2006 Yılı Türkiye Đnsan Hakları Đhlalleri Bilançosu YAŞAM HAKKI ĐHLALLERĐ Yargısız Đnfazlar Toplumsal Gösterilere Müdahalede Aşırı Güç Kullanımı “Dur ihtarı” na Uymama ve Silah Kullanma Yetkisinin Đhlali Faili Meçhul Cinayetler/Saldırılar Yasadışı Örgüt Saldırısı Gözaltında Ölümler Đnançları Nedeniyle Saldırıya Uğrayanlar Cezaevlerinde Ölümler/Yaralanmalar Çatışmalar Güvenlik görevlisi Silahlı militan Siviller Mayın Ve Serbest Patlayıcı Olayları Çocuklara Yönelik Şiddet Namus Gerekçeli Saldırılar Kuşkulu Ölümler Kadın Erkek Çocuk Resmi Hata ve Đhmal Ev Đçi Şiddete Uğrayan Kadınlar Asker ve Polis Đntiharları ve Đntihar Teşebbüsleri TOPLAM Ölü 44 Yaralı 914 12 869 32 20 8 4 3 17 345 196 147 2 40 58 78 82 32 27 23 81 126 21 927 45 105 63 3 3 321 274 1 46 138 175 58 1582 108 2 3472 NAMUS GEREKÇELĐ SALDIRILAR Ölü 38 36 4 78 Kadın Erkek Çocuk TOPLAM Yaralı 15 30 13 58 KADININ ĐNSAN HAKLARINA YÖNELĐK ĐHLALLER Şiddete Uğrayan Kadın Sayısı 429 a- Ev içi şiddete uğrayanlar Toplam:265 b- Toplumsal alan (işyeri, sokak, okul vb) Toplam:164 c- Güvenlik güçlerince şiddete uğrayan kadınlar Ev içi şiddet diğer mağdurlar Çocuk: 94 Erkek: 136 Kadın Đntiharları (Đntihar Teşebbüsü) 1 Ölü 159 126 33 108 27 81 79 Yaralı 212 108 101 3 79 28 51 42 Kadınlara Yönelik Taciz ve Tecavüz a-Ev içi b-Güvenlik güçleri tarafından gerçekleştirilen c-Toplumsal alanda gerçekleşen (işyeri, sokak okul vb) Kuşkulu Kadın Ölümleri Zorla Fuhuş Yaptırılan Kadınlar 121 7 114 42 98 ÇOCUK HAKLARINA YÖNELĐK ĐHLALLERĐ Ölü Çocuğa Yönelik Şiddet Toplam:343 58 Çocuk Đntiharları ve Đntihar Teşebbüsü 62 Çocuklara Yönelik Taciz ve Tecavüz 134 Ev içi tecavüz 10 Fuhuş Yaptırılan Çocuklar 14 Kuşkulu Çocuk Ölümü 23 Yaralı 175 38 MAYIN VE SERBEST PATLAYICI OLAYLARI Çocuk Kadın Erkek TOPLAM Ölü 5 1 34 40 Yaralı 32 5 101 138 KĐŞĐ GÜVENLĐĞĐ VE ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELĐK ĐHLALLER Gözaltına Alınanlar Kayıp Đddiaları a-Gözaltında Kayıp Đddiası c-Diğer Kayıp Đddiaları Gözaltı Sürelerinin Đhlali Gözaltında Taciz ve Tecavüz Đddiası Kaçırma, Tehdit, Koruculuğa Zorlama ve Ajanlık Teklifi Tutuklama Ev Baskınları Saldırıya Uğrayanlar Gazeteci Siyasi Parti Üye ve Yöneticisi Sendika, Dernek Üye ve Yöneticisi Yerel Yönetici 5560 67 5 62 226 1545 277 52 29 7 6 10 ĐŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE ĐDDĐALARI Gözaltında Đşkence, Kötü Muamele ve Cinsel Taciz 179 Đddiası a- Jandarma Tarafından 39 2 b- Emniyet Müdürlüğü Görevlileri Tarafından(Çocuk: 26) Resmi Gözaltı Yerleri Dışında Đşkence ve Kötü Muamele a- Jandarma Tarafından(Çocuk:4) b- Emniyet Müdürlüğü Görevlileri Tarafından(Çocuk:16) Geçici Köy Korucuları Tarafından Yapılan Đşkence ve Kötü Muamele (Çocuk:6) Cezaevlerinde Đşkence ve Kötü Muamele Eğitim, Bakım ve Sağlık Kurumlarında Đşkence ve Kötü Muamele (Okulda Şiddet:43) 140 261 49 212 28 173 67 TOPLAM 708 Sonuçlanan Đşkence Davaları Bir davadan 1 kişi beraat etti. Bir davada görevsizlik kararı verildi. Bir dava takipsizlikle sonuçlandı. Bir davada toplam 26 yıl 8 ay hapis cezası verildi. Devam Eden Davalar Açılan Đşkence Davaları 4 11 1 CEZAEVLERĐNDE HAK ĐHLALLERĐ 1-Sağlık Hakkı Đhlali 2-Keyfi ve Kötü Muamele 3-Sevk Uygulamaları 4-Haberleşme Hakkının Đhlali 5-Avukat Görüşü Engellenenler 6-Disiplin Cezası a-Hücre cezası alanlar b-Aile görüşü engellenenler c-Yayın