğettir. h(x) = (gof)(x) ol- df –1 (x) in eşiti aşadx duğuna göre, h′(1) aşağıdakilerden hangisine eşittir? ğıdakilerden hangisidir? 1 x A) B) 2 x C) e x D) ex A) E) ex – 2 1 4 B) 1 3 C) 1 2 D) 1 E) 3 2 16. Gerçel sayılar kümesinde tanımlı, f(x) = x3 + nx2 + 3x + 5 12. x = lnt, y = 2t3 + 7 olduğuna göre, fonksiyonunun yerel ekstremum noktasının ol- dn y aşağıdakilerden hangisine eşittir? dx n A) 3!.e3x B) 2.3n.ex D) 2.3!.e3x 1. E 2. B 268 3. E 4. C maması için n nin alabileceği kaç farklı tam sayı değeri vardır? C) xn.lnx A) 4 E) 2.3n.e3x 5. B 6. D 7. E 8. C 9. E 10. A B) 5 11. A 12. E C) 6 13. D D) 7 14. C E) 8 15. A 16. D TEST – 18 1. d 10 f (x) 1 ise aşağıdakilerden hangisix dx 10 ne eşittir? 5. f(x) = A) 11! x 11 B) D) 9! x 11 10! x 11 C) E) 9! x 10 4 2 D) 3i E) 4i ESEN YAYINLARI C) 2i f(x) = ln A) 2secx g(4) = –3 ve f(3x – 2) = x2.g(2x) ise g′(4) kaç- C) 9 2 D) 5 E) x l olduğuna göre, f′(π) ifadesinin 4 değeri nedir? A) 1 B) 1 2 C) 0 D) – 1 2 C) 2cosecx E) sin2x f(x) = cos(2x + 1) olmak üzere, (f –1)′ c f(x) = ln b tan B) secx 25 4 8. 4. ise f′(x) aşağıdakilerden D) cosecx tır? B) 4 1 + sin x 1 – sin x C) (–1, –2) E) (2, 1) hangisine eşittir? lenebilir f ve g fonksiyonları için f′(4) = 6, 15 4 B) (1, –2) D) (–2, –1) Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı ve türev- A) 3r 2 f(x) = –x2 + mx + n parabolü A(–1, 2) nokta- A) (–2, 1) 7. 3. E) 3r 6 nedir? lerden hangisine eşittir? B) i 3r 4 C) sında bir yerel maksimuma sahipse (m, n) ikilisi 2 f(x) = (x + 2) .(x + x + 1) ise f′(i) aşağıdaki- A) 0 3r 8 B) D) i = –1 olmak üzere, 3 3r 9 10! x 10 2 2 r r sin x l ise f′ b l aşağıdakilerden 2 6 hangisine eşittir? A) 6. 2. f(x) = tan b E) –1 2 m 3 ifadesinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? A) – 5 5 D) – B) – 5 2 3 5 10 E) – C) – 2 5 5 3 5 5 269 Türev 9. 13. f(x) = 2x3 – 3ax2 + 2bx – 7 fonksiyonunun x = –1 y apsisli noktasındaki teğetinin eğimi 8 dir. Bu fonksiyonun x = 2 apsisli noktası da bir dönüm 1 –1 Şekilde f(x) = noktası olduğuna göre, b kaçtır? 0 1 x 2 A) 15 B) 13 C) 11 D) –11 E) –13 ax 2 + bx + c fonksiyonunun gra2x 2 + dx + e fiği verilmiştir. Buna göre a + b + c + d + e toplamı kaçtır? A) –4 B) –2 C) 0 D) 2 14. f(x) = (x2 + 4x + c)2 fonksiyonunun yalnız bir E) 4 ekstremum değerinin olması için c nin alabileceği en küçük tam sayı değeri kaçtır? A) 3 df –1 (x) 10. f(x) = log2(3x – 1) olduğuna göre, dx B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 in A) 2x – 1.ln2 D) B) 2x + 1.ln2 1 x .2 .ln2 3 E) ESEN YAYINLARI eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) 2x.ln2 1 x+1 .2 .ln2 3 15. f(x) = x3 + mx + n eğrisi A(1, 4) noktasında yerel maksimum değerini aldığına göre, n kaçtır? lim c 11. x"3 x2 + 2 + ax + b m = 4 ise a + b toplamı x –1 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 kaçtır? A) 3 B) 2 C) 1 D) 0 E) –1 16. Bir malın alış fiyatı x TL, satış fiyatı y TL olmak üzere, x ile y arasında y = –x2 + 9x + 12 bağın- x 2 + ax fonksiyonunun daima artan olma12. f(x) = x+1 tısı bulunmaktadır. Buna göre, bu malın satışından en çok kaç TL sı için a hangi aralıkta değer almalıdır? kâr edilebilir? A) (0, ∞) B) (1, ∞) D) (– ∞, 0) 1. D 2. C 270 3. A 4. B C) (0, 1) A) 24 E) (– ∞, 1) 5. E 6. A 7. B 8. B 9. C 10. D B) 26 11. B 12. B C) 28 13. D D) 30 14. B E) 32 15. E 16. C I. II. III. Sol sütunda verilen fonksiyonların türevlerini sağ sütunda bulup eşleştiriniz. a. lnsinx 1. b. sin x 2. c. lncosx 3. cos x 2 sin x d. cos x 4. –tanx cotx – sin x 2 cos x Sol sütunda verilen fonksiyonların asimptotlarını sağ sütunda bulup eşleştiriniz. a. y= x–3 x–2 1. b. y= x+1 x2 + 1 2. c. y= 1 x–2 3. d. y= x2 – 1 x 4. e. y= x2 + x x –1 5. Düşey asimptot : x = 2 Yatay asimptot : y = 0 Düşey asimptot : x = 1 Eğik asimptot : y = x + 2 Düşey asimptot : x = 2 Yatay asimptot : y = 1 Düşey asimptot : Yok Yatay asimptot : y = 0 Düşey asimptot : x = 0 Eğik asimptot : y = x Sol sütunda verilen fonksiyonların üzerlerindeki verilen noktalardan çizilen teğetlerinin denklemlerini sağ sütunda bulup eşleştiriniz. f(x) = x2 + x + 1 a. A(1, a) 1. y=3–x 2. 4y – x = 4 3. y = 3x + 2 4. y = 3x f(x) = x3 b. c. d. A(–1, a) f(x) = x A(4, a) 1 x –1 A(2, a) f(x) = 277 1 2 5 3 4 6 7 8 9 10 11 12 13 14 SOLDAN SAĞA 2. Değişken, bilinmeyen bir niceliğin tanımlanması için kullanılan sembol 5. Tanım kümesindeki her a, b için a < b olduğun- YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Bir fonksiyonun grafiğine çizilen teğetin eğimini hesaplama tekniği 3. Bir doğrunun, x ekseni ile pozitif yönlü yaptığı açının tanjantı da f(a) < f(b) bağıntısını sağlayan f fonksiyonu 0 3 belirsizlikleri durumunda pay ve 0 3 ve paydanın türevinin alınması kuralı 9. Limitte 4. Kapalı kümeleri kapalı kümelere taşıyan fonksiyon 10. Sıralı bir kümede (varsa) en büyük değer 6. Teğete değme noktasında dik olan doğru 12. Büküm noktası 7. Asimptot türlerinden birisi 13. Minimum veya maksimum değer 8. 14. Tüm basamakları türevli olan fonksiyon lim f (x) = b veya x"3 lim f (x) = b ise y = b x"–3 doğrusu 11. Sıralı bir kümede (varsa) en küçük değer 278 Aşağıdaki soruların her birinde noktalı yerleri uygun şekilde doldurunuz. 1. f (x) – f (a) limiti bir reel sayıya eşit ise bu sayıya y = f(x) fonksiyonunun x = a noktasındaki x–a .......................................... denir. lim x " a+ 2. Denklemi y = f(x) olan eğriye, üzerindeki x0 apsisli noktadan çizilen teğetin eğimi ...................... dir. 3. f : (a, b) → R, y = f(x) fonksiyonunda ∀x0 ∈ (a, b) için .......................................... ise y = f(x) sabit fonksiyondur. 4. Bir fonksiyonun yerel maksimum değerlerinden en büyük olanına .......................................... değeri denir. 5. y = f(x) fonksiyonunun eğrilik yönünün değiştiği yani ikinci türevinin işaret değiştirdiği noktalarda fonksiyon sürekli ise bu noktalara .......................................... noktası denir. 6. lim f (x) = c veya x"3 lim f (x) = c ise y = c doğrusuna y = f(x) fonksiyonunun ............................... x"–3 denir. 7. Çevresi sabit olan çokgenler içinde alanı maksimum olanı .......................................... dir. 8. Alanı sabit olan çokgenler içinde çevresi minimum olanı .......................................... dır. 9. Bir daire içine çizilen dikdörtgenlerden alanı .......................................... olanı karedir. 10. Hacimleri sabit olan dörtgen prizmalardan alanı .......................................... olan küptür. 279 Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlar için kutucuklara D, yanlış olanlar için Y yazınız. 1. Bir fonksiyon herhangi bir noktada sürekli değilse o noktada türevi yoktur. 2. Bir hareketlinin t zamanda aldığı yol s(t) ise bu hareketlinin t anındaki hızı s′(t) dir. 3. Denklemi y = f(x) olan eğriye üzerindeki x0 apsisli noktadan çizilen normalin eğimi – 4. f : (a, b) → R, y = f(x) fonksiyonunda ∀x ∈ (a, b) için f′(x) > 0 ise y = f(x) artandır. 5. Birinci ve ikinci türevleri bulunan f : [a, b] → R fonksiyonunda x0 ∈ [a, b] için f′(x0) = 0 ve 1 dır. f (x 0) f′′(x0) < 0 ise x0 apsisli noktada fonksiyonun yerel minimumu vardır. 6. Birinci ve ikinci türevi bulunan f : [a, b] → R fonksiyonunda ∀x ∈ R için f′′(x) > 0 ise fonksiyonun grafiğinin eğrilik yönü yukarıya doğrudur. 7. 3. dereceden bir polinom fonksiyonun dönüm noktası simetri merkezidir. 8. y = f(x) fonksiyonunun x = a noktasındaki soldan ve sağdan limitlerinden en az birisi – ∞ ya da + ∞ ise x = a doğrusu y = f(x) fonksiyonunun düşey asimptotudur. 9. a > 0 olmak üzere y = 10. f(x) = 280 ax 2 + bx + c eğrisinin eğik asimptotu y = a x+ b 2a ax + b fonksiyonunun simetri merkezi asimptotların kesim noktasıdır. cx + d doğrularıdır. ÜNİVERSİTEYE GİRİŞ SINAV SORULARI 1. 1990 – ÖYS 5. D C 1990 – ÖYS 4 fonksiyonunun başlangıç noktasına en y = x yakın olan noktasının, başlangıç noktasına uzaklığı kaç birimdir? A B O A) 8 B) 4 |AB| = 2 birim olan bir yarı çemberin içine çizili D) 4 2 ABCD yamuğunun alanı en büyük değerini aldı- C) 2 E) 2 2 ğında, yüksekliği kaç birim olur? A) 1 2 B) 2 3 C) 2 2 D) 3 2 E) 3 3 6. 1990 – ÖYS Dik yarıçapları [OA ], 2. B [OB ] olan dörtte bir bi- 1990 – ÖYS P rim çember üzerindeki 3 f(x) = x – 3x + 8 fonksiyonunun [–1, 2 ] aralı- değişken bir P noktası- ğında alabileceği en küçük değer kaçtır? nın OA üzerindeki dik 3. B) 6 C) 8 D) 10 E) 12 1990 – ÖYS d2 3 x (x e ) ifadesinin eşiti aşağıdakilerden dx 2 hangisidir? e–x A) x3 + 3x2 + 3x B) x3 + 3x2 + 6x C) x3 + 3x2 + 9x D) x3 + 6x2 + 6x izdüşümü H olduğuna göre ESEN YAYINLARI A) –1 üçgeninin O H A çevresi en çok kaç birim olabilir? A) 2+ 3 D) 1 + 7. E) x3 + 9x2 + 3x POH B) 2 2 – 1 3 C) 2 3 – 1 2 E) 1 + 1991 – ÖYS f(x) = (x – 1)2(2x – t) ve f′′(0) = 0 olduğuna göre t kaçtır? 4. A) 4 1990 – ÖYS a > 0 olmak üzere, y = B) 2 C) 0 D) –2 E) – 4 x3 fonksiyonunun x x = a ve x = –a noktalarındaki teğetleri için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Birbirine diktir. B) Birbirine paraleldir. C) 30° lik bir açıyla kesişirler. D) x ekseni üzerinde sabit bir noktada kesişirler. E) y ekseni üzerinde sabit bir noktada kesişirler. 282 8. 1991 – ÖYS ln x limitinin değeri kaçtır? lim x"1 x2 – 1 A) – 1 2 B) –1 C) 0 D) 1 2 E) 1 Türev 9. 1991 – ÖYS 13. 1992 – ÖYS 1 4 limitinin değeri kaçtır? lim c – x – 2 x2 – 4 m y x"2 A(6, 3) A) – F 0 1 8 1 4 B) – C) 0 D) 1 4 E) 1 8 x E Bir köşesi A(6, 3) olan şekildeki dik üçgenin kenarları koordinat eksenlerini E ve F de kes- 14. 1992 – ÖYS mektedir. Buna göre |EF| nin en küçük değeri O, [AB ] üzerinde kaçtır? A) 2 5 B) 3 5 D) 5 E AE ⊥ AB C) 2 3 OE ⊥ OF E) 4 α BF ⊥ AB F |AO| = 8 birim α |OB| = 27 birim A 8 O 27 B % m( FOB ) = α d2 (sin23x) in kısaltılmışı aşağıdakilerden handx 2 gisidir? A) 18sin6x B) 18cos6x C) 6(sin3x + cos3x) D) 6(sin3x – cos3x) ESEN YAYINLARI 10. 1992 – ÖYS Yukarıdaki verilenlere göre tanα nın hangi değeri için |OE| + |OF| toplamı en küçüktür? A) 3 B) 2 C) 2 3 D) 3 4 E) 1 2 E) 6cos 3x 15. 1993 – ÖYS lim 11. 1992 – ÖYS d ln(cosx) aşağıdakilerden hangisidir? dx A) – tanx B) – secx D) – 1 sin x E) x"0 C) – cotx A) – cos x – 2 sin x – 1 limitinin değeri kaçtır? cos 2x + sin 2x – 1 1 2 B) –1 C) 0 D) 1 2 E) 1 1 cos x 16. 1993 – ÖYS 12. 1992 – ÖYS lim x"2 A) 1 Denklemi y = x3 + ax2 + (a + 7)x – 1 olan eğrinin sin (x 2 – 4) limitinin değeri kaçtır? x 4 – 16 B) 1 2 C) 1 4 D) 1 6 E) dönüm (büküm) noktasının apsisi 1 ise ordinatı kaçtır? 1 8 A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 283 Türev 21. 1993 – ÖYS 17. 1993 – ÖYS y < 0 olmak üzere, f(3x – 5) = 2x2 + x – 1 olduğuna göre x2 + y2 = 9 çemberinin x = 3 noktasındaki f′(1) + f(1) kaçtır? teğetinin eğimi kaçtır? A) 1 6 B) 1 3 2 D) C) E) A) 10 1 2 B) 12 22. 1994 – ÖYS y sin 2 x – lim x" y = vx A) – H 1 4 1 2 limitinin değeri kaçtır? B) – 1 8 C) – 1 16 D) 1 2 E) 1 8 x B x olan şekildeki parabolün A ve P noktalarının x ekseni üzerindeki dik izdüşümleri sırasıyla B(36, 0) ve H(x, 0) dır. HBP üçgeninin alanı, x in hangi değeri için en büyüktür? A) 12 E) 18 B) 9 C) 8 D) 6 E) 4 ESEN YAYINLARI Denklemi y = sin 4x r 4 P O D) 16 3 18. 1993 – ÖYS A C) 14 23. 1994 – ÖYS f(x) = ln(3x – 1) olduğuna göre f –1(0) + (f –1)′(0) kaçtır? 19. 1993 – ÖYS Denklemi f(x) = sin(cos5x) olan eğrinin x = r 10 A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 noktasındaki normalinin eğimi kaçtır? A) – 4 5 B) – 1 5 C) 1 5 D) 2 5 E) 4 5 24. 1994 – ÖYS 20. 1993 – ÖYS 2 f(x) = 2x + 3 olduğuna göre lim h"0 A) 0 284 Denklemi f(x) = f (1 + h) – f (1) değeri kaçtır? h B) 2 C) 3 D) 4 x 2 + mx olan fonksiyonunun x –1 x = 3 noktasında ekstremum noktasının olması için m kaç olmalıdır? E) 5 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 Türev 25. 