SODA SANAYİİ A.Ş. 1 OCAK - 30 EYLÜL 2010 ARA HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR İçindekiler Sayfa KONSOLİDE BİLANÇO 1-2 KONSOLİDE GELİR TABLOSU 3 KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOSU 4 KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOSU 5 6-7 KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR NOT 1 GRUP’UN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU NOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 8 NOT 3 İŞLETME BİRLEŞMELERİ NOT 4 İŞ ORTAKLIKLARI NOT 5 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA NOT 6 NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER NOT 7 FİNANSAL YATIRIMLAR 28-29 NOT 8 FİNANSAL BORÇLAR 29-30 NOT 9 DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER NOT 10 TİCARİ ALACAKLAR VE BORÇLAR NOT 11 DİĞER ALACAK VE BORÇLAR 32 NOT 12 FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR VE BORÇLAR 32 NOT 13 STOKLAR 33 NOT 14 CANLI VARLIKLAR 33 NOT 15 DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR NOT 16 ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR NOT 17 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER NOT 18 MADDİ DURAN VARLIKLAR NOT 19 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 38 NOT 20 ŞEREFİYE 39 NOT 21 DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI 39 NOT 22 KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER NOT 23 TAAHHÜTLER VE ZORUNLULUKLAR NOT 24 ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR NOT 25 EMEKLİLİK PLANLARI NOT 26 DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 42-43 NOT 27 ÖZKAYNAKLAR 43-45 NOT 28 SATIŞLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ 46 NOT 29 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME, PAZARLAMA SATIŞ VE GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 46 NOT 30 NİTELİKLERE GÖRE GİDERLER 47 NOT 31 DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR / GİDERLER 47 NOT 32 FİNANSAL GELİRLER 47 NOT 33 FİNANSAL GİDERLER 48 NOT 34 SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIK VE DURDURULAN FAALİYETLER NOT 35 VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ NOT 36 HİSSE BAŞINA KAZANÇ NOT 37 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI 51-55 NOT 38 FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ 56-70 NOT 39 FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER VE FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR) 71 NOT 40 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR 71 NOT 41 DİĞER HUSUSLAR 71 9-22 23 23 23-26 27 30 31-32 33 34-35 35 36-38 39 40-41 42 42 48 48-50 51 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihi İtibariyle Konsolide Bilanço (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot Referansları VARLIKLAR Dönen Varlıklar Nakit ve Nakit Benzerleri Finansal Yatırımlar Ticari Alacaklar -İlişkili Taraflardan Alacaklar -Diğer Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar -İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar -Devam Eden İnşaat Sözleşmelerinden Alacaklar -Diğer Alacaklar Stoklar Diğer Dönen Varlıklar Duran Varlıklar Diğer Alacaklar Finansal Yatırımlar Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar Maddi Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar Ertelenmiş Vergi Varlığı Diğer Duran Varlıklar TOPLAM VARLIKLAR 6 7 7k 10 10, 37 37k 10 10k 11 11k 11, 37 11ki 11, 15 11kd 11 11k 13 26k 26 11 7 16 18 19 35 26 11u 26u 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 337,216,773 132,236,476 4,026,277 100,336,492 69,089,862 31,246,630 11,167,430 8,150,173 1,273,234 1,744,023 78,617,151 10,832,947 338,881,616 129,523,480 3,777,534 105,021,117 73,193,798 31,827,319 14,219,595 12,681,634 1,292,948 245,013 72,344,086 13,995,804 556,328,794 55,025 33,518,322 112,060,272 406,658,955 2,589,975 850 1,445,395 893,545,567 574,476,236 34,361 24,488,473 128,582,560 411,273,344 3,257,427 929 6,839,142 913,357,852 1 Ekteki dipnotlar bu ara dönem konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihi İtibariyle Konsolide Bilanço (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) YÜKÜMLÜLÜKLER Kısa Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Ticari Borçlar -İlişkili Taraflara Ticari Borçlar -Ticari Borçlar Diğer Borçlar -İlişkili Taraflara Diğer Borçlar -Diğeri Borçlar Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü Borç Karşılıkları Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler Uzun Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler ÖZKAYNAKLAR Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar Ödenmiş Sermaye Değer Artış Fonları Yabancı Para Çevrim Farkları Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Geçmiş Yıllar Karları Net Dönem Karı Azınlık Payları TOPLAM KAYNAKLAR Dipnot Referansları 8 8k 10 10, 37 37u 10 10p 11 11, 37 11pi 11 11p 35 22 22k 24 24k 26 26k 8 24 35 26 27 8u 24u 35p 26u 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 197,163,624 90,842,204 39,783,380 15,883,962 23,899,418 45,554,194 41,818,141 3,736,053 2,643,416 3,565,635 2,241,039 12,533,756 220,248,612 129,506,664 45,361,603 20,909,025 24,452,578 21,660,032 19,500,870 2,159,162 4,948,955 2,941,142 1,631,998 14,198,218 121,763,571 83,368,016 17,273,924 19,037,779 2,083,852 152,112,160 113,112,673 17,906,758 19,539,618 1,553,111 574,618,372 568,864,909 254,100,000 5,721,462 20,444,062 19,896,346 227,311,291 41,391,748 5,753,463 893,545,567 540,997,080 532,897,581 231,000,000 (2,853,218) 34,414,301 15,477,558 208,772,012 46,086,928 8,099,499 913,357,852 2 Ekteki dipnotlar bu ara dönem konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Gelir Tablosu (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot Referansları Satış Gelirleri Satışların Maliyeti (-) BRÜT KAR Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) Genel Yönetim Giderleri (-) Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) Diğer Faaliyet Gelirleri Diğer Faaliyet Giderleri (-) FAALİYET KARI Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kar/Zararlarındaki Paylar Finansal Gelirler Finansal Giderler (-) 1 Ocak30 Eylül 2009 1 Temmuz30 Eylül 2009 28k 28z 499,110,173 (376,686,898) 122,423,275 164,012,135 (124,513,246) 39,498,889 474,278,945 (365,214,388) 109,064,557 149,186,047 (116,179,384) 33,006,663 29-30 29-30 29-30 31 31 29p 29z 29a 31k 31z (35,385,747) (27,329,523) (1,415,931) 8,980,081 (2,107,487) 65,164,668 (11,139,523) (9,286,120) (552,289) 2,639,791 (389,225) 20,771,523 (27,225,893) (27,307,263) (1,229,776) 5,840,978 (2,143,998) 56,998,605 (9,555,066) (8,494,206) (406,042) 1,289,098 (871,273) 14,969,174 16 32 33 16k 32k 33k (2,538,759) 30,134,875 (39,413,428) (2,872,352) 8,189,380 (17,653,561) (3,160,683) 27,042,464 (36,007,444) 415,158 8,412,775 (10,861,993) 53,347,356 8,434,990 44,872,942 12,935,114 (14,223,952) (15,180,881) 956,929 (2,948,206) (2,935,248) (12,958) (12,390,445) (15,723,961) 3,333,516 (4,270,550) (5,381,736) 1,111,186 39,123,404 5,486,784 32,482,497 8,664,564 (2,268,344) 41,391,748 39,123,404 (428,656) 5,915,440 5,486,784 (1,647,175) 34,129,672 32,482,497 (460,927) 9,125,491 8,664,564 35 35 NET DÖNEM KARI Net Dönem Karının Dağılımı Azınlık Payları Ana Ortaklık Payları Hisse başına kazanç 1 Temmuz30 Eylül 2010 28 28 VERGİ ÖNCESİ KAR Vergi gideri Dönem Vergi Gideri Ertelenmiş Vergi Geliri 1 Ocak30 Eylül 2010 x 36 0.163 0.023 3 Ekteki dipnotlar bu ara dönem konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 0.134 0.036 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Kapsamlı Gelir Tablosu (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot Referansları 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Temmuz30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 1 Temmuz30 Eylül 2009 39,123,404 5,486,784 32,482,497 8,664,564 9,029,849 (14,579,291) (455,169) 5,984,221 4,227,244 (299,211) 1,362,262 2,226,984 - 505,983 1,615,572 - DİĞER KAPSAMLI GELİR (VERGİ SONRASI) (6,004,611) 9,912,254 3,589,246 2,121,555 TOPLAM KAPSAMLI GELİR 33,118,793 15,399,038 36,071,743 10,786,119 (2,877,396) 35,996,189 (238,571) 15,637,609 (1,573,258) 37,645,001 (410,322) 11,196,441 DÖNEM KARI Diğer Kapsamlı Gelir / (Gider) : Finansal varlık değer artış fonundaki değişim Yabancı para çevrim farklarındaki değişim Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi geliri / (gideri) Toplam Kapsamlı Gelirin Dağılımı: Azınlık payları Ana ortaklık payları 27 27 4 Ekteki dipnotlar bu ara dönem konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Özkaynak Değişim Tablosu (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 1 Ocak 2009 itibariyle bakiye Ödenmiş Sermaye 209,490,969 Sermaye Olumlu Farkları 1,489 Finansal Varlık Değer Artış Fonu (4,410,088) Yabancı Para Çevrim Farkları 32,550,616 Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 11,954,163 Geçmiş Yıl Karları 191,852,039 Net Dönem Karı 46,025,181 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 487,464,369 Azınlık Payları 8,136,238 Toplam 495,600,607 Sermaye artışı (Not 27) Yedeklere transferler Konsolidasyon yapısındaki değişim (Not 27) Bağlı ortaklık sermaye artışı (Not 27) Toplam kapsamlı gelir / (gider) 30 Eylül 2009 itibariyle bakiyeler 21,509,031 231,000,000 (1,489) - 1,362,262 (3,047,826) (333,678) 2,153,067 34,370,005 3,522,259 1,136 15,477,558 20,995,380 (1,862,442) 210,984,977 (21,507,542) (24,517,639) 34,129,672 34,129,672 (2,194,984) 37,645,001 522,914,386 2,194,984 502,499 (1,573,258) 9,260,463 502,499 36,071,743 532,174,849 1 Ocak 2010 itibariyle bakiye 231,000,000 - (2,853,218) 34,414,301 15,477,558 208,772,012 46,086,928 532,897,581 8,099,499 540,997,080 Sermaye artışı (Not 27) Yedeklere transfer Konsolidasyon yapısındaki değişim (Not 16) Bağlı ortaklık sermaye artışı (Not 27) Toplam kapsamlı gelir / (gider) 30 Eylül 2010 itibariyle bakiyeler 23,100,000 254,100,000 - 8,574,680 5,721,462 (13,970,239) 20,444,062 4,418,034 754 19,896,346 18,568,894 (29,615) 227,311,291 (23,100,000) (22,986,928) 41,391,748 41,391,748 (28,861) 35,996,189 568,864,909 28,861 502,499 (2,877,396) 5,753,463 502,499 33,118,793 574,618,372 5 Ekteki dipnotlar bu ara dönem konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Nakit Akım Tablosu (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot Referansları 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 İŞLETME FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI Net dönem karı Net dönem karını işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit akımına getirmek için yapılan düzeltmeler -Amortisman ve itfa payları -Maddi duran varlık satış karı -Kıdem tazminatı karşılığı gideri -Finansal borçlara ilişkin kur farkı ve faiz gideri -Faiz geliri -Stok değer düşüklüğü karşılığı gideri -Diğer çeşitli karşılık giderleri -Eurobond değerleme geliri / (gideri) -Temettü geliri -Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden kaynaklanan giderler/(gelirler) -Vergi tahakkuku İşletme sermayesindeki değişim öncesi faaliyetlerden elde edilen nakit akımı -Ticari alacaklar -Stoklar -İlişkili taraflardan ticari alacaklar -Diğer alacaklar ve dönen varlıklar -Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar -Ticari borçlar -İlişkili taraflara ticari borçlar -Diğer borçlar ve gider karşılıkları Faaliyetlerden elde edilen nakit -Ödenen faizler -Ödenen vergi -Ödenen kıdem tazminatı 39,123,404 32,482,497 51,030,421 34,356,806 (442,669) 1,779,359 2,815,780 (3,990,075) (2,369,629) 615,858 1,518,580 (16,300) 54,229,394 31,696,148 (157,461) 2,420,337 12,864,194 (8,274,971) (84,920) 852,016 (4,556) (632,521) 10 13 37 11 , 26 15 10 37 11 , 26 2,538,759 14,223,952 90,153,825 667,403 (3,903,436) 4,103,936 7,036,930 19,714 (553,160) (5,025,063) 563,955 3,160,683 12,390,445 86,711,891 (3,796,487) 40,370,273 (625,761) 7,804,572 18,221,331 (22,867,608) (617,169) (10,315,941) 35 24 93,064,104 (6,369,949) (17,486,420) (2,378,459) 114,885,101 (15,639,051) (16,964,773) (2,692,200) 66,829,276 79,589,077 (1,767,323) (13,315,892) 18, 19 31 24 32, 33 32 13 7 32 16 35 İşletme faaliyetlerinden elde edilen nakit YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI -Finansal yatırımlardaki değişim 7 -Alınan temettü 32 -Özkaynak yöntemi ile değerlenen yatırımlardan alınan temettüler 16,300 4,159,412 632,521 2,502,540 8,241,120 -Alınan faiz 32 4,362,662 -Maddi duran varlık alımları 18 (39,753,057) (41,591,903) -Maddi olmayan duran varlık alımları 19 (10,161) (211,352) -Maddi duran varlık satışından elde edilen nakit 18 500,862 -Yabancı para çevrim farkı değişimi Yatırım faaliyetlerinde kullanılan nakit 230,665 (602,230) (1,117,189) (33,093,535) (44,629,490) 6 Ekteki dipnotlar bu ara dönem konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Nakit Akım Tablosu (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot Referansları FİNANSAL FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI -Alınan krediler -İlişkili taraflara ticari olmayan alacak ve borçlardaki değişim -Ana ortaklık dışı payların bağlı ortaklık sermaye artışına katılımı -Kredilerin geri ödemesi Finansal faaliyetlerden elde edilen nakit NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ ARTIŞ DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 27 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 90,561,105 26,848,732 502,499 (148,562,494) (30,650,158) 248,376,556 (42,244,018) 502,499 (201,031,923) 5,603,114 6 3,085,583 129,030,009 40,562,701 30,399,610 6 132,115,592 70,962,311 7 Ekteki dipnotlar bu ara dönem konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 1. Grup’un Organizasyonu ve Faaliyet Konusu Soda Sanayii Grubu (“Grup”), ana şirket olan Soda Sanayii A.Ş. (“Şirket”) ve 3 bağlı ortaklık, 1 iştirak ve 3 müşterek yönetime tabi işletmeden oluşmaktadır. Grup’un faaliyet konusu hafif soda, ağır soda, sodyum bikarbonat, sodyum bikromat, sodyum sülfür, sodyum sülfat (susuz), bazik krom sülfat (Tankrom AB, Tankrom SB, Tankrom OBM, Tankrom F24, Tankrom FS, Tankrom OB, Tankrom FO, Resintan M), kromik asit ve diğer nevi krom-soda türevleri, krom-soda içeren diğer mamullerin üretimi için fabrikalar kurmak, bunlara iştirak etmek, konuları ile ilgili her türlü ithalat ve ihracat yapmak ve ağır makine üretmektir. Şirket, 19.10.1969 tarihinde kurulmuş olup Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca İstanbul / Türkiye’de tescil edilmiştir. Şirket’in merkez adresi İş Kuleleri Kule 3, 4. Levent 34330 Beşiktaş / İstanbul / Türkiye’dir. Konsolidasyona dahil edilen şirketler Konsolidasyona dahil edilen şirketlerin faaliyet konuları ve Şirket’in bu bağlı ortaklıklardaki etkin sahiplik oranları aşağıda verilmiştir: Etkin Sahiplik Oranı Şirket Ünvanı Bağlı ortaklıklar Şişecam Soda Lukavac d.o.o. Asmaş Ağır San. Mak. A.Ş. Şişecam Bulgaria Ltd. Faaliyet Konusu Soda üretimi Ağır sanayi makinaları İmalatı Soda ürünleri ticareti Müşterek yönetime tabi işletmeler Cromital S.p.A. Krom türevleri Sintan Kimya San. ve Tic. A.Ş. Kimyasal ürünler Oxyvit Kimya San. ve Tic. A. Ş. Vitamin K-3 ve türevleri İştirakler Solvay Şişecam Holding AG İştirak yatırımcılığı Kayıtlı Olduğu Ülke 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 Bosna Hersek Türkiye 85,91 84,19 85,91 84,02 Bulgaristan 100,00 100,00 İtalya Türkiye Türkiye 50,00 36,92 44,00 50,00 36,92 44,00 Avusturya 25,00 25,00 Şirket’in direkt ve doğrudan sahiplik oranları ile etkin sahiplik oranları aynı olduğundan yukarıdaki tabloda tek bir sahiplik oranı olarak gösterilmiştir. Sermayenin %10 ve daha fazlasına sahip ortaklar Not 27’de verilmiştir. Şirket’in hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) 2000 yılından beri işlem görmektedir. Kategorileri itibariyle cari dönem içerisinde çalışan personel sayısı 30 Eylül 2010 765 1.102 1.867 Aylık ücretli Saat ücretli Toplam 31 Aralık 2009 777 1.095 1.872 Grup’un ana ortağı ile nihai ana ortağı sırasıyla; T. Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. ile Türkiye İş Bankası A.Ş.’dir. Konsolide finansal tabloların onaylanması: Konsolide finansal tablolar, Yönetim Kurulu tarafından onaylanmış ve 12 Kasım 2010 tarihinde yayınlanması için yetki verilmiştir. Genel Kurul’un konsolide finansal tabloları değiştirme yetkisi bulunmaktadır. 8 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar Uygulanan Finansal Raporlama Standartları Şirket’in, Türkiye’de yerleşik bağlı ortaklıkları ve müşterek yönetime tabi işletmesi, yasal defterlerini ve kanuni finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun olarak tutmakta ve hazırlamaktadır. Şirket’in yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıkları ve iştiraki, muhasebe kayıtlarını ve yasal finansal tablolarını faaliyette bulundukları ülkelerin para birimleri cinsinden ve o ülkelerin mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadırlar. Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”), Seri: XI, No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” “Seri: XI No: 29 sayılı tebliğ” ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara dönem finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir ve bu Tebliğ ile birlikte Seri: XI, No: 25 "Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ" yürürlükten kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmelerin finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (“UMS/UFRS”)’na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (“TMSK”) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS’ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (“TMS/TFRS”) esas alınacaktır. Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından ilan edilinceye kadar ilişikteki finansal tablolar SPK Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği çerçevesinde UMS/UFRS’ye göre hazırlanmış olup finansal tablolar ve dipnotlar, SPK tarafından 17 Nisan 2008 ve 9 Ocak 2009 tarihli duyuru ile uygulanması tavsiye edilen formatlara uygun olarak ve zorunlu kılınan bilgiler dahil edilerek sunulmuştur. Finansal tablolar, finansal araçların yeniden değerlenmesi haricinde, tarihi maliyet esasına göre hazırlanmaktadır. Tarihi maliyetin belirlenmesinde, genellikle varlıklar için ödenen tutarın gerçeğe uygun değeri esas alınmaktadır. Kullanılan Para Birimi Grup’un her işletmesinin kendi finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları, Şirket’in fonksiyonel para birimi olan ve konsolide finansal tablolar için sunum para birimi olan Türk Lirası (“TL”) cinsinden ifade edilmiştir. Grup’un yurtdışı faaliyetlerinin çevriminde kullanılan kurlar aşağıdaki gibidir: 30 Eylül 2010 Döviz Cinsi ABD DOLARI (USD) 30 Eylül 2009 31 Aralık 2009 Dönem Sonu Dönem Ortalaması Dönem Sonu Dönem Ortalaması Dönem Sonu Dönem Ortalaması 1,45120 1,51419 1,48200 1,56751 1,50570 1,54569 EURO (EUR) 1,97540 1,99254 2,16030 2,13763 2,1603 2,15080 KONVERTABLE MARK (KM) 1,01001 1,01877 1,10454 1,09295 1,10454 1,09969 BULGAR LEVASI (BGN) 1,01001 1,01877 1,10454 1,09295 1,10454 1,09969 9 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar (Devamı) Yüksek enflasyon dönemlerinde finansal tabloların düzeltilmesi SPK’nın 17 Mart 2005 tarih ve 11/367 sayılı kararı uyarınca, Türkiye'de faaliyette bulunan ve SPK tarafından yayımlanan finansal raporlama standartlarına (UFRS uygulamasını benimseyenler dahil) uygun olarak finansal tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasına son verilmiştir. Buna istinaden, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren UMSK tarafından yayımlanmış 29 No’lu “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama” Standardı (“UMS 29”) uygulanmamıştır. İşletmenin Sürekliliği Varsayımı Konsolide finansal tablolar, Şirket’in ve konsolidasyona dahil edilen iştirak, bağlı ortaklık ve müşterek yönetime tabi işletmelerin önümüzdeki bir yılda ve faaliyetlerinin doğal akışı içerisinde varlıklarından fayda elde edeceği ve yükümlülüklerini yerine getireceği varsayımı altında işletmenin sürekliliği esasına göre hazırlanmıştır. Karşılaştırmalı bilgiler ve önceki dönem tarihli mali tabloların düzeltilmesi Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup’un konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı olarak hazırlanmaktadır. Cari dönem konsolide finansal tabloların sunumu ile uygunluk sağlanması açısından karşılaştırmalı bilgiler gerekli görüldüğünde yeniden sınıflandırılır ve önemli farklılıklar açıklanır. Konsolidasyona ilişkin esaslar Konsolide finansal tablolar Şirket’in ve Şirket’in Not 1’de açıklanan bağlı ortaklıklarının, iştiraklerinin ve müşterek kontrol edilen işletmelerinin finansal tablolarını kapsar. Kontrol, bir işletmenin faaliyetlerinden fayda elde etmek amacıyla finansal ve operasyonel politikaları üzerinde kontrol gücünün olması ile sağlanır. Yıl içinde satın alınan veya elden çıkarılan bağlı ortaklıkların sonuçları, satın alım tarihinden sonra veya elden çıkarma tarihine kadar konsolide gelir tablosuna dahil edilir. Gerekli olması halinde, Grup’un izlediği muhasebe politikalarıyla aynı olması amacıyla bağlı ortaklıkların finansal tablolarında muhasebe politikalarıyla ilgili düzeltmeler yapılmıştır. Tüm Grup içi işlemler, bakiyeler, gelir ve giderler konsolidasyonda elimine edilmiştir. Konsolide bağlı ortaklıkların net varlıklarındaki ana ortaklık dışı paylar Grup’un özkaynağının içinde ayrı olarak belirtilir. Azınlık payları, ilk işletme birleşmelerinde oluşan (Not 2.5) bu paylar ile birleşme tarihinden itibaren özkaynakta meydana gelen değişikliklerdeki ana ortaklık dışı payların toplamından oluşur. Ana ortaklık dışı payların oluşan zararları telafi etmek için zorunlu bir yükümlülüğünün ve söz konusu zararları karşılayabilmek için ilave yatırım yapabilme imkanının olduğu durumlar haricinde, ana ortaklık dışı payların bağlı ortaklığın özkaynağındaki payını aşan ana ortaklık dışı paylara ait zararlar, Grup’un paylarına dağıtılır. 10 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar (Devamı) İştirakler İştirakler, Grup’un önemli derecede etkide bulunduğu, bağlı ortaklık ve müşterek yönetime tabi teşebbüslerin dışında kalan işletmelerdir. Önemli derecede etkinlik, bir işletmenin finansal ve operasyonel politikalarına ilişkin kararlarına münferiden veya müştereken kontrol yetkisi olmaksızın katılma gücünün olmasıdır. 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle Grup’un iştiraklerinin detayı Not 1’de açıklanmıştır. Konsolide finansal tablolarda iştiraklerin faaliyet sonuçları ile varlık ve yükümlülükleri özkaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilmiştir. Özkaynak yöntemine göre konsolide bilançoda iştirakler, maliyet bedelinin iştirakin net varlıklarındaki alım sonrası dönemde oluşan değişimdeki Grup’un payı kadar düzeltilmesi sonucu bulunan tutardan iştirakte oluşan herhangi bir değer düşüklüğünün düşülmesi neticesinde elde edilen tutar üzerinden gösterilir. İştirakin, Grup’un iştirakteki payını (özünde Grup’un iştirakteki net yatırımının bir parçasını oluşturan herhangi bir uzun vadeli yatırımı da içeren) aşan zararları kayıtlara alınmaz. Satın alım bedelinin, iştirakin satın alınma tarihindeki kayıtlı belirlenebilir varlıklarının, yükümlülüklerinin ve şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun değerinin üzerindeki kısmı şerefiye olarak kaydedilir. Şerefiye, yatırımın defter değerine dahil edilir ve yatırımın bir parçası olarak değer düşüklüğü açısından incelenir. İştirakin satın alınma tarihindeki kayıtlı tanımlanabilir varlıklarının, yükümlülüklerinin ve şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun değerinin satım alım bedelini aşan kısmı yeniden değerlendirildikten sonra doğrudan konsolide gelir tablosuna kaydedilir. Grup şirketlerinden biri ile Grup’un bir iştiraki arasında gerçekleşen işlemler neticesinde oluşan kar ve zararlar, Grup’un ilgili iştirakteki payı oranında elimine edilir. Müşterek Yönetime Tabi Teşebbüslerdeki Paylar Müşterek yönetime tabi teşebbüsler, Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıklarının bir veya daha fazla sayıdaki taraf ile birlikte ortak kontrolüne tabi ve sözleşme ile ekonomik bir faaliyetin üstlenildiği şirketlerdir. Müşterek yönetime tabi teşebbüsler, Grup’un konsolide mali tablolarında özkaynak yöntemi kullanılarak gösterilmektedir. Özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilen müşterek yönetime tabi işletmede müşterek kontrolün sona erdiği tarihten itibaren bu yöntemlerin uygulanmasına son verilir. 30 Eylül 2010 tarihi itibarıyla Grup’un müşterek yönetime tabi teşebbüslerinin detayı Not 1’de açıklanmıştır. Grup ile Grup’un müşterek olarak kontrol ettiği işletmeleri arasındaki işlemler neticesinde oluşan gerçekleşmemiş kar ve zararlar, Grup’un müşterek yönetime tabi teşebbüsteki payı oranında elimine edilir. 2.2 Muhasebe Politikalarındaki Değişiklikler Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler geriye dönük olarak uygulanmakta ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenmektedir. 1 Ocak - 30 Eylül 2010 ara hesap döneminde muhasebe politikalarında önemli bir değişiklik yapılmamıştır. 2.3 Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemlerde, ileriye yönelik olarak uygulanır. Grup’un 1 Ocak - 30 Eylül 2010 ara hesap döneminde muhasebe tahminlerinde önemli bir değişikliği olmamıştır. Tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir. 11 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2. 2.4 Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’ndaki (UFRS) değişiklikler Grup cari dönemde Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK) ve UMSK’nın Uluslararası Finansal Raporlama Yorumları Komitesi (UFRYK) tarafından yayınlanan ve 1 Ocak 2010 tarihinde başlayan yıla ait ara dönemler için geçerli olan yeni ve revize edilmiş TMS/TFRS’lerdeki değişiklik ve yorumlardan Grup’un finansal tabloları üzerinde etkisi olan değişiklik ve yorumları uygulamıştır. 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren geçerli olan standart, değişiklik ve yorumlar: - UMS 1 (Değişiklik), “Finansal Tabloların Sunumu” UMS 27 (Değişiklik), “Konsolide ve Konsolide Olmayan Finansal Tablolar” UMS 36 (Değişiklik), “Varlıklarda Değer Düşüklüğü” UMS 38 (Değişiklik), “Maddi Olmayan Varlıklar” UFRS 3 (Değişiklik), “İşletme Birleşmeleri” UFRS 5 (Değişiklik), “Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler” UFRS 2 (Değişiklik), “Nakit Olarak Ödenen Hisse Bazlı Ödeme İşlemleri” UFRYK 9, “Saklı Türev Ürünlerin Yeniden Değerlendirilmesi” UFRYK 16, “Yurtdışındaki İşletmede Bulunan Net Yatırımın Finansal Riskten Korunması” UFRYK 17, “Gayri-Nakdi Varlıkların Ortaklara Dağıtımı” UFRYK 18, “Müşterilerden Transfer Edilen Varlıklar” 30 Eylül 2010 tarihinde henüz yürürlüğe girmemiş standart, değişiklik ve yorumlar: - UFRS 9, “Finansal Araçlar: Sınıflandırma ve Ölçme” UMS 24 (Değişiklik), “İlişkili Taraf Açıklamaları” UMS 32 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Sunum ve UMS 1 Mali Tabloların Sunumu” UFRYK 14 (Değişiklik), “Tanımlanmış Fayda Varlığının Sınırı, Asgari Fonlama Koşulları ve Bu Koşulların Birbiri ile Etkileşimi” UFRYK 19 “Finansal Yükümlülüklerin Sermaye Araçları ile Ortadan Kaldırılması” Grup yukarıda yer alan değişikliklerin operasyonlarına olan etkilerini değerlendirip 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren uygulayacaktır. 12 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti Hasılat Gelirler, mal ve hizmet satışlarından alınan veya alınacak olan bedelin gerçeğe uygun değeri ile ölçülür ve tahmini müşteri iadeleri, iskontolar ve benzer diğer karşılıklar kadar indirilir. Malların satışı Malların satışından elde edilen gelir, aşağıdaki şartlar karşılandığında muhasebeleştirilir: • Grup’un mülkiyetle ilgili tüm önemli riskleri ve kazanımları alıcıya devretmesi, • Grup’un mülkiyetle ilişkilendirilen ve süregelen bir idari katılımının ve satılan mallar üzerinde etkin bir kontrolünün olmaması, • Gelir tutarının güvenilir bir şekilde ölçülmesi, • İşlemle ilişkili ekonomik faydaların işletmeye akışının olası olması, ve • İşlemden kaynaklanan ya da kaynaklanacak maliyetlerin güvenilir bir şekilde ölçülmesi. Ağır makine üretim geliri Ağır makine üretim sözleşmelerinden elde edilen gelir, “İnşaat Sözleşmeleri” bölümünde ayrıntılarına yer verilmiş olan muhasebe politikası uyarınca sözleşmenin tamamlanma aşamasına göre muhasebeleştirilir. Temettü ve faiz geliri Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ve ilgili finansal varlıktan beklenen ömrü boyunca elde edilecek tahmini nakit girişlerini söz konusu varlığın net defter değerine getiren efektif faiz oranına göre ilgili dönemde tahakkuk ettirilir. Hisse senedi yatırımlarından elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü alma hakkı doğduğu zaman kayda alınır. Kira geliri Gayrimenkullerden elde edilen kira geliri, ilgili kiralama sözleşmesi boyunca doğrusal yönteme göre muhasebeleştirilir. Stoklar Stoklar, elde etme maliyeti ya da net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenmektedir. Stokların maliyeti tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan maliyetleri içerir. Stokların birim maliyeti ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre değerlenir. Net gerçekleşebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini satış fiyatından tahmini tamamlanma maliyeti ile satışı gerçekleştirmek için yüklenilmesi gereken tahmini maliyetlerin toplamının indirilmesiyle elde edilir. Maddi Duran Varlıklar 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan maddi duran varlıklar 31 Aralık 2004 tarihi itibarıyla enflasyona göre düzeltilmiş maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve varsa kalıcı değer kayıpları düşülerek yansıtılmıştır. İzleyen dönemlerden itibaren alınan kalemler ise satın alım maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve varsa kalıcı değer kayıpları düşülerek yansıtılmıştır. Maliyete yasal harçlar da dahil edilir. Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, borçlanma maliyetleri Grup’un ilgili muhasebe politikası uyarınca aktifleştirilir. Bu tür varlıklar, diğer sabit varlıklar için kullanılan amortisman yönteminde olduğu gibi, kullanıma hazır olduklarında amortismana tabi tutulurlar. Maddi varlığa yapılan normal bakım ve onarım harcamaları gider olarak muhasebeleştirilmektedir. Maddi varlığın kapasitesini genişleterek kendisinden gelecekte elde edilecek faydayı artıran nitelikteki yatırım harcamaları, maddi varlığın maliyetine eklenmektedir. 13 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (Devamı) Maddi Duran Varlıklar (Devamı) Arazi ve yapılmakta olan yatırımlar dışında, maddi duran varlıkların maliyet tutarları, beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkileri için her yıl gözden geçirilir ve tahminlerde bir değişiklik varsa ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir. Maddi varlıkların, tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıdaki gibidir: Ekonomik Ömür Yeraltı ve yerüstü düzenleri 5-50 yıl 10-50 yıl Binalar 4-20 yıl Tesis, makina ve cihazlar 4-7 yıl Taşıtlar 2-17 yıl Demirbaşlar 5 yıl Özel maliyetler Maddi duran varlıkların elden çıkarılması ya da bir maddi duran varlığın hizmetten alınması sonucu oluşan kazanç veya kayıp satış hasılatı ile varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenir ve gelir tablosuna dahil edilir. Maddi Olmayan Duran Varlıklar Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş itfa payı ve varsa birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutarıyla gösterilirler. Bu varlıklar beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak itfa edilir. Beklenen faydalı ömür ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkilerini tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir ve tahminlerdeki değişiklikler ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir. Maddi olmayan duran varlıkların, tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıdaki gibidir: Ekonomik Ömür 3-15 yıl 5-50 yıl Haklar Diğer maddi olmayan duran varlıklar Bilgisayar yazılımı Satın alınan bilgisayar yazılımları, satın alımı sırasında ve satın almadan kullanıma hazır olana kadar geçen sürede oluşan maliyetler üzerinden aktifleştirilir. Söz konusu maliyetler, faydalı ömürlerine göre (3-5 yıl) itfa edilir. Varlıklarda Değer Düşüklüğü Grup, şerefiye dışındaki tüm maddi ve maddi olmayan duran varlıkları için, her bilanço tarihinde söz konusu varlığa ilişkin değer düşüklüğü olduğuna dair herhangi bir gösterge olup olmadığını değerlendirir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, o varlığın taşınmakta olan değeri, kullanım veya satış yoluyla elde edilecek olan tutarlardan yüksek olanı ifade eden net gerçekleşebilir değer ile karşılaştırılır. Eğer söz konusu varlığın veya o varlığın ait olduğu nakit üreten herhangi bir birimin kayıtlı değeri, kullanım veya satış yoluyla geri kazanılacak tutardan yüksekse, değer düşüklüğü meydana gelmiştir. Bu durumda oluşan değer düşüklüğü zararları gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Bir varlıkta oluşan değer düşüklüğü kaybı, o varlığın geri kazanılabilir tutarındaki müteakip artışın, değer düşüklüğünün kayıtlara alınmalarını izleyen dönemlerde ortaya çıkan bir olayla ilişkilendirilebilmesi durumunda daha önce değer düşüklüğü ayrılan tutarı geçmeyecek ve varlığın hiç değer düşüklüğü muhasebeleştirilmemiş şekilde amortismana tabi tutulmaya devam edilerek bulunacak net defter değerini artırmayacak şekilde geri çevrilir ve gelir olarak konsolide finansal tablolara yansıtılır. 14 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (Devamı) Borçlanma Maliyetleri Banka kredileri, alındıkları tarihlerde, işlem maliyetleri düşürülmüş gerçeğe uygun değerleri üzerinden kayda alınırlar. Müteakip dönemlerde etkin faiz oranı yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş bedelleriyle değerlenir ve işlem masrafları düşüldükten sonra kalan tutar ile iskonto edilmiş maliyet değeri arasındaki fark, konsolide gelir tablosuna kredi dönemi süresince finansman maliyeti olarak yansıtılır. Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile ilişki kurulabilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Diğer tüm borçlanma maliyetleri, oluştukları dönemlerde konsolide kapsamlı gelir tablosuna kaydedilmektedir İlişkili Taraflar Bu konsolide finansal tabloların amacı doğrultusunda, ortaklar, üst düzey yönetim ve yönetim kurulu üyeleri, aileleri ve onlar tarafından kontrol edilen ve önemli etkinliğe sahip bulunulan şirketler ile konsolidasyona dahil edilmeyen bağlı ortaklıklar, müşterek yönetime tabi işletmeler ve iştirakler “ilişkili taraflar” olarak kabul edilmişlerdir (Dipnot 37). Netleştirme/Mahsup İçerik ve tutar itibariyle önem arz eden her türlü kalem, benzer nitelikte dahi olsa, finansal tablolarda ayrı gösterilir. Önemli olmayan tutarlar, esasları ve fonksiyonları açısından birbirine benzeyen kalemler itibariyle toplanarak gösterilir. İşlem ve olayların özünün mahsubu gerekli kılması sonucunda, bu işlem ve olayların net tutarları üzerinden gösterilmesi veya varlıkların değer düşüklüğü indirildikten sonraki tutarları üzerinden izlenmesi, mahsup edilmeme kuralının ihlali olarak değerlendirilmez. Finansal Araçlar Finansal varlıklar Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlık olarak sınıflanan ve gerçeğe uygun değerinden kayıtlara alınanlar haricindeki finansal varlıklar, gerçeğe uygun piyasa değeri ile alım işlemiyle doğrudan ilişkilendirilebilen harcamaların toplam tutarı üzerinden muhasebeleştirilir.Yatırım araçlarının ilgili piyasa tarafından belirlenen süreye uygun olarak teslimatı koşulunu taşıyan bir kontrata bağlı olan finansal varlıkların alımı veya satışı sonucunda ilgili varlıklar, işlem tarihinde kayıtlara alınır veya kayıtlardan çıkarılır. Finansal varlıklar “gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar”, “vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar”, “satılmaya hazır finansal varlıklar” ve “kredi ve alacaklar” olarak sınıflandırılır. Sınıflandırma, finansal varlıkların niteliğine ve amacına bağlı olarak yapılır ve ilk muhasebeleştirme sırasında belirlenir. Etkin faiz yöntemi Finansal varlığın itfa edilmiş maliyet ile değerlenmesi ve ilgili faiz gelirinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte tahsil edilecek tahmini nakdi, tam olarak ilgili finansal varlığın net bugünkü değerine indirgeyen orandır. Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışında sınıflandırılan finansal varlıklar ile ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanmak suretiyle hesaplanmaktadır. 15 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.6 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (Devamı) Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar Gerçeğe uygun değer farkı gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıklar; alım-satım amacıyla elde tutulan finansal varlıklardır. Bir finansal varlık kısa vadede elden çıkarılması amacıyla edinildiği zaman söz konusu kategoride sınıflandırılır. Finansal riske karşı etkili bir koruma aracı olarak belirlenmemiş olan türev ürünleri teşkil eden bahse konu finansal varlıklar da gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olarak sınıflandırılır. Bu kategoride yeralan varlıklar, dönen varlıklar olarak sınıflandırılırlar. Vadesine kadar elde tutulan yatırımlar Grup’un vadesine kadar elde tutma olanağı ve niyeti olduğu sabit veya belirlenebilir bir ödeme planına sahip, sabit vadeli borçlanma araçları, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar olarak sınıflandırılır. Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar etkin faiz yöntemine göre itfa edilmiş maliyet bedelinden değer düşüklüğü tutarı düşülerek kayıtlara alınır ve ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle hesaplanır. Satılmaya hazır finansal varlıklar Grup tarafından elde tutulan ve aktif bir piyasada işlem gören borsaya kote özkaynak araçları ile bazı borçlanma senetleri satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılır ve gerçeğe uygun değerleriyle gösterilir. Grup’un aktif bir piyasada işlem görmeyen ve borsaya kote olmayan fakat satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflanan özkaynak araçları bulunmakta ve gerçeğe uygun değerleri güvenilir olarak ölçülemediği için maliyet değerleriyle gösterilmektedir. Gelir tablosuna kaydedilen değer düşüklükleri, etkin faiz yöntemi kullanılarak hesaplanan faiz ve parasal varlıklarla ilgili kur farkı kar/zarar tutarı haricindeki, gerçeğe uygun değerdeki değişikliklerden kaynaklanan kazanç ve zararlar diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleştirilir ve finansal varlıklar değer artış fonunda biriktirilir. Yatırımın elden çıkarılması ya da değer düşüklüğüne uğraması durumunda, finansal varlıklar değer artış fonunda biriken toplam kar/zarar, gelir tablosuna sınıflandırılmaktadır. Satılmaya hazır özkaynak araçlarına ilişkin temettüler Grup’un temettü alma hakkının oluştuğu durumlarda gelir tablosunda muhasebeleştirilmektedir. Yabancı para birimiyle ifade edilen satılmaya hazır parasal varlıkların gerçeğe uygun değeri ifade edildiği para birimi üzerinden belirlenmekte ve raporlama dönemi sonundaki geçerli kurdan çevrilmektedir. Gelir tablosunda muhasebeleştirilen kur farkı kazançları/zararları, parasal varlığın itfa edilmiş maliyet değeri üzerinden belirlenmektedir. Diğer kur farkı kazançları ve zararları, diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleştirilmektedir. Krediler ve alacaklar Sabit ve belirlenebilir ödemeleri olan, piyasada işlem görmeyen ticari ve diğer alacaklar ve krediler bu kategoride sınıflandırılır. Krediler ve alacaklar etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyeti üzerinden değer düşüklüğü düşülerek gösterilir. Finansal varlıklarda değer düşüklüğü Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışındaki finansal varlıklar, her bilanço tarihinde bir finansal varlık veya finansal varlık grubunun değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin göstergelerin bulunup, bulunmadığına dair değerlendirmeye tabi tutulur. Finansal varlığın ilk muhasebeleştirilmesinden sonra bir veya birden daha fazla olayın meydana gelmesi ve söz konusu olayın ilgili finansal varlığın veya varlık grubunun güvenilir bir biçimde tahmin edilebilen gelecekteki tahmini nakit akımları üzerindeki olumsuz etkisi sonucunda ilgili finansal varlığın değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin tarafsız bir göstergenin bulunması durumunda değer düşüklüğü zararı oluşur. İtfa edilmiş değerinden gösterilen finansal varlıklar için değer düşüklüğü tutarı gelecekte beklenen tahmini nakit akımlarının finansal varlığın etkin faiz oranı üzerinden iskonto edilerek hesaplanan bugünkü değeri ile defter değeri arasındaki farktır. Bir karşılık hesabının kullanılması yoluyla defter değerinin azaltıldığı ticari alacaklar haricinde, bütün finansal varlıklarda, değer düşüklüğü doğrudan ilgili finansal varlığın kayıtlı değerinden düşülür. Ticari alacağın tahsil edilememesi durumunda bu tutar karşılık hesabından düşülerek silinir. Karşılık hesabındaki değişimler, kar veya zarar içinde muhasebeleştirilir. 16 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (Devamı) Finansal varlıklarda değer düşüklüğü (Devamı) Satılmaya hazır özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa, ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliniyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı, değer düşüklüğünün iptal edileceği tarihte yatırımın değer düşüklüğü hiçbir zaman muhasebeleştirilmemiş olması durumunda ulaşacağı itfa edilmiş maliyet tutarını aşmayacak şekilde kar / zararda iptal edilir. Satılmaya hazır özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerinde değer düşüklüğü sonrasında meydana gelen artış, doğrudan özkaynaklarda muhasebeleştirilir. Ticari alacaklar Alıcıya ürün veya hizmet sağlanması sonucunda oluşan ticari alacaklar tahakkuk etmemiş finansman gelirlerinden netleştirilmiş olarak gösterilirler. Tahakkuk etmemiş finansman gelirleri sonrası ticari alacaklar, orijinal fatura değerinden kayda alınan alacakların izleyen dönemlerde elde edilecek tutarlarının etkin faiz yöntemi ile iskonto edilmesi ile hesaplanır. Belirlenmiş faiz oranı olmayan kısa vadeli alacaklar, orijinal etkin faiz oranının etkisinin çok büyük olmaması durumunda, maliyet değerleri üzerinden gösterilmiştir. Tahsil imkanının kalmadığına dair objektif bir bulgu olduğu takdirde ilgili ticari alacaklar için değer düşüklüğü karşılığı ayrılmaktadır. Söz konusu karşılığın tutarı, alacağın kayıtlı değeri ile tahsili mümkün tutar arasındaki farktır. Tahsili mümkün tutar, teminatlardan ve güvencelerden tahsil edilebilecek meblağlar da dahil olmak üzere tüm nakit akışlarının, oluşan ticari alacağın orijinal etkin faiz oranı esas alınarak iskonto edilen değeridir. Değer düşüklüğü karşılığı ayrılmasını takiben, değer düşüklüğüne uğrayan alacak tutarının tamamının veya bir kısmının tahsil edilmesi durumunda, tahsil edilen tutar ayrılan değer düşüklüğü karşılığından düşülerek diğer gelirlere kaydedilir (Dipnot 10). Nakit ve nakit benzerleri Nakit ve nakit benzeri kalemler, nakit para, vadesiz mevduat ve satın alım tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya 3 aydan daha az olan, hemen nakde çevrilebilecek olan ve önemli tutarda değer değişikliği riskini taşımayan yüksek likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır. Finansal yükümlülükler Grup’un finansal yükümlülükleri ve özsermaye araçları, sözleşmeye bağlı düzenlemelere ve finansal bir yükümlülüğün ve özkaynağa dayalı bir aracın tanımlanma esasına göre sınıflandırılır. Grup’un tüm borçları düşüldükten sonra kalan varlıklarındaki hakkı temsil eden sözleşme özkaynağa dayalı finansal araçtır. Belirli finansal yükümlülükler ve özkaynağa dayalı finansal araçlar için uygulanan muhasebe politikaları aşağıda belirtilmiştir. Finansal yükümlülükler ya gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler olarak ya da diğer finansal yükümlülükler olarak sınıflandırılır. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler, gerçeğe uygun değeriyle kayda alınır ve her raporlama döneminde, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değeriyle yeniden değerlenir. Gerçeğe uygun değerlerindeki değişim, kar / zararda muhasebeleştirilir. Gelir tablosunda muhasebeleştirilen net kazanç ya da kayıplar, söz konusu finansal yükümlülük için ödenen faiz tutarını da kapsar. 17 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (Devamı) Diğer finansal yükümlülükler Diğer finansal yükümlülükler, banka borçları dahil olmak üzere, başlangıçta işlem maliyetlerinden arındırılmış gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilir. Diğer finansal yükümlülükler sonraki dönemlerde etkin faiz oranı üzerinden hesaplanan faiz gideri ile birlikte etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilir. Etkin faiz yöntemi, finansal yükümlülüğün itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz giderinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte yapılacak tahmini nakit ödemelerini tam olarak ilgili finansal yükümlülüğün net bugünkü değerine indirgeyen orandır. Ticari borçlar Ticari borçlar, olağan faaliyetler içerisinde tedarikçilerden sağlanan mal ve hizmetlere ilişkin yapılması gereken ödemeleri ifade etmektedir. Ticari borçlar, ilk olarak gerçeğe uygun değerinden ve müteakip dönemlerde etkin faiz yöntemiyle hesaplanan itfa edilmiş maliyetinden ölçülürler (Dipnot 10). İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye İşletme birleşmeleri, ayrı tüzel kişiliklerin veya işletmenin raporlama yapan tek bir işletme şeklinde birleşmesi olarak değerlendirilmektedir. İşletme birleşmeleri, UFRS 3 kapsamında, satın alma yöntemine göre muhasebeleştirilir. Bir işletmenin satın alınması ile ilgili katlanılan satın alma maliyeti, iktisap edilen işletmenin satın alma tarihindeki tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerine dağıtılır. Satın alma maliyeti ile iktisap edilen işletmenin tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değeri arasındaki fark şerefiye olarak konsolide finansal tablolarda muhasebeleştirilir. İşletme birleşmelerinde satın alınan işletmenin/şirketin finansal tablolarında yer almayan; ancak şerefiyenin içerisinden ayrılabilme özelliğine sahip varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar ve şarta bağlı yükümlülükler gerçeğe uygun değerleri ile konsolide finansal tablolara yansıtılır. Satın alınan şirketin finansal tablolarında yer alan şerefiye tutarları tanımlanabilir varlık olarak değerlendirilmez. İktisap edilen tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerin gerçeğe uygun değerindeki iktisap edenin payının işletme birleşmesi maliyetini aşması durumunda ise fark konsolide gelir tablosuyla ilişkilendirilir. Şerefiye tutarına ilişkin herhangi bir değer düşüklüğü olması durumunda etkisi dönem sonuçlarına yansıtılmaktadır. Şerefiyenin değerinde herhangi bir değer düşüklüğü olup olmadığına yönelik olarak her yıl aynı zamanda değer düşüklüğü testi yapılır. Ortak kontrol altında gerçekleşen işletme birleşmelerinin muhasebeleştirilmesinde ise işletme birleşmesine konu olan varlık ve yükümlülükler kayıtlı değerleri ile konsolide finansal tablolara alınır. Gelir tabloları ise işletme birleşmesinin gerçekleştiği mali yılın başlangıcından itibaren konsolide edilir. Önceki dönem finansal tabloları da karşılaştırılabilirlik amacıyla aynı şekilde yeniden düzenlenir. Bu işlemler sonucunda herhangi bir şerefiye veya negatif şerefiye hesaplanmaz. İştirak tutarı ile satın alınan şirketin sermayesindeki payı nispetindeki tutarın netleştirmesi sonucu oluşan fark doğrudan özsermaye içerisinde "ortak kontrol altındaki işletme birleşmeleri etkisi" olarak muhasebeleştirilir. 18 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (Devamı) Azınlık payları ile yapılan kısmi hisse alış - satış işlemleri Grup, azınlık payları ile gerçekleştirdiği hali hazırda kontrol etmekte olduğu ortaklıklara ait hisselerin alış ve satış işlemlerini Grup’un özkaynak sahipleri arasındaki işlemler olarak değerlendirmektedir. Buna bağlı olarak, azınlık paylarından ilave hisse alış işlemlerinde, elde etme maliyeti ile ortaklığın satın alınan payı nispetindeki net varlıklarının kayıtlı değeri arasındaki fark özkaynaklar içerisinde muhasebeleştirilir. Azınlık paylarına hisse satış işlemlerinde ise, satış bedeli ile ortaklığın satılan payı nispetindeki net varlıklarının kayıtlı değeri arasındaki fark sonucu oluşan kayıp veya kazançlar da özkaynaklar içerisinde muhasebeleştirilir. Kur değişiminin etkileri Her bir işletmenin finansal tablolarının hazırlanması sırasında, yabancı para cinsinden (TL dışındaki para birimleri) gerçekleşen işlemler, işlem tarihindeki kurlar esas alınmak suretiyle kaydedilmektedir. Bilançoda yer alan dövize endeksli parasal varlık ve yükümlülükler bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmektedir. Gerçeğe uygun değeri ile izlenmekte olan parasal olmayan kalemlerden yabancı para cinsinden kaydedilmiş olanlar, gerçeğe uygun değerin belirlendiği tarihteki kurlar esas alınmak suretiyle TL’ye çevrilmektedir. Tarihi maliyet cinsinden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler yeniden çevrilmeye tabi tutulmazlar. Hisse başına kazanç Konsolide gelir tablosunda belirtilen hisse başına kazanç, net karın, dönem boyunca piyasada bulunan hisse senetlerinin ağırlıklı ortalama sayısına bölünmesi ile bulunmuştur. Türkiye’de şirketler, sermayelerini, hissedarlarına geçmiş yıl karlarından dağıttıkları “bedelsiz hisse” yolu ile arttırabilmektedirler. Bu tip “bedelsiz hisse” dağıtımları, hisse başına kazanç hesaplamalarında, ihraç edilmiş hisse gibi değerlendirilir. Buna göre, bu hesaplamalarda kullanılan ağırlıklı ortalama hisse sayısı, söz konusu hisse senedi dağıtımlarının geçmişe dönük etkileri de dikkate alınarak bulunmuştur. Bilanço tarihinden sonraki olaylar Bilanço tarihinden sonraki olaylar; kara ilişkin herhangi bir duyuru veya diğer seçilmiş finansal bilgilerin kamuya açıklanmasından sonra ortaya çıkmış olsalar bile, bilanço tarihi ile bilançonun yayımı için yetkilendirilme tarihi arasındaki tüm olayları kapsar. Grup, bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, finansal tablolara alınan tutarları bu yeni duruma uygun şekilde düzeltir. Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan düzeltme gerektirmeyen hususlar, finansal tablo kullanıcılarının ekonomik kararlarını etkileyen hususlar olmaları halinde konsolide finansal tablo dipnotlarında açıklanır. Karşılıklar, koşullu varlık ve yükümlülükler Geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğün bulunması, yükümlülüğün yerine getirilmesinin muhtemel olması ve söz konusu yükümlülük tutarının güvenilir bir şekilde tahmin edilebilir olması durumunda finansal tablolarda karşılık ayrılır. Karşılık olarak ayrılan tutar, yükümlülüğe ilişkin risk ve belirsizlikler göz önünde bulundurularak, bilanço tarihi itibariyle yükümlülüğün yerine getirilmesi için yapılacak harcamanın tahmin edilmesi yoluyla hesaplanır. Karşılığın, mevcut yükümlülüğün karşılanması için gerekli tahmini nakit akımlarını kullanarak ölçülmesi durumunda söz konusu karşılığın defter değeri, ilgili nakit akımlarının bugünkü değerine eşittir. Karşılığın ödenmesi için gerekli olan ekonomik faydanın bir kısmı ya da tamamının üçüncü taraflarca karşılanmasının beklendiği durumlarda, tahsil edilecek tutar, ilgili tutarın tahsil edilmesinin hemen hemen kesin olması ve güvenilir bir şekilde ölçülmesi halinde varlık olarak muhasebeleştirilir. 19 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (Devamı) Zarara sebebiyet verecek sözleşmeler Zarara sebebiyet verecek sözleşmelerden kaynaklanan mevcut yükümlülükler, karşılık olarak hesaplanır ve muhasebeleştirilir. Grup’un, sözleşmeye bağlı yükümlülüklerini yerine getirmek için katlanılacak kaçınılmaz maliyetlerin bahse konu sözleşmeye ilişkin olarak elde edilmesi beklenen ekonomik faydaları aşan sözleşmesinin bulunması halinde, zarara sebebiyet verecek sözleşmenin varolduğu kabul edilir. İnşaat Sözleşmeleri Sözleşme giderleri oluştuklarında muhasebeleştirilir. İnşaat sözleşmelerine ilişkin sonuçların güvenilir olarak tahmin edilememesi durumunda sözleşmeden elde edilecek gelir, gerçekleştirilen sözleşme giderlerinin tazmin edilebilir kısmı kadar muhasebeleştirilir. Sözleşme hasılatı, inşaat sözleşmelerinin neticesinin güvenilir olarak tahmin edilebildiği ve sözleşmenin kar getirmesinin muhtemel olduğu durumlarda sözleşme dönemi boyunca muhasebeleştirilir. Toplam sözleşme giderlerinin toplam sözleşme hasılatını aşmasının muhtemel olduğu durumlarda, beklenen zarar derhal gider olarak muhasebeleştirilir. Sözleşmelerdeki değişiklikler, talep edilen ödemeler ve teşvik ödemeleri müşterinin kabul ettiği oranda ve güvenilir olarak ölçülebildikleri sürece sözleşme gelirlerine ilave edilir. Grup, ilgili döneme ait muhasebeleştirilecek olan uygun hasılat tutarının saptanması için “tamamlanma oranı metodu”nu kullanır. Tamamlanma aşaması her bir sözleşme için tahmin edilen toplam maliyetlerin yüzdesi olarak bilanço tarihine kadar olan süre içinde oluşan sözleşme giderlerine göre ölçülür. Sözleşme kapsamındaki geleceğe ilişkin bir faaliyetle ilgili olarak dönem içinde oluşan harcamalar tamamlanma aşamasının belirlenmesinde sözleşme giderlerine dahil edilmez. Bunlar niteliklerine bağlı olarak stoklar, avanslar veya diğer varlıklar olarak muhasebeleştirilir. Grup, sözleşmeye bağlı işlerden devam etmekte olanlara ilişkin olarak müşterilerden olan brüt alacak tutarını, katlanılan maliyetlere sonuç hesaplarına yansıtılan karın ilave edilmesi (zararın düşülmesi) neticesinde elde edilen tutarın hak ediş tutarını aşması halinde, varlık olarak sunar. Müşterilerce ödenmemiş olan hak ediş bedelleri ile hak edişler üzerinden teminat olarak alıkonulan tutarlar “diğer alacaklar” hesabına dahil edilir. Grup, sözleşmeye bağlı işlerden devam etmekte olanlara ilişkin olarak müşterilerden olan brüt alacak tutarını, hak ediş tutarının, katlanılan maliyetlere sonuç hesaplarına yansıtılan karın ilave edilmesi (zararın düşülmesi) neticesinde elde edilen tutarı aşması halinde, yükümlülük olarak sunar. Devlet teşvik ve yardımları Devlet teşvikleri, teşviklerin alınacağına ve Grup’un uymakla yükümlü olduğu şartları karşıladığına dair makul bir güvence olduğunda gerçeğe uygun değerleri üzerinden kayda alınırlar. Maliyetlere ilişkin devlet teşvikleri, karşılayacakları maliyetlerle eşleştikleri ilgili dönemler boyunca tutarlı bir şekilde gelir olarak muhasebeleştirilir. Maddi varlıklara ilişkin devlet teşvikleri, ertelenmiş devlet bağışları olarak cari olmayan borçlar altına sınıflandırılır ve faydalı ömürleri üzerinden doğrusal amortisman uygulanarak gelir tablosuna alacak kaydedilir. Kurum kazancı üzerinden hesaplanan vergiler Türk Vergi Mevzuatı, ana şirket ve onun bağlı ortaklıklarının konsolide vergi beyannamesi hazırlamasına izin vermediğinden, konsolide finansal tablolarda da yansıtıldığı üzere, vergi karşılıkları her bir işletme bazında ayrı olarak hesaplanmıştır. 20 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (Devamı) Gelir vergisi gideri, cari vergi ve ertelenen vergi giderinin toplamından oluşur. Cari vergi Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem karının vergiye tabi olan kısmı üzerinden hesaplanır. Vergiye tabi kar, diğer yıllarda vergilendirilebilir ya da vergiden indirilebilir kalemler ile vergilendirilmesi ya da vergiden indirilmesi mümkün olmayan kalemleri hariç tutması nedeniyle, gelir tablosunda yer verilen kardan farklılık gösterir. Grup’un cari vergi yükümlülüğü bilanço tarihi itibariyle yasallaşmış ya da önemli ölçüde yasallaşmış vergi oranı kullanılarak hesaplanmıştır. Ertelenmiş vergi Ertelenmiş vergi yükümlülüğü veya varlığı, varlıkların ve yükümlülüklerin finansal tablolarda gösterilen tutarları ile yasal vergi matrahı hesabında dikkate alınan tutarları arasındaki geçici farklılıkların bilanço yöntemine göre vergi etkilerinin yasalaşmış vergi oranları dikkate alınarak hesaplanmasıyla belirlenmektedir. Ertelenmiş vergi yükümlülükleri vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanırken, indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenmiş vergi varlıkları, gelecekte vergiye tabi kar elde etmek suretiyle söz konusu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır. Bahse konu varlık ve yükümlülükler, ticari ya da mali kar / zararı etkilemeyen işleme ilişkin geçici fark, şerefiye veya diğer varlık ve yükümlülüklerin ilk defa finansal tablolara alınmasından (işletme birleşmeleri dışında) kaynaklanıyorsa muhasebeleştirilmez. Ertelenmiş vergi yükümlülükleri, Grup’un geçici farklılıkların ortadan kalkmasını kontrol edebildiği ve yakın gelecekte bu farkın ortadan kalkma olasılığının düşük olduğu durumlar haricinde, bağlı ortaklık ve iştiraklerdeki yatırımlar ve iş ortaklıklarındaki paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanır. Bu tür yatırım ve paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farklardan kaynaklanan ertelenmiş vergi varlıkları, yakın gelecekte vergiye tabi yeterli kar elde etmek suretiyle söz konusu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması ve gelecekte ilgili farkların ortadan kalkmasının muhtemel olması şartlarıyla hesaplanmaktadır. Ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri, her bilanço tarihi itibariyle gözden geçirilir. Ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri, bir kısmının veya tamamının sağlayacağı faydanın elde edilmesine imkan verecek düzeyde mali kar elde etmenin muhtemel olmadığı ölçüde azaltılır. Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri varlıkların gerçekleşeceği veya yükümlülüklerin yerine getirileceği dönemde geçerli olması beklenen ve bilanço tarihi itibariyle yasallaşmış veya önemli ölçüde yasallaşmış vergi oranları (vergi düzenlemeleri) üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülüklerinin hesaplanması sırasında, Grup’un bilanço tarihi itibariyle varlıklarının defter değerini geri kazanması ya da yükümlülüklerini yerine getirmesi için tahmin ettiği yöntemlerin vergi sonuçları dikkate alınır. Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri, cari vergi varlıklarıyla cari vergi yükümlülüklerini mahsup etme ile ilgili yasal bir hakkın olması veya söz konusu varlık ve yükümlülüklerin aynı vergi mercii tarafından toplanan gelir vergisiyle ilişkilendirilmesi ya da Grup’un cari vergi varlık ve yükümlülüklerini netleştirmek suretiyle ödeme niyetinin olması durumunda mahsup edilir. Dönem cari ve ertelenmiş vergi Doğrudan özkaynakta alacak ya da borç olarak muhasebeleştirilen kalemler (ki bu durumda ilgili kalemlere ilişkin ertelenmiş vergi de doğrudan özkaynakta muhasebeleştirilir) ile ilişkilendirilen ya da işletme birleşmelerinin ilk kayda alımından kaynaklananlar haricindeki cari vergi ile döneme ait ertelenmiş vergi, gelir tablosunda gider ya da gelir olarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmelerinde, şerefiye hesaplanmasında ya da satın alanın, satın alınan bağlı ortaklığın tanımlanabilen varlık, yükümlülük ve şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun değerinde elde ettiği payın satın alım maliyetini aşan kısmının belirlenmesinde vergi etkisi göz önünde bulundurulur. 21 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (Devamı) Çalışanlara sağlanan faydalar / kıdem tazminatı Türkiye’de mevcut kanunlar ve toplu iş sözleşmeleri hükümlerine göre kıdem tazminatı, emeklilik veya işten çıkarılma durumunda ödenmektedir. Güncellenmiş olan UMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı (“UMS 19”) uyarınca söz konusu türdeki ödemeler tanımlanmış emeklilik fayda planları olarak nitelendirilir. Bilançoda muhasebeleştirilen kıdem tazminatı yükümlülüğü, tüm çalışanların emeklilikleri dolayısıyla ileride doğması beklenen yükümlülük tutarlarının net bugünkü değerine göre hesaplanmış ve finansal tablolara yansıtılmıştır. Hesaplanan tüm aktüeryal kazançlar ve kayıplar gelir tablosuna yansıtılmıştır. Grup’un yurtdışında kurulu bulunan bağlı ortaklıkları çalışanlarının kıdem tazminatı hususunda bulundukları ülkelerde geçerli olan mevzuat ve kanunlara tabidir. Söz konusu kanunlara istinaden gerekli karşılık bağlı ortaklıkların finansal tablolarında ayrılmıştır. Nakit akım tablosu Nakit akım tablosunda, döneme ilişkin nakit akımları esas, yatırım ve finansman faaliyetlerine dayalı bir biçimde sınıflandırılarak raporlanır. Esas faaliyetlerden kaynaklanan nakit akımları, Grup’un soda ve türevleri satışı ve ağır makine üretimi faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımlarını gösterir. Yatırım faaliyetleriyle ilgili nakit akımları, Grup’un yatırım faaliyetlerinde (sabit yatırımlar ve finansal yatırımlar) kullandığı ve elde ettiği nakit akımlarını gösterir. Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akımları, Grup’un finansman faaliyetlerinde kullandığı kaynakları ve bu kaynakların geri ödemelerini gösterir. Hazır değerler, nakit para, vadesiz mevduat ve satın alım tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya 3 aydan daha az olan, hemen nakde çevrilebilecek olan ve önemli tutarda değer değişikliği riskini taşımayan yüksek likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır. Sermaye ve temettü Adi hisseler, özsermaye olarak sınıflandırılır. Adi hisseler üzerinden dağıtılan temettü, temettü kararının alındığı dönemde birikmiş kardan indirilerek kaydedilir. 2.6 Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları Grup geleceğe yönelik tahmin ve varsayımlarda bulunmaktadır. Muhasebe tahminleri nadiren gerçekleşenlerle birebir aynı sonuçları vermektedir. Gelecek finansal raporlama döneminde, varlık ve yükümlülüklerin kayıtlı değerinde önemli düzeltmelere neden olabilecek tahmin ve varsayımlar aşağıda belirtilmiştir: Grup yurtdışı satış işlemlerinin bir kısmında, sahiplik ile ilgili önemli risk ve faydanın malın tesliminde alıcıya geçmesi nedeni ile, ilgili hasılatı teslimat gerçekleşene kadar ötelemiştir. Grup yönetimi bilanço tarihi itibariyle faturalanmış ancak alıcıya ulaşmamış mallar için tahminde bulunmuştur. Bu nedenle 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle 9.843.743 TL tutarında (31 Aralık 2009: 10.746.637 TL) hasılat ötelemesi yapılmıştır (Dipnot 26). 22 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 3. İşletme Birleşmeleri Dönem içinde işletme birleşmesi gerçekleşmemiştir. 4. İş Ortaklıkları Müşterek yönetime tabi işletmeler, Grup’un konsolide finansal tablolarında özkaynak yöntemi kullanılarak gösterilmektedir (Not 16). 5. Bölümlere Göre Raporlama Grup, UFRS 8’i 1 Ocak 2009’dan itibaren uygulamaya başlamış olup, Grup’un faaliyetlerine ilişkin karar almaya yetkili mercii tarafından düzenli olarak gözden geçirilmektedir. Grup’un karar almaya yetkili mercii Yönetim Kurulu’dur. Grup’un karar almaya yetkili mercii, bölümlere tahsis edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınması ve bölümlerin performansının değerlendirilmesi amacıyla sonuçları ve faaliyetleri ürün çeşitleri bazında ve coğrafi dağılımlar bazında incelemektedir. Grup’un ürün grupları bazında dağılımı şu şekildedir: krom ürünleri, soda ve diğer ürünler. Grup’un faaliyetleri coğrafi olarak Türkiye ve Avrupa olarak incelenmektedir. Bazı gelir ve giderler merkezi olarak yönetildiği için bölümlere dahil edilmemiştir. 23 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 5. Bölümlere Göre Raporlama (Devamı) Grup’un iç raporlamasına dayanan faaliyet bölümlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: 1 Ocak-30 Eylül 2010 Krom Ürünleri Satış Gelirleri Satışların Maliyeti (-) BRÜT KAR 170,127,174 (101,254,429) 68,872,745 Soda Ürünleri ve Diğer 328,982,999 (275,432,469) 53,550,530 Konsolide 499,110,173 (376,686,898) 122,423,275 (35,385,747) (27,329,523) (1,415,931) 8,980,081 (2,107,487) Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) Genel Yönetim Giderleri (-) Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) Diğer Faaliyet Gelirleri Diğer Faaliyet Giderleri (-) 65,164,668 FAALİYET KARI Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kar/Zararlarındaki Paylar Finansal Gelirler Finansal Giderler (-) (2,538,759) 30,134,875 (39,413,428) 53,347,356 VERGİ ÖNCESİ KARI (14,223,952) Vergi gideri 39,123,404 DÖNEM KARI Dönem Karının Dağılımı Azınlık Payları (2,268,344) 41,391,748 Ana Ortaklık Payları 24 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 5. Bölümlere Göre Raporlama (Devamı) 1 Ocak-30 Eylül 2009 Krom Ürünleri Satış Gelirleri Satışların Maliyeti (-) BRÜT KAR 137,102,847 (95,340,648) 41,762,199 Soda Ürünleri ve Diğer 337,176,098 (269,873,740) 67,302,358 Konsolide 474,278,945 (365,214,388) 109,064,557 (27,225,893) (27,307,263) (1,229,776) 5,840,978 (2,143,998) Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) Genel Yönetim Giderleri (-) Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) Diğer Faaliyet Gelirleri Diğer Faaliyet Giderleri (-) 56,998,605 FAALİYET KARI Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kar/Zararlarındaki Paylar Finansal Gelirler Finansal Giderler (-) (3,160,683) 27,042,464 (36,007,444) 44,872,942 VERGİ ÖNCESİ KARI (12,390,445) Vergi gideri 32,482,497 DÖNEM KARI Dönem Karının Dağılımı Azınlık Payları (1,647,175) 34,129,672 Ana Ortaklık Payları Grup, ürün çeşitleri bazındaki iç raporlamasını satış gelirleri ve satışların maliyeti kalemleri bazında incelemektedir. Diğer gelir tablosu ve bilanço kalemleri dağıtılmayan kalemler olarak değerlendirilmektedir. 25 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 5. Bölümlere Göre Raporlama (Devamı) 1 Ocak-30 Eylül 2010 Net satışlar Türkiye Avrupa Toplam Konsolidasyon düzeltmeleri Konsolide 429,185,559 81,690,291 510,875,850 (11,765,677) 499,110,173 28,445,327 12,452,726 40,898,053 (1,134,835) 39,763,218 Maddi ve maddi olmayan duran varlık amortisman ve itfa payları (28,154,241) (7,391,079) (35,545,320) 1,188,514 (34,356,806) Varlıklar toplamı (30 Eylül 2010) 826,587,656 986,386,764 (92,841,197) 893,545,567 Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları 1 Ocak-30 Eylül 2009 Net satışlar Türkiye 159,799,108 Avrupa Toplam Konsolidasyon düzeltmeleri Konsolide 418,572,706 74,437,099 493,009,805 (18,730,860) 474,278,945 31,869,206 14,705,816 46,575,022 (4,771,767) 41,803,255 Maddi ve maddi olmayan duran varlık amortisman ve itfa payları (25,696,092) (6,354,903) Varlıklar toplamı (30 Eylül 2009) 843,342,968 Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları 160,932,242 (32,050,995) 1,004,275,210 354,847 (74,771,539) (31,696,148) 929,503,671 Grup, coğrafi bölge bazındaki iç raporlamasını net satış, maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları, maddi ve maddi olmayan duran varlık amortismanı ve itfa payları ve toplam varlıklara göre yapmaktadır. Diğer gelir tablosu kalemleri dağıtılmayan kalemler olarak değerlendirilmektedir. 26 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 6. Nakit ve Nakit Benzerleri Kasa Bankadaki nakit Vadesiz mevduatlar Vadesi üç aydan kısa vadeli mevduatlar Diğer hazır değerler 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 12,249 132,222,123 4,791,881 127,430,242 2,104 132,236,476 14,447 129,463,862 4,604,366 124,859,496 45,171 129,523,480 Nakit ve nakit benzerlerindeki risklerin niteliği ve düzeyine ilişkin açıklamalar 38. notta yer almaktadır. Vadeli Mevduatlar Para cinsi Faiz oranı (%) EUR USD BGN Para cinsi 0,25-6,2 1,50-4,25 5,2 Faiz oranı (%) EUR USD BGN 2-6,5 0,50-3,25 6 Vade Ekim 2010 Ekim 2010 Ekim 2010 Vade Ocak-Mart 2010 Ocak 2010 Ocak 2010 30 Eylül 2010 11,037,097 115,553,827 839,318 127,430,242 31 Aralık 2009 34,323,917 88,510,957 2,024,622 124,859,496 30 Eylül 2010 ve 2009 tarihleri itibarıyla konsolide nakit akım tablolarında yer alan nakit ve nakit benzeri değerler aşağıdaki gibidir. Hazır değerler Eksi: Faiz tahakkukları 27 30 Eylül 2010 30 Eylül 2009 132,236,476 (120,884) 132,115,592 71,055,818 (93,507) 70,962,311 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 7. Finansal Yatırımlar a) Kısa Vadeli Finansal Yatırımlar Vadesi üç ayı aşan banka mevdutları Vadeli mevduat Vadeye kadar elde tutulacak finansal yatırımlar Eurobond Para Birimi Faiz Oranı (%) Vade 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 EUR 3,5 Nisan 2011 4,026,277 2,258,954 Para Birimi Nominal Değer Vade 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 Haziran 2010 - 1,518,580 4,026,277 3,777,534 USD 1,000,000 b) Uzun Vadeli Finansal Yatırımlar Satılmaya hazır finansal yatırımlar Satılmaya hazır finansal varlıklar Borsada işlem gören Denizli Cam San. Tic. A.Ş. (*) Borsada işlem görmeyen Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş. Şişecam Shangai Trade Co. Ltd. (**) Camiş Elektrik Üretim A.Ş. Nemtaş Nemrut Liman İşletmeleri A.Ş. Diğer Değer düşüklüğü karşılığı (-) (***) Hisse Oranı % 30 Eylül 2010 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 33,518,322 33,518,322 24,488,473 24,488,473 Hisse Oranı % 31 Aralık 2009 16,22% 12,357,659 12,357,659 16,22% 3,327,810 3,327,810 4,74% 100,00% 0,08% 0,02% - 20,948,535 655,448 42,914 158,241 10,973 (655,448) 21,160,663 4,74% 100,00% 0,08% 0,02% - 20,948,535 655,448 42,914 158,241 10,973 (655,448) 21,160,663 33,518,322 24,488,473 (*) Bu şirkete ait hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) işlem görmekte olup, Grup, satılmaya hazır finansal varlıklar içerisinde takip ettiği hisselerini, İMKB’de oluşan piyasa fiyatları ile değerlemiş ve bu işlem sonucunda oluşan 6.022.592 TL’lik değer artışı tutarını bu artış sebebiyle oluşan ertelenmiş vergi yükümlülüğü olan 301.130 TL ile netleştirerek özkaynak kalemleri içerisindeki “Değer artış fonları” hesabı altında muhasebeleştirmiştir (31 Aralık 2009: 3.007.257 TL değer azalışı ve 154.039 TL ertelenmiş vergi varlığı). 28 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 7. Finansal Yatırımlar (Devamı) b) Uzun Vadeli Finansal Yatırımlar (Devamı) Satılmaya hazır finansal varlıklar (Devamı) (**) Şişecam Shanghai Trading Co. Ltd. Kuzey Çin ve Güney Kore başta olmak üzere Uzakdoğu’da satış ve pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirmek amacıyla kurulmuştur. (***) Şirket’in, Şişecam Shangai Trading Co. Ltd. finansal yatırımının tamamı için değer düşüklüğü karşılığı ayrılmıştır (31 Aralık 2009: 655.448 TL). Finansal yatırımlardaki risklerin niteliği ve düzeyine ilişkin açıklamalar 38. notta açıklanmıştır. 8. Finansal Borçlar Kısa vadeli finansal borçlar Kısa vadeli banka kredileri Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli anapara taksitleri ve faizleri Uzun vadeli finansal borçlar Uzun vadeli kredilerin uzun vadeli kısmı Toplam finansal borçlar 29 30 Eylül 2010 53,283,868 37,558,336 90,842,204 31 Aralık 2009 102,976,768 26,529,896 129,506,664 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 83,368,016 174,210,220 113,112,673 242,619,337 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 8. Finansal Borçlar (Devamı) Kısa ve uzun vadeli finansal borçlara ilişkin özet bilgiler aşağıdaki gibidir: Döviz Cinsi USD EUR KM TL Döviz Cinsi USD EUR KM TL Vade Ağırlıklı Ortalama Etkin Faiz Oranı 2010-2013 2010-2015 2010-2011 2010-2011 2,39% 4,01% 7,34% 7,50% Vade Ağırlıklı Ortalama Etkin Faiz Oranı 2010-2013 2010-2016 2010 2010 2,83% 4,5% 7,54% 7,34% 30 Eylül 2010 Kısa Vadeli Uzun Vadeli 22,135,991 55,727,996 6,875,292 6,102,925 90,842,204 38,916,450 44,451,566 83,368,016 31 Aralık 2009 Kısa Vadeli Uzun Vadeli 12,159,791 64,881,654 6,624,316 45,840,903 129,506,664 59,496,875 53,615,798 113,112,673 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 90,842,204 30,687,210 38,093,238 7,293,785 7,293,783 174,210,220 129,506,664 37,187,753 35,202,142 24,769,792 7,976,492 7,976,494 242,619,337 Finansal borçların geri ödeme vadeleri aşağıdaki gibidir: 1 yıl içerisinde ödenecek 1 - 2 yıl içerisinde ödenecek 2 - 3 yıl içerisinde ödenecek 3 - 4 yıl içerisinde ödenecek 4 - 5 yıl içerisinde ödenecek 5 yıl ve daha uzun vadeli 9. Diğer Finansal Yükümlülükler Yoktur. 30 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 10. Ticari Alacak ve Borçlar Ticari Alacaklar Ticari alacaklar Alacak senetleri İlişkili taraflardan ticari alacaklar (Not 37) Şüpheli ticari alacaklar karşılığı (-) 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 30,709,715 1,600,994 69,089,862 (1,064,079) 100,336,492 30,815,695 2,162,417 73,193,798 (1,150,793) 105,021,117 Soda ürünleri ile ilgili Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. topluluk içi satış fiyatı peşin esaslıdır. Soda ürünleri ile ilgili yurt içi topluluk dışı satış vadesi ortalama 22 gündür (31 Aralık 2009: 34 gün). Vadesinden sonraki ödemelerde % 3 gecikme faizi uygulanır (31 Aralık 2009: %3). Krom ürünleri ile ilgili yurtiçi satış vadesi döviz bazında ortalama 28 gündür (31 Aralık 2009: 22 gün), vadesinden sonra ödemelerde aylık % 1 gecikme faizi uygulanır (31 Aralık 2009: %1). Yurtdışı satışlarda ortalama satış vadesi 60 gündür (31 Aralık 2009: 60 gün). Ağır makine satışları ile ilgili alacaklar hak ediş planlarına göre tahsil edilmektedir. Grup tahsil imkanı kalmayan alacakları için karşılık ayırmıştır. Şüpheli alacak karşılığı geçmiş tahsil edilememe tecrübesine dayanılarak belirlenmiştir. Grup, alacaklarının tahsil edilip edilemeyeceğine karar verirken, söz konusu alacakların kredi kalitesinde, ilk oluştuğu tarihten bilanço tarihine kadar bir değişiklik olup olmadığını değerlendirir. Soda ve Krom türevleri satışlarıyla ilgili olarak çok sayıda müşteriyle çalıştığından dolayı Grup’un kredi riski dağılmış durumdadır ve önemli bir kredi riski yoğunlaşması yoktur. Ağır makina satışlarıyla ilgili olarak az sayıdaki müşteri ile çalışılmasından dolayı kredi riski yoğunlaşması vardır. Grup yönetimi finansal tablolarda yer alan şüpheli alacak karşılığından daha fazla bir karşılığa gerek olmadığı inancındadır. Şüpheli ticari alacaklar karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir: Açılış bakiyesi, 1 Ocak Çevrim farkı İptal edilen Kapanış bakiyesi, 30 Eylül 2010 2009 (1,150,793) 5,085 81,629 (1,064,079) (1,486,279) (8,307) 339,561 (1,155,025) Ticari alacaklardaki risklerin niteliği ve düzeyine ilişkin açıklamalar 38. notta verilmiştir. 31 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 10. Ticari Alacak ve Borçlar (Devamı) Ticari Borçlar 30 Eylül 2010 Ticari borçlar İlişkili taraflara ticari borçlar (Not 37) Diğer ticari borçlar 23,899,228 15,883,962 190 39,783,380 31 Aralık 2009 24,450,923 20,909,025 1,655 45,361,603 Kromit ve antrasit alımlarına ilişkin ödemeler peşin olarak yapılmaktadır (31 Aralık 2009: Peşin). Diğer ticari borçlar için ortalama ödeme vadesi 30-45 gündür (31 Aralık 2009: 30-45 gün). Grup’un, tüm borçlarının kredilendirme süresi içerisinde ödenmesini temin etmek üzere uygulamaya koyduğu finansal risk yönetimi politikaları bulunmaktadır. 