yasağı d-Sosyal aktivite yasağı TOPLAM 44 491 88 615 1 1525 57 588 391 489 2764 DÜŞÜNCE, ĐFADE VE ĐNANÇ ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELĐK ĐHLALLER I. Açılan Soruşturmalar a. Açılan Soruşturma Sayısı 113 b. Hakkında Soruşturma Açılan Kişi Sayısı 430 Dava Sayısı II. Açılan Davalar III. Sonuçlanan Davalar 107 144 a. Beraatlar 41 b. Düşen Davalar 5 c. Mahkumiyet Kararları 98 Mahkumiyet kararlarının dağılımı Terörle Mücadele Kanunu- Madde 7 9 Kişi Sayısı 513 330 99 5 226 17 3 TCK 301 TCK 125 TCK 314 TCK 215 TCK 222 Atatürk’e Hakaret Eski TCK 169 Kabahatler Kanunu 5187 Sayılı Basın Kanunu TCK 220 Emre Đtaatsizlikte Israr Diğer 10 2 2 25 2 1 2 1 5 8 1 22 12 2 4 37 2 1 10 2 3 36 1 63 ĐNANÇ ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELĐK ĐHLALLER Kişi 20 3 Đnançları Nedeniyle Đhlale Uğrayanlar Đnançları Nedeniyle Öldürülenler TOPLATILAN VE YASAKLANAN YAYINLAR Sayı Toplatılan Yayınlar (afiş, kitap, roman vs.) Yasaklanan Etkinlikler Saldırıya Uğrayan Yayın Organları Engellenen Đnternet Siteleri 22 25 3 1 RTÜK UYGULAMALARI Uyarı Cezası Verilen Radyo ve Televizyon Kanalı Kapatma Cezası Verilen Radyo ve Televizyonlar *Aynı radyoya 5 kez uyarı cezası verildi Sayı 5* 2 ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELĐK ĐHLALLER Güvenlik Güçlerince Müdahaleye Uğrayan Kurumlar Hakkında Kapatma Davası Açılan Kurumlar Đdari Kararla Kapatılan Kurumlar Saldırıya Uğrayan Kurumlar 48 3 4 36 TOPLANTI VE GÖSTERĐ ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELĐK ĐHLALLER Ertelenen ve Yasaklanan Toplantı ve Gösteriler Güvenlik Güçlerince Müdahale Edilen Toplantı ve Gösteriler Saldırıya Uğrayan Toplantı ve Gösteriler 4 48 179 12 2911 Sayılı Yasaya Muhalefet a. Açılan Soruşturma Sayısı 30 b. Hakkında Soruşturma Açılan Kişi Sayısı 687 Dava Sayısı Açılan Davalar Sonuçlanan Davalar 24 19 a. Beraatlar 5 b. Mahkumiyet Kararları 14 Kişi Sayısı 534 205 27 178 EKONOMĐK, SOSYAL VE KÜLTÜREL HAKLARA YÖNELĐK ĐHLALLER Sosyal Güvenlik Hakkı Đhlalleri Đşten Atılanlar Sürgün Edilenler Đş Sağlığı ve Güvenliği Đhlalleri (iş kazası) 240 3876 598 533 Ölü 123 Yaralı 410 Sendika Kurma ve Üyelik Hakkı Đhlalleri 3 Sendikalı Oldukları Đçin Baskıya Uğrayanlar 165 Konut Hakkı Đhlali 170 Mera ve Otlak Yasağı 11 Köy Boşaltma 2 Orman ve Arazi Yakma 18 Sağlık Hakkı Đhlalleri 465 Temel Eğitim Hakkı Đhlalleri 498 Hakkında Soruşturma Açılan Öğrenciler Okuldan Uzaklaştırma Cezası Alan Öğrenciler Kınama Cezası Alan Öğrenciler Okuldan Atılan Öğrenciler Kültürel Hak Đhlalleri 521 258 6 99 10 ENGELLĐ HAKLARINA YÖNELĐK ĐHLALLER Sağlık Hakkı Đhlali Eğitim Hakkı Engellenenler Çalışma Hakkı Đhlali Engellilere Yönelik Taciz ve Tecavüz Engellilerin Đntihar ve Đntihar Teşebbüsü 12 3 11 6 4 Ölü 3 Yaralı 1 Engellilere Yönelik Ayrımcılık 1 Engellilerin Ekonomik Sosyal Haklarına 5 Yönelik Đhlaller Engellilere Yönelik Şiddet 15 Ölü 5 Yaralı 2 Diğer 8 5 SIĞINMACI VE GÖÇMENLERE YÖNELĐK ĐHLALLER Yaşamını Yitirenler Güvenlik Güçleri Tarafından Saldırıya Uğrayanlar Gözaltına Alınanlar Sınırdışı Edilenler 56 2 2684 536 BĐREYSEL SĐLAHLANMA SONUCU YAŞANAN ĐHMALLER Çocuk Kadın Erkek TOPLAM Ölü 16 12 10 38 Yaralı 48 17 28 90 Not: Bilançoda yer alan veriler Đnsan Hakları Derneği’ne yapılan başvurular, ĐHD şubelerinin tespitleri ve basından yapılan taramalardan elde edilmiştir. 6