1994 – ÖYS 29. Şekilde denklemi lim y x2 + y2 = 9 olan dörtte 1995 – ÖYS c"x 3 sine eşittir? B bir çemberin B nok- 16x 2 – 16c 2 değeri aşağıdakilerden hangi4 sin (x – c) tasının x ekseni üze- A) 4 B) 16 C) 8x D) 16x E) 32x rindeki dik izdüşümü A(x, 0) noktasıdır. O A(x,0) x 3 Buna göre OAB üçgeninin alanı x in hangi değeri için en büyüktür? A) 3 2 2 30. 1995 – ÖYS B) 3 2 4 D) 1 C) 3 3 4 y = sinx + 2cosx in : 0 , büyük değer kaçtır? E) 2 A) 2 B) 2 C) 3 5 D) E) 6 1994 – ÖYS lim c x"3 2x + 5 4x – 1 değeri aşağıdakilerden hanm 2x + 3 gisidir? A) 2 C) e2 B) 4 D) e3 E) e4 31. 1995 – ÖYS ESEN YAYINLARI 26. r D aralığında aldığı en 2 y = –x2 eğrisi üzerinde P(–3, 0) noktasına en yakın olan noktanın apsisi kaçtır? A) 4 B) 3 C) 2 D) –1 E) –2 32. 1996 – ÖYS 27. 1995 – ÖYS y f(x) = ln(3cos5x) olduğuna göre fl c A) 2ln3 B) 5ln3 D) 2ln5 3r m kaçtır? 10 1 0 –1 –3/4 C) ln5 2 3 x E) ln15 Şekildeki grafik aşağıdaki fonksiyonlardan hangisine ait olabilir? 28. 1995 – ÖYS A) y = x2 + x – 3 (x – 2) 2 B) y = x 2 – 2x – 3 (x – 2) 2 C) y = x 2 – 2x – 3 2 (x + 2) D) y = x2 – x – 3 (x + 2) 2 E) y = x 2 – 3x – 2 (x – 2) 2 x = 6sin3t ve y = 6cos23t denklemleri ile verilen y = f(x) fonksiyonunun x = 3 apsisli noktasındaki türevinin değeri kaçtır? A) –1 B) – 1 2 C) 0 D) 1 2 E) 3 2 285 Türev 33. 1996 – ÖYS 37. 1996 – ÖYS m, n ∈ R olmak üzere, f : R → R fonksiyonu f(x) = etanx olduğuna göre 1 3 x – mx2 + nx ile tanımlıdır. 3 f(x) = x" f fonksiyonunun x1 = 2 ve x2 = 3 noktalarında A) – e kaçtır? B) 4 C) 7 2 D) 9 2 17 5 E) f (x) – f b x– r 4 r l 4 r 4 değeri aşağıdakilerden hangisidir? yerel ekstremumu olduğuna göre n – m farkı A) –1 lim – 3 2 1 –1 e 3 B) C) – e–1 E) 3e2 D) 2e 38. 1996 – ÖYS 34. 1996 – ÖYS kx + 1 k nın hangi aralıktaki değerleri için y = x+k f(x) = x2 – 7x + 14 parabolü üzerindeki bir nokta- fonksiyonu daima eksilendir (azalandır)? değer kaçtır? A) – ∞ < k < –2 B) –2 < k < –1 A) 10 C) –1 < k < 1 D) 1 < k < 2 nın koordinatları toplamının alabileceği en küçük B) 8 C) 6 D) 5 E) 3 ESEN YAYINLARI E) 0 < k < 2 35. 1996 – ÖYS B Yandaki şekilde merkezi O, yarıçapı olan dörtte bir çember 1 Şekildeki grafik aşağıdaki fonksiyonların hangi- noktasından yarıçapO lara inen dikme ayak- K A sine ait olabilir? A) y = 4 ları K ve L dir. Buna göre OKNL dikdörtgeninin en büyük alanı x –1 x D) y = 2 kaç cm dir? 2 B) x 0 4 yayı üzerindeki bir N A) y N L |OA| = |OB| = 4 cm 39. 1997 – ÖYS 3 D) 6 B) y = x+1 x –1 x+1 x E) y = C) y = x x –1 x –1 x+1 C) 2 3 E) 8 40. 1997 – ÖYS f : R → R , f(x) = x3 + 6x2 + kx veriliyor. f(x) fonksiyonu (– ∞, +∞) aralığında artan ol- 36. 1996 – ÖYS lim x. ln c 1 + x"3 A) 3 286 B) 3 m limitinin değeri kaçtır? x 3 2 C) 0 D) –1 E) –2 duğuna göre k için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) k = –7 D) k < 6 B) k = –1 C) k < –2 E) k > 12 Türev 41. 1997 – ÖYS 45. 1998 – ÖYS 3y – 3yx – 2x = 0 olduğuna göre a ≠ 0 olmak üzere, dy aşağıdakilerden hangisine eşittir? dx y = ax3 + bx2 + cx + d A) 3y – 2 3–y D) B) 3y + 2 3 – 3x 3x + 2 3y E) C) fonksiyonu ile ilgili olarak I. x–2 3+x Büküm (dönüm) noktası vardır. II. Yerel minimum noktası vardır. III. Yerel maksimum noktası vardır. 3x – 2 1 – 3y yargılarından hangileri her zaman doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II 42. 1997 – ÖYS Dikdörtgen biçimin- D C) Yalnız III E) I ve III C deki bir bahçenin [AD ] kenarının tümü ile [AB] kenarının yarısına şekildeki gi- B A 46. 1998 – ÖYS bi duvar örülmüş; y = x2 – 2ax + a eğrilerinin ekstremum noktala- kilmiştir. Kullanılan telin uzunluğu 120 metre ol- rının geometrik yeri aşağıdakilerden hangisidir? duğuna göre, bahçenin alanı en fazla kaç m2 olabilir? A) 1200 B) 1250 D) 2350 C) 2300 E) 2400 ESEN YAYINLARI kenarlarının geriye kalan kısmına bir sıra tel çe- A) y = –x2 + 2x B) y = –x2 + x C) y = x2 – 2x D) y = x2 + x 2 E) y = x + 2x 43. 1998 – ÖYS y = x3 + ax2 + b fonksiyonunun grafiği, apsisi – 4 olan noktada x eksenine teğet olduğuna göre, b 47. 1998 – ÖYS y nin değeri nedir? A) 30 B) 24 C) 16 D) –32 E) – 48 y = f(x) 1/2 1/3 3 x 0 –1 44. 1998 – ÖYS r olmak üzere, 0<y< 2 x fonksiyonunun x = 1 noktasıny = arcsin 2 x +1 daki türevinin değeri kaçtır? (arcsinθ = sin–1θ) A) –1 B) – 1 2 C) 0 D) 1 2 E) 1 A(3, –1) Yukarıdaki grafikte A(3, –1) noktası f fonksiyof (x) nunun yerel minimum noktası ve h(x) = x olduğuna göre h′(3) ün değeri kaçtır? A) –1 B) 1 2 C) 1 3 D) 1 4 E) 1 9 287 Türev 52. 2006 – ÖSS 48. 1999 – ÖYS a, b gerçel (reel) sayılar ve 2x 3 x 2 + 5 fonksiyonu aşağıdaki aralık– 3 2 f(x) = A = –a2 + 8a + 1 B = b2 + 18b + 5 ların hangisinde azalandır? olduğuna göre, A nın en büyük sayı değeri ile B A) c nin en küçük sayı değeri toplamı kaçtır? A) –59 B) –50 C) 60 D) 70 –3 , –1m 2 D) c 0 , E) 80 B) c – 1, 1 m 2 –1 m 2 E) c C) c –1 ,0m 2 1 3 , m 2 2 53. 2006 – ÖSS y 49. 1999 – ÖSS a pozitif bir gerçel (reel) sayı olmak üzere, ke- f(x) 4 A narları a cm ve (8 – 2a) cm olan dikdörtgenin alanı en çok kaç cm2 olur? A) 64 B) 32 C) 24 D) 16 E) 8 –3 0 x 1 ESEN YAYINLARI d Şekildeki d doğrusu f(x) fonksiyonunun grafiğine A noktasında teğettir. h(x) = x.f(x) olduğuna göre, h′(–3) kaçtır? A) –4 50. 2006 – ÖSS B) –2 C) 0 D) 2 E) 7 f : R → R her noktada türevli bir fonksiyon ve f′(1) = 3 olduğuna göre, lim h"0 f (1 + 2h) – f (1 – 3h) kaçtır? h A) 15 B) 12 C) 9 D) 6 54. 2007 – ÖSS lim E) 3 x " 0+ A) 0 1– cos x limitinin değeri kaçtır? x B) 1 2 C) 1 D) 2 E) 2 55. 2007 – ÖSS Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı ve türev- 51. 2006 – ÖSS lenebilir bir f fonksiyonu için P(x) polinom fonksiyonunun türevi P′(x) ve P(x) – P′(x) = 2x2 + 3x – 1 olduğuna göre P(x) in katsayılarının toplamı kaçtır? A) 11 288 B) 12 C) 13 D) 14 f(x + y) = f(x) + f(y) + xy lim h"0 E) 15 A) 2 f (h) = 3 olduğuna göre f′(1) kaçtır? h B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 Türev 60. 2008 – ÖSS 56. 2007 – ÖSS f(x) = 2x3 + ax2 + (b + 1)x – 3 fonksiyonunun Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı ve türevlenebilir bir f fonksiyonu için f(0) = f′(0) = 4 x = –1 de yerel ekstremum ve x = olduğuna göre g(x) = f(x.f(x)) ile tanımlanan g –1 de 12 dönüm (büküm) noktası olduğuna göre, fonksiyonu için g′(0) kaçtır? a.b çarpımı kaçtır? A) 0 B) 4 C) 8 D) 12 E) 16 A) –3 B) –2 C) 4 D) 6 E) 12 57. 2007 – ÖSS 61. 2009 – ÖSS A ve B noktaları Ox ekseni üzerinde, C ve D 2 noktaları ise y = 3 – x 3 f(x) = 8 1 + ^ x + x 2 h B parabolü üzerinde po- zitif ordinatlı noktalar olmak üzere şekildeki gibi olduğuna göre, f′(x) türev fonksiyonunun x = 1 ABCD dikdörtgenleri oluşturuluyor. deki değeri kaçtır? y A) 23.35 C A O Bu dikdörtgenlerden alanı en büyük olanının alanı kaç birim karedir? B) 3 C) 4 E) 25.310 D) 5 E) 6 62. 2009 – ÖSS y T ( 3, c) f(x) 1 O 3 58. 2008 – ÖSS x 2 Yukarıdaki şekilde, f(x) fonksiyonunun bir par- x4 y = 7x – k doğrusu y = – x + 2 fonksiyonu4 nun grafiğine teğet olduğuna göre, k kaçtır? çasının grafiği ve T(–3, c) noktasındaki teğet A) –9 yonunun x = –3 teki değeri kaçtır? B) –8 C) –7 D) 8 E) 10 doğrusu verilmiştir. k(x) = ln(f(x)) olduğuna göre, k′(x) türev fonksi- A) – 59. C) 24.36 x B y = 3 – x2 A) 2 B) 23.37 D) 24.38 ESEN YAYINLARI D 4 2008 – ÖSS r noktasında türevlenebilir bir f fonksiyonu için 4 2f(x) + f b f′ b r – x l = tanx olduğuna göre, 2 r l değeri kaçtır? 4 A) 1 B) 2 C) 3 1 5 C) – 2 5 D) 2 3 E) 3 5 Türevlenebilir bir f : R → R fonksiyonu için f′(x) = 2x2 – 1 ve f(2) = 4 olduğuna göre, lim E) 5 B) – 63. 2010 – LYS x"2 D) 4 1 2 A) 3 f (x) – 4 limitinin değeri kaçtır? x–2 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 289 Türev 64. 2010 – LYS 1– x limitinin değeri kaçtır? ln x lim x"1 A) 68. 2010 – LYS –1 2 B) 0 C) 1 2 D) 1 y2 = 4x parabolüne üzerinde bulunan A(x, y) noktasından çizilen teğetin eğimi 1 dir. Buna göre, A noktasının koordinatlarının topla- E) 2 mı olan x + y kaçtır? A) 1 65. 2010 – LYS 2 C) 1 2 D) 2 2 x D D) 4 E) 5 E) 2 Koridor, mutfak ve çalış- C Koridor B) 1 C) 3 69. 2010 – LYS 2x f(x) = ln(sin x + e ) olduğuna göre, f′(0) kaçtır? A) e B) 2 Mutfak ma odasından 2x oluşan bir iş yerinin yukarıda verilen modeli ABCD Çal›flma odas› dikdörtgenidir ve bu dik- 3x dört ge ni n ESEN YAYINLARI A B çev re si nin uzunluğu 72 metredir. Bu iş yerindeki mutfağın en geniş alanlı olması için x kaç metre olmalıdır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 66. 2010 – LYS f(x) = 2x3 – ax2 + 3 fonksiyonunun gösterdiği eğrinin bir noktasındaki teğet doğrusunun denkleminin y = 4 olması için a kaç olmalıdır? A) –3 B) –1 C) 0 D) 1 E) 3 70. 2010 – LYS y = x2 + bx + c parabolüne x = 2 noktasında teğet olan doğru y = x ise b + c toplamı kaçtır? A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 67. 2010 – LYS f(x) = x4 – 5x2 + 4 fonksiyonunun ; –1 1 , E 2 2 aralığındaki maksimum değeri kaçtır? A) 8 290 B) 6 C) 4 D) 2 71. 2011 – LYS lim x"0 E) 0 A) 0 x + arcsin x limitinin değeri kaçtır? sin 2x B) 1 C) 2 3 D) 4 3 E) 1 6 Türev 72. 2011 – LYS 2 76. 2012 – LYS 2 lim (x – 1) . ln (x 2 – 1) f(x) = sin (3x + 2x + 1) olduğuna göre, f′(0) x " 1+ değeri kaçtır? limitinin değeri kaçtır? A) 2cos2 B) 2cos3 D) 4sin2 C) 6sin1 A) E) 2sin2 –1 2 B) –2 C) 0 D) 1 E) 4 73. 2011 – LYS y = sin(πx) + ex eğrisine x = 1 noktasında çizi- 77. 2012 – LYS len teğet y eksenini hangi noktada keser? A) –π B) –1 C) 0 D) e – 1 Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f ve g fonksiyonları için E) π f(g(x)) = x2 + 4x – 1 g(x) = x + a f′(0) = 1 74. 2011 – LYS olduğuna göre, a kaçtır? Aşağıda, [–5, 5 ] aralığı üzerinde tanımlı bir f fonksiyonunun türevinin grafiği verilmiştir. y 2 –5 –2 5 O x ESEN YAYINLARI A) –2 B) –1 4 D) 3 2 E) 3 78. 2012 – LYS f(2x + 5) = tan c Bu grafiğe göre, C) 1 r xm 2 eşitliği ile verilen f fonksiyonu için f′(6) değeri I. f fonksiyonu x > 0 için azalandır. II. f(–2) > f(0) > f(2) dir. kaçtır? A) III. f fonksiyonunun x = –2 ve x = 2 r 2 B) r 4 C) r D) 2r E) 3r noktalarında yerel ekstrenumu vardır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) I, II ve III 79. 2012 – LYS Baş katsayısı 1 olan, üçüncü dereceden gerçel katsayılı bir P(x) polinom fonksiyonunun kökle- 75. 2011 – LYS rinden ikisi –5 ve 2 dir. P(x) in x = 0 noktasında (1, 2) noktasından geçen negatif eğimli bir d doğrusu ile koordinat eksenleri arasında kalan üçgensel bölgenin alanı en az kaç birim karedir? A) 2 B) 3 C) 4 9 D) 2 7 E) 2 bir yerel ekstremumu olduğuna göre, üçüncü kökü kaçtır? A) 1 2 B) 3 2 C) 7 3 D) –5 2 E) –10 3 291 Türev 80. 2012 – LYS 81. 2012 – LYS Aşağıda, gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı x > 0 olmak üzere, y = 6 – x2 eğrisinin grafiği ve sürekli bir f fonksiyonunun türevinin grafiği üzerinde ve verilmiştir. nokta (a, b) olduğuna göre, b kaçtır? y A) 3 3 2 B) (0, 1) 5 2 C) noktasına en yakın olan 7 2 D) 5 3 E) 8 3 x O –2 Buna göre, I. f(2) – f(1) = –2 dir. II. f fonksiyonunun x = 0 noktasında yerel maksimumu vardır. III. İkinci türev fonksiyonu x = 0 noktasında tanımlıdır. A) Yalnız I B) Yalnız III D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III ESEN YAYINLARI ifadelerinden hangileri doğrudur? 1.D 2.B 3.D 4.B 5.E 6.E 7.E 8.C 9.B 10.B 11.A 12.E 13.D 14.C 15.B 16.D 17.C 18.A 19.C 20.D 21.B 22.A 23.D 24.B 25.A 26.E 27.B 28.A 29.C 30.D 31.D 32.B 33.C 34.C 35.E 36.A 37.D 38.D 39.A 40.E 41.B 42.E 43.D 44.C 45.A 46.B 47.E 48.A 49.E 50.A 51.E 52.D 53.E 54.B 55.C 56.E 57.C 58.E 59.B 60.A 61.D 62.B 63.E 64.A 65.E 66.A 67.C 68.C 69.C 70.D 71.B 72.E 73.E 74.A 75.C 76.C 77.D 78.A 79.E 80.C 81.A 292 İNTEGRAL ÜNİTE 4. ÜNİTE 4. ÜNİTE 4. ÜNİTE Belirli İntegral 1. Kazanım : Riemann toplamı yardımıyla integral kavramını açıklar. 