TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 11/7/2017 1 KAPSAM Solunum ve kalp durması nedir? Temel Yaşam Desteği nedir? Hava yolunu açmak için Baş geri-Çene yukarı pozisyonu nasıl verilir? Havayolu tıkanıklığı nedir? Dış kalp masajı nasıl yapılır? Yapay solunum nasıl yapılır? Solunum yolu tıkanıklığı belirtileri nelerdir? Tam tıkanıklık olan kişilerde Heimlich manevrası 11/7/2017 2 SOLUNUM VE KALP DURMASI NEDİR? Solunum durması solunum hareketlerinin durması nedeniyle vücudun yaşamak için ihtiyacı olan oksijenden yoksun kalmasıdır. Hemen yapay solunuma başlanmaz ise bir süre sonra kalp durması meydana gelir. Kalp durması da bilinci kapalı kişide kalp atımının olmaması durumudur. Kalp durmasına en kısa sürede müdahale edilmezse dokuların oksijenlenmesi bozulacağı için beyin hasarı oluşur. 11/7/2017 3 TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Hayat kurtarmak için havayolunu açmak ve sonrasında kalbi durmuş kişiye yapay solunum ile akciğerlerine oksijen gitmesini sağlamak, Dış kalp masajı ile de kalpten kan pompalanmasını sağlayarak dokulara yeterli düzeyde oksijen gitmesini sağlamak üzere yapılan ilaçsız müdahalelerdir. 11/7/2017 4 BİLİNÇ KONTROLÜ Seslenerek … Dokunarak … 11/7/2017 5 AMBULANS ( yalnız değilseniz…) 11/7/2017 6 İLKYARDIMIN ABC’ Sİ 11/7/2017 7 HAVAYOLU AÇIKLIĞI 11/7/2017 8 HAVAYOLU AÇIKLIĞI 11/7/2017 9 HAVAYOLU AÇIKLIĞI 11/7/2017 10 SOLUNUMUN KONTROLÜ 10 SANİYE . . . BAK . . . DİNLE . . . HİSSET . . . 11/7/2017 11 AMBULANS ( yalnızsanız…) 11/7/2017 12 DIŞ KALP MASAJI 11/7/2017 13 11/7/2017 14 11/7/2017 15 DIŞ KALP MASAJI 11/7/2017 16 DIŞ KALP MASAJI 11/7/2017 17 11/7/2017 18 11/7/2017 19 2 SOLUK Alındaki elinizin baş ve işaret parmaklarıyla burun kanatlarını sıkıştırın, Diğer elinizin işaret ve orta parmaklarıyla çeneyi geriye itin, Ağzınızı hastanın ağzını tamamen kavrayacak biçimde hastaya normal nefesiniz kadar 1 sn. üzerinde hava üfleyin, Verdiğiniz havanın dışarı çıkmasını bekledikten sonra bu işlemi ikinci kez tekrarlayın. 11/7/2017 20 11/7/2017 21 DIŞ KALP MASAJI 11/7/2017 22 TYD’ ni Sonlandırmak . . . Sağlık görevlileri gelince … Bilinç ya da solunum geri dönünce … Yorgunluktan tükenince … 11/7/2017 23 TYD BASAMAKLAR (Yetişkinler) 11/7/2017 24 11/7/2017 25 11/7/2017 26 ÇOCUKLAR 11/7/2017 Bası tek elle . . 27 ÇOCUKLARDA (1-8 YAŞ) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Kendisinin ve çocuğun güvenliğinden emin olunur. Çocuğun omuzlarına dokunup’’ iyi misiniz? diye sorularak bilinci kontrol edilir bilinç yok ise Çevreden yüksek sesle yardım çağrılır,112 aratılır Çocuk sert bir zemine sırt üstü yatırılır Çocuğun yanına diz çökülür Çocuğun boynunu ve göğsünü saran giysiler açılır 11/7/2017 28 ÇOCUKLARDA (1-8 YAŞ) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Ağız içi gözle kontrol edilir,yabancı cisim var ise çıkartılır Hava yolunu açmak için bir el hasta/yaralının alnına diğer elin iki parmağı çene kemiğinin üzerine yerleştirilir Baş geri çene yukarı pozisyonu verilir Hasta/yaralının solunum yapıp yapmadığı bak-dinle-hisset yöntemi ile 10 sn süre ile kontrol edilir. solunum yok ise 11/7/2017 29 ÇOCUKLARDA (1-8 YAŞ) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Alnın üzerine konulan elin baş ve işaret parmağını kullanarak çocuğun burnu