INSA401 Projeye Giriş Sürdürülebilirlik

03-Oct-17
INSA401 Projeye Giriş
Sürdürülebilirlik
Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Doç. Dr. Mürüde Çelikağ
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Sürdürülebilirlik aşağıdaki konuları içermektedir.
•
Çevresel
•
Ekonomik
•
Toplumsal etkiler
Amacı toplumun uzun süren gelişimine katkıda bulunmak.
Dr. M Celikag
1
03-Oct-17
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Sürdürülebilirlik Nedir?
Aşağıdakileri yapma ihtiyacımız var mı?
• çevreyi korumak için tedbir alma
• sosyal maliyeti azaltma?
• toplumdan gelecek riskleri azaltma?
Sürdürülebilirlik toplum yaşantısının ekonomik sistemle birlikte
daha uzun süreli ve sağlıklı yaşaması, ekolojik sistemlere daha
az zararlı etki yaratması için yapılan tartışmalar ve alınan
önlemlerdir.
Dr. M Celikag
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Sürdürülebilirliğin diğer tanımları
•
•
•
Bir sistem içinde yapılan işlemlerde dengeyi sağlayabilme
İnsan yaşamı için bir sisteme yatırım yapma
Doğal kaynakları tüketmeden veya ciddi ekolojik hasara neden olmaksızın
istikrarlı bir seviyede kalabilme kabiliyeti
•
Kaynağın hasar görmemesi veya kaynağın kullanılmaması, böylece
kaynağın tükenmemesi veya kalıcı hasar görmemesi için bir yöntemdir
•
Sürdürülebilirlik, bir topluluktaki ekonomik, sosyal ve çevresel sistemlerin
mevcut ve gelecekteki tüm toplum sakinleri için sağlıklı, üretken ve anlamlı
bir yaşam sağlayıp sağlamaması / toplumdaki yaşam kalitesi ile ilgilidir.
Dr. M Celikag
2
03-Oct-17
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Sürdürülebilirliğin diğer tanımları
Brundtland Komisyonu tarafından sürdürülebilirlik
tanımı
"Gelecek
nesillerin
kabiliyetinden
ödün
kendi
ihtiyaçlarını
vermeden
mevcut
karşılama
ihtiyaçlarını
karşılamak"
Dr. M Celikag
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Giriş
• 20. yüzyılın başında sanayi devrimi ilerledi
• İnsan kaynaklarının tüketiminde bir artış oldu
• Ekoloji meselesine yakından bakmaya ihtiyaç vardı.
1930'lu yıllarda ekonomistler aşağıdaki konuların gelişimi için çalışma
başlattı,
• Yenilenemez kaynak yönetimi modeli (Hotelling'in kuralı)
• Yenilenemez kaynaklarda ekonomik refahın sürdürülebilirliği.
Sürdürülebilirlikle ilgili ilk araştırmada hedef Ekolojiyi genel bir bilimsel
disiplin olarak onaylamaktı. Bu araştırmalar sırasında bilim insanları
tarafından hayati önem taşıyan birçok kavram keşfedildi.
Dr. M Celikag
3
03-Oct-17
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Ecoloji Nedir?
•
Ekoloji, organizmalar ve çevreleri arasındaki etkileşimlerin disiplinlerarası bilimsel çalışmasıdır.
•
Ekoloji ayni zamanda eko‐sistemlerin de bir çalışmasıdır. Ekosistemler organizasyonların farklı ölçeklerinde organizmalar arasındaki ilişkilerin ağını tarif eder.
Dr. M Celikag
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Aynı zamanda inşaat profesyonelinin konseptine de uzanır
"Yapıyı oluşturmaya yardım edenden"
"Ekosistemler ve insan sistemleri arasında bir ilişki sistemi
kuran" kişiye kadar.
Bu sunumun amacı
«İnşaat profesyonellerini ‘ekolojik olarak sürdürülebilir bina tasarımı
ve yapımı’ için gerekli olan sistem yaklaşımını düşünmelerini
sağlamaktır.
[Building Ecology, First Principles For A Sustainable Built Environment by Peter Graham]
Dr. M Celikag
4
03-Oct-17
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Kısa bir tarihçe
•
II. Dünya Savaşı'ndan sonra, 1950'lerdeki büyük
depresyon, gelişmiş dünyada bir Çevre hareketine
neden oldu. •
"Şu anda zevk alınan birçok maddi menfaatle ilişkili
çevresel maliyetler" olduğu belirtildi.