2. Kazanım : Belirli integralin özelliklerini açıklar. 3. Kazanım : İntegral hesabının birinci ve ikinci temel teoremlerinin anlamını açıklar. Belirsiz İntegral 1. Kazanım : Bir fonksiyonun belirsiz integralini açıklar. 2. Kazanım : Temel integral alma kurallarını türev alma kuralları yardımıyla yazar. 3. Kazanım : Bir fonksiyonun bir sabitle çarpımının, iki fonksiyonun toplamının ve farkının integraline ait kuralları bulur ve uygulamalar yapar. 4. Kazanım : İntegral alma yöntemlerini açıklar ve uygulamalar yapar. Belirli İntegralin Uygulamaları 1. Kazanım : Belirli integralleri kullanarak uygulamalar yapar ve problem çözer. 4. ÜNİT BELİRSİZ (SINIRSIZ) İNTEGRALLER # ® # dx = arcsin x + c = – arccos x + c 1–x 2 ® # dx = ln (x + 1 + x 2 ) + c 1 + x2 Türevi f(x) olan F(x) ifadesine f(x) in belirsiz integrali (veya f(x) in ilkel fonksiyonu) denir ve dx = arctan x + c = –arc cot x + c 1 + x2 ® # f (x) dx = F (x) + c şeklinde gösterilir. Buna göre, # f (x) dx = F (x) + c + f (x) = Fl (x) dir. Burada, c ∈ R ye integral sabiti denir. İNTEGRAL ALMA YÖNTEMLERİ Değişken Değiştirme Yöntemi Belirsiz İntegralin Özellikleri ® d dx d f (x) m dx = f (x) + c c dx # ® # d^ f (x) h = f (x) + c biçimindeki integralleri hesapla- mak için g(x) = t dönüşümü yapılırsa, gı(x)dx = dt # f (x) dx = f (x) ® # f^ g (x) h . gl (x) dx olacağından # f^ g (x) h . gl (x) dx = # f (t) dt biçimine dönüşür. Bu integral hesaplandıktan sonra tekrar x değişkenine dönülür. ® # a . f (x) dx = a # f (x) dx , a ! R ® # 6 f (x) " g (x) @ dx = # f (x) dx " # g (x) dx ® ® # 6 f (x) @ n . fl (x) dx = 6 ® # ® # e f (x) . fl (x) dx = e f (x) + c ® # a f (x) . fl (x) dx = aln a ® # # f (x) dx = # f (u) du = # f (t) dt = … İntegral Alma Formülleri ® # a dx = a # dx = ax + c , (a ! R) ® # x n dx = nx + 1 + c , n+1 fl (x) dx = ln f (x) + c f (x) f (x) (n ≠ –1) f ( x) @ n + 1 + c , (n ≠ –1) n+1 fl (x) 1– ^ f (x) h2 +c dx = arcsin f (x) + c # 1 dx = ln x + c x ® # ax a x dx = + c , (a > 0) ln a ® # e x dx ® # sin x dx = – cos x + c ® # cos x dx = sin x + c ® # dx = sin 2 x # (1 + cot 2 x) dx = – cot x + c u ve dv nin seçiminde kesin bir kural olmamakla ® # dx = cos 2 x # (1 + tan 2 x) dx = tan x + c mik ve ters trigonometrik fonksiyonlara u denir. ex.dx, sinx.dx, ... gibi fonksiyonlara dv denir. ® = ex + c = – arccos f(x) + c ® # fl (x) 1 + ^ f (x) h2 dx = arctan f (x) + c = – arccot f(x) + c 294 Kısmi (Parçalı) İntegrasyon Yöntemi # f (x) . g (x) dx = # u . dv = u . v – # v . du birlikte türevi alındığında azalan fonksiyona, logarit- Rasyonel Fonksiyonların İntegrali m ® # dx için ax + b = t dönüşümü yapılır. (ax + b) n ® ® P (x) dx için der(P(x)) ≥ der(Q(x)) ise pay payQ (x) daya bölünür ve integral alınır. # # BELİRLİ (SINIRLI) İNTEGRALLER f, [a, b] aralığında tanımlı ve integrallenebilen bir fonksiyon olsun. Eğer x ∈ (a, b) için F′(x) = f(x) olacak şekilde sürekli bir F: [a, b ] → R fonksiyonu varsa, b # dx integralinde; ax 2 + bx + c b f (x) dx = F (x) = F (b) – F (a) d›r. a a 5 Payda çarpanlarına ayrılabiliyorsa ifade basit kesirlerine ayrılır. Belirli İntegralin Özellikleri 5 Çarpanlarına ayrılamıyorsa, # 2dx 2 = 1a arctan ax + c a +x a ifadesinden yararlanılarak integral alınır. ® # Köklü Fonksiyonların İntegrali 3 2 P (x) ⇒ P(x) = t , b 3 P (x) ⇒ P(x) = t ® a 2 + x 2 ⇒ x = a.tanθ sin2x + cos2x = 1 , sin2x = 2sinx.cosx cos2x = cos2x – sin2x = 2cos2x – 1 = 1 – 2 sin2x 1 cosx.cosy = [cos(x + y) + cos(x – y) ] 2 1 [cos(x + y) – cos(x – y) ] 2 1 [sin(x + y) + sin(x – y) ] 2 Trigonometrik Fonksiyonlar Cinsinden Rasyonel Olarak ifade Edilebilen Fonksiyonların İntegrali x tan = t 2 x 2 t sin x = 2 cos 1 x = 2 x x 2t sin x = 2 sin . cos = 2 2 1 + t2 cos x = cos 2 x x 1 – t2 – sin 2 = 2 2 1 + t2 x = 2 arctan t & dx = f (x) dx b b # 2dt 1 + t2 t 1 + t2 1 1 + t2 b c # f (x) dx = a Trigonometrik Özdeşlikler Yardımıyla İntegral Alma 1 + t2 a # f (x) dx = – ® a < c < b olmak üzere x 2 – a 2 ⇒ x = a.secθ dönüşümü yapılır. sinx.cosy = # a a 2 – x 2 ⇒ x = a.sinθ , a ∈ R sinx.siny = – f (x) dx = 0 a a # b # k . f (x) dx = k . a # ^ f (x) " g (x) h dx = a b # b f (x) dx " a b ® f (x) dx , k ! R a b ® f (x) dx c b ® # f (x) dx + # # g (x) dx a b f (x) dx ≤ a # f (x) dx a ® f fonksiyonu sürekli ve tek fonksiyon ise, a # f (x) dx = 0 d›r. –a ® f fonksiyonu sürekli ve çift fonksiyon ise, a # a f (x) dx = 2 . –a # f (x) dx dir. 0 v (x) ® F (x) = # f (x) dx ise, u (x) Fı(x) = f(v(x)).v′(x) – f(u(x)).u′(x) 295 ALAN HESABI HACİM HESABI y ® y = f(x) eğrisi, x = a, a x b – y = f(x) x ekseni tarafından a 0 sınırlanan bölgenin x b x ekseni etrafında b # y x = b doğruları ve + f (x) dx İntegrali şekildeki pozitif ve negatif alanla- a siyle oluşan dönel cismin hacmi b # rın cebirsel toplamıdır. Taralı Alan = f (x) dx a ® y 360° döndürülmeb # V=r b 6 f (x) @ 2 dx = r a # y 2 dx olur. a f(x) b A a ® # A= x b f (x) dx a y y = f(x), y = g(x) eğrileri, x = a ve x = b doğruları ta- b x A y = f(x) 0 ≤ g(x) ≤ f(x) olsun. y a ® [a, b ] aralığında b # A=– f (x) dx a y = g(x) 0 a b x rafından sınırlanan bölgenin x ekseni etrafında döndürülmesiyle oluşan cismin hacmi f(x) b # V=r [f 2 (x) – g 2 (x)] dx olur. a ® y b x = f(y) b A x y a f(x) g(x) A b f (y) dy a a ® # A= b A= x # [f (x) – g (x)] dx a ® y = f(x) eğrisi ile, y y = k, x = a ve x = b doğruları tarafından sınırlanan bölgenin a y = k doğrusu etra0 fında döndürülmesiyle oluşan dönel cismin hacmi b # V=r y = f(x) y=k x b 6 f (x) – k @ 2 dx olur. a ® y a f(x) c x b g(x) # f (x) – g (x) dx hacmi b c = # a 296 [g (x) – f (x)] dx + döndürülme- siyle oluşan dönel cismin a # c [f (x) – g (x)] dx y d x = u(y) lanan bölgenin y ekseni etrafında b Taralı Alan = ® x = u(y) eğrisi, y = c, y = d doğruları ve y ekseni tarafından sınır- d V=r # c u 2 (y) dy = r d # c x 2 dy olur. c 0 x İntegral Rehber Soru – 1 Rehber Soru – 2 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # (x 2 – 3x + 3) dx b. # 1 dx x3 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. c. # dx Çözüm 2. # (3x 2 – 4x + 1) dx 3. # 4. # x (x – 1) 2 dx b. # 3 x dx x c. # x+ x dx x Aşağıdaki integrallerin her birini sonuçlandırınız. 3 – x2 m dx x 1. #cx 2. # x (x + 1) dx 3. # 4. # ESEN YAYINLARI # 2 dx x dx Çözüm Aşağıdaki integrallerin her birini sonuçlandırınız. 1. #3 a. 2 dx x2 x dx x x2 + 1 dx x 297 İntegral Rehber Soru – 3 # x 2 f (x) dx = x 4 + x 2 + c Rehber Soru – 4 d a. # (x 2 – 2x) dx ifadesinin eşiti nedir? dx olduğuna göre f(1) ifade- sinin eşiti kaçtır? b. Çözüm # d (cos x) ifadesinin eşiti nedir? Çözüm 1. # x f (x) dx = x 3 + x 2 + c 2. # [x 2 f (x) – 1] dx = x 2 – x + 1 3. # sin x.f (x) dx = cos 2x + c 1. d dx 2. f(x) = # (x 3 + x) dx ifadesinin eşiti nedir? ESEN YAYINLARI ise f(x) nedir? 298 ise f(1) kaçtır? ise f b r l kaçtır? 6 3. # sin x dx # d (x 2 – x) ise f′(x) nedir? integralinin eşiti nedir? İntegral Rehber Soru – 5 a. f′(x) = 3x2 – 2 ve f(1) = –2 ise f(x) nedir? b. f′′(x) = 6x – 2 olmak üzere y = f(x) eğrisinin (1, –2) noktasındaki teğetinin eğimi 3 olduğuna göre f(x) nedir? Çözüm 1. f′(x) = 2x – 1 2. f′(x) = 3x2 + 2x + 1 ve f(–1) = 0 ise f(1) nedir? 3. f′′(x) = 6x – 4 , nedir? f′(–1) = 2 ve f(0) = 3 ise f(x) ESEN YAYINLARI f(–2) = 3 ise f(x) nedir? 4. f′′(x) = x + 1 , f′(0) = 1 , f –1(0) = 1 ise f(x) nedir? 5. f′′(x) = 12x + 2 olmak üzere y = f(x) eğrisinin (–1, 1) noktasındaki teğeti y – 2x + m = 0 doğrusu ise f(1) kaçtır? 6. f′′(x) = – 6x olmak üzere y = f(x) eğrisinin x = 1 apsisli noktasındaki teğeti y = x doğrusu ise f(x) nedir? 299 İntegral Rehber Soru – 6 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # 1 dx 2x – 3 b. # x+4 dx x+1 c. # x2 – x + 1 dx x –1 1. # 1 dx integralinin eşiti nedir? x–3 2. # 2 dx integralinin eşiti nedir? 1– x # x–2 dx integralinin eşiti nedir? x+1 3. 300 ESEN YAYINLARI Çözüm 4. # 2x – 1 dx integralinin eşiti nedir? 2x + 1 5. # x2 + x – 2 dx integralinin eşiti nedir? x+1 6. # x 2 – 2x + 3 dx integralinin eşiti nedir? x+1 İntegral Rehber Soru – 7 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # (2x – 1) 4 dx b. # (x 2 – x) 3 (2x – 1) dx c. # x 4 + x 2 dx Çözüm 1. # (1 – 3x) 3 dx 2. # (x 2 – 2x + 2) 2 (1 – x) dx 3. #x integralinin eşiti nedir? 1– x 2 dx integralinin eşiti nedir? ESEN YAYINLARI integralinin eşiti nedir? 4. # (x 4 – x) 2 dx 5. # fll (x) . fl (x) dx 6. #3 integralinin eşiti nedir? integralinin eşiti nedir? x 7 – x 4 dx integralinin eşiti nedir? 301 İntegral Rehber Soru – 8 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # x3 x2 – 1 dx – 3x + 1 b. # 2x dx (x 2 + 1) 2 + 1 c. # x dx 1– x 4 1. # fl (x) dx integralinin eşiti nedir? 1 + f (x) 2. # x2 – 2 dx integralinin eşiti nedir? x 3 – 6x 3. # 302 (1 – x) dx x 2 – 2x + 3 integralinin eşiti nedir? ESEN YAYINLARI Çözüm 4. # 5. # 6. # 3x 2 (x 3 + 1) 2 + 1 dx integralinin eşiti nedir? x (x 2 – 1) dx integralinin eşiti nedir? (x 2 – 1) 2 – 1 3x 2 + 1 dx integralinin eşiti nedir? 1 – (x 3 + x) 2 İntegral Rehber Soru – 9 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # ln x dx x b. # 5 – ln x dx x c. # 1 + ln x dx 1 – x ln x 1. # 1 + ln x dx integralinin eşiti nedir? x 2. # 1 dx integralinin eşiti nedir? x . ln x 3. # 1 x 2 + ln x dx integralinin eşiti nedir? ESEN YAYINLARI Çözüm 4. # 1 + ln x dx integralinin eşiti nedir? 4 + x ln x 5. # 1 + ln x dx integralinin eşiti nedir? x 6. # 2 . x –1 ln c m dx integralinin eşiti nedir? x+1 x2 – 1 303 İntegral Rehber Soru – 10 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # e ln x dx x b. # e x x 1 dx c. # ex x 2 dx Çözüm # 2. # e sin x cos x dx 3. # (e x – 1) 2 e x dx 304 dx integralinin eşiti nedir? integralinin eşiti nedir? integralinin eşiti nedir? ESEN YAYINLARI –2) e (x x3 1. ex dx integralinin eşiti nedir? ex + 2 4. # 5. # e x3 + 2 ln x dx 6. # integralinin eşiti nedir? e 1 + ln x dx integralinin eşiti nedir? x İntegral Rehber Soru – 11 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # (cos 4 x – sin 4 x) dx b. # 1 dx sin x . cos x c. # 1 dx 1 + cos x Çözüm 1. # sin 2 x dx – # cos 2 x dx 2. # 1 dx integralinin eşiti nedir? 1 – cos x 3. # 1 dx integralinin eşiti nedir? 1 + sin x ESEN YAYINLARI integralinin eşiti nedir? 4. # sin x . cos x dx 5. # sin x. cos x. cos 2x dx 6. # integralinin eşiti nedir? integralinin eşiti nedir? 1 + cos x dx integralinin eşiti nedir? sin x 305 İntegral Rehber Soru – 12 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # sin 2x dx 1 + sin 2 x b. # sin 2 x dx cos 4 x Çözüm sin 2x dx integralinin eşitini bulunuz. 2 + cos 2 x # 2. # cos (sin 2 x) sin 2x dx integralinin eşitini bulu- nuz. 3. # cos x 306 sin x dx integralinin eşitini bulunuz. 4. ESEN YAYINLARI 1. 5. 6. # cos 2 x dx integralinin eşitini bulunuz. sin 4 x # sec 4 x . tan x dx # integralinin eşitini bulunuz. cos x – sin x dx integralinin eşitini bulunuz. sin x + cos x İntegral Rehber Soru – 13 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # tan x dx b. # tan 2 x dx c. # (cot 3 x + cot 5 x) dx Çözüm # cot x dx 2. # cot 2 x dx 3. # integralinin eşitini bulunuz. integralinin eşitini bulunuz. tan 2 x dx integralinin eşitini bulunuz. cos 2 x ESEN YAYINLARI 1. 4. # (cot x + cot 3 x) dx 5. # (tan 4 x + tan 2 x) dx 6. # integralinin eşitini bulunuz. integralinin eşitini bulunuz. cot 2 x dx integralinin eşitini bulunuz. sin 4 x 307 İntegral Rehber Soru – 14 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # sin 4 x . cos x dx b. # sin 5 x . cos 3 x dx c. # cos 3 x dx 1. # cos 3 x . sin x dx integralinin eşiti nedir? 