OKUL YAPISI, OKUL-AİLE VE TOPLUM İLİŞKİLERİNİN

OKUL YAPISI, OKUL-AİLE VE TOPLUM İLİŞKİLERİNİN İNCELENMESİ
Okul sosyal bir örgüttür. Girdisi ve çıktısı insandır. Girdiyi çevreden alır, belirli bir eğitim sürecinden sonra
ürünü tekrar çevreye verir. Bu yüzden çevreyle sıkı bir ilişki içindedir. Bu iş birliğinin tam olarak gerçekleştiği
örgütlerde örgüt amacına ulaşır, gerçekleşmeyen örgütlerde ise eğitim örgütü tam olarak amacına ulaşamaz,
sorunlar ortaya çıkar.
Zorunlu eğitim günümüzde geçmişe oranla daha uzun bir zamanı kapsamakla birlikte, çocuğun okulda geçirdiği
zaman ailesi ve çevresiyle geçirdiği zamana göre daha kısa olduğundan okul öğrenmelerinin aile çevresinde de
desteklenmesi gereklidir. Öğrencilerin okul başarılarını artırmak hem ailelerin hem de okulun ortak sorunudur.
Okul hayatın içinde, hayat için ve hayatla beraber teşkilatlanmak ve faaliyette bulunmak zorundadır. Unutmamak
gerekir ki, her okul çevresinden etkilenmek ve çevresini etkilemek gibi iki görevi beraber yapmak durumundadır.
Okullarda yapılan eğitimin başarılı olması ve amaçlarına ulaşabilmesi için öğrencinin ailesinin ilgi ve yardımına
ihtiyaç vardır.Okul, eğitim sistemimizde eğitimin üretildiği yerdir.Okul eğitim örgütünün halkla yüz yüze gelinen
kapısıdır.Okulun sorunları toplumu, toplumun sorunları da okulu daha doğdukları anda etkiler.
Her sistem, bir çevre içinde yaşar. Sistem, çevresi elverişli ise yaşayabilir. Çevre, sisteme ne denli gerekli girdileri
sağlayabiliyorsa o denli elverişlidir. Her sistemin bir genel bir de özel çevresi vardır.Okulun genel çevresi, içinde
yaşadığı toplumdur. Toplumun kültürel yapısı,siyasal düzeni, yönetsel birimleri, ekonomik yapısı, toplumsal
değişim ve eğilimleri, kaynakları, yasal düzenlemeleri, bilimsel ve teknolojik gelişmişliği gibi pek çok değişken
dolaylı ve dolaysız olarak okulu etkiler. Okulun özel çevresi ise girdilerini aldığı, mezunlarını saldığı, etkilendiği ve
etkilediği öbür örgütlerdir. Bunlar üst eğitim örgütleri, öbür okullar, toplum, aileler, örgütler ve benzerleridir. Okul,
bunlara girdisi ve çıktısı ile bağlı olduğundan, bunlar olmadan ne var olabilir ne de yaşayabilir.
Türkiye’de okul giderek ailenin ve toplumun gerisine düşmüştür. Türk eğitim sisteminde okul-çevre dolayısıyla
okul-veli ilişkilerinin sağlıklı olduğu söylenemez. Okul-çevre ilişkisini sağlayan aracı kurumlar olan okul-aile birliği,
okul koruma derneği ve okul yönetiminin düzenli ve uyumlu çalışması gerekmektedir. Türk eğitim sisteminde;
eğitim-öğretimin niteliğini önemli ölçüde düşürücü etkenlerden biri çocuğun hayata hazırlanmasında birinci
derecede role ve öneme sahip iki unsur olan okul ile aile arasında iş birliğinin yeterince kurulamayışıdır. Okul-aile
birlikleri ve okul koruma dernekleri örgütlenmiş değillerdir. Veli görüşme günleri dışında, velilerle örgütlü bir
koordinasyon söz konusu değildir.
Öğrenci başarısının okulların yapısı veya sosyo-ekonomik koşullarından ziyade aile-okul iş birliği ile arttığı Griffith
ve Chu ve Williams tarafından yapılan çalışmalarda tespit edilmiştir. Ancak, öğrenme ve davranış sorunları olan
öğrenciler ailelerinin öğretmenlerle yaptıkları görüşmelerin öğrencilerin okul-içi ve okul-dışı faaliyetlerinden ziyade
öğrencinin notları üzerinde yoğunlaştığı görülmüştür.