Dr. M Celikag
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
•
1973 ve 1979'daki enerji krizleri sırasında çevre sorunları küresel
ölçekte büyüdü. Yenilenemez kaynaklara olan bağımlılık sonucu oluşan krizler küresel toplumun dikkatini sürdürülebilir kalkınmaya
çekmesine neden oldu. •
Aynı zamanda Başkan Carter Amerikalılara "Enerji tasarrufu yapın,
atıkları ortadan kaldırın« çağrısı yaptı .
•
Sürdürülebilir şekilde yaşamak için, Dünya kaynakları yeniden
doldurulabilecek bir oranda kullanılmalıdır.
Dr. M Celikag
5
03-Oct-17
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
• 1960'lardan bu yana nüfus artışı ve bireysel tüketim iki kattan fazla
artmıştır.
• Bu nedenle insanlar yenilenebilir enerji ve geri dönüştürülmüş malzeme
kullanılmasının önemini anlamışlardır. .
• 1980 ve 90'lı yıllarda ilk büyük ölçekli güneş ve rüzgar enerjisi
santrallerinin inşası gerçekleşdi.
• Bunu sürdürülebilirlik konularında halkın bilinçlenmesi, gelişmekte olan
ülkelerdeki
yerel
ve
devlet
hükümetlerinden
küçük
ölçekli
sürdürülebilirlik projelerinin uygulanması izledi.
Dr. M Celikag
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
1980'lerden bu yana insanın sürdürülebilirliği fikri giderek
ekonomik, sosyal ve çevresel alanların entegrasyonu ile
ilişkilendirilmiştir.
Son yıllarda sürdürülebilirlik sözcüğü, insan ekolojik sistemlerinin
ne kadar süre verimli biçimde üretileceği ile ilişkilendirildi.
Dr. M Celikag
6
03-Oct-17
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Geçmişte insan toplulukları, bazen kendi büyümesinin ve
ekolojik destek sistemleriyle ilişkili etkilerinin bir sonucu olarak
ölmüşlerdir.
Karmaşık
derecede
büyümeye
devam
eden
modern
endüstriyel toplum, kısmen bu sorunu yansıtıyor.
Önerilen tercih, sistemlerin sürdürülebilir olması için süresiz
üretken olmasıdır.
Dr. M Celikag
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
İnşaatın Sürdürülebilirliği, her tür binanın yaşam döngüsü ile
ilgili önemli sağlık ve çevre boyutlarını kapsar.
Bir bina ömrü döngüsü aşağıdakileri içerir:
• Üretim
• Kullanım ve yıkım
• Diğer alt faaliyetler
• Malzeme ve enerji akışı
• Hepsi gezegende kaçınılmaz bir etki yaratır, iyi ve kötü.
Dr. M Celikag
7
03-Oct-17
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
• Çoğu çevre ve ekonomi konusu, siz ve meslektaşlarınız
tarafından inşaat süreçlerinde yapılan seçimlerden
etkilenebilir.
• Sosyal endişeler burada çoğunlukla politikacılara,
planlamacılara ve mimarlara bırakılmıştır.
• İnşaat sektörü birçok ülkede, Avrupalıların yaklaşık
%7'sini istihdam eden ve Avrupa'da GSYİH'nın
yaklaşık %10'una karşılık gelen 1000 milyar Euro'dan
fazla yıllık iş faaliyeti gösteren bir çekirdek ekonomidir.
Dr. M Celikag
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
İnşaat’ın anlamı
• refah,
• bireyler ve işletmeler için güvenlik,
• büyüme, gelecek için yatırımlar.
Binaların ve inşaatla ilgili tüm faaliyetlerin kullanımı
• tüm CO2 (karbondioksit) emisyonlarının %40'ından
fazlasını oluşturur.
• toplumda kullanılan malzeme kaynaklarının %40'ından
fazlasını tüketir
Dr. M Celikag
8
03-Oct-17
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
Bu tahminler Avrupa ülkeleri arasında biraz farklılık
gösterebilir.
ABD dışındaki küresel bazda hükümetlerin amacı şu
şekildedir:
• Önümüzdeki 5 yıl içerisinde CO2 emisyonlarını ortalama
% 5 azaltmak
• Bazı uzmanlar, büyük ölçekli iklim değişikliklerini
önlemek için azalmanın 50 yılda %50 olması gerektiğini
iddia ediyor.
