Prof.Dr. Mustafa KULA

Tiroit Tümörleri ve
Radyasyon
Prof. Dr. Mustafa KULA
Erciyes Universitesi Tıp Fakültesi
Nükleer Tıp A.D., Kayseri
• Tiroit nodülleri toplumda sık görülmesine
karşın genellikle semptom vermezler.
• Teşhis oranı tanıda kullanılan teşhis
prosedürlerinin yaygınlığına bağlı
• Elle muayenede nodul saptanması % 3-7
iken, tarama amaçlı ultrasonografi ile bu
oran % 20-76’ya çıkmaktadır.
• Tespit edilen nodüllerin boyutundan
bağımsız olarak yaklaşık % 5‘i kanserdir.
• Tek veya çok sayıda nodül olması kanser
olasılığını genelde değiştirmemektedir.
Histopatoloji
•
•
•
•
Kolloid kist/nodül
İnflamatuar nodül
Hiperaktif nodül
Tiroid Kanseri
– En sık görülen endokrin bez kanseri olmakla
beraber tüm kanserler içinde küçük bir
bölümü (%2) oluşturmakta
– Son yıllarda insidansında artış
Risk faktörleri
•
•
•
•
•
Aile Hikayesi, yaş ve cinsiyet
Çevresel faktörler,
Obesite ve metabolik sendrom
İyot eksikliği
Radyasyon maruziyeti
– Çocukluk çağında tedavi/diğer sebeplerle
maruziyet
– Nükleer kazalar
– Çalışma koşulları nedeniyle
Radyasyon Tiroit Kanser İlişkisi
• Tiroid kanseri ile radyasyon arasındaki
ilişki ilk kez 1950 yılında tanımlanmış ve ilk
solid malign tiroid tümörlerinde artış
Japonya da atom bombasına maruz kalan
kişilerde görülmüştür.
• Çernobil nükleer kazası sonrası radyasyona
maruz kalan çocuklarda ilerleyen yaşlarda
tiroid karsinomlarında belirgin artış
bildirilmiştir.
• 1920 -1950 yılları arasında, genellikle
çocukların oluşturduğu binlerce hastaya,
tedavi amaçlı boyun bölgesine ışınlama
yapılmış ve bu kişilerde belirli bir oranda
ilerleyen hayatlarında tiroid kanser
vakaları görülmüştür.
• İşi nedeni ile uzun süreli ve düşük doz
radyasyona maruz kalan radyasyon
çalışanlarında birçok çalışma yapılmıştır.
Çalışmaların çoğunluğunda tiroid
karsinom etiyolojisinde meslek ile ilişkili
radyasyon maruziyeti arasında anlamlı
bir ilişki gösterilememiştir.
• 1990 yılında, çalışanların çoğunun 20
yaşın altında olduğu vurgulanan,
27000 medikal X-Ray çalışanının yer
aldığı Çin’de yapılan bir çalışmada
radyasyon çalışanlarında tiroid
kanseri riskinde rölatif artış (RR:
1.7) bildirilmektedir
• Int J Cancer. 1990 May
15;45(5):889-95.
• Değişik ülkelerde çalışan 270.000 radyolog ve
radyoloji teknisyenlerin yer aldığı kanser
risklerinin değerlendirildiği epidemiyolojik
derleme
– 1950 yılından önce yüksek doz radyasyon
maruziyetine kalan çalışanlarda lösemiye bağlı
artmış mortalite
– Solid kanserlerin değişik tiplerinin
değerlendirildiğinde meme ve cilt kanserinin
gelişiminde radyasyonun etkisi vurgulanmakta
– Aynı çalışmada günümüzde sağlık alanında çalışılan
radyasyon dozları ile sağlık çalışanlarında kalınan
radyasyon doz maruziyeti ve kanser riskinin artışı
arasında belirgin bir veri gösterilemediği
bildirilmektedir
Cancer Risks among Radiologists and Radiologic Technologists: Review of
Epidemiologic Studies. Radiology 2004;233:313-321
• Radyasyon maruziyeti sonrası iyi ve kötü huylu tirod
tümörlerinin gelişim süresinin değerlendirildiği bir
çalışmada,
– 1960-1999 yılları arasunda radyasyon maruziyet
hikayesi olan ve tiroid operasyonu yapılan 171 vakanın
71’inde tirod CA (58 papiller, 10 follikuler, 1 meduller, 1
Hurthle Cell ve 1 karsinosarkom)
– Hastaların %80’i (137/171) 21 yaşın altında ve değişik
sebeplerle tedavi amaçlı boyun bölgesine ışın alan
hastalar
– Sporadik tirod tumörlerinin de olabileceği vurgulanan
çalışmada iyi ve kötü huylu tiroid tumörlerinin 40 yaş ve
sonrası artma eğiliminde olduğu bildirilmekte
– Ortalama tumor gelişim süreleri ise 34.1 ve 28.5 yıl
– Radyasyona maruz kalan hastalarda çoğu okkullt (gizli,
bilinmeyen) tirod kanserlerinin kötü tiroid kanserlerine
progrese olmadığıda vurgulanmakta
Latency Period of Thyroid Neoplasia After Radiation Exposure.
Ann Surg. 2004 Apr; 239(4): 536–543.
• Amerikada 1994-1998 yıllarında girişimsel
radyolojide ve floroskopik işlemlerde çalışan
90.557 radyoloji teknisyeninin izlemleri
yapılarak 2003-2005 yılları arasında bu
populasyonda kanser gelişim insidansı ve 2008
yılında kanser mortaliteleri açısından
değerlendirilmiştir.
• Analiz sonuçları çalışanlarda beyin kanseri ve
mortalite riskinde artış ile birlikte melanoma
ve meme kanser insidansında hafif artış
olduğu bildirilmektedir.
