Kalp - SABİS
advertisement
İçerik Dolaşım Sistemi; Solunum Sistemi Endokrin Sistem Sinir Sistemi Enerji Sistemleri Dolaşım sistemi Kan Kalp Kan damarları Kan Fizyoloji Fiziksel özellikleri Görevleri Bileşimi Fiziksel Rengi kırmızı özellikleri açık-koyu pH 7.35-7.45 Vücut ağırlığının %8’i Yaş, vücut tipi ve cinsiyete göre değişir Erkeklerde; 5-6 l, Kadınlarda; 4-5 l Yenidoğanda 83 ml/kg, 15 yaşında 71 ml/kg Hafif tuzlu Yağ asitlerinden dolayı özel kokulu Sıcaklığı 38oC Kanın görevleri Taşıma Düzenleme Koruma Kanın görevleri Taşıma Oksijen Besin Atıklar Hormon Enzim Düzenleme Koruma Kanın görevleri Taşıma Oksijen Besin Atıklar Hormon Enzim Düzenleme Vücut sıcaklığı pH Vücut sıvı hacimleri Koruma Kanın görevleri Taşıma Oksijen Besin Atıklar Hormon Enzim Düzenleme Koruma Vücut sıcaklığı pH Vücut sıvı hacimleri Kan ve sıvı hacmi Mikroorganizmalara karşı direnç Kanın görevleri • Akciğerden dokulara O2 taşımak • Dokulardan akciğere CO2 taşımak • Sindirim organlarından hücrelere besin maddeleri taşımak • Atık maddeleri dokulardan böbrek, akciğer, ter bezleri vb. • • • • • • bölgelere taşımak Hücrelere enzim taşımak pH ın düzenlenmesi Vucut ısısının düzenlenmesi hücrelerin su yoğunluğunun düzenlenmesi Toksinlere ve mikroplara karşı vücudu koruma Elektrolit dengesini düzenleme Kanamayı durdurma ve kan kaybını önleme Kanın bulunduğu damar bölgeleri %88 sistemik dolaşım Arter Kapiller Ven Kalp odacıkları %12 pulmoner dolaşım Arter Kapiller Ven Kan ve bileşenleri Sıvı kısım-plazma Su Suda çözünmüş organik-inorganik maddeler Hücresel kısım Eritrosit (%99) Lökosit Trombosit Kan ve bileşenleri Sıvı kısım-plazma Su Suda çözünmüş organik-inorganik maddeler Hücresel kısım Eritrosit (%99) Lökosit Trombosit Su İnorganik maddeler Organik maddeler Plazma bileşenleri Su %91 İnorganik maddeler %1 Organik maddeler %8-9 Plazma inorganik bileşenler Su %90-92 Elektrolitler Sodyum Potasyum Kalsiyum Magnezyum Klor Bikarbonat Fosfat Sülfat > %1 145 mM 4 mM 2.5 mM 1.5 mM 103 mM 24 mM 1 mM 0,5 mM •taşıyıcı ortam •suyu ekstrasellüler kompartmanda tutma •membran eksitabilitesi •kan pıhtılaşması •asit ve baz tamponu Plazma organik bileşenler Proteinler • albumin • globulin • fibrinojen %7,3 g %4,5 g %2,5 g %0,3 g •tampon •plazma elemanlarını bağlama •plazma elemanlarını taşıma •pıhtılaşma faktörleri •enzim •antikor •hormon Gazlar karbondioksit oksijen nitrojen %2 ml %0,2 ml %0,9 ml uçucu-atık enerji üretimi inert Plazma organik bileşenler Besinler glikoz amino asitler lipidler (total) kolesterol vitaminler eser elementler %100 mg %40 mg %500 mg %150-200 mg %0,0001-2,5 mg %0,001-0,3 mg Atık ürünler üre (protein) kreatinin (kreatin) ürik asit (nükleik asitler) bilurubin (hem) %34 mg %1 mg %5 mg %0,2-1,2 mg Hormonlar %0,000001-0,05 mg ŞEKİLLİ ELEMENTLER ERİTROSİTLER LÖKOSİTLER TROMBOSİTLER ERİTROSİTLER Oksijeni akciğerlerden dokulara götüren hemoglobini taşıyan hücrelerdir. Büyük miktarda Karbonik anhidraz içerirler. Ortalama hacimleri 83 mikrondur. ERİTROSİTLER Kan konsantrasyonları Erkekte:5,200,000(±300,000)/mm3 Kadında:4,900,000(±300,000)/mm3 Bu değerler kişinin yaşına ve yaşadığı yere göre değişiklik göstermektedir. ERİTROSİTLER Hematokrit, kanın % olarak eritrosit değeridir. Normal değeri %4045 arasında değişir. ERİTROSİT ÜRETİM YERLERİ Prenatal (doğum öncesi) Dönem Vitellüs kesesi Karaciğer Dalak Kemik iliği Postnatal (doğum sonrası) Dönem Kemik iliği Sternum Costa (kaburga) Coxae (kalça kemiği) ERİTROSİT ÜRETİMİNİN STİMÜLASYONU ERİTROPOETİN Böbreklerden üretilen glikoprotein yapıda olan, eritrosit üretimini asıl stimüle eden hormundur. Eritrosit Üretiminde Vitamin B12 (Olgunlaşma faktörü): Bütün vücut hücreleri için gerekli bir besin maddesidir. Bu vitamin eksikliğinde dokuların büyümesi genel olarak baskılanır. Bu, B12 vitaminin DNA sentezi için gerekli olmasından