Soda Eylül 2009 Rapor

SODA SANAYİİ A.Ş.
VE BAĞLI ORTAKLIKLARI
30 EYLÜL 2009 TARİHİ İTİBARİYLE
KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR
İçindekiler
Sayfa
KONSOLİDE BİLANÇO
1-2
KONSOLİDE GELİR TABLOSU
3
KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOSU
4
KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU
5
KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOSU
6
KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR
NOT 1
GRUP’UN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU
NOT 2
FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR
7
NOT 3
İŞLETME BİRLEŞMELERİ
NOT 4
İŞ ORTAKLIKLARI
24
NOT 5
BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA
25
NOT 6
NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER
NOT 7
FİNANSAL YATIRIMLAR
NOT 8
FİNANSAL BORÇLAR
28
NOT 9
DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER
28
NOT 10
TİCARİ ALACAKLAR VE BORÇLAR
29
NOT 11
DİĞER ALACAK VE BORÇLAR
30
NOT 12
FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR VE BORÇLAR
30
NOT 13
STOKLAR
30
NOT 14
CANLI VARLIKLAR
31
NOT 15
DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR
31
NOT 16
ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR
NOT 17
YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER
NOT 18
MADDİ DURAN VARLIKLAR
33-35
NOT 19
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
35-36
NOT 20
ŞEREFİYE
36
NOT 21
DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI
36
NOT 22
KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
37
NOT 23
TAAHHÜTLER VE ZORUNLULUKLAR
38
NOT 24
ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR
39
NOT 25
EMEKLİLİK PLANLARI
40
NOT 26
DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
41
NOT 27
ÖZKAYNAKLAR
NOT 28
SATIŞLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ
44
NOT 29
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME, PAZARLAMA SATIŞ VE GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
44
NOT 30
NİTELİKLERE GÖRE GİDERLER
44
NOT 31
DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR / GİDERLER
45
NOT 32
FİNANSAL GELİRLER
45
NOT 33
FİNANSAL GİDERLER
45
NOT 34
SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIK VE DURDURULAN FAALİYETLER
45
NOT 35
VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
NOT 36
HİSSE BAŞINA KAZANÇ
NOT 37
İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI
49-53
NOT 38
FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ
54-66
NOT 39
FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER VE FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA
MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR)
67-68
NOT 40
BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR
68
NOT 41
DİĞER HUSUSLAR
68
8-24
24
26
26-27
31-32
32
41-43
46-48
49
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihi İtibariyle
Konsolide Bilanço
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
Dipnot
Referansları
VARLIKLAR
Dönen Varlıklar
Nakit ve Nakit Benzerleri
Finansal Yatırımlar
Ticari Alacaklar
-İlişkili Taraflardan Alacaklar
-Diğer Ticari Alacaklar
Diğer Alacaklar
-İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar
-Devam Eden İnşaat Sözleşmelerinden Alacaklar
-Diğer Alacaklar
Stoklar
Diğer Dönen Varlıklar
Cari Olmayan / Duran Varlıklar
Diğer Alacaklar
Finansal Yatırımlar
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar
Maddi Duran Varlıklar
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Ertelenmiş Vergi Varlığı
Diğer Duran Varlıklar
TOPLAM VARLIKLAR
6
7
7k
10
10, 37 37k
10
10k
11k
11
11, 37 11ki
11, 15 11kd
11
11k
13
26k
26
11
7
16
18
19
35
26
11u
26u
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
359.096.455
71.055.818
14.855.999
95.716.113
64.612.549
31.103.564
89.347.108
87.693.348
989.933
663.827
77.152.548
10.968.869
300.113.714
30.459.266
91.904.798
63.986.788
27.918.010
40.958.613
21.469.189
19.211.264
278.160
117.437.901
19.353.136
570.407.216
35.987
27.729.325
127.389.410
404.642.080
1.301.799
1.074
9.307.541
929.503.671
563.914.059
33.408
27.902.614
131.929.866
393.315.814
1.617.781
1.063
9.113.513
864.027.773
1
Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihi İtibariyle
Konsolide Bilanço
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
Dipnot
Referansları
KAYNAKLAR
Kısa Vadeli Yükümlülükler
Finansal Borçlar
Ticari Borçlar
-İlişkili Taraflara Borçlar
-Ticari Borçlar
Diğer Borçlar
-İlişkili Taraflara Diğer Borçlar
-Alınan Avanslar
-Diğeri Borçlar
Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü
Borç Karşılıkları
Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler
Uzun Vadeli Yükümlülükler
Finansal Borçlar
Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü
Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler
ÖZKAYNAKLAR
Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar
Ödenmiş Sermaye
Sermaye Olumlu Farkları
Değer Artış Fonları
Yabancı Para Çevrim Farkları
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler
Geçmiş Yıllar Kar/Zararları
Net Dönem Karı/Zararı
Azınlık Payları
TOPLAM KAYNAKLAR
8k
8
10
10, 37 37u
10
10p
11
11, 37 11pi
11
11ps
11
11p
35
22
22k
24
24k
26
26k
8
24
35
26
27
27
7, 27
27
27
27
27
8u
24u
35p
26u
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
235,381,931
148,604,683
33,514,002
14,123,195
19,390,807
31,133,774
27,458,374
1,924,722
1,750,678
4,610,071
3,734,891
2,054,673
11,729,837
195,252,656
97,626,719
56,998,779
14,740,364
42,258,415
17,831,472
3,478,233
11,609,444
2,743,795
5,850,883
3,482,922
1,522,349
11,939,532
161,946,891
125,758,655
17,148,312
18,980,007
59,917
173,174,510
133,422,027
17,418,312
22,313,523
20,648
532,174,849
522,914,386
231,000,000
(3,047,826)
34,370,005
15,477,558
210,984,977
34,129,672
9,260,463
929,503,671
495,600,607
487,464,369
209,490,969
1,489
(4,410,088)
32,550,616
11,954,163
191,852,039
46,025,181
8,136,238
864,027,773
2
Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Gelir Tablosu
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
Dipnot
Referansları
Satış Gelirleri
Satışların Maliyeti (-)
BRÜT KAR
Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-)
Genel Yönetim Giderleri (-)
Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-)
Diğer Faaliyet Gelirleri
Diğer Faaliyet Giderleri (-)
FAALİYET KARI
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kar/Zararlarındaki Paylar
Finansal Gelirler
Finansal Giderler (-)
VERGİ ÖNCESİ KARI
Vergi gideri
Dönem Vergi Gideri
Ertelenmiş Vergi Geliri
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Temmuz30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
1 Temmuz30 Eylül
2008
28
28
28k
28z
474,278,945
(365,214,388)
109,064,557
149,186,047
(116,179,384)
33,006,663
469,003,723
(376,365,224)
92,638,499
167,678,812
(132,166,880)
35,511,932
29-30
29-30
29-30
31
31
29p
29z
29a
31k
31z
(27,225,893)
(27,307,263)
(1,229,776)
5,840,978
(2,143,998)
56,998,605
(9,555,066)
(8,494,206)
(406,042)
1,289,098
(871,273)
14,969,174
(23,919,128)
(24,781,432)
(1,134,721)
6,097,171
(1,762,839)
47,137,550
(7,984,425)
(7,982,858)
(378,005)
2,750,609
(625,061)
21,292,192
16
32
33
16k
32k
33k
(3,160,683)
27,042,464
(36,007,444)
44,872,942
415,158
8,412,775
(10,861,993)
12,935,114
8,008,394
21,973,318
(29,269,070)
47,850,192
2,571,232
7,953,849
(10,260,355)
21,556,918
(12,390,445)
(15,723,961)
3,333,516
(4,270,550)
(5,381,736)
1,111,186
(9,219,795)
(12,812,220)
3,592,425
(3,742,644)
(4,849,673)
1,107,029
32,482,497
8,664,564
38,630,397
17,814,274
-
-
-
-
32,482,497
8,664,564
38,630,397
17,814,274
(1,647,175)
34,129,672
32,482,497
(460,927)
9,125,491
8,664,564
(1,479,283)
40,109,680
38,630,397
(10,692)
17,824,966
17,814,274
35
35
DÖNEM KARI
DURDURULAN FAALİYETLER
Durdurulan faaliyetler vergi sonrası dönem karı/zararı
34
DÖNEM KARI
Dönem Karının Dağılımı
Azınlık Payları
Ana Ortaklık Payları
Hisse başına kazanç
x
36
0.148
3
Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
0.040
0.174
0.077
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Kapsamlı Gelir Tablosu
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
Dipnot
Referansları
DÖNEM KARI
Diğer Kapsamlı Gelir:
Finansal varlık değer artış fonundaki değişim
Yabancı para çevrim farklarındaki değişim
Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi geliri/ (gideri)
27
DİĞER KAPSAMLI GELİR/(GİDER) (VERGİ SONRASI)
TOPLAM KAPSAMLI GELİR
Toplam Kapsamlı Gelirin Dağılımı:
Azınlık payları
Ana ortaklık payları
27
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Temmuz30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
1 Temmuz30 Eylül
2008
32.482.497
8.664.564
38.630.397
17.814.274
1.362.262
2.226.984
-
505.983
1.615.572
-
(1.420.644)
7.045.493
-
(116.765)
(10.605.732)
-
3.589.246
2.121.555
5.624.849
(10.722.497)
36.071.743
10.786.119
44.255.246
7.091.777
(1.573.258)
37.645.001
(410.322)
11.196.441
(1.072.876)
45.328.122
(557.170)
7.648.947
4
Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Özkaynak Değişim Tablosu
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
1 Ocak 2008 itibariyle bakiye
Ortak yönetim altındaki
işletme birleşmesinin etkisi (Not 3)
1 Ocak 2008 itibariyle bakiye
(yeniden düzenlenmiş)
Ödenmiş
Sermaye
201,433,624
Sermaye
Olumlu
Farkları
1,489
Finansal
Varlık Değer
Artış Fonu
(2,269,391)
Yabancı
Para Çevrim
Farkları
(103,798)
Kardan
Ayrılan
Kısıtlanmış
Yedekler
10,698,267
Geçmiş Yıl
Karları
196,798,962
Dönem
Karı
15,546,064
Ana Ortaklığa
Ait Özkaynaklar
422,105,217
Azınlık
Payları
7,971,214
Toplam
430,076,431
5,446,980
27,513,008
-
-
379,480
(38,076,138)
-
(4,736,670)
(450,226)
(5,186,896)
206,880,604
27,514,497
(2,269,391)
(103,798)
11,077,747
158,722,824
15,546,064
417,368,547
7,520,988
424,889,535
-
-
-
-
-
15,546,064
(15,546,064)
-
-
-
Geçmiş dönem karı sınıflaması
Ortak yönetim altındaki hisselerin
satın alınması (Not 3)
Sermaye arttırımı
Yedeklere transferler
Dönem içerisindeki toplam
kapsamlı gelir/gider
30 Eylül 2008 itibariyle bakiye
(5,446,980)
8,057,345
-
(27,513,008)
-
-
-
870,696
26,631,083
(8,057,345)
(870,696)
-
(6,328,905)
-
-
(6,328,905)
-
209,490,969
1,489
(1,420,644)
(3,690,035)
6,639,086
6,535,288
11,948,443
191,971,930
40,109,680
40,109,680
45,328,122
456,367,764
(1,072,876)
6,448,112
44,255,246
462,815,876
1 Ocak 2009 itibariyle bakiye
209,490,969
1,489
(4,410,088)
32,550,616
11,954,163
191,852,039
46,025,181
487,464,369
8,136,238
495,600,607
21,509,031
-
(1,489)
-
-
(333,678)
-
3,522,259
1,136
-
20,995,380
(1,862,442)
-
(21,507,542)
(24,517,639)
-
(2,194,984)
-
2,194,984
502,499
502,499
231,000,000
-
1,362,262
(3,047,826)
2,153,067
34,370,005
15,477,558
210,984,977
34,129,672
34,129,672
37,645,001
522,914,386
(1,573,258)
9,260,463
36,071,743
532,174,849
Sermaye artışı (Not 27)
Yedeklere transfer
Konsolidasyon yapısındaki değişim (Not 27)
Bağlı ortaklık sermaye artışı (Not 27)
Dönem içerisindeki toplam
kapsamlı gelir/gider
30 Eylül 2009 itibariyle bakiye
5
Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Nakit Akım Tablosu
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
Dipnot
Referansları
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
İŞLETME FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI
Net dönem karı
Net dönem karını işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit akımına
getirmek için yapılan düzeltmeler
-Amortisman ve itfa payları
-Kıdem tazminatı karşılığı gideri
-Finansal borçlara ilişkin kur farkı ve faiz gideri
-Stok değer düşüklüğü karşılığı gideri
-Diğer çeşitli karşılık giderleri
-Eurobond değerleme geliri
-Temettü geliri
-Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden
kaynaklanan giderler/(gelirler)
-Vergi tahakkuku
32,482,497
38,630,397
7
32
62,661,826
31,696,148
2,420,337
12,864,194
(84,920)
852,016
(4,556)
(632,521)
45,095,085
27,965,159
2,609,020
11,917,017
(45,281)
1,747,854
(98,668)
(211,417)
16
35
3,160,683
12,390,445
(8,008,394)
9,219,795
18, 19
24
33
13
İşletme sermayesindeki değişim öncesi faaliyetlerden elde edilen nakit akımı
-Ticari alacaklar
-Stoklar
-İlişkili taraflardan ticari alacaklar
-Diğer alacaklar ve dönen varlıklar
-Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar
-Ticari borçlar
-İlişkili taraflara ticari borçlar
-Diğer borçlar ve gider karşılıkları
-Alınan avanslar
10
13
37
11 , 26
15
10
37
11 , 26
11
Faaliyetlerden elde edilen nakit
-Ödenen faizler
-Ödenen vergi
-Ödenen kıdem tazminatı
35
24
İşletme faaliyetlerinden elde edilen nakit
95,144,323
83,725,482
(3,796,487)
40,370,273
(625,761)
7,804,572
18,221,331
(22,867,608)
(617,169)
(631,219)
(9,684,722)
(5,370,088)
(23,070,440)
(21,114,514)
(5,615,987)
(4,761,872)
4,118,569
1,501,800
3,329,193
(2,102,357)
123,317,533
30,639,786
(15,639,051)
(16,964,773)
(2,692,200)
(6,855,182)
(9,024,720)
(2,563,671)
88,021,509
12,196,213
(13,315,892)
632,521
2,502,540
(41,591,903)
(211,352)
73,204
(1,117,189)
(867,850)
(6,272,049)
211,417
10,416,408
(52,227,869)
(440,019)
1,057,764
1,125,891
(53,028,071)
(46,996,307)
248,376,556
(42,244,018)
502,499
(201,031,923)
85,790,443
18,299,568
(64,342,409)
YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI
-Satılmaya hazır finansal varlık sermaye artışı için ödenen nakit
-Finansal yatırımlardaki değişim
-Ortak kontrol altında işletme birleşmesi için ödenen nakit
-Konsolide edilmeyen bağlı ortaklıklardan alınan temettü
-İştiraklerden alınan temettü
-Maddi duran varlık alımları
-Maddi olmayan duran varlık alımları
-Satılan maddi varlıkların net defter değeri
-Yabancı para çevrim farkı değişimi
7
7
3
32
18
19
18
Yatırım faaliyetlerinde kullanılan nakit
FİNANSAL FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI
-Alınan krediler
-İlişkili taraflara ticari olmayan alacak ve borçlardaki değişim
-Ana ortaklık dışı payların bağlı ortaklık sermaye artışına katılımı
-Kredilerin geri ödemesi
27
5,603,114
Finansal faaliyetlerde (kullanılan) /(elde edilen) nakit
NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ ARTIŞ / (AZALIŞ)
DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
39,747,602
6
40,596,552
30,459,266
4,947,508
25,687,984
6
71,055,818
30,635,492
6
Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
1.
Grup’un Organizasyonu ve Faaliyet Konusu
Soda Sanayii Grubu (“Grup”), ana şirket olan Soda Sanayii A.Ş. (“Şirket”) ve 3 bağlı ortaklık, 1 iştirak ve 1
müşterek yönetime tabi işletmeden oluşmaktadır.
Grup’un faaliyet konusu hafif soda, ağır soda, sodyum bikarbonat, sodyum bikromat, sodyum sülfür, sodyum sülfat
(susuz), bazik krom sülfat (Tankrom AB, Tankrom SB, Tankrom OBM, Tankrom F24, Tankrom FS, Tankrom OB,
Tankrom FO, Resintan M), kromik asit ve diğer nevi krom-soda türevleri, krom-soda içeren diğer mamullerin
üretimi için fabrikalar kurmak, bunlara iştirak etmek, konuları ile ilgili her türlü ithalat ve ihracat yapmak ve ağır
makine üretmektir.
Şirket’in merkezi İş Kuleleri Kule 3, 4 Levent-Beşiktaş/İstanbul’dadır.
Konsolidasyona dahil edilen şirketler
Konsolidasyona dahil edilen şirketlerin faaliyet konuları ve Şirket’in bu bağlı ortaklıklardaki etkin sahiplik oranları
aşağıda verilmiştir:
Etkin Sahiplik Oranı
Şirket Ünvanı
Bağlı ortaklıklar
Şişecam Soda Lukavac d.o.o.
Asmaş Ağır San. Mak. A.Ş.
Faaliyet Konusu
Şişecam Bulgaria Ltd.
Soda üretimi
Ağır sanayi makinaları
İmalatı
Soda ürünleri ticareti
Müşterek yönetime tabi işletmeler
Oxyvit Kimya San. ve Tic. A. Ş.
Vitamin K-3 ve türevleri
İştirakler
Solvay Şişecam Holding AG
İştirak yatırımcılığı
Kayıtlı Olduğu
Ülke
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
Bosna Hersek
Türkiye
85,91
84,02
78,34
83,77
Bulgaristan
100,00
100,00
Türkiye
44,00
44,00
Avusturya
25,00
25,00
Şirket’in direkt ve doğrudan sahiplik oranları ile etkin sahiplik oranları aynı olduğundan yukarıdaki tabloda tek bir
sahiplik oranı olarak gösterilmiştir.
Sermayenin %10 ve daha fazlasına sahip ortaklar Not 27’de verilmiştir. Şirket’in hisse senetleri İstanbul Menkul
Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) 2000 yılından beri işlem görmektedir.
Kategorileri itibariyle cari dönem içerisinde çalışan personel sayısı
30 Eylül
2009
706
1.100
1.806
Aylık ücretli
Saat ücretli
Toplam
31 Aralık
2008
704
1.205
1.909
Grup’un ana ortağı ile nihai ana ortağı sırasıyla; T. Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. ile Türkiye İş Bankası A.Ş.’dir.
Finansal tabloların onaylanması:
Finansal tablolar, Yönetim Kurulu tarafından onaylanmış ve 13 Kasım 2009 tarihinde yayınlanması için yetki
verilmiştir. Genel Kurul’un finansal tabloları değiştirme yetkisi bulunmaktadır.
7
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar
Finansal Tabloların Hazırlanış Temelleri ve Belirli Muhasebe Politikaları
Şirket’in, Türkiye’de yerleşik bağlı ortaklıkları ve müşterek yönetime tabi işletmesi, yasal defterlerini ve kanuni
finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun
olarak tutmakta ve hazırlamaktadır. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıkları ve iştiraki, muhasebe
kayıtlarını ve yasal finansal tablolarını faaliyette bulundukları ülkelerin para birimleri cinsinden ve o ülkelerin
mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadırlar.
Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”), Seri: XI, No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin
Esaslar Tebliği” “Seri: XI No: 29 sayılı tebliğ” ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların
hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2008
tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara dönem finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe
girmiştir ve bu Tebliğ ile birlikte Seri: XI, No: 25 "Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ"
yürürlükten kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmelerin finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul
edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (“UMS/UFRS”)’na göre hazırlamaları gerekmektedir.
Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu
(“UMSK”) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (“TMSK”) tarafından ilan
edilinceye kadar UMS/UFRS’ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK
tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (“TMS/TFRS”) esas alınacaktır.
Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK
tarafından ilan edilinceye kadar ilişikteki finansal tablolar SPK Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği çerçevesinde
UMS/UFRS’ye göre hazırlanmış olup finansal tablolar ve dipnotlar, SPK tarafından 17 Nisan 2008 ve 9 Ocak 2009
tarihli duyuru ile uygulanması tavsiye edilen formatlara uygun olarak ve zorunlu kılınan bilgiler dahil edilerek
sunulmuştur.
Kullanılan Para Birimi
Grup’un her işletmesinin kendi finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para
birimi (fonksiyonel para birimi) ile hazırlanmıştır. Her işletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları, Şirket’in
geçerli para birimi olan ve konsolide finansal tablolar için sunum para birimi olan TL cinsinden ifade edilmiştir.
Şirket’in bağlı ortaklıklarından Bosna Hersek’te faaliyet gösteren Şişecam Soda Lukavac d.o.o.’nun fonksiyonel
para birimi Konvertable Mark, Bulgaristan’da faaliyet gösteren Şişecam Bulgaria Ltd.’nin fonksiyonel para birimi
Bulgar Levası, Avusturya’da faaliyet gösteren Solvay Şişecam Holding AG’nin fonksiyonel para birimi Euro’dur.
Bu şirketlerin finansal tabloları konsolide edilirken bilanço kalemleri bilanço tarihindeki TL/Konvertable Mark,
TL/Bulgar Levası ve TL/Euro kuruyla; gelir ve giderler ile nakit akımları ise yıllık ortalama TL/Konvertable Mark,
TL/Bulgar Levası ve TL/Euro kuruyla çevrilmektedir. Bu çevrimden doğan çevrim karı/zararı, özkaynağın altında
oluşan “Yabancı Para Çevrim Farkları” hesabında yer almaktadır.
Şirket’in Türkiye’de faaliyet gösteren müşterek yönetime tabi işletmesi ve bağlı ortaklıklarının fonksiyonel para
birimi ise TL’dir.
8
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar (devamı)
Kullanılan Para Birimi (devamı)
Konsolidasyon kapsamındaki yurtdışı faaliyetlerinin çevriminde kullanılan kurlar aşağıdaki gibidir:
30 Eylül 2009
Döviz Cinsi
ABD DOLARI (USD)
30 Eylül 2008
31 Aralık 2008
Dönem
Sonu
Dönem
Ortalaması
Dönem
Sonu
Dönem
Ortalaması
Dönem
Sonu
Dönem
Ortalaması
1.48200
1.56751
1.23160
1.21913
1,51230
1,29758
EURO (EUR)
2.16030
2.13763
1.79780
1.85639
2,14080
1,89693
KONVERTABLE MARK (KM)
1.10454
1.09295
0.91921
0.94986
1,09457
0,96988
BULGAR LEVASI (BGN)
1.10454
1.09295
0.91921
0.94986
1,09457
0,96988
Yüksek enflasyon dönemlerinde finansal tabloların düzeltilmesi
SPK’nın 17 Mart 2005 tarih ve 11/367 sayılı kararı uyarınca, Türkiye'de faaliyette bulunan ve SPK tarafından
yayımlanan finansal raporlama standartlarına (UFRS uygulamasını benimseyenler dahil) uygun olarak finansal
tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi
uygulamasına son verilmiştir. Buna istinaden, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren UMSK tarafından yayımlanmış 29
No’lu “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama” Standardı (“UMS 29”) uygulanmamıştır.
Konsolidasyona ilişkin esaslar
Konsolide finansal tablolar Şirket’in ve Şirket’in Not 1’de açıklanan bağlı ortaklıklarının, iştiraklerinin ve
müşterek kontrol edilen işletmelerinin finansal tablolarını kapsar. Kontrol, bir işletmenin faaliyetlerinden fayda
elde etmek amacıyla finansal ve operasyonel politikaları üzerinde kontrol gücünün olması ile sağlanır.