kapatılır. Baş geri çene yukarı pozisyonunda iken çocuğun ağzını içine alacak şekilde yerleştirilir. Çocuğun göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 1 saniye süren 2 nefes verilir,havanın geriye çıkması için zaman verilir. Kalp basısı uygulamak için göğüs kemiğinin alt ve üst ucu tespit edilerek alt yarısına bir 11/7/2017 30 elin topuğu yerleştirilir. ÇOCUKLARDA (1-8 YAŞ) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Elin parmakları göğüs kafesiyle temas ettirilmeden,dirsek bükülmeden göğüs kemiği üzerine vücuda dik olacak şekilde tutulur. Göğüs kemiği 5cm aşağı inecek şekilde (yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) 30 kalp basısı uygulanır.Bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak şekilde ayarlanır. Çocuğa 30 kalp basısından sonra 2 solunum yaptırılır. 11/7/2017 31 ÇOCUKLARDA (1-8 YAŞ) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ İlkyardımcı yalnız ise 30:2 basısının 5 tur tekrarından sonra 112’yi kendisi arar. Temel yaşam desteğine çocuğun yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir. 11/7/2017 32 BEBEKLER Bilinç Kontrolü topuktan yapılır… Ağızla buruna beraber üflenir… Kalp masajı parmaklarla yapılır… 11/7/2017 33 BEBEKLERDE(0-12 AY) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Kendisinin ve bebeğin güvenliğinden emin olunur. Ayak tabanına hafifçe vurarak bilinci kontrol edilir. Bilinç yok ise Çevreden yüksek sesle yardım çağrılır. 112 aratılır. Bebek sert bir zemin üzerine sırt üstü yatırılır. İlkyardımcı temel yaşam desteği uygulayacağı pozisyonu alır. 11/7/2017 34 BEBEKLERDE(0-12 AY) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Bebeğin boynunu ve göğsünü saran giysiler açılır. Ağız içi gözle kontrol edilir;hava yolu tıkanıklığına neden olan yabancı cisim var ise çıkartılır. Hava yolunu açmak için ,bir el bebeğin alnına,diğer elin iki parmağı çene kemiğine koyulup baş hafifçe yukarı geri itilerek eğilir,baş geri çene yukarı pozisyonu verilir. 11/7/2017 35 BEBEKLERDE(0-12 AY) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Bebeğin solunum yapıp yapmadığı bakdinle-hisset yöntemi ile 10 saniye süre ile kontrol edilir. Solunum yok ise Ağız dolusu nefes alınır ve ağız bebeğin ağız ve burnunu içine alacak şekilde yerleştirilir. Bebeğin göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 1 saniye süren 2 solunum verilir. 11/7/2017 36 BEBEKLERDE(0-12 AY) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Kalp basısı uygulamak için bebeğin (iki meme başının altındaki hattın ortası göğüs merkezini oluşturur) göğüs merkezi belirlenir. Bir elin orta ve yüzük parmağı bebeğin göğüs merkezine yerleştirilir. Göğüs kemiği 4 cm aşağı inecek şekilde (yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) 30 kalp basısı uygulanır,bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak şekilde olacak şekilde ayarlanır. 11/7/2017 37 BEBEKLERDE(0-12 AY) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Bebeğe 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırılır.(30:2) İlkyardımcı yalnız ise 30:2 göğüs basısının 5 tur tekrarından sonra 112’yi kendisi arar. Temel yaşam desteğine bebeğin yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir. 11/7/2017 38 HAVAYOLU TIKANIKLIĞINDA İLK YARDIM 11/7/2017 39 HAVA YOLU TIKANIKLIĞI Hava yolunun, solunumu gerçekleştirmek için gerekli havanın geçişine engel olacak şekilde tıkanmasıdır. 