Öğrencinin okuldaki gelişimi ailenin eğitime verdiği önem ile ilişkilidir. Aile-okul iş birliğinin iki avantajı vardır:
Birincisi, ailenin okula ve öğrenciye gösterdiği ilgi, motivasyonu sağlar. İkincisi ise, okulun yapısını, değerlerini ve
standartlarını tanıyan aileler çocuklarını daha iyi yönlendirebilirler.
Okul ile çevre arasında iletişim kurma: Okul ile çevre ilişkilerinin amaçları belirlenir, ulaşım yolları ve
alternatifleri saptanarak planlanır. Çevre ile ilişkiler, çevreye uyum sağlamak için halkın seviyesine inmek değildir.
Çevre halkına rağmen halkın düşünce ve yaşam biçimlerinin etkilenmesi, kültürün geliştirilmesi için iletişim
sağlanması ve ilişkilerin kurulmasıdır. Bunun için;
a) Okulun içinde bulunduğu toplumca ilgili kurum ve kuruluşların temsilcileri okul ile iş birliği yapmaya ve yardımcı
olmaya çağrılır ve isteklendirilir.
b) Okulda yapılan eğitimi etkileyen çevredeki grup ve liderlerin görüş ve eylemleri okul amaçları yönünde kanalize
edilir.
c) Çevrede toplum yaşamına ve iş hayatına yenilikler getirerek çağdaş düzeye ulaşmasına katkıda bulunulur, yol
gösterilir.
d) Çevre sorunlarında okul ile iş birliği içinde çözülebilecek olanları saptanır, uygulama projeleri geliştirilir. İlgili
kuruluşlarla yapılacak çalışmalara eğitim yoluyla katkıda bulunulur.
Etkili bir yönetici, çevresine ilişkin kapsamlı ve ansiklopedik bilgiye sahip olması gerektiğinin farkında olmalıdır.
Çevrenin güç yapısı, kültür grupları,ekonomik statüsü, siyasal yapısı, tarihi ve dinamik nitelikleri konularında bilgi
ve veri toplamalıdır. Bunu yaparken, hiçbir toplum kesiminin tamamen durağan olmadığını bilmesi ve okul için
belli doğurguları olabilecek belli gelişmelerin göreli kestirilemezliklerinin farkında olması gerekir, beklenir.
Okul ve aile arasındaki işbirliği ve iletişimin nasıl sağlandığını uygulama öğretmenim …….. ve
velilerden…….. sorarak bir görüşme gerçekleştirdim. Yönelttiğim sorular ve cevapları
aşağıdadır;öncelikle okulun yapısı:
2 Katlı bir binadır.Okul da 1müdür,1 müdür yardımcısı,1 rehber öğretmen,9okul öncesi öğretmeni,1 kadrolu
hizmetli ve 6 sözleşmeli personel bulunmaktadır.
Okul müdürü ile görüşme ve soruları :
1) Okulun genel yönetimsel yapısı ve işleyişi nasıldır?
2) Okulla yapılan çalışmalar ile ilgili başlıca amaçlar nelerdir?
3) Okuldaki öğretmenlerden beklentileriniz nelerdir?
4) Sizin yeni öğretmenlerin okula ve görevlerine uyum sağlamalarındaki rolünüz nedir?
5) Başarılı öğretmenin özellikleri nelerdir?
6) Öğrenci ve öğretmenlerde görmek istediğiniz davranışlar nelerdir?
7)Okul öncesi eğitim programında yapılan değişiklikleri nasıl buluyorsunuz?
8)Müdür olarak velilerin katılımı,size ilettikleri problemler karşısında ne yapıyorsunuz?
Sınıf öğretmeni ile görüşme ve soruları :
1) Okulun içinde bulunduğu ve hizmet sunduğu semti fiziksel,sosyal ve kültürel yönleriyle tanımlar mısınız?
2) Okulu veliler dışında başka ziyaret edenler de var mıdır? Varsa kimler?