Yıl içinde satın alınan veya elden çıkarılan bağlı ortaklıkların sonuçları, satın alım tarihinden sonra veya elden
çıkarma tarihine kadar konsolide gelir tablosuna dahil edilir.
Gerekli olması halinde, Grup’un izlediği muhasebe politikalarıyla aynı olması amacıyla bağlı ortaklıkların finansal
tablolarında muhasebe politikalarıyla ilgili düzeltmeler yapılmıştır.
Tüm Grup içi işlemler, bakiyeler, gelir ve giderler konsolidasyonda elimine edilmiştir.
Konsolide bağlı ortaklıkların net varlıklarındaki ana ortaklık dışı paylar Grup’un özkaynağının içinde ayrı olarak
belirtilir. Azınlık payları, ilk işletme birleşmelerinde oluşan (Not 2.5) bu paylar ile birleşme tarihinden itibaren
özkaynakta meydana gelen değişikliklerdeki ana ortaklık dışı payların toplamından oluşur. Ana ortaklık dışı
payların oluşan zararları telafi etmek için zorunlu bir yükümlülüğünün ve söz konusu zararları karşılayabilmek için
ilave yatırım yapabilme imkanının olduğu durumlar haricinde, ana ortaklık dışı payların bağlı ortaklığın
özkaynağındaki payını aşan ana ortaklık dışı paylara ait zararlar, Grup’un paylarına dağıtılır.
9
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar (devamı)
İştirakler
İştirakler, Grup’un önemli derecede etkide bulunduğu, bağlı ortaklık ve müşterek yönetime tabi teşebbüslerin
dışında kalan işletmelerdir. Önemli derecede etkinlik, bir işletmenin finansal ve operasyonel politikalarına ilişkin
kararlarına münferiden veya müştereken kontrol yetkisi olmaksızın katılma gücünün olmasıdır. 30 Haziran 2009
tarihi itibariyle Grup’un iştiraklerinin detayı Not 1’de açıklanmıştır.
Ekteki konsolide finansal tablolarda iştiraklerin faaliyet sonuçları ile varlık ve yükümlülükleri özkaynak yöntemi
kullanılarak muhasebeleştirilmiştir. Özkaynak yöntemine göre konsolide bilançoda iştirakler, maliyet bedelinin
iştirakin net varlıklarındaki alım sonrası dönemde oluşan değişimdeki Grup’un payı kadar düzeltilmesi sonucu
bulunan tutardan iştirakte oluşan herhangi bir değer düşüklüğünün düşülmesi neticesinde elde edilen tutar
üzerinden gösterilir. İştirakin, Grup’un iştirakteki payını (özünde Grup’un iştirakteki net yatırımının bir parçasını
oluşturan herhangi bir uzun vadeli yatırımı da içeren) aşan zararları kayıtlara alınmaz.
Satın alım bedelinin, iştirakin satın alınma tarihindeki kayıtlı belirlenebilir varlıklarının, yükümlülüklerinin ve
şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun değerinin üzerindeki kısmı şerefiye olarak kaydedilir. Şerefiye, yatırımın
defter değerine dahil edilir ve yatırımın bir parçası olarak değer düşüklüğü açısından incelenir. İştirakin satın
alınma tarihindeki kayıtlı tanımlanabilir varlıklarının, yükümlülüklerinin ve şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun
değerinin satım alım bedelini aşan kısmı yeniden değerlendirildikten sonra doğrudan gelir tablosuna kaydedilir.
Grup şirketlerinden biri ile Grup’un bir iştiraki arasında gerçekleşen işlemler neticesinde oluşan kar ve zararlar,
Grup’un ilgili iştirakteki payı oranında elimine edilir.
Müşterek Yönetime Tabi Teşebbüslerdeki Paylar
Müşterek yönetime tabi teşebbüsler, Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıklarının bir veya daha fazla sayıdaki taraf
ile birlikte ortak kontrolüne tabi ve sözleşme ile ekonomik bir faaliyetin üstlenildiği şirketlerdir. Müşterek yönetime
tabi teşebbüsler, Grup’un konsolide mali tablolarında özkaynak yöntemi kullanılarak gösterilmektedir. Özkaynak
yöntemine göre muhasebeleştirilen müşterek yönetime tabi işletmede müşterek kontrolün sona erdiği tarihten
itibaren bu yöntemlerin uygulanmasına son verilir.
30 Eylül 2009 tarihi itibarıyla Grup’un müşterek yönetime tabi teşebbüslerinin detayı Not 1’de açıklanmıştır.
Grup ile Grup’un müşterek olarak kontrol ettiği işletmeleri arasındaki işlemler neticesinde oluşan gerçekleşmemiş
kar ve zararlar, Grup’un müşterek yönetime tabi teşebbüsteki payı oranında elimine edilir.
2.2 Muhasebe Politikalarındaki Değişiklikler
Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler geriye dönük olarak uygulanmakta ve önceki dönem finansal
tabloları yeniden düzenlenmektedir.
2.3 Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar
Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde,
gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemlerde, ileriye yönelik
olarak uygulanır. Grup’un cari yıl içerisinde muhasebe tahminlerinde önemli bir değişikliği olmamıştır.
Tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden
düzenlenir.
10
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.3 Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar (devamı)
Karşılaştırmalı bilgiler ve önceki dönem tarihli mali tabloların düzeltilmesi:
Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup’un konsolide finansal tabloları önceki
dönemle karşılaştırmalı olarak hazırlanmaktadır. Cari dönem konsolide finansal tabloların sunumu ile uygunluk
sağlanması açısından karşılaştırmalı bilgiler gerekli görüldüğünde yeniden sınıflandırılır ve önemli farklılıklar
açıklanır. Grup, cari dönem konsolide finansal tabloların sunumu ile uygunluk sağlaması açısından önceki dönem
finansal tablolarında bazı sınıflamalar yapmıştır. Sınıflamaların niteliği, nedeni ve tutarları aşağıda açıklanmıştır:
30 Eylül 2008 dönemine ait gelir tablosunda Diğer Faaliyetlerden Gider ve Zararlar ile Dönem Vergi Gideri
arasında 2.503.669 TL’lık sınıflama yapılmıştır. Sınıflama iki dönem arasındaki finansal tablolarda daha uygun
bir karşılaştırma imkanı sağlamaktadır.
30 Eylül 2008 dönemine ait gelir tablosunda Diğer Faaliyetlerden Gider ve Zararlar ile Diğer Faaliyetlerden Gelir
ve Karlar arasında 1.608.464 TL’lık sınıflama yapılmıştır. Sınıflama iki dönem arasındaki finansal tablolarda daha
uygun bir karşılaştırma imkanı sağlamaktadır.
2.4 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
Grup cari dönemde Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) ve UMSK’nın Uluslararası Finansal
Raporlama Yorumları Komitesi (“UFRYK”) tarafından yayınlanan ve 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerli olan
yeni ve revize edilmiş standartlar ve yorumlardan kendi faaliyet konusu ile ilgili olanları uygulamıştır. Bu yeni ve
güncellenmiş standartların ve yorumların uyarlanması Grup’un aşağıdaki alanlarla ilgili olarak muhasebe
politikalarında değişikliklere yol açmıştır:
•
UMS 1 (Revize), “Finansal Tabloların Sunumu”
Revize standart, ortakların ortak olmaları nedeniyle ortaya çıkan işlemler dışında, özkaynaklarda dönem içerisinde
meydana gelen değişikliklerin (diğer kapsamlı gelir ve giderlerin) özkaynak değişim tablosunda gösterilmesini
engellemektedir. Bunun yerine bu tür gelir ve giderlerin özkaynak değişim tablosundan ayrı olarak “Kapsamlı Gelir
Tablosu”’nda gösterilmesi gerekmektedir. İşletmeler tek bir performans tablosunu (kapsamlı gelir tablosu) seçmekte
veya iki tabloyu birlikte (gelir tablosu ve kapsamlı gelir tablosu) seçmekte özgür bırakılmıştır. Buna bağlı olarak;
Grup, 1 Ocak 2009’dan itibaren UMS 1’deki değişiklikleri uygulamış ve iki tabloyu birlikte vermeyi seçmiştir.
UMS 1 (Revize)’in uygulamasının Grup’un raporlanan sonuçları veya finansal durumu üzerinde bir etkisi
olmamıştır.
•
UFRS 7 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Açıklamalar”
Mart 2009’da yayınlanan UFRS 7 değişiklikleri Grup için 1 Ocak 2009’dan itibaren geçerlidir. Değişiklikler
gerçeğe uygun değer belirlenmesi ve likidite riski ile ilgili genişletilmiş açıklamalar getirmektedir. Özellikle
değişiklik, Grup’un her bir sınıf finansal araçları için gerçeğe uygun değer hesaplamasında kullanılan değerleme
tekniklerinde değişiklik olduğunda dipnotlarda açıklanmasını gerektirmektedir. Ayrıca finansal araçların gerçeğe
uygun değeri hesaplanırken kullanılan girdilerin kaynağının üç seviyede açıklamasını gerekli kılmaktadır. Finansal
araçların gerçeğe uygun değerlemelerinde kullanılan değerleme tekniklerinde bir değişiklik olursa, seviyeler
arasında yapılan transferlerin dipnotlarda açıklanmaları gerekmektedir. Ayrıca Grup’un piyasada gözlenebilir bir
veriye dayanmayan girdilerden değerlemesi yapılan finansal araçların gerçeğe uygun değerlerinin dönem başı ve
dönem sonu mutabakatlarının yapılmaları gerekmektedir. Piyasada gözlenebilir bir veriye dayanmayan girdilerdeki
değişiklikler gerçeğe uygun değerlerde önemli sapmalara yol açıyorsa, bu girdilerdeki değişikliklerin etkilerini
gösterecek duyarlılık analizleri de verilmelidir.
Ayrıca finansal garanti sözleşmeleri gibi türev olmayan finansal araçlarında vade dağılımı tablosuna dahil
edilmeleri gerekmektedir. Türev finansal yükümlülükler için de ayrı bir vade dağılımı tablosu verilmelidir.
11
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.4. Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
•
UFRS 7 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Açıklamalar” (devamı)
Grup, UFRS 7 ile ilgili değişiklikleri 2009 yılı içerisinde uygulamış ve Not 39’da gerçeğe uygun seviyelerle ilgili
bilgileri vermiştir. Cari dönemde Grup, finansal araçların gerçeğe uygun değeri hesaplanırken kullanılan girdilerin
üç seviyesi arasında önemli bir sınıflama yapmamıştır.
•
UFRS 8, “Faaliyet Bölümleri”
UFRS 8, UMS 14, “Bölümlere Göre Raporlama”’nın yerine geçmekte olup, bölümsel raporlamaya yönetimin bakış
açısı yöntemini getirmektedir. Raporlanan bilgilerin iç raporlamada kullanılan bölümleme kriterleri baz alınarak
hazırlanması gerekmektedir.
Grup, UFRS 8’i 2009 yılında uygulamıştır. Faaliyet bölümleri Not 5’te verilmektedir. Grup, faaliyet bölümlerini,
karar almaya yetkili merciye iç raporlamada sunulan bölümlemelerle tutarlı olacak şekilde belirlemiştir. Grup bölüm
bilgilerinin raporlanmasına yönelik birinci format olarak coğrafi bölümleri belirlemiştir. Bu kapsamda yönetim
muhasebesi açısından Grup’un faaliyetleri Türkiye ve Avrupa bölümleri olarak incelenmiştir. Bu ayırım, Grup’un
bölümlere göre finansal raporlamasının da temelini oluşturur.
• UMS 23 (Revize), “Borçlanma Maliyetleri”
UMS 23 standardındaki değişiklik ile borçlanma maliyetinin, özellikli varlığın elde edilmesi, inşası veya üretimi
ile doğrudan ilişkili ise, ilgili varlığın maliyetine dahil edilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Bu değişiklik Grup’un
önceki yıllarda uyguladığı muhasebe politikasında herhangi bir değişikliğe sebep olmamıştır.
2009 tarihinde yürürlüğe giren ancak Grup’un operasyonları ile ilgili olmadığından uygulanmayan standartlar,
değişiklikler ve yorumlar
Aşağıda yer alan standartlar ile önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar 1 Ocak 2009 tarihinde veya
söz konusu tarihten sonra başlayan finansal dönemler için zorunlu olduğu halde Grup’un faaliyetleri ile ilgili
değildir veya uygulaması tercih edilmemiştir:
•
•
•
•
•
•
•
•
UFRS 1, “Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının İlk Kez Uygulanması” ve UMS 27, “Konsolide ve
Konsolide Olmayan Finansal Tablolar” (UFRS’lerin İlk Kez Uygulanmasında Yatırım Maliyetlerine İlişkin
Değişiklik)
UFRS 2, “Hisse Bazlı Ödemeler” (Hakediş Koşulları ve İptallerine İlişkin Değişiklik)
UMS 1, “Finansal Tabloların Sunumu” ve UMS 32, “Finansal Araçlar: Sunum” (Geri Satın Alma Opsiyonlu
Finansal Araçlar ve Nakde Çevrilmelerinde Doğacak Yükümlülüklerin Açıklanması Hakkında Değişiklik)
UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” (Finansal Araçların Sınıflamasında Saklı Türevlerle
İlgili Değişiklikler)
Mayıs 2008 İyileştirmeleri (UMS 1, “Finansal Tabloların Sunumu”, UMS 16, “Maddi Duran Varlıklar, UMS
19, “Çalışanlara Sağlanan Faydalar”, UMS 20, “Devlet Teşvikleri”, UMS 23, “Borçlanma Maliyetleri”, UMS
27, “Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar”, UMS 28, “İştiraklerdeki Yatırımlar”, UMS 31, “İş
Ortaklıklarındaki Paylar”, UMS 29, “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama”, UMS 36,
“Varlıklarda Değer Düşüklüğü”, UMS 39 ,”Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme”, UMS 40,
“Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller”, UMS 41, “Tarımsal Faaliyetler”
UFRYK 13, “Müşteri Bağlılık Programları”
UFRYK 15, “Gayrimenkul İnşaatı İle İlgili Anlaşmalar”
UFRYK 16, “Yurtdışındaki İşletme İle İlgili Net Yatırımın Finansal Riskten Korunması”
12
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.4. Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
Henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanması benimsenmemiş standartlar ile mevcut önceki
standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar:
Aşağıdaki Standartlar ve Yorumlar bu konsolide finansal tabloların onaylanma tarihinde yayınlanmış ancak
yürürlüğe girmemiştir:
•
•
•
•
•
•
UFRS 2, “Hisse Bazlı Ödemeler” (Topluluk’un Nakit Olarak Ödenen Hisse Bazlı Ödeme İşlemlerine İlişkin
Değişiklik)
UFRS 3, “İşletme Birleşmeleri”, UMS 27, “Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar” UMS 28, “İştiraklerdeki
Yatırımlar”, UMS 31, “İş Ortaklıklarındaki Paylar” (Satın Alma Yönteminin Uygulanması Hakkında
Kapsamlı Değişiklik)
UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” (Riskten Korunmaya Konu Olabilecek Kalemlere
İlişkin Değişiklikler)
UFRYK 17, “Parasal Olmayan Varlıkların Hissedarlara Dağıtımı”
Mayıs 2008 İyileştirmeleri (UFRS 5, “Satılmak Üzere Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan
Faaliyetler”)
Nisan 2009 İyileştirmeleri (UFRS 2, “Hisse Bazlı Ödemeler”, UFRS 5, “Satılmak Üzere Elde Tutulan Duran
Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler”, UFRS 8, “Faaliyet Bölümleri”, UMS 1, “Finansal Tabloların Sunumu”,
UMS 7, “Nakit Akım Tablosu”, UMS 17, “Kiralama İşlemleri”, UMS 36, “Varlıklarda Değer Düşüklüğü”,
UMS 38, “Maddi Olmayan Duran Varlıklar”, UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme”
UFRYK 18, “Müşterilerden Varlık Transferi” Yorumu ise 1 Temmuz 2009 ve sonrasında gerçekleşen transferler
için geçerlidir.
UFRS 2, “Hisse Bazlı Ödemeler”
Değişen standartla, hakediş koşulunun tanımlanması ve performans ve hizmet koşulları haricindeki koşullar için
“haketmeme koşulu” kavramına açıklık getirilmektedir. Standart aynı zamanda, gerek işletme gerekse karşı taraf
(çalışan veya hizmet sağlayan) tarafından iptal edilen ödüllerin aynı şekilde muhasebeleştirileceğini ifade
etmektedir. UFRS 2’nin Grup’un konsolide finansal tablolarına etkisinin olmayacağı beklenmektedir.
UFRS 3, “İşletme Birleşmeleri”
Değişiklikler, işletme birleşmelerindeki satın alımlar ile ilgili maliyetlerin oluştuğu anda gider yazılmasını ve satın
alım sırasında muhasebeleştirilen koşullu bedelin gerçeğe uygun değerinde sonradan meydana gelen değişikliklerin
şerefiyeden düzeltilmesi yerine gelir tablosunda dikkate alınmasını gerektirmektedir.
UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” Riskten Korunmaya Konu Olabilecek Kalemlerle İlgili
Değişiklikler
Bu değişiklik, enflasyona karşı riskten korunma muhasebesinin ancak ilgili finansal aracın nakit çıkışlarının
sözleşmeden kaynaklanacak şekilde enflasyona bağlı olması halinde yapılabileceğine açıklık getirmektedir.
UFRYK 17, “Parasal Olmayan Varlıkların Hissedarlara Dağıtımı”
UFRYK 17, hissedarların teslim alacağı parasal veya parasal olmayan varlıkları seçme hakkına sahip olmaları
durumu da dahil olmak üzere, karşılıklı olan tüm parasal olmayan varlıkların dağıtımı için uygulanacaktır. Bu
yorumun Grup’un konsolide finansal tablolarına bir etkisi olması beklenmemektedir.
13
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.4. Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
Henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanması benimsenmemiş standartlar ile mevcut önceki
standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar (devamı):
Aşağıdaki Standartlar ve Yorumlar bu konsolide finansal tabloların onaylanma tarihinde yayınlanmış ancak
yürürlüğe girmemiştir (devamı):
UFRYK 18, “Müşterilerden Varlık Transferi”
Yorum, müşterilerden alınan maddi duran varlıkların, inşaat yapımı için alınan nakdin veya bu türde müşterilerden
alınan varlıkların muhasebeleştirilmesi konusuna açıklık getirmektedir. Bu yorumun Grup’un konsolide finansal
tablolarına bir etkisi olması beklenmemektedir.
Grup Yönetimi, yukarıdaki Standart ve Yorumların uygulanmasının gelecek dönemlerde Grup’un finansal tabloları
üzerinde önemli bir etki yaratmayacağını düşünmektedir.
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti
Hasılat
Gelirler, alınan veya alınacak olan bedelin gerçeğe uygun değeri ile ölçülür ve tahmini müşteri iadeleri, iskontolar
ve benzer diğer karşılıklar kadar indirilir.
Malların satışı
Malların satışından elde edilen gelir, aşağıdaki şartlar karşılandığında muhasebeleştirilir:
• Grup’un mülkiyetle ilgili tüm önemli riskleri ve kazanımları alıcıya devretmesi,
• Grup’un mülkiyetle ilişkilendirilen ve süregelen bir idari katılımının ve satılan mallar üzerinde etkin bir
kontrolünün olmaması,
• Gelir tutarının güvenilir bir şekilde ölçülmesi,
• İşlemle ilişkili ekonomik faydaların işletmeye akışının olası olması, ve
• İşlemden kaynaklanan ya da kaynaklanacak maliyetlerin güvenilir bir şekilde ölçülmesi.
Ağır makine üretim geliri
Ağır makine üretim sözleşmelerinden elde edilen gelir, “İnşaat Sözleşmeleri” bölümünde ayrıntılarına yer verilmiş
olan muhasebe politikası uyarınca sözleşmenin tamamlanma aşamasına göre muhasebeleştirilir.
Temettü ve faiz geliri
Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ve ilgili finansal varlıktan beklenen ömrü boyunca elde edilecek tahmini nakit
girişlerini söz konusu varlığın net defter değerine getiren efektif faiz oranına göre ilgili dönemde tahakkuk ettirilir.
Hisse senedi yatırımlarından elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü alma hakkı doğduğu zaman kayda
alınır.
Kira geliri
Gayrimenkullerden elde edilen kira geliri, ilgili kiralama sözleşmesi boyunca doğrusal yönteme göre
muhasebeleştirilir.
14
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
Stoklar
Stoklar, maliyetin ya da net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenmektedir. Sabit ve değişken genel
üretim giderlerinin bir kısmını da içeren maliyetler ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre değerlenir. Net
gerçekleşebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini satış fiyatından tahmini tamamlanma maliyeti
ile satışı gerçekleştirmek için yüklenilmesi gereken tahmini maliyetlerin toplamının indirilmesiyle elde edilir.
Maddi Duran Varlıklar
1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan maddi duran varlıklar 31 Aralık 2004 tarihi itibarıyla enflasyona göre
düzeltilmiş maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülerek yansıtılmıştır. İzleyen
dönemlerden itibaren alınan kalemler ise satın alım maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer
kayıpları düşülerek yansıtılmıştır.
Kiralama veya idari amaçlı ya da halihazırda belirlenmemiş olan diğer amaçlar doğrultusunda inşa edilme
aşamasındaki varlıklar, maliyet değerlerinden varsa değer düşüklüğü kaybı düşülerek gösterilirler. Maliyete yasal
harçlar da dahil edilir. Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu
olduğunda, borçlanma maliyetleri Grup’un ilgili muhasebe politikası uyarınca aktifleştirilir. Bu tür varlıklar, diğer
sabit varlıklar için kullanılan amortisman yönteminde olduğu gibi, kullanıma hazır olduklarında amortismana tabi
tutulurlar.
Arazi ve yapılmakta olan yatırımlar dışında, maddi duran varlıkların maliyet tutarları, beklenen faydalı ömürlerine
göre doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve
amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkileri için her yıl gözden geçirilir ve
tahminlerde bir değişiklik varsa ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir.
Maddi duran varlıkların elden çıkarılması ya da bir maddi duran varlığın hizmetten alınması sonucu oluşan kazanç
veya kayıp satış hasılatı ile varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenir ve gelir tablosuna dahil edilir.
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Satın alınan maddi olmayan varlıklar
Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve birikmiş değer
düşüklükleri düşüldükten sonraki tutarıyla gösterilirler. Bu varlıklar beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal
amortisman yöntemi kullanılarak itfa edilir. Beklenen faydalı ömür ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya
çıkan değişikliklerin olası etkilerini tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir ve tahminlerdeki değişiklikler
ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir.
Bilgisayar yazılımı
Satın alınan bilgisayar yazılımları, satın alımı sırasında ve satın almadan kullanıma hazır olana kadar geçen sürede
oluşan maliyetler üzerinden aktifleştirilir. Söz konusu maliyetler, faydalı ömürlerine göre (3-5 yıl) itfa edilir.
15
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
Varlıklarda Değer Düşüklüğü
İtfaya tabi olan varlıklar için defter değerinin geri kazanılmasının mümkün olmadığı durum ya da olayların ortaya
çıkması halinde değer düşüklüğü testi uygulanır. Varlığın defter değerinin geri kazanılabilir tutarını aşması
durumunda değer düşüklüğü karşılığı kaydedilir. Geri kazanılabilir tutar, satış maliyetleri düşüldükten sonra elde
edilen gerçeğe uygun değer veya kullanımdaki değerin büyük olanıdır. Değer düşüklüğünün değerlendirilmesi için
varlıklar ayrı tanımlanabilir nakit akımlarının olduğu en düşük seviyede gruplanır (nakit üreten birimler). Şerefiye
haricinde değer düşüklüğüne tabi olan finansal olmayan varlıklar her raporlama tarihinde değer düşüklüğünün olası
iptali için gözden geçirilir.