11. Diğer Alacak ve Borçlar 30 Eylül 2010 Kısa Vadeli Diğer Alacaklar İlişkili taraflardan diğer alacaklar (Not 37) Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar (Not 15) Diğer çeşitli alacaklar Verilen depozito ve teminatlar Personelden alacaklar Uzun Vadeli Diğer Alacaklar Verilen depozito ve teminatlar Kısa Vadeli Diğer Borçlar Alınan sipariş avansları Alınan depozito ve teminatlar İlişkili taraflara diğer borçlar (Not 37) Diğer çeşitli borçlar 8,150,173 1,273,234 1,613,571 871 129,581 11,167,430 31 Aralık 2009 55,025 55,025 34,361 34,361 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 Diğer alacaklardaki risklerin niteliği ve düzeyine ilişkin açıklamalar 38. notta verilmiştir. Yoktur. 32 12,681,634 1,292,948 150,602 30,400 64,011 14,219,595 30 Eylül 2010 2,426,699 886,072 41,818,141 423,282 45,554,194 12. Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar ve Borçlar 31 Aralık 2009 921,329 697,569 19,500,870 540,264 21,660,032 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 13. Stoklar 30 Eylül 2010 İlk madde ve malzeme Yarı mamüller Mamüller Ticari mallar Diğer stoklar Stok değer düşüklüğü karşılığı (-) 55,235,794 1,478,798 19,880,588 1,862,428 159,543 78,617,151 Stok değer düşüklüğü karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir: Stok değer düşüklüğü karşılığı hareketleri Açılış bakiyesi, 1 Ocak Dönem içinde satışı yapılan Kapanış bakiyesi, 30 Eylül 31 Aralık 2009 33,899,627 1,005,484 33,349,946 6,296,199 162,459 (2,369,629) 72,344,086 2010 2009 (2,369,629) 2,369,629 - (84,920) 84,920 - 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 58,409,055 (14,233) 58,394,822 (57,182,916) 1,211,906 85,766,979 (12,485) 85,754,494 (84,832,529) 921,965 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 1,273,234 (14,233) (47,095) 1,211,906 1,292,948 (12,485) (358,498) 921,965 14. Canlı Varlıklar Yoktur. 15. Devam Eden İnşaat Sözleşmelerine İlişkin Varlıklar Devam eden işler üzerindeki birikmiş maliyetler Kayda alınan karlar eksi zararlar (net) Eksi: Gerçekleşen hakedişler (-) Konsolide finansal tablolarda gerçekleşen hak edişler ve maliyetler aşağıdaki gibidir: Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar (Not 11) Zarardaki projeler için ayrılan karşılık (Not 26) Devam eden inşaat sözleşmeleri hakediş bedelleri (Not 26) 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle hakedişler için verilen teminat mektupları tutarı 4.740.546 TL (31 Aralık 2009: 7.470.564 TL) ve alınan avansların tutarı 264.704 TL’dir (31 Aralık 2009: 100.670 TL) (Not 11). 33 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 16. Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar Özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilen iştirakin ve müşterek yönetime tabi işletmenin pay oranları Not 1’de belirtilmiştir. Özkaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilen iştirakin özet finansal bilgileri aşağıdaki gibidir: Solvay Şişecam Holding AG Toplam varlıklar Toplam yükümlülükler Net varlıklar Grup’un net varlıklardaki payı Net dönem (zararı) / karı Grup’un dönem karındaki payı 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 679,491,570 (244,567,299) 434,924,271 108,731,068 740,188,364 (242,979,293) 497,209,071 124,302,268 1 Ocak-30 Eylül 2010 1 Ocak-30 Eylül 2009 (3,342,660) (835,665) (12,704,241) (3,176,060) Solvay Şişecam Holding AG; Bulgaristan Cumhuriyeti yasalarına göre kurulmuş, Bulgaristan - Devnya bölgesinde yerleşik bir anonim şirket olan Solvay Sodi AD’nin hisselerine doğrudan veya dolaylı olarak sahip olmak ve bu iştiraki yönetmek amacı ile Avusturya - Viyana’da kurulmuş olan bir sermaye şirketidir. Özkaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilen müşterek yönetime tabi işletmelerin özet finansal bilgileri aşağıdaki gibidir: Müşterek yönetime tabi işletmeler Toplam varlıklar Toplam yükümlülükler Net varlıklar Grup’un net varlıklardaki payı Tahakkuk eden yükümlülük (Not 26) 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 76,452,958 (69,531,567) 6,921,391 3,329,204 1,982,917 76,736,865 (63,642,637) 13,094,228 4,280,292 1,494,661 1 Ocak-30 Eylül 2010 1 Ocak-30 Eylül 2009 Net dönem (zararı) / karı (3,522,646) 34,948 Grup’un dönem (zararındaki) / karındaki payı (1,703,093) 15,377 34 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 16. Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar (Devamı) Müşterek yönetime tabi işletmelerden ilk kez 31 Aralık 2009 tarihinde özkaynak yöntemiyle konsolide edilen; Cromital S.p.A. krom türevleri başta olmak üzere çeşitli kimyasal ürünleri üretmek ve satmak için İtalya’da bulunan bir müşterek yönetime tabi işletmedir. Sintan Kimya San. ve Tic. A. Ş. ise İzmir Menemen Serbest Bölgesi’nde deri kimyasalları, endüstriyel kimyasallar ve yardımcı kimyasallar ile bunlara ilişkin mamul, yarı mamul, hammadde ve sair maddelerin üretilmesi, yurtiçinde ve yurtdışında pazarlanması, ithalat ve ihracatı ile iştigal etmektedir. Özkaynak yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirak ve müşterek yönetime tabi işletmeler ile ilgili kaydedilen gelirler ve giderler aşağıdaki gibidir: İştirak Müşterek yönetime tabi işletmeler Toplam 17. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Yoktur. 35 1 Ocak-30 Eylül 2010 1 Ocak-30 Eylül 2009 (835,666) (1,703,093) (2,538,759) (3,176,060) 15,377 (3,160,683) Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 18. Maddi Duran Varlıklar Maliyet Değeri 1 Ocak 2010 itibariyle açılış bakiyesi Yabancı para çevrim farkları Alımlar Çıkışlar Yapılmakta olan yatırımlardan transferler 30 Eylül 2010 itibariyle kapanış bakiyesi Birikmiş Amortismanlar 1 Ocak 2010 itibariyle açılış bakiyesi Yeniden sınıflama Yabancı para çevrim farkları Dönem gideri Çıkışlar 30 Eylül 2010 itibariyle kapanış bakiyesi 30 Eylül 2010 itibariyle net defter değeri Arazi ve arsalar Yer altı ve yerüstü düzenleri 29,496,056 (1,212,990) (20,831) 96,643,193 (284,241) 868,760 - Binalar Tesis makine ve cihazlar Taşıtlar Demirbaşlar 82,908,723 (2,149,690) - 815,530,033 (6,510,135) 2,254,149 (93,387) 4,567,655 (102,503) (145,981) 22,054,894 (24,565) 493,496 (25,858) Özel maliyetler Yapılmakta olan yatırımlar Toplam 3,938,870 - 30,061,766 (2,112,847) 36,136,652 - 1,085,201,190 (12,396,971) 39,753,057 (286,057) (22,860,723) - - 546,738 22,288,197 1,293 24,495 - 28,262,235 97,227,712 81,305,771 833,468,857 4,320,464 22,522,462 3,938,870 - (39,781,389) (160,000) 37,012 (2,193,687) - (28,265,395) 160,000 150,003 (1,737,437) - (581,465,737) (428,276) 1,574,899 (28,185,139) 61,195 (3,420,836) (460) 40,872 (286,476) 145,981 (17,501,512) 428,736 11,756 (1,163,709) 20,688 (3,492,977) (160,376) - (673,927,846) 1,814,542 (33,726,824) 227,864 - (42,098,064) (29,692,829) (608,443,058) (3,520,919) (18,204,041) (3,653,353) - (705,612,264) 55,129,648 51,612,942 225,025,799 28,262,235 36 799,545 4,318,421 285,517 41,224,848 41,224,848 1,112,271,219 406,658,955 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 18. Maddi Duran Varlıklar (Devamı) Arazi ve arsalar Maliyet Değeri 1 Ocak 2009 itibariyle açılış bakiyesi Transferler Yabancı para çevrim farkları Alımlar Çıkışlar Yapılmakta olan yatırımlardan transferler 30 Eylül 2009 itibariyle kapanış bakiyesi Birikmiş Amortismanlar 1 Ocak 2009 itibariyle açılış bakiyesi Transferler Yabancı para çevrim farkları Dönem gideri Çıkışlar 30 Eylül 2009 itibariyle kapanış bakiyesi 30 Eylül 2009 itibariyle net defter değeri Yer altı ve yerüstü düzenleri Binalar Tesis makine ve cihazlar Taşıtlar Demirbaşlar 71,000,975 (17,433) 152,090 73,750 (10,740) 773,857,553 646,312 567,041 725,177 (6,730,205) 4,246,574 9,070 158,661 (102,319) 26,704,286 (646,312) 2,516 1,142,962 (5,705,482) Özel maliyetler Yapılmakta olan yatırımlar Toplam 3,922,201 9,000 - 36,545,517 196,665 38,931,670 (18,369) 1,037,579,040 1,085,294 41,591,903 (12,567,115) (32,491,619) 29,368,123 127,933 - 91,933,811 17,433 29,979 550,683 - - - 10,682,524 21,802,344 - 6,751 - 29,496,056 92,531,906 81,881,166 790,868,222 4,311,986 21,504,721 3,931,201 - (37,188,271) 79,999 (2,795) (1,978,136) - (25,931,074) (79,999) (7,136) (1,638,768) 3,510 (553,242,238) 211,294 (102,559) (25,988,027) 6,698,324 (3,125,729) (3,129) (297,793) 102,319 (21,518,362) (211,294) (779) (1,078,500) 5,689,758 (3,257,552) (180,105) - - (644,263,226) (116,398) (31,161,329) 12,493,911 - (39,089,203) (27,653,467) (572,423,206) (3,324,332) (17,119,177) (3,437,657) - (663,047,042) 53,442,703 54,227,699 218,445,016 29,496,056 37 987,654 4,385,544 493,544 43,163,864 43,163,864 1,067,689,122 404,642,080 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 18. Maddi Duran Varlıklar (Devamı) Amortisman ve itfa giderlerinin 31.934.486 TL’si (30 Eylül 2009: 28.905.375 TL) satılan malın maliyetine, 861.798 TL’si (30 Eylül 2009: 976.826 TL) pazarlama ve satış giderlerine, 1.443.207 TL’si (30 Eylül 2009: 1.693.798 TL) genel yönetim giderlerine ve 117.315 TL’si (30 Eylül 2009: 120.149 TL) araştırma ve geliştirme giderlerine dahil edilmiştir. 19. Maddi Olmayan Duran Varlıklar Haklar Diğer maddi olmayan duran varlıklar Toplam 8,637,809 8,637,809 905,470 (77,360) 10,161 838,271 9,543,279 (77,360) 10,161 9,476,080 Birikmiş İtfa Payları 1 Ocak 2010 itibariyle açılış bakiyesi Yabancı para çevrim farkları Dönem gideri (5,936,935) (576,085) (348,917) 29,729 (53,897) (6,285,852) 29,729 (629,982) 30 Eylül 2010 itibariyle kapanış bakiyesi (6,513,020) (373,085) (6,886,105) 30 Eylül 2010 itibariyle kapanış bakiyesi 2,124,789 465,186 2,589,975 Haklar Diğer maddi olmayan duran varlıklar Toplam 1 Ocak 2009 itibariyle açılış bakiyesi Yabancı para çevrim farkları Alımlar 6,137,877 211,352 897,310 8,160 - 7,035,187 8,160 211,352 30 Eylül 2009 itibariyle kapanış bakiyesi 6,349,229 905,470 7,254,699 Birikmiş İtfa Payları 1 Ocak 2009 itibariyle açılış bakiyesi Yabancı para çevrim farkları Dönem gideri (5,342,036) (382,774) (75,370) (675) (152,045) (5,417,406) (675) (534,819) 30 Eylül 2009 itibariyle kapanış bakiyesi (5,724,810) (228,090) (5,952,900) 30 Eylül 2009 itibariyle net defter değeri 624,419 677,380 1,301,799 Maliyet Değeri 1 Ocak 2010 itibariyle açılış bakiyesi Yabancı para çevrim farkları Alımlar 30 Eylül 2010 itibariyle kapanış bakiyesi Maliyet Değeri 38 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 20. Şerefiye Yoktur. 21. Devlet Teşvik ve Yardımları 94/6401 sayılı İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı çerçevesinde Para Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 9 Eylül 1998 tarih ve 98/16 sayılı Kararı’na istinaden yayımlanan 98/10 sayılı Araştırma - Geliştirme Yardımına İlişkin Tebliğ çerçevesinde Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından, sanayi kuruluşlarının uzman kurumlar tarafından Ar-Ge niteliğine sahip olduğu tespit edilen projeleri kapsamında izlenip değerlendirilebilen giderlerinin belli bir oranı hibe şeklinde karşılanmakta veya bu projelere geri ödeme koşuluyla sermaye desteği sağlanmaktadır. Maliye Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından tespit edilen usul ve esaslar doğrultusunda yapılan ihracat işlemleri ile diğer döviz kazandırıcı faaliyetler damga vergisi ve harçlardan istisna edilmiştir. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı’na dayanılarak hazırlanan Para Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 16 Aralık 2004 tarihli ve 2004/11 sayılı Kararı’na istinaden yurt dışı fuar katılımlarının desteklenmesi amacıyla devlet yardımı ödenmektedir. 22. Karşılıklar, Koşullu Varlık ve Yükümlülükler Borç Karşılıkları 30 Eylül 2010 Kısa vadeli borç karşılıkları Maliyet giderleri karşılığı Satış giderleri karşılığı Dava karşılıkları Diğer borç karşılıkları 1,904,236 698,585 636,266 326,548 3,565,635 31 Aralık 2009 978,074 721,692 1,241,376 2,941,142 Dava karşılığının hareket tablosu aşağıdadır: Açılış bakiyesi, 1 Ocak Dönemde ayrılan Dönemde ödenen Konusu kalmayan karşılık Kapanış bakiyesi, 30 Eylül 2010 2009 721,692 13,379 (98,805) 636,266 448,895 160,215 (5,300) 603,810 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle Grup aleyhine açılan davalar için Grup yönetimi hukuk danışmanlarının da görüşünü alarak ileriki dönemde muhtemel nakit çıkışını 636.266 TL olarak hesaplamış ve ilgili tutar için karşılık ayırmıştır (31 Aralık 2009 : 721.692 TL). Grup’un Mersin İli Karadiken köyündeki kireçtaşı işletmesinde kiralanan sahanın haricindeki yerde ocak faaliyetinde bulunduğu gerekçesiyle Tarsus Mal Müdürlüğü tarafından Tarsus Asliye Hukuk Mahkemesi’nde aleyhine tazminat ve müdahalenin men’i için dava açılmıştır. Yapılan yargılama sonucu dava Grup aleyhine sonuçlanmış olup, ödeme taksitlendirme yolu ile yapılmıştır. Tarsus Maliye Hazinesi Şirket aleyhine Tarsus 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 19 adet parsel üzerinde “Soğutma Suyu Temini İsale Hattı Projesi” kapsamında dava açmış olup, dava halen devam etmektedir. Bu proje kapsamında Şirketçe Tarsus Maliye Hazinesi aleyhine Mecra irtifakının tesisi için Tarsus 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılmış olup, dava halen devam etmektedir. 39 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 23. Taahhütler ve Zorunluluklar Hisse alım / satım opsiyonu 8 Temmuz 2005 tarihinde Cromital S.p.A.’nın diğer ortağı Cheminvest S.p.A. ve Şirket arasında yapılan anlaşma ve 1 Şubat 2008 tarihli ek protokol ile 1 Temmuz 2011 ve 30 Haziran 2012 tarihleri arasında, Cheminvest S.p.A. sahip olduğu %50 Cromital S.p.A. hissesini anlaşmada belirtilen fiyat ile Şirket’e satma, Şirket’de alma opsiyonuna sahiptir. Diğer taahhütler ve zorunluluklar Şirket, mülkiyetindeki taşınmazlarının 32.552 m2’lik bölümü üzerinde, Şişecam Topluluğu şirketlerinden Camiş Elektrik Üretimi A.Ş. lehine 30 yıllık üst hakkı tesis etmiştir (31 Aralık 2009: 32.552 m2). Şirket, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. tarafından Şişecam Topluluğu Cam Ev Eşyası ve Kimyasallar gruplarının yatırımlarında ve genel şirket finansmanında kullanılmak amacı ile alınan kredinin 57.991.176 Euro ve 77.123.106 USD kısmına garantör olmuştur. Şirket’in Botaş - Boru Hatları ile Petrol Taşıma A. Ş. arasında yapılan sözleşme gereği 1 Ocak 2010 - 31 Aralık 2010 tarihleri arasında 21.600.000 m3 doğalgaz alım taahhüdü bulunmaktadır. Ayrıca sözleşme gereği, “A Tipi İstasyonun Botaş Telekomünikasyon ve Scada Sistemi’ne bağlanması” ile ilgili olarak Şirket tarafından yapılması gereken bu sistemin/teçhizatın mülkiyeti Botaş’a aittir (31 Aralık 2009: 21.600.000 m3). 30 Eylül 2010 ve 31 Aralık 2009 tarihleri itibariyle Şirket’in diğer yükümlülükleri aşağıdaki gibidir: 30 Eylül 2010 Verilen teminat mektupları Diğer Şirket Tarafından Verilen Teminat, Rehin ve İpotekler TL A. Kendi Tüzel Kişiliği Adına Verilen B. Tam Konsolidasyon Kapsamına Dahil Edilen Ortaklıklar Lehine Verilen C. Olağan Ticari Faaliyetlerinin Yürütülmesi Amacıyla Diğer 3'üncü Kişilerin Borcunu Temin Amacıyla Verilen D. Diğer Verilen TRİ'lerin Toplam Tutarı i. Ana Ortak Lehine Verilen ii. B ve C Maddeleri Kapsamına Girmeyen Diğer Topluluk Şirketleri Lehine Verilen iii. C maddesi kapsamına Girmeyen 3'üncü Kişiler Lehine Verilen 40 31 Aralık 2009 11,568,537 54,966,305 66,534,842 13,993,210 20,501,372 34,494,582 30 Eylül 2010 ABD Doları Euro Diğer 11,568,537 2,521,365 2,100,934 3,759,347 54,966,305 - 27,734,284 180,000 226,476,822 226,476,822 77,123,106 77,123,106 57,991,176 57,991,176 - - - - - - - - - 293,011,664 79,644,471 87,826,395 3,939,347 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 23. Taahhütler ve Zorunluluklar (devamı) 31 Aralık 2009 Şirket Tarafından Verilen Teminat, Rehin ve İpotekler TL A. Kendi Tüzel Kişiliği Adına Verilen ABD Doları Euro Diğer 13,993,210 3,624,273 1,757,974 4,738,390 20,501,372 - 9,406,736 180,000 B. Tam Konsolidasyon Kapsamına Dahil Edilen Ortaklıklar Lehine Verilen C. Olağan Ticari Faaliyetlerinin Yürütülmesi Amacıyla Diğer 3'üncü Kişilerin Borcunu Temin Amacıyla Verilen - - - - 270,857,454 90,721,962 62,147,570 - 270,857,454 90,721,962 62,147,570 - Topluluk Şirketleri Lehine Verilen - - - - iii. C maddesi kapsamına Girmeyen 3'üncü Kişiler Lehine Verilen - - - - 305,352,036 94,346,235 73,312,280 4,918,390 D. Diğer Verilen TRİ'lerin Toplam Tutarı i. Ana Ortak Lehine Verilen ii. B ve C Maddeleri Kapsamına Girmeyen Diğer Verilen Şirket’in vermiş olduğu diğer TRİ’lerin Grup’un özkaynaklarına oranı 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle % 51’dir (31 Aralık 2009 tarihi itibariyle % 56). 24. Çalışanlara Sağlanan Faydalar Çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar 30 Eylül 2010 Personele ödenecek ücretler Kullanılmayan izin karşılığı 1,439,605 801,434 2,241,039 31 Aralık 2009 1,178,452 453,546 1,631,998 Çalışanlara sağlanan uzun vadeli faydalar Kıdem tazminatı karşılıkları Yürürlükteki İş Kanunu hükümleri uyarınca, çalışanlardan kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesi sona erenlere, hak kazandıkları yasal kıdem tazminatlarının ödenmesi yükümlülüğü vardır. Ayrıca, halen yürürlükte bulunan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 6 Mart 1981 tarih, 2422 sayılı ve 25 Ağustos 1999 tarih, 4447 sayılı yasalar ile değişik 60’ıncı maddesi hükmü gereğince kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkı kazananlara da yasal kıdem tazminatlarını ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Emeklilik öncesi hizmet şartlarıyla ilgili bazı geçiş karşılıkları, ilgili kanunun 23 Mayıs 2002 tarihinde değiştirilmesi ile Kanun’dan çıkarılmıştır. 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle ödenecek kıdem tazminatı, her hizmet yılı için aylık maaş üzerinden 2.517,01 TL (31 Aralık 2009: 2.365,16 TL) tavanına tabidir. Kıdem tazminatı yükümlülüğü yasal olarak herhangi bir fonlamaya tabi değildir. Kıdem tazminatı karşılığı, Şirket’in, çalışanların emekli olmasından kaynaklanan gelecekteki muhtemel yükümlülük tutarının bugünkü değerinin tahmin edilmesi yoluyla hesaplanmaktadır. UMS 19 (“Çalışanlara Sağlanan Faydalar”), şirketin yükümlülüklerinin, tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak geliştirilmesini öngörür. Bu doğrultuda, toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar aşağıda belirtilmiştir: 41 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 24. Çalışanlara Sağlanan Faydalar (devamı) Çalışanlara sağlanan uzun vadeli faydalar (devamı) Ana varsayım, her hizmet yılı için olan azami yükümlülük tutarının enflasyona paralel olarak artacak olmasıdır. Dolayısıyla, uygulanan iskonto oranı, gelecek enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel oranı ifade eder. Bu nedenle, 30 Eylül 2010 ve 31 Aralık 2009 tarihleri itibariyle, ekli finansal tablolarda karşılıklar, geleceğe ilişkin, çalışanların emekliliğinden kaynaklanacak muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. İlgili bilanço tarihlerindeki karşılıklar, yıllık %4,80 enflasyon ve %11 iskonto oranı varsayımlarına göre yaklaşık %5,92 olarak elde edilen reel iskonto oranı kullanılmak suretiyle hesaplanmıştır (31 Aralık 2009: %5,92). İsteğe bağlı işten ayrılmalar neticesinde ödenmeyip, Şirket’e kalacak olan kıdem tazminatı tutarlarının tahmini oranı da dikkate alınmıştır. Kıdem tazminatı karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir: Açılış bakiyesi, 1 Ocak Yabancı para çevrim farkı Hizmet maliyeti Faiz maliyeti Dönem içinde yapılan ödemeler Kapanış bakiyesi, 30 Eylül 2010 2009 17,906,758 (33,734) 1,061,936 717,423 (2,378,459) 17,273,924 17,418,312 1,863 1,669,697 750,640 (2,692,200) 17,148,312 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 Yükümlülüğün tamamı genel yönetim giderlerine dahil edilmiştir. 