Ünite 2

İŞLETMENİN TARİHÇESİ, AMAÇLARI ,
SOSYAL SORUMLULUK VE ETİK
 Ticaret
ve Zanaat Dönemi
 Lonca Dönemi
 Ev atölyeleri Dönemi
 Sanayi Devrimi
 Büyük İşletmeler Dönemi
 Türkiye’de İşletmecilik
1.
KÂR: İşletmelerin temel amaçlarından belki
de en önemlisi kâr elde etmektir. Kâr,
ekonomik anlamda işletmenin toplam
giderlerinin elde edilen toplam gelirinin
düşülmesi sonucu sağlanan net fazlalıktır.

ZARAR: Toplam giderlerin elde edilen
toplam gelirinden fazla olması durumudur.
 İşletmelerin
kârlarını arttırma yolları:
 Maliyetlerini düşürmek
 Müşteri sayısını ve satışlarını arttırmak,
 Uygun pazarlar bulmak
 Yönetsel önlemler almaktır.
 Kârın
gerçek değeri yatırılan sermaye oranına
bakılarak hesaplanır ki buna kârlılık adı
verilir.
BÜYÜMEK VE SÜREKLİLİK:
2.



İşletmenin büyümesi veya genişlemesi basit
anlamı ile yaptığı iş hacminin (kullanılan
kaynakların artması) artması demektir.
Büyümek işletmeler için bir amaçtır, çünkü
bazı sektörlerde büyüme dışında ayakta
kalmanın bir yolu yoktur.
Bir diğer neden de ölçek ekonomisidir.
Büyüme sonucu hammadde temini kolaylaşır,
birim maliyetler düşer ve kârlılık artar.
Çalışanların motivasyonları artar, daha
verimli bir iş ortamı sağlanabilir.
2. BÜYÜMEK VE SÜREKLİLİK:
 Gelecekte karlılığın, rekabet gücünün, Pazar
payının artması, ürün veya iş çeşitlendirmesi
ile risklerin düşmesini istemek de büyüme
nedenleri arasında sayılabilir.

İşletmeler gerek paydaşlarını tatmin etmek
ve gerekse çevreye uyum sağlamak açısından
büyüme yolunu seçmektedir.
 2.
BÜYÜMEK VE SÜREKLİLİK:
 Süreklilik: işletmenin faaliyetlerini devam
ettirebilmesi ve yükümlülüklerini yerine
getirmesini ifade eder.

Sürdürülebilirlik: işletmenin iç ve dış
çevresindeki değişimlere karlı uyum yeteneği
kazanması ve büyüme, karlılık gibi amaçların
yanı sıra sosyal ve toplumsal amaçları da
gözetmesidir.
İşletmenin büyümesi iç ve dış büyüme olmak
üzere iki kısımda incelenmektedir:
1.İç Büyüme: (Organik Büyüme) işletme kendi
kaynaklarına
dayanarak
bir
büyüme
gerçekleştirir.
Yatay Büyüme: işletmenin bulunduğu üretim
alanında kapsamını genişletmesidir.
b. Dikey Büyüme: ise işletme kendi ürün veya
hizmetini tamamlayan ya da takip eden
nitelikteki
mal
veya
hizmet
üreten
işletmelerle ileriye veya geriye doğru
bütünleşme gerçekleştirir.
a.
2.
Dış Büyüme: işletmenin bir başka işletmeyi
satın alması veya onunla birleşmesi şeklinde
gerçekleşir.
a.
Yatay Dış Büyüme: aynı iş kolundaki
işletmelerin birleşmesiyle ortaya çıkar.
a.
Dikey Dış Büyüme: ise üretim, pazarlama gibi
değer zincirinin farklı düzeylerdeki işletmeler
bütünleştirilir.
Farklı
iş
kollarındaki
işletmelerin birleşmesi ile de büyüme
gerçekleştirilebilir.
3. SOSYAL FAYDA:
İşletmeler toplumun ayrılmaz bir parçası
olarak belirli katma değerler üretirler.
Toplumun
gereksinim duyduğu bir mal ve hizmeti üretmek,
Üretim faktörlerini kullanarak kıt kaynakların rasyonel bir
biçimde kullanılmasını sağlamakta,
İstihdam ve ülke ekonomisine katkıda bulunmak,
Kalite standartlarına uygun üretim yaparak müşterilerini
tatmin etmek,
Çalışanlarına uygun koşullarda istihdam sağlamak,
Vergi vererek kamu kaynaklarına katkıda bulunmak,
Çevreye duyarlı olarak toplumsal kıt kaynakları verimli
kullanmaya özen göstermek.