kaynaklanmaktadır. Eritrosit olgunlaşmasında Folik asit de, B12 vitamini gibi eritrosit olgunlaşmasında, DNA yapımı için gereklidir. HEMOGLOBİN YAPIMI Lökositler Lökositler, çekirdeklerinin yapısına göre parçalı (Granülositler) ve parçasız (Agranülositler) olarak ikiye ayrılırlar. Lökositler, kanda 4.000-10.000 hücre/mikrolitre düzeyinde bulunurlar. Lökositlerin temel işlevi, vücudun savunmasıdır. Her lökosit biçiminin farklı özellik ve görevleri bulunmaktadır Nötrofiller Bu hücrenin ana işlevi, vücuda zararlı olan yabancı materyalleri bulmak ve tahrip etmektir. Bulduğu yabancı materyali, fagositoz denen bir yöntemle içine alır ve içindeki çeşitli enzimlerle tahrip eder. Bazofiller Bazofillerin de fagositoz yeteneği vardır ama asıl fonksiyonunu, çeşitli maddeler salgılayarak gösterir. Eozinofiller Eozinofiller de nötrofiller gibi yabancı materyali yok etmek görevi olan hücrelerdir. Özellikle, parazitlere bağlı enfeksiyonlarda belirgin rol oynarlar. Monositler ve Makrofajlar Bu hücreler fagositoz yapma yeteneğindedir ve lenfositlerle direkt veya indirekt yoldan bağışıklık sisteminin regulasyonunda önemli rol oynarlar. Monositlerin dokularda bulunan şekline makrofaj denir. Lenfositler Bu hücreler bağışıklık yanıtının humoral kısmını oluştururlar. Çok çeşitli fonksiyonlara sahip bu hücrelerin en temel işlevi, mikroorganizmaları tanıyıp, onlara karşı antikor yapımını gerçekleştirmektir. Trombositler Trombosit kan pıhtılarının oluşumunda görev alan hücre parçalarına verilen isimdir. Platelet olarak da adlandırılır. Düşük trombosit seviyeleri veya fonskiyon anormallikleri (disfonksiyon) kanamayı yatkınlaştırırken, yüksek trombosit seviyeleri çoğunlukla asemptomatiktromboz (damarda kanın pıhtılaşması) riskini yükseltir. Trombositler 2–5 µm çaplı disk şeklinde hücre fragmanlarıdır. İnsanlarda nukleusları yoktur. Sayıları mm3 te 150–300.000 arasında değişir. Yaşam süreleri 8–10 gündür Egzersiz ve lökositler Akut etki Kronik etki Kan ve egzersiz Akut Kanın Aktif dokulara yönlendirilmesi İstirahatte %10-15 egzersizde % 80 kaslara gider Arterio venöz O2 farkı dolayısıyla daha fazla O2 dokuya bırakılması Plazma hacmi azalır Kan basıncında artma • Kronik • Kan volümündeki artış %10-19 • Eritrosit artışı • Kılcallanma • Kan basıncında azalma Kalp Kalp Miyokard Uyarılması Bölümleri Sistematik dolaşım Pulmoner dolaşım Kalp kapakları Atrium ventrikül . Atrioventriküler kapak Ventriküller – arterler : semilünar kapak Sağ atrium-sağ ventrikül: trikuspit kapak Sol atriüm – sol ventrikül. Bikuspit kapak Kalbin uyarılması Kalbin uyarılması Normal EKG dalgaları Kardiak Verim (output) Kardiak verim Egzersizde kardiak verim Bazı kavramlar Kalp debisi: dakika volümü Kalp volumu: atım hacmi: bir atımdaki volüm(sed 70 spor.100-120 ml Nabız. Bir dakika / atım (etkileyen faktörler) Kalp hipertrofisi (çeşitleri) kalp duvarının kalınlaşmasına ya da kalp odacıklarının genişlemesine verilen addır. Kalp büyümesi başlı başına bir hastalık olmayıp, altında yatan başka hastalıkların bir belirtisidir. Kalbin çok çalışmasına sebep olan hastalıklar, virüsler, iltihap,yüksek tansiyon gibi hastalıklar sonucu kalp büyümesi görülür. Sporcu kalbi KALP ATIM HIZI Etkileyen faktörler Egzersiz öncesi Egzersizde (stady state) Egzersiz sonrası Egzersizin kalp atım hacmine etkisi Kalbin otonom kontrolü Diğer faktörlerle birlikte (ısı.duygusal, kimyasal) kalbin esas düzenleme mekanizması OTONOM sinir sistemi ve OTOREGULASYON dur OTONOM sinir sistemiyle kontrol Beyin medullasındaki bir gurup sinirler kalbi hızlandırıcı ve yavaşlatıcı etkiye sahiptir. Oto regulasyon Frank Starling yasası: kasın boyu ile gerilme ilişkisi: Kalbe dönen kan miktarı kasın daha çok kasılmasını sağlar Baroreseptörler vasıtasıyla kan basıncında meydana gelen değişiklikler algılanarak kalp aktivitesi düzenlenmektedir.
