8. SINIF KAREKÖKLÜ SAYILAR 1.Tam kare doğal sayılarla bu sayıların karekökleri arasındaki ilişkiyi modelleriyle açıklar ve kareköklerini belirler. Tam Kare Sayılar: Bir doğal sayının karesi olarak yazılabilen sayılara denir. (Karesel Sayılar) Karesel Sayılar: SAYI 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 KARESİ 0 1 4 9 16 25 36 49 64 81 100 SAYI 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 KARESİ 121 144 169 196 225 256 289 324 361 400 441 ÇALIŞMA KAĞIDI Temel Kavramlar Sembolünü ilk kez Alman matematikçi Christoff Rudolff (Kristof Rudolf 1499-1545) “Die Coss” kitabında, 1525 yılında kullanmıştır. Karekök: Verilen sayının, hangi sayının karesi olduğunu bulma işlemi, karekök almaktır. Pozitif karekök “ ” sembolü ile, negatif karekök“- ” sembolü ile gösterilir. 3 ifadesi “karekök üç” olarak okunur. Örnek: Örnek: Alanı 169 cm² olan bir karenin bir kenar uzunluğu kaç cm dir? √𝑎2 = √0 = √4 = √81 = √144 = √289 = √121 = √72 = √(−7)2 = √(−5)2 = √−42 = √−52 = Örnek: √62 + √324 − 3. √(−5)2 =? Örnek: Örnek: Yukarıda verilen karelerin iç bölgelerine alanları yazılmıştır. Buna göre |BM| kaç cm dir? √144+√225 √400−√361 =? 2.Tam kare olmayan sayıların kareköklerini strateji kullanarak tahmin eder. Tam kare olmayan bir sayının karekökü tahmin edilirken: • Verilen sayıya en yakın iki tam kare sayı bulunur. • Üç sayı küçükten büyüğe doğru sembol kullanarak sıralanır. • Aynı sıralama bu sayıların karekökleri için de yapılır. • Bu sıralamadan yararlanarak verilen sayının karekökünün hangi iki tam sayı arasında olduğu tahmin edilir. • Verilen sayının karekökünün yakın olduğu tam sayı dikkate alınarak en yakın onda birliğe kadar tahmin edilir. Örnek: √20 sayısına en yakın tamsayı değeri kaçtır? 3. Kareköklü bir sayıyı a√b şeklinde yazar ve a√b şeklindeki ifadede katsayıyı kök içine alır. Tam kare olmayan sayıları 𝑎√𝑏 şeklinde yazma: Kök içinde verilen sayı asal çarpanlarına ayrılır. Tam kare olanlar dışarı çıkar, tam kare olmayanlar içeride kalır. Örnekler: √8 √12 √24 Örnek: √70 sayısına en yakın tamsayı değeri kaçtır? √243 Örnek: √165 sayısına en yakın tamsayı değeri kaçtır? √72 √75 Örnek: √66 sayısını en yakın onda birler başmağına kadar tahmin ediniz. √108 Örnek: √3 sayısını en yakın onda birler başmağına kadar tahmin ediniz. √500 Örnek: √3 ≅ 1,7 ise √27 nin değeri nedir? Örnek: 2√3 , 2√2 , 3√5 , 5√2 sayılarını küçükten büyüğe doğru sıralayınız. Örnek: √2 = 𝑎 √3 = 𝑏 𝑖𝑠𝑒 √24′ü𝑛 𝑎 𝑣𝑒 𝑏 𝑐𝑖𝑛𝑠𝑖𝑛𝑑𝑒𝑛 𝑑𝑒ğ𝑒𝑟𝑖 𝑛𝑒𝑑𝑖𝑟? Örnek: 4√3 , −3√5 , 6 , −√52 sayılarını küçükten büyüğe doğru sıralayınız. Örnek: √3 = 𝑎 √5 = 𝑏 𝑖𝑠𝑒 √75′𝑖𝑛 𝑎 𝑣𝑒 𝑏 𝑐𝑖𝑛𝑠𝑖𝑛𝑑𝑒𝑛 𝑑𝑒ğ𝑒𝑟𝑖 𝑛𝑒𝑑𝑖𝑟? İç içe kökler: En içteki kökten başlayarak sola doğru kök dışına alınır ve işlemler yapılır. Kök dışındaki sayıların kök içine alınması: Örnek: √174 − √21 + √16 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? 