Günümüzde sosyal sorumluluk işletmeler
açısından ekonomik faaliyetlerin ötesinde
gönüllü olarak daha iyi bir toplum ve daha temiz
bir çevreye katkıda bulunmanın bir aracı olarak
öne çıkmaktadır.

Hissedarlar, yatırımcılar, çalışanlar, müşteriler,
tedarikçiler,
tüketiciler,
rakipler,
resmi
makamlar, işletme dışı yakın ve uzak çevrede
bulunan toplumun diğer üyeleri işletmenin
başlıca paydaşlarıdır ve işletmeler paydaşlarına
karşı etik ve sorumlu olmakla yükümlüdürler.
1.
Çalışanlara Yönelik Sorumluluklar:
Çalışanlara saygı duymak, dinlemek, görüşlerini
almak, sorumluluk üstlenmelerini sağlamak,
karar verme ve kontrol süreçlerine dahil
etmek, beklenti ve talepler konusunda açık ve
şeffaf bir politika takip etmek, sürekli olumlu
ya da olumsuz geri bildirim sağlamak, inisiyatif
vermek, adil, ayırımcı bir iş ortamı oluşturmak,
tatmin edici ödeme ve yan haklar temin etmek
olabilmektedir.
Müşterilere Yönelik Sorumluluklar:
İşletmenin tüketicisine ya da müşterisine karşı
en önemli sorumluluğu ürün ve hizmetlerini
en düşük maliyet ve en yüksek tatmin
sağlayacak bir kalite düzeyinde sağlamak
ile doğru ürünü, doğru miktarda, doğru yer
ve zamanda ulaştırmaktır.
2.




Ürünlerle ilgili güvenirliği sağlamak,
Satış öncesi ve sonrasında her türlü bilgilendirmeyi
yapmak,
Aldatıcı ve göz boyayıcı reklamlarla müşteriyi
aldatmamak,
Satış sonrası sorunlarla ilgili iletişim ve çözüm kanallarını
3.
Çevreye Karşı Sorumluluklar:

Tüketiciler çevreye saygılı, geri dönüşebilir, en
az enerji ve doğal kaynak kullanılarak üretilen
ürünleri tercih etmektedirler.
Temiz, doğal ve çevre dostu yönetim ve üretim
sistemlerini tercih etmek aynı kaygının bir
sonucudur.
Toplumun ihtiyaç, gelişim ve rafahına dolaysız
olarak katkı sağlayabilecekleri ticari faaliyet
dışı eylemler ve faaliyetlerde bulunmayı da bir
sorumluluk olarak görmektedirler.


4. İş Etiği:
Birey ya da kurumların doğru veya yanlış
davranışlarını yönlendiren değerler ve ilkeler
etik olarak adlandırılmaktadır.
İş
etiği ise işletmelerin faaliyetlerini
gerçekleştirirken toplumun ve paydaşlarının
beklentilerini dikkate almaları, adil rekabet,
halkla ilişkiler, sosyal sorumluluklar, tüketici
hakları gibi konulara özen göstermelerini içerir.
 İş
Etiğine Göre İşletmeler: Carrol’a göre
işletmeler iş etiği bağlamında üç kısıma
ayrılır:
1. Etik olmayan yönetimin egemen olduğu
işletmeler
2. Etiğe kayıtsız yönetim
3. Etik yönetim
 Etik
ve Hukuk:
Hukuk yasalarla belirlenmiş ve ihlali suç
teşkil eden kurallar dizisidir.
Etik ise çoğu zaman yazılı değildir, ihlali
yine çoğu zaman suç teşkil etmez.
Etik ile hukuk birbirini tamamlaması
gereken iki alandır.