Borçlanma Maliyetleri
Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın
alınması, yapımı veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa
hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Yatırımla ilgili kredinin henüz harcanmamış
kısmının geçici süre ile finansal yatırımlarda değerlendirilmesiyle elde edilen finansal yatırım geliri aktifleştirmeye
uygun borçlanma maliyetlerinden mahsup edilir.
Diğer tüm borçlanma maliyetleri, oluştukları dönemde gelir tablosuna kaydedilmektedir.
Finansal Araçlar
Finansal varlıklar
Finansal yatırımlar, gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan ve gerçeğe uygun değerinden kayıtlara
alınan finansal varlıklar haricinde kayıtlara gerçeğe uygun piyasa değerinden alım işlemiyle doğrudan ilişkili
harcamalar düşüldükten sonra alınır. Yatırımlar, yatırım araçlarının ilgili piyasa tarafından belirlenen süreye uygun
olarak teslimatı koşulunu taşıyan bir kontrata bağlı olan ticari işlem tarihinde kayıtlara alınır veya kayıtlardan
çıkarılır.
Finansal varlıklar “gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar”, “vadesine kadar elde
tutulacak yatırımlar”, “satılmaya hazır finansal varlıklar” ve “kredi ve alacaklar” olarak sınıflandırılır.
Sınıflandırma, finansal varlıkların niteliğine ve amacına bağlı olarak yapılır ve ilk muhasebeleştirme sırasında
belirlenir.
Etkin faiz yöntemi
Finansal varlığın itfa edilmiş maliyet ile değerlenmesi ve ilgili faiz gelirinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması
yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir
zaman dilimi süresince gelecekte tahsil edilecek tahmini nakdi, tam olarak ilgili finansal varlığın net bugünkü
değerine indirgeyen orandır.
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışında sınıflandırılan finansal varlıklar ile
ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanmak suretiyle hesaplanmaktadır.
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar
Gerçeğe uygun değer farkı gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıklar; alım-satım amacıyla elde tutulan finansal
varlıklardır. Bir finansal varlık kısa vadede elden çıkarılması amacıyla edinildiği zaman söz konusu kategoride
sınıflandırılır. Finansal riske karşı etkili bir koruma aracı olarak belirlenmemiş olan türev ürünleri teşkil eden bahse
konu finansal varlıklar da gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olarak
sınıflandırılır. Bu kategoride yeralan varlıklar, dönen varlıklar olarak sınıflandırılırlar.
16
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
Finansal Araçlar (devamı)
Vadesine kadar elde tutulan yatırımlar
Grup’un vadesine kadar elde tutma olanağı ve niyeti olduğu sabit veya belirlenebilir bir ödeme planına sahip, sabit
vadeli borçlanma araçları, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar olarak sınıflandırılır. Vadesine kadar elde
tutulacak yatırımlar etkin faiz yöntemine göre itfa edilmiş maliyet bedelinden değer düşüklüğü tutarı düşülerek
kayıtlara alınır ve ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle hesaplanır.
Satılmaya hazır finansal varlıklar
Satılmaya hazır finansal varlıklar (a) vadesine kadar elde tutulacak finansal varlık olmayan veya (b) gerçeğe uygun
değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olmayan finansal varlıklardan oluşmaktadır. Satılmaya hazır
finansal varlıklar kayıtlara alındıktan sonra güvenilir bir şekilde ölçülebiliyor olması koşuluyla gerçeğe uygun
değerleriyle değerlenmektedir. Gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde ölçülemeyen ve aktif bir piyasası
olmayan menkul kıymetler maliyet değeriyle gösterilmektedir. Satılmaya hazır finansal varlıklara ilişkin kar veya
zararlara ilgili dönemin gelir tablosunda yer verilmektedir. Bu tür varlıkların makul değerinde meydana gelen
değişiklikler özkaynak hesapları içinde gösterilmektedir. İlgili varlığın elden çıkarılması veya değer düşüklüğü
olması durumunda özkaynak hesaplarındaki tutar kar / zarar olarak gelir tablosuna transfer edilir. Satılmaya hazır
finansal varlık olarak sınıflandırılan özkaynak araçlarına yönelik yatırımlardan kaynaklanan ve gelir tablosunda
muhasebeleştirilen değer düşüş karşılıkları, sonraki dönemlerde gelir tablosundan iptal edilemez. Satılmaya hazır
olarak sınıflandırılan özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa ve azalış değer
düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliyorsa, önceden
muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı gelir tablosunda iptal edilebilir.
Yabancı para cinsinden olan satılmaya hazır parasal varlıkların gerçeğe uygun değeri, ilgili yabancı para cinsinden
rayiç değerinin raporlama tarihinde geçerli olan çevrim kuru kullanarak raporlanan para cinsine çevrilmesiyle
bulunur. Varlığın, çevrim kurundan kaynaklanan gerçeğe uygun değerindeki değişiklikler kar / zarar içinde, diğer
değişiklikler ise özkaynak altında muhasebeleştirilir.
Krediler ve alacaklar
Sabit ve belirlenebilir ödemeleri olan, piyasada işlem görmeyen ticari ve diğer alacaklar ve krediler bu kategoride
sınıflandırılır. Krediler ve alacaklar etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyeti üzerinden değer
düşüklüğü düşülerek gösterilir.
Finansal varlıklarda değer düşüklüğü
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışındaki finansal varlıklar, her bilanço
tarihinde bir finansal varlık veya finansal varlık grubunun değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin göstergelerin
bulunup, bulunmadığına dair değerlendirmeye tabi tutulur. Finansal varlığın ilk muhasebeleştirilmesinden sonra bir
veya birden daha fazla olayın meydana gelmesi ve söz konusu olayın ilgili finansal varlığın veya varlık grubunun
güvenilir bir biçimde tahmin edilebilen gelecekteki tahmini nakit akımları üzerindeki olumsuz etkisi sonucunda
ilgili finansal varlığın değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin tarafsız bir göstergenin bulunması durumunda değer
düşüklüğü zararı oluşur. İtfa edilmiş değerinden gösterilen finansal varlıklar için değer düşüklüğü tutarı gelecekte
beklenen tahmini nakit akımlarının finansal varlığın etkin faiz oranı üzerinden iskonto edilerek hesaplanan
bugünkü değeri ile defter değeri arasındaki farktır.
Bir karşılık hesabının kullanılması yoluyla defter değerinin azaltıldığı ticari alacaklar haricinde, bütün finansal
varlıklarda, değer düşüklüğü doğrudan ilgili finansal varlığın kayıtlı değerinden düşülür. Ticari alacağın tahsil
edilememesi durumunda bu tutar karşılık hesabından düşülerek silinir. Karşılık hesabındaki değişimler, kar veya
zarar içinde muhasebeleştirilir.
17
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
Finansal Araçlar (devamı)
Finansal varlıklarda değer düşüklüğü (devamı)
Satılmaya hazır özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa, ve azalış değer
düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliniyorsa, önceden
muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı, değer düşüklüğünün iptal edileceği tarihte yatırımın değer düşüklüğü
hiçbir zaman muhasebeleştirilmemiş olması durumunda ulaşacağı itfa edilmiş maliyet tutarını aşmayacak şekilde
kar / zararda iptal edilir.
Satılmaya hazır özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerinde değer düşüklüğü sonrasında meydana gelen artış,
doğrudan özkaynaklarda muhasebeleştirilir.
Nakit ve nakit benzerleri
Nakit ve nakit benzeri kalemler, nakit para, vadesiz mevduat ve satın alım tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya 3
aydan daha az olan, hemen nakde çevrilebilecek olan ve önemli tutarda değer değişikliği riskini taşımayan yüksek
likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır.
Finansal yükümlülükler
Grup’un finansal yükümlülükleri ve özsermaye araçları, sözleşmeye bağlı düzenlemelere ve finansal bir
yükümlülüğün ve özkaynağa dayalı bir aracın tanımlanma esasına göre sınıflandırılır. Grup’un tüm borçları
düşüldükten sonra kalan varlıklarındaki hakkı temsil eden sözleşme özkaynağa dayalı finansal araçtır. Belirli
finansal yükümlülükler ve özkaynağa dayalı finansal araçlar için uygulanan muhasebe politikaları aşağıda
belirtilmiştir.
Finansal yükümlülükler ya gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler olarak ya da
diğer finansal yükümlülükler olarak sınıflandırılır.
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler, gerçeğe uygun değeriyle kayda alınır
ve her raporlama döneminde, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değeriyle yeniden değerlenir. Gerçeğe uygun
değerlerindeki değişim, kar / zararda muhasebeleştirilir. Gelir tablosunda muhasebeleştirilen net kazanç ya da
kayıplar, söz konusu finansal yükümlülük için ödenen faiz tutarını da kapsar.
Diğer finansal yükümlülükler
Diğer finansal yükümlülükler, banka borçları dahil olmak üzere, başlangıçta işlem maliyetlerinden arındırılmış
gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilir.
Diğer finansal yükümlülükler sonraki dönemlerde etkin faiz oranı üzerinden hesaplanan faiz gideri ile birlikte
etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilir.
Etkin faiz yöntemi, finansal yükümlülüğün itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz giderinin ilişkili
olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması
durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte yapılacak tahmini nakit ödemelerini tam olarak ilgili
finansal yükümlülüğün net bugünkü değerine indirgeyen orandır.
18
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye
Bağlı ortaklıkların alımı, satın alım yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmesinin maliyeti,
birleşme tarihinde verilen varlıkların, oluşan veya üstlenilen yükümlülüklerin ve bağlı ortaklığın kontrolünü elde
etmek için çıkarılan özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerlerinin ve işletme birleşmesine doğrudan
atfedilebilen diğer maliyetlerin toplamı olarak hesaplanır. UFRS 5 “Satılmak Üzere Tutulan Duran Varlıklar ve
Durdurulan Faaliyetler”’e göre satılmak üzere elde tutulan ve gerçeğe uygun değerden satış masraflarının
düşülmesiyle bulunan değer ile kayda alınan duran varlıklar (veya satılacak gruplar) hariç olmak üzere alınan
işletmenin UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri”ne göre kayda alınma şartlarını karşılayan belirlenebilen varlıkları,
yükümlülükleri ve şarta bağlı yükümlülükleri gerçeğe uygun değerleri üzerinden kayda alınır.
Satın alım sırasında oluşan şerefiye, satın alımın maliyetinin, satın alınan işletmenin tanımlanabilen varlıkları,
yükümlülükleri ve şarta bağlı yükümlülüklerindeki Grup’un payını aşan kısmı olarak belirlenir ve ilk olarak maliyet
değeri üzerinden kayıtlara alınır. Yeniden gözden geçirildikten sonra Grup’un satın alınan işletmeye ilişkin
tanımlanabilen varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerindeki payının, satın alım maliyetini aşması halinde
aşan kısım derhal gelir olarak kaydedilir.
Satın alınan işletmedeki ana ortaklık dışı paylar, söz konusu işletmenin satın alınması sırasındaki belirlenebilir
varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değerindeki ana ortaklık dışı payların tutarı
olarak kayda alınır.
Ortak kontrol altında gerçekleşen işletme birleşmelerinin muhasebeleştirilmesinde ise işletme birleşmesine konu
olan varlık ve yükümlülükler kayıtlı değerleri ile konsolide finansal tablolara alınır. Gelir tabloları ise işletme
birleşmesinin gerçekleştiği mali yılın başlangıcından itibaren konsolide edilir. Önceki dönem finansal tabloları da
karşılaştırılabilirlik amacıyla aynı şekilde yeniden düzenlenir. Bu işlemler sonucunda herhangi bir şerefiye veya
negatif şerefiye hesaplanmaz. İştirak tutarı ile satın alınan şirketin sermayesindeki payı nispetindeki tutarın
netleştirmesi sonucu oluşan fark doğrudan özsermaye içerisinde "ortak kontrol altındaki işletme birleşmeleri etkisi"
olarak muhasebeleştirilir.
Kur değişiminin etkileri
Her bir işletmenin finansal tablolarının hazırlanması sırasında, yabancı para cinsinden (TL dışındaki para birimleri)
gerçekleşen işlemler, işlem tarihindeki kurlar esas alınmak suretiyle kaydedilmektedir. Bilançoda yer alan dövize
endeksli parasal varlık ve yükümlülükler bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak Türk Lirası’na
çevrilmektedir. Gerçeğe uygun değeri ile izlenmekte olan parasal olmayan kalemlerden yabancı para cinsinden
kaydedilmiş olanlar, gerçeğe uygun değerin belirlendiği tarihteki kurlar esas alınmak suretiyle TL’ye
çevrilmektedir. Tarihi maliyet cinsinden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler yeniden
çevrilmeye tabi tutulmazlar.
Kur farkları, aşağıda belirtilen durumlar haricinde, oluştukları dönemdeki kar ya da zararda muhasebeleştirilirler:
• Geleceğe yönelik kullanım amacıyla inşa edilmekte olan varlıklarla ilişkili olan ve yabancı para birimiyle
gösterilen borçlar üzerindeki faiz maliyetlerine düzeltme kalemi olarak ele alınan ve bu tür varlıkların maliyetine
dahil edilen kur farkları,
• Yabancı para biriminden kaynaklanan risklere (risklere karşı finansal koruma sağlamaya ilişkin muhasebe
politikaları aşağıda açıklanmaktadır) karşı finansal koruma sağlamak amacıyla gerçekleştirilen işlemlerden
kaynaklanan kur farkları,
• Yurtdışı faaliyetindeki net yatırımın bir parçasını oluşturan, çevrim yedeklerinde muhasebeleştirilen ve net
yatırımın satışında kar ya da zararla ilişkilendirilen, ödenme niyeti ya da ihtimali olmayan yurtdışı faaliyetlerden
kaynaklanan parasal borç ve alacaklardan doğan kur farkları.
19
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
Hisse başına kazanç
Konsolide gelir tablosunda belirtilen hisse başına kazanç, net karın, dönem boyunca piyasada bulunan hisse
senetlerinin ağırlıklı ortalama sayısına bölünmesi ile bulunmuştur.
Türkiye’de şirketler, sermayelerini, hissedarlarına geçmiş yıl karlarından dağıttıkları “bedelsiz hisse” yolu ile
arttırabilmektedirler. Bu tip “bedelsiz hisse” dağıtımları, hisse başına kazanç hesaplamalarında, ihraç edilmiş hisse
gibi değerlendirilir. Buna göre, bu hesaplamalarda kullanılan ağırlıklı ortalama hisse sayısı, söz konusu hisse
senedi dağıtımlarının geçmişe dönük etkileri de dikkate alınarak bulunmuştur.
Bilanço tarihinden sonraki olaylar
Bilanço tarihinden sonraki olaylar; kara ilişkin herhangi bir duyuru veya diğer seçilmiş finansal bilgilerin kamuya
açıklanmasından sonra ortaya çıkmış olsalar bile, bilanço tarihi ile bilançonun yayımı için yetkilendirilme tarihi
arasındaki tüm olayları kapsar.
Grup, bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, finansal tablolara alınan
tutarları bu yeni duruma uygun şekilde düzeltir.
Karşılıklar, koşullu varlık ve yükümlülükler
Geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğün bulunması, yükümlülüğün yerine getirilmesinin
muhtemel olması ve söz konusu yükümlülük tutarının güvenilir bir şekilde tahmin edilebilir olması durumunda
finansal tablolarda karşılık ayrılır.
Karşılık olarak ayrılan tutar, yükümlülüğe ilişkin risk ve belirsizlikler göz önünde bulundurularak, bilanço tarihi
itibariyle yükümlülüğün yerine getirilmesi için yapılacak harcamanın tahmin edilmesi yoluyla hesaplanır.
Karşılığın, mevcut yükümlülüğün karşılanması için gerekli tahmini nakit akımlarını kullanarak ölçülmesi
durumunda söz konusu karşılığın defter değeri, ilgili nakit akımlarının bugünkü değerine eşittir.
Karşılığın ödenmesi için gerekli olan ekonomik faydanın bir kısmı ya da tamamının üçüncü taraflarca
karşılanmasının beklendiği durumlarda, tahsil edilecek tutar, ilgili tutarın tahsil edilmesinin hemen hemen kesin
olması ve güvenilir bir şekilde ölçülmesi halinde varlık olarak muhasebeleştirilir.
Zarara sebebiyet verecek sözleşmeler
Zarara sebebiyet verecek sözleşmelerden kaynaklanan mevcut yükümlülükler, karşılık olarak hesaplanır ve
muhasebeleştirilir.
Grup’un, sözleşmeye bağlı yükümlülüklerini yerine getirmek için katlanılacak kaçınılmaz maliyetlerin bahse konu
sözleşmeye ilişkin olarak elde edilmesi beklenen ekonomik faydaları aşan sözleşmesinin bulunması halinde, zarara
sebebiyet verecek sözleşmenin varolduğu kabul edilir.
20
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
İnşaat Sözleşmeleri
Sözleşme giderleri oluştuklarında muhasebeleştirilir.
İnşaat sözleşmelerine ilişkin sonuçların güvenilir olarak tahmin edilememesi durumunda sözleşmeden elde edilecek
gelir, gerçekleştirilen sözleşme giderlerinin tazmin edilebilir kısmı kadar muhasebeleştirilir.
Sözleşme hasılatı, inşaat sözleşmelerinin neticesinin güvenilir olarak tahmin edilebildiği ve sözleşmenin kar
getirmesinin muhtemel olduğu durumlarda sözleşme dönemi boyunca muhasebeleştirilir. Toplam sözleşme
giderlerinin toplam sözleşme hasılatını aşmasının muhtemel olduğu durumlarda, beklenen zarar derhal gider olarak
muhasebeleştirilir.
Sözleşmelerdeki değişiklikler, talep edilen ödemeler ve teşvik ödemeleri müşterinin kabul ettiği oranda ve güvenilir
olarak ölçülebildikleri sürece sözleşme gelirlerine ilave edilir.
Grup, ilgili döneme ait muhasebeleştirilecek olan uygun hasılat tutarının saptanması için “tamamlanma oranı
metodu”nu kullanır. Tamamlanma aşaması her bir sözleşme için tahmin edilen toplam maliyetlerin yüzdesi olarak
bilanço tarihine kadar olan süre içinde oluşan sözleşme giderlerine göre ölçülür. Sözleşme kapsamındaki geleceğe
ilişkin bir faaliyetle ilgili olarak dönem içinde oluşan harcamalar tamamlanma aşamasının belirlenmesinde
sözleşme giderlerine dahil edilmez. Bunlar niteliklerine bağlı olarak stoklar, avanslar veya diğer varlıklar olarak
muhasebeleştirilir.
Grup, sözleşmeye bağlı işlerden devam etmekte olanlara ilişkin olarak müşterilerden olan brüt alacak tutarını,
katlanılan maliyetlere sonuç hesaplarına yansıtılan karın ilave edilmesi (zararın düşülmesi) neticesinde elde edilen
tutarın hak ediş tutarını aşması halinde, varlık olarak sunar. Müşterilerce ödenmemiş olan hak ediş bedelleri ile hak
edişler üzerinden teminat olarak alıkonulan tutarlar “diğer alacaklar” hesabına dahil edilir.
Grup, sözleşmeye bağlı işlerden devam etmekte olanlara ilişkin olarak müşterilerden olan brüt alacak tutarını, hak
ediş tutarının, katlanılan maliyetlere sonuç hesaplarına yansıtılan karın ilave edilmesi (zararın düşülmesi)
neticesinde elde edilen tutarı aşması halinde, yükümlülük olarak sunar.
Devlet teşvik ve yardımları
Devlet teşvikleri, teşviklerin alınacağına ve Grup’un uymakla yükümlü olduğu şartları karşıladığına dair makul bir
güvence olduğunda gerçeğe uygun değerleri üzerinden kayda alınırlar.
Maliyetlere ilişkin devlet teşvikleri, karşılayacakları maliyetlerle eşleştikleri ilgili dönemler boyunca tutarlı bir
şekilde gelir olarak muhasebeleştirilir.
Maddi varlıklara ilişkin devlet teşvikleri, ertelenmiş devlet bağışları olarak cari olmayan borçlar altına
sınıflandırılır ve faydalı ömürleri üzerinden doğrusal amortisman uygulanarak gelir tablosuna alacak kaydedilir.
21
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
Kurum kazancı üzerinden hesaplanan vergiler
Türk Vergi Mevzuatı, ana şirket ve onun bağlı ortaklıklarının konsolide vergi beyannamesi hazırlamasına izin
vermediğinden, ekli konsolide finansal tablolarda da yansıtıldığı üzere, vergi karşılıkları her bir işletme bazında
ayrı olarak hesaplanmıştır.
Gelir vergisi gideri, cari vergi ve ertelenen vergi giderinin toplamından oluşur.
Cari vergi
Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem karının vergiye tabi olan kısmı üzerinden hesaplanır. Vergiye tabi kar, diğer
yıllarda vergilendirilebilir ya da vergiden indirilebilir kalemler ile vergilendirilmesi ya da vergiden indirilmesi
mümkün olmayan kalemleri hariç tutması nedeniyle, gelir tablosunda yer verilen kardan farklılık gösterir. Grup’un
cari vergi yükümlülüğü bilanço tarihi itibariyle yasallaşmış ya da önemli ölçüde yasallaşmış vergi oranı kullanılarak
hesaplanmıştır.
Ertelenmiş vergi
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü veya varlığı, varlıkların ve yükümlülüklerin finansal tablolarda gösterilen tutarları
ile yasal vergi matrahı hesabında dikkate alınan tutarları arasındaki geçici farklılıkların bilanço yöntemine göre
vergi etkilerinin yasalaşmış vergi oranları dikkate alınarak hesaplanmasıyla belirlenmektedir. Ertelenmiş vergi
yükümlülükleri vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanırken, indirilebilir geçici farklardan oluşan
ertelenmiş vergi varlıkları, gelecekte vergiye tabi kar elde etmek suretiyle söz konusu farklardan yararlanmanın
kuvvetle muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır. Bahse konu varlık ve yükümlülükler, ticari ya da mali kar /
zararı etkilemeyen işleme ilişkin geçici fark, şerefiye veya diğer varlık ve yükümlülüklerin ilk defa finansal
tablolara alınmasından (işletme birleşmeleri dışında) kaynaklanıyorsa muhasebeleştirilmez.
Ertelenmiş vergi yükümlülükleri, Grup’un geçici farklılıkların ortadan kalkmasını kontrol edebildiği ve yakın
gelecekte bu farkın ortadan kalkma olasılığının düşük olduğu durumlar haricinde, bağlı ortaklık ve iştiraklerdeki
yatırımlar ve iş ortaklıklarındaki paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanır.
Bu tür yatırım ve paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farklardan kaynaklanan ertelenmiş vergi
varlıkları, yakın gelecekte vergiye tabi yeterli kar elde etmek suretiyle söz konusu farklardan yararlanmanın
kuvvetle muhtemel olması ve gelecekte ilgili farkların ortadan kalkmasının muhtemel olması şartlarıyla
hesaplanmaktadır.
Ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri, her bilanço tarihi itibariyle gözden geçirilir. Ertelenmiş vergi varlığının
kayıtlı değeri, bir kısmının veya tamamının sağlayacağı faydanın elde edilmesine imkan verecek düzeyde mali kar
elde etmenin muhtemel olmadığı ölçüde azaltılır.
Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri varlıkların gerçekleşeceği veya yükümlülüklerin yerine getirileceği
dönemde geçerli olması beklenen ve bilanço tarihi itibariyle yasallaşmış veya önemli ölçüde yasallaşmış vergi
oranları (vergi düzenlemeleri) üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülüklerinin hesaplanması
sırasında, Grup’un bilanço tarihi itibariyle varlıklarının defter değerini geri kazanması ya da yükümlülüklerini
yerine getirmesi için tahmin ettiği yöntemlerin vergi sonuçları dikkate alınır.
Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri, cari vergi varlıklarıyla cari vergi yükümlülüklerini mahsup etme ile
ilgili yasal bir hakkın olması veya söz konusu varlık ve yükümlülüklerin aynı vergi mercii tarafından toplanan gelir
vergisiyle ilişkilendirilmesi ya da Grup’un cari vergi varlık ve yükümlülüklerini netleştirmek suretiyle ödeme
niyetinin olması durumunda mahsup edilir.
22
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
Kurum kazancı üzerinden hesaplanan vergiler (devamı)
Dönem cari ve ertelenmiş vergi
Doğrudan özkaynakta alacak ya da borç olarak muhasebeleştirilen kalemler (ki bu durumda ilgili kalemlere ilişkin
ertelenen vergi de doğrudan özkaynakta muhasebeleştirilir) ile ilişkilendirilen ya da işletme birleşmelerinin ilk
kayda alımından kaynaklananlar haricindeki cari vergi ile döneme ait ertelenen vergi, gelir tablosunda gider ya da
gelir olarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmelerinde, şerefiye hesaplanmasında ya da satın alanın, satın alınan
bağlı ortaklığın tanımlanabilen varlık, yükümlülük ve şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun değerinde elde ettiği
payın satın alım maliyetini aşan kısmının belirlenmesinde vergi etkisi göz önünde bulundurulur.
Çalışanlara sağlanan faydalar/kıdem tazminatı
Türkiye’de mevcut kanunlar ve toplu iş sözleşmeleri hükümlerine göre kıdem tazminatı, emeklilik veya işten
çıkarılma durumunda ödenmektedir. Güncellenmiş olan UMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı (“UMS
19”) uyarınca söz konusu türdeki ödemeler tanımlanmış emeklilik fayda planları olarak nitelendirilir.
Bilançoda muhasebeleştirilen kıdem tazminatı yükümlülüğü, tüm çalışanların emeklilikleri dolayısıyla ileride
doğması beklenen yükümlülük tutarlarının net bugünkü değerine göre hesaplanmış ve finansal tablolara
yansıtılmıştır. Hesaplanan tüm aktüeryal kazançlar ve kayıplar gelir tablosuna yansıtılmıştır.
Grup’un yurtdışında kurulu bulunan bağlı ortaklıkları çalışanlarının kıdem tazminatı hususunda bulundukları
ülkelerde geçerli olan mevzuat ve kanunlara tabidir. Söz konusu kanunlara istinaden gerekli karşılık bağlı
ortaklıkların finansal tablolarında ayrılmıştır.
Nakit akım tablosu
Nakit akım tablosunda, döneme ilişkin nakit akımları esas, yatırım ve finansman faaliyetlerine dayalı bir biçimde
sınıflandırılarak raporlanır.
Esas faaliyetlerden kaynaklanan nakit akımları, Grup’un soda ve türevleri satışı ve ağır makine üretimi
faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımlarını gösterir.
Yatırım faaliyetleriyle ilgili nakit akımları, Grup’un yatırım faaliyetlerinde (sabit yatırımlar ve finansal yatırımlar)
kullandığı ve elde ettiği nakit akımlarını gösterir.
Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akımları, Grup’un finansman faaliyetlerinde kullandığı kaynakları ve bu
kaynakların geri ödemelerini gösterir.
Hazır değerler, nakit para, vadesiz mevduat ve satın alım tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya 3 aydan daha az
olan, hemen nakde çevrilebilecek olan ve önemli tutarda değer değişikliği riskini taşımayan yüksek likiditeye sahip
diğer kısa vadeli yatırımlardır.
Sermaye ve temettüler
Adi hisseler, özsermaye olarak sınıflandırılır. Adi hisseler üzerinden dağıtılan temettüler, temettü kararının
alındığı dönemde birikmiş kardan indirilerek kaydedilir.
23
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
2.
Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı)
2.6 Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları
Şirket geleceğe yönelik tahmin ve varsayımlarda bulunmaktadır. Muhasebe tahminleri nadiren gerçekleşenlerle
birebir aynı sonuçları vermektedir. Gelecek finansal raporlama döneminde, varlık ve yükümlülüklerin kayıtlı
değerinde önemli düzeltmelere neden olabilecek tahmin ve varsayımlar aşağıda belirtilmiştir:
Grup yurtdışı satış işlemlerinin bir kısmında, sahiplik ile ilgili önemli risk ve faydanın malın tesliminde alıcıya
geçmesi nedeni ile, ilgili hasılatı teslimat gerçekleşene kadar ötelemiştir. Grup yönetimi bilanço tarihi itibariyle
faturalanmış ancak alıcıya ulaşmamış mallar için tahminde bulunmuştur. Bu nedenle 30 Eylül 2009 tarihi itibariyle
8.440.142 TL tutarında (31 Aralık 2008: 8.737.168 TL) hasılat ötelemesi yapılmıştır (Dipnot 26).
Grup, ağır makine üretimi için yapılan sabit fiyatlı sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesi işleminde “tamamlanma
aşaması” yöntemini kullanır. Tamamlanma aşaması her bir sözleşme için tahmin edilen toplam maliyetlerin yüzdesi
olarak bilanço tarihine kadar olan süre içinde oluşan sözleşme giderlerine göre ölçülür. Sözkonusu oranın
Yönetim’in tahmininden %1 oranında farklı olması durumunda gerçekleştirilen oranlar artarsa, dönem içinde
muhasebeleştirilecek hasılat tutarı 473.438 TL tutarında artacak, azalırsa 473.438 TL tutarında azalacaktır (31
Aralık 2008: 676.428 TL).
3.
İşletme Birleşmeleri
Şirket, 30 Mart 2008 tarihinde, hisselerinin % 97,53’ne T. İş Bankası A.Ş.’nin sahip olduğu Asmaş hisselerinin
% 82,53’ünü 10.534.999 TL karşılığı satın almıştır. Şirket, Asmaş’ın hisselerin satın alınmasına yönelik nihai satış
bedeli çalışmalarının Haziran 2008 ayında tamamlanmasını mütakip 4.206.094 TL’yi T. İş Bankası A.Ş.’nden geri
almıştır.
Söz konusu işletme birleşmesi öncesi ve sonrası Şirket’in ve Asmaş’ın nihai kontrol hakkına sahip ortaklarının
değişmemiş olması sebebiyle, bu işletme birleşmesi ortak kontrol altında gerçekleşen işletme birleşmesi olarak
tanımlanmıştır. Ortak kontrol altındaki işletme birleşmesine konu olan tüm varlık ve yükümlülükler kayıtlı
değerleri ile konsolide finansal tablolara alınmıştır. Gelir tabloları ise işletme birleşmesinin gerçekleştiği mali yılın
başlangıcından itibaren konsolide edilmiştir. Önceki dönem finansal tabloları Asmaş’ın finansal tablolarının
Grup’un konsolide finansal tablolarına oranla önemli görülmediklerinden yeniden düzenlenmemiştir. Bu işlem
sonucunda herhangi bir şerefiye hesaplanmamıştır. İştirak tutarı ile satın alınan şirketin sermayesindeki payı
nispetindeki tutarların netleştirmesi sonucu oluşan fark doğrudan özsermaye içerisinde “ortak kontrol altındaki
işletme birleşmeleri etkisi” olarak muhasebeleştirilmiştir.
4.
İş Ortaklıkları
Müşterek yönetime tabi işletmeler, Grup’un konsolide finansal tablolarında özkaynak yöntemi kullanılarak
gösterilmektedir (Not 16).
24
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
5.
Bölümlere Göre Raporlama
Coğrafi bölgelere göre raporlama
Grup, UFRS 8’i 1 Ocak 2009’dan itibaren uygulamaya başlamış olup, Grup’un faaliyetlerine ilişkin karar almaya yetkili mercii tarafından düzenli olarak gözden
geçirilmektedir. Grup’un karar almaya yetkili mercii Yönetim Kurulu’dur.
Grup’un karar almaya yetkili mercii, bölümlere tahsis edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınması ve bölümlerin performansının değerlendirilmesi amacıyla sonuçları
ve faaliyetleri coğrafi dağılımlar bazında incelemektedir. Grup’un faaliyet bölümleri coğrafi açıdan Türkiye ve Avrupa olarak incelenmektedir.
Grup’un iç raporlamasına dayanan faaliyet bölümlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
1 Ocak-30 Eylül 2009
Net satışlar
Türkiye
Avrupa
Toplam
Konsolidasyon
düzeltmeleri
Konsolide
418,572,706
74,437,099
493,009,805
(18,730,860)
474,278,945
31,869,206
14,705,816
46,575,022
(4,771,767)
41,803,255
Maddi ve maddi olmayan duran varlık amortisman ve itfa payları
(25,696,092)
(6,354,903)
(32,050,995)
Varlıklar toplamı (30 Eylül 2009)
843,342,968
Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları
1 Ocak-30 Eylül 2008
Net satışlar
Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları
Türkiye
410,445,584
160,932,242
Avrupa
63,172,910
1,004,275,210
354,847
(31,696,148)
(74,771,539)
929,503,671
Toplam
Konsolidasyon
düzeltmeleri
473,618,494
(4,614,771)
469,003,723
Konsolide
36,171,999
16,495,889
52,667,888
-
52,667,888
Maddi ve maddi olmayan duran varlık amortisman ve itfa payları
(24,045,668)
(3,919,491)
(27,965,159)
-
(27,965,159)
Varlıklar toplamı (30 Eylül 2008)
700,084,261
25
108,407,287
808,491,548
(33,311,412)
775,180,136
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
6.
Nakit ve Nakit Benzerleri
Kasa
Bankadaki nakit
Vadesiz mevduatlar
Vadesi üç aydan kısa vadeli mevduatlar
Diğer hazır değerler
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
15,462
71,040,356
4,397,328
66,643,028
14,980
30,444,286
5,298,646
25,145,640
30,459,266
71,055,818
Nakit ve nakit benzerlerindeki risklerin niteliği ve düzeyine ilişkin açıklamalar 38. notta yer almaktadır.
Vadeli Mevduatlar
Faiz oranı
(%)
Para cinsi
EUR
USD
BGN
0,75-6,5
0,75-6,2
6
Ekim 2009
Ekim 2009
Ekim 2009
Faiz oranı
(%)
Para cinsi
EUR
USD
BGN
7.
Vade
Vade
2,0-8,15
1,0-6,5
4,8
Ocak 2009
Ocak 2009
Ocak 2009
30 Eylül
2009
10,552,234
54,672,565
1,418,229
66,643,028
31 Aralık
2008
6.852.767
15.554.259
2.738.614
25.145.640
Finansal Yatırımlar
a) Kısa Vadeli Finansal Yatırımlar
Vadeye Kadar Elde Tutulacak Finansal Varlıklar
Para
birimi
Vadeli mevduat
Vadeli mevduat
EUR
USD
Para
birimi
Eurobond
USD
Faiz Oranı
(%)
Vade
0,50-2,25
0,75-2,5
Ekim 2010
Ekim 2010
Nominal
Değer
1,000,000
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
7,623,170
5,692,722
13,315,892
-
Vade
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
Haziran 2010
1,540,107
-
14,855,999
-
30 Eylül 2009 tarihinde vadesine kadar elde tutulacak olan Eurobond’un etkin faiz oranı yıllık % 10,94‘dür (31
Aralık 2008: Yıllık % 10,94).
26
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
7.
Finansal Yatırımlar (devamı)
b) Uzun Vadeli Finansal Yatırımlar
Satılmaya hazır finansal yatırımlar
Vadeye kadar elde tutulacak finansal yatırımlar
Satılmaya hazır finansal varlıklar
Borsada işlem gören
Denizli Cam San. Tic. A.Ş. (*)
Borsada işlem görmeyen
Sintan Kimya San. ve Tic. A.Ş. (**)
Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş.
Şişecam Shangai Trade Co. Ltd. (***)
Cromital SPA (***)
Camiş Elektrik Üretim A.Ş.
Nemtaş Nemrut Liman İşletmeleri A.Ş.
Diğer
Değer düşüklüğü karşılığı (-) (****)
Hisse
Oranı
%
30 Eylül
2009
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
27,729,325
27,729,325
26,367,063
1,535,551
27,902,614
Hisse
Oranı
%
31 Aralık
2008
16,22%
3.133.202
3.133.202
16,22%
1.770.940
1.770.940
3,00%
4,74%
100,00%
50,00%
0,08%
0,02%
-
396.000
20.948.535
655.448
3.039.460
42.914
158.241
10.973
(655.448)
24.596.123
3,00%
4,74%
100,00%
50,00%
0,08%
0,02%
-
396.000
20.948.535
655.448
3.039.460
42.914
158.241
10.973
(655.448)
24.596.123
27.729.325
26.367.063
(*) Bu şirkete ait hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) işlem görmekte olup, Grup,
satılmaya hazır finansal varlıklar içerisinde takip ettiği hisselerini, İMKB’de oluşan piyasa fiyatları ile değerlemiş
ve bu işlem sonucunda oluşan 3.201.865 TL’lik değer azalışı tutarını bu azalış sebebiyle oluşan ertelenmiş vergi
aktifi olan 154.039 ile netleştirerek özkaynak kalemleri içerisindeki “Değer artış fonları” hesabı altında
muhasebeleştirmiştir (31 Aralık 2008: 4.564.127 TL değer azalışı ve 154.039 TL ertelenmiş vergi aktifi).
(**) Sintan Kimya San. ve Tic. A. Ş., İzmir Menemen Serbest Bölgesi’nde deri kimyasalları, endüstriyel
kimyasallar ve yardımcı kimyasallar ile bunlara ilişkin mamul, yarı mamul, hammadde ve sair maddelerin
üretilmesi, yurtiçinde ve yurtdışında pazarlanması, ithalat ve ihracatı ile iştigal etmektedir.
(***) Şişecam Shanghai Trading Co. Ltd. Kuzey Çin ve Güney Kore başta olmak üzere Uzakdoğu’da satış ve
pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirmek amacıyla kurulmuştur. Cromital S.p.A. ise krom türevleri başta olmak
üzere çeşitli kimyasal ürünleri üretmek ve satmak için İtalya’da bulunan bir bağlı ortaklıktır. Bu şirketlerin finansal
tabloları konsolide finansal tablolara oranla önemli görülmediklerinden konsolidasyona dahil edilmemiştir.
(****) Şirket, Şişecam Shangai Trading Co. Ltd. Finansal yatırımının 30 Eylül 2009 tarihi itibariyle değer
düşüklüğüne uğradığı belirlenmiş ve bu nedenle bu finansal yatırımın tamamı için değer düşüklüğü karşılığı
ayrılmıştır (31 Aralık 2008: 655.448 TL).
Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar
30 Eylül
31 Aralık
Nominal değer
Vade
2009
2008
Eurobond
USD 1.000.000
Haziran 2010
-
Finansal yatırımlardaki risklerin niteliği ve düzeyine ilişkin açıklamalar 38. notta açıklanmıştır.
27
1.535.551
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
8.
Finansal Borçlar
Kısa vadeli finansal borçlar
Kısa vadeli banka kredileri
Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli anapara taksitleri ve faizleri
Uzun vadeli finansal borçlar
Uzun vadeli kredilerin uzun vadeli kısmı
Toplam finansal borçlar
30 Eylül
2009
132.271.089
16.333.594
148.604.683
31 Aralık
2008
77.955.876
19.670.843
97.626.719
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
125.758.655
274.363.338
133.422.027
231.048.746
Kısa ve uzun vadeli finansal borçlara ilişkin özet bilgiler aşağıdaki gibidir:
Döviz Cinsi
USD
EUR
KM
TL
Döviz Cinsi
USD
EUR
KM
JPY
TL
Vade
Ağırlıklı Ortalama
Etkin Faiz Oranı
2009-2013
2009-2016
2009-2010
2009-2010
3.75%
4.58%
7.63%
9.10%
Vade
Ağırlıklı Ortalama
Etkin Faiz Oranı
2009-2015
2009-2015
2009
2009
2009
4,58%
6,82%
7,00%
4,95%
22,71%
30 Eylül 2009
Kısa Vadeli
Uzun Vadeli
31,929,344
57,673,396
3,318,967
55,682,976
148,604,683
62,064,360
63,694,295
125,758,655
31 Aralık 2008
Kısa Vadeli
Uzun Vadeli
34.025.408
13.722.916
9.737.499
444.014
39.696.882
97.626.719
68.025.422
65.396.605
133.422.027
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
148.604.683
27.746.537
34.982.112
23.221.278
23.855.742
15.952.986
274.363.338
97.626.719
25.593.660
37.156.199
29.151.999
24.723.121
16.797.048
231.048.746
Finansal borçların geri ödeme vadeleri aşağıdaki gibidir:
1 yıl içerisinde ödenecek
1 - 2 yıl içerisinde ödenecek
2 - 3 yıl içerisinde ödenecek
3 - 4 yıl içerisinde ödenecek
4 - 5 yıl içerisinde ödenecek
5 yıl ve daha uzun vadeli
Grup’un finansal borçlarının gerçeğe uygun değeri, söz konusu borçların defter değerine yaklaşık tutardadır.
9.
Diğer Finansal Yükümlülükler
Yoktur.
28
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
10. Ticari Alacak ve Borçlar
Ticari Alacaklar
Ticari alacaklar
Alacak senetleri
İlişkili taraflardan ticari alacaklar (Not 37)
Şüpheli ticari alacaklar karşılığı (-)
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
29.961.236
2.297.353
64.612.549
(1.155.025)
95.716.113
27.593.427
1.810.862
63.986.788
(1.486.279)
91.904.798
Soda ürünleri ile ilgili Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. topluluk içi satış fiyatı peşin esaslıdır. Soda ürünleri
ile ilgili yurt içi topluluk dışı satış vadesi ortalama 31 gündür (31 Aralık 2008: 29 gün). Vadesinden sonraki
ödemelerde % 3 gecikme faizi uygulanır. (31 Aralık 2008: İlk 15 gün için aylık 2% ve 15 günden sonrası için 4%).
Krom ürünleri ile ilgili yurtiçi satış vadesi döviz bazında ortalama 22 gündür (31 Aralık 2008: 17 gün), vadesinden
sonra ödemelerde aylık % 1 gecikme faizi uygulanır (31 Aralık 2008: 1%). Yurtdışı satışlarda ortalama satış vadesi
60 gündür (31 Aralık 2008: 60 gün). Ağır makine satışları ile ilgili alacaklar hak ediş planlarına göre tahsil
edilmektedir.
Grup tahsil imkanı kalmayan alacakları için karşılık ayırmıştır. Şüpheli alacak karşılığı geçmiş tahsil edilememe
tecrübesine dayanılarak belirlenmiştir. Grup, alacaklarının tahsil edilip edilemeyeceğine karar verirken, söz konusu
alacakların kredi kalitesinde, ilk oluştuğu tarihten bilanço tarihine kadar bir değişiklik olup olmadığını
değerlendirir. Soda ve Krom türevleri satışlarıyla ilgili olarak çok sayıda müşteriyle çalıştığından dolayı Grup’un
kredi riski dağılmış durumdadır ve önemli bir kredi riski yoğunlaşması yoktur. Ağır makina satışlarıyla ilgili olarak
az sayıdaki müşteri ile çalışılmasından dolayı kredi riski yoğunlaşması vardır. Grup yönetimi ekli finansal
tablolarda yer alan şüpheli alacak karşılığından daha fazla bir karşılığa gerek olmadığı inancındadır.
Şüpheli ticari alacaklar karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir:
Açılış bakiyesi, 1 Ocak
Bağlı ortaklık satın alma etkisi
Çevrim farkı
Dönem gideri
İptal edilen
Kapanış bakiyesi, 30 Eylül
2009
2008
(1,486,279)
(8,307)
339,561
(1,155,025)
(728,496)
(354,455)
(6,767)
(111,245)
(1,200,963)
Ticari alacaklardaki risklerin niteliği ve düzeyine ilişkin açıklamalar 38. notta verilmiştir.
Ticari Borçlar
30 Eylül
2009
Ticari borçlar
İlişkili taraflara ticari borçlar (Not 37)
Diğer ticari borçlar
19.294.821
14.123.195
95.986
33.514.002
31 Aralık
2008
42.236.394
14.740.364
22.021
56.998.779
Kromit ve antrasit alımlarına ilişkin ödemeler peşin olarak yapılmaktadır (31 Aralık 2008: Peşin). Diğer ticari
borçlar için ortalama ödeme vadesi 30-45 gündür (31 Aralık 2008: 30-45 gün). Grup’un, tüm borçlarının
kredilendirme süresi içerisinde ödenmesini temin etmek üzere uygulamaya koyduğu finansal risk yönetimi
politikaları bulunmaktadır.
29
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
11. Diğer Alacak ve Borçlar
30 Eylül
2009
Kısa Vadeli Diğer Alacaklar
İlişkili taraflardan diğer alacaklar (Not 37)
Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar (Not 15)
Diğer çeşitli alacaklar
Verilen depozito ve teminatlar
Personelden alacaklar
Uzun Vadeli Diğer Alacaklar
Verilen depozito ve teminatlar
Kısa Vadeli Diğer Borçlar
Alınan avanslar (diğer)
Alınan avanslar (inşaat)
Alınan depozito ve teminatlar
İlişkili taraflara diğer borçlar (Not 37)
Diğer çeşitli borçlar
87.693.348
989.933
490.256
66.647
106.924
89.347.108
31 Aralık
2008
21.469.189
19.211.264
151.470
50.326
76.364
40.958.613
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
35.987
35.987
33.408
33.408
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
1.802.449
122.273
726.349
27.458.374
1.024.329
31.133.774
1.218.401
10.391.043
1.061.183
3.478.233
1.682.612
17.831.472
Diğer alacaklardaki risklerin niteliği ve düzeyine ilişkin açıklamalar 38. notta verilmiştir.
12. Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar ve Borçlar
Yoktur.
13. Stoklar
30 Eylül
2009
İlk madde ve malzeme
Yarı mamüller
Mamüller
Ticari mallar
Diğer stoklar
Stok değer düşüklüğü karşılığı (-)
29.803.248
1.227.347
36.855.541
7.856.982
1.409.430
77.152.548
Stok değer düşüklüğü karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir:
Stok değer düşüklüğü karşılığı hareketleri
Açılış bakiyesi, 1 Ocak
İptal edilen karşılık
Kapanış bakiyesi, 30 Eylül
30
31 Aralık
2008
67.686.801
1.920.122
41.559.106
6.346.054
10.738
(84.920)
117.437.901
2009
2008
(84,920)
84,920
-
(45,281)
45,281
-
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
14. Canlı Varlıklar
Yoktur.