2. # cos 6 x . sin 3 x dx integralinin eşiti nedir? 3. # sin 3 x dx 308 integralinin eşiti nedir? ESEN YAYINLARI Çözüm 4. # cos 5 x dx 5. # sin 2 x . sin 2x dx integralinin eşiti nedir? 6. # cos 2 x . sin 5 x dx integralinin eşiti nedir? integralinin eşiti nedir? İntegral Rehber Soru – 15 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # sin 2 x dx b. # cos 2 x . sin 2 x dx c. # cos 4 x dx Çözüm 1. # cos 2 x dx 2. # cos 2 3x . sin 2 3x dx 3. # sin 2 2x dx integralinin eşiti nedir? integralinin eşiti nedir? ESEN YAYINLARI integralinin eşiti nedir? 4. # sin 4 x dx 5. # b 2 cos 2 2x – 1 l dx 6. # (1 – 2 sin 2 x) dx integralinin eşiti nedir? integralinin eşiti nedir? integralinin eşiti nedir? 309 İntegral Rehber Soru – 16 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # sin 3x . cos x dx b. # sin 5x . sin x dx c. # cos 3x . cos 2x dx Çözüm # sin 3x . cos 5x dx integralinin eşitini bulunuz. 4. # sin 2x . cos 32x dx integralinin eşitini bulunuz. 2. # sin 2x . sin 3x dx integralinin eşitini bulunuz. 5. # cos 72x . cos 2x dx integralinin eşitini bulunuz. 3. # cos 4x . cos 2x dx 6. # sin x . cos x . cos 6x dx 310 integralinin eşitini bulunuz. ESEN YAYINLARI 1. nuz. integralinin eşitini bulu- İntegral Rehber Soru – 17 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. # dx a2 + x2 b. # dx x 2 + 2x + 2 c. # x 2 dx 1 + x6 1. # 2 dx integralinin eşiti nedir? 1 + x2 2. # 1 dx integralinin eşiti nedir? 9 + x2 3. # dx integralinin eşiti nedir? x 2 – 4x + 5 ESEN YAYINLARI Çözüm 4. # x dx integralinin eşiti nedir? 1 + x4 5. # x+1 dx integralinin eşiti nedir? x2 + 1 6. # dx integralinin eşiti nedir? e x + e –x 311 İntegral Rehber Soru – 18 # dx 2 integralinin eşitini bulunuz. 16 – x Rehber Soru – 19 Çözüm Çözüm dx integralinin eşiti nedir? 1– x 2 2. # dx integralinin eşiti nedir? 4 – x2 3. # e x dx integralinin eşiti nedir? 1– e 2x 4. # x dx integralinin eşiti nedir? 1– x 4 312 ESEN YAYINLARI # 1. # dx integralinin eşitini bulunuz. 2x – x 2 1. # dx integralinin eşiti nedir? a 2 – (bx) 2 2. # dx integralinin eşiti nedir? 4 – 9x 2 3. # dx integralinin eşiti nedir? – 3 + 4x – x 2 4. # x+1 dx integralinin eşiti nedir? 9 – x2 İntegral Rehber Soru – 20 # Rehber Soru – 21 integralinin eşitini bulunuz. # 2 dx2 x x –1 9 – x 2 dx integralinin eşitini bulunuz. Çözüm # 2. # 3. # 25 – x 2 dx integralinin eşiti nedir? x2 dx integralinin eşiti nedir? 4 – x2 x 2 dx integralinin eşiti nedir? 9 – x2 ESEN YAYINLARI 1. Çözüm 1. # x dx integralinin eşiti nedir? x2 – 1 2. # x2 – 4 dx integralinin eşiti nedir? x 3. # dx integralinin eşiti nedir? x x2 – 1 313 İntegral Rehber Soru – 22 # x2 Rehber Soru – 23 dx integralinin eşiti nedir? x 2 + 16 # 3x – 1 + 1 dx integralinin eşitini bulunuz. 3x – 1 3 Çözüm ESEN YAYINLARI Çözüm 1. # 2. # 3. # dx integralinin eşiti nedir? 4 + x2 1. # dx integralinin eşiti nedir? 2 (1 + x ) 1 + x 2 2. # dx integralinin eşiti nedir? (4 + x 2) 4 + x 2 3. # x2 x 314 2x + 1 – 2 dx integralinin eşiti nedir? 2x + 1 3 x –1 +1 dx integralinin eşiti nedir? x –1 4 3 x+1 +2 dx integralinin eşiti nedir? x+1 İntegral Rehber Soru – 24 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. a. #x x – 1 dx b. # x2 x + 1 dx Çözüm #x x + 1 dx integralinin eşiti nedir? 2. #x x – 2 dx integralinin eşiti nedir? 3. # (x + 1) x – 1 dx integralinin eşiti nedir? 4. ESEN YAYINLARI 1. # x2 x + 3 dx integralinin eşiti nedir? 5. # x. 3 6. # (x – 1) . 3 x – 1 dx integralinin eşiti nedir? x dx integralinin eşiti nedir? 315 İntegral Rehber Soru – 25 # x 2 . ln x dx Rehber Soru – 26 # arctan x dx integralinin eşitini bulunuz. Çözüm 1. # ln x dx 2. # x ln x dx 3. # sin (ln x) dx integralinin eşitini bulunuz. integralinin eşiti nedir? integralinin eşiti nedir? ESEN YAYINLARI Çözüm 316 integralinin eşitini bulunuz. 1. # arcsin x dx 2. # 3. # e x cos x dx integralinin eşitini bulunuz. x dx integralinin eşiti nedir? cos 2 x integralinin eşiti nedir? İntegral Rehber Soru – 27 # x. cos x dx Rehber Soru – 28 # (x 2 – x) e x dx integralinin eşitini bulunuz. integralinin eşitini bulunuz. Çözüm Çözüm 1. # x . sin x dx 2. # x 2 . cos x dx 3. # x 2 sin x dx – # x sin x dx 1. # (x 3 – x + 1) e x dx integralinin eşitini bulunuz. ESEN YAYINLARI integralinin eşitini bulunuz. lunuz. integralinin eşitini bulunuz. x2 dx integralinin eşitini bulunuz. ex 2. # 3. # x 2 e x dx + # x e x dx integralinin eşitini buintegralinin eşitini bulunuz. 317 İntegral Çözüm Rehber Soru – 29 6x – 4 dx integralinin eşitini bulunuz. x 3 – 4x 1. # 3x + 2 dx integralinin eşiti nedir? x2 – 4 2. # 2 dx integralinin eşiti nedir? x2 – 1 # dx integralinin eşiti nedir? x2 – 9 3. 318 ESEN YAYINLARI # 4. # x –1 dx integralinin eşiti nedir? x2 + x 5. # x2 + x – 1 dx integralinin eşiti nedir? x2 – 1 6. # 2x 2 – x + 1 dx integralinin eşiti nedir? x3 – x İntegral Rehber Soru – 30 # Rehber Soru – 31 x–3 dx integralinin eşitini bulunuz. (x – 1) 2 # Çözüm 1. # 1 dx integralinin eşitini bulunuz. (x – 1) 2 2. # # x2 – x + 1 dx integralinin eşitini bulunuz. x (x 2 + 1) Çözüm # x – x2 – 1 dx integralinin eşitini bulunuz. x3 + x x dx integralinin eşitini bulunuz. (x – 1) 2 2. # 3x 2 + x + 1 dx integralinin eşiti nedir? x (x 2 + 1) 1 – 2x dx integralinin eşitini bulunuz. x (x – 1) 2 3. # x 2 – 2x + 3 dx integralinin eşiti nedir? (x – 1) (x 2 + 1) ESEN YAYINLARI 1. 3. 319 İntegral Rehber Soru – 32 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. ln 3 # a. e x dx 1 b. # 0 ln 2 dx 1 + x2 r c. # sin 3x dx r 2 Çözüm 1 1. # 1 (3x 2 – 1) dx integralinin eşiti nedir? 4. 0 # 0 1 dx integralinin eşiti nedir? cos 2 x r 2 3. # ESEN YAYINLARI 0 r 4 2. 1 dx integralinin eşiti nedir? 1 – x2 # ln 4 # 5. e 2x dx integralinin eşiti nedir? ln 2 e cos 2x dx integralinin eşiti nedir? r 4 320 6. # 1 ln x dx integralinin eşiti nedir? İntegral Rehber Soru – 33 Aşağıdaki integrallerin eşitini bulunuz. 1 # a. –1 ^ x + x h dx 0 2 b. # x + 1 dx 0 c. # x – 2 dx –1 Çözüm 1 1. # 2 ( x – x) dx integralinin eşiti nedir? 4. –2 3x x dx integralinin eşiti nedir? –3 1 5. # x – 1 dx integralinin eşiti nedir? 2x – 1 dx integralinin eşiti nedir? 0 2 0 # ESEN YAYINLARI # –1 3. x + 3 dx integralinin eşiti nedir? 0 2 2. # 6. # x 2 – 2x + 1 dx integralinin eşiti nedir? 0 321 İntegral Rehber Soru – 34 2 # Rehber Soru – 35 1 (x 4 + x 2 + 1) dx # integralinin eşitini bulunuz. (x 3 + x) dx integralinin eşitini bulunuz. –2 –1 Çözüm Çözüm 2 1. # 3 (x 2 + 1) dx integralinin eşiti nedir? 1. –2 # (x 3 – x 5) dx integralinin eşiti nedir? ESEN YAYINLARI –3 3 2. # r 2 (3x 2 + 1) dx integralinin eşiti nedir? 2. # (x 3 + sin x) dx integralinin eşiti nedir? r – 2 –3 3. f(x) tek fonksiyon, g(x) çift fonksiyon olmak üzere, g(1) = 4 , g(0) = 1 ise 2r 3. # –2r 322 sin x.cosx.cos2x dx integralinin eşiti nedir? 1 # –1 (fl (x) + gl (x)) dx integralinin eşiti nedir? İntegral Rehber Soru – 36 Rehber Soru – 37 2r # r # sin x dx integralinin eşitini bulunuz. 1 + cos 2x dx integralinin eşitini bulunuz. 0 Çözüm Çözüm 3r 2 1. # cos x dx integralinin eşitini bulunuz. 0 ln 2 2. # ESEN YAYINLARI 0 3r 2 1. # e e x dx integralinin eşitini bulunuz. 2. # ln x dx integralinin eşitini bulunuz. 1 e 0 r 2 4r 3. 1 – cos 2x dx integralinin eşitini bulunuz. r 2 # – 4r sin x dx integralinin eşiti nedir? 3. # 1 + sin 2x dx integralinin eşitini bulunuz. 0 323 İntegral Rehber Soru – 38 1 # Rehber Soru – 39 x3 (e x – e 2x) dx integralinde ex = t dönüşümü ya- 0 Çözüm Çözüm 2 # sint dt ise fl (x) ifadesinin eşiti nedir? x2 pılırsa hangi integral elde edilir? 1. # f (x) = 2 4 – x 2 dx integralinde x = 2sint dönüşümü 1. # f(x) = 0 e cos t dt ise f′(x) nedir? 1 ln 3 # 2. e x (1– e 3x) dx integralinde ex = t dönüşümü ln 2 ESEN YAYINLARI yapılırsa hangi integral elde edilir? 2x + 1 2. f(x) = yapılırsa hangi integral elde edilir? e2 3. 1 + lnx dx integralinde u = lnx dönüşümü x # e 3. yapılırsa hangi integral elde edilir? r 8 4. # sec 2 2x . e tan 2x dx integralinde (t 3 + 1) dt ise f′(1) kaçtır? d dx x2 # t 2 + 1 dt ifadesinin eşiti nedir? 3 tan2x = u 0 dönüşümü yapılırsa hangi integral elde edilir? 324 # x 4. d dx cos x # 1 2t dt ifadesinin eşiti nedir? İntegral Rehber Soru – 40 Rehber Soru – 41 y y –3 y = f(x) S3 S1 1 S1 3 S2 x 5 5 f (x) dx = 10, –2 f (x) dx kaçtır? x 5 S2 5 # 5 # 2 –2 Grafikle ifade edilen S1 = 10 br2, S2 = 5 br2 ve S3 = 7 br2 ise y = f(x) # –2 f (x) dx = 4 ise S1 ve S2 alanlarını bulunuz. –3 Çözüm 1. y y = f(x) S2 –4 –2 S1 1 x 5 S3 ESEN YAYINLARI Çözüm 1. y S2 1 –3 S1 4 x y = f(x) S1 = 4 br2 , S2 = 6 br2 , S3 = 5 br2 ise 5 # 4 f (x) dx kaçtır? # –4 4 f (x) dx = – 5 ve –3 # f (x) dx = 9 ise –3 S1 S2 kaçtır? 2. y 2. y y = f(x) 2 –3 4 S2 5 –1 y = f(x) –2 # –3 f (x) dx kaçtır? S1 1 5 # 5 Grafikte verilenlere göre –2 x 3 S3 5 x 5 f (x) dx = – 6 ve –2 # –2 f (x) dx = 12 ise S2 kaçtır? 325 İntegral Rehber Soru – 42 Aşağıda ifade edilmiş taralı bölgelerin alanlarını bulunuz. a. y b. y = x2 c. y y y = ex 0 0 x 2 2 y = –– x 0 4 1 x e x Çözüm Aşağıda ifade edilmiş taralı bölgelerin alanlarını bulunuz. 1. 3. y 0 x 0 y y = lnx 1 e x ESEN YAYINLARI y = 1 – x2 2. 4. y y = 3(x – 1) y 2 y = cosx 0 326 1 x 0 π – 2 x İntegral Rehber Soru – 43 Aşağıda ifade edilmiş taralı bölgelerin alanlarını bulunuz. a. b. y y = x3 2 1 1 x 0 y y = lnx y = vx 2 c. y x 0 x 0 Çözüm Aşağıda ifade edilmiş taralı bölgelerin alanlarını bulunuz. 1. 3. y y y = x2 y = ex 2 4 1 1 x 0 x ESEN YAYINLARI 0 2. y 4. y 1 y=– x y = |x| 2 3 1 1 0 x 0 x 327 İntegral Rehber Soru – 44 a. y = x2 – 1 eğrisi ile x ekseni arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? b. y = x3 – x eğrisi ile x ekseni arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? Çözüm 1. f(x) = x2 – 2x eğrisi ile x ekseni arasında kalan 4. 2. y = 4 – x2 eğrisi ile x ekseni arasında kalan 2 bölgenin alanı kaç br dir? 3. y = 2x2 + x eğrisi ile x ekseni arasında kalan 2 bölgenin alanı kaç br dir? 328 bölgenin alanı kaç br2 dir? ESEN YAYINLARI bölgenin alanı kaç br2 dir? y = 4x – x2 parabolü ile x ekseni arasında kalan 5. f(x) = x3 – 6x2 + 8x eğrisi ile x ekseni arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? 6. f(x) = x4 – x2 eğrisi ile x ekseni arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? İntegral Rehber Soru – 45 Çözüm y y = 3x2 – 6x 0 2 x 3 Yukarıdaki taralı bölgenin alanını bulunuz. 1. 3. y y y = x2 – 1 y = lnx 1 – e 1 0 2 x 0 1 x e –1 Şekildeki taralı alan kaç br2 dir? ESEN YAYINLARI Şekildeki taralı alan kaç br2 dir? 2. 4. y y y = x3 – 1 2 0 1 3 x y2 = x 0 x –1 –1 Şekildeki taralı alan kaç br2 dir? Şekildeki taralı alan kaç br2 dir? 329 İntegral Rehber Soru – 46 3 y=x Çözüm eğrisi, x = –2 , x = 1 doğruları ve x ekseni arasında kalan bölgenin alanını bulunuz. 1. y = x2 – 4 eğrisi x = 0 ve x = 3 doğruları ve x 5. bölgenin alanı kaç br2 dir? ekseni arasında kalan bölgenin alanını bulunuz. 2. y = x2 eğrisi ile y = 1 doğrusu arasında kalan y = 1 – x3 eğrisi x = 0 ve x = 2 doğruları ve x 6. y = lnx eğrisi y = 0 ve y = 3 doğruları ile y ekseni arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? ESEN YAYINLARI ekseni arasında kalan bölgenin alanını bulunuz. 3. y = x2 – 1 eğrisi x = –2 ve x = 2 doğruları ve x 7. ekseninin oluşturduğu bölgenin alanı kaç br2 dir? 4. 