25. Emeklilik Planları Yoktur. 26. Diğer Varlık ve Yükümlülükler Diğer dönen varlıklar Gelecek aylara ait giderler Peşin ödenen vergi ve fonlar Verilen sipariş avansları Devreden KDV Yurtdışı satışlardan kaynaklanan iade alınacak KDV Diğer Diğer duran varlıklar Gelecek yıllara ait giderler Verilen avanslar 580,527 27,380 3,821,432 2,049,066 4,346,377 8,165 10,832,947 30 Eylül 31 Aralık 2010 2009 311,856 1,133,539 1,445,395 42 247,017 138,788 7,566,400 1,869,082 3,622,615 551,902 13,995,804 376,702 6,462,440 6,839,142 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 26. Diğer Varlık ve Yükümlülükler (devamı) 30 Eylül 2010 Diğer kısa vadeli yükümlülükler Gelecek aylara ait gelirler (*) Ödenecek vergi ve fonlar Ödenecek SSK primleri Zarardaki inşaat projeleri için ayrılan karşılık (Not 15) Devam eden inşaat sözleşmeleri hak ediş bedelleri (Not 15) Diğer 9,843,743 1,517,923 1,103,816 14,233 47,095 6,946 12,533,756 31 Aralık 2009 10,746,637 1,914,649 1,119,851 12,485 358,498 46,098 14,198,218 (*) 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle UMS 18’e göre 9.843.743 TL’lik hasılat ötelemesi yapılmıştır (31 Aralık 2009: 10.746.637 TL). 30 Eylül 31 Aralık Diğer uzun vadeli yükümlülükler 2010 2009 Müşterek yönetime tabi işletmeler ile ilgili yükümlülük (Not 16) Gelecek yıllara ait gelirler Diğer 1,982,917 9,708 91,227 2,083,852 1,494,661 15,017 43,433 1,553,111 27. Özkaynaklar a) Sermaye / Karşılıklı Sermaye Düzeltmesi 30 Eylül 2010 ve 31 Aralık 2009 itibariyle sermaye yapısı aşağıdaki gibidir: Ortaklar Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Anadolu Cam Sanayii A.Ş. Camiş Madencilik A.Ş. Halka açık kısım Nominal sermaye % 70.8 14.2 0.0 15.0 100.0 30 Eylül 2010 179,815,220 36,189,875 97,020 37,997,885 254,100,000 % 70.8 14.2 0.0 15.0 100.0 31 Aralık 2009 163,468,381 32,899,886 88,200 34,543,533 231,000,000 Şirket’in 30 Eylül 2010 tarihli sermayesi 25.410.000.000 adet hisseden oluşmaktadır (31 Aralık 2009: 23.100.000.000 adet). Hisselerin itibari değeri hisse başına 0,01 TL’dir (31 Aralık 2009: hisse başı 0,01 TL). b) Değer Artış/(Azalış) Fonları Finansal Varlıklar Değer Artış/(Azalış) Fonu 43 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 5,721,462 5,721,462 (2,853,218) (2,853,218) Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 27. Özkaynaklar (devamı) Finansal Varlık Değer Artış Fonu satılmaya hazır finansal varlıkların gerçeğe uygun değerlerinden değerlemesi sonucu ortaya çıkar. Gerçeğe uygun değeriyle değerlenen bir finansal aracın elden çıkarılması durumunda, değer artış fonunun satılan finansal varlıkla ilişkili parçası doğrudan kar/zararda muhasebeleştirilir. Yeniden değerlenen bir finansal aracın değer düşüklüğüne uğraması durumunda ise değer artış fonunun değer düşüklüğüne uğrayan finansal varlıkla ilişkili kısmı kar/zararda muhasebeleştirilir (Not 7). c) Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Yasal Yedekler 30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 19,896,346 19,896,346 15,477,558 15,477,558 Yasal yedekler Türk Ticaret Kanunu’na göre ayrılan birinci ve ikinci tertip yasal yedeklerden oluşmaktadır. Birinci tertip yasal yedekler, tüm yedekler tarihi (enflasyona göre endekslenmemiş) ödenmiş sermayenin %20’sine erişene kadar, geçmiş dönem ticari karının yıllık %5’i oranında ayrılır. İkinci tertip yasal yedekler, birinci tertip yasal yedek ve temettülerden sonra, tüm nakdi temettü dağıtımları üzerinden yıllık %10 oranında ayrılır. d) Geçmiş Yıl Kar/Zararları 30 Eylül 2010 tarihi itibari ile Grup’un 227.311.291 TL tutarındaki geçmiş yıl karları, 146.477.098 tutarında öz sermaye enflasyon düzeltme farkları, 93.015.254 TL tutarında olağanüstü yedeklerden 12.181.061 TL tutarında birikmiş zarardan oluşmaktadır (31 Aralık 2009: 208.772.012 TL, 146.476.540 tutarında öz sermaye enflasyon düzeltme farkları, 74.446.360 TL tutarında olağanüstü ile 12.150.888 tutarında birikmiş zarar). TL ile TL TL SPK’nın 1 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olan gereklilikleri uyarınca enflasyona göre düzeltilen ilk finansal tablo denkleştirme işleminde ortaya çıkan ve “geçmiş yıllar zararı”nda izlenen tutarı, SPK’nın kar dağıtımına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde, enflasyona göre düzeltilmiş finansal tablolara göre dağıtılabilecek kar rakamı bulunurken indirim kalemi olarak dikkate alınmaktaydı. Bununla birlikte, “Geçmiş yıllar zararları”nda izlenen söz konusu tutar, varsa dönem karı ve dağıtılmamış geçmiş yıl karları, kalan zarar miktarının ise sırasıyla olağanüstü yedek akçeler, yasal yedek akçeler, özkaynak kalemlerinin enflasyon muhasebesine göre düzeltilmesinden kaynaklanan sermaye yedeklerinden mahsup edilmesi mümkün bulunmaktaydı. Yine 1 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olan uygulama uyarınca, enflasyona göre düzeltilen ilk finansal tablo düzenlenmesi sonucunda özkaynak kalemlerinden “Sermaye, emisyon primi, Yasal yedekler, Statü yedekleri, Özel yedekler ve Olağanüstü yedek” kalemlerine bilançoda kayıtlı değerleri ile yer verilmekte ve bu hesap kalemlerinin düzeltilmiş değerleri toplu halde özkaynak grubu içinde “Özsermaye enflasyon düzeltmesi farkları” hesabında yer almaktaydı. Tüm özkaynak kalemlerine ilişkin “Özsermaye enflasyon düzeltmesi farkları” sadece bedelsiz sermaye artırımı veya zarar mahsubunda, olağanüstü yedeklerin kayıtlı değerleri ise, bedelsiz sermaye artırımı; nakit kar dağıtımı ya da zarar mahsubunda kullanılabilmekteydi. 1 Ocak 2008 itibariyle yürürlüğe giren Seri: XI, No: 29 sayılı tebliğ ve ona açıklama getiren SPK duyurularına göre “Ödenmiş sermaye”, “Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler” ve “Hisse senedi ihraç primleri”’nin yasal kayıtlardaki tutarları üzerinden gösterilmesi gerekmektedir. Söz konusu tebliğin uygulanması esnasında değerlemelerde çıkan farklılıkların (enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan farlılıklar gibi): - “Ödenmiş sermaye”den kaynaklanmaktaysa ve henüz sermayeye ilave edilmemişse, “Ödenmiş sermaye” kaleminden sonra gelmek üzere açılacak “Sermaye düzeltmesi farkları” kalemiyle; 44 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 27. Özkaynaklar (devamı) d) Geçmiş Yıl Kar/Zararları (devamı) - “Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler” ve “Hisse senedi ihraç primleri”’nden kaynaklanmakta ve henüz kar dağıtımı veya sermaye artırımına konu olmamışsa “Geçmiş yıllar kar/zararıyla”, ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Diğer özkaynak kalemleri ise SPK Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde değerlenen tutarları ile gösterilmektedir. Sermaye düzeltmesi farklarının sermayeye eklenmek dışında bir kullanımı yoktur. e) Azınlık payları Azınlık paylarının hareketi aşağıdaki gibidir: Açılış bakiyesi, 1 Ocak Çevrim farkı Konsolidasyon yapısındaki değişim Bağlı ortaklık sermaye artışı Dönem faaliyet sonuçlarındaki ana ortaklık dışı paylar Kapanış bakiyesi, 30 Eylül 2010 8,099,499 (609,052) 28,861 502,499 (2,268,344) 5,753,463 2009 8,136,238 73,917 2,194,984 502,499 (1,647,175) 9,260,463 Şirket’in bağlı ortaklığı Şişecam Soda Lukavac’ın sermayesi 2009 yılı içinde nakit olarak arttırılmıştır. Nakit sermaye artışına sadece Şirket’in katılması nedeniyle Şirket’in Şişecam Soda Lukavac’teki efektif hisse katılım oranı %78,34’ten %85.91’e çıkmıştır. Bu artış sonucunda azınlık paylarında 2.162.508 TL artış ve ana ortaklık paylarında 2.162.508 TL azalış gerçekleşmiştir. Şirket’in bağlı ortaklığı Asmaş’ın sermayesi 2009 yılı içinde nakit olarak arttırılmış ve nakit sermaye artışına diğer ortakların tamamı katılmamıştır. Şirket’in Asmaş’daki efektif hisse katılım oranı 2010 yılında yapılan apel ödemesi ile %84,02’ten %84,19’ye çıkmıştır(31 Aralık 2009:%84,02). Bu artış sonucunda azınlık paylarında 28.861 TL artış ve ana ortaklık paylarında 28.861 TL azalış gerçekleşmiştir (31 Aralık 2009:32.476 TL). 45 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 28. Satışlar ve Satışların Maliyeti 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Temmuz30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 1 Temmuz30 Eylül 2009 502,202,630 165,920 (507,469) (2,746,842) (4,066) 499,110,173 165,179,656 (282,536) (884,562) (423) 164,012,135 477,860,533 308,897 (308,340) (3,534,122) (48,023) 474,278,945 150,160,298 238,614 (48,936) (1,161,233) (2,696) 149,186,047 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Temmuz30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 1 Temmuz30 Eylül 2009 İlk madde ve malzeme giderleri Doğrudan işçilik giderleri Genel üretim giderleri Amortisman giderleri Yarı mamul stoklarındaki değişim Mamul stoklarındaki değişim Satılan mamullerin maliyeti (110,372,264) (11,095,316) (143,951,436) (31,934,486) 473,314 (11,099,729) (307,979,917) (38,412,739) (1,093,665) (52,585,319) (11,156,613) 393,468 2,984,070 (99,870,798) (91,113,987) (15,346,389) (164,666,036) (28,905,375) (692,775) (4,703,565) (305,428,127) (24,344,919) (5,054,922) (49,733,941) (9,913,694) (358,333) (4,595,167) (94,000,976) Satılan ticari mallar maliyeti (68,706,981) (376,686,898) (24,642,448) (124,513,246) (59,786,261) (365,214,388) (22,178,408) (116,179,384) Satışlar Satışlar Diğer gelirler Satış iadeleri (-) Satış iskontoları (-) Satışlardan diğer indirimler (-) Satışların Maliyeti 29. Araştırma ve Geliştirme Giderleri, Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri, Genel Yönetim Giderleri Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (-) Genel yönetim giderleri (-) Araştırma ve geliştirme giderleri (-) 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Temmuz30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 1 Temmuz30 Eylül 2009 (35,385,747) (27,329,523) (1,415,931) (64,131,201) (11,139,523) (9,286,120) (552,289) (20,977,932) (27,225,893) (27,307,263) (1,229,776) (55,762,932) (9,555,066) (8,494,206) (406,042) (18,455,314) 46 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 30. Niteliklerine Göre Giderler Malzeme giderleri Personel giderleri Çeşitli giderler Dışardan sağlanan fayda ve hizmet giderleri Vergi, resim ve harçlar Amortisman, itfa ve tükenme payları 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Temmuz30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 1 Temmuz30 Eylül 2009 (1,469,815) (20,565,172) (18,889,176) (474,989) (7,154,264) (6,173,821) (1,802,007) (18,358,006) (14,893,222) (577,924) (5,882,464) (4,218,929) (19,874,844) (6,271,347) (16,357,389) (6,588,246) (909,874) (2,422,320) (64,131,201) (131,266) (772,245) (20,977,932) (1,561,535) (2,790,773) (55,762,932) (189,171) (998,580) (18,455,314) 31. Diğer Faaliyetlerden Gelir / Giderler Diğer Faaliyetlerden Gelirler Hizmet gelirleri Fiyat farkı Maddi duran varlık satış karı Konusu kalmayan karşılıklar Diğer olağan gelir ve karlar Diğer Faaliyetlerden Gider ve Zararlar Komisyon giderleri Ceza bedeli Karşılık Gideri Diğer gider ve zararlar 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Temmuz30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 1 Temmuz30 Eylül 2009 2,211,165 1,481,065 442,669 81,629 4,763,553 8,980,081 367,659 36,092 (12,564) 2,248,604 2,639,791 1,915,083 157,461 339,561 3,428,873 5,840,978 887,989 17,357 7,209 376,543 1,289,098 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Temmuz30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 1 Temmuz30 Eylül 2009 (12,083) (1,039,482) (1,055,922) (2,107,487) (10,392) (8,332) (370,501) (389,225) (4,925) (957,149) (1,181,924) (2,143,998) (1,470) (593,551) (276,252) (871,273) 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Temmuz30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 1 Temmuz30 Eylül 2009 16,300 3,990,075 20,822,002 5,259,625 46,873 1,382,449 2,390,599 4,401,938 14,394 632,521 8,274,971 15,820,234 2,310,584 4,154 2,913,386 3,184,651 2,310,584 4,154 30,134,875 8,189,380 27,042,464 8,412,775 32. Finansal Gelirler Temettü gelirleri Faiz gelirleri Kambiyo karları Kredi kur farkı gelirleri Reeskont faiz gelirleri 47 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 33. Finansal Giderler Faiz giderleri Kredi kur farkı giderleri Reeskont faiz giderleri Kambiyo zararları 1 Ocak30 Eylül 2010 1 Temmuz30 Eylül 2010 1 Ocak30 Eylül 2009 1 Temmuz30 Eylül 2009 (8,075,405) (4,424) (31,333,599) (39,413,428) (2,619,778) 378,478 (1,175) (15,411,086) (17,653,561) (15,174,778) (421,918) (20,410,748) (36,007,444) (4,484,394) 381,075 (75,734) (6,682,940) (10,861,993) 34. Satış Amacıyla Elde Tutulan Duran Varlık ve Durdurulan Faaliyetler Yoktur. 35. Vergi Varlık ve Yükümlülükleri 30 Eylül 2010 ve 31 Aralık 2009 tarihleri itibariyle vergi karşılıkları aşağıdaki gibidir: 30 Eylül 2010 Cari vergi yükümlülüğü: Kurumlar vergisi karşılığı Eksi: Peşin ödenen vergi ve fonlar Bilançodaki vergi karşılığı Cari dönem kurumlar vergisi karşılığı Ertelenmiş vergi geliri Gelir tablosundaki vergi karşılığı 31 Aralık 2009 (15,180,881) 12,537,465 (2,643,416) (21,195,256) 16,246,301 (4,948,955) 1 Ocak-30 Eylül 2010 1 Ocak-30 Eylül 2009 (15,180,881) 956,929 (14,223,952) (15,723,961) 3,333,516 (12,390,445) Kurumlar vergisi Şirket, Türkiye’de geçerli olan kurumlar vergisine tabidir. Grup’un cari dönem faaliyet sonuçlarına ilişkin tahmini vergi yükümlülükleri için ekli finansal tablolarda gerekli karşılıklar ayrılmıştır. Şirket’in Bosna Hersek’te bulunan bağlı ortağı Şişecam Soda Lukavac d.o.o.’ın ihracat tutarı, toplam satışlarının %30’unu aşması nedeniyle, Bosna Hersek vergi mevzuatı uyarınca vergiden muaftır. Vergiye tabi kurum kazancı üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi oranı ticari kazancın tespitinde gider yazılan vergi matrahından indirilemeyen giderlerin eklenmesi ve vergiden istisna kazançlar, vergiye tabi olmayan gelirler ve diğer indirimler (varsa geçmiş yıl zararları ve tercih edildiği takdirde kullanılan yatırım indirimleri) düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktadır. 2010 yılında uygulanan efektif vergi oranı %20’dir (2009: %20). Türkiye’de geçici vergi üçer aylık dönemler itibariyle hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. 2010 yılı kurum kazançlarının geçici vergi dönemleri itibariyle vergilendirilmesi aşamasında kurum kazançları üzerinden hesaplanması gereken geçici vergi oranı %20’dir. (2009:%20). Zararlar gelecek yıllarda oluşacak vergilendirilebilir kardan düşülmek üzere, maksimum 5 yıl taşınabilir. Ancak oluşan zararlar geriye dönük olarak önceki yıllarda oluşan karlardan düşülemez. Türkiye’de vergi değerlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaşma prosedürü bulunmamaktadır. Şirketler ilgili yılın hesap kapama dönemini takip eden yılın 1-25 Nisan tarihleri arasında vergi beyannamelerini hazırlamaktadır. Vergi Dairesi tarafından bu beyannameler ve buna baz olan muhasebe kayıtları 5 yıl içerisinde incelenerek değiştirilebilir. 48 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 35. Vergi Varlık ve Yükümlülükleri (Devamı) Gelir Vergisi Stopajı Kurumlar vergisine ek olarak, dağıtılması durumunda kar payı elde eden ve bu kar paylarını kurum kazancına dahil ederek beyan eden tam mükellef kurumlara ve yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubelerine dağıtılanlar hariç olmak üzere kar payları üzerinden ayrıca gelir vergisi stopajı hesaplanması gerekmektedir. Gelir vergisi stopajı 24 Nisan 2003 - 22 Temmuz 2006 tarihleri arasında tüm şirketlerde %10 olarak uygulanmıştır. Bu oran, 22 Temmuz 2006 tarihinden itibaren, 2006/10731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile %15 olarak uygulanmaktadır. Dağıtılmayıp sermayeye ilave edilen kar payları gelir vergisi stopajına tabi değildir. Ertelenmiş Vergi Grup, vergiye esas yasal finansal tabloları ile UFRS’ye göre hazırlanmış finansal tabloları arasındaki farklılıklardan kaynaklanan geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü muhasebeleştirmektedir. Söz konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas finansal tablolar ile UFRS’ye göre hazırlanan finansal tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmakta olup, söz konusu farklar aşağıda belirtilmektedir. Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülüklerinin hesaplanmasında kullanılan vergi oranı %20’dir (31 Aralık 2009: %20). Türkiye’de işletmelerin konsolide vergi beyan edememeleri sebebiyle, ertelenmiş vergi varlıkları olan bağlı ortaklıklar, ertelenmiş vergi yükümlülükleri olan bağlı ortaklıklar ile netleştirilmez ve ayrı olarak gösterilir. Ertelenmiş vergi varlıkları Ertelenmiş vergi yükümlülükleri Ertelenmiş vergi yükümlülükleri Ertelenmiş vergi (varlıkları)/yükümlülükleri: Maddi duran varlıkların değerleme ve amortisman farklılıkları Kıdem tazminatı karşılıkları Stokların yeniden değerlemesi Satılmaya hazır finansal varlık değer düşüklüğü Hasılat ertelemesi Yurt dışı iştirak temettü stopaj karşılığı Geçmiş yıl zararları Diğer Ertelenmiş vergi yükümlülüğü Ertelenmiş vergi varlığı için ayrılan karşılık (*) Dönem sonu itibariyle ertelenmiş vergi yükümlülüğü 1 Ocak30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 (850) 19,037,779 19,036,929 (929) 19,539,618 19,538,689 1 Ocak30 Eylül 2010 31 Aralık 2009 24,189,820 (3,381,445) (730,510) 301,130 (726,587) (4,412,628) (2,136,817) 13,102,963 24,493,083 (3,503,520) (42,113) (154,039) (540,681) 197,005 (4,412,570) (1,770,091) 14,267,074 5,933,966 5,271,615 19,036,929 19,538,689 (*) Şirket’in bağlı ortaklığı Asmaş sadece ertelenmiş vergi yükümlülüklerini netleyecek kadar ertelenmiş vergi varlığını kayda almıştır. 