15. Devam Eden İnşaat Sözleşmelerine İlişkin Varlıklar
Devam eden işler üzerindeki birikmiş maliyetler
Kayda alınan karlar eksi zararlar (net)
Eksi: Gerçekleşen hakedişler (-)
Konsolide mali tablolarda gerçekleşen hak edişler ve
maliyetler aşağıdaki gibidir:
Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar (Not 11)
Zarardaki projeler için ayrılan karşılık (Not 26)
Devam eden inşaat sözleşmeleri hakediş bedelleri (Not 26)
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
86.276.996
(126.501)
86.150.495
(85.659.325)
491.170
88.234.579
(62.603)
88.171.976
(69.563.385)
18.608.591
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
989.933
(126.501)
(372.262)
491.170
19.211.264
(62.603)
(540.070)
18.608.591
30 Eylül 2009 itibariyle hakedişler için verilen teminat mektupları tutarı 7.326.986 TL (31 Aralık 2008:
19.047.244 TL) ve alınan avansların tutarı 122.273 TL’dir (31 Aralık 2008: 10.391.043 TL).
16. Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar
Müşterek yönetime tabi işletmeler, Grup’un konsolide finansal tablolarında özkaynak yöntemi kullanılarak
gösterilmektedir (Not 4).
Özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilen iştirakin ve müşterek yönetime tabi işletmenin pay tutarları, pay
oranları ve özet finansal tablo bilgileri aşağıdaki gibidir:
Pay
%
30 Eylül
2009
Pay
%
31 Aralık
2008
İştirak
Solvay Şişecam Holding AG
25,00%
122.787.257
25,00%
125.972.901
Müşterek yönetime tabi işletme
Oxyvit Kimya San. Ve Tic. A.Ş.
44,00%
4.602.153
127.389.410
44,00%
5.956.965
131.929.866
31
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
16. Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar (devamı)
Özkaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilen iştirakin özet finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Solvay Şişecam Holding AG (*)
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
Toplam varlıklar
Toplam yükümlülükler
Net varlıklar
Grup’un net varlıklardaki payı
741.620.115
(250.471.086)
491.149.029
122.787.257
748.581.760
(244.690.156)
503.891.604
125.972.901
1 Ocak30 Eylül 2009
1 Ocak30 Eylül 2008
189.059.850
(12.704.241)
(3.176.060)
206.140.184
26.987.268
6.746.817
Net satışlar
Net dönem (zararı)/karı
Grup’un dönem karındaki payı
(*) Solvay Şişecam Holding AG; Bulgaristan Cumhuriyeti yasalarına göre kurulmuş, Bulgaristan - Devnya
bölgesinde yerleşik bir Anonim Şirket olan Solvay Sodi AD’nin hisselerine doğrudan veya dolaylı olarak sahip
olmak ve bu iştiraki yönetmek amacı ile Avusturya - Viyana’da kurulmuş olan bir sermaye şirketidir.
Özkaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilen müşterek yönetime tabi işletmenin özet finansal bilgileri
aşağıdaki gibidir:
30 Eylül
31 Aralık
Oxyvit Kimya San. Ve Tic. A.Ş.
2009
2008
Toplam varlıklar
Toplam yükümlülükler
Net varlıklar
Grup’un net varlıklardaki payı
Net satışlar
Net dönem (zararı)/karı
Grup’un dönem karındaki payı
16.828.888
(6.369.450)
10.459.438
4.602.153
17.666.728
(4.128.171)
13.538.557
5.956.965
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
10.069.542
34.948
15.377
12.222.706
2.867.220
1.261.577
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirak ve müşterek yönetime tabi işletme ile ilgili kaydedilen tutarlar
aşağıdaki gibidir:
1 Ocak30 Eylül 2009
Solvay Şişecam Holding AG
Oxyvit Kimya San. Ve Tic. A.Ş.
Toplam
(3.176.060)
15.377
(3.160.683)
17. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
Yoktur.
32
1 Ocak30 Eylül 2008
6.746.817
1.261.577
8.008.394
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
18. Maddi Duran Varlıklar
Arazi ve
arsalar
Maliyet Değeri
1 Ocak 2009 itibariyle
açılış bakiyesi
Transferler
Yabancı para çevrim farkları
Alımlar
Çıkışlar
Yapılmakta olan
yatırımlardan transferler
30 Eylül 2009 itibariyle
kapanış bakiyesi
Birikmiş Amortismanlar
1 Ocak 2009 itibariyle
açılış bakiyesi
Transferler
Yabancı para çevrim farkları
Dönem gideri
Çıkışlar
30 Eylül 2009 itibariyle
kapanış bakiyesi
30 Eylül 2009 itibariyle
net defter değeri
Yer altı ve
yerüstü
düzenleri
Binalar
Tesis makine ve
cihazlar
Taşıtlar
Demirbaşlar
71.000.975
(17.433)
152.090
73.750
(10.740)
773.857.553
646.312
567.041
725.177
(6.730.205)
4.246.574
9.070
158.661
(102.319)
26.704.286
(646.312)
2.516
1.142.962
(5.705.482)
29.368.123
127.933
-
91.933.811
17.433
29.979
550.683
-
-
-
10.682.524
21.802.344
-
29.496.056
92.531.906
81.881.166
790.868.222
-
(37.188.271)
79.999
(2.795)
(1.978.136)
-
(25.931.074)
(79.999)
(7.136)
(1.638.768)
3.510
-
(39.089.203)
53.442.703
29.496.056
Özel
Yapılmakta
maliyetler olan yatırımlar
Toplam
3.922.201
9.000
-
36.545.517
196.665
38.931.670
(18.369)
6.751
-
(32.491.619)
4.311.986
21.504.721
3.931.201
(553.242.238)
211.294
(102.559)
(25.988.027)
6.698.324
(3.125.729)
(3.129)
(297.793)
102.319
(21.518.362)
(211.294)
(779)
(1.078.500)
5.689.758
(3.257.552)
(180.105)
-
-
(644.263.226)
(116.398)
(31.161.329)
12.493.911
(27.653.467)
(572.423.206)
(3.324.332)
(17.119.177)
(3.437.657)
-
(663.047.042)
54.227.699
218.445.016
33
987.654
4.385.544
493.544
43.163.864
43.163.864
1.037.579.040
1.085.294
41.591.903
(12.567.115)
1.067.689.122
404.642.080
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
18. Maddi Duran Varlıklar (devamı)
Arazi ve
arsalar
Maliyet Değeri
1 Ocak 2008 itibariyle
açılış bakiyesi
Bağlı ortaklık satın alma etkisi
Yabancı para çevrim farkları
Alımlar
Çıkışlar
Yapılmakta olan
yatırımlardan transferler
30 Eylül 2008 itibariyle
kapanış bakiyesi
Birikmiş Amortismanlar
1 Ocak 2008 itibariyle
açılış bakiyesi
Bağlı ortaklık satın alma etkisi
Yabancı para çevrim farkları
Dönem gideri
Çıkışlar
30 Eylül 2008 itibariyle
kapanış bakiyesi
30 Eylül 2008 itibariyle
net defter değeri
Yer altı ve
yerüstü
düzenleri
Binalar
Tesis makine ve
cihazlar
Taşıtlar
Demirbaşlar
54.673.342
6.031.835
431.294
99.195
(1.078.666)
712.731.463
12.602.826
2.047.835
1.596.991
(6.151.384)
2.796.947
1.414.207
39.808
82.149
(233.544)
18.133.823
7.403.686
34.235
283.900
(190)
Özel
Yapılmakta
maliyetler olan yatırımlar
24.351.597
2.650.225
574.737
-
86.050.468
495.349
133.092
1.614.254
-
-
17.890
5.796.298
25.191.340
-
72.091
-
27.576.559
88.311.053
65.953.298
748.019.071
4.099.567
25.927.545
3.922.201
-
(34.370.694)
(486.985)
(6.386)
(1.693.354)
-
(20.800.803)
(4.156.327)
(11.551)
(1.193.595)
843.169
(508.360.485)
(12.830.114)
(222.060)
(22.969.058)
5.331.589
(1.581.902)
(1.370.059)
(7.552)
(316.897)
231.188
(12.812.244)
(7.285.429)
(10.559)
(1.185.920)
74
(3.017.174)
(180.279)
-
-
(580.943.302)
(26.128.914)
(258.108)
(27.539.103)
6.406.020
-
(36.557.419)
(25.319.107)
(539.050.128)
(3.045.222)
(21.294.078)
(3.197.453)
-
(628.463.407)
51.753.634
40.634.191
208.968.943
1.054.345
4.633.467
27.576.559
34
3.917.464
4.737
-
724.748
21.168.390
924.018
488.124
48.546.642
-
Toplam
(31.077.619)
40.049.555
40.049.555
923.823.494
31.522.146
3.749.125
52.227.868
(7.463.784)
1.003.858.849
375.395.442
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
18. Maddi Duran Varlıklar (devamı)
Maddi varlıkların, tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıdaki gibidir:
Ekonomik Ömür
5-50 yıl
10-50 yıl
4-20 yıl
4-7 yıl
2-17 yıl
5 yıl
Yeraltı ve yerüstü düzenleri
Binalar
Tesis, makina ve cihazlar
Taşıtlar
Demirbaşlar
Özel maliyetler
Amortisman ve itfa giderlerinin 28.905.375 TL’si (30 Eylül 2008: 25.460.186 TL) satılan malın maliyetine,
976.826 TL’si (30 Eylül 2008: 1.044.207 TL) pazarlama ve satış giderlerine, 1.693.798 TL’si (30 Eylül 2008:
1.315.091 TL) genel yönetim giderlerine ve 120.149 TL’si (30 Eylül 2008: 145.675 TL) araştırma ve geliştirme
giderlerine dahil edilmiştir.
19. Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Haklar
Diğer maddi
olmayan duran
varlıklar
Toplam
6.137.877
211.352
6.349.229
897.310
8.160
905.470
7.035.187
8.160
211.352
7.254.699
Birikmiş İtfa Payları
1 Ocak 2009 itibariyle açılış bakiyesi
Yabancı para çevrim farkları
Dönem gideri
(5.342.036)
(382.774)
(75.370)
(675)
(152.045)
(5.417.406)
(675)
(534.819)
30 Eylül 2009 itibariyle kapanış bakiyesi
(5.724.810)
(228.090)
(5.952.900)
30 Eylül 2009 itibariyle net defter değeri
624.419
677.380
1.301.799
Maliyet Değeri
1 Ocak 2009 itibariyle açılış bakiyesi
Yabancı para çevrim farkları
Alımlar
30 Eylül 2009 itibariyle kapanış bakiyesi
35
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
19. Maddi Olmayan Duran Varlıklar (devamı)
Haklar
Diğer maddi
olmayan duran
varlıklar
Toplam
1 Ocak 2008 itibariyle açılış bakiyesi
Bağlı ortaklık satın alma etkisi
Yabancı para çevrim farkları
Alımlar
5.817.619
207.393
76.198
371.046
18.928
363.821
6.188.665
207.393
18.928
440.019
30 Eylül 2008 itibariyle kapanış bakiyesi
6.101.210
753.795
6.855.005
Birikmiş İtfa Payları
1 Ocak 2008 itibariyle açılış bakiyesi
Bağlı ortaklık satın alma etkisi
Yabancı para çevrim farkları
Dönem gideri
(4.614.806)
(175.272)
(415.388)
(13.009)
(598)
(10.668)
(4.627.815)
(175.272)
(598)
(426.056)
30 Eylül 2008 itibariyle kapanış bakiyesi
(5.205.466)
(24.275)
(5.229.741)
30 Eylül 2008 itibariyle net defter değeri
895.744
729.520
1.625.264
Maliyet Değeri
Maddi olmayan duran varlıkların, tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıdaki gibidir:
Ekonomik Ömür
3-50 yıl
5-50 yıl
Haklar
Diğer maddi olmayan duran varlıklar
20. Şerefiye
Yoktur.
21. Devlet Teşvik ve Yardımları
94/6401 sayılı İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı çerçevesinde Para Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 9
Eylül 1998 tarih ve 98/16 sayılı Kararı’na istinaden yayımlanan 98/10 sayılı Araştırma - Geliştirme Yardımına
İlişkin Tebliğ çerçevesinde Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından, sanayi kuruluşlarının uzman kurumlar tarafından
Ar-Ge niteliğine sahip olduğu tespit edilen projeleri kapsamında izlenip değerlendirilebilen giderlerinin belli bir
oranı hibe şeklinde karşılanmakta veya bu projelere geri ödeme koşuluyla sermaye desteği sağlanmaktadır.
Maliye Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından tespit edilen usul ve esaslar doğrultusunda yapılan ihracat
işlemleri ile diğer döviz kazandırıcı faaliyetler damga vergisi ve harçlardan istisna edilmiştir.
İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı’na dayanılarak hazırlanan Para Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 16
Aralık 2004 tarihli ve 2004/11 sayılı Kararı’na istinaden yurt dışı fuar katılımlarının desteklenmesi amacıyla devlet
yardımı ödenmektedir.
36
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
22. Karşılıklar, Koşullu Varlık ve Yükümlülükler
Borç Karşılıkları
30 Eylül
2009
Kısa vadeli borç karşılıkları
Maliyet giderleri karşılığı
Nakliye fiyat farkı karşılığı
Ceza karşılığı
Dava karşılıkları
Diğer borç karşılıkları
860.099
994.076
603.810
1.276.906
3.734.891
31 Aralık
2008
71.501
994.076
939.608
448.895
1.028.842
3.482.922
Grup yönetimi Asmaş’ın bir müşterisi ile olan ihtilafı nedeniyle ödenmesi beklenen ceza için 31 Aralık 2008
itibariyle mutabık kalınan 939.608 TL kadar karşılık ayrılmıştır. Asmaş’ın bu müşterisinden olan alacak, ceza
düşüldükten sonra 2009 yılında tahsil edilmiştir.
Dava karşılığının hareket tablosu aşağıdadır:
Açılış bakiyesi, 1 Ocak
Dönemde ayrılan
Dönemde ödenen
Konusu kalmayan karşılık
Kapanış bakiyesi, 30 Eylül
2009
2008
448,895
160,215
(5,300)
603,810
904,569
63,534
(91,621)
(1,100)
875,382
30 Eylül 2009 tarihi itibariyle Grup aleyhine açılan davalar için Grup yönetimi hukuk danışmanlarının da görüşünü
alarak ileriki dönemde muhtemel nakit çıkışını 603.810 TL olarak hesaplamış ve ilgili tutar için karşılık ayırmıştır
(31 Aralık 2008 : 448.895 TL).
Grup’un Mersin İli Karadiken köyündeki kireçtaşı işletmesinde kiralanan sahanın haricindeki yerde ocak
faaliyetinde bulunduğu gerekçesiyle Tarsus Mal Müdürlüğü tarafından Tarsus Asliye Hukuk Mahkemesi’nde
aleyhine tazminat ve müdahalenin men’i için dava açılmıştır. Yapılan yargılama sonucu dava Grup aleyhine
sonuçlanmış olup, ödeme taksitlendirme yolu ile yapılmıştır. Tarsus Maliye Hazinesi Şirket aleyhine Tarsus 1.
Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 19 adet parsel üzerinde “Soğutma Suyu Temini İsale Hattı Projesi” kapsamında dava
açmış olup, dava halen devam etmektedir. Bu proje kapsamında Şirketçe Tarsus Maliye Hazinesi aleyhine Mecra
irtifakının tesisi için Tarsus 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılmış olup, dava halen devam etmektedir.
37
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
23. Taahhütler ve Zorunluluklar
Hisse alım/satım opsiyonu
8 Temmuz 2005 tarihinde Cromital s.p.a.’nın diğer ortağı Cheminvest s.p.a. ve Şirket arasında yapılan anlaşma ve
1 Şubat 2008 tarihli ek protokol ile 1 Temmuz 2011 ve 30 Haziran 2012 tarihleri arasında, Cheminvest s.p.a.
sahip olduğu %50 Cromital s.p.a. hissesini anlaşmada belirtilen fiyat ile Şirket’e satma, Şirket’de alma opsiyonuna
sahiptir.
Diğer taahhütler ve zorunluluklar
Şirket, mülkiyetindeki taşınmazlarının 32.552 m2’lik bölümü üzerinde, Şişecam Topluluğu şirketlerinden Camiş
Elektrik Üretimi A.Ş. lehine 30 yıllık üst hakkı tesis etmiştir (31 Aralık 2008: 32.552 m2).
Şirket, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A. Ş. tarafından Şişecam Topluluğu Cam Ev Eşyası ve Kimyasallar
gruplarının yatırımlarında ve genel şirket finansmanında kullanılmak amacı ile alınan kredinin 5.000.000 Euro ve
22.178.929 Amerikan Doları kısmına garantör olmuştur. Şirket, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A. Ş.’nin
kullandığı 2,5 yılı ödemesiz 5 yıl vadeli 200 Milyon Amerikan Doları ile 3 yıl vadeli 134,5 milyon USD ve 75,4
milyon EUR sendikasyon kredisinin üçte birine garantör olmuştur.
Şirketin Botaş - Boru Hatları ile Petrol Taşıma A. Ş. arasında yapılan sözleşme gereği 1 Ocak 2009 – 31 Aralık
2009 tarihleri arasında 32.000.000 m3 doğalgaz alım taahhüdü bulunmaktadır. Ayrıca sözleşme gereği, “A Tipi
İstasyonun Botaş Telekomünikasyon ve Scada Sistemi’ne bağlanması” ile ilgili olarak Şirket tarafından yapılması
gereken bu sistemin/teçhizatın mülkiyeti Botaş’a aittir. (31 Aralık 2008: 103.000.000 m3)
Grup’un 30 Eylül 2009 itibariyle 85.748.827 TL tutarında ihracat taahhüdü bulunmaktadır (31 Aralık 2008:
9.872.294 TL).
30 Eylül 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle Şirket’in diğer yükümlülükleri aşağıdaki gibidir:
30 Eylül
2009
Verilen teminat mektupları
Diğer
12.240.867
6.529.680
18.770.547
38
31 Aralık
2008
32.138.169
6.470.739
38.608.908
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
24. Çalışanlara Sağlanan Faydalar
Çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar
30 Eylül
2009
Personele ödenecek ücretler
Kullanılmayan izin karşılığı
1.568.031
486.642
2.054.673
31 Aralık
2008
604.796
917.553
1.522.349
Çalışanlara sağlanan uzun vadeli faydalar
Kıdem tazminatı karşılıkları
Yürürlükteki İş Kanunu hükümleri uyarınca, çalışanlardan kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesi
sona erenlere, hak kazandıkları yasal kıdem tazminatlarının ödenmesi yükümlülüğü vardır. Ayrıca, halen yürürlükte
bulunan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 6 Mart 1981 tarih, 2422 sayılı ve 25 Ağustos 1999 tarih, 4447
sayılı yasalar ile değişik 60’ıncı maddesi hükmü gereğince kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkı
kazananlara da yasal kıdem tazminatlarını ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Emeklilik öncesi hizmet şartlarıyla
ilgili bazı geçiş karşılıkları, ilgili kanunun 23 Mayıs 2002 tarihinde değiştirilmesi ile Kanun’dan çıkarılmıştır.
30 Eylül 2009 tarihi itibariyle ödenecek kıdem tazminatı, her hizmet yılı için aylık maaş üzerinden 2.365,16 TL
(31 Aralık 2008: 2.173,19 TL) tavanına tabidir.
Kıdem tazminatı yükümlülüğü yasal olarak herhangi bir fonlamaya tabi değildir. Kıdem tazminatı karşılığı,
Şirket’in, çalışanların emekli olmasından kaynaklanan gelecekteki muhtemel yükümlülük tutarının bugünkü
değerinin tahmin edilmesi yoluyla hesaplanmaktadır. UMS 19 (“Çalışanlara Sağlanan Faydalar”), şirketin
yükümlülüklerinin, tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak
geliştirilmesini öngörür. Bu doğrultuda, toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar
aşağıda belirtilmiştir:
Ana varsayım, her hizmet yılı için olan azami yükümlülük tutarının enflasyona paralel olarak artacak olmasıdır.
Dolayısıyla, uygulanan iskonto oranı, gelecek enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel oranı
ifade eder. Bu nedenle, 30 Eylül 2009 ve 30 Eylül 2008 tarihleri itibariyle, ekli finansal tablolarda karşılıklar,
geleceğe ilişkin, çalışanların emekliliğinden kaynaklanacak muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değeri tahmin
edilerek hesaplanır. İlgili bilanço tarihlerindeki karşılıklar, yıllık %5,40 enflasyon ve %12 iskonto oranı
varsayımlarına göre yaklaşık %6,26 olarak elde edilen reel iskonto oranı kullanılmak suretiyle hesaplanmıştır (31
Aralık 2008: %6,26). İsteğe bağlı işten ayrılmalar neticesinde ödenmeyip, Şirket’e kalacak olan kıdem tazminatı
tutarlarının tahmini oranı da dikkate alınmıştır.
Kıdem tazminatı karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir:
Açılış bakiyesi, 1 Ocak
Bağlı ortaklık alış etkisi
Çevrim farkı
Hizmet maliyeti
Faiz maliyeti
Dönem içinde yapılan ödemeler
Kapanış bakiyesi, 30 Eylül
Yükümlülüğün tamamı genel yönetim giderlerine dahil edilmiştir.
39
2009
2008
17.418.312
1.863
1.669.697
750.640
(2.692.200)
17.148.312
16.194.438
586.066
9.078
2.609.020
(2.563.671)
16.834.931
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
25. Emeklilik Planları
Yoktur.
26. Diğer Varlık ve Yükümlülükler
30 Eylül
2009
Diğer dönen varlıklar
Gelecek aylara ait giderler
Peşin ödenen vergi ve fonlar
Verilen sipariş avansları
İş avansları
Devreden KDV
Diğer KDV
Diğer
540,490
81,923
5,924,577
2,127
92,149
3,773,233
554,370
10,968,869
Diğer duran varlıklar
Gelecek yıllara ait giderler
Verilen avanslar
31 Aralık
2009
2008
30 Eylül
2009
Gelecek aylara ait gelirler (*)
Ödenecek vergi ve fonlar
Ödenecek SSK primleri
Zarardaki inşaat projeleri için ayrılan karşılık (Not 15)
Devam eden inşaat sözleşmeleri hak ediş bedelleri (Not 15)
Diğer yükümlülükler
Diğer
8.440.142
1.505.560
1.106.819
126.501
372.262
5.344
173.209
11.729.837
(*) 30 Eylül 2009 tarihi itibariyle UMS 18’e göre 8.440.142 TL’lik hasılat ötelemesi yapılmıştır.
(31 Aralık 2008: 8.737.168 TL).
30 Eylül
Diğer uzun vadeli yükümlülükler
2009
Gelecek yıllara ait gelirler
Diğer
16.484
43.433
59.917
40
305,450
5,538
4,165,193
1,178
4,813,632
10,057,657
4,488
19,353,136
30 Eylül
415.536
8.892.005
9.307.541
Diğer kısa vadeli yükümlülükler
31 Aralık
2008
511.030
8.602.483
9.113.513
31 Aralık
2008
8.737.168
1.333.580
1.087.867
62.603
540.070
7.474
170.770
11.939.532
31 Aralık
2008
20.648
20.648
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
27. Özkaynaklar
a) Sermaye / Karşılıklı Sermaye Düzeltmesi
30 Eylül 2009 ve 31 Aralık 2008 itibariyle sermaye yapısı aşağıdaki gibidir:
Ortaklar
Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş.
Anadolu Cam Sanayii A.Ş.
Camiş Madencilik A.Ş.
Halka açık kısım
Nominal sermaye
%
70,8
14,2
0,0
15,0
100,0
Sermaye olumlu farkları
30 Eylül
2009
163.468.381
32.899.886
88.200
34.543.533
231.000.000
%
70,8
14,2
0,0
15,0
100,0
-
31 Aralık
2008
148.247.405
29.836.490
79.988
31.327.086
209.490.969
1.489
Şirket’in 30 Eylül 2009 tarihli sermayesi 23.100.000.000 adet hisseden oluşmaktadır (31 Aralık 2008:
20.949.096.900 adet). Hisselerin itibari değeri hisse başına 0,01 TL’dir (31 Aralık 2008: hisse başı 0,01 TL).