3r doğrularının x 2 ekseni ile oluşturduğu bölgenin alanı kaç br2 dir? y = sinx eğrisi x = 0 ve x = 330 y = |x2 – 1| eğrisi x = 0 ve x = 2 doğruları ve x ekseninin oluşturduğu bölgenin alanı kaç br2 dir? 8. y = ex eğrisi, y = 1 ve y = 2 doğruları ile y ekseni arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? İntegral Rehber Soru – 47 Çözüm 2 y = 4x parabolü, y = 1 ve y = 4 doğruları ile y ekseni arasında kalan bölgenin alanı alanı kaç br2 dir? 1. y= 4. x eğrisi, y = 0 ve y = 1 doğruları ile y bölgenin alanı kaç br2 dir? y = arcsinx eğrisi, y = 0 ve y = r doğruları ile 3 y ekseninin oluşturduğu bölgenin alanı kaç br2 dir? 3. y = arctanx eğrisi, y = 0 ve y = r doğruları ile 4 y ekseninin oluşturduğu bölgenin alanı kaç br2 ESEN YAYINLARI ekseninin oluşturduğu bölgenin alanı kaç br2 dir? 2. y2 + x = 1 eğrisi ile y ekseni arasında kalan 5. y = ex eğrisi, y = 1 ve y = e doğruları ile y ekseninin oluşturduğu bölgenin alanı kaç br2 dir? 6. y = 4x2 eğrisi ile y = 4 doğrusu arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? dir? 331 İntegral Rehber Soru – 48 Rehber Soru – 49 y y y = x2 y = 2x – 4 y2 x = –– 4 y=x x 0 x 0 Yukarıdaki taralı bölgenin alanını bulunuz. Çözüm Çözüm Aşağıda ifade edilmiş taralı bölgelerin alanlarını bulunuz. 1. y y=x ESEN YAYINLARI Yukarıdaki taralı bölgenin alanını bulunuz. Aşağıda ifade edilmiş taralı bölgelerin alanlarını bulunuz. 1. y y= y = vx x 0 y 2. 0 2. 2 y= x=y 0 332 x 2 y 2 y=x 1 x 1 x y= x 4 x y = –x + 2 0 4 x İntegral Rehber Soru – 50 Rehber Soru – 51 y = x2 – 1 eğrisi ile y = 1 – x doğrusu arasında y = x3 eğrisi ile y = x doğrusu arasında kalan böl- kalan bölgenin alanı kaç br dir? genin alanı kaç br2 dir? Çözüm Çözüm 1. y = x2 eğrisi ile y = –x + 2 doğrusu arasında 2 kalan bölgenin alanı kaç br dir? 2. y = x2 ile y = x eğrileri arasında kalan bölge- ESEN YAYINLARI 2 1. kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? 2. 2 y = x2 – 2x parabolü ile y = 6x – x2 parabolü arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? y = x3 – 9x eğrisi ile y = –x doğrusu arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? nin alanı kaç br dir? 3. x = – y2 + 4y eğrisi ile x = 3y doğrusu arasında 3. x = y2 eğrisi ile x = 1 doğrusu arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? 333 İntegral Rehber Soru – 52 3 # Rehber Soru – 53 1 # 9 – x 2 dx integralinin eşitini bulunuz. 4 – x 2 dx integralinin eşitini bulunuz. 0 0 Çözüm Çözüm # 1– x 2 dx integralinin eşiti nedir? 0 2 # 2. 4 – x 2 dx integralinin eşiti nedir? 2 ESEN YAYINLARI 1 1. 1. 2 2. 0 334 # 4 – x 2 dx integralinin eşiti nedir? 1 2 2 # 16 – x 2 dx integralinin eşiti nedir? 0 –2 3. # ( 16 – x2 – x) dx integralinin eşiti nedir? 3. # 0 2 ( 4 – x 2 – x) dx integralinin eşiti nedir? İntegral Çözüm Rehber Soru – 54 1 # e x dx + 0 e # ln x dx integralinin eşitini bulunuz. 1 r 2 1. # 4. 1 # sin x dx + 0 y arcsin x dx f(x) 2 0 integralinin eşiti nedir? 1 0 1 x 4 Şekilde grafiği verilen bire bir ve örten f : [1, 4 ] → [1, 2 ] fonksiyonunun tersi f –1 dir. 4 1 2. # 2 x dx + 0 2 # 1 log 2 x dx ESEN YAYINLARI # 2 f (x) dx = 3 ise 1 # f –1 (x) dx nedir? 1 integralinin eşiti nedir? 5. y f(x) 5 1 0 2 5 x Şekilde grafiği verilen bire bir ve örten e 1 3. # 0 e (x 2) dx + # lnx dx f : [2, 5] → [1, 5] fonksiyonunun tersi f –1 dir. 1 integralinin eşiti nedir? 5 # 2 5 f (x) dx + # f –1 (x) dx değeri nedir? 1 335 İntegral Rehber Soru – 55 Çözüm 1 eğrisi x = 1 ve x = 2 doğruları ve x ekseninin x oluşturduğu bölgenin x ekseni etrafında 360° dön- y= dürülmesi ile oluşan cismin hacmini bulunuz. 1. y = x doğrusu, x = 0 ve x = 2 doğruları ve x 4. 4 – x 2 eğrisi ile x ekseni arasında kalan bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi da 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? y = x2 eğrisi, x = –1 ve x = 1 doğruları ile x ekseni arasında kalan bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi ESEN YAYINLARI kaç br3 tür? 2. y= ekseninin oluşturduğu bölgenin x ekseni etrafın- 5. y = x2 parabolü ile y = 4 doğrusunun arasında kalan bölge x ekseni etrafında 180° döndürülüyor. Oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? kaç br3 tür? 3. y = tanx eğrisi, x = 0 ve x = r doğruları ile x 4 ekseni arasında kalan bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? 336 6. y = ex eğrisi x = 0 ve x = 1 doğruları ile x ekseni arasında kalan bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç π br3 tür? İntegral Çözüm Rehber Soru – 56 2 y = x eğrisi, x = 0 ve y = 2 doğruları ile sınırlandırılmış bölgenin y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? 2. y = x2 parabolü ile y = 4 ve x = 0 doğruları 4. y = lnx eğrisi y = 1 ve y = 2 doğruları ile y ile sınırlandırılmış bölgenin y ekseni etrafında ekseninin sınırladığı bölgenin y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? br3 tür? y= x eğrisi y = 1 ve y = 3 doğruları ve y ekseni ile sınırlanan bölge y ekseni etrafında 360° döndürülüyor. Oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? ESEN YAYINLARI 1. 5. x = secy eğrisi, y = 0 ve y = r doğrularının y 3 ekseni ile oluşturduğu bölgenin y ekseni etrafında 180° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? 3. x = cosy eğrisi y = 0 ve y = r doğrularının y 2 ekseni ile oluşturduğu bölgenin y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? 6. x2 y2 + = 1 elipsinin sınırladığı bölgenin y ek4 9 seni etrafında 180° döndürülmesiyle oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? 337 İntegral Çözüm Rehber Soru – 57 2 y = x eğrisi ile y = x doğrusu arasında kalan bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? 1. y= 4. x ile y = x2 eğrileri arasında kalan bölge y = x3 ile y = x2 eğrilerinin birinci bölgede oluş- x ekseni etrafında 360° döndürülüyor. Oluşan turduğu bölgenin cismin hacmi kaç br3 tür? a. x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? b. y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile 2. y = x2 eğrisi ile y = x doğrusunun arasında kalan bölgenin y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? ESEN YAYINLARI oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? 5. 3. y = x2 ve y = –x2 + 2 eğrilerinin sınırladığı böl- y = 2 x eğrisi ile y = x doğrusu arasında kalan genin x ekseni etrafında 360° döndürülmesiyle bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? 3 ile oluşan cismin hacmi kaç br tür? 338 Belirsiz İntegral TEST – 1 1. # (2x – 1) dx integralinin eşiti aşağıdakilerden 5. hangisidir? x A) x – +c 2 x2 B) –x+c 2 C) 2x2 – x + c D) x2 – x + c 2 # dx x 4 B) x2 + x – 1 +c x C) x2 – x – 1 +c x D) x2 + x + 1 +c x 34 x +c 4 E) 4 4 x x +c 3 6. 3 B) 4 x 3 + c 4 D) # (e x – sin x) dx integralinin eşiti aşağıdakiler- den hangisidir? A) ex + cosx + c 44 x +c 3 B) ex + sinx + c x C) e – cosx + c D) lnx + cosx + c E) lnx + sinx + c ESEN YAYINLARI C) dx integralinin eşiti nedir? x+2 A) ln|x + 2| + c C) 1 +c (x + 2) 2 E) – 4. 1 +c x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangi- 4 A) 4 x 3 + c 3 # A) x2 – x + E) x2 + x + c sidir? 3. 2x 3 + x 2 – 1 dx integralinin eşiti aşağıdakilerx2 den hangisidir? x E) 2x2 – +c 2 2. # #x B) ln|x| + c D) – 7. 1 +c x+2 B) cosx + c D) sinx + c x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden han- gisidir? A) 2 2 x x +c 5 B) 2 x x +c 5 C) 2 5 D) 5 2 E) 5 2 x x +c 2 x2 + c integralinin eşiti nedir? A) cosx 1 +c (x + 2) 2 5 # d (cos x) 5 x2 + c 8. # sin 2x dx C) sinx E) – sinx + c integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 2cos x +c 2 C) –2cos x +c 2 B) 2sin x +c 2 D) –2sin x +c 2 E) 2cosx + c 339 İntegral # x 2 f(x) dx = x4 + 2x3 + c 9. eşitliğini sağlayan f(x) 13. aşağıdakilerden hangisidir? A) x + 3 D) x – 3 x+2 dx x+1 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 2 B) 4x + 6 2 # C) x + 1 E) 2x + 3 A) x + ln|x + 1| + c B) x – ln|x + 1| + c C) ln|x + 1| + c D) x2 – ln|x + 1| + c E) ln|x + 2| + c 10. f′(x) = cosx + sinx ve f b r r l = 2 ise f b l kaç2 4 14. y = f(x) fonksiyonu için dy = (2x – 1)dx ve f(2) = 4 ise f(1) kaçtır? tır? 2 A) B) 2 +1 A) –2 2 –1 C) ESEN YAYINLARI d dx # (x 2 + 2x) dx A) x2 + 2x # cot x . d (cos x) 15. B) x2 + 2x + c C) 2x + 2 2 E) x + c integralinin eşiti aşağıdakiler- 16. B) – sinx + c D) – cosx + c 1. D 2. A 340 3. A E) 2 # sin x .cos x.cos 2x dx integralinin eşiti aşağı- C) – 1 cos4x + c 4 E) – 1 cos4x + c 16 # d (sin x. cos x) B) 1 cos4x + c 16 D) – 1 cos4x + c 8 integralinin eşiti aşağıdakiler- den hangisidir? den hangisidir? A) sinx + c D) 1 dakilerden hangisidir? 1 A) cos4x + c 8 ifadesinin eşiti nedir? D) 2x + c 12. C) 0 E) 2 2 D) 1 11. B) –1 4. A C) cosx + c E) tanx + c 5. D 6. A A) sinx.cosx B) cosx + c C) tanx + c D) sinx + c E) sinx.cosx + c 7. B 8. C 9. B 10. D 11. A 12. B 13. A 14. E 15. E 16. E Belirsiz İntegral TEST – 2 1. 3 x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hanx gisidir? # A) 3 3 x + c B) D) 2 x + c 2. # 3 x +c E) C) 4 5. C) 2x2 – 1 +c x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 2.6x.ln6 x +c B) 6x.ln6 D) 6x.log6e x +c 4x 3 – x dx integralinin eşiti nedir? x2 A) 2x2 – x + c # 3 x . 2 x + 1 dx 6. # 2xy dx C) 6x.log32 E) 2.6x.log6e integralinin eşiti aşağıdakilerden han- gisidir? B) 2x2 + x + c A) yx2 + c D) 2x2 – ln|x| + c B) xy2 + c D) x2y2 + c E) x2 y2 +c 2 ESEN YAYINLARI E) 2x – ln|x| + c C) xy + c 3. # xy dx integralinin eşiti aşağıdakilerden han7. gisidir? A) 2 x xy + c 3 4. # 2 3 integralinin eşiti aşağıdakilerden han- gisidir? xy + c A) yx2 + c 2 D) y x + c 3 2 C) x y +c 3 E) B) # 2xy dy B) xy2 + c D) x2y2 + c E) 3 x xy + c 2 2 dx cos 2 2x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 2tan2x + c B) 2cot2x + c C) tan2x + c D) cot2x + c E) ln|secx| + c 8. # C) xy + c x2 y2 2 +c (x – 1) 2 dx integralinin eşiti nedir? x A) x2 –x+c 2 B) x2 – 2x + ln|x| + c C) x2 – 2x + ln|x| + c 2 D) x2 – ln|x| + c 2 E) x2 – x + ln|x| + c 341 İntegral # sin 2x.f(x) dx = sin4x + c 9. eşitliğine göre f b r l 4 13. kaçtır? A) 2 B) 3 2 C) 1 D) # 2x + 6x dx 2x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 2 E) 0 A) x + 3x +c ln 3 3x +c ln 3 B) 1 + C) x + 3x + c D) 1 + 3x + c E) x + ln3.3x + c 10. f′′(x) = 6x – 12, f′(–1) = 16 ve f(1) = 0 ise f(0) 14. kaçtır? A) 2 C) 4 D) 5 E) 6 2x – 1 dx integralinin eşiti nedir? x A) 4 x – x x +c 3 B) 4 x x +c 3 C) 4 x x –2 x +c 3 D) 4 x x– 3 E) 4 x x +2 x +c 3 x +c ESEN YAYINLARI B) 3 # # 11. 2 dx integralinin eşiti nedir? 1 + x2 15. A) 2arcsinx + c B) 2arccosx + c C) 2arctanx + c D) 2arccotx + c 1 +c 1 + x2 E) 2 dx integralinin eşiti nedir? x # 2x + c A) B) D) 2 2x + c 1. A 2. D 342 3. A integralinin eşiti aşağıdakiler- A) ln|sinx| + c B) ln|cosx| + c C) ln|cosecx| + c D) ln|secx| + c E) ln|tanx| + c 16. 12. 1 + cos 2x dx sin 2x den hangisidir? # 4. C 2x + c dx 1 + sin x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) 2 x + c E) 2 2 x + c 5. E # 6. A A) tanx + secx + c B) tanx – cosecx + c C) cotx + secx + c D) cotx – secx + c E) tanx – secx + c 7. B 8. C 9. C 10. C 11. C 12. D 13. A 14. C 15. A 16. E Belirsiz İntegral TEST – 3 1. # 2 x dx integralinin eşiti nedir? A) 2xlnx + c 5. B) 2x + c D) 2lnx + c C) xln2 + c 2x +c E) ln 2 # 2x 2 – x dx integralinin eşiti nedir? x –1 A) x2 + x + ln|x – 1| + c B) x2 – x + ln|x – 1| + c C) x2 – x – ln|x – 1| + c D) x2 – ln|x – 1| + c E) x2 + ln|x – 1| + c 2. # 1 dx integralinin eşiti nedir? cot 3x A) ln 3 sec 3x + c B) ln sec 3x + c C) ln 3 sin 3x + c D) ln cos 3x + c 6. E) ln 3 cos 3x + c # x –1 dx integralinin eşiti nedir? x+1 A) x – ln|x – 1| + c B) ln|x + 1| + c C) x + ln(x + 1)2 + c D) x – ln(x + 1)2 + c 3. # x (2 – 3x) dx integralinin eşiti nedir? A) x – x3 + c B) x2 – x3 + c C) x3 – 2x + c D) x – x2 + c 2 ESEN YAYINLARI E) x + ln|x – 1| + c 7. # sin 4 x dx – # cos 4 x dx A) 3 E) x – 3x + c 1 sin2x + c 2 C) – 1 cos2x + c 2 integralinin eşiti nedir? B) – 1 sin2x + c 2 D) 2sin2x + c E) 2cos2x + c 4. # (x 2 – 1) x dx integralinin eşiti aşağıdakiler- den hangisidir? 