3) Sınıfın düzenli olarak gezi yapabileceği müze,sergi,market gibi yerler var mıdır?
4) Fen-matematik etkinlikleri kapsamında çevrede inceleme gezileri yapabilecek yerler var mı?
5) Okulun topluma katkıları konusunda ne düşünüyorsunuz?
6)Toplumun okula katkıları konusunda ne düşünüyorsunuz?
7)Sınıfa konuşma yapmaya gelen kişiler var mı?
Hem öğretmen hem veli ile görüşme ve sorular:
1)Okulöncesi eğitimde okul-aile işbirliği neden önemlidir?
2)Okul-aile işbirliği çerçevesinde işbirliği nasıl gerçekleştiriliyor? Bu konuda hangi yöntem ve tekniklerden
yararlanılıyor?
3)Okul-aile ilişkileri en çok hangi konularda ve hangi zamanlarda yoğunlaştırılıyor?
4) Ailelerin, eğitim etkinlikleri ve diğer sosyal etkinliklere katılımları nasıl sağlanıyor?
5) Bu konuda yapılan çalışmaları öğretmen/veliler yeterli buluyorlar mı?
6) Okulöncesi eğitimde okul aile işbirliği en iyi biçimde nasıl gerçekleştirilebilir? Bu konuda öğretmen/veliler ne
düşünüyorlar?
Konu ile ilgili müdüre hanım …… ile yapılan görüşme,soruları ve cevapları ;
1)Okulun genel yönetimsel yapısı ve işleyişi nasıldır?
CEVAP: Milli eğitim bakanlığına bağlı olarak okul öncesi yönetim kurumlarında yönetmelik prosedürlerine bağlı
bir işleyiş ve yapı vardır.
2) Okulla yapılan çalışmalar ile ilgili başlıca amaçlar nelerdir?
CEVAP:Amaç okulun vizyonunu(Her Yıl Yenilenerek Ve Gelişerek Okul Öncesi Eğitim Alanında Örnek Ve
Öncü Olan Bölgesinde En İyi Okul Olmaktadır.) misyonunu(Bozüyük Anaokulu Olarak; Okul Öncesi
Eğitim İlkeleri Işığında,Sevgi Temelinde Farkındalıklarının Bilincinde,Eğitim Sürecinde Kaybolmayacak
Bireyler Yetiştirirken, Okul Öncesi Eğitimi İlçemizde En iyi Şekilde Tanıtmaktır) gerçekleştirmek.
3)Okuldaki öğretmenlerden beklentileriniz nelerdir?
CEVAP:Oluşturulan etkinlik havuzuna ekleme yapmak ve bu havuzu geliştirmeleri.Öğrencilerine verebilecekleri
en iyi eğitimi vermeleri.
4) Sizin yeni öğretmenlerin okula ve görevlerine uyum sağlamalarındaki rolünüz nedir?
CEVAP:Toplantılar düzenlemek,bire bir tanıtım yapmak,dosya,evrak… konularında gerekli bilgileri vermek
teslimatını sağlamak.
5) Başarılı öğretmenin özellikleri nelerdir?
CEVAP:Bence öğrencisi mutlu olan öğretmen başarılı bir öğretmendir.
6) Öğrenci ve öğretmenlerde görmek istediğiniz davranışlar nelerdir?
CEVAP:Hem öğretmenlerin hem öğrencilerin mutlu olmaları,severek çalışmaları ve okula isteyerek gelmeleri.
7)Okul öncesi eğitim programında yapılan değişiklikleri nasıl buluyorsunuz?
CEVAP:Bence gayet güzel.Çünkü bu hem öğretmenlerimizin daha etkili bir öğretim sunmalarını sağlıyor hem de
öğretmen gün olmadığında yada herhangi bir durumda gelen kişinin de programı kolayca uygulayabilme imkanı
veriyor.
8)Müdür olarak velilerin katılımı,size ilettikleri problemler karşısında ne yapıyorsunuz?
CEVAP:Her zaman anında geri dönüt vermeye çaba gösteriyoruz.Görüşmeler,toplantılar yaparak iletişimi
güçlendiriyoruz.