Şirket, 21.509.031 TL sermaye artışını 21.507.542 TL geçmiş yıl karından, 1.489 TL sermaye olumlu farklarından
karşılamıştır.
b) Değer Artış/(Azalış) Fonları
Finansal Varlıklar Değer Artış/(Azalış) Fonu
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
(3.047.826)
(3.047.826)
(4.410.088)
(4.410.088)
Finansal Varlık Değer Artış Fonu satılmaya hazır finansal varlıkların gerçeğe uygun değerlerinden değerlemesi
sonucu ortaya çıkar. Gerçeğe uygun değeriyle değerlenen bir finansal aracın elden çıkarılması durumunda, değer
artış fonunun satılan finansal varlıkla ilişkili parçası doğrudan kar/zararda muhasebeleştirilir. Yeniden değerlenen
bir finansal aracın değer düşüklüğüne uğraması durumunda ise değer artış fonunun değer düşüklüğüne uğrayan
finansal varlıkla ilişkili kısmı kar/zararda muhasebeleştirilir (Not 7).
c) Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler
Yasal Yedekler
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
15.477.558
15.477.558
11.954.163
11.954.163
Yasal yedekler Türk Ticaret Kanunu’na göre ayrılan birinci ve ikinci tertip yasal yedeklerden oluşmaktadır. Birinci
tertip yasal yedekler, tüm yedekler tarihi (enflasyona göre endekslenmemiş) ödenmiş sermayenin %20’sine erişene
kadar, geçmiş dönem ticari karının yıllık %5’i oranında ayrılır. İkinci tertip yasal yedekler, birinci tertip yasal
yedek ve temettülerden sonra, tüm nakdi temettü dağıtımları üzerinden yıllık %10 oranında ayrılır.
41
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
27. Özkaynaklar (devamı)
d) Geçmiş Yıl Kar/Zararları
30 Eylül 2009 tarihi itibari ile Grup’un 210.984.977 TL tutarındaki geçmiş yıl karları, 146.476.540 TL tutarında
öz sermaye enflasyon düzeltme farkları, 74.446.360 TL tutarında olağanüstü yedeklerden ile 9.937.923 TL
tutarında birikmiş zarardan oluşmaktadır (31 Aralık 2008: 191.852.039 TL, 146.475.699 TL tutarında öz sermaye
enflasyon düzeltme farkları, 52.892.536 TL tutarında olağanüstü ile 7.516.196 TL tutarında birikmiş zarar).
SPK’nın 1 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olan gereklilikleri uyarınca enflasyona göre düzeltilen ilk finansal
tablo denkleştirme işleminde ortaya çıkan ve “geçmiş yıllar zararı”nda izlenen tutarı, SPK’nın kar dağıtımına
ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde, enflasyona göre düzeltilmiş finansal tablolara göre dağıtılabilecek kar rakamı
bulunurken indirim kalemi olarak dikkate alınmaktaydı. Bununla birlikte, “Geçmiş yıllar zararları”nda izlenen söz
konusu tutar, varsa dönem karı ve dağıtılmamış geçmiş yıl karları, kalan zarar miktarının ise sırasıyla olağanüstü
yedek akçeler, yasal yedek akçeler, özkaynak kalemlerinin enflasyon muhasebesine göre düzeltilmesinden
kaynaklanan sermaye yedeklerinden mahsup edilmesi mümkün bulunmaktaydı.
Yine 1 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olan uygulama uyarınca, enflasyona göre düzeltilen ilk finansal tablo
düzenlenmesi sonucunda özkaynak kalemlerinden “Sermaye, emisyon primi, Yasal yedekler, Statü yedekleri, Özel
yedekler ve Olağanüstü yedek” kalemlerine bilançoda kayıtlı değerleri ile yer verilmekte ve bu hesap kalemlerinin
düzeltilmiş değerleri toplu halde özkaynak grubu içinde “Özsermaye enflasyon düzeltmesi farkları” hesabında yer
almaktaydı. Tüm özkaynak kalemlerine ilişkin “Özsermaye enflasyon düzeltmesi farkları” sadece bedelsiz sermaye
artırımı veya zarar mahsubunda, olağanüstü yedeklerin kayıtlı değerleri ise, bedelsiz sermaye artırımı; nakit kar
dağıtımı ya da zarar mahsubunda kullanılabilmekteydi.
1 Ocak 2008 itibariyle yürürlüğe giren Seri: XI, No: 29 sayılı tebliğ ve ona açıklama getiren SPK duyurularına göre
“Ödenmiş sermaye”, “Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler” ve “Hisse senedi ihraç primleri”’nin yasal kayıtlardaki
tutarları üzerinden gösterilmesi gerekmektedir. Söz konusu tebliğin uygulanması esnasında değerlemelerde çıkan
farklılıkların (enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan farlılıklar gibi):
- “Ödenmiş sermaye”den kaynaklanmaktaysa ve henüz sermayeye ilave edilmemişse, “Ödenmiş sermaye”
kaleminden sonra gelmek üzere açılacak “Sermaye düzeltmesi farkları” kalemiyle;
- “Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler” ve “Hisse senedi ihraç primleri”’nden kaynaklanmakta ve henüz kar
dağıtımı veya sermaye artırımına konu olmamışsa “Geçmiş yıllar kar/zararıyla”,
ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Diğer özkaynak kalemleri ise SPK Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde
değerlenen tutarları ile gösterilmektedir.
Sermaye düzeltmesi farklarının sermayeye eklenmek dışında bir kullanımı yoktur.
Kar Dağıtımı:
Sermaye Piyasası Kurulu’nun 9 Ocak 2009 tarihli Kararı gereğince 2008 yılı faaliyetlerinden elde edilen karların
dağıtım esasları ile ilgili olarak payları borsada işlem gören anonim ortaklıklar için, asgari kar dağıtım oranı % 20
(31 Aralık 2008: %20) olarak uygulanacaktır. Söz konusu Kurul Kararı ve SPK’nın halka açık şirketlerin kar
dağıtım esaslarını düzenlediği Seri:IV, No: 27 sayılı “Sermaye Piyasası Kanununa Tabi Olan Halka Açık Anonim
Ortaklıkların Temettü ve Temettü Avansı Dağıtımında Uyacakları Esaslar Hakkında Tebliği”ne göre bu dağıtımın
şirketlerin genel kurullarında alacakları karara bağlı olarak nakit ya da temettüün sermayeye eklenmesi suretiyle
ihraç edilecek payların bedelsiz olarak ortaklara dağıtılması ya da belli oranda nakit, belli oranda bedelsiz pay
dağıtılması suretiyle gerçekleştirilebilmesine; belirlenecek birinci temettü tutarının mevcut ödenmiş/çıkarılmış
sermayelerinin % 5’inden az olması durumunda, söz konusu tutarın dağıtılmadan ortaklık bünyesinde
bırakılabilmesine imkan verilmiş ancak bir önceki döneme ilişkin temettü dağıtımını gerçekleştirmeden sermaye
artırımı yapan ve bu nedenle payları "eski" ve "yeni" şeklinde ayrılan anonim ortaklıklardan, 2008 yılı faaliyetleri
sonucunda elde ettikleri dönem karından temettü dağıtacakların, hesaplayacakları birinci temettüyü nakden
dağıtılmaları zorunluluğu getirilmiştir.
42
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
27. Özkaynaklar (devamı)
d) Geçmiş Yıl Kar/Zararları (devamı)
Bunun yanında söz konusu Kurul Kararı ile konsolide finansal tablo düzenleme yükümlülüğü bulunan işletmelerce
dağıtılabilir karın hesaplanmasında konsolide finansal tablolarda yer alan kar içinde görünen; bağlı ortaklık, iş
ortaklıkları ve iştiraklerden ana ortaklığın konsolide finansal tablolarına intikal eden, ancak genel kurullarınca kar
dağıtım kararı alınmamış olanların kar tutarlarının dikkate alınmaması ve bu tutarlar hakkında finansal tablo
dipnotlarında açıklama yapılarak, bağımsız denetim raporunda ayrı bir açıklama paragrafında bilgi verilmesi
yönündeki uygulamanın iptal edilmesine; şirketlerin yasal kayıtlarında bulunan kaynaklarından karşılanabildiği
sürece, dağıtacakları kar tutarını Seri:XI No:29 Tebliği çerçevesinde hazırlayıp kamuya ilan edecekleri finansal
tablolarında yer alan net dönem karlarını dikkate alarak hesaplamalarına imkan tanınmasına karar verilmiştir.
Bu kapsamda SPK düzenlemelerine göre bulunan net dağıtılabilir kar üzerinden SPK’nın asgari kar dağıtım
zorunluluğuna ilişkin düzenlemeleri uyarınca hesaplanan kar dağıtım tutarının; tamamının yasal kayıtlarda yer alan
dağıtılabilir kardan karşılanabilmesi durumunda bu tutarın tamamı, karşılanmaması durumunda ise yasal kayıtlarda
yer alan net dağıtılabilir karın tamamı dağıtılacaktır.
e) Azınlık payları
Azınlık paylarının hareketi aşağıdaki gibidir:
Açılış bakiyesi, 1 Ocak
Çevrim farkı
Bağlı ortaklık satın alma etkisi
Konsolidasyon yapısındaki değişim
Bağlı ortaklık sermaye artışı
Dönem faaliyet sonuçlarındaki ana ortaklık dışı paylar
Kapanış bakiyesi, 30 Eylül
2009
8.136.238
73.917
2.194.984
502.499
(1.647.175)
9.260.463
2008
7.971.214
406.407
(450.226)
(1.479.283)
6.448.112
Şirket’in bağlı ortaklığı Şişecam Soda Lukavac’ın sermayesi 2009 yılı içinde nakit olarak arttırılmıştır. Nakit
sermaye artışına sadece Şirket’in katılması nedeniyle Şirket’in Şişecam Soda Lukavac’teki efektif hisse katılım
oranı %78,34’ten %85.91’e çıkmıştır. Bu artış sonucunda azınlık paylarında 2.162.508 TL artış ve ana ortaklık
paylarında 2.162.508 TL azalış gerçekleşmiştir.
Şirket’in bağlı ortaklığı Asmaş’ın sermayesi 2009 yılı içinde nakit olarak arttırılmıştır. Nakit sermaye artışına
diğer ortakların tamamının katılmaması nedeniyle Şirket’in Asmaş’daki efektif hisse katılım oranı %83,77’ten
%84,02’ye çıkmıştır. Bu artış sonucunda azınlık paylarında 32.476 TL artış ve ana ortaklık paylarında 32.476 TL
azalış gerçekleşmiştir. Asmaş’ın sermaye artışına azınlığın nakit katılımı 502.499 TL’dir.
43
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
28. Satışlar ve Satışların Maliyeti
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Temmuz30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
1 Temmuz30 Eylül
2008
477,860,533
308,897
(308,340)
(3,534,122)
(48,023)
474,278,945
150,160,298
238,614
(48,936)
(1,161,233)
(2,696)
149,186,047
473,004,153
52,114
(60,999)
(3,924,288)
(67,257)
469,003,723
169,085,680
18,680
(26,386)
(1,381,308)
(17,854)
167,678,812
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Temmuz30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
1 Temmuz30 Eylül
2008
İlk madde ve malzeme giderleri
Doğrudan işçilik giderleri
Genel üretim giderleri
Amortisman giderleri
Yarı mamul stoklarındaki değişim
Mamul stoklarındaki değişim
Satılan mamullerin maliyeti
(91,113,987)
(15,346,389)
(164,666,036)
(28,905,375)
(692,775)
(4,703,565)
(305,428,127)
(24,344,919)
(5,054,922)
(49,733,941)
(9,913,694)
(358,333)
(4,595,167)
(94,000,976)
(110,121,798)
(12,828,514)
(163,901,980)
(25,460,186)
702,489
(3,668,014)
(315,278,003)
(44,737,965)
(4,140,986)
(56,803,133)
(8,662,841)
453,406
981,839
(112,909,680)
Satılan ticari mallar maliyeti
(59,786,261)
(365,214,388)
(22,178,408)
(116,179,384)
(61,087,221)
(376,365,224)
(19,257,200)
(132,166,880)
Satışlar
Satışlar
Diğer gelirler
Satış iadeleri (-)
Satış iskontoları (-)
Satışlardan diğer indirimler (-)
Satışların Maliyeti
29. Araştırma ve Geliştirme Giderleri, Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri, Genel
Yönetim Giderleri
Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (-)
Genel yönetim giderleri (-)
Araştırma ve geliştirme giderleri (-)
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Temmuz30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
1 Temmuz30 Eylül
2008
(27,225,893)
(27,307,263)
(1,229,776)
(55,762,932)
(9,555,066)
(8,494,206)
(406,042)
(18,455,314)
(23,919,128)
(24,781,432)
(1,134,721)
(49,835,281)
(7,984,425)
(7,982,858)
(378,005)
(16,345,288)
30. Niteliklerine Göre Giderler
Malzeme giderleri
Personel giderleri
Çeşitli giderler
Dışardan sağlanan fayda
ve hizmet giderleri
Vergi, resim ve harçlar
Amortisman, itfa ve tükenme payları
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Temmuz30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
1 Temmuz30 Eylül
2008
(1,802,007)
(18,358,006)
(14,893,222)
(577,924)
(5,882,464)
(4,218,929)
(2,073,748)
(19,086,834)
(12,294,045)
(726,856)
(6,604,400)
(3,711,183)
(16,357,389)
(1,561,535)
(2,790,773)
(55,762,932)
(6,588,246)
(189,171)
(998,580)
(18,455,314)
(12,798,335)
(1,077,346)
(2,504,973)
(49,835,281)
(4,305,619)
(182,778)
(814,452)
(16,345,288)
44
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
31. Diğer Faaliyetlerden Gelir / Giderler
Diğer Faaliyetlerden Gelirler
Hizmet gelirleri
Maddi duran varlık satış karı
Diğer olağan gelir ve karlar
Diğer Faaliyetlerden Gider ve Zararlar
Komisyon giderleri
Navlun gideri
Silikat tesisi zararı
Diğer gider ve zararlar
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Temmuz30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
1 Temmuz30 Eylül
2008
1,915,083
157,461
3,768,434
5,840,978
887,989
17,357
383,752
1,289,098
1,761,858
2,155,041
2,180,272
6,097,171
681,679
1,812,671
256,259
2,750,609
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Temmuz30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
1 Temmuz30 Eylül
2008
(4,925)
(957,149)
(1,181,924)
(2,143,998)
(1,470)
(593,551)
(276,252)
(871,273)
(3,195)
(817,310)
(942,334)
(1,762,839)
(1,119)
(623,942)
(625,061)
32. Finansal Gelirler
Temettü gelirleri
Faiz gelirleri
Kambiyo karları
Kredi kur farkı gelirleri
Reeskont faiz gelirleri
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Temmuz30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
1 Temmuz30 Eylül
2008
632.521
8.274.971
15.820.234
2.310.584
4.154
2.913.386
3.184.651
2.310.584
4.154
211.417
1.379.628
20.099.515
282.758
508.450
7.526.515
(81.116)
27.042.464
8.412.775
21.973.318
7.953.849
33. Finansal Giderler
Faiz giderleri
Kredi kur farkı giderleri
Reeskont faiz giderleri
Kambiyo zararları
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Temmuz30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
1 Temmuz30 Eylül
2008
(15,174,778)
(421,918)
(20,410,748)
(36,007,444)
(4,484,394)
381,075
(75,734)
(6,682,940)
(10,861,993)
(7,851,097)
(8,068,143)
(91,935)
(13,257,895)
(29,269,070)
(1,914,884)
(1,989,630)
(91,935)
(6,263,906)
(10,260,355)
34. Satış Amacıyla Elde Tutulan Duran Varlık ve Durdurulan Faaliyetler
Yoktur.
45
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
35. Vergi Varlık ve Yükümlülükleri
30 Eylül 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle vergi karşılıkları aşağıdaki gibidir:
Cari vergi yükümlülüğü:
Kurumlar vergisi karşılığı
Eksi: Peşin ödenen vergi ve fonlar
Bilançodaki vergi karşılığı
Cari dönem kurumlar vergisi karşılığı
Ertelenmiş vergi geliri
Gelir tablosundaki vergi karşılığı
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
(15.723.961)
11.113.890
(4.610.071)
(18.526.990)
12.676.107
(5.850.883)
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
(15.723.961)
3.333.516
(12.390.445)
(12.812.220)
3.592.425
(9.219.795)
Kurumlar vergisi
Grup, Türkiye’de geçerli olan kurumlar vergisine tabidir. Grup’un cari dönem faaliyet sonuçlarına ilişkin tahmini
vergi yükümlülükleri için ekli finansal tablolarda gerekli karşılıklar ayrılmıştır.
Şirket’in Bosna Hersek’te bulunan bağlı ortağı Şişecam Soda Lukavac d.o.o.’ın ihracat tutarı, toplam
satışlarının %30’unu aşması nedeniyle, Bosna Hersek vergi mevzuatı uyarınca vergiden muaftır.
Vergiye tabi kurum kazancı üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi oranı ticari kazancın tespitinde gider
yazılan vergi matrahından indirilemeyen giderlerin eklenmesi ve vergiden istisna kazançlar, vergiye tabi olmayan
gelirler ve diğer indirimler (varsa geçmiş yıl zararları ve tercih edildiği takdirde kullanılan yatırım indirimleri)
düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktadır.
2009 yılında uygulanan efektif vergi oranı %20’dir (2008: %20).
Türkiye’de geçici vergi üçer aylık dönemler itibariyle hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. 2009 yılı kurum
kazançlarının geçici vergi dönemleri itibariyle vergilendirilmesi aşamasında kurum kazançları üzerinden
hesaplanması gereken geçici vergi oranı %20’dir. (2008:%20). Zararlar gelecek yıllarda oluşacak vergilendirilebilir
kardan düşülmek üzere, maksimum 5 yıl taşınabilir. Ancak oluşan zararlar geriye dönük olarak önceki yıllarda
oluşan karlardan düşülemez.
Türkiye’de vergi değerlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaşma prosedürü bulunmamaktadır. Şirketler
ilgili yılın hesap kapama dönemini takip eden yılın 1-25 Nisan tarihleri arasında vergi beyannamelerini
hazırlamaktadır. Vergi Dairesi tarafından bu beyannameler ve buna baz olan muhasebe kayıtları 5 yıl içerisinde
incelenerek değiştirilebilir.
Gelir Vergisi Stopajı
Kurumlar vergisine ek olarak, dağıtılması durumunda kar payı elde eden ve bu kar paylarını kurum kazancına dahil
ederek beyan eden tam mükellef kurumlara ve yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubelerine dağıtılanlar hariç olmak
üzere kar payları üzerinden ayrıca gelir vergisi stopajı hesaplanması gerekmektedir. Gelir vergisi stopajı 24 Nisan
2003 – 22 Temmuz 2006 tarihleri arasında tüm şirketlerde %10 olarak uygulanmıştır. Bu oran, 22 Temmuz 2006
tarihinden itibaren, 2006/10731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile %15 olarak uygulanmaktadır. Dağıtılmayıp
sermayeye ilave edilen kar payları gelir vergisi stopajına tabi değildir.
46
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
35. Vergi Varlık ve Yükümlülükleri (devamı)
Enflasyona Göre Düzeltilmiş Vergi Hesaplamaları
2003 yılı ve önceki dönemlerde, sabit kıymetlerin ve buna bağlı olarak amortismanlarının senelik olarak yeniden
değerlemeye tabi tutulmaları haricinde; vergiye esas dönem karı enflasyona göre düzeltilmiş tutarları üzerinden
hesaplanmamaktaydı. 30 Aralık 2003 tarih ve 25332 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5024 sayılı Kanun ile
Türkiye’de enflasyon muhasebesi uygulamasının 2004 yılı ve sonraki dönemlerde geçerli olacak şekilde; enflasyon
oranının kanunda belirlenen sınırlara ulaşması durumunda uygulanması gerekmektedir. Vergi mevzuatındaki
enflasyon muhasebesi ilkeleri UMS 29 standardındaki hükümlerden önemli ölçüde farklılık göstermemektedir.
2004 yılı için enflasyon belirli kriterleri aştığı için 5024 sayılı kanuna göre Şirket enflasyon düzeltmesi yapmış olup
bu bakiyeler 1 Ocak 2005 tarihi itibariyle yasal kayıtlar için açılış bakiyesi olarak alınmıştır. 2005 yılı ve
sonrasında Kanun’un belirlediği kriterler gerçekleşmediği için Grup’un 2005 ve sonraki yıllarda yasal finansal
tablolarına enflasyon muhasebesi uygulanmamıştır.
Ertelenmiş Vergi
Grup, vergiye esas yasal finansal tabloları ile UFRS’ye göre hazırlanmış finansal tabloları arasındaki farklılıklardan
kaynaklanan geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü muhasebeleştirmektedir. Söz
konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas finansal tablolar ile UFRS’ye göre
hazırlanan finansal tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmakta olup, söz konusu farklar aşağıda
belirtilmektedir.
Ertelenmiş vergi aktifleri ve pasiflerinin hesaplanmasında kullanılan vergi oranı %20’dir (2008 :%20).
Türkiye’de işletmelerin konsolide vergi iadesi beyan edememeleri sebebiyle, ertelenmiş vergi varlıkları olan bağlı
ortaklıklar, ertelenmiş vergi yükümlülükleri olan bağlı ortaklıklar ile netleştirilmez ve ayrı olarak gösterilir.
Ertelenmiş vergi varlıkları
Ertelenmiş vergi yükümlülükleri
Ertelenmiş vergi yükümlülükleri
Ertelenmiş vergi (varlıkları)/yükümlülükleri:
Maddi duran varlıkların değerleme ve amortisman farklılıkları
Kıdem tazminatı karşılıkları
Stokların yeniden değerlemesi
Satılmaya hazır finansal varlık değer düşüklüğü
Hasılat ertelemesi
Yurt dışı iştirak temettü stopaj karşılığı
Geçmiş yıl zararları
Diğer
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü
Ertelenmiş vergi aktifi için ayrılan karşılık (*)
Dönem sonu itibariyle ertelenmiş vergi yükümlülüğü
47
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
(1.074)
18.980.007
18.978.933
(1.063)
22.313.523
22.312.460
30 Eylül
2009
31 Aralık
2008
24.388.609
(3.402.714)
(1.499.192)
(154.039)
(604.592)
(4.452.700)
(2.134.844)
12.140.528
25.156.042
(3.442.763)
(224.914)
(154.039)
(38.178)
579.451
(3.724.346)
(615.205)
17.536.048
6.838.405
4.776.412
18.978.933
22.312.460
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
35. Vergi Varlık ve Yükümlülükleri (devamı)
Ertelenmiş Vergi (devamı)
Bilanço tarihi itibariyle Şirket’in bağlı ortaklığı Asmaş’ın 22.263.498 TL değerinde ileriki yıllarda mahsup
edebileceği vergi zararı vardır (31 Aralık 2008: 18.621.732 TL). Mahsup edilebilecek mali zararların vadeleri
aşağıdaki gibidir:
30 Eylül
31 Aralık
2009
2008
2012
2013
4.967.555
17.295.943
22.263.498
4.967.555
13.654.177
18.621.732
(*) Şirket bağlı ortaklığı Asmaş’ın sadece ertelenmiş vergi yükümlülüklerini netleyecek kadar ertelenmiş vergi
aktifi kayda alınmıştır.