2 3 2 x x – x x +c A) 7 3 B) C) 2 2 2 x x – x x +c 7 3 2 2 x x – x3 x + c 3 7 D) 2 3 2 x x – x x +c 5 3 E) 2 2 x x – x3 x + c 3 5 8. # (x – 2) 2 dx integralinin eşiti nedir? x A) x2 – 2x + lnx2 + c B) x2 – 4x + lnx2 + c 2 C) x2 – 4x + lnx4 + c 2 D) x2 – 4x + lnx + c E) x2 – 4x + lnx3 + c 2 343 İntegral # cos x . f (x) dx = tan x + c 9. A) sec2x ise f(x) nedir? C) sec3x B) secx D) cosec2x 13. # dx integralinin eşiti nedir? 1 + cos 2x A) – E) cosec3x C) 1 cotx + c 2 B) – 1 tanx + c 2 1 tanx + c 2 D) 2cotx + c E) 2tanx + c 10. f′′(x) = 24x2 – 12x + 2, f′(1) = 0 ve f(–1) = 2 ise f(1) nedir? A) –12 B) –11 C) –10 14. D) –9 E) –8 # x2 + 2 dx x2 + 1 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x.arctanx + c B) 1 + arctanx + c C) x + arctanx + c D) 1 – arctanx + c # cot 2 x dx 11. integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x + tanx + c B) x + cotx + c C) x – tanx + c D) –x – cotx + c ESEN YAYINLARI E) x – arctanx + c 15. # cos 2x dx cos 2 x .sin 2 x integralinin eşiti aşağıdaki- lerden hangisidir? E) x – cotx + c A) tanx + cotx + c B) sin2x + c C) – cotx – tanx + c D) cos2x + c E) tan2x + c 12. f′′(x) = 12x2 – 6 olmak üzere, y = f(x) eğrisine x = 1 apsisli noktasından çizilen teğetin denklemi 2x – y + 1 = 0 olduğuna 16. göre f(x) aşağıdakilerden hangisidir? 4 2 4 2 4 2 A) x – 3x + 2x + 1 2 4 2 D) x + 3x – 4x + 1 2. A 344 3. B 4. A A) tanx + c B) tanx – cotx + c C) x + cotx + c D) tanx + cotx + c E) x – tanx + c E) x – 3x + 4x + 1 1. E integralinin eşiti aşağıdaki- lerden hangisidir? 4 B) x – 2x + 4x + 1 C) x + 3x – 2x + 1 # (tan x + cot x) 2 dx 5. A 6. D 7. B 8. C 9. C 10. C 11. D 12. E 13. C 14. C 15. C 16. B Belirsiz İntegral TEST – 9 1. # x sin x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden 5. hangisidir? # x dx cos 2 x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) sinx + xcosx + c B) sinx – xcosx + c C) cosx – xsinx + c D) cosx + xcosx + c A) x tanx – ln|cosx| + c B) x tanx + ln|cosx| + c E) sinx + xsinx + c C) x tanx + ln|sinx| + c D) x tanx – ln|sinx| + c E) x tanx – ln|tanx| + c 2. # 4x ln x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x2(lnx2 – 1) + c B) x(lnx2 – 1) + c C) x2(ln|x| – 1) + c D) x2lnx2 + c 6. E) x.lnx2 + c # x 2 e x dx – # xe x dx integralinin eşiti nedir? A) ex(x2 – 2x – 1) + c B) ex(x2 – 3x – 1) + c C) ex(x2 – 3x + 3) + c D) ex(x2 – 2x + 1) + c 3. # arcsin x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 4. A) x.arcsinx + 1– x 2 + c B) x.arcsinx – 1– x 2 + c C) arcsinx – 1– x 2 + c D) arcsinx + 1– x 2 + c E) arccosx – x2 # x 2 e –x dx 1– ESEN YAYINLARI E) ex(x2 – 2x + 2) + c 7. B) (x2 – 4)sinx – x + c C) x2sinx – 2xcosx + c D) x2cosx – 2xsinx + c E) (x2 – 4)sinx + 2xcosx + c 8. # dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hanx2 – 1 hangisidir? gisidir? A) ex(x2 – 2x – 2) + c A) ln B) – e–x(x2 – 2x – 2) + c C) – e–x(x2 – 2x + 2) + c D) – e–x(x2 + 2x + 2) + c –x 2 E) e (x – 2x + 2) + c integralinin eşiti nedir? A) x2 – 4sinx – 2cosx + c +c integralinin eşiti aşağıdakilerden # (x 2 – 2) cos x dx x –1 +c x+1 C) ln x+1 +c x –1 E) ln c x –1 2 m +c x+1 B) ln D) ln x –1 +c x+1 x+1 +c x –1 355 İntegral # 9. 4 dx integralinin eşiti nedir? 4x – x 2 A) ln x +c 4–x x +c 4–x C) ln E) ln B) ln 13. x +c 4+x 4–x +c x D) ln B) ln x+1 +c x–2 E) ln c x+1 2 m +c x–2 D) ln x2 x+1 +c C) ln|x + x| + c E) ln 1. B 15. x B) ln +c x+1 2 # x+1 +c x–2 (x + 2) dx integralinin eşiti nedir? x2 + x A) ln 12. x–2 +c x+1 ESEN YAYINLARI x–2 +c x+1 C) ln # B) arctanx + x + c C) ln|x| – arctanx + c D) x – arctanx + c 4–x +c x A) ln 11. A) ln|x| + arctanx + c E) ln(x + 1) + arctanx + c 3 dx ifadesinin eşiti nedir? x2 – x – 2 # x2 + x + 1 dx integralinin eşiti nedir? x3 + x 2 14. 10. # D) ln x2 + x # x+1 dx integralinin eşiti nedir? (x – 2) 2 A) ln|x – 2| + 3 1 + c B) ln|x – 2| – +c x–2 x–2 C) ln|x – 2| + 1 3 + c D) ln|x – 2| – +c x–2 x–2 E) ln|x – 2| – 2 +c x–2 # sin x dx integralinin eşiti nedir? cos 2 x – cos x – 2 A) ln c 1 + cos x 3 m +c 2 – cos x C) ln 3 1 + cos x +c –2 + cos x E) ln 3 2 – cos x +c 1 + cos x +c x +c x+1 dx integralinin eşiti nedir? 4 – 9x 2 16. # B) ln 3 1 + cos x +c 2 – cos x D) ln 2 – cos x +c 1 + cos x dx integralinin eşiti nedir? x (x – 1) 2 A) 1 2 + 3x ln +c 6 2 – 3x B) 1 2 – 3x ln +c 4 2 + 3x A) ln x 1 + +c x –1 x C) 1 2 – 3x ln +c 6 2 + 3x D) 1 2 + 3x ln +c 4 2 – 3x C) ln x 1 x –1 1 + c D) ln +c – – x –1 x –1 x x –1 E) 1 2 + 3x ln +c 12 2 – 3x E) ln x 1 – +c x –1 x 2. A 356 3. A 4. D 5. B 6. C 7. E 8. A 9. A 10. B 11. A 12. E B) ln 13. A x 1 +c + x –1 x –1 14. D 15. C 16. C Belirsiz İntegral TEST – 10 1. # e x + ln x dx 5. ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x.ex + c # cos x. ln (sin x) dx A) sinx.ln sin x +c e B) cosx.ln sin x +c e C) sinx.ln cos x +c e D) cosx.ln cos x +c e B) ex – x.ex + c x D) x.ex – ex + c C) x + e + c E) x.ex + ex + c E) ln 2. # x cos 2x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden 6. hangisidir? A) 3. sin x +c e # x 3 e x dx + # x 2 e x dx – # xe x dx A) (x3 – 2x2 + 7)ex + c x 1 B) cos2x – sin2x + c 2 4 B) (x3 – 2x2 – 5)ex + c x 1 C) sin2x + sin2x + c 2 4 D) (x3 – 7x – 5)ex + c x 1 sin2x + cos2x + c 2 4 E) x 1 sin2x – cos2x + c 2 4 # 2xe 2x dx C) (x3 – 2x2 + 3x – 3)ex + c E) (x3 – 2x2 – 7x + 5)ex + c ESEN YAYINLARI D) A) c x – 7. integralinin eşiti aşağıdakilerden # e x sin x dx integralinin eşiti nedir? A) ex (sinx + cosx) + c 2 B) ex (–sinx – cosx) + c 2 C) ex(sinx + cosx) + c 1 x me + c 2 D) ex(sinx – cosx) + c B) (x + 1)e2x + c 1 C) c x + m e 2x + c 2 E) c x – integralinin eşiti nedir? x 1 cos2x + sin2x + c 2 4 hangisidir? 2x D) (x – 1)e E) +c ex (sinx – cosx) + c 2 1 2x me + c 2 8. 4. integralinin eşiti nedir? # x 2 ln x dx integralinin eşiti nedir? # x ln x dx integralinin eşiti nedir? A) 2 x x (ln|x3| + 2) + c 9 B) 2 x x (ln|x3| – 1) + c 9 A) x3 1 ln|x| + x3 + c 3 9 B) x3 1 ln|x| – x3 + c 3 9 C) C) x2 1 ln|x| – x3 + c 2 3 D) x2 1 ln|x| + x3 + c 2 3 2 x x (ln|x3| – 1) + c 3 D) 2 x x (ln|x3| – 2) + c 3 E) x3 1 ln|x| – x3 + c 9 3 E) 2 x x (ln|x3| – 2) + c 9 357 İntegral # 9. dx integralinin eşiti nedir? x2 + x A) ln x –1 +c x +1 B) ln x +c x +1 x +1 D) ln +c x # 10. 13. C) ln x +1 +c x –1 C) ln (x + 2) 2 B) ln c +c (x + 2) 2 +c x –1 E) ln c D) ln 2 +c x –1 1 2 + +c B) ln|x – 1| – x –1 (x – 1) 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? x2 – ln(x2 – 16)8 + c 2 A) x2 C) 2 # 1 e – +c x –1 (x – 1) 2 E) ln|x – 1| + 1 2 + +c x –1 (x – 1) 2 B) + ln(x2 – 16)6 + c D) 2 3x 2 + x – 2 dx integralinin eşiti aşağıdaki(x – 1) (x 2 + 1) lerden hangisidir? A) ln|x – 1| + ln(x2 + 1) + 3arctanx + c B) ln|x – 1| – ln(x2 + 1) + 3arctanx + c C) ln|x – 1| + ln(x2 + 1) + arctanx + c D) ln|x – 1| + ln(x2 + 1) + 2arctanx + c x2 + ln(x2 – 16)8 + c 2 x2 # E) ln|x – 1| – ln(x2 + 1) + 2arctanx + c – ln(x2 – 16)6 + c x2 – ln(x2 – 4)8 + c 2 E) 12. D) ln|x – 1| – (x + 1) 2 +c x+2 ESEN YAYINLARI # 1 2 – +c x –1 (x – 1) 2 x+2 2 m +c x+1 14. 11. C) ln|x – 1| – x+1 2 m +c x+2 x3 dx 2 x – 16 integralinin eşiti aşağıdakilerden A) ln|x – 1| + x E) ln +c x –1 den hangisidir? x+1 (x 2 + 1) dx (x – 1) 3 hangisidir? x+3 dx integralinin eşiti aşağıdakilerx 2 + 3x + 2 A) ln # 15. x+2 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden x 2 (x + 1) 2 x+1 B) – – ln +c x x 2 x+1 C) – ln +c x x 2 x+1 D) – + ln +c x x E) 1. D 358 2 x+1 + ln +c x x 2. D 3. E 4. B 5. A 6. C 7. E e x dx e 2x + 3e x + 2 integralinin eşiti aşağıdakiler- den hangisidir? hangisidir? 2 x A) – + ln +c x x+1 # 8. E A) ln c ex + 2 m+c ex + 3 B) ln c ex + 1 m+c ex + 3 C) ln c ex + 1 m+c ex + 3 D) ln c ex + 1 m+c ex + 2 E) ln c ex + 2 m+c ex + 1 9. B 10. D 11. B 12. D 13. C 14. A 15. D Belirli İntegral TEST – 11 7 2 1. e 5. dx integralinin eşiti nedir? 2x – 3 # 1 B) ln 2 A) 1 D) 2 1 # 1 3 A) C) ln2 B) 2 3 C) 1 D) 3 2 E) 4 3 E) 5 2 E) ln7 r 4 2. ln x dx integralinin eşiti nedir? x # 1 tan x dx integralinin eşiti nedir? B) r 2 C) x dx integralinin eşiti nedir? –1 0 A) ln2 # 6. A) 2 1 2 B) 1 3 2 C) D) 2 E) ln 2 ESEN YAYINLARI D) ln4 5 7. ln 6 3. # # ( x – 3 – 1) dx integralinin eşiti aşağıdakiler- 1 e x dx integralinin eşiti nedir? den hangisidir? ln 2 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 A) –2 E) 6 B) –1 C) 0 13 10 4. # 2 8. x dx integralinin eşiti nedir? x2 – 1 A) ln2 B) 2 C) ln3 D) 3 # D) 1 E) 2 4 f (x) dx = 12 ise 4 # f (3x + 1) dx integralinin 1 eşiti nedir? E) ln10 A) 4 B) 8 C) 12 D) 24 E) 36 359 İntegral r 4 # 9. cos 2 x 0 # dx + 0 ln 3 sin 2 x 13. dx ifadesinin eşiti aşağı- e 2x dx integralinin eşiti nedir? 4 – e 2x # 0 r 4 A) ln 3 dakilerden hangisidir? A) –1 B) – 1 2 B) ln 2 D) ln3 C) 0 D) 1 2 C) ln2 E) ln4 E) 1 ln (x 3 + 1) olmak üzere, 14. f(x) = 2 # ef 2 (x) f (x) .fl (x) dx integralinin eşiti nedir? 1 11 4 # 10. # f (3x – 1) dx = a ise 5 2 A) f (x) dx ifadesinin a B) 3 C) 7 2 D) 4 E) 9 2 2 1 türünden değeri aşağıdakilerden hangisidir? A) a + 3 B) a – 3 D) 3a C) E) a + 6 a 3 ESEN YAYINLARI 1 15. # x2 0 yapılırsa aşağıdaki integrallerden hangisi elde edilir? r 2 # A) # d (x 3 – 3x + 1) integralinin eşiti nedir? # C) A) 25 B) 30 C) 40 D) 45 0 E) 50 r 2 # E) 0 16. r 2 # sin 2 x dx integralinin eşiti nedir? r 6 1. C 2. E 360 r 4 C) 3. C 4. C B) r 3 D) 5. B sin 2 2t dt 4 4 # sin 2 2t dt 2 1 sin 2 2t dt 2 # D) 0 sin 2 2t dt 4 4x 3 dt integralinin eşiti aşağıdakilerden 2 hangisidir? 0 A) d dx 1 # B) 0 r 2 2 12. sin 2 2t dt 0 4 11. 1– x 2 dx integralinde x = sint dönüşümü A) 24x 3r 2 r 2 E) 6. B 7. C B) 24x2 D) 24 8. A 9. D 10. D 11. E C) 12x E) 0 12. B 13. A 14. C 15. E 16. B Belirli İntegral TEST – 12 e2 1. # e 2 dx integralinin eşiti nedir? x A) 1 B) 2 C) e 5. dx integralinin eşiti nedir? 2–x # 0 D) e2 E) ln2 2 A) B) 3 D) 2 3 2 2. # C) 2 2 E) 3 2 e ln x dx integralinin eşiti nedir? 1 2 1 A) 2 B) 2 3 C) 2 D) 2 x dx integralinin eşiti nedir? x # 6. 5 E) 2 –1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 ESEN YAYINLARI A) 1 r 3. # sin 0 x dx integralinin eşiti nedir? 2 2 A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 7. # x + 1 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden 0 hangisidir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 r 6 4. # sec x dx integralinin eşiti nedir? 3r 2 0 A) ln 3 D) ln 3 3 B) ln3 C) ln9 E) ln 4 3 8. # cos x dx integralinin eşiti nedir? 0 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 361 İntegral r r 4 # 9. 13. (sin 4 x – cos 4 x) dx integralinin eşiti aşağıda- A) –2 kilerden hangisidir? 1 1 B) – 2 3 x cos x dx integralinin eşiti nedir? 0 0 A) – # C) 0 D) 1 E) B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 1 2 b 14. # ( 2x – 3)dx = 12 ve b – a = 4 ise a + b kaçtır? a A) 3 1 y 2 dx = f # 10. 0 1 # B) 4 D) 7 E) 9 2 y dy p eşitliğini sağlayan y nin 0 e pozitif değeri nedir? 1 A) 2 B) 1 3 C) 2 15. 5 E) 2 D) 2 # [(ln x) 2 – 1] dx integralinde lnx = t dönüşümü 1 uygulanırsa aşağıdakilerden hangisi elde edilir? 2 A) ESEN YAYINLARI ln x d dx 11. C) 6 # # ln 2 (t 2 – 1) e t dt B) 1 # 1 (t 2 – 1) ln t dt D) 1 # (t 2 – 1) dt 0 1 E) (t 2 – 1) dt 1 1 C) # # (t 2 – 1) e t dt 0 t e t dt ifadesinin eşiti nedir? 2 A) lnx B) D) 1 x ln x x C) x.lnx 16. E) x + lnx y y = f(x) 4 2 –4 –2 x+1 dx integralinin eşiti aşağıdakilerx 2 + 2x + 2 # 0 x 8 ve x = 8 apsisli noktalardaki teğetleri çizilmiştir. Buna göre, 8 den hangisidir? A) ln 13 2 # B) ln 13 2. C 362 3. E 4. A 5. C C) ln13 6. A A) 7. D fl (x) . fll (x) dx integralinin eşiti nedir? –2 E) ln 26 D) ln26 1. A 6 Şekilde y = f(x) fonksiyonunun grafiği ile x = –2 4 12. 