𝑎√𝑏 = √𝑎2 . 𝑏 2√3 = Örnek: √92 + √62 + √𝑎 = 10 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑎 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? 3√2 = 5√3 = 4√2 = −3√2 = −5√5 = Örnek: √𝑥 − √76 + √29 − √16 = 11 𝑖𝑠𝑒; 𝑥 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? 4. Kareköklü sayılarla toplama ve çıkarma Örnek: √12 + √18 + √48 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? işlemlerini yapar. Kareköklü sayılarla toplama ve çıkarma işlemi yaparken, kök içleri aynı olan terimler kendi aralarında toplanır veya çıkarılır. 𝑎√𝑥 + 𝑏√𝑥 = (𝑎 + 𝑏)√𝑥 Örnek: √125 + √50 − √80 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? 𝑎 √𝑦 − 𝑏 √𝑦 = ( 𝑎 − 𝑏 ) √𝑦 Örnek: 6√5 + 2√20 + 5√80 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? Örnek: 2√3 + 3√3 = 5√2 − 4√2 + 5√2 = 3√2 + 5√5 − √2 + 4√5 = Örnek: 5√20 − 2√45 + √5 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? √𝟑 + √𝟐 ≠ √𝟑 + 𝟐 √𝟏𝟕 − √𝟖 ≠ √𝟏𝟕 − 𝟖 Örnek: 5√3 + 7√3 − 4√3 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? Örnek: 3√2 + √242 + √98 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? Örnek: 3√2 + 5√11 + 6√2 − 3√11 = 𝑎√2 + 𝑏√11 Olduğuna göre 𝑎. 𝑏 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? Örnek: 5√3 + 7√3 − 4√3 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? 5.Kareköklü sayılarla çarpma ve bölme işlemlerini yapar. Örnek: 2√5. (√20 + √125) İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? Kareköklü sayılarla çarpma işlemi yapılırken varsa katsayılar çarpılarak çarpıma katsayı olarak yazılır. Sonra kök içindeki sayıların çarpımı aynı kök içinde yazılır ve kök dışına çıkarma işlemi yapılır. Örnek: 𝑎√𝑏. 𝑐√𝑑 = (𝑎. 𝑐 )√𝑏. 𝑑 𝑎 𝑏 = .√ 𝑐 √𝑑 𝑐 𝑑 √24.√54 √3.√2 İşleminin sonucu kaçtır? 𝑎√𝑏 Örnek: √32 +42 √125 İşleminin sonucu kaçtır? Örnek: 3√2 . 4 = 2√3. √2 = 3√3. 2√5 = √2. √6 = 4 √2 2 √2 6 √6 2 √3 Örnek: (√2 + 1). (√2 − 3) İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? = = √24 √8 √3.√12 √6 = Örnek: (2√3 − 3). (2√3 + 3) İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? = Örnek: √0,25 + √0,64 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? Örnek: √0,49 − √0,09 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? 6. Ondalık kesirlerin kareköklerini belirler. Karekökü alınacak ondalık kesri rasyonel olarak yazmalıyız. 36 6 √36 = = = 0,6 √0,36 = √ 100 √100 10 √0,04 = Örnek: √1,44+√0,64 İşleminin sonucu kaçtır? √0,01 √1,21 = Örnek: √0,81 = √0,31 + √0,05 + √0,04 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? √3,24 = Örnek: √0,0025 + √0,0036 İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟? √0,01 = √1,44 = Örnek: √8,1 − √4,9 √14,4 = İş𝑙𝑒𝑚𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑠𝑜𝑛𝑢𝑐𝑢 𝑘𝑎ç𝑡𝚤𝑟?