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü hareketleri:
Açılış bakiyesi, 1 Ocak
Yabancı para çevrim farkı
Bağlı ortaklık satın alma etkisi
Ertelenmiş vergi geliri
Kapanış bakiyesi, 30 Eylül
2009
22.312.460
(11)
(3.333.516)
18.978.933
2008
28.440.680
(652.438)
(3.592.425)
24.195.817
Vergi karşılığının mutabakatı
Vergi öncesi kar
Geçerli vergi oranı
Hesaplanan vergi
1 Ocak30 Eylül
2009
44.872.942
20%
(8.974.588)
1 Ocak30 Eylül
2008
47.850.192
20%
(9.570.038)
(207.450)
250.448
(728.353)
(1.512.092)
(1.316.879)
489.008
2.715
(1.777.916)
1.384.662
(12.390.445)
(879.167)
834.434
(1.536.640)
(1.090.184)
(70.032)
430.820
252.315
1.059.523
1.349.174
(9.219.795)
Ayrılan ile hesaplanan vergi karşılığının mutabakatı
- Kanunen kabul edilmeyen giderler
- Temettü ve vergiden muaf diğer gelirler
- Vergiden mahsup edilebilecek geçmiş yıl zararları
- Vergi muafiyeti (*)
- Ertelenmiş vergi ayrılan karşılıklardaki değişim
- Farklı vergi oranlarına tabi yurtdışı şirketlerin etkisi
- Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerin dönem etkisi
- Konsolidasyon düzeltmeleri
- Diğer
Gelir tablosundaki vergi karşılığı
(*) Şirket’in Bosna Hersek’te bulunan bağlı ortağı Şişecam Soda Lukavac d.o.o.’ın ihracat tutarı, toplam
satışlarının %30’unu aşması nedeniyle, Bosna Hersek vergi mevzuatı uyarınca vergiden muaftır.
48
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
36. Hisse Başına Kazanç
Hisse başına kazanç
Dönem boyunca mevcut olan hisselerin
ortalama sayısı
Ana şirket hissedarlarına ait net dönem karı
Devam eden faaliyetlerden elde edilen
1 TL nominal bedelli hisse başına kar
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
23.100.000.000
34.129.672
23.100.000.000
40.109.680
0,148
0,174
37. İlişkili Taraf Açıklamaları
Şirket ile konsolidasyona dahil edilen bağlı ortaklıkları arasında gerçekleşen işlemler konsolidasyon sırasında
elimine edildiklerinden, bu notta açıklanmamıştır.
Grup ile diğer ilişkili taraflar arasındaki işlemlerin detayları aşağıda açıklanmıştır.
T. İş Bankası A.Ş.' de tutulan mevduatlar
Vadesiz mevduat
Vadeli mevduat
Kullanılan Krediler
T. İş Bankası A.Ş.'nden alınan krediler
T. Sınai Kalkınma Bankası'ndan kullanılan krediler
Şişecam Dış Ticaret A.Ş. aracılığıyla kullanılan krediler
T. Şişe ve Cam Fabr. A.Ş. aracılığıyla kullanılan krediler
İlişkili taraflardan ticari alacaklar
Şişecam Dış Ticaret A.Ş.
Trakya Glass Bulgaria EAD
Trakya Cam Yenişehir San. A.Ş.
Trakya Cam San. A.Ş.
Anadolu Cam San. A.Ş.
Anadolu Cam Yenişehir San. A.Ş.
Paşabahçe Eskişehir Cam San.ve Tic. A.Ş.
Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş.
Oxyvit Kimya San. ve Tic. A.Ş.
Denizli Cam San. ve Tic. A.Ş.
Cam Elyaf San. A.Ş.
Cromital S.p.A.
Sintan Kimya San. ve Tic.A.Ş.
49
30 Eylül
2009
1,152,873
68,785,424
69,938,297
31 Aralık
2008
2,958,281
9,905,526
12,863,807
30 Eylül
2009
2,849,807
468,540
102,089,774
88,248,372
193,656,493
31 Aralık
2008
4,955,557
58,287,903
88,513,632
151,757,092
30 Eylül
2009
60.401.979
1.262.147
916.373
782.591
547.556
375.312
169.925
139.814
346
16.506
64.612.549
31 Aralık
2008
59.350.962
1.417.039
943.118
693.953
489.403
456.244
278.687
240.831
56.789
32.719
11.815
9.467
5.761
63.986.788
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
37. İlişkili Taraf Açıklamaları (devamı)
İlişkili taraflardan ticari olmayan alacaklar
Trakya Cam San. A.Ş.
T.Şişe ve Cam Fabr. A.Ş.
Camiş Madencilik A.Ş.
Anadolu Anonim Türk Sig.Şti.
Anadolu Cam San. A.Ş.
Camser Madencilik A.Ş.
Denizli Cam San. ve Tic. A.Ş.
Camiş Ltd.
Anadolu Cam Yenişehir San. A.Ş.
Cam Elyaf San. A.Ş.
T.İş Bankası A.Ş.
Sintan Kimya San. ve Tic. A.Ş.
Trakya Cam Yenişehir A.Ş.
Camiş Elektrik Üretim A.Ş.
30 Eylül
2009
86,181,313
339,222
203
826,004
14,111
135,588
196,907
87,693,348
31 Aralık
2008
306,009
18,248,847
171,166
79
351,529
465
13,984
108,405
109,138
10,832
75,830
2,530
2,070,375
21,469,189
İlişkili taraflara ticari borçlar
T. Şişe ve Cam Fabr. A.Ş.
Solvay Sodi AD
İş Merkezleri Yönetim ve İletişim A.Ş.
Camiş Elektrik Üretim A.Ş.
Camiş Ambalaj San. A.Ş.
30 Eylül
2009
563,230
2,163,904
6,630
11,382,530
6,901
14,123,195
31 Aralık
2008
443,480
14,296,884
14,740,364
İlişkili taraflara ticari olmayan borçlar
Şişecam Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş.
Camiş Elektrik Üretim A.Ş.
Anadolu Cam San. A.Ş.
Anadolu Cam Yenişehir San. A.Ş.
Denizli Cam Sanayi A.Ş.
Oxyvit Kimya San. ve Tic. A.Ş.
Trakya Cam Yenişehir San. A.Ş.
Trakya Cam San. A.Ş.
İş Merkezleri Yönetim. ve İletişim A.Ş.
Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş.
Paşabahçe Eskişehir Cam San. ve Tic. A.Ş.
Solvay Sodi AD
Çayırova Cam San. A.Ş.
Paşabahçe Mağazaları A.Ş.
Camiş Ambalaj San. A.Ş.
T.Şişe ve Cam Fabr. A.Ş.
Şişecam Dış Ticaret A.Ş.
Diğer
30 Eylül
2009
154,070
14,572,293
198,768
164,341
8,090
95,036
1,219,063
1,934,934
979,558
283,052
130,248
29,052
1,657
7,680,441
7,771
27,458,374
31 Aralık
2008
260,908
4,690
5,122
65,563
5,248
1,440,844
102,586
9,813
903
31,130
1,543,640
7,786
3,478,233
Grup’un ticari olmayan borç ve alacakları, yıl içerisinde Grup’un ve bağlı bulunan Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları
A.Ş. Topluluğu şirketlerinin finansman ihtiyacını karşılamak amacıyla verilen ve alınan borç ve alacaklardan
oluşmaktadır. Ticari olmayan borç ve alacaklar belirli bir vadeye bağlı olmayıp, Şirket dönem sonlarında ilgili borç
ve alacaklara, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Topluluğu tarafından yapılan değerlendirmeler ve para
piyasalarında ortaya çıkan gelişmeler dikkate alınarak aylık olarak belirlenen cari hesap faizi oranını kullanmak
suretiyle faiz tahakkuk ettirmektedir. Bu kapsamda 2009 Eylül ayı cari hesap faizi %0,80 (2008 Aralık: %1,80)
olarak uygulanmıştır.
50
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
37. İlişkili Taraf Açıklamaları (devamı)
İlişkili taraflara satışlar
Trakya Cam San. A. Ş.
Paşabahçe Cam San. ve Tic. A. Ş.
Paşabahçe Eskişehir Cam San. ve Tic. A.Ş.
Denizli Cam San. ve Tic. A. Ş.
Camiş Ambalaj San. A.Ş.
Sintan Kimya San.Tic.A.Ş.
Cam Elyaf San. A. Ş.
Anadolu Cam San. A. Ş.
Trakya Cam Yenişehir A. Ş.
Anadolu Cam Yenişehir A. Ş.
Şişecam Dış Ticaret A. Ş.
Trakya Glass Bulgaria EAD
Camiş Madencilik A. Ş.
Oxyvit Kimya San. ve Tic. A. Ş.
İlişkili taraflardan alımlar
Oxyvit Kimya San. ve Tic.A.Ş.
Camiş Madencilik A. Ş.
Camiş Elektrik Üretim A. Ş.
Solvay Sodi AD
İlişkili taraflardan finansman
gelirleri
Trakya Cam San. A. Ş.
Trakya Cam Yenişehir A. Ş.
Anadolu Cam San. A. Ş.
Anadolu Cam Yenişehir A. Ş.
T.Şişe ve Cam Fabr. A.Ş.
Paşabahçe Cam San. ve Tic. A. Ş.
Paşabahçe Eskişehir Cam San. ve Tic. A.Ş.
Oxyvit Kimya San. ve Tic.A.Ş.
Şişecam Dış Ticaret A. Ş.
Cam Elyaf San. A. Ş.
Camiş Madencilik A. Ş.
Camiş Elektrik Üretim A. Ş.
Cam-Ser Madencilik A.Ş.
T.İş Bankası A. Ş.
İşbank Gmbh
1 Ocak30 Eylül
2009
25,696,657
7,375,086
5,650,908
453,381
28
58,020
124,128
15,055,415
23,246,309
9,595,967
217,993,615
13,813,024
502,667
319,565,205
1 Temmuz30 Eylül
2009
6,579,825
2,110,075
1,603,789
364,585
28,055
4,691,571
7,699,746
3,601,570
67,830,785
4,556,141
125,354
99,191,496
1 Ocak30 Eylül
2008
33,565,951
9,208,249
5,060,484
222,315
136,195
17,699,675
21,799,668
10,889,703
190,584,026
17,044,991
161,849
131,226
306,504,332
1 Temmuz30 Eylül
2008
12,015,295
3,166,568
2,270,502
120,892
69,068
5,944,352
9,077,630
5,019,067
63,727,338
8,239,124
57,157
26,193
109,733,186
1 Ocak30 Eylül
2009
254,963
755
97,495,846
52,762,261
150,513,825
1 Temmuz30 Eylül
2009
64,500
431
27,342,159
19,638,448
47,045,538
1 Ocak30 Eylül
2008
85,329
77,366,141
53,762,594
131,214,064
1 Temmuz30 Eylül
2008
29,016,105
18,317,010
47,333,115
1 Ocak30 Eylül
2009
23,598
1,056
38,411
17,852
5,859,998
2,530
603
75,493
10,204
49,602
163,615
59,547
936,384
147,081
7,385,974
1 Temmuz30 Eylül
2009
7,367
187
11,745
2,941
2,197,215
1,965
603
2,405
9,001
18,990
326,035
67,884
2,646,338
1 Ocak30 Eylül
2008
103,427
58,307
111,695
45,371
21,005
4,651
224,038
59,318
40,740
74,553
234,127
28,214
1,005,446
1 Temmuz30 Eylül
2008
64,698
19,648
48,349
23,452
17,300
208
224,038
7,762
14,182
18,701
49,898
18,827
507,063
51
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
37. İlişkili Taraf Açıklamaları (devamı)
İlişkili taraflardan finansman giderleri
Şişecam Dış Ticaret A. Ş.
Oxyvit Kimya San. ve Tic. A. Ş.
Anadolu Cam San. A. Ş.
Çayırova Cam San. A. Ş.
Paşabahçe Cam San. ve Tic. A. Ş.
T.İş Bankası A. Ş.
İşbank Gmbh
T.Şişe ve Cam Fabr. A. Ş.
Paşabahçe Eskişehir Cam San. ve Tic. A.Ş.
Camiş Elektrik Üretim A.Ş.
Diğer
İlişkili taraflardan temettü gelirleri
Cromital S.p.A
Nemtaş Nemrut Liman İşlt. A. Ş.
İş Merk.Yön ve İşlt. A. Ş.
İlişkili taraflara komisyon gideri
T.Şişe ve Cam Fabr. A. Ş.
Şişecam Dış Ticaret A. Ş.
İlişkili taraflara ödenen hizmet bedeli
T.Şişe ve Cam Fabr. A. Ş.
İlişkili taraflardan diğer gelirler
Cam Elyaf San. A. Ş.
Camiş Madencilik A. Ş.
Camser Madencilik A. Ş.
Paşabahçe Cam San. ve Tic. A. Ş.
T.Şişe ve Cam Fabr. A. Ş.
Trakya Cam San. A. Ş.
Trakya Cam Yenişehir A. Ş.
Anadolu Cam Yenişehir A. Ş.
Camiş Elektrik Üretim A. Ş.
Anadolu Cam San. A. Ş.
Oxyvit Kimya San. Ve Tic. A. Ş.
Sintan Kimya San.ve Tic. A. Ş.
Denizli Cam San. ve Tic.A.Ş.
Diğer
1 Ocak30 Eylül
2009
167.962
4.907
2.397
10.352
28.678
611.894
959.965
869
8.665
208.838
81.445
2.085.972
1 Temmuz30 Eylül
2009
79.903
182
2.397
3.055
11.269
198.019
261.293
4.456
208.838
48.083
817.495
1 Ocak30 Eylül
2008
225.020
14.568
6.010
834.787
1.489.489
160.251
21.687
2.751.812
1 Temmuz30 Eylül
2008
167.470
920
2.455
205.087
674.074
160.251
5.833
1.216.090
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
632.400
121
632.521
1 Temmuz30 Eylül
2009
-
193.290
17.643
484
211.417
1 Temmuz30 Eylül
2008
-
1 Ocak30 Eylül
2009
289.140
1.101.976
1.391.116
1 Temmuz30 Eylül
2009
101.800
337.194
438.994
1 Ocak30 Eylül
2008
183.805
957.115
1.140.920
1 Temmuz30 Eylül
2008
67.782
315.522
383.304
1 Ocak30 Eylül
2009
3,884,319
1 Temmuz30 Eylül
2009
828,655
1 Ocak30 Eylül
2008
3,777,045
1 Temmuz30 Eylül
2008
1,643,121
1 Ocak30 Eylül
2009
778,555
1,469,948
249,327
373,189
82,602
1,849,816
147,222
1,061,931
3,378,149
1,383,473
473,581
150,056
17,906
11,415,755
1 Temmuz30 Eylül
2009
267,060
476,931
76,814
134,890
24,501
422,037
81,691
525,094
1,246,700
512,609
163,980
39,488
6,125
3,977,920
1 Ocak30 Eylül
2008
938,980
1,033,792
224,098
631,273
2,088,937
2,173,112
2,285,431
7,321,620
1,756,101
1,355,598
11,130
391,400
4,543
20,216,015
1 Temmuz30 Eylül
2008
209,150
240,159
52,189
267,650
896,509
259,952
1,193,165
3,131,743
598,117
913,674
7,550
391,400
2,927
8,164,185
52
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
37. İlişkili Taraf Açıklamaları (devamı)
İlişkili taraflardan diğer giderler
T.İş Bankası A. Ş.
Cam Elyaf San. A. Ş.
İş Merkezleri Yön. ve İşl. A. Ş.
Camiş Ambalaj San.A.Ş.
Paşabahçe Mağazaları A.Ş.
Şişecam Shanghai Trading Co.Ltd.
T.Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş.
Çayırova Cam San. A. Ş.
Oxyvit Kimya San. Ve Tic. A. Ş.
Anadolu Anonim Türk Sig. Şti.
Trakya Cam Yenişehir A. Ş.
Trakya Cam San. A. Ş.
Camiş Menkul Değerler A.Ş.
İş Gayrimenkul Yat.Ort.A.Ş.
Diğer
1 Ocak30 Eylül
2009
226,078
8,625
215,827
105,213
18,693
662,158
181,089
410,055
33,179
24,990
13,500
452,822
54,088
2,406,317
1 Temmuz30 Eylül
2009
149,266
3,974
115,392
63,494
1,908
211,437
67,206
158,827
4,907
13,500
83,124
40,588
913,623
1 Ocak30 Eylül
2008
324,378
46,818
512,395
95,341
35,222
190,986
6,500
12,600
19,284
1,243,524
1 Temmuz30 Eylül
2008
246,933
12,671
169,011
27,346
22,586
4,484
12,600
2,039
497,670
1 Ocak30 Eylül
2009
1 Ocak30 Eylül
2008
Dönem içerisinde üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar aşağıdaki gibidir:
Üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar
Ana Şirket
Konsolidasyona tabi diğer şirketler
757.489
385.366
1.142.855
53
915.027
580.485
1.495.512
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi
a) Sermaye riski yönetimi
Grup, sermaye yönetiminde bir yandan faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamaya çalışırken, diğer yandan da borç ve
özkaynak dengesini en verimli şekilde kullanarak karlılığını artırmayı hedeflemektedir.
Grubun sermaye yapısı, 8 ve 10’uncu. notta açıklanan kredileri de içeren borçlar, 6. notta açıklanan nakit ve nakit
benzerleri ve sırasıyla 27. notta açıklanan çıkarılmış sermaye, sermaye yedekleri, kar yedekleri ve geçmiş yıl
karlarını da içeren özkaynak kalemlerinden oluşmaktadır.
Grubun sermaye maliyeti ile birlikte her bir sermaye sınıfıyla ilişkilendirilen riskler şirket yönetimi tarafından
değerlendirilir. Üst yönetim değerlendirmelerine dayanarak, sermaye yapısını yeni borç edinilmesi veya mevcut
olan borcun geri ödenmesiyle olduğu kadar, temettü ödemeleri, yeni hisse ihracı yoluyla dengede tutulması
amaçlanmaktadır.
Grup sermayeyi borç/toplam sermaye oranını kullanarak izler. Bu oran net borcun toplam sermayeye bölünmesiyle
bulunur. Net borç, nakit ve nakit benzeri değerlerin toplam borç tutarından (bilançoda gösterildiği gibi finansal
borçlar ve yükümlülükleri ve ticari borçları içerir) düşülmesiyle hesaplanır. Toplam sermaye, bilançoda gösterildiği
gibi öz sermaye ile net borcun toplanmasıyla hesaplanır.
30 Eylül 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle net borç/toplam sermaye oranı aşağıdaki gibidir:
30 Eylül
2009
397,328,822
71,055,818
326,273,004
532,174,849
61%
Toplam borçlar
Eksi: Nakit ve nakit benzerleri
Net Borç
Toplam özkaynak
Net Borç/ Toplam Özkaynak oranı
31 Aralık
2008
368,427,166
30,459,266
337,967,900
495,600,607
68%
Grubun genel stratejisi önceki dönemden bir farklılık göstermemektedir.
(b) Finansal Risk Faktörleri
Grup faaliyetleri nedeniyle piyasa riski (kur riski, gerçeğe uygun değer faiz oranı riski, nakit akımı faiz oranı riski
ve fiyat riski), kredi riski ve likidite riskine maruz kalmaktadır. Grup risk yönetimi programı genel olarak mali
piyasalardaki belirsizliğin, Grup finansal performansı üzerindeki potansiyel olumsuz etkilerinin minimize edilmesi
üzerine odaklanmaktadır.
Risk yönetimi, Yönetim Kurulu tarafından onaylanan politikalar doğrultusunda merkezi bir risk yönetimi birimi
tarafından yürütülmektedir. Risk politikalarına ilişkin olarak ise Grup’un risk yönetimi birimi tarafından finansal
risk tanımlanır, değerlendirilir ve Grup’un operasyon üniteleri ile birlikte çalışmak suretiyle riskin azaltılmasına
yönelik araçlar kullanılır. Yönetim Kurulu tarafından risk yönetimine ilişkin olarak gerek yazılı genel bir mevzuat
gerekse de döviz kuru riski, faiz riski, kredi riski, türev ürünlerinin ve diğer türevsel olmayan finansal araçların
kullanımı ve likidite fazlalığının nasıl değerlendirileceği gibi çeşitli risk türlerini kapsayan yazılı prosedürler
oluşturulur.
54
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.1) Kredi riski yönetimi
Finansal araçları elinde bulundurmak, karşı tarafın anlaşmanın gereklerini yerine getirememe riskini de
taşımaktadır. Grup yönetimi bu riskleri, her anlaşmada bulunan karşı taraf için ortalama riski kısıtlayarak ve
gerektiği takdirde teminat alarak karşılamaktadır. Grubun tahsilat riski, esas olarak ticari alacaklarından
doğmaktadır. Grup, müşterilerinden doğabilecek bu riski, müşteriler için belirlenen kredi limitlerini alınan
teminatlar ile sınırlayarak yönetmektedir. Kredi limitlerinin kullanımı Grup tarafından sürekli olarak izlenmekte ve
müşterinin finansal pozisyonu, geçmiş tecrübeler ve diğer faktörler göz önüne alınarak müşterinin kredi kalitesi
sürekli değerlendirilmektedir. Ticari alacaklar, Grup politikaları ve prosedürleri dikkate alınarak değerlendirilmekte
ve bu doğrultuda şüpheli alacak karşılığı ayrıldıktan sonra bilançoda net olarak gösterilmektedir (Not 10).
Ticari alacaklar, çeşitli sektör ve coğrafi alanlara dağılmış, çok sayıdaki müşteriyi kapsamaktadır. Müşterilerin
ticari alacak bakiyeleri üzerinden sürekli olarak kredi değerlendirmeleri yapılmaktadır.
55
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.1)
Kredi riski yönetimi (devamı)
Finansal araç türleri itibariyle maruz kalınan kredi riskleri
Alacaklar
Ticari Alacaklar
30 Eylül 2009
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (*)
- Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal
varlıkların net defter değeri
- teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde
vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal
varlıkların defter değeri
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış
varlıkların net defter değeri
- teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
Diğer Alacaklar
İlişkili Taraf
Diğer Taraf
64,612,549
31,103,564
(33,835,268)
(6,848,751)
48,612,413
(24,386,956)
25,911,062
(4,741,476)
16,000,136
(9,448,312)
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri
- Vadesi geçmiş (brüt defter değeri)
- Değer düşüklüğü (-)
- Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
- Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri)
- Değer düşüklüğü (-)
- Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
-
E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar
-
İlişkili Taraf
87,693,348
87,693,348
-
Bankalardaki
Mevduat
Diğer
1,689,747
71,040,356
-
1,689,747
71,040,356
-
-
-
-
-
5,192,502
(2,107,275)
-
-
-
-
1,155,025
(1,155,025)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
(*) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır.
56
Diğer Taraf
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.1) Kredi riski yönetimi (devamı)
Finansal araç türleri itibariyle maruz kalınan kredi riskleri
Alacaklar
Ticari Alacaklar
31 Aralık 2008
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (*)
- Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal
varlıkların net defter değeri
- teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde
vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal
varlıkların defter değeri
İlişkili Taraf
Diğer Taraf
63,986,788
27,918,010
(31,143,575)
(5,977,442)
55,664,164
16,509,310
(23,733,787)
(1,534,556)
İlişkili Taraf
21,469,189
21,469,189
Diğer Taraf
Bankalardaki
Mevduat
19,522,832
30,444,286
19,522,832
30,444,286
-
-
-
7,673,450
(6,765,206)
6,143,943
(4,442,886)
-
-
-
649,174
1,223,534
(574,360)
(644,582)
-
911,919
(911,919)
-
-
-
-
E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar
(*) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır.
