4 Türk Ticaret Kanunu ve sermaye piyasası mevzuatına

T.B.M.M.
B:51
13.12.1994
0:4
Türk Ticaret Kanunu ve sermaye piyasası mevzuatına uygun statüye kavuşturulması çalışmalan
oluşturmaktadır. Bu kuruluşlardan, daha önce 233 sayılı KHK çerçevesinde KİT ve bağlı ortaklık
statüsünde bulunanlar için şirket ana sözleşmesi hazırlanmakta veya mevcut ana sözleşmeler üze­
rinde gerekli değişiklikler yapılmaktadır. Yeni ana sözleşmelerin onaylanması ve Ticaret Siciline
tescilinden sonra şirketlerin malî ve teknik açıdan değerlendirilmesi çalışmalarına başlanmaktadır.
Bu çalışmalar kapsamında, özelleştirme programına alınan şirketlerden gerekli görülenler için
İdare tarafından bağımsız bir denetim firması ile malî/teknik danışman firma seçimi yapılmaktadır.
Bu çerçevede şirketler finansman, muhasebe, pazarlama, üretim yönetimi, personel ve organizas­
yon açısından incelenmekte, gelecekteki yatırım planlan saptanmakta, şirketin bulunduğu sektör ve
rakip firmalar uluslararası düzeyde değerlendirilmektedir.
Daha sonra, hazırlanan değerlendirme raporlan ışığında satış stratejisi belirlenmekte ve satış
prosedürü başlatılmaktadır.
Bugüne kadar ülkemizde uygulanan programda, özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlarda­
ki kamu paylarının satışı konusunda, şirketlerin niteliklerine göre, halka arz ve blok satış yöntemi
ya da her iki yöntem birlikte kullanılmıştır. Ayrıca, bazı kamu iktisadi teşebbüslerinde, bu kuruluş­
ların iştirak paylarının satışının yanısıra tesis ve varlıklarının mülkiyet devri yolu ile satışı uygula­
masına gidilmiştir.
Özelleştirme uygulamaları çerçevesinde kullanılan hisse senedi satış yöntemlerinden birisi de,
İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında birincil piyasada gerçekleştirilen hisse senedi satışı ile ulus­
lararası piyasalarda kurumsal arz işlemleridir. Özelleştirme portföyünde yeralan ve İMKB'de işlem
gören şirket hisselerine yönelik olarak gerçekleştirilen bu işlemler, Sermaye Piyasası Kurulu mev­
zuatı çerçevesinde yürütülmektedir.
Blok satış yönteminde ilk aşamada basın-yayın organları aracılığı ile satış duyuruları yapıl­
maktadır. Bu duyurularda, blok satışa sunulan şirketin adı, satılacak kamu payı, son teklif verme
tarihi ve uygulanan ihale yöntemine göre diğer bilgiler yeralmaktadır.
Bu yöntemde, satışa sunulan kamu hisseleri için minimum bedel üzerinden ihaleye çıkabildi­
ği gibi, bedel belirtilmeksizin teklif isteme ve pazarlık yöntemi ile de satış işlemi yapılabilmekte­
dir. Blok satış ihalelerinde belirlenen son teklif verme tarihinden sonra İdare bünyesinde oluşturu­
lan ihale komisyonu tarafından alınan tekliflerin değerlendirmesi işlemine geçilmektedir. Yapılan
teknik değerlendirme sonuçları Kurul onayına sunulmakta ve Kurul, bu teklifler arasında uygun
gördüğü firmaya satış onayı vermektedir. Daha sonra İdare ile alıcı firma arasında satış sözleşme­
si imzalanmaktadır. Blok satış ihalelerinde yeterli ve uygun teklif görülmemesi durumunda, yeni­
den ihaleye çıkılmaktadır.
Halka arz yönteminde ise, halka arz için Sermaye Piyasası Kurulundan alınan izni müteakip,
yine basın-yayın organları aracılığı ile duyurular yapılmaktadır. Bu duyurularda, şirket hisselerinin
halka arz edilecek oranı, halka arz tarihi, beher hisse senedi satış fiyatı, halka arza aracılık edecek
banka ve kuruluşların isimleri ile diğer bilgiler yeral maktadır. Ayrıca, hisse senetleri halka arz edi­
lecek şirketle ilgili detay bilgileri içeren prospektüs ve broşürler hazırlanarak satışa aracılık edecek
banka şubelerine gönderilmekte ve bu yolla muhtemel talep sahiplerinin bilgilendirilmesi sağlan­
maktadır.
Yapılan uygulamalarda, şirket hisselerinin halka arzı konusunda çeşitli yöntemler kullanıl­
maktadır. Bazı şirket hisselerinin halka arzında kişi başına alınabilecek hisse senedi miktarına her­
hangi bir kısıtlama getirilmediği gibi, bazı halka arzlarda da tahsis yöntemi uygulanmaktadır.
-175-