0 8. C 9. A 15 8 10. A B) 11. A 9 2 C) 5 12. B 13. A D) 6 14. C E) 15. E 13 2 16. A Alan ve Hacim Hesabı TEST – 14 1. y Şekildeki taralı bölgenin alanı kaç alanı kaç br2 dir? A) 2 0 8 C) 3 1 br2 dir? x 2 D) 3 2. y Şekildeki 0 1 2 D) 1 3 E) 1 6 y 7. 0 B) 4 C) 15 4 D) 7 2 2 E) C) ln 5 y Şekildeki alanı kaç 0 x A) 4 B) 11 3 C) 10 3 D) 3 2 taralı bölgenin alanı kaç y = vx br2 dir? alanı kaç 2 br dir? A) 3 x 0 8 B) 3 7 C) 3 D) 2 E) y Şekildeki taralı bölgenin y Şekildeki x 2 8 3 13 4 8. 4. y = (x – 2) 2 taralı bölgenin y = x3 –1 br2 dir? x 2 E) 2 br2 dir? alanı kaç 1 B) ln2 D) 1 ESEN YAYINLARI C) A) ln 2 taralı bölgenin 17 4 1 y = –– 2x 0 x Şekildeki A) y Şekildeki br2 dir? br dir? 3. E) e2 + e alanı kaç 2 2 3 x 2 C) e2 + 1 taralı bölgenin y = x2 – x alanı kaç B) 1 B) e + 1 D) e2 – e taralı bölgenin 5 6 0 A) e2 – 1 10 E) 3 6. A) y = ex Şekildeki taralı bölgenin 7 B) 3 y 5. y = x2 5 E) 3 A) 1 + ln 2 2 C) ln2 2 y = lnx 1 – 2 0 2 B) – D) 1 + ln 2 2 2 1 + ln 2 2 2 E) 2ln2 2 365 x İntegral 9. y Şekilde ifade 13. y = x2 – 1 edilen S1 ve alanı kaç B) S2 0 S1 kaçtır? S2 3 4 x2 y = –– 2 taralı bölgenin S2 alanları için A) y Şekildeki 1 2 C) 10. 4 3 D) 2 br2 dir? x 2 S1 y = 2x 32 3 A) 5 2 E) y B) 7 C) 20 3 D) 6 4 y=– x Şekildeki S2 0 –3 1 S1 3 4 S3 E) 16 3 y 14. y = f(x) x 0 y=x taralı bölgenin x alanı kaç br2 dir? Şekilde ifade edilen S1 = 6, S2 = 4, S3 = 2 0 x 4 4 # alanları için f (x) dx kaçtır? A) – 4 B) –2 C) 0 D) 2 11. E) 4 0 S2 alanları için # 15. S1 edilen S1 ve a S2 A) 1 x A) 7r 2 B) 3 2 C) 2 D) 5 2 366 C) 9r 2 D) 5π E) 11r 2 E) 3 16. 4 B) 3 3. A 2 D) 3 C) 1 4. B 5. D 6. A 8 – x 2 dx integralinin eşiti nedir? A) π + 1 1 E) 2 7. E # 0 arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? 2. E B) 4π y = x – x2 12. y = x3 – 2x + 1 eğrisi ile y = 1 – x doğruları 1. B E) 2 + ln4 9 – x 2 dx integralinin eşiti nedir? 2 5 A) 3 C) 2 + ln8 –3 S1 = S2 ise a kaçtır? B) 1 + ln16 D) 1 + ln8 3 y Şekilde ifade A) 2 + ln16 ESEN YAYINLARI –3 B) π + 2 D) 2π + 1 8. B 9. B 10. A 11. B 12. E C) 2π – 1 E) π + 4 13. E 14. A 15. C 16. B Alan ve Hacim Hesabı TEST – 15 1. f(x) = 4x – x2 eğrisi ile x ekseni arasında kalan 5. bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 32 3 B) 11 C) 35 3 x = 4 – y2 eğrisi ile y ekseninin sınırladığı bölgenin alanı kaç br2 dir? D) 12 E) 38 3 A) 6. 32 3 B) 11 C) 34 3 D) 12 f(x) = x2 eğrisi ile g(x) = x E) 38 3 eğrisi arasında 2 kalan bölgenin alanı kaç br dir? 2. f(x) = x2 eğrisi, x = 3 doğrusu ve x ekseni A) arasında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? B) 7 C) 8 D) 9 B) 3 2 7. 1 2 D) 1 3 E) 1 4 y = x2 eğrisi ile y = ax doğrularının sınırladığı bölgenin alanı 3. C) E) 10 ESEN YAYINLARI A) 6 4 3 A) 3 y = x3 eğrisi x = –1, x = 2 doğruları ve x ek- 1 2 br ise a kaçtır? 6 B) 2 C) 1 D) 1 2 E) 1 3 seninin oluşturduğu bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 7 2 B) 15 4 C) 4 D) 17 4 E) 9 2 y 8. 3 0 –2 –1 1 2 x –1 4. f(x) = 1 – x3 eğrisi, x = 0 ve x = 3 doğruları ve x ekseninin sınırladığı bölgenin alanı kaç br2 Şekilde y = x2 – 1 eğrisinin bir parçasının x ek- dir? seni ile oluşturduğu taralı bölgeler gösterilmiştir. 67 A) 4 34 B) 3 C) 18 37 D) 2 75 E) 4 Bu bölgelerin alanları toplamı kaç br2 dir? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 367 İntegral y = x2 + x eğrisi ile y + x = 0 doğrusunun ara- 9. 1 13. sında kalan bölgenin alanı kaç br2 dir? 4 3 A) B) 5 3 C) 2 8 3 D) # 1– x 2 dx integralinin eşiti nedir? 0 E) 3 A) r 4 B) r 2 C) r D) 3r 2 E) 2r y 10. Şekildeki 14. f(x) = ex eğrisi x = –1 ve x = 1 doğruları ve 1 y = –x2 + 4x – 3 eğrisi ile y = 1 doğ- x ekseninin sınırladığı bölge x ekseni etrafında x 0 360° döndürülüyor. Oluşan cismin hacmi kaç br3 rusunun oluşturduğu tür? bölgenin alanı kaç br2 dir? B) 1 C) 4 3 5 3 D) D) ladığı bölgenin alanı kaç br2 dir? 9 C) 2 B) 4 r 2 1 e – 2m 2c e E) 2 11. y = x2 + 1 eğrisi ile y – x = 3 doğrusunun sınır7 A) 2 A) ESEN YAYINLARI 2 3 A) y = –x 2 + 4x – 3 r 2 1 e + 2m 2c e E) C) r 2e 2 r 1 +1m 2 c e2 15. x = y2 + 1 parabolü ile y – x + 1 = 0 doğrusu arasında kalan bölgenin x ekseni etrafında 360° 11 E) 2 D) 5 r 2 e 2 B) döndürülmesiyle oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? A) r 2 B) r 3 C) r 4 D) r 6 E) r 8 y 12. y = lnx y=2 0 x e3 16. f(x) = ax2 eğrisi x = 1, x = 3 doğruları ve x ekseninin oluşturduğu bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesiyle oluşan cismin hacmi Şekildeki taralı alan kaç br2 dir? A) e3 – e2 B) e2 – e D) e2 1. A 2. D 368 3. D 242r 3 br ise a nın pozitif değeri kaçtır? 5 C) e3 – 1 A) E) e3 4. E 5. A 6. D 7. C 8. C 9. A 10. C 5 B) 2 11. C C) 12. D 3 13. A D) 14. A 2 E) 1 15. D 16. E TEST – 19 r 4 1. # 5. (1 – 2 sin 2 x) dx integralinin eşiti nedir? 0 1 B) – 2 A) –1 2. d dx ln x # 1 D) 2 C) 0 E) 1 A) cotx – sinx + c B) tanx – sinx + c C) cotx + cosx + c D) tanx + sinx + c E) tanx + cosx + c r 2 e 2t dt ifadesinin eşiti nedir? 1 # 6. A) ex B) lnx D) x2 C) x 1– cos 3 x dx integralinin eşiti nedir? cos 2 x # E) 1 – sin x dx integralinin eşiti nedir? r 2 B) 3 2 C) 2 D) 5 2 E) 3 ESEN YAYINLARI A) 1 3. # A) 1 x x dx ifadesinin eşiti nedir? 1 3x 3 +c D) 5 4 4 x 5 B) +c 2 3 3 x 2 +c E) 7. C) 7 4 4 x 3 4 4 x 3 # (|x | – x ) dx integralinin eşiti nedir? –2 +c A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 +c 7 8. y y = ex 4. # dx integralinin eşiti nedir? 1– sin x A) tanx + c C) tanx – 1 +c sin x 1 +c E) tanx + cos x B) – D) 0 1 +c cos x 1 +c sin x x 2 Şekildeki taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) e2 – 1 B) e2 + 1 D) 2e2 – 1 C) e2 + 2 E) 2e2 + 1 375 İntegral y = x2 eğrisi ile y = x + 2 doğrusunun sınırladığı 9. 13. bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 5 B) 9 2 C) 4 D) 7 2 E) 3 # x 3 ln x dx A) x4 x4 lnx – +c 4 16 B) x4 x4 lnx + +c 4 16 C) x4 x4 lnx + +c 4 8 D) x4 x4 lnx – +c 4 8 E) x4lnx – x4 +c 4 1– x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden 1 – x2 # 10. integralinin eşiti nedir? hangisidir? A) arcsinx + 1 1– x 2 + c 2 B) arccosx + 1– x 2 + c C) arcsinx + 1– x 2 + c D) arccosx + 14. 1 1– x 2 + c 2 integralinin eşiti nedir? A) tan 3 x – tanx + x + c 3 B) tan 3 x +x+c 3 C) tan 3 x + tanx – x + c 3 D) tan 3 x –x+c 3 tan 3 x E) 3 1 ln 2 A) ESEN YAYINLARI # tan 4 x dx 11. integralinin eşiti aşağıdakiler- den hangisidir? 1– x 2 + c E) arcsinx – dx (x – 2) x + 2 # B) ln d x+2 –2 n+c x+2 C) ln x+2 –2 +c x+2 +2 D) ln x+2 +2 +c E) ln x+2 –2 +c 2 15. – tanx – x + c x+2 –2 +c x+2 +2 # 2 e (x ) e4 # dx + 0 ln x dx ifadesinin eşiti nedir? 1 A) e4 – 2 D) 4e # x . sec 2 x dx 12. C) 2e4 B) 4e – 2 E) 2e integralinin eşiti nedir? A) x.tanx + ln|cosx| + c B) x.tanx – ln|x| + c 16. > C) x.tanx – ln|cosx| + c A) –1 E) x.cotx + ln|sinx| + c 2. C 376 3. E 4. E # xa dx H –1 b = 0 D) x.cotx – ln|x| + c 1. D b 5. B 6. C 7. D 8. B 9. B 10. C # 0 B) 0 11. A dx ise a2 + b2 kaçtır? xa C) 1 12. A 13. A D) 2 14. A E) 3 15. C 16. C I. II. III. Sol sütunda verilen integrallerin eşitini sağ sütunda bulup eşleştiriniz. a. # 1 dx cos 2 x 1. ln|sinx| + c b. # 1 dx sin 2 x 2. – cotx + c c. # tan x dx 3. tanx + c d. # cot x dx 4. ln|secx| + c Sol sütunda verilen integrallerin eşitini sağ sütunda bulup eşleştiriniz. a. # 1 dx 1 + x2 1. 1 arctan(2x) + c 2 b. # 2x dx 1 + x2 2. x 1 arctan + c 2 2 c. # 1 dx 4 + x2 3. ln(1 + x2) + c d. # 1 dx 1 + 4x 2 4. arctanx + c Sol sütunda verilen taralı alanların eşitini sağ sütunda bulup eşleştiriniz. y y = x2 1. 16 3 x 2. 3 4 x 3. 8 3 4. 64 3 a. 0 y b. 0 y = x2 – 4 2 y y = vx 4 c. 0 y 1 d. x 2 0 y = x3 x 383 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Kanıtlanmış olan genel yargı YUKARIDAN AŞAĞIYA 2. Belirli integral kavramını ortaya koyan matematikçi 5. Üç boyutlu gerçel uzayda bir geometrik şeklin sınırı 3. Düzlemde açık ve bağlantılı bir küme ile bu kümenin kenarının bir alt kümesinin birleşimi 6. Uzayda bir A sınırlı kümesi için A nın iç ölçümüyle dış ölçümü çakıştığında oluşan ortak değer 7. Düzlemsel veya küresel üçgenlerin özelliklerini inceleyen matematik dalı 9. Fonksiyonun türevi ile değişkenin sonsuz küçük artımının çarpımı 14. Yüzölçümü 15. Bir f fonksiyonu için türevi f ye eşit olan fonksiyonlar ailesi b 4. # f (x) dx simgesi a 8. Türevi alınmış fonksiyonun kendisini bulma işlemi 10. Aksiyom 11. Bir denklemin veya bir denklemler sisteminin tüm köklerinin veya bilinmeyenlerinin saptanan değerleri 12. İspat 13. Bir sayma sisteminde, sayıları göstermek için kullanılan simgeler 384 Aşağıdaki soruların her birinde noktalı yerleri uygun şekilde doldurunuz. 1. # 1 dx = ................................................ x+a 2. # 1 dx = .............................................. ax + b 3. # 1 dx = ............................................ a2 + x2 4. # f (x) .fl (x) dx = .......................................... 5. # 6. # ln x dx = ................................................... 7. # a x dx = .................................................... 8. # e x dx = .................................................... 9. # 10. # fl (x) dx = ................................................ f (x) 1 = ............................................. – x2 a2 1 dx = ........................................... (x – a) n 385 Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlar için kutucuklara D, yanlış olanlar için Y yazınız. a 1. # f (x) dx = 0 dır. a b 2. # a a f (x) dx = – # f (x) dx b b 3. # b (f (x) + g (x)) dx = a b f (x) dx + a b 4. # # a # g (x) dx a b f (x) .g (x) dx = # b f (x) dx. a # g (x) dx a a 5. f(x) tek fonksiyon ise # f (x) dx = 0 –a a 6. f(x) çift fonksiyon ise # –a 7. # df (x) = f (x) + c 8. d dx 9. # fl (x) dx = f (x) + c 10. # u.dv = u.v – # v.du 386 # f (x) dx = f (x) f (x) dx = 0 ÜNİVERSİTEYE GİRİŞ SINAV SORULARI 1. 1982 - ÖYS 5. # # sin 32x.sin4x dx ifadesinin değeri nedir? ( 2x + 3)dx = 50 ve b – a = 5 olduğuna göre a 0 a + b kaçtır? 1 A) 160 1 B) 60 9 C) 80 9 D) 160 1 E) 32 A) 11 6. 2. 1983 - ÖYS b r 12 1982 - ÖYS 1 0 x1 13 4 B) D) ln S2 0 x 2 D) 8 E) 7 (x 2 + 3) 2x dx integralinin değeri nedir? (x 2 + 3) 2 + 1 A) ln S1 C) 9 1984 - ÖYS # y B) 10 1 13 ln 2 10 15 4 E) C) 1 2 1 17 ln 2 10 S2 alanları arasında 3S1 = S2 bağıntısı bulunduğuna göre x1 apsisi kaçtır? A) 3 8 B) 3 6 C) 3 4 D) 3 3 E) 3 2 ESEN YAYINLARI Şekilde y = x2 nin grafiği verilmiştir. Taralı S1 ve 7. 1984 - ÖYS y S2 0 3. 1982 - ÖYS 5 # duğuna göre a nın değeri nedir? C) 3 D) 4 f (x) dx = – 0 E) 5 25 32 ve S1 = birim kare oldu3 3 ğuna göre, S2 kaç birim karedir? A) 4. x 5 bir fonksiyondur. ve x = 2 doğrusu ile sınırlı alan 8 birim kare olB) 2 4 S1 f, grafiğinin bir parçası yukarıdaki şekilde verilen a > 0 koşulu ile y = x3 + ax eğrisi, x ekseni A) 1 y = f(x) 7 3 B) 13 3 C) 23 3 D) 47 3 E) 57 3 1983 - ÖYS a > 0, b > –1 koşulu ile sonlu iki sayıdır. 1 # 0 x a dx. 1 # x b dx = 0 1 # 8. x a x b dx y = lnx eğrisi, x ekseni ve x = b (b > 1) ile sı- 0 nırlı bölgenin alanı b + 1 birim olduğuna göre olduğuna göre b nin değeri kaçtır? 3 A) 4 388 1 B) 2 C) 0 1 D) – 2 1985 - ÖYS 3 E) – 4 b kaçtır? A) e 2 B) 2 C) e D) e2 2 E) e2 İntegral 9. 14. 1987 - ÖYS 1985 - ÖYS r 2 r 3 # # 1 – cos 2x dx integralinin değeri nedir? A) 0 ( cosx – sinx)dx integralinin değeri nedir? 0 0 2 B) – C) 2 1 2 D) 2 2 E) A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 10. 1986 - ÖYS f′(x) = 3x2 + 2x ve f(1) = 3 olduğuna göre f(–1) in değeri nedir? A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 E) 0 15. 1988 - ÖYS e–1 # 0 A) e – 2 11. 