-
-
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri
- Vadesi geçmiş (brüt defter değeri)
- Değer düşüklüğü (-)
- Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
- Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri)
- Değer düşüklüğü (-)
- Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
57
Diğer
-
5,264,757
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış
varlıkların net defter değeri
- teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
-
Diğer Alacaklar
-
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.1) Kredi riski yönetimi (devamı)
30 Eylül 2009 tarihi itibariyle Grup’un vadesi gelmemiş ticari alacakları 74.523.475 TL’dir (31 Aralık 2008:
77.438.321 TL).
Grup’un, müşterilerinden aldığı teminatların toplamı aşağıdaki gibidir:
30 Eylül
2009
Teminat mektupları
İpotekler
6,648,751
200,000
6,848,751
31 Aralık
2008
5,777,442
200,000
5,977,442
30 Eylül 2009 tarihi itibariyle, 21.192.638 TL (31 Aralık 2008: 13.817.393 TL) tutarındaki vadesi geçmiş ticari
alacak, şüpheli alacak olarak değerlendirilmemiş ve karşılık ayrılmamıştır. Grup, faaliyet gösterdiği sektörlerin
dinamikleri ve şartlarının yanısıra ipotek, kefalet, teminat senedi gibi teminatlar bulundurması sebebiyle herhangi
bir tahsilat riski öngörmemektedir. Vadesi geçmiş alacakların mevcut durumu yukarıda bahsedildiği üzere sektörün
özelliklerinden kaynaklanmakta olup, önceki dönemlerde de buna benzerdir.
30 Eylül 2009 tarihi itibariyle, ticari alacakların 1.155.025 TL (31 Aralık 2008: 2.135.453 TL) tutarındaki kısmı
şüpheli alacak olarak değerlendirilmiş, bu tutarın tamamı (31 Aralık 2008: 1.486.279 TL) için şüpheli alacak
karşılığı ayrılmıştır. Ticari alacaklar için ayrılan şüpheli alacak karşılığı, geçmiş tahsil edilememe tecrübesine
dayanılarak belirlenmiştir. Grup, bu riskleri, her anlaşmada bulunan karşı taraf için ortalama riski kısıtlayarak ve
gerektiği takdirde teminat alarak karşılamaktadır. Tahsilat riski, esas olarak ticari alacaklarından doğmaktadır.
Bayilerden doğabilecek bu riski, bayiler için belirlenen kredi limitlerini alınan teminatlar ile sınırlayarak
yönetmektedir. Kredi limitlerinin kullanımı sürekli olarak izlenmekte ve müşterinin finansal pozisyonu, geçmiş
tecrübeler ve diğer faktörler göz önüne alınarak müşterinin kredi kalitesi sürekli değerlendirilmektedir. Ticari
alacaklar, Grup politikaları ve prosedürleri dikkate alınarak değerlendirilmekte ve bu doğrultuda şüpheli alacak
karşılığı ayrıldıktan sonra bilançoda net olarak gösterilmektedir.
Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıklar aşağıdaki gibidir:
30 Eylül 2009
Ticari Alacaklar
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş
Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş
Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş
Toplam vadesi geçen alacaklar
12,863,257
7,478,750
850,631
21,192,638
Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
(11,555,587)
58
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.1) Kredi riski yönetimi (devamı)
31 Aralık 2008
Ticari Alacaklar
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş
Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş
Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş
Toplam vadesi geçen alacaklar
9.658.473
3.581.980
576.940
13.817.393
Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
(11.208.092)
Bilanço tarihi itibariyle, vadesi geçmiş ticari alacaklardan karşılık ayrılmamış olanlara ilişkin alınan teminatlar
aşağıdaki gibidir:
Vadesi geçmiş, karşılık ayrılmamış alacaklar için alınan teminatlar
30 Eylül
2009
2,066,513
40,762
3,438,374
6,009,938
11,555,587
Teminat Mektupları
İpotekler
Akreditif
Eximbank ihracat sigortası
31 Aralık
2008
4,442,886
919,698
5,845,508
11,208,092
(b.2) Likidite risk yönetimi
Grup, nakit akımlarını düzenli olarak takip ederek finansal varlıkların ve yükümlülüklerin vadelerinin eşleştirilmesi
yoluyla yeterli fonların ve borçlanma rezervinin devamını sağlayarak, likidite riskini yönetir.
Likidite riski tabloları
İhtiyatlı likidite riski yönetimi, yeterli ölçüde nakit tutmayı, yeterli miktarda kredi işlemleri ile fon kaynaklarının
kullanılabilirliğini ve piyasa pozisyonlarını kapatabilme gücünü ifade eder.
Mevcut ve ilerideki muhtemel borç gereksinimlerinin fonlanabilme riski, yeterli sayıda ve yüksek kalitedeki kredi
sağlayıcılarının erişilebilirliğinin sürekli kılınması suretiyle yönetilmektedir.
Aşağıdaki tablo, Grup’un finansal yükümlülüklerinin vade dağılımını göstermektedir. Aşağıdaki tablolar, Grup’un
yükümlülükleri iskonto edilmeden ve ödemesi gereken en erken tarihler esas alınarak hazırlanmıştır. Söz konusu
yükümlülükler üzerinden ödenecek faizler aşağıdaki tabloya dahil edilmiştir.
59
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.1) Likidite riski yönetimi (devamı)
30 Eylül 2009
Sözleşme uyarınca vadeler
Defter Değeri
Sözleşme uyarınca nakit
çıkışlar toplamı
(I+II+III+IV)
Vadesiz
(I)
3 aydan kısa
(II)
3-12 arası
(III)
1-5 yıl arası
(IV)
5 yıldan uzun
(V)
Türev olmayan finansal yükümlülükler
Banka kredileri
Ticari borçlar
İlişkili taraflara borçlar (Not 37)
Diğer borçlar
274,363,338
19,390,807
41,581,569
3,675,400
296,689,048
19,576,550
41,581,569
3,675,400
35,203,249
-
5,074,070
16,054,133
6,378,320
3,674,590
159,244,160
3,522,417
810
122,935,455
-
9,435,363
-
Toplam yükümlülük
339,011,114
361,522,567
35,203,249
31,181,113
162,767,387
122,935,455
9,435,363
31 Aralık 2008
Sözleşme uyarınca vadeler
Defter Değeri
Sözleşme uyarınca nakit
çıkışlar toplamı
(I+II+III+IV)
Vadesiz
(I)
3 aydan kısa
(II)
3-12 arası
(III)
1-5 yıl arası
(IV)
5 yıldan uzun
(V)
Türev olmayan finansal yükümlülükler
Banka kredileri
Ticari borçlar
İlişkili taraflara borçlar (Not 37)
Diğer borçlar
231,048,746
42,258,415
18,218,597
14,353,239
259,478,123
42,778,780
18,348,330
14,353,239
6,850,630
1,633,355
57,139,036
42,078,446
11,497,700
6,721,123
40,731,035
700,334
5,998,761
137,308,800
-
24,299,252
-
Toplam yükümlülük
305,878,997
334,958,472
8,483,985
117,436,305
47,430,130
137,308,800
24,299,252
(b.2) Piyasa riski yönetimi
Faaliyetleri nedeniyle Grup, döviz kurundaki ve faiz oranındaki değişiklikler ile ilgili finansal risklere maruz kalmaktadır. Grup düzeyinde karşılaşılan piyasa riskleri,
duyarlılık analizleri esasına göre ölçülmektedir. Cari yılda Grup’un maruz kaldığı piyasa riskinde ya da karşılaşılan riskleri ele alış yönteminde veya bu riskleri nasıl
ölçtüğüne dair kullandığı yöntemde, önceki seneye göre bir değişiklik olmamıştır.
60
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.2) Piyasa riski yönetimi (devamı)
(b.2.1) Kur riski yönetimi
Yabancı para cinsinden işlemler, kur riskinin oluşmasına sebebiyet vermektedir. Grup’un yabancı para cinsinden
parasal ve parasal olmayan varlıklarının ve parasal olmayan yükümlülüklerinin bilanço tarihi itibariyle dağılımı
aşağıdaki gibidir:
30 Eylül 2009
TL
1. Ticari Alacak
2a. Parasal Finansal Varlıklar (kasa, banka hesapları dahil)
2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
3. Diğer Alacaklar
4. DÖNEN VARLIKLAR
ABD Doları
Euro
Diğer
69,203,179
80,391,104
149,594,283
30,115,209
42,842,898
72,958,107
11,105,955
7,795,458
18,901,413
580,245
57,401
637,646
860
860
580
580
-
-
149,595,143
72,958,687
18,901,413
637,646
10. Ticari Borçlar
11. Finansal Yükümlülükler
12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
13. KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER
2,965,918
64,713,733
2,211,717
69,891,368
400,156
21,544,767
873,012
22,817,935
1,097,931
15,175,850
424,901
16,698,682
1,027
1,027
14. Ticari Borçlar
15. Finansal Yükümlülükler
16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
17. UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER
77,899,701
77,899,701
41,878,786
41,878,786
5. Ticari Alacaklar
6a. Parasal Finansal Varlıklar
6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
7. Diğer Alacaklar
8. DURAN VARLIKLAR
9. TOPLAM VARLIKLAR
18. TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER
7,330,158
7,330,158
-
147,791,069
64,696,721
24,028,840
1,027
19. Bilanço dışı türev araçların net varlık /
yükümlülük pozisyonu (19a-19b)
-
-
-
-
19.a Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden
türev ürünlerin tutarı
-
-
-
-
19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden
türev ürünlerin tutarı
-
-
-
-
20. Net yabancı para varlık
yükümlülük pozisyonu
1,804,074
8,261,966
(5,127,427)
636,619
21. Parasal kalemler net yabancı para varlık / yükümlülük
pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a)
1,803,214
8,261,386
(5,127,427)
636,619
22. Döviz hedge'i için kullanılan finansal araçların
toplam gerçeğe uygun değeri
-
-
-
-
23. Döviz varlıkların hedge edilen kısmının tutarı
-
-
-
-
24. Döviz yükümlülüklerin hedge edilen kısmının tutarı
-
-
-
25. İhracat
280,764,916
83,765,419
68,258,445
3,550,483
26. İthalat
72,982,839
11,514,160
25,696,349
3,991
61
-
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.2.1) Kur riski yönetimi (devamı)
31 Aralık 2008
TL
1. Ticari Alacak
2a. Parasal Finansal Varlıklar (kasa, banka hesapları dahil)
2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
3. Diğer Alacaklar
4. DÖNEN VARLIKLAR
ABD Doları
Avro
Diğer
67,979,298
21,076,725
19,282,510
108,338,533
23,094,920
11,489,786
46,706
34,631,412
15,152,804
1,720,420
8,973,871
25,847,095
613,727
17,647
614
631,988
-
-
-
-
108,338,533
34,631,412
25,847,095
631,988
10. Ticari Borçlar
11. Finansal Yükümlülükler
12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
13. KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER
3,364,006
28,570,211
1,171,519
33,105,736
437,466
9,074,811
774,458
10,286,735
1,253,456
6,727,560
143
7,981,159
19,028
444,014
463,042
14. Ticari Borçlar
15. Finansal Yükümlülükler
16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
17. UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER
85,007,012
85,007,012
43,243,143
43,243,143
9,160,317
9,160,317
118,112,748
53,529,878
17,141,476
463,042
19. Bilanço dışı türev araçların net varlık /
yükümlülük pozisyonu (19a-19b)
-
-
-
-
19.a Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden
türev ürünlerin tutarı
-
-
-
-
19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden
türev ürünlerin tutarı
-
-
-
-
8,705,619
168,946
5. Ticari Alacaklar
6a. Parasal Finansal Varlıklar
6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
7. Diğer Alacaklar
8. DURAN VARLIKLAR
9. TOPLAM VARLIKLAR
18. TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER
20. Net yabancı para varlık
yükümlülük pozisyonu
21. Parasal kalemler net yabancı para varlık / yükümlülük
pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a)
(9,774,215)
(18,898,466)
(29,056,725)
(18,945,172)
(268,252)
-
168,332
22. Döviz hedge'i için kullanılan finansal araçların
toplam gerçeğe uygun değeri
-
-
-
-
23. Döviz varlıkların hedge edilen kısmının tutarı
-
-
-
-
24. Döviz yükümlülüklerin hedge edilen kısmının tutarı
-
-
-
25. İhracat
318,283,764
124,569,487
80,873,867
3,232,824
26. İthalat
176,067,223
64,066,254
48,990,431
4,716
62
-
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.2.1) Kur riski yönetimi (devamı)
Grup, başlıca ABD Doları ve Euro cinsinden kur riskine maruz kalmaktadır. Diğer kurların etkisi önemsizdir.
30 Eylül 2009 tarihi itibariyle aktif ve pasifte yer alan döviz bakiyeleri şu kurlarla çevrilmiştir: 1 ABD Doları =
1,4820 TL ve 1 Euro = 2,1603 TL (31 Aralık 2008: 1 ABD Doları = 1,5123 TL ve 1 Euro = 2,1408 TL).
Aşağıdaki tablo Grup’un ABD Doları ve Euro kurlarındaki %10’luk artışa ve azalışa olan duyarlılığını
göstermektedir. %10’luk oran, üst düzey yöneticilere Grup içinde kur riskinin raporlanması sırasında kullanılan
oran olup, söz konusu oran Yönetim’in döviz kurlarında beklediği olası değişikliği ifade etmektedir. Duyarlılık
analizi sadece yıl sonundaki açık yabancı para cinsinden parasal kalemleri kapsar ve söz konusu kalemlerin yıl
sonundaki %10’luk kur değişiminin etkilerini gösterir. Bu analiz, dış kaynaklı krediler ile birlikte Grup içindeki
yurt dışı faaliyetler için kullanılan, krediyi alan ve de kullanan tarafların fonksiyonel para birimi dışındaki
kredilerini kapsamaktadır. Pozitif değer, kar/zararda ve diğer özkaynak kalemlerindeki artışı ifade eder.
Kur riskine duyarlılık
30 Eylül 2009
Kar / Zarar
Yabancı paranın Yabancı paranın
değer kazanması değer kaybetmesi
Özkaynaklar
Yabancı paranın Yabancı paranın
değer kazanması değer kaybetmesi
ABD Doları'nın TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde
1 - ABD Doları net varlık / yükümlülüğü
1,224,423
(1,224,423)
2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-)
3- ABD Doları net etki (1 +2)
1,224,423
(1,224,423)
4 - Euro net varlık / yükümlülük
5 - Euro riskinden korunan kısım (-)
6- Euro net etki (4+5)
Euro'nun TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde
(1,107,678)
1,107,678
(1,107,678)
1,107,678
-
12,278,726
12,278,726
Diğer döviz kurlarının TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde
63,662
(63,662)
7- Diğer döviz net varlık / yükümlülüğü
8- Diğer döviz kuru riskinden korunan kısım (-)
9- Diğer Döviz Varlıkları net etki (7+8)
63,662
(63,662)
TOPLAM (3 + 6 +9)
180,407
63
(180,407)
-
12,278,726
-
(12,278,726)
(12,278,726)
(12,278,726)
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.2.1) Kur riski yönetimi (devamı)
30 Eylül 2008
Kar / Zarar
Yabancı paranın Yabancı paranın
değer kazanması değer kaybetmesi
Özkaynaklar
Yabancı paranın
Yabancı paranın
değer kazanması değer kaybetmesi
ABD Doları'nın TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde
1 - ABD Doları net varlık / yükümlülüğü
(1.540.562)
1.540.562
2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-)
3- ABD Doları net etki (1 +2)
(1.540.562)
1.540.562
4 - Euro net varlık / yükümlülük
5 - Euro riskinden korunan kısım (-)
6- Euro net etki (4+5)
Euro'nun TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde
1.591.146
(1.591.146)
1.591.146
(1.591.146)
-
10.814.369
10.814.369
Diğer döviz kurlarının TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde
7- Diğer döviz net varlık / yükümlülüğü
46.008
(46.008)
8- Diğer döviz kuru riskinden korunan kısım (-)
9- Diğer Döviz Varlıkları net etki (7+8)
46.008
(46.008)
TOPLAM (3 + 6 +9)
96.592
(96.592)
-
10.814.369
-
(10.814.369)
(10.814.369)
(10.814.369)
(b.2.2) Faiz oranı riski yönetimi
Grup’un finansal yükümlülükleri, Grup’u faiz oranı riskine maruz bırakmaktadır. Grup’un finansal yükümlülükleri
ağırlıklı olarak sabit faizli borçlanmalardır. Değişken faizli finansal yükümlülüklerin 30 Eylül 2009 tarihi itibariyle
mevcut bilanço pozisyonuna göre, faiz oranlarında %1’lik bir düşüş/yükseliş olması ve diğer tüm değişkenlerin
sabit tutulması durumunda; vergi ve ana ortaklık dışı paylar öncesi kar 2.177.514 TL değerinde artacak /
azalacaktır. (30 Eylül 2008: 1.102.070 TL)
64
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.2.2) Faiz oranı riski yönetimi (devamı)
Faiz oranı duyarlılığı
Grup’un faiz oranına duyarlı finansal araçlarının dağılımı aşağıdaki gibidir:
30 Eylül 2009
Finansal varlıklar
Nakit ve nakit benzerleri
Satılmaya hazır finansal varlıklar
Vadeye kadar elde tutulacak
finansal varlıklar
Ticari alacaklar
Diğer alacaklar
Finansal yükümlülükler
Banka kredileri
Ticari borçlar
Diğer borçlar
Değişken Faizli
-
217,751,395
-
Sabit Faizli
66,643,028
14,855,999
-
56,314,798
-
Faiz Riskine
Maruz Kalmayan
4,412,790
27,729,325
Toplam
71,055,818
27,729,325
95,716,113
89,383,095
14,855,999
95,716,113
89,383,095
297,145
33,514,002
31,133,774
274,363,338
33,514,002
31,133,774
31 Aralık 2008
Finansal varlıklar
Nakit ve nakit benzerleri
Satılmaya hazır finansal varlıklar
Vadeye kadar elde tutulacak
finansal varlıklar
Ticari alacaklar
Diğer alacaklar
Finansal yükümlülükler
Banka kredileri
Ticari borçlar
Diğer borçlar
Değişken Faizli
-
Sabit Faizli
25,145,640
-
-
1,535,551
-
183,853,025
-
47,195,721
-
65
Faiz Riskine
Maruz Kalmayan
5,313,626
26,367,063
91,904,798
40,992,021
56,998,779
17,831,472
Toplam
30,459,266
26,367,063
1,535,551
91,904,798
40,992,021
231,048,746
56,998,779
17,831,472
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.2.3) Diğer fiyat riskleri
Grup, hisse senedi yatırımlarından kaynaklanan hisse senedi fiyat riskine maruz kalmaktadır. Hisse senetleri
yatırımları, ticari amaçlardan ziyade stratejik amaçlar için elde tutulmaktadır. Grup tarafından söz konusu
yatırımların faal olarak alım-satımı söz konusu değildir.
Özkaynak fiyat duyarlılığı
Aşağıdaki duyarlılık analizleri raporlama tarihinde maruz kalınan hisse senedi fiyat risklerine göre belirlenmiştir.
Raporlama tarihinde, diğer tüm değişkenlerin sabit ve değerleme yöntemindeki verilerin %10 oranında fazla / az
olması durumunda:
•
30 Eylül 2009 tarihi itibariyle, hisse senedi yatırımları, satılmaya hazır varlıklar olarak sınıflandırıldığı ve elden
çıkarılmadığı ya da değer düşüklüğüne uğramadığı sürece, net kar / zarar etkilenmeyecektir,
•
Diğer özkaynaktaki fonlarda 313.320 TL tutarında artış / azalış (31 Aralık 2008: 177.094 TL tutarında artış/azalış)
olacaktır. Bu durum esasen, satılmaya hazır hisselerin gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerden
kaynaklanmaktadır.
Grup’un hisse senedi fiyatları ile ilgili duyarlılığı daha önceki yıla kıyasla önemli bir değişiklik göstermemiştir.
66
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
39. Finansal Araçlar (Gerçeğe Uygun Değer ve Finansal Riskten Korunma Muhasebesi
Çerçevesindeki Açıklamalar)
30 Eylül 2009
Finansal varlıklar
Nakit ve nakit benzerleri
Finansal varlıklar
Ticari alacaklar
Diğer alacaklar
Finansal yükümlülükler
Finansal borçlar
Ticari borçlar
Diğer borçlar
31 Aralık 2008
Finansal varlıklar
Nakit ve nakit benzerleri
Finansal varlıklar
Ticari alacaklar
Diğer alacaklar
Finansal yükümlülükler
Finansal borçlar
Ticari borçlar
Diğer borçlar
Vadesine kadar
elde
tutulacak
yatırımlar
Krediler ve
alacaklar
Satılmaya
hazır
finansal
varlıklar
İtfa edilmiş
değerinden
gösterilen
finansal
yükümlülükler
Defter değeri
Not
6
7
10
11
14,855,999
-
71,055,818
95,716,113
89,383,095
27,729,325
-
-
71,055,818
42,585,324
95,716,113
89,383,095
-
-
-
274,363,338
33,514,002
31,133,774
274,363,338
33,514,002
31,133,774
8
10
11
Defter değeri
Not
30,459,266
27,902,614
91,904,798
40,992,021
6
7
10
11
Vadesine kadar
elde
tutulacak
yatırımlar
1,535,551
-
-
Krediler ve
alacaklar
Satılmaya
hazır
finansal
varlıklar
30,459,266
91,904,798
40,992,021
26,367,063
-
-
-
İtfa edilmiş
değerinden
gösterilen
finansal
yükümlülükler
-
231,048,746
56,998,779
17,831,472
231,048,746
56,998,779
17,831,472
8
10
11
(*) Şirket, finansal araçların kayıtlı değerlerinin makul değerlerini yansıttığını düşünmektedir.
Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değeri
Finansal varlıkların ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değeri aşağıdaki gibi belirlenir:
•
Kategori 1: Finansal varlık ve yükümlülükler, birbirinin aynı varlık ve yükümlülükler için aktif piyasada işlem
gören borsa fiyatlarından değerlenmiştir.
•
Kategori 2: Finansal varlık ve yükümlülükler, ilgili varlık ya da yükümlülüğün birinci kategoride belirtilen
borsa fiyatından başka direkt ya da endirekt olarak piyasada gözlenebilen fiyatının bulunmasında kullanılan
girdilerden değerlenmiştir.
•
Kategori 3: Finansal varlık ve yükümlülükler, varlık ya da yükümlülüğün gerçeğe uygun değerinin
bulunmasında kullanılan piyasada gözlenebilir bir veriye dayanmayan girdilerden değerlenmiştir.
67
Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
39. Finansal Araçlar (Gerçeğe Uygun Değer ve Finansal Riskten Korunma Muhasebesi
Çerçevesindeki Açıklamalar) (devamı)
Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değeri (devamı)
Finansal varlıklar
30 Eylül
2009
Raporlama tarihi itibariyle
gerçeğe uygun değer seviyesi
1. Seviye
2. Seviye
3. Seviye
TL
TL
TL
Hisse senetleri
3,133,202
3,133,202
-
-
Toplam
3,133,202
3,133,202
-
-
Finansal varlıklar
31 Aralık
2008
Raporlama tarihi itibariyle
gerçeğe uygun değer seviyesi
1. Seviye
2. Seviye
3. Seviye
TL
TL
TL
Hisse senetleri
1,770,940
1,770,940
-
-
Toplam
1,770,940
1,770,940
-
-
40. Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
Yoktur.
41. Finansal Tabloların Önemli Ölçüde Etkileyen Yada Finansal Tabloların Açık,
Yorumlanabilir ve Anlaşılabilir Olması Açısından Açıklanması Gerekli Olan Diğer
Hususlar
Yoktur.
68