Sınıf öğretmenimiz ……. ile yapılan görüşme soruları-cevapları:
1)Okulun içinde bulunduğu ve hizmet sunduğu semti fiziksel,sosyal ve kültürel yönleriyle tanımlar mısınız?
CEVAP:Okul bulunulan ilçenin merkezindedir.Velilerin çocuklarını kolayca getirebileceği,güvenli bir yerdedir.
2) Okulu veliler dışında başka ziyaret edenler de var mıdır? Varsa kimler ?
CEVAP: Evet var. Bunlar;
a)Kaymakam
b)Milli Eğitim Müdürü
c)Müfettiş
d) Meslek tanıtma için mesleği uygun olan veliler
e)Çevrede ki okulu merak eden vatandaşlar.
3)Sınıfın düzenli olarak gezi yapabileceği müze,sergi,market gibi yerler var mıdır?
CEVAP: Evet var. Bunlar;
a)Marketler
b)Fırın
c)İtfaiye
d)Bölge Trafik
e)Sağlık Merkezi
4)Fen-matematik etkinlikleri kapsamında çevrede inceleme gezileri yapabilecek yerler var mı?
CEVAP: Sadece okulun bahçesi var.
5)Okulun topluma katkıları konusunda ne düşünüyorsunuz?
CEVAP:Düzenlenen sergiler,tanıtımlar ve projeler var.
6)Toplumun okula katkıları konusunda ne düşünüyorsunuz?
CEVAP: Gayet istekli bir şekilde destek veriyorlar buda bizleri mutlu ediyor.
7)Sınıfa konuşma yapmaya gelen kişiler varmı?
CEVAP: Tabi ki var.İşlenilen konulara,belirli gün ve haftalar bağlı olarak doktor,polis,avukat,hakim…. V.b meslek
tanıtmak için gelen kişiler var.
Okul-aile işbirliği ile ilgili hem veliye hem öğretmene sorulan soruların cevapları:
1)Okulöncesi eğitimde okul-aile işbirliği neden önemlidir?
ÖĞRETMENİN CEVABI:Çocuğun mutlu olması,gelişiminin bir bütün içinde gerçekleşmesi,okulda öğretilenlerin
evde de devamını sağlayarak öğretimin kalıcılığını arttırmak için önemlidir.
VELİNİN CEVABI: Çocuğumun iyi bir eğitim alması,çocuğumla ve okulla ilgili durumları daha yakından takip
etmek için önemlidir.
2) Okul-aile işbirliği çerçevesinde işbirliği nasıl gerçekleştiriliyor? Bu konuda hangi yöntem ve tekniklerden
Yararlanılıyor?
ÖĞRETMENİN CEVABI: Dönemin başında ortasında ve gerek duyulan durumlarda düzenlenen
toplantılar, ‘Ebeveyn Katılım Formu’,‘Aile Eğitimi İhtiyaç Belirleme Formu’,‘Ebeveyn Katılım Formu’
doldurularak ,düzenlenen seminerler,velilerin sınıfa davet edilmesi ,günlük notlar,telefon görüşmeleri
şeklinde gerçekleştiriliyor.
VELİNİN CEVABI: Okul-aile işbirliği toplantılar, aile katılımı amaçlı faaliyetler, belirli gün ve hafta
kutlamalarıyla ve sık sık telefonla etkileşim halinde gerçekleştiriliyor. Öğretmenimiz ayrıca günlük
notlar yollayarak çocuğumuz ve okul arasında etkileşimi arttırıyor. Tüm veli arkadaşlarının okul aile
işbirliğini kavramış olduğunu belirterek tüm etkinliklere istekle katıldıklarını söyledi. Veli toplantıları
dışında öğretmenin ders saatleri dışında öğretmen-veli görüşmesi şeklinde gerçekleşiyor.
3)Okul-aile ilişkileri en çok hangi konularda ve hangi zamanlarda yoğunlaştırılıyor?
ÖĞRETMENİN CEVABI: Okul-aile ilişkileri daha çok veli bilgilendirme toplantılarında, sosyal etkinlik
zamanlarında ve çocuklarla ilgili görüşmelerde, çocuklarla ilgili bir problem olduğunda ya da olumlu
bir davranış olduğunda ve velilerin çocuklarını okula bırakma ve okuldan alma zamanlarında
yoğunlaşmaktadır.
