Ebû`l İz El Cezerî

Ebû’l İz El Cezerî
1/3
Ebû’l İz El Cezerî
Batı
el-Cezeri”,
yıl
fıskiyeler,
tasarlayan
başmühendislik
dünyasında
kan
1136'da
ve bunların
toplama
adıgörevi
Diyarbakır'da
kısaca
nasıl
kapları,
yaptı.
“el
gerçekleştirileceğini
Cezeri”
şifreli
Biz
doğdu.
bugün
anahtarlar
olarak
XIII.
el Cezeri'yi,
yüzyılın
bilinen
ve
anlatan
robotlar
“Bedi'el-Zaman
başında,
su“Kitab-el
saatleri,
gibi,Diyarbakır
pratik
otomatik
Abu
ve estetik
el-izz
Artuklu
kontrol
İsmail
birçok
Sarayı’nda
düzenleri,
el-Razzaz
düzeni32
Hiyal”
olarak
tanıyoruz.
adlı
kitabın
yazarı
Tarihte
ayarlama
inceler.
sağlamıştır.
sibernetiğin
Bu
bilimidir.
bilim,
zamanla
İnsanlarda
kurucusu
gelişerek
olma
ve
makinelerde
şerefi
bugün
onundur.
kullandığımız
bilgi
alışverişi,
Sibernetik;
bilgisayarların
kontrolü
haberleşme,
ve
ortaya
denge
denge
çıkmasını
durumunu
kurma
ve ve
Sibernetik
Almanlar
ilim
dünyasına
Leibniz'i,
ve
otomatik
sunan
İngilizler
ilksistemlerin
bilgindir.
dekuşun
R."ısı
Bacon'ı
başlangıcı
öne
konusunda;
sürseler
de,
Fransızlar
aslında
Cezerî
Descartes
bunu
ve
ortaya
Pascal'ı;
sayfada
Günümüz
Watt'ın
dayandığı,
1780'de
regülatörün
fizik
onun
ve
regülatörü
meşhur
mekanikçileri,
şekli,
eseri
bir
keşfiyle
Kitabü'l-Hiyel'in
başladığını
etkisiyle
hareketiyle
haberleşerek
171.
söylerler.
karşılıklı
sayfasındaki
Fakat
haberleşerek
denge
bunun
şekilde
kurma"
da
ayarlanmaktadır.
açıkça
yine
sisteminin,
Cezerî'ye
görülür.
ilkkoyan
olarak
Bu
J.
2/3
Ebû’l İz El Cezerî
Kitapta,
İstanbul’daki
eserin
ikinci
mühendislikle
el
Topkapı
bir
kopyasıdır.
Sarayı
ilgili
50
III.
Altı
farklı
Ahmed
kısımdan
aletin
Kütüphanesi'nde
plan
oluşan
ve
eserde,
hakkında
bulunan
50
farklı
A3472
bilgiler
düzen
de
anlatılmaktadır.
verilmiştir.
yazma,
özgün
Bugün,
Kitaptaki
görülmektedir.
çevrilmiş
tamamını
Festivali
için
sistem
ve
İngilizceye
1908-1921
Londra
Kitap,
ve
şekiller
Bilim
tercüme
kısmen
seneleri
Müzesi'nde
incelendiğinde,
ve
edip
ilk
arasında
bastırdı.
defa
örneğe
E.
yayımlanmıştır.
Cezerî'nin
Wiedeman
Kitapta
uygun
anlatılan
olarak
büyük
ve
F.
1974'te,
yapılıp
Hauser
bir
su
su
saatlerinden
mühendisi
Donald
çalıştırıldı.
tarafından
R.
biri;
Hill,
olduğu
Almancaya
Dünya
eserin
İslam‫ﻓﻲ‬
üstünden,
cisimle
yavaşça boşaltılır.
devrilince
Cezerî’nin
kontrol
bir
ucuna
mandalı
saatlerinin
edilir.
ağırlık
Bazı
Yüzen
iterek,
durumlarda
asılı
çalışma
cisim,
dişlinin
bir
kayış
sistemi,
kayışın
da,
bir
geçen
diş
devrilebilen
çoğunlukla
öteki
ilerlemesini
kasnak
ucuna
bir
biçimindedir.
aynı
tutturulur
sağlamaktadır.
kova.
mil
otomatik
üstündeki
ve
içinde
olarak
bir
bulunduğu
düşüş
gösterge
dolmakta
hızı,
ile
kap
yüzen
ve
bir
vasıtalarda
Eldişliler,
mandallar,
tarafından
bulunan
palangalar
“krank
adapte
mili”ni
edilen
ve
kaldıraçlardan
ilk
mekanik
defa
kullanmıştır.
prensiplerin
oluşuyordu.
çoğu
Günümüzde
oldukça
eskidir.
bütün
Onun
motorlu
makinelerı
Kitāb
fiBeyn’el
ma-'rifat
al-Hiyal
al-handasiyya
‫اﻠﺤﻴﻞ‬
‫ﺻﻨاﻌﺔ‬
(Arapça:
‫اﻠﺠاﻤﻊ‬
‫ﺑﻴﻦ‬
‫اﻠﻌﻠﻢ‬
‫واﻠﻌﻤﻞ‬
‫اﻠﻨاﻔﻊ‬
al-handasiyya
Kitāb
fiAğırlığın
ma-'rifat
al-Hiyal
eserini
tamamlamıştır.
)kayıtlı
1206
yılında
bu
-Cezerî
Kitâb-ül-Câmi
Beyn-el-İlmi
vel-Amel-in-Nâfî
fîişleyişi
Sınâat-il-Hiyel,
, Eserleri
ْ‫اﻞْﺡِﻱَﻝ‬
ُ‫ﺹِﻧاﻊَﺓ‬
‫ﻑِﻱ‬
ْ‫ﺍَﻟﻦَّاﻒِﻉ‬
ِ‫ﻭَاﻞْﻉَﻡَﻝ‬
ِ‫ﺍَﻝْﻉِﻝْﻡ‬
(Arapça:
‫ْﻥْﻱَﺏ‬
Câmi-u’l
İlmî
El-Amelî’en
Nâfi
fîo
Sınâ'ati’l
Hiyel
)El
"Makine
Yapımında
Yararlı
Bilgiler
ve
Uygulamalar"
3/3