Bölüm 6 Dairesel Hareket ve Newton’s Yasalarının diğer uygulamaları Düzgün Dairesel Hareket r yarıçaplı dairesel bir yol boyunca hereket eden bir cismin merkezcil ivmesi v2 ac r ile verilir. Merkezcil ivmenin yönü her zaman hız vektörünün yönüne diktir. Cisme etkiyen merkezcil kuvvet Newton’un ikinci yasası gereği aşağıdaki gibi verilir. v2 F mac m r Introduction Kanonik Sarkaç Cisim düşeyde dengede iken, yatayda düzgün dairesel hareket yapar. ∑Fy = 0 → T cos θ = mg ∑Fx = T sin θ = m ac Cismin hızı v L g sin tan ile verilir Section 6.1 Dönemeçler Cimin dengeli bir hareketle çizgisini takip edebilmesi için merkezcil kuvvet sürtünme kuvveti ile dengelenmelidir. Bu da hareketli cismin, dengeyi yitirmeden ulaşabileceği hıza bir sınırlama getirilmelidir. Cismin ulaşabileceği maksimum hız v s gr ile verilir Section 6.1 Dirençli ortamlarda hareket Ortam tarafından cisme 𝑅 direnç kuvvetinin etkidiği durumlardaki hareketi tanımlar. Bu kuvvetin yönü cismin hareketine ters yönde ve hızına bağlı olarak değişir. 𝑅 cismin hızı ile doğru orantılı olabilir. 𝑹 = −𝒃𝒗 Bu yaklaşım küçük cisimlerin hareketi ya da yavaş hareketler için geçerlidir. 𝟏 𝟐 𝑅 cismin hızının karesi ile doğru orantılı olabilir. 𝑹 = 𝑫𝝆𝑨𝒗𝟐 Section 6.4 𝑅 ∝ 𝑣 durumunda Newton ikinci yasasının uygulaması cismin ivmesinin aşağıdaki gibi verileceğini gösterir. mg bv ma m a dv dt dv b g v dt m Bu da, cismin ivmesinin belirli bir hızda sıfırlanacağını ifade eder. Bu hız limiti terminal hız olarak adlandırılır. Section 6.4 Terminal Hız 𝑑𝑣 𝑏 𝑎= =𝑔− 𝑣 𝑑𝑡 𝑚 𝑑𝑣 𝑏 + 𝑣−g=0 𝑑𝑡 𝑚 Cismin başlangıçtaki hızının sıfır olduğu göz önüne alınırsa, Bu difereansiyel denklemin çözümü mg v 1 e b t b m v 1 e t t T Burada t zaman sabiti ve VT terminal hızdır. mg v t = m/b T b 𝑅 ∝ 𝑣2 durumunda 1 F mg 2 D Av 2 ma D A 2 a g v 2 m 2mg vT D A Section 6.4 Some Terminal Speeds Section 6.4