VELİNİN CEVABI: Çoğunlukla çocuklarla ilgili bir problem ya da olumlu gelişmeler olduğunda ve
okuldaki sosyal etkinlikler sırasında yoğunlaştığını söyledi.
4) Ailelerin, eğitim etkinlikleri ve diğer sosyal etkinliklere katılımları nasıl sağlanıyor?
ÖĞRETMENİN CEVABI: Düzenlenen toplantılar eve gönderilen notlar ve velileri bunun önemini anlatıp
teşvik ederek sağlanıyor.
VELİNİN CEVABI: Genel olarak eve gönderilen notlarla gerçekleştiriliyor.
5) Bu konuda yapılan çalışmaları öğretmen/veliler yeterli buluyorlar mı?
ÖĞRETMENİN CEVABI: Evet bence yeterli.
VELİNİN CEVABI: Şuana kadar her zaman güzel bir işbirliği içinde olundu bence yeterli.
6) ) Okulöncesi eğitimde okul aile işbirliği en iyi biçimde nasıl gerçekleştirilebilir? Bu konuda öğretmen/veliler ne
düşünüyorlar ?
ÖĞRETMENİN CEVABI: İletişimin sürekli devam etmesi ile.
VELİNİN CEVABI: Öğretmenle devamlı iletişim kurarak.
Bunun yanında veliye sorulan sorular ve cevapları:
1) Okulun eğitimi konusunda araştırma yaptınız mı?
2) Bu okulu seçmenizdeki başlıca neden ?
3) Okulu seçerken dikkat ettiğiniz en önemli neden ?
4) Okul ile ilgili beklentileriniz nelerdir?
1) Okulun eğitimi konusunda araştırma yaptınız mı?
CEVAP: Daha önce bu okula gelen tanıdıklarımızdan ve çevreden duyduğum bilgileri değerlendirdim.
2) Bu okulu seçmenizdeki başlıca neden ?
CEVAP: Bana göre okulun özel okul gibi olması ve eğitimin iyi bir kaliteye sahip olması.
3) Okulu seçerken dikkat ettiğiniz en önemli neden ?
CEVAP: Evimize yakın olması,eğitiminin güzel olması,bilinen bir okul olması.
4) Okul ile ilgili beklentileriniz nelerdir?
CEVAP: Çocuğumun okulu sevmesi,iyi bir eğitim alması,soysal olarak aktif olması.
DÜŞÜNCELERİM:
1)Okulun bulunduğu yer ulaşım,güvenlik için güzel bir yerde.
2)Öğretmen-veli-öğrenci-yönetici iletişimi-etkileşimi gayet güzel ve planlı bir şekilde gerçekleşiyor.
3)Okul öğrencilerin bilgilerini kalıcı kılmak için yaparak-yaşayarak öğretmeyi benimsiyor.Bu yüzden
gezilere,tiyatrolara v.b götürüyorlar.Buda çocuğun hem öğrenmesini kalıcı kılıyor hem de okula gelme isteği
uyandırıyor.
4)Okulda veli katılımına çok önem veriliyor. Velilerin sınıfa çağırılması bunun bir örneği.
5)Veli açısından okula-öğretmenlere güven var velilerin içi rahat.
6)Aile-öğretmen-okul ilişkisi gayet seviyeli ve önemle yürütülmekte.
7)Herhangi bir problemde anında geri dönüt verilip halledilmekte.Buda hem sorunun büyümemesini sağlıyor
veliler-öğretmenler bu durumdan çok memnun.
8)Okul yeni gelişmeleri-uygulamaları takip ediyor ve iletişimde uyguluyor.
9) Çocuklar için en iyi eğitimi uygulamak hem anne babanın hem de öğretmenin amacıdır. Bu amacı
gerçekleştirebilmek için okul ve ailenin sürekli etkileşim halinde olması gerekmektedir
10) Ailenin eğitime katılımı, aile bireylerinin okul öncesi eğitim hakkında görüş sahibi olmaları ve
çalışmaların evde pekiştirilmesini desteklemeleri ve böylece eğitimde devamlılığın sağlanabilmesi için
gereklidir.