Danışma Meclisi B : 148 10 . 9 . 1081 Û : 4 İkincisi, oylama

Danışma Meclisi
B : 148
İkincisi, oylama ile ilgilidir. Bu önerge ile doğru­
dan bağlantılı değil; onunla da ilgili zannediyorum
önergeler var, oraya gelindiği zaman, müsaade eder­
seniz meseleyi orada daha derinliğine konuşacağız.
Teşekkür ederim efendim.
BAŞKAN — Teşekkür ederim Sayın Akyol.
Değerli üyeler, Sayın Öztürk'ün önergesine Ana­
yasa Komisyonu katılmamaktadır. Dikkate alınması­
nı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul et­
meyenler... Önergenin dikkate alınması kabul edil­
memiştir.
Sayın Gökçe'nin önergesinde sıra. Buyurun Sayın
Gökçe.
ABBAS GÖKÇE — Sayın Başkan, değerli arka­
daşlarım;
Ben, çok kısa olan önergemi bir kere yüksek hu­
zurunuzda okumak istiyorum. Ben, 182 nci madde­
nin, «Görev ve yetkiler» ile ilgili olan bu maddenin
şöyle tedvin edilmesini istiyorum :
«MADDE 182. — Anayasa Mahkemesi, kanun­
ların ve Türkiye Büyük Millet Meclisi tüzüğünün şe­
kil ve esas bakımından Anayasaya, Anayasa değişik­
liklerinin de, Anayasada gösterilen şekil şartlarına
uygunluğunu denetler.
Siyasî partilerin denetimini yapar. Siyasî partile­
rin kapatılması konusunda Cumhuriyet Başsavcılığın­
ca açılan davaları görür.
Cumhurbaşkanının istediği konularda incelemeler
yapar ve görüş bildirir.»
Şimdi, Yüce Komisyonumuzun Tasarısıyla, be­
nimkinin arasında olan fark üzerinde durmak istiyo­
rum :
Yüksek Komisyonumuz, benim, birinci fıkrada
öngördüğüm hususu aynen 182 nci maddenin ilk fık­
rasında öngörmüştür, ikinci fıkrasında, kanunların
şekil bakımından denetlenmesini getirmiştir ki, benim
kanaatimce, bunun yeri burası değildi, bunun yeri,
«Yargılama ve çalışma usulü» olan 183 üncü madde
idi. Bunun orada öngörülmesi gerekir idi. Ona biraz
sonra döneceğim.
Yalnız ben, ikinci fıkra olarak siyasî partilerin
denetlenmesi işini öngördüm. Gerçekten Anayasamız­
da siyasî partilerin denetlenmesinin Anayasa Mahke­
mesine verilmesini getirmemiz, uygulama bakımın­
dan ve geçmişin tecrübesi açısından da çok faydalı
olacaktır.
Siyasî partilerin kapatılması konusunda da aynı
şeyi düşünüyorum. Siyasî partilerin kapatılması ko­
nusunda Cumhuriyet Başsavcılığınca açılan davalara
da Anayasa Mahkemesi bakmalıdır.
10 . 9 . 1081
Û :4
Geliyorum son önerdiğim fıkraya. Bu fıkrayı söy­
lerken, ^luhterem Hocamız; belki önergelerimizle
kendisine sempatik görünmesek bile, kendisini her
zaman sempatik bulduğumuz, saygı duyduğumuz ve
hürmet ettiğimiz, çok sevdiğimiz Hocamızın bir öz­
lemine de benim dördüncü fıkram cevap veriyor ol­
sa gerek. Çünkü, birkaç saat evvel burada bir konu­
yu dile getirirken buyurdular ki, «Ben, Cumhurbaş­
kanına, yüksek mahkeme üyelerinin danışmanlık yap­
masını bir seri yazımda dile getirmiştim» İşte, muh­
terem Hocamızın bu özlemini, ben, dördüncü fıkram­
la karşılıyorum. Diyorum ki, «Cumhurbaşkanının
istediği konularda incelemeler yapar ve görüş bil­
dirir.»
Gerçekten, Devlet Danışma Konseyini Anayasa
metninden çıkardığımıza göre, Cumhurbaşkanının, he­
le, Anayasa konusunda, hukuk konusunda ve bir hu­
kuk devletinin başı olan Devlet Başkanının, Cumhur­
başkanının istediği konularda, hukuk açısından, Ana­
yasa açısından, demokrasi açısından incelemeler ya­
pıp, kendisine bilgi verilmesi çok önemli bir konu­
dur. Bunun da Anayasa Mahkemesine verilmesini
ben öngörüyorum.
Yüce Komisyonumuz, getirdiği metnin ikinci fık­
rasında, şekil yönünden sadece Anayasaya aykırılık
iddiasının bir ön incelemeye tabi tutulmasını öngör­
müş. Ben, bunu bir ileri adım kabul etmekle beraber,
eksik buluyorum. Daha evvel de bu kürsüden yüce
huzurunuzda dile getirmiştim; Devletin itibarının ve
prestijinin kırılmaması bakımından, Fransa'da oldu­
ğu gibi, esas bakımından da, şekil bakımından da ön
incelemeye, bir ön denetime tabi tutulmasının fay­
dalı olacağını evvelce belirtmiştim. Yine, müteakip
maddeler üzerinde buna ilişkin önergem var; fakat
ne çare ki, biraz evvel vurguladığım gibi, yeri burası
olmayan ikinci fıkra 183 üncü maddede yer almış
olsaydı, o zaman bu konuyu daha geniş açıklayacak­
tım. Şimdi açıklamada belki maddeler arasında bir
tedahül olur ve kıymetli vaktinizi çok alırım diye, bu
hususa girmeyeceğim. Arz ettiğim gibi, getirdiğim
üç farklı durum var : Siyasî partilerin malî deneti­
minin Anayasa Mahkemesince yapılması, siyasî par­
tilerin kapatılması konusunda Cumhuriyet Başsavcılı­
ğınca açılan davaların görülmesi ve bir de, Cumhur­
başkanının istediği konularda incelemeler yapması.
Takdir Yüce Kurulunuzundur; saygılar sunarım.
BAŞKAN — Sayın Gökçe, hiç müdahale etme­
dim ki, benden şikâyetleriniz biraz azalsın.
önerge üzerinde söz isteyen sayın üye?.. Yok.
Anayasa Komisyonunun görüşü?..
— 191 —