1986 - ÖYS A) 0 1 olduğuna göre x+1 1 6 B) – C) 1 6 D) e + 1 2 # C) e E) e + 2 d (f –1(x)) kaçtır? 1 D) 1 2 E) – 1 2 16. 1988 - ÖYS 12. 1987 - ÖYS # xf (x)dx = x2 + x + c Denklemi y = x2 ve y2 = 8x olan eğrinin sınır- olduğuna göre ladığı bölgenin alanı kaç birim karedir? f(x) aşağıdakilerden hangisidir? (c sabittir.) A) 2 B) e – 1 ESEN YAYINLARI f(x) = x dx integralinin değeri nedir? x+1 B) x = lnx D) x + 1 C) E) 2 + x3 3 + x2 2 A) 8 3 B) 16 3 C) 2 D) 3 E) 4 + cx 1 x 13. 1987 - ÖYS # f (x).f′(x)dx integrali alındığında aşağıdakiler- 17. 1989 - ÖYS den hangisi elde edilir? x 1 A) [f(x) ]2 + c 2 B) ln|f(x)| + c C) ef(x) + c D) E) f (x) + c 1 +c f (x) # f(x) = 0 t2 t3 + 4 dt olduğuna göre f′(1) değeri kaçtır? A) 0 B) 7 25 C) 4 51 D) 1 5 E) 1 4 389 İntegral 22. 1991 - ÖYS 18. 1989 - ÖYS # 2 ^ 4– x2 – x h dx integralinin sonucu kaçtır? r 2 B) r 3 1 # 0 0 A) C) 2r 3 D) 3r 4 A) E) r d (x 2) aşağıdakilerden hangisine eşittir? x2 + 1 r 4 B) r 2 C) ln2 D) ln3 E) 2 19. 1989 - ÖYS y 23. 1991 - ÖYS 15 (–2, 0) 1 y = f(x) (3, 0) A 0 B C (5, 0) 4 # x ( 2x – 3)(x2 – 3x + 2)4dx 0 aşağıdakilerden hangisine eşittir? Yukarıdaki şekilde y = f(x) in grafiği verilmiştir. x–ekseninin, AB yayı ile sınırladığı bölgenin 32 B) –3 5 A) – 2 alanı 15 br , BC yayı ile sınırladığı bölgenin ala- C) 0 D) 3 E) 243 5 5 # nı 4 br2 olduğuna göre f (x)dx değeri kaçtır? –2 B) 67 C) 60 D) 19 E) 11 ESEN YAYINLARI A) 83 20. 1989 - ÖYS y 24. 1991 - ÖYS h Şekildeki AB, O mer- noktalarını birleştiren doğru parçasıdır. Buna göre, 1 aşağıdaki integraller0 verir? x + y = 1 olan parabol verilmiştir. Şekildeki taralı bölgenin alanı 1 # A) 2 1 C) 6 1 D) 5 B) 1 E) 4 # ; 0 1 C) # 8 4 – x 2 + (2 + 2x) B dx –1 8 16 – x 2 – (4 – x) B dx in değeri nedir? # D) 0 8 4 – x 2 – (2 + 2x) B dx –2 A) 4(π – 2) B) 4(π – D) 3 2 (π – 2) 390 # y–2 + 4 – y 2 E dy 2 0 21. 1990 - ÖYS 4 8 4 – x 2 – (2 + 2x) B dx –2 kaç birim karedir? 1 B) 8 A(–2, 0) den hangisi taralı alanı x 1 Yukarıdaki şekilde denklemi 1 A) 9 B(0, 2) yayı, [BC ] de B(0, 2), C(–1, 0) vx + vy = 1 y kezli dörtte bir çember 3) C) 3(π – E) 2 3 (π – 2) 2) 1 E) # 0 y–2 dy + 2 2 # 0 4 – y 2 dy C(–1, 0) x İntegral 29. 1993 - ÖYS 25. 1992 - ÖYS # – cos(cos2x)sin2x dx aşağıdakilerden hangi- 0<a< sine eşittir? a r , 3 # ( tan4x + tan2x)dx = 0 1 3 olduğuna göre a nın değeri aşağıdakilerden A) sin(cosx) + c B) cos(sinx) + c 2 hangisidir? D) sin(cos2x) + c C) cos(sin x) + c A) E) sin(cos2x) + cos(sin2x) + c 26. 1992 - ÖYS d f dx 5 # r 6 B) r 4 C) r 3 D) E) 5r 6 30. 1993 - ÖYS 2 (x 3 + x 2) dx p aşağıdakilerden hangisine # 2 4 – x 2 dx integralinde x = 2 sint dönüşümü 0 eşittir? 3 yapılırsa aşağıdaki integrallerden hangisi elde x3 x2 + B) 3 2 2 A) x + x D) 79 67 C) 3 edilir? r 2 r E) 0 # A) sin 2 t dt B) 27. 1992 - ÖYS ln 3 ( e3x – ex)dx integralinde ex = t dönüşümü 0 yapılırsa, aşağıdaki integrallerden hangisi elde ESEN YAYINLARI –r # 2r 3 r 4 (sin t – cos t) dt D) # cos 2 t dt –r r 2 r 2 E) 4 sin 2 t dt 0 r # C) # # 4 cos 2 t dt 0 edilir? 3 # A) 3 ( t3 – t) dt B) 1 ( t2 – 1) dt 1 3 # C) # 1 ( e3t – et)et dt D) # ( t3 – t) dt 31. 1993 - ÖYS 0 1 y 3 # E) y = 4e–x ( ln3t – lnt) dt y = ex 0 28. 1993 - ÖYS f a # 3 x dx p = 0 a # x 0 x 3 dx olduğuna göre, pozitif a 0 Şekilde, y = ex, y = 4e–x fonksiyonlarının grafikleri ve y ekseniyle sınırlı olan taralı bölgenin kaçtır? alanı kaç birim karedir? A) 2 2 3 B) 2 C) 2 D) 3 E) 2 A) 1 B) 2 C) 3 D) ln2 E) ln3 391 İntegral 32. 1994 - ÖYS 36. 1995 - ÖYS 1+ x dx integralinde u = 1– x # x 2 2 dönüşümü # # A) 1 2 C) 1+ u du 1– u # E) 2 # B) 1+u du 1– u nüşümü yapılırsa aşağıdaki integrallerden hangisi elde edilir? 1+u du 1– u # D) 2 # sin (arccosx)dx integralinde t = arccosx dö- 0 yapılırsa aşağıdakilerden hangisi elde edilir? r 4 1+ u du 1– u A) # 0 u (1 + u) du 1– u r 4 # C) r 2 33. 1994 - ÖYS a # – 2 (sin4x – cos4x)dx = r 12 r 4 1 sin2t dt 2 B) # 0 1 cos22t dt 2 r 4 1 cost dt 2 D) # – 2 cos2t dt 0 r 4 1 olduğuna göre 2 # – sin2t dt E) r 2 a nın değeri aşağıdakilerden hangisidir? B) r 6 C) r 4 D) r 3 E) 37. 1995 - ÖYS r 2 y ESEN YAYINLARI r 8 A) 34. 1995 - ÖYS g(x) 6 f(x) 3 y = f(x) eğrisinin (–2, 3) noktasındaki teğeti x 0 x 4 1 ekseni ile 135° lik açı yapmaktadır. f′′(x) = 16x olduğuna göre eğrinin y eksenini Şekildeki f(x) doğrusu x = 1 noktasında kestiği noktanın ordinatı kaçtır? y = g(x) eğrisine teğettir. A) –3 B) –2 C) –1 D) – 69 123 E) – 5 3 1 # 0 gl (x) a dx = ln olduğuna göre a kaçtır? g (x) 8 A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2 35. 1995 - ÖYS # x+3 dx x 2 – 9x + 14 integrali aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) ln|x – 2| + ln|x + 5| + c 38. 1996 - ÖYS r 6 # > dtd f # 0 t cos 3x dx p H dt değeri kaçtır? 0 B) 2ln|x – 2| + 2ln|x + 5| + c C) 2ln|x – 7| – ln|x – 2| + c D) ln|x – 1| – 2ln|x + 3| + c E) 5ln|x – 7| + 3ln|x – 2| + c 392 A) 7 2 6 D) B) 1 3 3 2 C) E) 1 4 1 2 İntegral 39. 1996 - ÖYS 42. 1997 - ÖYS 5 2 2 y = 16 – x parabolünün koordinat sisteminin 1. # bölgesindeki (x ≥ 0, y ≥ 0) parçası ile x = 0 ve ( 25 – x 2 – x) dx integralinin değeri aşağı- y = 0 doğrularıyla sınırlı olan bölgenin alanı kaç 0 birim karedir? dakilerden hangisidir? 128 3 A) B) 32 3 C) 64 3 D) 16 3 A) E) 16 25r 4 B) 25r 8 D) 36 C) 16 r E) 45 40. 1996 - ÖYS y 43. 1997 - ÖYS 1 y = x2 eğrisi, x = 3 doğrusu ve x ekseni ile 3 y = ex sınırlı bölgenin x ekseni etrafında döndürülmesiyle oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? x x=a Şekildeki gibi y = ex eğirisi ile x = –1, x = a ve y = 0 doğruları ile sınırlı bölgenin x ekseni etrafında döndürülmesiyle oluşan dönel cismin r 10 (e – e–2) br3 olduğuna göre a nın hacmi 2 değeri kaçtır? A) 1 B) 2 C) 4 D) 5 E) 6 A) 13r 4 D) ESEN YAYINLARI 0 x = –1 B) 17r 4 27r 5 C) E) 19r 5 32r 5 44. 1998 - ÖYS # 52x + 2 dx integralinin değeri aşağıdakilerden x –4 hangisidir? A) 3ln|x – 2| + 2ln|x + 2| + c B) 5ln|x – 2| – 2ln|x + 2| + c C) 2ln|x – 2| + ln|x + 2| + c 41. 1997 - ÖYS # 5x 2 dx integralinin değeri aşağıdakilerx3 + 2 4 D) ln|x – 2| + 3ln|x + 2| + c E) 5ln|x2 – 4| + c den hangisidir? A) 20 9 C) 4 3 E) – 4 (x 3 + 2) 3 + c 4 (x 3 + 2) 3 + c 20 9 4 (x 3 + 2) 3 + c B) 5 3 D) – 4 5 3 (x 3 + 2) 3 + c 4 (x 3 + 2) 3 + c 45. 1998 - ÖYS y2 = 4x ve y = 2x2 eğrisi ile sınırlanan bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 5 6 B) 4 5 C) 3 4 D) 2 3 E) 1 2 393 İntegral 49. 2007 - ÖSS 46. 2006 - ÖSS 1 f : R → R fonksiyonu her noktada türevli ve # 0 f′(x) = x + 1, f(2) = –1 olduğuna göre f(0) kaçtır? x2 dx integralinin değeri kaçtır? x+1 1 + ln2 2 A) – B) –4 A) –5 C) –2 D) –1 E) 0 B) –1 + ln2 D) 2ln2 C) ln2 E) 1 + 2ln2 47. 2006 - ÖSS 50. 2007 - ÖSS r # ( sinx + cosx)dx integralinde t = r – x 1 # r 2 dönüşümü yapılırsa aşağıdaki integrallerden hangisi elde edilir? A) 1 + r 2 # ( sint + cost)dt B) 0 # r 3 C) 2 + 3 E) 8 – 3 3 ( sint – cost)dt r ( sint – cost)dt # D) r 2 ( cost – sint)dt r 2 0 # E) B) 2 – 2 3 0 # C) 3 D) 4 – r 2 ( sint – cost)dt r – 2 ESEN YAYINLARI A) 3x 3 + x 2 dx integralinin değeri kaçtır? 0 51. 2007 - ÖSS x2 = 2y ve y2 = 2x eğrileri ile sınırlanan bölgenin alanı kaç birim karedir? A) 5 2 B) 1 3 C) 2 3 D) 4 3 E) 5 4 47. 2006 - ÖSS Şekilde grafiği verilen y bire bir ve örten f(x) 4 f : [1, 2 ] → [2, 4 ] fonksiyonunun tersi 52. 2008 - ÖSS 2 f –1 dir. 2 # b > 0 olduğuna göre, 4 f (x)dx + 1 # f –1(x)dx 2 0 1 2 394 B) 4 # (2x – x 2) dx 0 değeri nedir? A) 2 b x integralinin alabileceği en büyük değer kaçtır? C) 6 D) 8 E) 10 A) 1 2 B) 3 2 C) 5 2 D) 1 3 E) 4 3 İntegral 53. 2008 - ÖSS # 57. 2009 – ÖSS y r 2 1 dx integralinin değeri kaçtır? 2 sin x – 0 a 3– A) 3– C) r –1 12 B) r –1 4 D) 2 3 – E) 2 3 – 3– r –1 6 c 4 O 7 b x 9 f(x) r 3 – 4 2 Yukarıda verilen taralı bölgelerin alanları sırasıyla a, b ve c birim karedir. r 1 – 2 2 9 Buna göre, # 7 # f (x) dx – 0 A) 2a + b f (x) dx değeri kaçtır? 0 B) 2a + c D) 2c + b C) 2b + c E) 2a + 2b + c 54. 2008 - ÖSS # e A) dx x (ln x) 2 integralinin değeri kaçtır? 1 2 3 2 B) C) 1 D) 2 E) 4 58. 2010 – LYS ESEN YAYINLARI e2 55. 2009 - ÖSS 1 # (x + 1) e x dx integralinin değeri kaçtır? f′′(x) = 6x – 2 , f′(0) = 4 , f(0) = 1 koşullarını gerçekleyen f fonksiyonu için f(1) değeri kaçtır? A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 0 A) e B) e – 1 D) 2e – 1 C) e – 2 E) 2e – 3 59. 2010 – LYS r 3 # 56. 2009 – ÖSS 0 sin x dx integralinin değeri kaçtır? cos 2 x y A) 2 y= 4 2x bölgenin alanı kaç birim karedir? 5 B) 2 4 C) 3 D) –1 E) –2 60. 2010 – LYS Şekildeki parabol ile doğru arasında kalan taralı 3 A) 2 C) 0 x O 2 y= 4 x B) 1 7 D) 3 4 # 0 9 E) 4 6x dx integralinin değeri kaçtır? 2x + 1 A) 12 B) 15 C) 18 D) 20 E) 24 395 İntegral 61. 2010 – LYS 3 65. 2011 – LYS eğrisi ve y = x doğrusu ile sınırlı (sonlu) y=x Bir f fonksiyonunun grafiğinin x = a noktasında- bölgenin alanı kaç birim karedir? A) 1 2 B) 3 2 C) 1 D) ki teğetinin eğimi 1, x = b noktasındaki teğetinin 1 3 E) eğimi 2 3 3 tür. f′′(x) ikinci türev fonksiyonu [a, b] aralığında sürekli olduğuna göre, a # fl (x) .fll (x) dx integralinin değeri kaçtır? b A) –1 B) 1 C) 2 D) 62. 2010 – LYS 1 3 E) 2 3 y 4 1 O 1 3 x f 66. 2011 – LYS Yukarıda grafiği verilen f fonksiyonu için 1 A) eşit olacak şekilde y = k doğru verilmiştir. x.fl (x) – f (x) dx integralinin değeri kaçtır? x2 7 2 B) 3 2 C) 2 3 D) 1 3 E) 5 4 y ESEN YAYINLARI 3 # Aşağıdaki grafikte, A ve B bölgelerinin alanları y = x2 + 1 10 B 1 O x 3 Buna göre, k nin değeri kaçtır? 63. 2010 – LYS f′(x) = ) y=k A 3 – x , x < 2 ise 2x – 3 , x ≥ 2 ise A) 2 B) 3 C) 4 D) 9 4 E) 11 2 3 # için f (x + 1) dx integralinin değeri kaçtır? 1 A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 67. 2011 – LYS e # ln 3 x dx = 6 – 2e olduğuna göre, 1 e # 64. 2011 – LYS f′(x) = 3x2 + 4x + 3 , ln 4 x dx integralinin değeri kaçtır? 1 f(0) = 2 A) 7e – 16 olduğuna göre, f(–1) değeri kaçtır? B) 8e – 18 D) 10e – 26 A) –2 396 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 C) 9e – 24 E) 11e – 28 İntegral 68. 2011 – LYS # ln x dx x 71. 2012 – LYS integralinde u = x Birinci bölgede; koordinat eksenleri, x = 5, y = 5 dönüşümü doğruları ve y = x2 + 1, x = y2 + 1 eğrileri yapılırsa aşağıdaki integrallerden hangisi elde arasında kalan A bölgesi aşağıda verilmiştir. edilir? y A) # ln u du B) # 2 ln u du C) # ln u du u D) # (2, 5) ln u du 2u A (5, 2) E) # u ln u du x O A bölgesinin alanı kaç birim karedir? A) 27 2 B) 35 3 C) 43 3 D) 71 6 E) 77 6 69. 2012 – LYS f l(x) 6f (x)@2 dx = # 2 dx eşitliği veriliyor. 1 olduğuna göre, f(3) değeri kaçtır? f(0) = 2 A) –1 4 B) 3 4 C) 3 5 D) –2 E) –1 ESEN YAYINLARI # 72. 2012 – LYS y 3 1 O x 1 Birinci bölgede; y ekseni, y = 1 doğrusu ve 9x2 + y2 = 9 elipsi arasında kalan bölge y ekseni etrafında 360° döndürülüyor. Elde edilen dönel cismin hacmi kaç birim küptür? 70. 2012 – LYS A) # (arcsin x) 2 dx 8r 9 B) D) integralinde u = arcsinx dönüşümü yapılırsa 25r 27 10r 9 C) E) 19r 18 28r 27 aşağıdaki integrallerden hangisi elde edilir? A) # u.sin 2 u du B) # u.cos 2 u du C) # u 2 .sin u du D) # u 2 .cos u du E) # u 2 du 397 ESEN YAYINLARI İntegral 1.A 2.E 3.B 4.C 5.E 6.E 7.A 8.E 9.E 10.D 11.E 12.E 13.A 14.C 15.A 16.A 17.D 18.A 19.E 20.C 21.A 22.C 23.A 24.B 25.D 26.E 27.B 28.C 29.B 30.E 31.A 32.E 33.C 34.E 35.C 36.E 37.D 38.D 39.A 40.D 41.A 42.B 43.D 44.A 45.D 46.A 47.B 48.C 49.A 50.E 51.D 52.E 53.A 54.A 55.A 56.C 57.C 58.B 59.B 60.D 61.A 62.D 63.C 64.C 65.A 66.C 67.C 68.B 69.A 70.D 71.C 72.E 398 ESEN ÜÇRENK MATEMATİK ve GEOMETRİ KİTAPLARIMIZ ESEN ÜÇRENK MATEMATİK ve GEOMETRİ KİTAPLARIMIZ 9. SINIF 10. SINIF 11. SINIF 12. SINIF YGS - LYS www.nevzatasma.com & www.halitbiyik.com