11/7/2017 40 11/7/2017 41 KISMİ TIKANMA HASTA:…. Öksürür Nefes alabilir Konuşabilir Bu durumda hastaya dokunulmaz, öksürmeye teşvik edilir. 11/7/2017 42 TAM TIKANMA HASTA :…. Nefes alamaz, Acı çeker, Ellerini boynuna götürür, Konuşamaz, Rengi morarmıştır, Öksüremez… Heimlich Manevrası (Karına bası uygulaması) 11/7/2017 43 HEİMLİCH MANEVRASI (Karına Bası Uygulama Manevrası) Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir, Hastanın yanında veya arkasında durulur, Bir elle göğsü desteklenerek öne eğilmesi sağlanır, Diğer elin topuğu ile hızla 5 kez sırtına ( kürek kemikleri arasına) süpürür tarzda vurulur, Tıkanıklığın açılıp açılmadığına bakılır, açıldıysa işlem durdurulur, 11/7/2017 44 HEİMLİCH MANEVRASI (Karına Bası Uygulama Manevrası) Tıkanıklık açılmadıysa heimlich manevrası yapılır; Hastanın arkasına geçip sarılarak gövdesi kavranır, Bir elin başparmağı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yumruk yaparak konur. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır, Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır, Bu hareket 5-7 kez yabancı cisim 11/7/2017 çıkıncaya kadar tekrarlanır, 45 HEİMLİCH MANEVRASI (Karına Bası Uygulama Manevrası) 11/7/2017 Tıkanıklık açılmadıysa tekrar sırtına vurulur, Bu işlemler 5’er kez olacak şekilde dönüşümlü olarak tekrarlanır, Hastanın bilinci kapanırsa, sert zemin üzerine yatırılır, Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir, 46 HEİMLİCH MANEVRASI (Karına Bası Uygulama Manevrası) Tıbbi yardım istenir (112), Temel yaşam desteği uygulanır. 11/7/2017 47 Çocuklarda Tam Tıkanma 11/7/2017 48 BEBEKLERDE Bebek ilkyardımcının bir kolu üzerine ters (yüzüstü ) olarak yatırılır, Başparmak ve diğer parmakların yardımıyla bebeğin çenesi kavranarak boynundan tutulur ve yüzüstü pozisyonda öne doğru eğilir, Baş gergin ve gövdesinden aşağıda bir pozisyonda tutulur, 5 kez el bileğinin iç kısmı ile bebeğin sırtına kürek kemiklerinin arasına hafifçe vurulur. 11/7/2017 49 BEBEKLERDE Diğer kolun üzerine başı elle kavranarak sırtüstü çevrilir Yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakılır, Çıkmadıysa başı gövdesinden aşağıda olacak sırtüstü şekilde tutulur, 5 kez iki parmakla göğüs kemiğinin alt kısmından karnın üst kısmına baskı uygulanır, Yabancı cisim çıkana kadar devam edilir, Tıbbi yardım istenir (112) 11/7/2017 50 HAMİLELERDE HEİMLİCH 11/7/2017 51 Tek Başına 11/7/2017 52 KISMİ TIKANIKLIK OLAN KİŞİLERDE İLKYARDIM… Eğer kişinin hava yolunda yeterli hava giriş çıkışı mevcutsa, kazazede öksürmeye teşvik edilmeli, yakından izlenmeli ve başka bir girişimde bulunulmamalıdır. Kazazedenin henüz ayakta durabildiği bu dönemde onun arka tarafında yer alınmalıdır, Bu durumda, kazazede öncelikle bulunduğu pozisyonda bırakılmalıdır, 11/7/2017 53 KISMİ TIKANIKLIK OLAN KİŞİLERDE İLKYARDIM… Kazazedenin solunum ve öksürüğü zayıflarsa ya da kaybolursa ve morarma saptanırsa derhal girişimde bulunulmalıdır, Belirgin bir yabancı cisim, yerinden çıkmış veya gevşemiş takma dişleri varsa bunlar yerinden çıkarılır, Eğer yabancı cisim görülemiyorsa ve hastanın durumu kötüye gidiyorsa yukarıda tam tıkanmada anlatılan uygulamalara başlanır… 11/7/2017 54