148. AHLAK KURALLARI Ahlak insanın kültüründen gelen bir haslettir. Ahlak ilk önce aile içerisinde öğrenilir. Okulda pekişir. Toplumda kendini gösterir. Ahlak dine bağlı bir haslet değildir. Ahlak kültürle vicdanla ilintilidir. Dürüstlük, doğruluk, çalışkanlık aşlanmış kişiler ahlaklı kişilerdir. Bu hasletler din yolu ile de verilir, toplumdaki bireylere saygı vurgulanarak ta verilir. Esas toplumdaki bireylere saygı gösterme nedeni ile ahlak kurallarına uyma yolunda telkin edilenler bu hasleti içlerinde daha çok duyar ve daha çok özümseme yoluna giderlerler. Gerçek dışı veya dış etkenlerle korkutularak verilen ahlak dersi hep bir baskı ile gelişir ve hürriyetlerinde bir kısıtlama gibi insanın içinde tohumlanabilir. Bu tür kişiler bilinçaltı ektikleri korkulara bağlı olarak tavırlarına yön verirler. O nedenle de kişiliklerini geliştiremezler. Hem başka bir gücün himayesinde olduklarını hissettikleri için kendi kendilerini himaye etme duyguları fazla gelişmeyebilir. Kendi inisiyatiflerini kullanmaktan yoksun kalabilirler. Dış etkenlerin böyle istiyor diye yanlış güdülenirler ve onları memnun etmek için hareketlerine yön verirler. Böyle olunca da muhakeme etme, iyiyi ve kötüyü ayırt etme yetileri gelişme olanağı bulamaz. Mantıkları sadece korku üzerine kurulan kişiler ceza ve cezalanmaktan uzak kalmak için kendilerine verilen bilgi ve talimatlar doğrultusunda hareket ederler. Böyle yetiştirilince de iyi niyetli olmayan nüfuzlu adamların elinde bu kişiler topluma çok zararlı bireyler olarak ortaya çıkabilirler. Zira onlarda düşünme, doğruyu bulma gibi hasletler kalmamıştır. Onlar sadece kendilerine sunulan otoriteyi memnun etme olgusu ile koşullandırılmışlardır ve bu uğurda canlarını bile vermekten çekinmeyebilirler. Allah hepimizi ahlak kurallarından uzak eylemesin ve muhakeme yetimizi elimizden almasın. Amin. 5 Nisan 1997