1*3 - Tbmm

B : 30
30. 1.1946
pryor. Ereğli de îvriz'de bir merkez yaptı.
Bursa'da ufak bir mazot fabrikası aynı işi ba­
şarmağa çabalıyor. Yalınız memlekette elekt­
rik voltajı itibariyle bir istikrar teessüs etme­
miştir. 1;10, 180, 220 voltluk rejimler olduğu
gibi mütenavip ve daimî cereyanlıdırlar. Lâm­
balar da öyledir, işin neresinden tutarsanız tu­
tunuz. Mutlaka halli lâzımgelen bir dâvanın
karşısında bulunuyoruz. Gerekçeleri okuduğum
vakit sanayiin kalkındırılması en başta bir mev­
zu olarak geliyor, güzel. Fakat Ulaştırma Ba­
kanlığı diyecektir ki, ben istikbalde lokomotif­
lerimi elektrikle işleteceğim; belediyeler kalka­
cak, diyeceklerdir ki, ben tramvay işleteceğim,
troleybüs işleteceğim. O halde bu mesele İçişleri
Bakanlığına aittir... Kime verelim. Kati durumu
bulmak mecburiyetindeyiz.
Muhittin Taner arkadaşım uzunuzadıya elekt­
rik işinin su işi olduğunu söylediler. Vallahi
ne diyeyim bilmem, geçen sene Sergievinde bir
sergi seyrettik, senelerdenberi müteaddit di­
lekler karşısındayız, okuruz, dinleriz; galiba
bu memlekette elektrik dâvası yalnız su dâvası
değildir. Sudan elektrik istihsali hakkında bir
komisyon varmış, bunun alacağı neticeleri bek­
liyoruz. Fakat bizim kafamıza yerleştirilen bir
fikir, aynı zamanda linyitlerden de elektrik is­
tihsal edileceği ve Orta - Anadolu'da, Kütahya
civarında linyitlerin bol bulunduğu yerlerde bü­
yük bir elektrik fabrikasının kurulacağı merke­
zinde idi. Bize serginin de geçen sene göster­
diği bu idi. Binaenelevh b'm mutlaka sudan
istihsal olunur diye, linyitten istihsal olunur
diye bir dâva peşinde değilim. Kesin iş peşinde­
yim. Yani işin daha alfabesindeyiz.
Evvelki gün burada konuşulurken Ekonomi
Bakanlığının bir cümlesini zaptettim; şöyle di­
yor «Etüd başka, murakabe başka, işletme baş­
ka» Elimdeki kanun tasarısını alıyorum diyor
ki,; «Elektrik işleri Etüd idaresinin Ekonomi
Bakanlığına devri» Şuhalde kendileri dahi etü­
dün başka olduğunu, murakabenin başka oldu­
ğunu, işletmenin başka olduğunu söylüyorlar.
Etüdü aldıktan sonra murakabeyi ve işletmeyi
başkasına mı bırakacaklardır. Halbuki yine
aynı mesele konuşulurken Etibank sermayesini
artıran kanun müzakere olunurken işaret ettiğim
bir cümle ile hatırlatayım. Kabul ettiğimiz ve
fakat henüz ikinci müzakeresi yapılmamış olan
maddede diyor k i ; «Elektrik istihsali, elektrik
O :1
malzeme işleri de Etibankm işleri arasına gire­
cektir. Yani bu kanunun şimdi konuştuğumuz
hedefini daha evvelden kabul etmiş bulunuyo­
ruz.
Elektrik işi âmme işidir, dâvası vardır. Âm­
me işi olmıyan dâva acaba hangisidir. Sıhhat
Vekâleti işi bir âmme işidir... Ekonomi Bakan­
lığı işi bir âmme işidir, her Bakanlığın işi âmme
işidir. Heyeti mecmuasının işidir, hiçbiri şahsi
iş değildir. Bir âmme işi olduğu için bu işin Ba­
yındırlık Bakanlığına gitmesi şart değildir.
Ekonomi Bakanlığına da gidebilir. Ekonomi
Bakanlığı da bir âmme hizmeti görmektedir. O
da bu işi görür. Yalnız memlekette teessüs et­
miş prensipler vardır. Bu prensiplerin gerek
Bayındırlık Bakanlığı gerek Millî Eğitim Ba­
kanlığı tarafından asabiyetle muhafaza edildi­
ğini görüyoruz. Memlekette yapılan bir inşaatı
Bayındırlık Bakanlığı kontrol eder, onun tasdikından geçmedikçe hiçbir şey yapılamaz, hat­
ta şehirlerin imar projeleri dahi. Şimdi Bayın­
dırlık Komisyonunun maddeleri arasında bir
kayıt görüyorum. Orada 3411 sayılı kanunun
altıncı maddesi hükümleri mahfuzdur deniliyor.
Fakat Ekonomi Komisyonu bu kaydı kaldırmış­
tır. Galiba yazdıkları maddenin içinde bu hük­
mün mündemiç olduğu kanaatındadırlar. Ben bu
kanaatta değilim. Kanunda mevcut olan kayıt­
lar daima sarih olmalıdır. Ben nihayet şunu
arzedeyim ki, arkadaşlarıma mesele ister Eko­
nomi Bakanlığında kalsm, ister Bayındırlıkta
kalsın, ister şu veya bu bakanlıkta kalsın, me­
sele bu değildir. Mesele mutlaka elektrik işle­
rinden anlayan mütehassısları bir araya getir­
mek ve memleket dâhilinde onları en fazla çalış­
tırmaktır. Hangisine bağlanırsa bağlansın, me­
sele burada değildir.
R. GÜRELİ (Gümüşane) — Muhterem arka­
daşlar, 2819 sayılı kanunla kurulmuş olan Elek­
trik işleri Etüd idaresi elimizdeki bu tasarı ile
Ekonomi Bakanlığına devrolunmaktadır. Vazileri ve ödevleri 3611 sayılı kanunla devredi­
liyor. Bendeniz devredilsin, edilmesin gibi aley­
hinde menfi bir kanaat ve fikil beslemiyorum.
Ancak 3611 sayılı kanunun 6 ncı maddesi üze­
rinde biraz durmak istiyorum. 6 ncı maddeyi
arkadaşım demin okudu. Ben de tekrar okuya­
rak sizi rahatsız etmeye lüzum görmüyorum.
Bu madde mahfuz kaldığına göre, yani Bayın­
dırlık Bakanlığının üzerine bir vazife verilmiş
— 1*3 —