Dr. M Celikag
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
•
İnşaat, hem bakire kaynaklar hem de geri dönüştürülmüş
malzeme gibi çok miktarda malzeme girdisine ihtiyaç
duymaktadır.
•
Malzemeler öncelikle, hammaddeden yapı bileşenlerine
kadar olan rafine işlemleri yoluyla ve ayrıca nakliye
sürecinde çevreyi etkiler.
•
Bakire doğal kaynaklar sonsuz değildir ve geri dönüşüm
çoğu durumda gelişmiş çevresel performansa neden
olmaktadır.
Dr. M Celikag
9
03-Oct-17
Sürdürülebilirlik: Çevresel, Ekonomik ve Toplumsal Etkiler
• İnşaat sektörü büyük miktarda atık üretiyor (AB25'te yılda kişi
başına> 1100 kg) ve gelişmiş geri dönüşüm talepleri artıyor.
• Bu nedenle, birçok ülkede sürdürülebilirliğin odak noktası geri
dönüştürebilirliktir.
• Sürdürülebilir inşaat birçok durumda "yapmadan önce bilme"
kuralı ile başarılabilir.
• Yaşam boyu düşünce ile dayanıklı ve geri dönüşümlü
malzemelerin verimli kullanılması ve en uygun bileşenler
kullanarak dikkatli bir şekilde yapım sürdürülebilirlikte amaçlanan
iyileştirmelere olanak sağlayabilir.
Dr. M Celikag
SÜRDÜRÜLEBİLİR YAPININ KUZEY KIBRIS’TA TOPLUM, ÇEVRE VE EKONOMİ İLE ETKİLEŞİMİ
Aşağıda verilen yayından alınmıştır
Afsharghotli, A and Celikag, M, “The Interaction Of Sustainable Buılding On
Society, Environment And Economy Of North Cyprus”, International Symposium
“Steel Structures: Culture & Sustainability 2010”, 21‐23 September 2010,
Istanbul, Turkey
10
03-Oct-17
Sürdürülebilir Yapının Kuzey Kıbrıs’ta Toplum, Çevre Ve Ekonomi İle Etkileşimi
GİRİŞ
Sürdürülebilir binalar aşağıda verilenlerin elde edilmesinde yardımcı olacaktır:
•
Küresel ısınmanın ve tehlikeli çevresel etkilerin azalmasına
•
Ekonomik büyüme dalgalanmalarının istikrarlı olmasına
•
Yapısal malzemelerin geri dönüşümü sayesinde ekonomi, çevre
ve sosyal güvenlik üzerinde olumlu etki
•
Kaynakların daha verimli kullanılması
•
Dünya genelinde refahın daha makul ve dengeli bir şekilde
artması. Sürdürülebilir Yapının Kuzey Kıbrıs’ta Toplum, Çevre Ve Ekonomi İle Etkileşimi
Introduction
 Bina İnşaatı Piyasası ‐ Kuzey Kıbrıs ekonomisi için en önemli itici
güçlerden biridir.
 2002‐2007 Kuzey Kıbrıs'taki İnşaat Patlaması sonucunda,

doğal kaynaklar aşırı kullanıldı

İnşaat atıklarında artış oldu

Toz kirliliği

İnsanların refah düzeyinde artış oldu

Ülke ekonomisine olumlu etkisi
11
03-Oct-17
Sürdürülebilir Yapının Kuzey Kıbrıs’ta Toplum, Çevre Ve Ekonomi İle Etkileşimi
Kuzey Kıbrıs
•
Alan = 3354 km2, Resmi nüfus = 300.000
•
Kamu reformu, sosyal güvenlik reformu ve benzeri dönüşüm projeleri sonucunda
önümüzdeki üç yıl boyunca yıllık ortalama %7 büyüme öngörülmektedir.
•
Çevresel, ekonomik ve sosyal temeller şu anda aşağıda özetlenen sayısız tehlikeyle
karşı karşıyadır.
 İnşaatla ilgili faaliyetlerden kaynaklanan yıkım
 İnşaat malzemelerinin çoğu geri dönüştürülemez, arazi dolgu malzemesi haline
gelir.
 Elektrik üretim yöntemleri ve sınırlamaları.
 Kentsel alanlardaki tehlikeli gaz seviyeleri (SO2, CO, NO2) %40‐49
 Nüfus artış hızı 1996 ile 2006 yılları arasında %0.031 olmuştur. Bu
sürdürülebilir değildir ve uzun vadede kademeli olarak azalması
beklenmektedir.