49 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 35. Vergi Varlık ve Yükümlülükleri (Devamı) Ertelenmiş Vergi (Devamı) Bilanço tarihi itibariyle Şirket’in bağlı ortaklığı Asmaş’ın 22.063.139 TL değerinde ileriki yıllarda mahsup edebileceği vergi zararı vardır (31 Aralık 2009: 22.062.852 TL). Mahsup edilebilecek mali zararların vadeleri aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 1 Ocak2009 30 Eylül 2010 2012 2013 2014 4,967,555 13,654,177 3,441,407 22,063,139 4,967,555 13,654,177 3,441,120 22,062,852 Ertelenmiş vergi yükümlülüğü hareketleri: Açılış bakiyesi, 1 Ocak Yabancı para çevrim farkı Özkaynak altında muhasebeleştirilen ertelenmiş vergi gideri Ertelenmiş vergi geliri Kapanış bakiyesi, 30 Eylül 2010 19,538,689 455,169 (956,929) 19,036,929 2009 22,312,460 (11) (3,333,516) 18,978,933 1 Ocak30 Eylül 2010 53,347,356 20% (10,669,471) 1 Ocak30 Eylül 2009 44,872,942 20% (8,974,588) (84,506) 81,336 (58) (2,221,719) (662,293) 91,340 (207,450) 250,448 (728,353) (1,512,092) (1,316,879) 489,008 Vergi karşılığının mutabakatı Vergi ve ana ortaklık dışı paylar öncesi kar Geçerli vergi oranı Hesaplanan vergi Ayrılan ile hesaplanan vergi karşılığının mutabakatı - Kanunen kabul edilmeyen giderler - Temettü ve vergiden muaf diğer gelirler - Vergiden mahsup edilebilecek geçmiş yıl zararları - Vergi muafiyeti (*) - Ertelenmiş vergi ayrılan karşılıklardaki değişim - Farklı vergi oranlarına tabi yurtdışı şirketlerin etkisi - Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerin dönem etkisi - Konsolidasyon düzeltmeleri - Diğer Gelir tablosundaki vergi gideri (157,054) (389,816) (211,711) (14,223,952) 2,715 (1,777,916) 1,384,662 (12,390,445) (*) Şirket’in Bosna Hersek’te bulunan bağlı ortağı Şişecam Soda Lukavac d.o.o.’ın ihracat tutarı, toplam satışlarının %30’unu aşması nedeniyle, Bosna Hersek vergi mevzuatı uyarınca vergiden muaftır. 50 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 36. Hisse Başına Kazanç 1 Ocak-30 Eylül 2010 1 Ocak-30 Eylül 2009 25,410,000,000 41,391,748 25,410,000,000 34,129,672 0.163 0.134 30 Eylül 2010 3,227,171 109,838,661 113,065,832 31 Aralık 2009 3,993,363 102,997,949 106,991,312 Kullanılan Krediler T. İş Bankası A.Ş.'den alınan krediler Şişecam Dış Ticaret A.Ş. aracılığıyla kullanılan krediler T. Şişe ve Cam Fabr. A.Ş. aracılığıyla kullanılan krediler 30 Eylül 2010 2,026,552 3,969,899 62,419,557 68,416,008 31 Aralık 2009 23,260,829 67,533,142 88,930,387 179,724,358 İlişkili taraflardan ticari alacaklar Şişecam Dış Ticaret A.Ş. Trakya Glass Bulgaria EAD Trakya Cam Yenişehir San. A.Ş. Trakya Cam San. A.Ş. Anadolu Cam San. A.Ş. Anadolu Cam Yenişehir San. A.Ş. Paşabahçe Eskişehir Cam San.ve Tic. A.Ş. Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş. Oxyvit Kimya San. ve Tic. A.Ş. Denizli Cam San. ve Tic. A.Ş. Cam Elyaf San. A.Ş. Cromital S.p.A. Sintan Kimya San. ve Tic.A.Ş. 30 Eylül 2010 65,087,675 319,822 1,352,337 757,030 522,671 415,045 101,601 389,721 33,172 13,321 8,475 88,992 69,089,862 31 Aralık 2009 68,457,353 887,387 1,222,873 1,678,729 164,259 206,167 446,267 39,319 21,810 4,026 46,230 19,378 73,193,798 Hisse başına kazanç Dönem boyunca mevcut olan hisselerin ortalama sayısı Ana şirket hissedarlarına ait net dönem karı Devam eden faaliyetlerden elde edilen 1 TL nominal bedelli hisse başına kar 37. İlişkili Taraf Açıklamaları Grup ile ilişkili taraflar arasındaki işlemlerin detayları aşağıda açıklanmıştır. T. İş Bankası A.Ş.' de tutulan mevduatlar Vadesiz mevduat Vadeli mevduat 51 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 37. İlişkili Taraf Açıklamaları (Devamı) 30 Eylül 2010 419,041 362,919 183,952 300,255 230,119 1,377,016 60,180 2,693,489 821,299 1,353,087 348,816 8,150,173 31 Aralık 2009 338,627 8,768,122 1,046,402 37,284 194,805 170,232 955,283 323,833 341,216 280,979 224,851 12,681,634 İlişkili taraflara ticari borçlar T. Şişe ve Cam Fabr. A.Ş. Solvay Sodi AD Trakya Cam San. A.Ş. Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş. Şişecam Dış Ticaret A.Ş. İş Merkezleri Yönetim ve İletişim A.Ş. Camiş Madencilik A.Ş. Camiş Elektrik Üretim A.Ş. Camiş Ambalaj San. A.Ş. 30 Eylül 2010 590,688 2,874,201 505,498 16,444 15,560 11,869,299 12,272 15,883,962 31 Aralık 2009 568,998 4,005,527 100,670 6,111 4,292,924 2,657 11,908,386 23,752 20,909,025 İlişkili taraflara ticari olmayan borçlar Şişecam Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş. Camiş Elektrik Üretim A.Ş. Denizli Cam Sanayi A.Ş. Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş. Paşabahçe Eskişehir Cam San. ve Tic. A.Ş. Cam Elyaf San.A.Ş. Çayırova Cam San. A.Ş. Camiş Ambalaj San. A.Ş. T.Şişe ve Cam Fabr. A.Ş. Şişecam Dış Ticaret A.Ş. Diğer 30 Eylül 2010 150,675 469,702 486,089 310,511 841,992 80,070 38,206,979 1,264,376 7,747 41,818,141 31 Aralık 2009 280,074 14,810,306 8,307 833,068 643,993 298,380 27,808 2,591,162 7,772 19,500,870 İlişkili taraflardan ticari olmayan alacaklar Trakya Cam San. A.Ş. T.Şişe ve Cam Fabr. A.Ş. Camiş Madencilik A.Ş. Paşabahçe Mağazaları A.Ş. Oxyvit Kimya San. ve Tic. A.Ş. Anadolu Cam San. A.Ş. Camser Madencilik A.Ş. Denizli Cam San. ve Tic. A.Ş. Camiş Elektrik Üretim A.Ş. Anadolu Cam Yenişehir San. A.Ş. Cam Elyaf San. A.Ş. Sintan Kimya San. ve Tic. A.Ş. Trakya Cam Yenişehir A.Ş. Grup’un ticari olmayan borç ve alacakları, yıl içerisinde Grup’un ve bağlı bulunan Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Topluluğu şirketlerinin finansman ihtiyacını karşılamak amacıyla verilen ve alınan borç ve alacaklardan oluşmaktadır. Ticari olmayan borç ve alacaklar belirli bir vadeye bağlı olmayıp, Şirket dönem sonlarında ilgili borç ve alacaklara, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Topluluğu tarafından yapılan değerlendirmeler ve para piyasalarında ortaya çıkan gelişmeler dikkate alınarak aylık olarak belirlenen cari hesap faizi oranını kullanmak suretiyle faiz tahakkuk ettirmektedir. Bu kapsamda 2010 Eylül ayı cari hesap faizi %0,70 (2009 Aralık: %0,75) olarak uygulanmıştır. 52 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 37. İlişkili Taraf Açıklamaları (Devamı) İlişkili taraflara satışlar Trakya Cam San. A. Ş. Paşabahçe Cam San. ve Tic. A. Ş. Paşabahçe Eskişehir Cam San. ve Tic. A.Ş. Denizli Cam San. ve Tic. A. Ş. Camiş Ambalaj San. A.Ş. Sintan Kimya San.Tic.A.Ş. Cam Elyaf San. A. Ş. Anadolu Cam San. A. Ş. Trakya Cam Yenişehir A. Ş. Anadolu Cam Yenişehir A. Ş. Şişecam Dış Ticaret A. Ş. Trakya Glass Bulgaria EAD Oxyvit Kimya San. ve Tic. A. Ş. İlişkili taraflardan alımlar Oxyvit Kimya San. ve Tic.A.Ş. Camiş Madencilik A. Ş. Camiş Elektrik Üretim A. Ş. Solvay Sodi AD İlişkili taraflardan finansman gelirleri Trakya Cam San. A. Ş. Trakya Cam Yenişehir A. Ş. Anadolu Cam San. A. Ş. Anadolu Cam Yenişehir A. Ş. T.Şişe ve Cam Fabr. A.Ş. Paşabahçe Cam San. ve Tic. A. Ş. Sintan Kimya San.Tic.A.Ş. Oxyvit Kimya San. ve Tic.A.Ş. Şişecam Dış Ticaret A. Ş. Cam Elyaf San. A. Ş. Camiş Madencilik A. Ş. Camiş Elektrik Üretim A. Ş. Cam-Ser Madencilik A.Ş. T.İş Bankası A. Ş. İşbank Gmbh Diğer 1 Ocak30 Eylül 2010 26,077,204 6,233,188 4,879,046 309,152 344,444 150,153 13,349,112 20,833,665 10,989,161 267,144,143 12,463,064 719,860 363,492,192 1 Temmuz30 Eylül 2010 8,091,576 2,081,223 1,484,990 120,413 117,691 36,376 4,997,592 6,395,544 3,646,065 85,969,871 3,786,093 235,689 116,963,123 1 Ocak30 Eylül 2009 25,696,657 7,375,086 5,650,908 453,381 28 58,020 124,128 15,055,415 23,246,309 9,595,967 217,993,615 13,813,024 502,667 319,565,205 1 Temmuz30 Eylül 2009 6,579,825 2,110,075 1,603,789 364,585 28,055 4,691,571 7,699,746 3,601,570 67,830,785 4,556,141 125,354 99,191,496 1 Ocak30 Eylül 2010 404,972 551 88,885,920 54,723,349 144,014,792 1 Temmuz30 Eylül 2010 68,405 344 30,943,840 17,756,973 48,769,562 1 Ocak30 Eylül 2009 254,963 755 97,495,846 52,762,261 150,513,825 1 Temmuz30 Eylül 2009 64,500 431 27,342,159 19,638,448 47,045,538 1 Ocak30 Eylül 2010 90,384 7,767 62,974 33,560 107,152 21,070 28,238 28,906 29,150 91,147 74,076 57,454 119,225 5,780 756,883 1 Temmuz30 Eylül 2010 61,117 5,183 37,348 14,823 11,005 5,984 6,370 7,791 27,394 23,292 34,950 3,822 239,079 1 Ocak30 Eylül 2009 23,598 1,056 38,411 17,852 5,859,998 2,530 603 75,493 10,204 49,602 163,615 59,547 936,384 147,081 7,385,974 1 Temmuz30 Eylül 2009 7,367 187 11,745 2,941 2,197,215 1,965 603 2,405 9,001 18,990 326,035 67,884 2,646,338 53 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 37. İlişkili Taraf Açıklamaları (Devamı) İlişkili taraflardan finansman giderleri Şişecam Dış Ticaret A. Ş. Camiş Ambalaj Sanayi A.Ş. Oxyvit Kimya San. ve Tic. A. Ş. Anadolu Cam San. A. Ş. Çayırova Cam San. A. Ş. Paşabahçe Cam San. ve Tic. A. Ş. T.İş Bankası A. Ş. İşbank Gmbh T.Şişe ve Cam Fabr. A. Ş. Paşabahçe Eskişehir Cam San. ve Tic. A.Ş. Camiş Elektrik Üretim A.Ş. Trakya Cam San.A.Ş. Diğer İlişkili taraflardan temettü gelirleri Cromital S.p.A (*) Camiş Elektrik Üretim A. Ş. İş Merk.Yön ve İşlt. A. Ş. İlişkili taraflara komisyon gideri T.Şişe ve Cam Fabr. A. Ş. Şişecam Dış Ticaret A. Ş. 1 Ocak30 Eylül 2010 93,966 3,309 34,223 119,970 847,744 625,755 2,078,100 30,477 559,229 5,511 5,025 4,403,309 1 Temmuz30 Eylül 2010 26,752 1,501 15,402 40,773 8,528 288,014 990,976 10,077 66,573 3,887 1,452,483 1 Ocak30 Eylül 2009 167,962 4,907 2,397 10,352 28,678 611,894 959,965 869 8,665 208,838 81,445 2,085,972 1 Temmuz30 Eylül 2009 79,903 182 2,397 3,055 11,269 198,019 261,293 4,456 208,838 48,083 817,495 1 Ocak30 Eylül 2010 15,937 363 16,300 1 Temmuz30 Eylül 2010 - 1 Ocak30 Eylül 2009 632,400 121 632,521 1 Temmuz30 Eylül 2009 - 1 Ocak30 Eylül 2010 194,731 1,343,281 1,538,012 1 Temmuz30 Eylül 2010 46,670 424,503 471,173 1 Ocak30 Eylül 2009 289,140 1,101,976 1,391,116 1 Temmuz30 Eylül 2009 101,800 337,194 438,994 (*) Cromital S.p.A. ilk kez 31 Aralık 2009 tarihinde konsolide edilmiştir. 54 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 37. İlişkili Taraf Açıklamaları (Devamı) 1 Ocak30 Eylül 2010 4,186,142 1 Temmuz30 Eylül 2010 1,395,380 1 Ocak30 Eylül 2009 3,884,319 1 Temmuz30 Eylül 2009 828,655 İlişkili taraflardan diğer gelirler Cam Elyaf San. A. Ş. Camiş Madencilik A. Ş. Camser Madencilik A. Ş. Paşabahçe Cam San. ve Tic. A. Ş. T.Şişe ve Cam Fabr. A. Ş. Trakya Cam San. A. Ş. Trakya Cam Yenişehir A. Ş. Anadolu Cam Yenişehir A. Ş. Camiş Elektrik Üretim A. Ş. Anadolu Cam San. A. Ş. Oxyvit Kimya San. Ve Tic. A. Ş. Sintan Kimya San.ve Tic. A. Ş. Solvay Sodi AD Diğer 1 Ocak30 Eylül 2010 722,496 1,496,021 267,354 383,516 105,308 1,096,321 194,246 1,617,218 4,082,286 1,395,156 557,341 101,689 2,441,537 2,315 14,462,804 1 Temmuz30 Eylül 2010 229,329 469,741 83,678 127,681 37,162 254,985 180,310 373,871 1,333,997 436,157 136,550 29,736 3,693,197 1 Ocak30 Eylül 2009 778,555 1,469,948 249,327 373,189 82,602 1,849,816 147,222 1,061,931 3,378,149 1,383,473 473,581 150,056 17,906 11,415,755 1 Temmuz30 Eylül 2009 267,060 476,931 76,814 134,890 24,501 422,037 81,691 525,094 1,246,700 512,609 163,980 39,488 6,125 3,977,920 İlişkili taraflardan diğer giderler T.İş Bankası A. Ş. Cam Elyaf San. A. Ş. İş Merkezleri Yön. ve İşl. A. Ş. Camiş Ambalaj San.A.Ş. Paşabahçe Mağazaları A.Ş. Şişecam Shanghai Trading Co.Ltd. T.Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Çayırova Cam San. A. Ş. Anadolu Anonim Türk Sig. Şti. Trakya Cam San. A. Ş. Camiş Menkul Değerler A.Ş. İş Gayrimenkul Yat.Ort.A.Ş. Diğer 1 Ocak30 Eylül 2010 350,053 17,343 357,131 187,237 8,083 683,496 413,164 380,055 15,325 771,542 3,183,429 1 Ocak30 Eylül 2009 226,078 8,625 215,827 105,213 18,693 662,158 181,089 410,055 33,179 24,990 13,500 452,822 54,088 2,406,317 1 Temmuz30 Eylül 2009 149,266 3,974 115,392 63,494 1,908 211,437 67,206 158,827 4,907 13,500 83,124 40,588 913,623 İlişkili taraflara ödenen hizmet bedeli T.Şişe ve Cam Fabr. A. Ş. 1 Temmuz30 Eylül 2010 33,594 17,343 127,445 67,924 1,908 230,360 208,739 219,276 258,467 1,165,056 Dönem içerisinde üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar aşağıdaki gibidir: Üst düzey yöneticilere sağlanan kısa vadeli faydalar 1 Ocak-30 Eylül 2010 1 Ocak-30 Eylül 2009 Ana Şirket Konsolidasyona tabi diğer şirketler 1,415,449 332,134 757,489 385,366 1,747,583 1,142,855 55 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi a) Sermaye riski yönetimi Grup, sermaye yönetiminde bir yandan faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamaya çalışırken, diğer yandan da borç ve özkaynak dengesini en verimli şekilde kullanarak karlılığını artırmayı hedeflemektedir. Grup’un sermaye yapısı, 8 ve 10’uncu. notta açıklanan kredileri de içeren borçlar, 6. notta açıklanan nakit ve nakit benzerleri ve sırasıyla 27. notta açıklanan çıkarılmış sermaye, sermaye yedekleri, kar yedekleri ve geçmiş yıl karlarını da içeren özkaynak kalemlerinden oluşmaktadır. Grup’un sermaye maliyeti ile birlikte her bir sermaye sınıfıyla ilişkilendirilen riskler şirket yönetimi tarafından değerlendirilir. Üst yönetim değerlendirmelerine dayanarak, sermaye yapısını yeni borç edinilmesi veya mevcut olan borcun geri ödenmesiyle olduğu kadar, temettü ödemeleri, yeni hisse ihracı yoluyla dengede tutulması amaçlanmaktadır. Grup sermayeyi borç/toplam sermaye oranını kullanarak izler. Bu oran net borcun toplam sermayeye bölünmesiyle bulunur. Net borç, nakit ve nakit benzeri değerlerin toplam borç tutarından (bilançoda gösterildiği gibi finansal borçlar ve yükümlülükleri ve ticari borçları içerir) düşülmesiyle hesaplanır. Toplam sermaye, bilançoda gösterildiği gibi öz sermaye ile net borcun toplanmasıyla hesaplanır. 30 Eylül 2010 ve 31 Aralık 2009 tarihleri itibariyle net borç/toplam sermaye oranı aşağıdaki gibidir: 30 Eylül 2010 318,927,195 132,236,476 186,690,719 574,618,372 32% Toplam borçlar Eksi: Nakit ve nakit benzerleri Net Borç Toplam özkaynak Net Borç/ Toplam Özkaynak oranı 31 Aralık 2009 372,360,772 129,523,480 242,837,292 540,997,080 45% Grup’un genel stratejisi önceki dönemden bir farklılık göstermemektedir. (b) Finansal Risk Faktörleri Grup faaliyetleri nedeniyle piyasa riski (kur riski, gerçeğe uygun değer faiz oranı riski, nakit akımı faiz oranı riski ve fiyat riski), kredi riski ve likidite riskine maruz kalmaktadır. Grup risk yönetimi programı genel olarak mali piyasalardaki belirsizliğin, Grup finansal performansı üzerindeki potansiyel olumsuz etkilerinin minimize edilmesi üzerine odaklanmaktadır. Risk yönetimi, Yönetim Kurulu tarafından onaylanan politikalar doğrultusunda merkezi bir risk yönetimi birimi tarafından yürütülmektedir. Risk politikalarına ilişkin olarak ise Grup’un risk yönetimi birimi tarafından finansal risk tanımlanır, değerlendirilir ve Grup’un operasyon üniteleri ile birlikte çalışmak suretiyle riskin azaltılmasına yönelik araçlar kullanılır. Yönetim Kurulu tarafından risk yönetimine ilişkin olarak gerek yazılı genel bir mevzuat gerekse de döviz kuru riski, faiz riski, kredi riski, türev ürünlerinin ve diğer türevsel olmayan finansal araçların kullanımı ve likidite fazlalığının nasıl değerlendirileceği gibi çeşitli risk türlerini kapsayan yazılı prosedürler oluşturulur. 56 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (devamı) (b.1) Kredi riski yönetimi Finansal araçları elinde bulundurmak, karşı tarafın anlaşmanın gereklerini yerine getirememe riskini de taşımaktadır. Grup yönetimi bu riskleri, her anlaşmada bulunan karşı taraf için ortalama riski kısıtlayarak ve gerektiği takdirde teminat alarak karşılamaktadır. Grup’un tahsilat riski, esas olarak ticari alacaklarından doğmaktadır. Grup, müşterilerinden doğabilecek bu riski, müşteriler için belirlenen kredi limitlerini alınan teminatlar ile sınırlayarak yönetmektedir. Kredi limitlerinin kullanımı Grup tarafından sürekli olarak izlenmekte ve müşterinin finansal pozisyonu, geçmiş tecrübeler ve diğer faktörler göz önüne alınarak müşterinin kredi kalitesi sürekli değerlendirilmektedir. Ticari alacaklar, Grup politikaları ve prosedürleri dikkate alınarak değerlendirilmekte ve bu doğrultuda şüpheli alacak karşılığı ayrıldıktan sonra bilançoda net olarak gösterilmektedir (Not 10). Ticari alacaklar, çeşitli sektör ve coğrafi alanlara dağılmış, çok sayıdaki müşteriyi kapsamaktadır. Müşterilerin ticari alacak bakiyeleri üzerinden sürekli olarak kredi değerlendirmeleri yapılmaktadır. 57 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.1) Kredi riski yönetimi (Devamı) Finansal araç türleri itibariyle maruz kalınan kredi riskleri Alacaklar Ticari Alacaklar 30 Eylül 2010 Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (*) - Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri - teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı Diğer Alacaklar Diğer Taraf Bankalardaki Mevduat 8,150,173 3,072,282 132,222,123 - (8,289,458) - - - - 28,024,037 (6,799,404) 8,150,173 - 3,072,282 - 132,222,123 - - - - - - 3,222,593 (1,490,054) - - - - 1,064,079 (1,064,079) - - - - - - - - - İlişkili Taraf Diğer Taraf 69,089,862 31,246,630 (47,681,831) 57,770,488 (39,991,337) 11,319,374 (7,690,494) D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - İlişkili Taraf - E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar (*) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır. 58 Diğer Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.1) Kredi riski yönetimi (Devamı) Finansal araç türleri itibariyle maruz kalınan kredi riskleri Alacaklar Ticari Alacaklar 31 Aralık 2009 Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (*) - Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri - teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı Diğer Alacaklar Diğer Taraf Bankalardaki Mevduat 12,681,634 1,752,322 129,463,862 - - - - - 12,681,634 1,752,322 129,463,862 - - - - - 5,873,721 (2,583,992) - - - - 1,150,793 (1,150,793) - - - - - - - - - İlişkili Taraf Diğer Taraf 73,193,798 31,827,319 (41,537,977) (8,312,043) 55,061,797 25,953,598 (29,840,173) (5,728,051) 18,132,001 (11,697,804) - İlişkili Taraf - E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar (*) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır. 59 Diğer Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.1) Kredi riski yönetimi (Devamı) 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle Grup’un vadesi gelmemiş ticari alacakları 85.794.525 TL’dir (31 Aralık 2009: 81.015.395 TL). Grup’un, müşterilerinden aldığı teminatların toplamı aşağıdaki gibidir: 30 Eylül 2010 Teminat mektupları Nakit İpotekler 8,089,457 200,000 8,289,457 31 Aralık 2009 7,907,362 204,681 200,000 8,312,043 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle, 14.541.967 TL (31 Aralık 2009: 24.005.722 TL) tutarındaki vadesi geçmiş ticari alacak, şüpheli alacak olarak değerlendirilmemiş ve karşılık ayrılmamıştır. Grup, faaliyet gösterdiği sektörlerin dinamikleri ve şartlarının yanısıra ipotek, kefalet, teminat senedi gibi teminatlar bulundurması sebebiyle herhangi bir tahsilat riski öngörmemektedir. Vadesi geçmiş alacakların mevcut durumu yukarıda bahsedildiği üzere sektörün özelliklerinden kaynaklanmakta olup, önceki dönemlerde de buna benzerdir. 