• Çalışmada tiroid, melanoma dışı cilt
kanserleri, prostat, akciğer ve kolon
kanserleri ile lösemi gelişim insidansında
belirgin risk artışı gösterilememiştir
– Cancer Risks in U.S. Radiologic Technologists Working With Fluoroscopically
Guided Interventional Procedures, 1994-2008. AJR Am J Roentgenol. 2016
May;206(5):1101-8
• Meslekle ilişkili sağlık çalışanlarında tiroid
nodulü ve kanser gelişiminin değerlendirildiği
çalışmada
– Aynı hastanede çalışan 1024 hemşire ve aynı
periyodda kontrol muayenesi (check up) amaçlı
tetkik edilen 2631 kadın hasta tiroid nodulü için
taranmış ve şüpheli/malin potansiyeli olan
nodüllere biyopsi yapılmış
– Hemşirelerin 315’i (%30,8) ve kontrol grubunun
1028’inde (%38,9) nodul tespit edilmiş.
– Şüpheli nodüllerden yapılan biyopsi sonuçlarına
göre tüm hemşirelerin 16’sında (%1,6) ve kontrol
grubunun 38’inde (%1,4) tiroit kanser tanısı
konmuştur (p>0.05)
An Occupational Study in Nurses: Prevalence
of Thyroid Nodules and Cancer in Comparison to
Health Check-up Female. Clin Exp
Otorhinolaryngol. 2016 Sep;9(3):252-6.
Erciyes Üniversitesi Hastaneleri
* İSG Muayenesi Olan Toplam Personel Sayısı : 2671
* İSG Muayenesi Olan Radyasyon Çalışanı Sayısı: 123
* USG Yapılan İşlemi Yapılan Çalışan Sayısı
: 145
* Nodül Tespit Edilen Çalışan Sayısı
: 32
* CA Tanısı alan Çalışan Sayısı
: 4 Kişi
3 Radyasyon Çalışanı (2 Erkek, 1 Kadın)
1 Çocuk Hastalıkları Uzmanı
USG yapılan 145 çalışanın
cinsiyet dağılımı
Cinsiyet
Sayı
%
Erkek
85
58.6
Kadın
60
41.4
Toplam
145
100.0
USG’de nodül tespit edilen radyoloji
çalışanının fiili görev dağılımı
Fiili Görevi
Sayı
%
Radyoloji teknisyeni
Akademik (Yrd.Doç.Dr)
14
6
3
3
3
2
1
43.8
18.8
9.4
9.4
9.4
6.3
3.1
Toplam
32
100.0
Sağlık teknisyeni
Hemşire
Radyoterapi teknisyeni
Ünite sorumlusu
Araştırma görevlisi
Nodül tespit edilen çalışanların yaş dağılımı
(Yaş ort = 37.12 ± 7.40; min:26-max:52)
Yaş
Sayı
%
40 yaş ve altı
22
68.8
41 yaş ve üstü
10
31.3
Toplam
32
100.0
Nodül tespit edilen çalışanların
fiili görev yılı dağılımı
(Yıl ort = 12.16 ± 8.31; min:1-max:27)
Görev süresi
Sayı
%
20 yıl altı
25
78.1
21 yıl ve üstü
7
21.9
Toplam
32
100.0
Hastanemizde iş sağlığı ve güvenliği
kurulu tarafından, radyasyon
çalışanlarında yapılan yıllık kontrol
muayeneleri esnasında tespit edilen üç
adet tiroid CA vakasının geriye dönük
dozimetre kayıtlarının incelemesinde
ilgili personellerimizin direk ışınlamaya
maruz kalmadıkları ve dozimetre ölçüm
sonuçlarının güvenlik sınırları içinde
oldukları görülmektedir.
• Son 8 yıldır Girişimsel Radyoloji
Ünitesi’nde çalışan Papiller CA tanısı alan
ve tedavisi tamamlanan personelimiz (46
yaş, erkek) 18.11.1991 yılında göreve
başlamış olup daha öncesi radyoloji
departmanın değişik birimlerinde direkt
röntgen ünitesinde çalıştığı
görülmektedir.
• Halen radyasyondan uzak bir ortamda
çalıştırılmaktadır
• Papiller mikrokarsinom tanısı alan ve
tedavisi tamamlanan bayan personelimiz
(32 yaş)ilk görevine 2004 yılında Alanya
devlet hastanesinde başlamış olup değişik
yerlerde, değişen sürelerde görev
yaptıktan sonra, hastanemizdeki görevine
21.12.2009 tarihinde başlamış ve direkt
röntgen ünitesinde çalışmışdır.
• Halen radyasyondan uzak bir ortamda
çalıştırılmaktadır
• Bu yıl şüpheli tiroid nodulünden biyopsi
sonucu papiller tiroid Ca tanısı alan ve
tedavisi tamamlanan personelimizin (41
yaş, erkek) görev süresininin 17 yıl
olduğu ve radyoloji departmanın değişik
birimlerinde direkt röntgen ünitesinde
çalıştığı görülmektedir.
• Halen radyasyondan uzak bir ortamda
çalıştırılmaktadır
• Tiroid kanserleri toplumda belirli bir
orana sahip olduğundan sporadik
vakaların olabileceği ve tarama
programları uygulandığında tanı
oranlarında artış olacağı bilinmektedir.
• Mevcut veriler ışığında radyasyonlu
ortamda çalışan ve düşük doz
radyasyona kalan bireylerde tiroid
tümörlerinin gelişimi olasılığı
radyasyonun stokastik etkilerine bağlı
uzun bir süreçte gelişebilmektedir.
Sabrınız için
Teşekkürler