 Belediyenin atık üretimi günde kişi başına yaklaşık 400 kg'dır.
12
03-Oct-17
Sürdürülebilir Yapının Kuzey Kıbrıs’ta Toplum, Çevre Ve Ekonomi İle Etkileşimi
Kuzey Kıbrıs
Kıbrıs'ın kuzey kesiminde genel atık üretimi (kişi başına kg)
(Kıbrıs Türk Toplumunda Katı Atık Yönetimi Üzerine Master Planı)
Ortalama atık üretimi
kg / kişi / yıl
Atıkların yüzdesel
üretimi
Evsel atık
276.6
25.2
Ticari atık
127.8
11.6
Belediye atıkları
404.4
36.9
İnşaat / yıkım
487.0
44.4
Yeşil atık
56.2
5.1
Atık üretim tipi
Endüstriyel atık
Toplam
149.1
13.6
1,096.8
100.0
Sürdürülebilir Yapının Kuzey Kıbrıs’ta Toplum, Çevre Ve Ekonomi İle Etkileşimi
İnşaatın Etkileri
•
Kuzey Kıbrıs'taki binaların büyük çoğunluğu Betonarme çerçeveye
sahiptir. Bakire kaynaklardan büyük miktarda malzeme kullanıyorlar.
•
Başlangıçta, hammaddeler, yapı bileşenleri oluncaya kadar, ulaşım ve
rafine etme süreçleri yoluyla çevreyi etkiler.
•
Doğal kaynaklar sınırlıdır ve geri dönüşüm çoğu durumda çevresel
performansı artıran seçeneklerden biridir.
•
Bina inşaatının sürdürülebilirliği, her binanın yaşam döngüsü ile ilgili
önemli sağlık ve çevresel hususlarla karşı karşıyadır.
•
Bu nedenle, hemen hemen herkes, yaşamları boyunca sürdürülebilir
kalkınmanın önemli faktörleriyle karşılaşmaktadır.
13
03-Oct-17
Sürdürülebilir Yapının Kuzey Kıbrıs’ta Toplum, Çevre Ve Ekonomi İle Etkileşimi
İnşaatın Etkileri
1. Ekonomi: Avrupa Yapı Endüstrisi Federasyonu İstatistik Enstitüsü,
2005 yılında 1000 milyon avro yatırım yapmıştı.
2. Sağlık ve güvenlik: Özellikle binalarda insanların kullandığı
alanlarında riskleri, tehlikeleri ve güvensiz gelişmeleri azaltmak için
sürekli faaliyetler uygulanmalıdır. Tehlikelerle ilgili güvenlik, mülk
sahipleri ve geliştiricileri için önemli bir sorumluluk oluşturabilir.
3. Hasta yapı sendromu: Düşük kaliteli yaşam alanı sağlık
problemlerinden sorumludur ve bu, 15 yıldır Dünya Sağlık Örgütü
(W.H.O) tarafından kabul edilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü, ofislerin,
otellerin, kurumların ve endüstriyel tesislerin yüzde 30'unun bu
sendroma sahip olduğunu tahmin ediyor
14
03-Oct-17
Sürdürülebilir Yapının Kuzey Kıbrıs’ta Toplum, Çevre Ve Ekonomi İle Etkileşimi
Sürdürülebilir Binanın Tanımı
İnşaat mesleğinde sürdürülebilir kalkınma konusundaki araştırmalar,
aşağıdaki dört aşamaya ve bunların özel alt bölümüne işaret etmektedir. Bu
dört alanın ve alt bölümlerin çoğunu sağlayan binalar sürdürülebilir binalar
olarak adlandırılır.
1.
Doğal kaynakların, enerji tüketiminin, maddi seçimin ve çevresel
etkilerin sınırlamasını ifade eden sürdürülebilir tasarım.
2. Malzeme özellikleri vasıtasıyla zaman, maliyet, malzeme ve kaynaklarda
verimlilik artışı için sürdürülebilir inşaat
3. Sürdürülebilir kullanım, binaların uzun ömür, minimum işletme yükü ve
çevresel etkileri kapsayan üçüncü aşamadır.
4. Sürdürülebilir yaşam sonu. Prensip olarak bu, kirliliği ve atığı en aza
indirmeyi ve malzemelerin geri kazanılmasını, tekrar kullanılmasının ve
geri dönüştürülmesini içerir.
15