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle, ticari alacakların 1.064.079 TL (31 Aralık 2009: 1.150.793 TL) tutarındaki kısmı şüpheli alacak olarak değerlendirilmiş, bu tutarın tamamı (31 Aralık 2009: 1.150.793 TL) için şüpheli alacak karşılığı ayrılmıştır. Ticari alacaklar için ayrılan şüpheli alacak karşılığı, geçmiş tahsil edilememe tecrübesine dayanılarak belirlenmiştir. Grup, bu riskleri, her anlaşmada bulunan karşı taraf için ortalama riski kısıtlayarak ve gerektiği takdirde teminat alarak karşılamaktadır. Tahsilat riski, esas olarak ticari alacaklarından doğmaktadır. Bayilerden doğabilecek bu riski, bayiler için belirlenen kredi limitlerini alınan teminatlar ile sınırlayarak yönetmektedir. Kredi limitlerinin kullanımı sürekli olarak izlenmekte ve müşterinin finansal pozisyonu, geçmiş tecrübeler ve diğer faktörler göz önüne alınarak müşterinin kredi kalitesi sürekli değerlendirilmektedir. Ticari alacaklar, Grup politikaları ve prosedürleri dikkate alınarak değerlendirilmekte ve bu doğrultuda şüpheli alacak karşılığı ayrıldıktan sonra bilançoda net olarak gösterilmektedir. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıklar aşağıdaki gibidir: 30 Eylül 2010 Ticari Alacaklar Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş Toplam vadesi geçen alacaklar 12,464,932 1,075,870 1,001,165 14,541,967 Teminat ile güvence altına alınmış kısmı (9,180,548) 60 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.1) Kredi riski yönetimi (Devamı) 31 Aralık 2009 Ticari Alacaklar Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş Toplam vadesi geçen alacaklar 13,206,639 9,711,512 1,067,959 19,612 24,005,722 Teminat ile güvence altına alınmış kısmı (14,281,796) Bilanço tarihi itibariyle, vadesi geçmiş ticari alacaklardan karşılık ayrılmamış olanlara ilişkin alınan teminatlar aşağıdaki gibidir: 30 Eylül 2010 1,490,054 1,981,752 5,708,742 9,180,548 Teminat Mektupları Akreditif Eximbank ihracat sigortası 31 Aralık 2009 2,583,992 3,984,110 7,713,694 14,281,796 (b.2) Likidite risk yönetimi Grup, nakit akımlarını düzenli olarak takip ederek finansal varlıkların ve yükümlülüklerin vadelerinin eşleştirilmesi yoluyla yeterli fonların ve borçlanma rezervinin devamını sağlayarak, likidite riskini yönetir. Likidite riski tabloları İhtiyatlı likidite riski yönetimi, yeterli ölçüde nakit tutmayı, yeterli miktarda kredi işlemleri ile fon kaynaklarının kullanılabilirliğini ve piyasa pozisyonlarını kapatabilme gücünü ifade eder. Mevcut ve ilerideki muhtemel borç gereksinimlerinin fonlanabilme riski, yeterli sayıda ve yüksek kalitedeki kredi sağlayıcılarının erişilebilirliğinin sürekli kılınması suretiyle yönetilmektedir. Aşağıdaki tablo, Grup’un finansal yükümlülüklerinin vade dağılımını göstermektedir. Aşağıdaki tablolar, Grup’un yükümlülükleri iskonto edilmeden ve ödemesi gereken en erken tarihler esas alınarak hazırlanmıştır. Söz konusu yükümlülükler üzerinden ödenecek faizler aşağıdaki tabloya dahil edilmiştir. 61 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.2) Likidite riski yönetimi (Devamı) 30 Eylül 2010 Sözleşme uyarınca vadeler Defter Değeri Sözleşme uyarınca nakit çıkışlar toplamı (I+II+III+IV) Vadesiz (I) 3 aydan kısa (II) 3-12 arası (III) 1-5 yıl arası (IV) 5 yıldan uzun (V) Türev olmayan finansal yükümlülükler Banka kredileri Ticari borçlar İlişkili taraflara borçlar (Not 37) Diğer borçlar 174,210,220 23,899,418 57,702,103 3,736,053 182,436,029 24,004,969 57,702,103 3,736,053 106,474 662,932 - 19,724,215 23,280,629 56,347,312 3,633,994 74,958,153 61,408 1,354,791 102,059 87,647,187 - - Toplam yükümlülük 259,547,794 267,879,154 769,406 102,986,150 76,476,411 87,647,187 - 31 Aralık 2009 Sözleşme uyarınca vadeler Defter Değeri Sözleşme uyarınca nakit çıkışlar toplamı (I+II+III+IV) Vadesiz (I) 3 aydan kısa (II) 3-12 arası (III) 1-5 yıl arası (IV) 5 yıldan uzun (V) Türev olmayan finansal yükümlülükler Banka kredileri Ticari borçlar İlişkili taraflara borçlar (Not 37) Diğer borçlar 242,619,337 24,452,578 40,409,895 2,159,162 260,460,321 24,611,235 40,409,895 2,159,162 704,016 - 49,844,768 24,611,235 40,409,895 2,159,162 84,814,671 - 115,661,504 - 9,435,362 - Toplam yükümlülük 309,640,972 327,640,613 704,016 117,025,060 84,814,671 115,661,504 9,435,362 (b.3) Piyasa riski yönetimi Faaliyetleri nedeniyle Grup, döviz kurundaki ve faiz oranındaki değişiklikler ile ilgili finansal risklere maruz kalmaktadır. Grup düzeyinde karşılaşılan piyasa riskleri, duyarlılık analizleri esasına göre ölçülmektedir. Cari yılda Grup’un maruz kaldığı piyasa riskinde ya da karşılaşılan riskleri ele alış yönteminde veya bu riskleri nasıl ölçtüğüne dair kullandığı yöntemde, önceki seneye göre bir değişiklik olmamıştır. 62 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.3) Piyasa riski yönetimi (Devamı) (b.3.1) Kur riski yönetimi Yabancı para cinsinden işlemler, kur riskinin oluşmasına sebebiyet vermektedir. Grup’un yabancı para cinsinden parasal ve parasal olmayan varlıklarının ve parasal olmayan yükümlülüklerinin bilanço tarihi itibariyle dağılımı aşağıdaki gibidir: 63 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.3.1) Kur riski yönetimi (Devamı) 30 Eylül 2010 TL 1. Ticari Alacak 2a. Parasal Finansal Varlıklar (kasa, banka hesapları dahil) 2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar 3. Diğer Alacaklar 4. DÖNEN VARLIKLAR ABD Doları Euro Diğer 70,577,105 135,609,143 95,623 206,281,871 33,496,403 80,423,737 48,730 113,968,870 10,777,697 9,529,891 12,608 20,320,196 676,862 72,869 749,731 - - - - 206,281,871 113,968,870 20,320,196 749,731 10. Ticari Borçlar 11. Finansal Yükümlülükler 12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler 12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler 13. KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 2,646,813 30,179,138 2,031,208 34,857,159 860,491 14,084,771 1,191,000 16,136,262 697,749 4,930,302 153,300 5,781,351 19,735 19,735 14. Ticari Borçlar 15. Finansal Yükümlülükler 16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler 16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler 17. UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 47,194,182 47,194,182 27,983,404 27,983,404 3,333,333 3,333,333 18. TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER 5. Ticari Alacaklar 6a. Parasal Finansal Varlıklar 6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar 7. Diğer Alacaklar 8. DURAN VARLIKLAR 9. TOPLAM VARLIKLAR - 82,051,341 44,119,666 9,114,684 19,735 19. Bilanço dışı türev araçların net varlık / yükümlülük pozisyonu (19a-19b) - - - - 19.a Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı - - - - 19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı - - - - 20. Net yabancı para varlık yükümlülük pozisyonu 124,230,530 69,849,204 11,205,512 729,996 21. Parasal kalemler net yabancı para varlık / yükümlülük pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) 124,134,907 69,800,474 11,192,904 729,996 22. Döviz hedge'i için kullanılan finansal araçların toplam gerçeğe uygun değeri - - - - 23. Döviz varlıkların hedge edilen kısmının tutarı - - - - 24. Döviz yükümlülüklerin hedge edilen kısmının tutarı - - - 25. İhracat 319,362,911 113,452,552 72,282,696 3,548,028 26. İthalat 119,277,488 37,405,476 31,430,802 11,360 64 - Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.3.1) Kur riski yönetimi (Devamı) 31 Aralık 2009 TL 1. Ticari Alacak 2a. Parasal Finansal Varlıklar (kasa, banka hesapları dahil) 2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar 3. Diğer Alacaklar 4. DÖNEN VARLIKLAR ABD Doları Euro Diğer 72,010,047 126,481,824 772,588 199,264,459 33,321,651 61,178,552 48,730 94,548,933 10,108,613 15,870,984 1,900 25,981,497 79,192 695,111 774,303 873 873 580 580 - - 199,265,332 94,549,513 25,981,497 774,303 10. Ticari Borçlar 11. Finansal Yükümlülükler 12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler 12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler 13. KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 4,592,819 43,741,912 574,202 48,908,933 1,588,643 8,075,839 187,977 9,852,459 981,673 14,619,322 134,780 15,735,775 80,091 80,091 14. Ticari Borçlar 15. Finansal Yükümlülükler 16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler 16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler 17. UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 73,230,212 73,230,212 39,514,429 39,514,429 122,139,145 49,366,888 22,092,918 80,091 19. Bilanço dışı türev araçların net varlık / yükümlülük pozisyonu (19a-19b) - - - - 19.a Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı - - - - 19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı 5. Ticari Alacaklar 6a. Parasal Finansal Varlıklar 6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar 7. Diğer Alacaklar 8. DURAN VARLIKLAR 9. TOPLAM VARLIKLAR 18. TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER 6,357,143 6,357,143 - - - - - 20. Net yabancı para varlık yükümlülük pozisyonu 77,126,187 45,182,625 3,888,579 694,212 21. Parasal kalemler net yabancı para varlık / yükümlülük pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) 76,352,726 45,133,315 3,886,679 22. Döviz hedge'i için kullanılan finansal araçların toplam gerçeğe uygun değeri - - - - 23. Döviz varlıkların hedge edilen kısmının tutarı - - - - 24. Döviz yükümlülüklerin hedge edilen kısmının tutarı - - - 25. İhracat 364,918,054 114,158,223 85,324,375 4,949,165 26. İthalat 110,050,427 19,110,878 37,430,694 4,997 65 (899) - Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.3.1) Kur riski yönetimi (Devamı) Grup, başlıca ABD Doları ve Euro cinsinden kur riskine maruz kalmaktadır. Diğer kurların etkisi önemsizdir. 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle aktif ve pasifte yer alan döviz bakiyeleri şu kurlarla çevrilmiştir: 1 ABD Doları = 1,4512 TL ve 1 Euro = 1,9754 TL (31 Aralık 2009: 1 ABD Doları = 1,5057 TL ve 1 Euro = 2,1603 TL). Aşağıdaki tablo Grup’un ABD Doları ve Euro kurlarındaki %10’luk artışa ve azalışa olan duyarlılığını göstermektedir. %10’luk oran, üst düzey yöneticilere Grup içinde kur riskinin raporlanması sırasında kullanılan oran olup, söz konusu oran Yönetim’in döviz kurlarında beklediği olası değişikliği ifade etmektedir. Duyarlılık analizi sadece yıl sonundaki açık yabancı para cinsinden parasal kalemleri kapsar ve söz konusu kalemlerin yıl sonundaki %10’luk kur değişiminin vergi ve ana ortaklık dışı paylar öncesi etkilerini gösterir. Bu analiz, dış kaynaklı krediler ile birlikte Grup içindeki yurt dışı faaliyetler için kullanılan, krediyi alan ve de kullanan tarafların fonksiyonel para birimi dışındaki kredilerini kapsamaktadır. Pozitif değer, kar/zararda ve diğer özkaynak kalemlerindeki artışı ifade eder. Kur riskine duyarlılık 30 Eylül 2010 Kar / Zarar Yabancı paranın Yabancı paranın değer kazanması değer kaybetmesi Özkaynaklar Yabancı paranın Yabancı paranın değer kazanması değer kaybetmesi ABD Doları'nın TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde 1 - ABD Doları net varlık / yükümlülüğü 10,136,516 (10,136,516) 2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-) 10,136,516 (10,136,516) 3- ABD Doları net etki (1 +2) 4 - Euro net varlık / yükümlülük 5 - Euro riskinden korunan kısım (-) 6- Euro net etki (4+5) Euro'nun TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde 2,213,537 (2,213,537) 2,213,537 (2,213,537) - 10,873,107 10,873,107 Diğer döviz kurlarının TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde 7- Diğer döviz net varlık / yükümlülüğü 73,000 (73,000) 8- Diğer döviz kuru riskinden korunan kısım (-) 73,000 (73,000) 9- Diğer Döviz Varlıkları net etki (7+8) TOPLAM (3 + 6 +9) 12,423,053 66 (12,423,053) - 10,873,107 - (10,873,107) (10,873,107) (10,873,107) Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.3.1) Kur riski yönetimi (Devamı) 31 Aralık 2009 Kar / Zarar Yabancı paranın Yabancı paranın değer kazanması değer kaybetmesi Özkaynaklar Yabancı paranın Yabancı paranın değer kazanması değer kaybetmesi ABD Doları'nın TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde 1 - ABD Doları net varlık / yükümlülüğü 6,803,148 (6,803,148) 2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-) 3- ABD Doları net etki (1 +2) 6,803,148 (6,803,148) 4 - Euro net varlık / yükümlülük 5 - Euro riskinden korunan kısım (-) 6- Euro net etki (4+5) Euro'nun TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde 840,050 (840,050) 840,050 (840,050) - 12,430,227 12,430,227 Diğer döviz kurlarının TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde 7- Diğer döviz net varlık / yükümlülüğü 69,421 (69,421) 8- Diğer döviz kuru riskinden korunan kısım (-) 69,421 (69,421) 9- Diğer Döviz Varlıkları net etki (7+8) TOPLAM (3 + 6 +9) 7,712,619 (7,712,619) - 12,430,227 - (12,430,227) (12,430,227) (12,430,227) (b.3.2) Faiz oranı riski yönetimi Grup’un finansal yükümlülükleri, Grup’u faiz oranı riskine maruz bırakmaktadır. Grup’un finansal yükümlülükleri ağırlıklı olarak sabit faizli borçlanmalardır. Değişken faizli finansal yükümlülüklerin 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle mevcut bilanço pozisyonuna göre, faiz oranlarında %1’lik bir düşüş/yükseliş olması ve diğer tüm değişkenlerin sabit tutulması durumunda; vergi ve ana ortaklık dışı paylar öncesi kar 1.219.096 TL değerinde artacak / azalacaktır. (31 Aralık 2009: 2.400.010 TL) 67 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.3.2) Faiz oranı riski yönetimi (Devamı) Faiz oranı duyarlılığı Grup’un faiz oranına duyarlı finansal araçlarının dağılımı aşağıdaki gibidir: 30 Eylül 2010 Finansal varlıklar Nakit ve nakit benzerleri Satılmaya hazır finansal varlıklar Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar Ticari alacaklar Diğer alacaklar Finansal yükümlülükler Banka kredileri Ticari borçlar Diğer borçlar Değişken Faizli - Sabit Faizli 126,204,864 - Faiz Riskine Maruz Kalmayan 6,031,612 33,518,322 Toplam 132,236,476 33,518,322 - 4,026,277 100,336,492 11,222,455 - 4,026,277 100,336,492 11,222,455 165,077,265 - 9,026,481 39,783,380 45,554,194 106,474 - 174,210,220 39,783,380 45,554,194 31 Aralık 2009 Finansal varlıklar Nakit ve nakit benzerleri Satılmaya hazır finansal varlıklar Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar Ticari alacaklar Diğer alacaklar Finansal yükümlülükler Banka kredileri Ticari borçlar Diğer borçlar Değişken Faizli - 194,682,895 - 68 Sabit Faizli 125,359,497 3,777,534 105,021,117 14,253,956 47,232,426 45,361,603 21,660,032 Faiz Riskine Maruz Kalmayan 4,163,983 24,488,473 Toplam 129,523,480 24,488,473 - 3,777,534 105,021,117 14,253,956 704,016 - 242,619,337 45,361,603 21,660,032 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 38. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi (Devamı) (b) Finansal Risk Faktörleri (Devamı) (b.3.3) Diğer fiyat riskleri Grup, hisse senedi yatırımlarından kaynaklanan hisse senedi fiyat riskine maruz kalmaktadır. Hisse senetleri yatırımları, ticari amaçlardan ziyade stratejik amaçlar için elde tutulmaktadır. Grup tarafından söz konusu yatırımların faal olarak alım-satımı söz konusu değildir. Özkaynak fiyat duyarlılığı Aşağıdaki duyarlılık analizleri raporlama tarihinde maruz kalınan hisse senedi fiyat risklerine göre belirlenmiştir. Raporlama tarihinde, diğer tüm değişkenlerin sabit ve değerleme yöntemindeki verilerin %10 oranında fazla / az olması durumunda: • 30 Eylül 2010 tarihi itibariyle, hisse senedi yatırımları, satılmaya hazır varlıklar olarak sınıflandırıldığı ve elden çıkarılmadığı ya da değer düşüklüğüne uğramadığı sürece, net kar / zarar etkilenmeyecektir, • Diğer özkaynaktaki fonlarda 1.235.766 TL tutarında artış / azalış (31 Aralık 2009: 332.781 TL tutarında artış/azalış) olacaktır. Bu durum esasen, satılmaya hazır hisselerin gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerden kaynaklanmaktadır. Grup’un hisse senedi fiyatları ile ilgili duyarlılığı daha önceki yıla kıyasla önemli bir değişiklik göstermemiştir. 69 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 39. Finansal Araçlar (Gerçeğe Uygun Değer ve Finansal Riskten Korunma Muhasebesi Çerçevesindeki Açıklamalar) 30 Eylül 2010 Finansal varlıklar Nakit ve nakit benzerleri Finansal varlıklar Ticari alacaklar Diğer alacaklar Finansal yükümlülükler Finansal borçlar Ticari borçlar Diğer borçlar 31 Aralık 2009 Finansal varlıklar Nakit ve nakit benzerleri Finansal varlıklar Ticari alacaklar Diğer alacaklar Finansal yükümlülükler Finansal borçlar Ticari borçlar Diğer borçlar Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar Krediler ve alacaklar Satılmaya hazır finansal varlıklar 4,026,277 - 132,236,476 100,336,492 11,222,455 - - - Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar Krediler ve alacaklar İtfa edilmiş değerinden gösterilen finansal yükümlülükler Defter değeri Not - - 132,236,476 4,026,277 100,336,492 11,222,455 - 174,210,220 39,783,380 45,554,194 174,210,220 39,783,380 45,554,194 8 10 11 Defter değeri Not Satılmaya hazır finansal varlıklar İtfa edilmiş değerinden gösterilen finansal yükümlülükler 3,777,534 - 129,523,480 105,021,117 14,253,956 24,488,473 - - 129,523,480 28,266,007 105,021,117 14,253,956 - - - 242,619,337 45,361,603 21,660,032 242,619,337 45,361,603 21,660,032 6 7 10 11 6 7 10 11 8 10 11 (*) Şirket, finansal araçların kayıtlı değerlerinin makul değerlerini yansıttığını düşünmektedir. Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değeri Finansal varlıkların ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değeri aşağıdaki gibi belirlenir: • Kategori 1: Finansal varlık ve yükümlülükler, birbirinin aynı varlık ve yükümlülükler için aktif piyasada işlem gören borsa fiyatlarından değerlenmiştir. • Kategori 2: Finansal varlık ve yükümlülükler, ilgili varlık ya da yükümlülüğün birinci kategoride belirtilen borsa fiyatından başka direkt ya da endirekt olarak piyasada gözlenebilen fiyatının bulunmasında kullanılan girdilerden değerlenmiştir. • Kategori 3: Finansal varlık ve yükümlülükler, varlık ya da yükümlülüğün gerçeğe uygun değerinin bulunmasında kullanılan piyasada gözlenebilir bir veriye dayanmayan girdilerden değerlenmiştir. 70 Soda Sanayii A.Ş. 30 Eylül 2010 Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 39. Finansal Araçlar (Gerçeğe Uygun Değer ve Finansal Riskten Korunma Muhasebesi Çerçevesindeki Açıklamalar) (Devamı) Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değeri (Devamı) Finansal varlıklar 30 Eylül 2010 Raporlama tarihi itibariyle gerçeğe uygun değer seviyesi Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3 TL TL TL Hisse senetleri 12,357,659 12,357,659 - - Toplam 12,357,659 12,357,659 - - Finansal varlıklar 31 Aralık 2009 Raporlama tarihi itibariyle gerçeğe uygun değer seviyesi Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3 TL TL TL Hisse senetleri 3,327,810 3,327,810 - - Toplam 3,327,810 3,327,810 - - 40. Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar Yoktur. 41. Finansal Tabloların Önemli Ölçüde Etkileyen Yada Finansal Tabloların Açık, Yorumlanabilir ve Anlaşılabilir Olması Açısından Açıklanması Gerekli Olan Diğer Hususlar Yoktur. 71